________________
૧. જીવતત્ત્વ.
આયુષ્યપ્રાણ વધ્યું ન.
દ્રશ્યાયુષ્ય તથા કાળાચુષ્યની વિશેષતા, દ્રવ્યાયુષ્ય સપૂર્ણ થયા શિવાય જીવ કર્દિ પણ મરતા નથી, એમાં કેઇ દલીલ કે અપવાદ છે જ નહિં. વળી કાળાયુષ્ય જે અપવત્તનીય હાય તે જીવ કાળાયુષ્ય પૂર્ણ કર્યા વિના અકાળ મરણ પણ પામે અને જો અનપવત્તનીય હાય તા તે સંપૂર્ણ કરીને જ મૃત્યુ પામે. એટલે કે, દરેક જીવને દ્રવ્ય આયુષ્ય તે અવશ્ય પુરૂ કરવું જ પડે છે. દ્રવ્ય આયુષ્યના એક પણુ અણુ-એક પણ અશ બાકી હૈાય ત્યાં સુધી જીવ્ર મરી શકતે નથી. માટે અપવનીય તેમજ અનપવન્તનીય એ બે ભેદ કાળઆયુષ્યના જ સમજવા, પરંતુ દ્રબ્યાયુષ્યના નહિં. કારણ કે જીવે આયુષ્યના જેટલા પુલે ગ્રહણ કર્યો હાય, તે તમામ ભેાગવાઇને ક્ષય પામ્યા બાદ જ જીવનું મરણ સ`ભવે છે. સાર એ આવ્યે કેદ્રવ્યઆયુષ્યના તમામ પુલાના ક્ષય થાય છે અને અપવત્ત નીયકાળાચુષ્યની સ્થિતિ ટુંકાય છે, અર્થાત્ આયુષ્યનાં સવ પુલા ક્ષય પામે છે છતાં તેની સર્વ સ્થિતિ ક્ષય પામતી નથી.
૧૦૯
શંકા—આયુષ્ય એક જાતનાં પુલે છે અને પુàાની પુàાની જ છે, જ છે, તેા
સ્થિતિ પણ તે આયુષ્યનાં
