________________
૫. આસવતત્વ-શુભ કે અશુભ કર્મને આવવાના
શુભ કે અશુભ ગ વગેરે હેતુઓ, અથવા
શુભાશુભ કમને આવવાના દ્વારે. ૬. સંવરતવ-જેથી આવતાં કર્મ અટકે-રોકાય,
એવા સમિતિ ગુપ્તિ આદિ જે હેતુઓ તે. ૭. નિજરાતત્ત્વજેથી આત્મા સાથે બંધાયેલા
કર્મોને ધીરે ધીરે નાશ થાય, એવા તપ (=ઈચ્છા નિધ) આદિ, અર્થાત્ જેથી અંશતઃ
કર્મને ક્ષય થાય તે. ૮. બંધતત્ત્વ-પાણ ને દુધની જેમ, આત્મા ને - કર્મને જે એકાકાર સંબંધ છે ૯. મોક્ષતત્વ-કમને સર્વથા ક્ષય થવાથી,આત્માના
સંપૂર્ણ શુદ્ધ સ્વરૂપની જે પ્રાપ્તિ તે. નવે તને ૨, ૫ કે ૭ તરવામાં સમાવેશ.
ઉપર કહેલા. નવ તત્ત્વો પૈકી, તેઓને બે પાંચ કે સાત તત્વમાં પણ સમાવેશ થઈ શકે છે. જુઓ- સંવર નિર્જરા ને મેક્ષ, એ જીવનું અત્યંત વિશુદ્ધ સ્વરૂપ હોવાથી, તે ત્રણે ને જીવતત્વમાં સમાવેશ થાય છે. પુષ્ય ને પાપ, એ બને તો શુભ ને અશુભ કર્મના બંધ હોવાથી, પુણ્ય ને પાપ તત્ત્વને બંધતત્ત્વમાં સમાવેશ થાય છે. તથા
