________________
૪૦.
પદ્યાનુવાદ-વિવેચનાદિયુત નવતત્વ પ્રકરણ.
બનેમાં સરખું જ છે, માટે કરણ અપર્યાપ્ત જીવ લધિઅપર્યાપ્ત તેમ જ લબ્ધિ પર્યાપ્ત પણ કહી શકાય.
૪ કરણપર્યાપ્ત જીવેમાં– લબ્ધિપર્યાપ્ત (અને મતાંતરે લબ્ધિ અપર્યાપ્ત) જીવન અંતર્ભાવ થાય છે. કારણ કે- સ્વયોગ્ય સર્વ પર્યાતિઓ જેણે પરિપૂર્ણ કરી લીધી છે તે લબ્ધિ પર્યાપ્તજીવ કરણપર્યાપ્ત પણ કહેવાય છે. (મતાંતરે- ઇંદ્રિય પર્યાપ્તિ પૂર્ણ કરનાર લબ્ધિ અપર્યાત જીવ ઈદ્રિય પર્યાતિની સમાપ્તિ થવાથી કરણપર્યાપ્ત પણ કહેવાય છે). લબ્ધિઅપર્યાપ્ત આદિ ૪ ભેદને કાળ.
૧ લબ્ધિ અપર્યાપ્તપણાનેકાળ- (એક ભવની અપે- * ક્ષાએ, પૂર્વ ભવથી છુટે ત્યારથી) અંતમુહૂર્ત સુધીને છે. કારણ કે લબ્ધિ અપર્યાપ્તજીવનું આયુષ્ય અંતમુહૂર્તથી અધિક હોતું નથી.
૨ લબ્ધિ પર્યાપ્તપણાનકાળ– ભવના પ્રથમ સમયથી ભવના છેલ્લા સમય સુધીનો છે. અર્થાત્ પૂર્વ ભવથી જે સમયે જીવ છુ તે સમયથી માંડીને સંપૂર્ણ જીવન પર્યત જીવ લપિયોત કહેવાય. દાખલા તરીકે, દેવને ૩૩ સાગરોપમ તથા મનુષ્યને ૩ પલ્યોપમપ્રમાણ લબ્ધિ પર્યાતપણાને કાળ મનાય. આ રીતે દરેક જીવમાં પોતાના આયુષ્ય એટલે લધિપર્યાતપણાને કાળ જાણ.
