________________
ઇન્દ્રિયપ્રાણ વર્ણન.
પણ દેખી શકતી નથી. કારણ કે દૂરસ્થ પદાર્થને ગ્રહણ કરવા તે જ તેના વિષય છે.
૧. જીવતત્વ.
૮૩.
જૈન- પર્યંત વગેરે પદાર્થોં આવીને કાંઇ ચક્ષુને ભેટતા દેખાતા નથી, એ વાત પ્રત્યક્ષસિદ્ધ છે, માટે પ્રત્યક્ષના વિરોધ આવતા હેાવાથી ચક્ષુને પદાર્થ આવીને ભેટે છે' એ વાત ખાટી રે છે.
નૈ- માંસના ગાળારૂપ ચક્ષુ, પદાર્થને જઈને ભેટે છે, અર્થાત ચક્ષુ પે।તે વિષયક્ષેત્રમાં જાય છે અને પદાર્થને ભેટ છે એમ માનશું.
જૈન- જો ચક્ષુ પાતે જ્યાં પદાર્થ છે ત્યાં જને પદાર્થોને ભેટે છે, એમ માનશે। તે જે સમયે માંસના ગાળારૂપ ચક્ષુ પેાતાનુ સ્થાનòાઢીને વિષયક્ષેત્રમાં પદાથ પાસે ગઇ, તે સમયે કાટર(પોલાણુ)વાળા જુના વૃક્ષની જેમ આંખના ખાડાવાળે માનવ થઈ જવા જોએ, અને તેમ થતું નથી, માટે ચક્ષુ પદાને જતે ભેટે છે, એ વાત પણ વજુદ વિનાની ઠરે છે. 1- અમે ચક્ષુને દેખાતા માંસના ગાળારૂપ નહિ માનીયે પરંતુ એક સૂક્ષ્મ વસ્તુ માનશું.
જૈન- તે સૂક્ષ્મ વસ્તુ અમૂર્ત (=અરૂપી) છે કે મૂ (=રૂપી) ઇં ? .
'
નૈ– સૂક્ષ્મ ચક્ષુ અમૂર્ત છે. જૈન- જો તમારી માનેલી સુક્ષ્મ ચક્ષુ અમૃત છે, તે આકાશ અમૂર્ત હાવાથી વ્યાપક છે, તેમ ચક્ષુ પણ વ્યાપક થઇ જશે અને ચક્ષુની વ્યાપકતા માની શકાય તેમ નથી. કારણકે ચક્ષુની વ્યાપકતા માનવા જતાં સર્વાંત્ર તેની પ્રાપ્તિ
