________________
૧. જીવતત્વ. ઈદ્રિયપ્રાણું વર્ણન.
૭૯.
ઈન્દ્રિયોના વિષયગ્રહણની ઉત્કૃષ્ટ તથા
જઘન્ય ક્ષેત્રમર્યાદા સ્પર્શનેન્દ્રિય રસનેન્દ્રિય તથા ધ્રાણેન્દ્રિય વધુમાં વધુ ૯ એજન દર રહેલા પદાર્થના સ્પર્શ રસ ને ગંધરૂપ પિત પિતાના વિષયને ગ્રહણ કરે છે. શ્રોત્રેન્દ્રિય ઉત્કૃષ્ટથી ૧૨ યોજન દૂર થયેલા શબ્દને ગ્રહણ કરી શકે છે. અને ચક્ષુરિન્દ્રિય એક લાખ એજન દૂર રહેલા નિસ્તેજ પદાર્થને નિહાળી શકે છે. ચંદ્ર સૂર્યાદિ જેવા તેજસ્વી પદાર્થોને તે અનેક લાખ
જન દૂરથી પણ નિહાળી શકાય છે. જુઓ– ૨૧ લાખ યેાજન ઉપરાંત દૂરથી પણ પુષ્કરાર્થના મનુબે ચંદ્ર તથા સૂર્યને નિહાળી શકે છે. ચક્ષુ જઘન્યથી અંગુલના અસંખ્યામા ભાગ જેટલે દૂર રહેલા પદાર્થને ગ્રહણ કરી શકે છે અને બાકીની ઈન્દ્રિયે જઘન્યથી અંગુલના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલું દૂરથી આવેલા પોતાના વિષયને ગ્રહણ કરી શકે છે.
૧ નવજન દૂર રહેલા પદાર્થોના તેમાંથી નીકળીને ટા પડેલા કેટલાક પુદગલો આવીને સ્પર્શેન્દ્રિયાદિ ઇન્દ્રિયને અડે છે, તેથી જ તે દૂર રહેલા પદાર્થોના સ્પર્શદિને પણ ગ્રહણ કરી શકે છે યા અનુભવી શકે છે.
૨ તે (=વિષયને ગ્રહણ કરનારને તે તે વિષયનો અનુભવ
