________________
પદ્યાનુવાદ-વિવેચનાદિયુત નવતત્ત્વ પ્રકરણ,
-
ઉપરા ઉપરી મૂકેલા કમળના સા પાંદડાં ઉપર જોરથી તીક્ષ્ણ ભાલુ મારે, તે તે ભાલુ એકદમ સેા પાંદડાંને ભેદીને આરપાર ઉતરી જાય છે. અહિં જોનાર વ્યક્તિ તરત એલી ઉઠશે કે આ વ્હેલવાને એકી સાથે ~એક કાળે સેા ચે પાંદડાં ભેદી નાંખ્યાં. હવે અહિં સમજવાની જરૂર છે કે જ્યાં સુધી વ્હેલું પાંદડું ન ભેઢાય ત્યાં સુધી ખીજામાં ભાલુ પેસી શકે નહિં બીજું ન ભેદાય ત્યાં સુધી ત્રીજામાં પેસી શકે નહિં, માટે પૂર્વ પૂર્વના પાંદડાના ભેદન પછીથીજઉત્તર ઉત્તરના પાંદડામાં ભાલુ પેસતું હેવાથી, જે સમયે સૌથી ઉપરનુ` પાંદડુ... ભેદાયું તે સમયે તેની નીચેનું બીજું પાંદડુ ભેદાયું નથી, જે સમયે નીચેનું બીજું ભેદાયું તે સમયે તેની નીચેનું ત્રીજું ભેદાયું નથી, એમ ક્રમશઃ દરેકના ભેન્નનકાળ જુદા જુદા છે, છતાં સમયની અત્યંત સૂક્ષ્મતાને લઇને પ્રેક્ષકને– જોનારને એકી સાથે ભેદાયાને જેમ ભ્રમ થાય છે, તેમ પ્રસ્તુત ટાલીયાના ઉદાહરણમાં પણ પાંચે ઈન્દ્રિયાનુ એકી સાથે જ્ઞાન થાય છે, એવા જે અનુભવ તે પણ ભ્રમ જ છે. માટે ભ્રમરૂપ ખાટા અનુભવને વિરાધ હેાઈ શકે જ નહિં.
૪.
૨. પ્રશ્ન—પાંચે ઇન્દ્રિયાના (તથા બે ત્રણ કે
ચાર ઈન્દ્રિયના)વિષયેા મેાજીદ હેાય તેવા પ્રસંગે કઈ
