________________
૧ જીવતત્ત્વ. પર્યાપ્તિનું સ્વરૂપ.
પર્યાતિઓને પરસ્પર સંબંધ. આહારથી શરીર બને છે અને શરીરથી ઇંદ્રિ બને છે, માટે શરૂઆતની ત્રણ પર્યાપ્તિઓ પરસ્પર સંબંધ વાળી છે. તથા છેલી ત્રણ પર્યારિતઓમાં એક બીજાની અપેક્ષા નહિં હોવાથી સ્વતંત્ર છે. કારણકે, દરેકની વર્ગણાઓ (= પોત પોતાને ગ્ય સજાતીય પુદ્ગલેના સમૂહ) ભિન્ન ભિન્ન હોવાથી સ્વતંત્રપણે તે તે વગણએમાંથી પુગલો ગ્રહણ કરાય છે. આરંભ એકી સાથે છતાં ક્રમિક સમાપ્તિ.
દરેક જીવ, ઉત્પત્તિસ્થાને આવીને, પિતાને જેટલી પર્યાપ્તિએ હોય, તે સઘળીને સાથે જ કરવાને આરંભ કરે છે, પરંતુ સમાપ્તિ (= પૂર્ણ અનુક્રમે કરે છે. સાથે કરવાને આરંભ કરે છે, એનો મતલબ એ છે કે,-જે જે જીવને જેવા જેવા
આપવો પડે છે; તથા ફલાંગ મારનારને કુદકા મારતાં પહેલાં અવયવો સંકોચવા પડે છે, તેમ અહિં પણ શ્વાસોચ્છવાસના પુદ્ગલોને છોડતાં પહેલાં, તે પુગલોનો જ ટેકે લઈ પ્રયત્નવિશેષ કરવો પડે છે. આ રીતે છોડવા પૂર્વનો જે પ્રયત્ન વિશેષ તે અવલંબન કહેવાય છે. આ પ્રમાણે ભાષા અને મન:પર્યાપ્તિમાં પણ સમજી લેવું.
