________________
૨૦,
પદ્યાનુવાદ-વિવેચનાદિયુત નવતત્વ પ્રકરણ.
દરેક જીવમાં છએ લક્ષણની ઘટના–
દરેક જીવમાં અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અને નંત ચારિત્ર અને અનંત સામર્થ્ય શક્તિ રહેલ છે, છતાં તેને ઉપયોગ તેઓ કરી શકતા નથી. કારણ કે દરેક ગુણ તે તે કર્મથી દબાયેલા છે. જેમકે –
જ્ઞાન જ્ઞાનાવરણ કર્મથી, દશન દર્શનાવરણ કમથી, ચારિત્ર ચારિત્રમેહનીય કર્મથી, તપ એ મોહનીય ને વીર્યંતરાય કમથી, વય વીયતરાય કર્મથી, અને (જ્ઞાન ને દર્શનને) ઉપયોગ જ્ઞાનાવરણ ને દર્શનાવરણ કર્મથી દબાયેલ છે. જેમ જેમ તે તે કર્મને પશમ થતું જાય, એટલે કે- અધ્યવસાય(=ભાવના)ને અનુસારે કમનું દબાણ ઓછું થતું જાય, તેમ તેમ તે તે ગુણોને વિકાસ થત જાય છે. જ્યારે જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મોને સંપૂર્ણ નાશ થાય છે ત્યારે, અનંત જ્ઞાન, અનંત દર્શન, અનંત ચારિત્ર, પુર્ણરૂપમાં ઈચ્છાનો નિરોધ અને અનંત સામર્થ્ય પ્રાપ્ત થાય છે. જ્ઞાનાદિ તમામ ગુણો દરેક જીવમાં, ઓછા કે વત્તા પ્રમાણમાં અવશ્ય હોય છે, અજીવ જડ પદાર્થમાં તે ગુણેનું નામ નિશાન પણ હેતું નથી, માટે જ્ઞાન દર્શન વગેરે છએ જીવનાં જ લક્ષણે (જીવને ઓળખવાનાં ચિન્હો) કહેલાં છે.
