________________
૧ જીવતવ. પર્યાપ્તિનું સ્વરૂપ.
૨૩.
પુર્ણ કર્યા પહેલાં મરી જનારા તે અપર્યાપ્તા જીવો કહેવાય છે. અહિં સહેજે એ પ્રશ્ન થાય કે, પર્યાપ્તિ એટલે શું? દરેક જીવ ભેદમાં કેટ કેટલી હોય ? તેના ઉત્તરમાં નીચેની ગાથા કહે છે –
आहार-सरीरिंदिय,-पजत्ती आणपाण-भास मणे । જs jર પંચ છ , સુજા-વિનરા-ડાન્નિ-સન્નril II
અર્થ – આહાર, શરીર, ઇન્દ્રિય,વાસોચ્છવાસ, ભાષા અને મન, એ છ પર્યાપ્તિઓ છે. તેમાં એકેયિ જીવોને પહેલી ચાર, વિકલેંદ્રિય તથા અસંઝિપચૅયિને પહેલી પાંચ, અને સંપિચેંદ્રિય જીવોને પર્યાપ્તિઓ હોય છે. તે ૬ છે.
પધાનુવાદ –
[ છે પર્યાપ્તિ ] આહાર પર્યાપ્તિ શરીર, ઇન્દ્રિય શ્વાસોચ્છવાસ ને, ભાષા અને મનની મળી, પર્યાપ્તિ પણ ષટ જાણને. (૬)
[ કયા જીવને કેટલી પર્યાપ્તિએ હોય? પર્યાપિત પહેલી ચાર, એકેદ્રિય જૈવને હોય છે, પર્યાપ્તિ પહેલી પાંચ, વિકસેંદ્રિય જીવને હોય છે; અસંગ્નિ પંચેંદ્રિયને પણ, પહેલી પાંચ જ હોય છે, પર્યાપ્તિ સઘળી, સંસિ પંચેંદ્રિય જીવને હોય છે. (૭)
