________________
* રાગનું ફળ વધારેમાં વધારે આ સંસારમાં અનુકૂળતા મળી રહે, માનસન્માન મળે એટલું જ, રાગના કારણે મોક્ષે નહીં પહોંચાય. આજ્ઞા પ્રત્યે પ્રેમ કેળવવાનો હતો એના બદલે એને છોડીને આખી દુનિયા પ્રત્યે પ્રેમ કેળવીએ, કેટલી વિપરીત હાલત છે આપણી !
૧૮. હાસ્ય :
* સુખ મળી જાય તો હાંસી આવ્યા વિના ન રહે. હાંસી અને મશ્કરીમાં કેટલો
સમય પસાર કર્યો છે એની તપાસ કોઈ દિવસ કરી છે ખરી ? હાંસી અને મશ્કરીની અવસ્થા લગભગ એવી હોય છે કે શરૂઆત હાંસીથી થાય અને ઊઠતી વખતે હવે જિંદગીમાં મોઢું જોવું નહીં એવી હાલત હોય. આઠમા અનર્થદંડમાં શ્રાવકને પણ હાંસીમશ્કરીનો ત્યાગ કરવાનો હોય તો સાધુમહાત્મા કઈ રીતે હાંસીમશ્કરી કરે ? ક્રીડાપ્રસંગમાં બાહ્ય ક્રીડા હોય છે અને હાંસીમશ્કરીમાં અભ્યન્તર ક્રીડા છે.
* સંસારમાં રખડવાનું જેને હોય તેઓ હાંસીમશ્કરીમાં સમય વિતાવે. વિકથા ન કરતા હોય તો જરૂરપૂરતી પ્રવૃત્તિ કરી છે, એમ કહેવાય.
* સાધુભગવન્તોને છ કલાકની ઊંઘમાં પણ નિર્જરા ચાલુ હોય તો દિવસે ઊંઘે તોપણ નિર્જરા થવાની ને ? છતાં દિવસે નિદ્રા ન લેતાં જાગતા રહેવાનું વિધાન કર્યું. જાગતા રહેતી વખતે પણ હાંસીમશ્કરી કે વિકથા ન કરી બેસે માટે પંદર કલાકનો સ્વાધ્યાય ફરમાવ્યો. આપણે હાંસીમશ્કરીમાં પાપ છે એવું માનીએ ખરા ?
સ. સ્વાધ્યાય કરતાં મન થાકે તો શું કરવું ?
ગુરુભગવન્ત પાસે જઈને ખમાસમણાં આપવાની શરૂઆત કરવી, પણ હાંસી કે મશ્કરી કરવા ન બેસવું.
સ. એમાં વધારે થાક લાગે !
અને એથી પહેલાંનો થાક હળવો થઈ જાય. જંગલમાં વાઘ આવે તો થાક લાગે કે થાક જતો રહે ? અહીં આપણે હાંસીમશ્કરીને પાપ માનતા નથી માટે થાક લાગે છે.
સ. વૈરાગ્ય આવી ગયા પછી દીક્ષા લે તોપણ આવી હાલત શા માટે થાય ?
દીક્ષા લેતી વખતે દુઃખ આવ્યું ન'તું. દીક્ષા લીધા પછી દુઃખ આવે એ અકળાવી મૂકે છે માટે આવી હાલત થાય. માટે દુઃખ વેઠવાનો અભ્યાસ કરી લઈએ તો આટલી
શ્રી દર્શનશુદ્ધિ પ્રકરણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
૭૫
www.jainelibrary.org
