________________
તમને બેસે ? દવા લો તો આરોગ્યના અનુરાગથી લો કે દવાના અનુરાગથી? ત્યાં જેમ દવાનો અનુરાગ નથી હોતો તેમ અહીં મંદિર બંધાવવાનો અનુરાગ નથી જોઈતો, એના ફળરૂપે જે મૃતધર્મ અને ચારિત્રધર્મ મળવાના છે તેનો અનુરાગ જોઈએ.
સ. ધર્મ એટલે શું?
અધર્મનો અભાવ જેમાં હોય તે ધર્મ, પાપ છોડવું તેનું નામ ધર્મ, આસક્તિ તોડવી તેનું નામ ધર્મ, રાગદ્વેષની પરિણતિ ટાળવી તેનું નામ ધર્મ. જે આપણને મોક્ષે પહોંચાડે તે ધર્મ.
સ. અનુરાગ એટલે શું?
રાગનું પાત્ર જ્યાં જાય ત્યાં તેની પાછળ જવું તે અનુરાગ. રાગનું પાત્ર જાય એટલે બે આંસુ પાડવા તે રાગ. બહારગામ જાય ત્યારે ઘરમાંથી નીચે મૂકવા જવું તે રાગ અને એરપોર્ટ ઉપર જઈને વિમાન દેખાતું બંધ થાય ત્યાં સુધી જોતા રહેવું તે અનુરાગ. જવાય ત્યાં સુધી ગયા વગર ન રહેવું તે અનુરાગ. ભિખારી માણસ શ્રીમંતને કઈ રીતે અનુસરે ? ગાડીમાં બેઠા પછી ગાડી ચાલુ થયા પછી પણ પાછળ પાછળ દોડે ! કદાચ હૈયું પીગળે અને પૈસા આપશે એવી આશામાં ને આશામાં પાછળ જાય ને? બસ! આ જ રીતે શ્રત અને ચારિત્ર ધર્મનો અનુરાગ કેળવવો છે. જ્ઞાન વિના વિરતિ ન આવે તે માટે પહેલાં મૃતધર્મ જણાવ્યો અને વિરતિના પરિણામ ન લાવી આપે તે શ્રુતધર્મ પણ કામનો નથી. આથી મૃતધર્મ અને ચારિત્રધર્મનો અનુરાગી કહ્યો. ગૃહસ્થપણાનાં દરેક અનુષ્ઠાનો ચારિત્રધર્મના અનુરાગથી જ કરવાનાં છે – એ આના પરથી સમજાય છે ને ? જેઓ ચારિત્રધર્મના અનુરાગી ન હોય અને માત્ર મંદિરના અનુરાગાદિથી જિનાલય બંધાવે તે બાકીના ગુણોથી યુક્ત હોવા છતાં અભિપ્રેત એવા ફળને – ચારિત્રમોહનીયની નિર્જરારૂપ ફળને – પ્રાપ્ત કરનારા બનતા નથી.
* ગૃહસ્થ, શુભસ્વજનવાળો, પૂરતા ધનવાળો, કુલીન, અક્ષદ્ર, ધૃતિબળવાળો, મતિમાન અને ધર્મરાગી આ આઠ ગુણોની સાથે “વ' થી અનુક્ત(નહિ કહેલા)નો સમુચ્ચય કરવા દ્વારા ગુરુવર્ગની પૂજા કરવામાં રતિવાળો તેમ જ શુક્રૂષા, શ્રવણ, ગ્રહણાદિગુણથી યુક્ત..... આવા ગુણોવાળાને અધિકારી તરીકે ગણાવ્યો છે.
* ગુરુપૂજા: એક બાજુ ગુરુવર્ગ-માતાપિતા, કલાચાર્ય, વૃદ્ધ જનો, ધર્માચાર્ય આદિની ભક્તિ કરે અને બીજી બાજુ તેમની ઉપેક્ષા કરે : આને પૂજા ન કહેવાય, આથી પૂજાકરણરતિવાળો – એમ જણાવ્યું. જેને ગુર્નાદિની પૂજામાં રતિ હોય તે ગુર્નાદિની
શ્રી દર્શનશુદ્ધિ પ્રકરણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
