________________
* સાધુના ભગત સાધુના પગ દબાવે. જ્યારે શાસનના ભગત સાધુના સાધુપણાને નમે. શાસનના ભગતને સાધુપણાની ચિંતા હોય, માત્ર સાધુની નહિ. સાધુના ભગત, સાધુપણાથી સાધુ પતન પામે એ રીતે વર્તે તો નવાઈ નહિ. વિકથામાં સાધુને જોડે તો સાધુનું પતન થાય ને ? શાસનસમાચારના નામે આખા ગામની પંચાત કરાવે તે શાસનના ભગત નથી. શાસનના ભગત તો વિકથામાં જોડાયેલા સાધુને પણ કુનેહથી સ્વાધ્યાયમાં જોડે.
* આત્માને જ્ઞાન મળતું હોય તો શરીરના સુખની ચિંતા નથી કરવી તે સ્વપરનો વિવેક.
* “અથવા' કહીને વિશેષજ્ઞની બીજી વ્યાખ્યા જણાવી છે કે આત્માના જ (અર્થાત્ આત્મા સિવાય પુદ્ગલના નહિ તેમ જ પોતાના આત્મા સિવાય બીજાના આત્માના પણ નહિ) ગુણવૃદ્ધિ કે દોષવૃદ્ધિ સ્વરૂપ વિશેષને જે જાણે છે તે વિશેષજ્ઞ છે. આ વ્યાખ્યાના સમર્થનમાં જણાવે છે કે – શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે મનુષ્ય દરરોજ પોતાની જાતના ચરિત્રને જોયા કરે - વિચાર્યા કરે કે મારું જીવન પશુજેવું છે કે સત્પરુષો જેવું?” આપણે આપણી જાતનો આવો વિચાર કર્યો છે? કરીએ છીએ? આહાર સંજ્ઞા, ભયસંજ્ઞા, મૈથુનસંજ્ઞા અને પરિગ્રહસંજ્ઞાને આધીન થઈને જીવન જીવવું એ પશુતુલ્ય જીવન છે. મનુષ્યોને આ ચાર સંજ્ઞા સાથે એક ધર્મસંજ્ઞા અધિક મળે છે તેથી તે પશુ કરતાં જુદા પડે છે. સંજ્ઞા એટલે ચોવીસ કલાક રાતદિવસ સતત ચાલતો અધ્યવસાય. આખો દિવસ આપણું મન આહારાદિમાં જ પરોવાયેલું હોય છે ને ? કે ધર્મમાં? જો આહાર, ભય, મૈથુન કે પરિગ્રહનો અધ્યવસાય સતત પડેલો હોય તો આપણું જીવન પશુતુલ્ય છે એમ સમજી લેવું. જ્યારે ધર્મનો અધ્યવસાય કાયમ માટે પુરુષોનો હોય
* કૃત્ય-અકૃત્ય, હેય-ઉપાદેય, શેય-અજ્ઞેય, પુણ્ય-પાપ, આશ્રવ-સંવર, બંધ-નિર્જરા .. વગેરેનો જાણકાર વિશેષજ્ઞ હોય. ધર્મ કરતી વખતે ક્યાં નિર્જરા થાય છે ક્યાં-નહીં તેને સારી રીતે જાણે. જ્ઞાની જ વિવેક કરવા માટે સમર્થ બને.
સ. નિર્જરા કેવી રીતે થાય?
નિષ્કામભાવે ભગવાનની આજ્ઞા મુજબ ધર્મ કરે તો નિર્જરા થાય. સુખ મેળવવા અને દુઃખ ટાળવા ધર્મ કરીએ તો નિર્જરા ન થાય. ધર્મ કર્યા પછી પણ જે નિર્જરા કરતા નહિ આવડે તો ધર્મ નકામો ગયા વિના નહિ રહે.
શ્રી દર્શનશુદ્ધિ પ્રકરણ
૨૦૧
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
