Atmanandji Jainacharya Janmashatabdi Smarakgranth

Book Title: Atmanandji Jainacharya Janmashatabdi Smarakgranth
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Atmanand Janma Shatabdi Smarak Trust

View full book textPrevious | Next

Page 701
________________

યુગપુરુષને અર્ધાંજલિ ૨ સે વર્ષ પહેલાં ત્રણ ધર્મવીરને જન્મ–હિન્દની સ્થિતિ
છેલ્લાં સો વર્ષ પહેલાં થોડા વર્ષને આંતરે ઉક્ત ત્રણ મહાપુરુષો-સંત-સંન્યાસીત્રિપુટી શ્રી દયાનન્દ સરસ્વતી, શ્રી રામકૃષ્ણ પરમહંસ અને આપણા ચરિત્રનાયક શ્રી આત્મારામજી–સ પોતપોતાના ક્ષેત્રમાં વિખ્યાતનામાં વિરાટ પુરુષ-મહાવિભૂતિઓ અનુક્રમે સૌરાષ્ટ્ર, બંગાળી અને પંજાબમાં બ્રાહ્મણ, બ્રાહ્મણ અને ક્ષત્રિય કુળમાં સને ૧૮૨૪ જુનજુલાઈ, ૧૮૩૬ ફેબ્રુઆરી, અને ૧૮૩૬ ના માર્ચમાં જન્મ્યા અને ત્રણેએ સમકાલીન રહી સમાજને ઉન્નતિકારક પંથે લઈ જવાના મહાપ્રયાસે એવી અનુક્રમે ઈ. સ. ૧૮૮૩ માં ૫૯ વર્ષની વયે, ૧૮૮૬ માં ૫૦ વર્ષની વયે અને ૧૮૯૬ માં ૬૦ વર્ષની વયે અનુક્રમે સંગત થયા.
આ ત્રણેના જન્મ પહેલાંની ભારતવર્ષની રાજકીય સ્થિતિ તપાસીશું તો જણાશે કે મેગલાઈના નારા સાથે મરાઠાઓની સત્તાનો વિકાસ થઈ પેશ્વાઈને અસ્ત થયા. ઈ. સ. ૧૮૧૮, આ વર્ષમાં કંપની પંજાબ સિવાયના આખા હિન્દમાં કુલમુખત્યાર બની. પંજાબમાં વીરકેસરી રણજીતસિંહની આણ ચાલતી ને તે તેના સ્વર્ગવાસ (સન ૧૮૪૪) સુધી રહી.
સને ૧૮૨૯ માં સતી થવાનો રિવાજ બંધ કરવાનો કાયદો થા. સને ૧૮૩૫ માં મેકાલે, બેન્ટિક વગેરેનો એ મત થયે કે પશ્ચિમનાં સાહિત્ય, ઈતિહાસ, વિજ્ઞાન વિગેરે હિન્દના લેકો સમજતા થાય તેવા ઉપાય જવામાં સાહિત્યના ઉદ્ધાર માટે ભેગી થયેલ રકમનો ઉપયોગ કરે . પરિણામે આપણા દેશમાં અંગ્રેજી સાહિત્ય, ઇતિહાસ ને વિજ્ઞાનને પ્રસાર થયો. ઉર્દૂ અને ફારસી અભ્યાસ મોટા પાયા ઉપર ચાલતો હતો તે બંધ થયો. સરકારે અંગ્રેજી નિશાળે ને કોલેજો તરફ વધારે ધ્યાન આપવા માંડયું. દેશનો મોટો ભાગ નિરક્ષર રહ્યો હતો. અંગ્રેજી ભણેલાઓમાંથી કેટલાએકમાં અર્ધદગ્ધતા અને જાંગલાપણું પણ આવ્યાં: એકંદરે આપણને લાભ થયે–સાહિત્ય અને ઈતિહાસને ઉદ્ધાર થયેનવું ચેતન આવ્યું–પ્રજાકીય ભાવનાના અંકુર ફુટ્યાં.
સને ૧૮૫૭-૫૮ માં રાજકીય-ધાર્મિક-સામાજિક અને લશ્કરી અસંતોષથી સીપાઈ એને બળવો થયો. ત્યારપછી હિન્દને કારભાર કંપની પાસેથી અંગ્રેજ સરકારે લીધે કે જે અત્યારસુધી ચાલુ છે.
ગત સો વર્ષ પૂર્વની હિન્દુઓની ધાર્મિક સ્થિતિ એવી હતી કે પરદેશીઓના ઉપરાઉપરી થયેલ આક્રમણ અને અત્યાચારે, તેમની તળે દબાઈ સેવેલી પરાધીનતા અને ગુલામી મનેદશા, આપસઆપસમાં ફૂટ, ગમે તેવા જુલ્મ પણ સહી લેવાની પડી ગયેલી ખાસીયત, આત્મસંરક્ષણ કરવાની હિંમતનો પ્રાય: અભાવ-વગેરે અનેક કારણોથી હિન્દુ પ્રજામાં શક્તિહીનતા, દુર્બલતા અને જડતા પ્રસરી ગઈ હતી. હિન્દુ જાતિ સેંકડો નાના મોટા ખંડમાં વિભક્ત થઈ પિતાની એકત્રતા અને સમૂહશક્તિ ખોઈ બેઠી હતી; વહેમે, રૂઢિઓ, પ્રથાઓ, પરંપરાઓ, બ્રાંતિઓ, કર્મ જડતા-કર્મકાંડબહુલતા, ધર્મઘેલછાનાં આવ: ૧૦૮ :
[ શ્રી આત્મારામજી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042