Atmanandji Jainacharya Janmashatabdi Smarakgranth

Book Title: Atmanandji Jainacharya Janmashatabdi Smarakgranth
Author(s): Mohanlal Dalichand Desai
Publisher: Atmanand Janma Shatabdi Smarak Trust

View full book textPrevious | Next

Page 778
________________

પ્રા. કેશવલાલ હિંમતરામ :કામદાર
ચાશ્રય મહાકાવ્ય વ્યાકરણની દૃષ્ટિએ અનેરું છે, અને હું જોઇ શકયો છું તે પ્રમાણે તા, તેનું વ્યાકરણ સમર્થન બીજા કોઇ વ્યાકરણ ગ્રંથની અપેક્ષાએ સંપૂર્ણ છે.
આ મહાકાવ્ય સાલકી વંશના ઇતિહાસ વર્ણવે છે, તેથી તેમાંથી ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્ર એટલે કાઠિયાવાડ સબંધી ઘણું જાણવાનું મળે છે. હેમચંદ્ર આચાર્ય પાતે ગુજરાતી હતા અને તેમના અનુભવ સર્વજ્ઞ હતા એટલે Encyclopedic-સર્વગામી હતા તેથી તેમાં સમાજ, ઇતિહાસ, વાઙમય, લાકસ્થિતિ, ભૂગાળ વિગેરે સંબંધી ઘણું નવું જાણવાનુ મળે છે.
આચાર્યનાં કેટલાંક વર્ષોંના તે વ્યાકરણનિયમગત હોવા છતાં ઉચ્ચ કાવ્યશક્તિના નમૂના તરીકે પણ ગણાવી શકાય.
પહેલા સર્ગીમાં કર્તાએ અર્હત્ સ્તુતિ કર્યા પછી ચૌલુકય વંશની પ્રશંસા કરી છે. ત્યારપછી અણહિલ્લપાણુનુ વર્ણન આવે છે, જે વર્ણન માટે ૧૩૦ લેાકેા રચવામાં આવ્યા છે. મૂળરાજ નૃપતિનું વર્ણન ૬૭ શ્લેાકેામાં કરવામાં આવ્યું છે.
બીજા સના કુલ ૧૧૦ લેાકેા છે. તેમાં મૂળરાજને શણુ સ્વપ્નમાં દર્શન આપે છે અને સૌરાષ્ટ્રપતિ ઉપર આક્રમણ કરવા તેને આજ્ઞા કરે છે. મૂળરાજ આ સ્વપ્ન ઉપર વિચાર કરે છે અને પેાતાના મંત્રીઓ, જેહુલ તથા જ બક, સાથે તે ઉપર મંત્રણા કરે છે.
ત્રીજો સ ૧૬૦ શ્લેાકેાના છે. તેમાં કિવ શરઋતુનુ વર્ણન કરે છે અને મૂળરાજનુ યુદ્ધ-પ્રયાણુ જણાવે છે. સાલકી સેનાની જ બ્રૂમાલી નદી ઉપરની છાવણીનુ કવિએ કરાવેલુ દર્શન ઘણું સુંદર છે.
ચેાથેા સફ્ળ ૯૪ ક્ષેાકેાના અનેલેા છે. તેમાં મૂળરાજને ગ્રહરિપુનેા ત મળે છે અને પછી કિવ સારઠી સેનાનુ વર્ણન આપે છે.
પાંચમા સના ૧૪૨ àાકામાં મૂળરાજના ગ્રહારિ ( ગ્રહરિપુ) ઉપરના વિજય, તેનુ કેદ થવુ, ગ્રહારિની મુક્તિ, મૂળરાજની પ્રભાસતીર્થની યાત્રા અને મૂળરાજે સામનાથનું કરેલું સ્તવન એટલું આવે છે.
છઠ્ઠા સ માં સાલકીઓને લાટદેશ ઉપરના વિજય આવે છે. આ સમાં મૂળરાજ મરણ પામે છે અને ચામુંડરાજ ગાદીએ આવે છે. સના કુલ શ્લેાકેા ૧૦૭ છે.
સાતમા સ માં આચાર્ય ૧૪૨ શ્લોકા મૂકયા છે. તેમાં ચામુંડરાજ તથા કુમારી વલ્લભરાજ, દુર્લભરાજ અને નાગકુમાર, એમનુ વર્ણન, વલ્લભરાજની માળવદેશ ઉપર સવારી, તેનુ શીતળાના રોગથી મરણ, ચામુંડનુ શુક્લતીર્થ ઉપર જઇ તપ:સેવન તથા
* ૧૫ *
શતાબ્દિ ગ્રંથ ]
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1039 1040 1041 1042