Angabahya Agam Jain History Series 2

Author(s): Jagdishchandra Jain, Mohanlal Mehta
Publisher: 108 jain Tirth Darshan Trust

Page 79

રાજપ્રનીય દ્વારા બધાને કષ્ટ પહોંચાડતો હતો. ગુરુજનોનો તે ક્યારેય આદર કરતો નહિ, શ્રમણ-બ્રાહ્મણોનો વિશ્વાસ કરતો નહિ અને સમસ્ત પ્રજાને તેણે કરવેરાના ભારથી દુઃખી કરી દીધી હતી. તેની રાણીનું નામ સૂર્યકાન્તા હતું. રાજા પએસીને સૂર્યકાન્ત નામે એક રાજકુમાર હતો જે તેના રાજ્ય, રાષ્ટ્ર, બલ, વાહન, કોશ, કોઠાગાર, પુર અને અંતઃપુરની દેખભાળ કર્યા કરતો હતો.
રાજા પએસીના સારથીનું નામ ચિત્ત હતું. તે સામ, દામ, ભેદ અને દંડમાં કુશળ અને અત્યંત બુદ્ધિશાળી હતો. રાજા પએસી પોતાના રાજ્યના અનેક કાર્યોમાં તેની સલાહ લેતો અને તેની વાત માનતો હતો (૧૪૨૧૪પ).
કુણાલા જનપદમાં શ્રાવસ્તી નામની નગરી હતી. તેની ઉત્તર-પૂર્વમાં કોઇ નામનું એક ચૈત્ય હતું. તે સમયે રાજા પએસીનો આજ્ઞાંકિત સામંત જિતશત્રુ શ્રાવસ્તીમાં રાજ્ય કરતો હતો. - એક વખતની વાત છે. રાજા પએસી જિતશત્રુને કોઈ ભેટ મોકલવા માગતો હતો. તેણે ચિત્ત સારથીને બોલાવી ભેટ લઈ જવા માટે કહ્યું અને તેને આદેશ આપ્યો કે તે જિતશત્રુની સાથે કેટલાક દિવસ શ્રાવસ્તીમાં ગાળી તેના રાજ-કારોબારની દેખરેખ રાખે. ભેટ ગ્રહણ કરી ચિત્ત પોતાને ઘરે આવ્યો અને તેણે કૌટુંબિક પુરુષને બોલાવી ચાર ઘંટવાળો અશ્વરથ તૈયાર કરવાનો આદેશ આપ્યો. વચ્ચેના ગાળામાં ચિત્તે સ્નાન, બલિકર્મ, કૌતુક ૧. દીઘનિકાયમાં ચિત્તના સ્થાને ખરે શબ્દનો પ્રયોગ કરવામાં આવ્યો છે. ખરેનું પર્યાયવાચી
સંસ્કૃતમાં ક્ષત-સતા થાય છે, જેનો અર્થ સારથિ છે. જુઓ–પં. બેચરદાસ,
રાયપણઇયસુત્તનો સાર, પૃ. ૯૯, ફૂટનોટ. ૨. કુણાલને જૈનોના ૨૫, આર્ય દેશોમાં ગણવામાં આવેલ છે. તેને ઉત્તરકોશલ પણ
કહેવામાં આવતું. કુણાલ જનપદની રાજધાની શ્રાવસ્તી (સહેટ-મહેટ, જિલ્લો ગોડા) હતી, જેનું બીજું નામ કુણાલ નગરી પણ હતું. શ્રાવસ્તી અને સાકેતની વચ્ચે સાત
યોજન (એક યોજન=પાંચ માઈલ)નું અંતર હતું. ૩. આ રથ છત્ર, ધ્વજા, ઘંટા, પતાકા, તોરણ, નંદિઘોષ અને નાની ઘંટડીઓથી યુક્ત
હતો, હિમાલયમાં ઉત્પન્ન થનારા તિનિસના લાકડામાંથી બનેલો હતો, સુવર્ણથી જડેલો હતો, તેના ચક્રોના આરા (નેમિ) લોઢાના બનેલા હતા અને તેની ધૂંસરી મજબૂત હતી. આ રથમાં શ્રેષ્ઠ ઘોડા જોડ્યા હતા તથા ભાથું, કવચ અને આયુધ વગેરેથી તે સંપન્ન હતો. જુઓ–વિવાદય સૂત્ર ૩૧, પૃ. ૧૩૨; જીવાજીવાભિગમ પૃ. ૧૮૫, ૧૯૨; જંબૂઢીપપ્રજ્ઞપ્તિ, પૃ. ૨ ૧૦.