Angabahya Agam Jain History Series 2

Author(s): Jagdishchandra Jain, Mohanlal Mehta
Publisher: 108 jain Tirth Darshan Trust

Page 88

અંગબાહ્ય આગમો
કેશી – વીતરાગ જ ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાશાસ્તિકાય, અશરીરી જીવ, પરમાણુ-પુદ્ગલ, શબ્દ, ગંધ અને વાયુ-આઠ પદાર્થોને જાણી શકે છે, અલ્પજ્ઞાની નહિ (૧૮૬).
૫૨
પએસી—ભંતે ! શું હાથી અને કુંથુ (એક જીવડું)માં એકસમાન જીવ હોય છે ? કેશી – હા, એકસમાન હોય છે. જો, જો કોઈ વ્યક્તિ ચારે બાજુથી બંધ કોઈ કૂટાગારશાળામાં દીપક પેટાવે તો દીપક આખી કૂટાગારશાળાને પ્રકાશિત કરશે અને જો તે જ દીપકને કોઈ થાળી વગેરેથી ઢાંકીને મૂકવામાં આવશે તો તે માત્ર થાળી જેટલા ભાગને જ પ્રકાશિત કરશે. આનો મતલબ એ થયો કે દીપક તો બંને જગ્યાએ એક જ છે, પરંતુ જો તે મોટા ઢાંકણાં નીચે રાખ્યો હોય તો વધુ ભાગને અને નાના ઢાંકણાં નીચે રાખ્યો હોય તો ઓછા ભાગને પ્રકાશિત કરે છે. આ જ વાત જીવ સંબંધમાં સમજવી જોઈએ (૧૮૭).
કેશીકુમારની ધર્મકથા સાંભળી રાજા ૫એસીની શંકાઓ દૂર થઈ ગઈ. તે હવે શ્રમણોપાસક બની ગયો અને પોતાના રાજ્ય, રાષ્ટ્ર, બલ, વાહન, ભંડાર, કોઠાર, ગ્રામ, નગર અને અંતઃપુર પ્રત્યે ઉદાસીન રહેવા લાગ્યો.
રાણી સૂર્યકાંતાએ જોયું કે રાજા વિષય-ભોગો તરફ ઉદાસીન રહેવા લાગ્યોછેત્યારે તે તેને વિષપ્રયોગ વગેરે દ્વારા મારીને પોતાના પુત્રને રાજગાદી પર બેસાડવાનો ઉપાય વિચારવા લાગી. એક દિવસ તેણે રાજાના ભોજન-પાન અને વસ્ત્રાભૂષણમાં વિષ ભેળવી દીધું. તેથી ભોજન કરતાં જ અને વસ્ત્રાભૂષણ ધારણ કરતાં જ રાજાના શરીરમાં તીવ્ર વેદના થવા લાગી.
રાજા સમજી ગયો, પરંતુ રાણી પ્રત્યે પોતાના મનમાં સહેજ પણ રોષ ન રાખતાં પ્રોષધશાળાસાફસૂફ કરી દર્ભનોસંથારોલઈપર્યંકાસનપૂર્વક પૂર્વાભિમુખ બેસીને અર્હત ભગવંતોને નમસ્કાર કરી કેશીકુમારની સ્તુતિ કરવા લાગ્યો. ત્યારપછી તેણે સર્વ પ્રાણાતિપાત વગેરે પાપોનો ત્યાગ કરી પોતાના બધાં કર્મોની આલોચના કરી અને પ્રતિક્રમણ દ્વારા શરીરનો ત્યાગ કર્યો અને મરીનેસૌધર્મસ્વર્ગમાં સૂર્યભ નામે દેવ બન્યો. સૂર્યાભદેવ દ્વારા અતુલ સમૃદ્ધિ પ્રાપ્ત કરવાનું આ જ સાચું રહસ્ય છે (૨૦૧-૨૦૪).
દેવલોકમાંથી ચ્યુત થઈ સૂર્યાભદેવ મહાવિદેહમાં ઉત્પન્ન થયો. તેના જન્મદિવસની ખુશીમાં પહેલા દિવસે સ્થિતિપતિતા, ત્રીજા દિવસે ચંદ્ર-સૂર્યદર્શન અને છઠ્ઠા દિવસે જાગરિકાઉત્સવ ઉજવવામાં આવ્યો. ત્યારબાદ અગિયારમા દિવસે સૂતક વીતી જતાં બારમા દિવસે તેનો નામસંસ્કાર કરવામાં આવ્યો અને તે દૃઢપ્રતિજ્ઞ નામે ઓળખાવા લાગ્યો.૧
૧. વવાઇયસૂત્રમાં પણ દૃઢપ્રતિજ્ઞનું લગભગ આ જ વર્ણન મળે છે.