________________
૧૨૬
કે
હોય તે
હા
તે અનેક લોક
આનંદઘનજીનું દિવ્ય જિનમાર્ગદર્શન કે જેની પાસે બધા દર્શનવાદ નિરુત્તર થઈ પડે. એવું જે કેઈ દર્શન હેય તે તેનાથી શું દિવ્ય નયનની પ્રાપ્તિ ન થાય?
ગિરાજ–અહો ભદ્ર! હા, એવું દર્શન જરૂર સંભવે છે, અને તેવું દર્શન જે કઈ હોય તે તે અનેકાંતદર્શન
' જ છે. તેની સમક્ષક પ્રતિતીર્થિક સર્વ વિરોધનું મથન વિવાદ કરી શકતા નથી, કારણ કે કરનાર વિશાળ તે તે અન્ય દર્શનવાદીઓ કે એક અનેકાન્ત દર્શન એકાંત પક્ષને જ ગ્રહી, તેના આગ્રહી
બની, પિતાપિતાને મત સ્થાપે છે; મત મત ભેદે જે જઈ પૂછિયે, સહુ થાપે અહમેવ; ત્યારે આ અનેકાંતદર્શન કેઈ એક એકાંત પક્ષને નહિ ગ્રહતાં, સર્વથા નિરાગ્રહી રહી, સત્ વસ્તુના અનેક સંતનું–ધર્મનું મધ્યસ્થપણે દર્શન કરાવી કેવળ “સત્ ”નું જ પ્રતિપાદન કરે છે, સમ્યક્ તત્ત્વનું જ સંસ્થાપન કરે છે. એટલે તે તે નયની ઉચિત મર્યાદા પ્રમાણે તે સર્વગ્રાહી હાઈ યાચિત રીતે સર્વનું સમાધાન કરવાને પરિપૂર્ણ સમર્થ છે; કારણ કે તે સ્યાદવાદ દર્શન એટલું બધું ઉદાર છે કે–તે “સ્યાત્ ” પદને ન્યાસ કરી તે તે એકાંતપક્ષને પણ પિતાના વિશાળ પક્ષમાં ભેળવી લે છે, પિતાના અંગભૂત કરી મૂકે છે. “સ્થાત્ ' એટલે * “ય પુસ્તક્રિસ્કિતમના, 7 પ્રતિતી મુવિ વિવજો !”
શ્રી સમંતભદ્રાચાર્યજીકૃત બહતસ્વયંભૂસ્તોત્ર રચના જિન ઉપદેશકી, પરામ તિનું કાલ; ઈનમેં સબ મત રહત હે, કર નિજ સંભાલ. ”
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી
