Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.६ सू०४ एकादश क्षेत्रद्वारनिरूपणम् पुलाकलब्धिमन्तं देवाः संहर्तुं न शक्नुवन्तीति । 'बउसे णं पुच्छ।' बकुशः खलु भदन्त ! किं कर्म भूमौ भवेत् अकर्मभूमौ वा भवेदिति प्रश्नः । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम ! 'जम्मण संतिभावं पडुच्च कम्मभूमीए होज्जा नो अम्मभूमीए होऊजा' जन्मसद्भावं च प्रतीत्य जन्म समुत्पत्तिः सद्भावश्चारित्र. भावेनास्तित्वम् तदाश्रित्य बकुशः कर्मभूम वेव भवेत् नो अमर्मभूमौ भवेत् बकुशोऽ. कर्मभूमौ न जन्मतो भवति न वा स्वकृतविहारतश्च भवति, परकृतविहारत स्तु उभयत्रापि कर्मभूम्यामकर्मभूम्यां च भवतीत्येतदाशयेनाइ-'साहरणं' इत्यादि । 'साहरणं पडुच्च कम्मभूमीए वा होज्जा अकम्मभूमिए वा होज्जा' संहरणं से भी वह अकर्मभूमि में नहीं होता है। क्योंकि देवादिक पुलाकलब्धि वाले का संहरण नहीं कर सकता है। 'बउसेणं पुच्छा' हे भदन्त ! वकुश क्या कर्मभूमि में उत्पन्न होता है ? अथवा अकर्मभूमि में उत्पन्न होता है ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! जम्मणसंतिभावं पडुच्च कम्मभूमिए होजना, नो अम्मभूमिए होज्जा' हे गौतम ! जन्म
और सद्भाव को लेकर बकुश साधु कर्मभूमि में ही होता है अकर्म भूमि में नहीं होता है और कर्मभूमि में ही उसका स्वकृत विहार होता है । हां परकृन विहार की अपेक्षा वह कर्मभूमि और अकर्मभूमि इन दोनों में होता है । यही बात-'साहरणं पडुच्च कम्मभूमीए वा होज्जा अकम्मभूमीए वा होज्जा' एक क्षेत्र से दूसरे क्षेत्र में जो देवादिक हरण करके ले जाते हैं उसका नाम संहरण हैं । इस संहरण को लेकर वह बकुश कर्मभूमि और अकर्मभूमि दोनों में हो सकता है। एवं અપેક્ષાથી પણ તે અકર્મભૂમીમાં રહેતા નથી. કેમકે- વિગેરે પુલાકલધિवाणामार्नु स७२६१ ४२॥ शता नथी. 'बउसे णं पुच्छा' सपन् पश શું કમભૂમીમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? કે અકર્મભૂમીમાં ઉત્પન થાય છે? આ प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री ४ छ -'गोयमा ! जम्मणसंतिभावं पडुच्च कम्न भूमीए होज्जा, नो अकम्मभूमीए होज्जा' हे गौतम ! ४.५ मन समापन લઈને બકુશ સાધુ કર્મભૂમીમાં જ ઉત્પન્ન થાય છે, અકર્મ ભૂમીમાં ઉત્પન્ન થતા નથી, અને અકર્મભૂમીમાં જ તેને સ્વકૃત વિહાર હોય છે. પરંતુ પરકૃત વિહારની અપેક્ષાથી તે કર્મભૂમીમાં અને અકર્મભૂમીમાં આ બન્નેમાં डाय छे. मेरी बात 'साहरणं पडुच्च कम्मभूमीए वा होज्जा, अकम्मभूमीए वा રોજ એક ક્ષેત્રમાં જે દેવ વિગેરે હરણ કરીને લઈ જાય છે, તેનું નામ સંહરણ છે. આ સંહરણને લઈને તે બકુશ કર્મભૂમી અને અકર્મભૂમી એજ
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬