Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 633

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२६ उ.२ सू०१ चतुर्विशति जीवस्थाननिरूपणम् ६१९ वदेव सर्वत्र लेश्यादिपदवदेव सर्वत्र लेश्यादि पदेषु अनन्तरोपपन्नकनारकस्य प्रथमद्वितीयौ एव भङ्गौ भवत इति । एतेषु च लेश्यादि पदेषु सामान्यतो नारकादीनां संभवन्त्यपि यानि पदानि, अनन्तरोपपन्नकनारकादीनामपर्याप्तकत्वात् न संभवन्ति तानि पदानि तेषां नारकाणां न प्रच्छनीयानीति दर्शयन्नाह-'नवर' इत्यादि, 'नवरं सम्मामिच्छत्तं मणजोगो वइजोगो य न पुच्छिज्जई' नवरं सम्य. ग्मिथ्यात्वं मनोयोगो ववोयोगश्च न पृच्छयते तत्र यद्यपि सम्यग्मिथ्यात्वादि उक्तत्रयं नारकाणामस्ति तथापोह अनन्तरोपपन्नकतया तेषां नारकाणां सम्य. मिथ्यात्वादि त्रयं नास्तीति कृत्वा तदेतत त्रयमत्र न प्रष्टव्यमिति । एवं सर्वत्रापि अग्रे ज्ञातव्यमिति । एवं जाव थणियकुमाराणं' एवमनन्तरोपपन्नकनारकवदेव असुरकुमारादारभ्य स्तनितकुमारपर्यन्तानां पापकर्मणां बन्धविषये प्रथमसव्वत्थ पढमबितिया भंगा' सलेश्य पद के जैसे ही सर्वत्र और पदों में भी अनन्तरोपपन्नक नैरयिकों के प्रथम द्वितीय भंग ही होते हैं ऐसा जानना चाहिये। अब इन अनन्तरोपपन्नक नैरयिकों में जिन पदों की संभावना नहीं है उनको सूत्रकार 'नवरं सम्मामिच्छत्तं मणजोगो वाजोगो य न पुच्छिज्जइ' इस सूत्रद्वारा प्रकट करते हैं। इसमें यह कहा गया है कि अनन्तरोपपन्नक नैरयिक अपर्याप्तावस्थावाले होते हैंइसलिये सम्यमिथ्यात्व मनोयोग और वचनयोग इन्हें लेकर इन में भंगो के होने की बात नहीं पूछना चाहिये-क्यों की ये पद इनके नहीं होते हैं। 'एवं जाव थणियकुमाराणं' इसी प्रकार का वक्तव्य यावत् स्तनितकुमारोंतक जानना चाहिये, अर्थात् असूरकुमार से लेकर स्तनितकुमारों में प्रथम और द्वितीय ये दो भंग ही अन्तरोपपन्नक
"एवं खलु सव्वत्यपढमबितिया भंगा' सवेश्य 04ना थन प्रमाणे બાકીના બીજા બધા પદમાં પણ અનન્તરપપનક નિરયિકેને પહેલો અને બીજે એ બેજ ભંગ હેય છે. તેમ સમજવું.
હવે આ અનન્ત૫૫ન્નક નૈરયિકમાં જે પદે સંભવતા નથી. તે सूत्रा२ 'नवरं सम्मामिच्छत्तं पणजोगो वइजोगो य न पुच्छिज्जइ' मा सूत्र દ્વારા પ્રગટ કરે છે, આ સૂત્ર દ્વારા એ કહેલ છે કે-અનન્તરે૫૫નક નૈરયિક અપર્યાપ્ત અવસ્થાવાળા હોય છે. તેથી સમ્યગૃમિથ્યાત્વ, મગ અને વચન ચોગને લઈને તેમાં ભાગ હોવા સંબંધમાં પ્રશ્ન કરે ન જોઈએ કેમકેते पहा तमान ता नथी. 'एवं भाव थणियकुमाराण' मा प्रभानु थन થાવત્ સ્વનિતકુમાર સુધી સમજવું. અર્થાત્ અસુરકુમારથી લઈને સ્વનિત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬