Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२६ उ.११ सू०१ अचरमनारकादीना० पापकर्मवन्धः ६७३ इत्यादि क्रमेण चतुर्भङ्गका प्रश्नः पृच्छया संगृह्यते । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि 'गोयमा' हे गौतम ! 'पढमतइया भंगा' प्रथमतृतीयौ भङ्गो, हे गौतम ! कश्चिदे. कोऽचरमो नारकः आयुष्कं कर्म अबध्नात् पूर्वकाले बध्नाति वर्तमानकाले, भन्स्यति चानागतकाले १, तथा कश्चिदेकोऽचरमो नारकः, आयुष्कं कर्म अबध्नात् न बध्नाति भन्स्यति । चरमस्वादेव, अचरमस्यायु बन्धोऽवश्यमेव भवति, अन्यथा अचरमत्वमेव न स्यादिति एवं सम्बपदेसु वि' एवं सर्वपदेष्वपि 'नेरइयाणं पढमा तइया भंगा' नैरयिकाणां प्रथमतृतीयौ भङ्गो, अत्र द्वितीयमङ्गो न सम्भवति करेगा ? इत्यादि क्रम से यहां गौतमस्वामीने पृच्छा शब्द गृहीत चार मंगोवाला प्रश्न प्रभु से आयुष कर्म के बंध के विषय में किया हैं। इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा! पढमतइया भंगा कोई अचरम नारक ऐसा होता है कि जो पूर्वकाल में भी आयुष कर्म का बंध कर चुका होता है वर्तमान में भी वह उसका बंध करता है और भविष्यत् काल में भी वह उसका बंध करनेवाला होता है । तथा कोई एक अचरम नारक ऐसा होता है जो पूर्वकाल में आयुष कर्म का बन्ध कर चुका होता है, वर्तमान में वह उसका बंध नहीं करता है पर भविष्यत् काल में यह उसका बध करनेवाला होता है। क्यों कि जो अचरम होता है उसके अवश्य ही आयुकर्म का बध होता है। नहीं तो उस में अचरमता ही नहीं बन सकती है। 'एवं सवपदेसुवि' इसी प्रकार से अचरम नैरयिक के समस्त पदों में प्रथम तृतीय भंग जानना चाहिये, यहाँ द्वितीय भंग जो संभवित नहीं है उसका कारण 'पुच्छा' मे ५४था ३९] ७२oti या२ म पाणे। प्रश्न प्रभुश्रीन पछये। छ.
मा प्रश्न उत्तरमा प्रभुश्री गौतम स्वामी ४ छ -'गोयमा ! पढमतइया મmr? કોઈ એક અચરમ નારક એ હોય છે કે-જે ભૂતકાળમાં પણ આયુષ્ય કર્મને બંધ કરી ચૂકેલ હોય છે. વર્તમાન કાળમાં પણ તે તેને બંધ કરે છે. અને ભવિષ્ય કાળમાં પણ તે તેને બંધ કરશે. તથા -કઈ એક અચરમ નારક એવો હોય છે કે–જે પૂર્વ કાળમાં આયુડમને બંધ કરી ચૂકેલ હોય છે. વર્તમાન તે તેનો બંધ કરવાવાળો હતો નથી પરંતુ ભવિ. ખ્ય કાળમાં તે તેને બંધ કરવાવાળો હોય છે. કેમ કે જે અચરમ હોય છે. તેને અવશ્યજ આયુકર્મનો બંધ હોય છે. નહીં તો તેમાં અચરમ પણું જ समतु नथी. 'एव सव्व पदेसु' का प्रमाणे मयरम यिने संघना પદેમાં એટલે કે ૨૦ વસે પદમાં પહેલે અને ત્રીજે એ બે ભંગ સમ. જવા. અહિયાં બીજે ભંગ સંભવિત થતો નથી. તેનું કારણ એ છે કે
શ્રી ભગવતી સૂત્રઃ ૧૬