Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२७ उ. १ सू०१ जीवानां कर्मकरणक्रियानिरूपणम् ६८९ शतकमिति कथ्यते तथैव इहापि प्रश्ने 'करिंस' इति पदमस्ति तत इदं सप्तविंशशितमं शतकम् 'करिं' शतकमित्यभिधीयते इति । नतु बन्धकरणयोः को विशेषः ? उभयो देन उपन्यासो निरर्थक इति वेदप्रलयते या जीवस्य बन्धक्रिया सा जीवकर्तृव न तु ईश्वरकालप्रकृतिस्वभावादिभ्यो जायते इति प्रदर्शनाय यस्य करणस्य च भेदेन उपन्यासः । अथवा बन्धः सामान्यतः कर्मणां बन्धनम्, करणं तु अवश्यं विपाकदायित्वेन निष्पादनं निघत्तान्तादि स्वरूपमिति । भगवानाह करते हैं क्या ? और भविष्यत् में वे पापकर्म नहीं करेंगे क्या ? जिस प्रकार प्रश्न में 'बन्धि' पद होने से २६ वें शतक को बन्धी शतक ऐसा कहा गया है, उसी प्रकार से यहां पर प्रश्न में 'करिंसु' यह पद है, इसलिये इस शतक को 'करिंतु' शतक कहा गया है। --बन्ध और करण में क्या अन्तर है ?
शंकाउत्तर -- कोई भेद नहीं है ।
शंका- तो फिर उसका पृथक रूप से उपादान क्यों किया है ? उत्तर - पृथक रूप से उपादान करने का तात्पर्य ऐसा है कि जीव को जो बन्ध क्रिया होती है वह जीव कर्तृक ही होती है, ईश्वरकाल, प्रकृति या स्वभाव कृत नहीं होती हैं, इसी बात को प्रकट करने के लिये बव का और करण का पृथकरूप से उपादान किया गया है । अथवा - सामान्य रूप से कर्म का बन्धन होना इसका नाम बन्ध है । और बन्ध अवस्था को प्राप्त हुए उनकर्मों का संक्रमण आदि दशा रूप
જે પ્રમાણે ૨૬ છવ્વીસમાં શતકમાં ‘ચંપી’ એ પદ આવવાથી ખૂંધ शतः थे प्रभाषे तेने हे छे. प्रभाये या शतम्मां प्रश्नमां 'करि'सु' उडेल छे.
शत શકા—મધ અને કરણમાં શે ફેર છે ? ઉત્તર—કાઈ રીતે તેમા ભેદ નથી.
શકા—જો મધ અને કરણમાં ભેદ નથી, તે પછી તેને જુદા પ્રકરણ તરીકે અહિયાં કેમ કહેલ છે ?
या यहथी या शतउने 'करिसु'
ઉત્તર—પૃથક રૂપથી કહેવાનુ કારણ એ છે કે—જીવને જે બંધ ક્રિયા થાય છે. તે જીવ કક-એટલે કે જીવ દ્વારા કરવામાં આવેલ હાય છે. ઇશ્વર, કાળ, પ્રકૃતિ અથવા સ્વભાવ કૂત હાતી નથી. એજ વાત ખતાવવા માટે અધ અને કરણને જુદા જુદા કહેવામાં આવ્યા છે.
અથવા-સામાન્ય રૂપથી કમના અધ થવા તેનું નામ મધ છે. અને અધ અવસ્થાને પ્રાપ્ત થયેલ તે કર્મોના સ'કમણુ વિગેરે અવસ્થામાં કરવુ'
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬
