Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 652

___ मगवतीसूत्रे अशुभं कर्म किमयमात् बध्नाति भन्स्यति, इत्पादि स्वरूपकश्चतुर्भङ्गका प्रश्नः पृच्छया संगृह्यते, भगवानाह-तृतीयोदेशकातिदेशेन 'जहेब' इत्यादिना, 'जहेव परंपरोववन्नएहिं उद्देसो सोचेव निरवसेसो भाणियन्वो' यथैव परम्परोपपत्रकै नारकादिमिः तृतीयोदेशको भणितः स एव निरवशेषः समग्रोऽपि उद्देशकोऽत्रापि भणितव्यः पठनीयः तथाहि-हे गौतम ! कश्चिदेकः परम्परावगाढो नारकः पापं कर्म अबध्नात् बध्नाति भन्स्यति, अवध्नात् बध्नाति न भन्स्यति एवं प्रथम द्वितीयमङ्गो आश्रित्य नारकादि चतुर्विंशतिदण्ड केषु पापकर्मणो बन्धवक्तव्यना पूर्ववदेव सर्वापि वक्तव्या। ‘से भंते ! सेवं भंते ! त्ति' तदेवं भदन्त! तदेवं नैरथिक परम्परावगाढ होता है-तृतीयादि समयवती होता है-उसके द्वारा क्या पापकर्म का बन्ध पहिले किया गया होता है ? वह वर्तमान में भी क्या उसका पन्ध करता है ? और भविष्यत् भी क्या वह उसका धन्ध करनेवाला होता है ? इत्यादि रूप से यहां चार भंगो वाला यह प्रश्न पृच्छा शब्द से प्रकट किया गया है इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं- 'जहेच परंपरोववाएहि उद्देसो सो चेव निरव. सेसो भाणियन्यो' हे गौतम! जिस रूप से परंपरोपपत्रक नैयिक आदि के साथ पापकर्मादि के बन्ध के सम्बन्ध में तृतीय उद्देशक कहा गया है उसी रूप से परंपरावगाढ नेरयिक आदि के साथ पापकर्मादि के बन्ध के सम्बन्ध में भी सम्पूर्ण यह उद्देशक कहना चाहिये-तथा चयहां पर प्रथम और द्वितीयादि भंगों को लेकर नारकादिक २४ दण्डकों में पापकर्म आदि के बन्ध की वक्तव्यता कही गई है ऐसा जानना चाहिये એટલે કે ત્રીજા વિગેરે સમયમાં રહેવાવાળો હોય છે, તેના દ્વારા પહેલા પાપકર્મને બંધ કરાયે છેવર્તમાનમાં પણ તે શું તેને બંધ કરે છે? અને ભવિષ્યમાં પણ તે તેને બંધ કરવાવાળા હોય છે? વિગેરે પ્રકારથી ચાર બંગો વાળે આ પ્રશ્ન “” એ પદથી પ્રગટ કરેલ છે. આ પ્રશ્નના उत्तरमा प्रभुश्री ४३ छे --'जहेव पर परोववन्नएहि उद्देसो सो चेव निरवसेसो भाणियों ' 3 गौतम! २ प्रमाणे ५२२५२१५५- २यि विगैरेनी સાથે પાપકર્મ વિગેરેના બંધ સંબંધથી ત્રીજે ઉદ્દેશે કહેલ છે. એ જ પ્રમાણે પરમ્પરાવગાઢ નરયિક વિગેરેની સાથે પાપકર્મના બંધના સંબંધમાં પણ સંપૂર્ણ રીતે તે ત્રીજે ઉદેશે અહિયાં સમજી લેવું. તથા ત્યાં પહેલા અને બીજા ભંગને લઈને નારક વિગેરેના સંબંધમાં ૨૪ એવી ય દંડકમાં પાપકર્મના બંધ સંબધી કથન કરેલ છે. તે જ પ્રમાણેનું કથન અહિયાં સમજી લેવું.
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬