Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 591

ममेयचन्द्रिका टीका श०२६ उ.१ सूशानावरणीयकर्माश्रित्य सम्धस्वरूपम ५७७ अबध्नात् न बध्नाति न मन्त्स्यतीति चतुर्भङ्गका प्रश्ना, उत्तरमाह-एवं' इत्यादि, एवं नेरइया' एवं सामान्यतो जीववदेव प्रथमद्वितीयमङ्गो सातव्यो, कियत्पर्यन्तं पूर्ववदेव ज्ञातव्यं तत्राह-'जाव' इत्यादि, 'जाव वेमाणिय त्ति' यापद् वैमानिक इति नैरयिकादारभ्य वैमानिकपर्यन्तदण्ड केषु प्रथम द्वितीयभङ्गो ज्ञातव्यौ 'जस्स जं अत्यि' यस्य यदस्ति तस्य विविच्य तद्वक्तव्यं यस्य जीवस्य नारकादेयंद लेश्यादिकमस्ति तस्य जीवराशे स्तद् लेश्यादि सम्बन्धे मङ्गो वक्तव्य इति । 'सब्वत्थ वि पढमबितिया' सर्वत्र नारकादारभ्य वैमानिकान्तदण्ड केषु प्रथमद्वितीय करेगा? अथवा-भूतकाल में उसने बन्ध किया है, वर्तमान में वह बन्ध नहीं करता है, भविष्यत्काल में वह बन्ध करेगा ? अथवा-उसने भूतकाल में वेदनीय कर्म का बन्ध किया है, वर्तमान में वह इसका बन्ध नहीं करता है और न भविष्यत् काल में वह इसका वध करेगा? इस प्रकार से यह नारकियों द्वारा वेदनीय कर्म बन्ध के विषय में त्रिकाल सम्बन्धी ४ चार भंग विषयक प्रश्न है इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'एवं नेरइया' हे गौतम ! सामान्य से जीव के जैसा ही यहां प्रथम और द्वितीय भंग होते हैं। और ये प्रथम द्वितीय भंग 'जाव वेमाणियत्ति' यावत् वैमानिक तक के जीवों के होते हैं तथाच-नैरयिक से लेकर वैमानिकतक के दण्डकों में प्रथम और द्वितीय ये दो भंग ही होते है ऐसा जानना चाहिये' जस्त जं अस्थि सव्वस्थ वि पदम वितिया' इस प्रकार जित नारकादि जीव के जो लेश्यादिक हों उसके તે તેને બંધ કરે છે? અને ભવિષ્ય કાળમાં તેને બંધ નહીં કરે ? ૨ અથવા ભૂતકાળમાં તેણે તેને બંધ કર્યો છે? વર્તમાનમાં તે તેને બંધ નથી કરતે? અને ભવિષ્ય કાળમાં તે તેને બંધ કરશે? અથવા તેણે ભૂતકાળમાં વેદનીય કમને બંધ કર્યો છે? વર્તમાનમાં તે તેને બંધ નથી કરતે ? તથા ભવિષ્ય કાળમાં તે તેને બંધ કરશે નહીં ? આ પ્રમાણે નારકિયે દ્વારા વેદનીય કર્મ બંધના સંબંધમાં ત્રણે કાળ સંબંધી ૪ ચાર ભાગે થવાના સંબંધમાં પ્રશ્ન કરેલ છે.
॥ प्रश्रना उत्तरमा प्रभुश्री ४३ छ -'एव नेरइया' गौतम! સામાન્યપણથી જીવન કથન પ્રમાણે અહિયાં પહેલો અને બીજો એ બે ભેગે खाय छ, भने म पडा तथा मी an 'जाव वेमाणियत्ति' मा यनयी યાવત વૈમાનિક સુધીના અને હોય છે. તથા–નરયિકથી લઈને વિમાનિક સુધીના દંડકોમાં પહેલે અને બીજે એ બે અંગે જ હોય છે. તેમ સમજવું. 'जस्स जं अस्थि सव्व वि पढमबितिया' मा प्रमाणे २ ना२४ विगैरे ७यन જે લેશ્યા વિગેરે કહેલ છે, તેને તેજ લેશ્યા વિગેરે સંબંધી ભંગ કહે
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬