Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 241

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.६ सू०१२-२९ कालद्वारनिरूपणम् २२७ गौतम ! पश्चसमुद्घाताः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-वेदनासमुद्घातो यावत् तेजः समुद्धातः, एवं प्रतिसेवनाकुशीलस्यापि । कषायकुशीलस्य पृच्छा-गौतम । षट् समुद्घाताः प्राप्ताः तद्यथा-वेदनासमुद्घातो यावत् आहारसमुद्घातः। निग्रन्थस्य खलु पृच्छा गौतम ! नास्ति एकोऽपि । स्नातकस्य पृच्छा गौतम ! एकः केवलिसमुद्घातः प्रज्ञप्तः ३१ । पुलाकः खलु भदन्त ! लोकस्य कि संख्येय मागे भवेत् १, असं. ख्येयमागे भवेत् र, संख्येयेषु भागेषु भवेत् ३, असंख्येयेषु भागेषु भवेत् ४, सर्व. लोके भवेत् ५, ? गौतम ! नो संख्येयभागे भवेत् असंख्येयभागे भवेत् नो संख्ये येषु भागेषु भवेत् नो असंख्ये षु भागेषु भवेत् नो सर्वलोके भवेत् । एवं यावत् निग्रन्थोऽपि । स्नातकः खलु पृच्छा गौतम ! नो संख्येयभागे भवेत् असंख्येयमागे भवेत् नो संख्ये येषु भागेषु भवेत् सर्वलोके वा भवेत् ३२ ।।सू०१२॥
टीका-'पुकाए णं भंते ! कालो के वञ्चिरं होई पुलाकः खलु भदन्त ! कालतः किच्चि भवति, कालापेक्षया पुलाकः कियन्त कालं तिष्ठतीति पश्नः। भगवानाह--'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं' जघ. न्येनान्तर्मुहूतं भवति पुलाकः, 'उक्को सेगं वि अंतोमुहुत्त' उत्कर्षेणापि अन्त. मुंहूतम् पुलाकतां प्रतिपन्नो जीवो यावलयन्तमन्तर्मुहूत्तै न परिसमाप्यते तावत्पर्यन्तं न म्रियते, तथा पुलाकत्वात् पतितोऽपि न भवतीति कृत्वा जघन्यतोऽन्तमुहूर्त्तमित्युच्यते । तथोत्कर्षतोऽपि अन्तर्मुहूर्तमात्रमेव भवति एतत्ममाणत्वादेत
२९ वें द्वार से लेकर ३२ वे द्वार तक का कथन 'पुलाए णं भंते' इत्यादि।
टीकार्थ-'पुलाए णं भंते ! कालओ केवच्चिरं होई' हे भदन्त ! काल की अपेक्षा से पुलाक कितने काल तक रहता है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेण वि अंतोमुहत्तं' हे हे गौतम ! पुलाक काल की अपेक्षा जघन्य से और उत्कृष्ट से एक अन्तर्मुहूर्त तक रहता है । अर्थात् जब तक एक अन्तर्मुहूर्त्त समास
હવે ઓગણત્રીસમા દ્વારથી તેત્રીસમાં દ્વાર સુધીના દ્વારનું કથન કર, पामा मावे छे. 'पुलाए णं भंते !' त्यादि
साथ-'पुलाए णं भंते ! काल ओ केवच्चिर होइ' 8 लापन जना અપેક્ષાથી પુલાક કેટલા કાળ સુધી રહે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી गीतमस्वामीन छ -'गोयमा ! जहन्नेणं अंतोमुहुत उक्कोसेण वि अंतो. मुहुत्त' 3 गौतम ! yats 1नी अपेक्षा बन्यथी भने था से અંતર્મુહૂર્ત સુધી રહે છે. અર્થાત્ જ્યાં સુધીમાં એક અંતર્મુહૂર્ત સમાપ્ત
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬