Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
AD
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.७ १०९ प्रायश्चित्तप्रकारनिरूपणम् ४४१ किं तं इंदियपडिसंलीणया' अथ का सा इन्द्रियपतिसंलीनतेति प्रश्नः, उत्तरमाह'इंदियपडिसंलीणया पंचविहा पन्नत्ता' इन्द्रिय प्रतिसंलीनता पञ्चविधा-पश्च प्रकारा प्रज्ञप्ता, 'तं जहा' तद्यथा-'सोइंदियविसयप्पयारणिरोहो वा' श्रोत्रे. न्द्रियविषयमचारनिरोधो वा श्रोत्रेन्द्रियस्य यः विषयेषु इष्टानिष्टशब्दस्वरूपेषु प्रचार:-श्रवणलक्षणा या प्रवृत्ति स्तस्य यो निरोधो-निषेधः स श्रोत्रेन्द्रियप्रचारनिरोधः, तथा-'सोइंदियविसयपत्तेसु वा अस्थेमु रागदोसविणिग्गहो' श्रोत्रे. न्द्रियविषयमाप्तेषु वा अर्थेषु रागद्वेषविनिग्रहः, श्रोत्रेन्द्रियविषयेषु प्राप्तेषु वाड. थेषु इष्टानिष्टशब्दस्वरूपेषु रागद्वेषयो निरोधः। 'चविखंदियविसयप्पयार णिरोहो वा' चक्षुरिन्द्रियविषयमचारनिरोधो वा, ‘एवं जाव फासिदियविसयआदिकों का सेवन करना-इस प्रकार से प्रतिसंलीनता चार प्रकार की है। 'से कि तं इंदियपडिसलीणया' इन्द्रियप्रतिसंलीनता कितने प्रकार की है उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'इंदियपडिसलीणया पंचविहा पण्णत्ता' इन्द्रियप्रतिवलीनता पांच प्रकार की कही गई है। 'तं जहा' जैसे'सोइंदियविसयप्पयारणिरोहो वा' श्रोत्रेन्द्रिय का इष्टानिष्ट शब्दरूप विषयों में जो सुनने की प्रवृत्ति रूपव्यापार है उसका निरोध करना यह श्रोत्रेन्द्रिय प्रचार निरोध है। तथा 'सोइंदियविसयपत्तेसु वा अत्थेसु रागदोसविणिग्गहो' श्रोत्रेन्द्रियके विषय रूप से प्राप्त हुए इष्टानिष्ट शब्दों में राग द्वेष का निरोध करना 'चक्खिदियविसयपयारणिरोहो वा' चक्षु इन्द्रिय का विषयों में-वर्णों में-जो देखने की प्रवृत्तिरूप व्या. पार है उसका निरोध करना तथा चक्षुहन्द्रियके विषयरूप से व्याप्त નિર્દોષ શય્યા વિગેરેનું સેવન કરવું તેનું નામ “વિવિક્ત શયનાસન પ્રતિसमानता छ.' ॥ प्रा२नी । प्रतिसीनता या प्रारी छ. 'से किं त इंदियपडिसंलोणया' धन्द्रिय प्रतिसीनता या प्रश्नही छे १ । प्रना उत्तरमा सुश्री गौतमस्वामी ४ छे है-'इंदियपडिसलीणया पंचविहा पण्णता' छन्द्रिय प्रतिसीनता पाय प्रा२नी हे छे. 'तजहा' मा प्रमाणे छे. 'सोइंदियविसयप्पयारणिरोहो वा' श्रोत्रेन्द्रियन ट , अनिष्ट शve ३५ विष. ચેમાં સાંભળવાની વૃત્તિ રૂપ જે વ્યાપાર છે, તેને નિષેધ કરે તેનું નામ श्रीन्द्रिय प्रया२ निराध छे. तथा 'स्रोइंदियविसप्पत्तेसु वा अत्थेसु रागदोस. विणिग्गहो' श्रोत्रेन्द्रियना विषय ३५थी प्राप्त थयेा ट भनिष्ट शण्डामा रागद्वेषन निरोध ३२व। 'एब चक्खिदियविसयप्पयारणिरोहो वा' मे प्रमाणे ચક્ષુઈન્દ્રિયેના વિષમાં-વર્ષોમાં જવાની પ્રવૃત્તિ રૂપ જે વ્યાપાર છે, તેને નિરોધ કર તથા ચક્ષુઇન્દ્રિયના વિષય રૂપ વ્યાપારવાળા ઈષ્ટ અનિષ્ટ વણેમાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬