Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti


Previous | Next

Page 552
________________

५३८
भगवतीसूत्रे श्रेणितः प्रपतितो भवेत्तदपेक्षयाऽयं तृतीयो भङ्गोऽवगन्तव्यः ३ । अबध्नात, न यध्नाति न भन्स्यति, इति चतुर्थों भङ्गः क्षपकत्वापेक्षया ज्ञातव्य स्तदेवं शुक्ल. पाक्षिकस्य चत्वारो भङ्गा भवन्तीति, अतएवाह-'चउभंगो भाणियब्बो' इति । ननु कृष्णपाक्षिकस्य 'न बंधिस्पई' एतदंशस्यासंभवत्वेऽपि एतदंशात्मको द्वितीयो भङ्गोऽत्र स्वीकृत स्तहि-शुक्लपाक्षिकस्य 'न बंधिस्सई' इति पूर्वोक्तांशस्यावश्यम्भावात् 'बंधिस्स' इत्यंशात्मकः प्रथमो भगः कथं घटते ? इत्पत्र शृणु- शुक्लशुक्लपाक्षिक जीव जब श्रेणी से पतित हो जाता है तब वह पाप कर्म का बन्धक हो जाता है, अतः ऐसे जीव द्वारा भूतकाल में पापकर्म का बन्ध किया गया होता है पर वर्तमान समय में जब कि वह चारित्र मोहनीय को उपशम कर उपशम श्रेणी पर मौजूद है तबतक पाप. कर्म का बन्धक नहीं है, हां जब उपशमित मोहनीय की प्रकृति का उदय होने पर उसका पतन होता है तो वह फिर से पापकर्म का बन्धक हो जाता है। चतुर्थ भंग क्षपक की अपेक्षा से है । इस प्रकार से यहां चार भंग बनते हैं, इसीलिये सूत्रकार ने 'चउभंगो भाणियव्यो' ऐसा सूत्रपाठ कहा है।
शंका--कृष्णपाक्षिक के द्वितीय भंगान्तर गत 'न बंधिस्सई' यह अंश असंभवित है फिर भी उसे यहां स्वीकार किया गया है तो शुक्लपाक्षिक के 'न बंधिस्सई' यह अंश अवश्यंभावी है तो ऐसी स्थिति में 'बंधिस्सई' इस अंशवाला प्रथम भंग वहां कैसे घटित हुआ है ? પતિત થઈ જાય છે. ત્યારે તે પાપ કર્મને બન્ધક થઈ જાય છે, તેથી એવા જીવ દ્વારા ભૂતકાળમાં પાપ કર્મને બંધ કરાયો હોય છે. પરંતુ વર્તમાન સમયમાં કે જ્યારે તે ચારિત્રમોહનીય કર્મનું ઉપશમન કરીને ઉપશમ શ્રેણી પર રહેલ છે, એ તે જીવ પાપ કર્મને બંધક હેતું નથી. પરંતુ જ્યારે ઉપશમ થયેલા મેહનીય કર્મની પ્રવૃત્તિનો ઉદય થાય ત્યારે તેનું પતન થાય છે. તો ફરીથી તે પાપ કર્મને બંધક થઈ જાય છે. ચોથો ભંગ ક્ષેપકની અપેક્ષાથી કહેલ છે. એ રીતે અહિયાં શુકલ પાક્ષિકના સંબંધમાં ચાર ભંગ मन छ. तेथी सूत्ररे 'चउभंगो भाणियव्वो' से प्रमाणे सूत्रपा ही छे.
२४१-४ाक्षिना मीon e-तरमा २७स 'न बंधिस्सइ' मा અસંભવિત છે, તે પણ તેને અહિયાં સ્વીકારેલ છે. તે શુકલપાક્ષિકના 'न बांधिस्सई' मा ५A २०१श्य छे तो मा स्थितिमा 'बंधिस्सई' । અંશવાળ પહેલે ભંગ ત્યાં કેવી રીતે ઘટે છે?
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬

Loading...

Page Navigation
1 ... 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698