Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 139

प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.६ सू०६ त्रयोदशं गतिद्वारनिरूपणम् १२५ कषायकुशीलस्यापि सर्व ज्ञातव्यम् । पुलाकापेक्षया कषायकुशीलस्य यद्वैलक्षण्यं तदाह-'णवरं' इत्यादि, 'णवरं उकोसेणं अणुत्तरविमाणेसु उबवज्जेम्जा' नवरमुत्कर्षे णानुत्तरविमानेषु उत्पद्येत पुलाकस्य उत्कर्षतः सहस्रारकल्पे उत्पत्तिः कथिता, कषायकुशीलस्य तु उत्कर्षतोऽनुत्तरविमानेषूपत्तिः कथ्यते एतावानेक उभयो भेदः, अन्यत्सर्वम् पुलाकवदेव इहापि ज्ञातव्यमिति । 'णियंठे णं भंते' निर्ग्रन्थः खलु भदन्त ! कालगतः सन् कां गतिं गच्छति इति पश्नः । उत्तरमाह'एवं चेत्र' इत्यादि । 'एवंचेव' एवमेव-पुलाकवदेव-कियत्पर्यन्तं पुलाकमकरणमत्र नेतव्यं तबाह एवं जाव' इत्यादि, 'एवं जाव वेमाणिएसु उबवज्जमाणे अजहानमणुको सेणं अणुत्तरविमाणेसु उववज्जेज्जा' एवं यावद्वैमानिके पूत्पद्यमानोऽजय जैसा कषाय कुशील के उत्पाद भी जानना चाहिये परन्तु 'णवर उक्कोसेणं अणुत्तरविमाणेलु उववज्जेज्जा' उत्कृष्ट से इसका उत्पाद अनुत्तर विमानों में होता है यही पुलाक के उत्पाद की अपेक्षा इसके उत्पाद में अन्तर है। क्यों कि पुलाक का उत्पाद उत्कृष्ट से सहस्रार देवलोक में होता है ऐसा पहिले कहा गया है। बाकी का और सब कथन पुलाक के उत्पाद के कथन के जैसा ही है। 'णियंठे णं भंते !! हे भदन्त ! निर्ग्रन्थ साधु कालगत होकर कहां उत्पन्न होता है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं 'एवं चेव एवं जाव वेमाणिएसु उपयजमाणे अजहन्नमणुक्कोसे णं अणुत्तरविमाणेसु उववज्जेज्जा' हे गौतम ! इस सम्बन्ध में कथन पुलाक के कथन जैसा ही जानना चाहिये अर्थात् निर्ग्रन्थ मरकर भवनवासी, वानव्यन्तर, ज्योतिष्क इनमें उत्पन्न न होकर केवल वैमानिक देवों में ही उत्पन्न होता है वहां पर भी वह ongो नये. ५२तु 'गवरं उकोदेणं अणुत्तरविमानेसु उववज्जेज्जा' दृष्टया તેને ઉત્પાદ અનુત્તરવિમાનમાં હોય છે, એજ પુલાકના ઉત્પાદની અપે. ક્ષાથી આ કશાયકુશીલના ઉત્પાદમાં અંતર છે, કેમકે–પુલાકને ઉપાત ઉત્કૃષ્ટથી સહસ્ત્રાર દેવલોકમાં હોય છે. એ પ્રમાણે પહેલાં કહેવામાં આવ્યું છે. બાકીનું भी तमाम 3थन yals पाना ४थन प्रमाणे छे. “णियंठे जे भंते ! હે ભગવન નિગ્રંથ સાધુ કાળધર્મ પામીને ક્યાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના उत्तरमा प्रभुश्री ॐ छ है-'एवं चेव जाव वेमाणिरसु उववज्जमाणे अजहन्नमणुक कोसेणं अणुत्तरविमाणेसु उववज्जेज्जा' गौतम ! म समयमा yा. કના કથન પ્રમાણેનું કથન સમજવું. અર્થાત્ નિગ્રંથ મરીને ભવનવાસી વ્યન્તર, તિષ્કમાં ઉત્પન્ન થતા નથી પરંતુ કેવળ વૈમાનિક દેવલેકમાં જ ઉત્પન્ન થાય છે. ત્યાં પણ ને જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ વિના કેવળ અનુત્તર વિમાનમાં
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧