Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 16 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 112

भगवतीसरे द्वारम् १० । अथैकादशं क्षेत्रद्वारमाह- 'पुलाएणं भंते ! किं कम्मभूमीए होज्जा अकम्मभूमीए होज्जा' पुलाकः खलु भदन्त ! किं कर्मभूमौ भवेत् अकर्मभूमौ भवेदिति क्षेत्रद्वारे प्रश्नः । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'जम्मण संतिभावं पडुच्च व.म्मभूमीए होज्जा णो अकम्मभूमीए होज्जा' जन्मसद्भावं च प्रतीत्य कर्मभूमौ भवेद नो अकर्मभूमौ भवेत्-जन्म-उत्पत्तिा, सद्भावक्ष-विवक्षित क्षेत्रादन्यत्र विवक्षि क्षेत्रे वा जातस्य तत्र चारित्रभावेन तस्यास्तित्वम् तयोः समाहार स्तत स्तत्पतीत्य जन्मसद्भावापेक्षया पुलाक कर्मभूमौ भवेत् तत्र कर्मभूमौ जायेत तथा तत्रैव बिहरेदित्यर्थः, परन्तु अकर्मभूम्यां नोत्पद्यत यतोऽर्मभूमौ समुत्पन्नस्य चारित्रं न भवतीति तथा संहरणतोऽपि अकर्मभूमौ न भवेत्-यतः
ग्यारहवां क्षेत्र द्वार 'पुलाए णं भंते ! किं कम्मभूमिए होज्जा अकम्मभूमिए होज्जा' गौतम ने इस सूत्र द्वारा प्रभुश्री से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! पुलाक साधु क्या कर्मभूमि में होता है ? अथवा अकर्मभूमि में होता है ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा ! जम्मण-संतिभावं पडुच्च कम्म भूमिए होज्जा, णो अकम्मभूमीए होज्जा' हे गौतम ! जन्म और सद्भाव की अपेक्षा से पुलाक कर्मभूमि में होता है अकर्मभूमि में नहीं होता है। उत्पत्ति का नाम जन्म है और सद्भाव नाम चरित्र भाव के अस्तित्व का है पुलाक कर्मभूमि में जन्म लेता है इसका कारण ऐसा है कि अकर्मभूमि में उत्पन्न हुए जीव का चारित्र भाव नहीं होता है ? इस प्रकार जन्म और सद्भाव की अपेक्षा पुलाक कर्मभूमि में उत्पन्न होता है और वहीं पर विहार करता है तथा संहरण की अपेक्षा
હવે અગીયારમા ક્ષેત્રદ્વારનું કથન કરવામાં આવે છે.
'पुलाए ण भंते ! किं कम्मभूमीए होज्जा अम्मभूमीए होज्जा' गौतम સ્વામીએ આ સૂત્ર દ્વારા પ્રભુશ્રીને એવું પૂછ્યું છે કે--હે ભગવન પુલાક સાધુ શું કર્મભૂમીમાં હોય છે? કે અકર્મભૂમીમાં હોય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં प्रभुश्री ४३ छ -'गोयमा! जम्मणसंतिभावं पडुच्च कम्मभूमीए होजा. जो अकम्मभूमीए होज्जा' 3 गौतम ! म भने समापनी अपेक्षाथी पक्षा સાધુ કમભૂમીમાં હોય છે, અકર્મભૂમીમાં લેતા નથી. ઉત્પત્તિનું નામ જન્મ છે. અને સદભાવનું નામ ચારિત્રમાવના અસ્તિત્વનું છે. પુલાક કર્મભૂમીમાં જન્મ લે છે. તેનું કારણ એવું છે કે-અકર્મભૂમીમાં ઉત્પન્ન થયેલા ને ચરિત્રભાવ હેતે નથી. આ રીતે જન્મ અને સદ્ભાવની અપેક્ષાથી પુલાક કર્મભૂમીમાં ઉત્પન્ન થાય છે. અને ત્યાં જ વિહાર કરે છે. તથા સંહરણની
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૧૬