Book Title: Agam 03 Ang 03 Sthanang Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सुघाटीका स्था० ४ उ०३ सू० ७ पुनरपि पुरुषविशेषनिरूपणम् ३१ एकपर्ययसिती राशिः । ४ । इह गणितपरिभाषायां युग्मशब्देन समराशिरुच्यते, ओजशब्देन-तु विषमराशिः । इति सिद्धान्तः । सू०.६ ॥ उक्तराशीन् नारकादिषु निरूपयितुमाह -
मूलम्-नेरइयाणं चत्तारि जुम्मा पण्णत्ता, तं जहा-कडजुम्मे १, तेओए २, दायरजुम्मे ३, कलिओए ४, एवं असुंरंकुमाराणं जाय थणियकुमाराणं, एवं पुढविकाइयाणं आउकाइयाणं तेउकाइयाणं याउकाइयाणं सवसि जहा णेरइयाणं । सू०७। ___ छाया-नैरयिकाणां चत्वारो युग्माः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कृतयुग्मः १, व्योजः २, द्वापरयुग्मः ३, कल्योजः ४ । एवमसुरकुमाराणां यावत् स्तनितकुमाराणाम्, एवं पृथिवीकायिकानामप्कायिकानां तेजस्कायिकानां वायुकायिकानां सर्वेपी यथा नरयिकाणाम् । (सू० ७) ___टीका-" नेरइयाणं चत्तारि " इत्यादि-स्पष्टम् । नवरं-नैरयिकादारभ्य वैमानिक पर्यन्ताश्चतुर्विंशति दण्डकस्थाः सर्वेऽपि जीवाः कृतयुग्मादि चतुर्विधा एव भवन्ति जन्म-मरणाभ्यां न्यूनाधिकत्वसम्भवात् । (सू० ७) शब्दसे विषम राशि कही जाती है, तथा-लोकमें कृतयुग्मादि शब्दसे तो सत्ययुग आदि युग चतुष्टय कहा जाता है। सू०६॥
अब सूत्रकार उक्त राशियोंका निरूपण नरकादिकोमें करते हैं"नेरइया चत्तारि जुम्मा पपणत्ता" इत्यादि ७ ॥
नैरयिकों के चार युग्म होते है, कृतयुग्म-१ योज-२ द्वापर युग्म ३ और कल्योज-४ इसी तरह-असुर कुमारोंसे लेकर यावत् स्तनित. कुमार तक पृथिवीकायिक-अप्कायिक-तेजस्कायिक-चायुकायिकों में કહેવામાં આવે છે, તથા લેકમાં કૃતયુમ આદિ શબ્દ દ્વારા સત્યુગ આદિ यार युग ५ अखण थाय छे. ॥.६॥
હવે સૂત્રકાર ઉપર્યુક્ત રાશિઓનું નારકાદિકમાં નિરૂપણ કરે છે– " नेरइयाणं चत्तारि जुम्मा पण्णत्ता" या -
नाना यार युम डाय छ-(१) कृतयुग्म, (२) व्यास, (3) द्वा५२ યુગ્મ અને (૪) કલ્યાજ. એ જ પ્રમાણે અસુરકુમારથી લઈને સ્વનિતકુમારે સુધીના, પૃથ્વીકાયિક, અપ્રકાયિક, તૈજસ્કાયિક અને વાયુકાયિકોમાં પણ ચાર યુગ્મ કહ્યા છે. આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે નારક આદિ ચાર પ્રકારના
श्री. स्थानांग सूत्र :03
