Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI umAsvAtivAcaka viracita prazamarati prakaraNam. (mULa, artha, vivecanayuktaka) Arthika sahAyaka. saMghavI neNazIbhAI phulacaMda. lakhatara, : prakAzaka :~ zrI jaina dharma prasAraka sabhA. bAvanagara, Jan Education International For Personal & Private Use Only www.n aryo
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImAna umAsvAti vAcaka viracita zrI prazamarati prakaraNam sadaguNAnurAgI munizI kapUravijayajIe lakhelA artha vivecana yukta Arthika sahAyaka--zrI lakhatara nivAsI-saMghavI neNazIbhAI kulacaMda vagere baMdhuo sadgata saMghavI kulacaMdabhAI kamaLazInA smaraNArthe temaja zreyArthe, chapAvI prasiddha karanAra, zrI jaina dharma prasAraka sabhA-bhAvanagara, vikrama saMvata 1988 mudraka:--zAha gulAbacaMda lallubhAI. AnaMda prInTIMga presa-bhAvanagara, vIra saMvata 2458 For Personal Private Use Only www.n ary.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ +maMgalAcaraNam / KA jayai jagajIvajoNI-viyANabho jagagurU jgaannNdo| jagaNAho jagabaMdhU, jayai jagappiyAmaho mayavaM // 1 // jayai suANaM pabhavo, titthayarANaM apacchimo jayai / jayai gurU logANaM, jayai mahappA mahAvIro // 2 // (nandIsUtra) U~kAra bindusaMyuktaM, nityaM dhyAyanti yoginaH / kAmadaM mocadaM caiva, U~kArAya nmonmH||1|| ajJAnatimirAndhAnAM, jnyaanaaNjnshlaakyaa| netramunmIlitaM yena, tasmai zrI gurave nmH|| Jain Education Interior For Personal Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka taraphanuM nivedana. A prazamarati graMtha prathama saM. 1966 mAM TakA ane avacuri sAthe amArI sabhA taraphathI ja pragaTa thayela che. teja I varSamAM tenuM mULa ane gujarAtI bhASAMtara vivecana sAthe zrI mesANA jaina zreyakara maMDaLa taraphathI pragaTa thayela che. te graMthanuM ! mULamAtra saM. 1960 mAM vakIla kezavalAla premacade chapAvela che. ame TIkAnI sAthe vivaraNa pazu saMskRta ApeluM che jenuM bIjuM nAma avacuri che ane te saM. 1185 mAM zrI haribhadrasUrie racela che, te haribhadrasUri bIjA saMbhave che. TIkAkA2nuM nAma upalabdha nathI. A graMtha upara bIjI paNa TIkAo hovI saMbhave che paNa te kenIkenI karelI che te kahevAnuM sAdhana nathI. A prayAsa te prathama zrI jaina dharma prakAzamAM pu. 26 mAM eka aMkamAM, pu. 28 mAM be aMkamAM, pu. 29 mAM eka aMkamAM, pu. 3ra mAM ATha aMkamAM ne pu. 33 mAM sAta aMkamAM-kula 19 aMkamAM mULa zAstrI ne artha-vivaraNa saguNAnurAgI muni kapUravijayajInA lakhelA gujarAtI TAIpathI chapAyela che tenuM ja anukaraNa che. te sahu atyArthI sAdhusAdhvIone vyAkhyAna prasaMge temaja svAdhyAya karavAne prasaMge upayogI thAya teslA mATe zAstrI TAIpathI ane pratAkAre chapAvela che. A graMtha chapAvavAmAM Arthika sahAya saguNAnurAgI muni kapUravijayajI mahArAjanA upadezathI saMghavI neNuzIbhAIe pitAnA pitAzrI pulacaMdabhAI ke jeo zrAvakanI kaTimAM uMcI paMkitae gAvA gya thaI gayA che temanA nAmasmaraNArthe ane zreyArthe temanA vArasa taraphathI karI che. For Personal Private Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivendra prazamarati A graMthanA kartA zrI umAsvAti vAcaka dazapUrvadhara ane 500 graMtha (prakaraNa) nA praNetA che. jemanA karelA graMthamAMthI hAla te mAtra tattvArthAdhigamasUtra ( sabhAkhya), prazamarati, zrAvakaprajJapti, jaMbudvIpa samAsa prakaraNa, pUjAprakaraNa, kSetravicAra vigere upalabdha che. bIjA meTI saMkhyAnA graMthanA nAme paNa upalabdha nathI. emanA saMbaMdhamAM tattvArthasUtranA anuvAdaka paMDita sukhalAlajIe paricayanA mathALAnIce ghaNu vistArathI (pRSTha. 98 mAM) ullekha karelo che. te khAsa vAMcavAlAyaka che. | A mahApurUSa zvetAMbara ne digabara ane AsnAyamAM sarakhA mAnanIya che. emanA karelA tattvArthAdhigamasUtra upara vetAMbara AmnAyamAM zrI siddhasenasUrie bahu vistAravAnI vRtti racI che te chapAyela che. temaja digaMbara AmnAyamAM paNa be traNa vRttio racAyela che. prathama digaMbare teone umAsvAmI kahetA hatA paraMtu have te teoe paNa umAsvAti nAmane svIkAra karyo che. A graMthakartA kayAre thayA? te saMbaMdhamAM judA judA ulekhe upalabdha che, paNa te badhAmAM khAsa vizeSa pratiSTApAtra temaNe piteja tattvArthAdhigamanI prAMte lakhela TuMka prazasti che. temAM teozrI jaNAve che te pramANe-temanA dIkSAgurU agyAra aMganA dhAraka zrI zeSanadi zramaNa hatA. magurU-gurUnA gurU vAcakamukhya zIvazrI hatA. vAcanAthI eTale vidyAgrahaNanI daSTie temanA gurU mUla nAmaka vAcakAcArya ane magurU mahAvAcaka saMpAda kSamaNa hatA. teo gAtre kaiAbhISaNi hatA. svAti pitA ne vAlsI mAtAnA putra hatA. (mAtAnuM bIjuM nAma umA saMbhave che, kAraNa ke teo mAtApitAnA nAmathI ja umAsvAti kahevAyA che. ) jemane janma gredhikA gAmamAM thayo hate. jeo uccanAgarI zAkhAnA hatA, te umAsvAti vAcake vihAra karatAM karatAM kusumapura-pATalIputra nAmanA mahAnagaramAM AvIne tasvAthadhigama nAmane graMtha racelo che. A uccanAgarI zAkhA kalpasUtramAM Apela sthavirAvalI mujaba mahAvIrasvAmIthI bAramI pATe thayelA AryazAMti For Personal Private Use Only www.lainelibrary.org
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreNika mahArAje kADhelI che ane DokaTara pITasananA trIjA riporTamAM jaNAvyA pramANe te temanA ziSya zyAmAyA vIraprabhu pachI 376 ke 386 varSe svargavAsI thayA che. eTale paTTAvalImAM balissahanA ziSya ane zyAmAcAryanA gurU svAti ema lakhela che, te svAti ne A umAsvAti eka hevAne saMbhava nathI. kAraNa ke balissaha te vIraprabhunI AThamI pATe thayelA AryamahAgirinA ziSya che. ' A saMbaMdhanI vadhAre carcAmAM na utaratAM tenA Icchake pUrvokata paricaya temaja tattvArthAdhigamasUtranI TIkAnI prastAvanA vigere jevuM. A graMtha ghaNAja upayogI ane hitakAraka che. temAM aneka adhikAra samAvelA che. te viSe sa. ma. karavijayajIe upara jaNAvela mesANuthI prasiddha thayela bukamAM prastAvanA lakhelI che temAM leka saMkhyA sAthe vistArathI ullekha che. te ame A sAthe sAmela rAkhI che. te vAMcI levA tasdI levI, ATaluM lakhI A TuMka nivedana samApta karavAmAM Ave che. saM. 1988 - zrI jaina dharma prasAraka sabhA. mAgazara zudi 11 bhAvanagara, Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA prazamarati - zrI jinezvara prabhunA pavitra vacanAnusAre vairAgyamArganA dazaka evA pUrva mahApurUSakRta aneka grathane anusarI A prazamarati graMtha anUna dazapUrvadhara mahAsamartha jJAnI vAcakamukhya zrI umAsvAtikRta hovAthI prAcIna hovA sAthe atyaMta upakAraka che. prastuta graMthamAM vairAgya mArga-vairAgyaprAptinA kAraNa saMkSepathI paNa evI sarasa rIte paDyAM che ke AtmArthI jIva upara tenI vIjalIka asara thayA vinA raheja nahi, upadezamALAnI pere A graMthamAM paNa prasaMgopAta aneka upayogI viSane caca ekSaparyata tavane nirNaya karI graMthakAre bhavyajane prati prazamaratijanya sukha ja sahaja svAbhAvika che ema hastAmalakanI jema batAvI ApyuM che. A aMti uttama graMthamAM mukhya 22 adhikAre samAvelA che. 1 pIThabaMdha, 2 kaSAya, 3 rAgAdika, 4 aSTaviSa karma, | 5 pAMce IMdrAnA viSaye, 6 ATha mada, 7 AcAra, 8 bhAvanA, 9 dazavidha dharma, 10 tadartha sArabhUta dharmakathA, 11 jIvAdika nava tatva, 12 uparo, 13 bhAva, 14 1dravya, 15 caraNa (saMyama-cAritra), 16 zIlAMga (zIlanA 18000 bheda), 17 nirmaLa dhyAna, 18 kSakazreNi, 19 samuddaghAta, 2 caganirodha, 21 ziva (mokSa) gamana vidhAna ane 22 aMtala. e A graMthamAM mukhyapaNe kathelA 22 adhikAra che. ukta mukhya adhikAromAM zuddha virAgyanA saMbaMdhe kathavA egya sarva bAbatene | bahudhA samAveza thaI jAya che. ukta adhikAra ullekha eka evA samartha jJAnI ane vairAgyavaMta mahAtmAnA hRdayadhvanithI II in Education For Personal Private Use Only i n library.org
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayela che ke te game tevA kaThora dIlavALA abhyAsI upara paNa sacoTa asara karI zake tema che. AvI buddhithI saMskRta | bhASAnA abhyAsI mATe prazamarati graMthanuM mULa ane bhASAntarapajIvI mATe mULa maMthane anuvAda dAkhala karavAmAM AvyuM che. A graMthane savitara prastuta anuvAda mULa graMtha uparanI pUrva AcArya kRta TIkAne Azraya laIne karavAmAM AvyA che. A ati upayogI viSayamAM praveza karanArane kaMika vadhAre saralatA thAya eTalA mATe prathama A graMthamAM kayA kayA adhikAra, keTalA keTalA lekamAM samAyelA che tenuM ahIM vivaraNa karyuM che. ziSTAcAra pramANe graMthane AraMbha karatAM graMthakAra zrI umAsvAti vAcakamukhe vizvavaMdita zrI arihaMtAdika paMca parameSTIne praNAma karyo che, tyArabAda graMthane viSaya, tenuM prayojana vigere prakAzatAM graMthakAre pita mahA samartha jJAnI chatAM harakeI vidvAnane cakita karI nAMkhe evI laghutA batAvI koI paNa mumukSu janane mekSaprApti mATe karavA gya prayatna saphaLa thavA mATe khAsa karIne hRdayamAM dhArI rAkhavA gya-bhUlI nahi javA gya, AtmAne upakArI ane apakArI guNadaiSanuM maraNa karAvI prathama pIDabaMdha pUrNa karI sva upadezapreNine samAraMbha karelo che. ATalA sudhImAM graMthakAra evAM evAM uttama daSTAMte vaDe jijJAsu zretAjanenuM mana AkarSe che ke tethI zrAtAjane ekacitte teozrInA upadezAmRtanuM premapUrvaka pAna karavA atyaMta Atura thai rahe. ( ahIM sudhI 19 zleka pUrA thayelA che.) tyAra bAda bleka 20 thI 23 sudhImAM kevAM avaLAM AcaraNathI AtmA kaSAyI kahevAya che te jaNAvyuM che. 24 thI 30 zleka sudhI dhAdi kaSAyathI thatA anartha batAvyA che. 31 thI 33 heka sudhI rAga dveSanuM svarUpa kaheluM che. Jan Education n ational For Personal Private Use Only W inery.IO
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ killAnAM prazamarati 34 thI 38 zleka sudhI prakRti, sthiti, rasa ane pradezanA bhede karmabaMdhanI vicitratA tathA tema thavAnAM mukhya kAraNa batAvyAM che. - 39 thI 79 zleka sudhI pAMce idrinA viSayasukhane vaza thavAthI thatI jIvanI khuvAsa ane tene ja svavaza karavAthI thatuM svAbhAvika sukha vakhANyuM che. 80 thI 101 leka sudhI AThe prakAranA mada karavAthI jIvane A bhavamAM tathA parabhavamAM je je anartha thavA saMbhave che che. te dekhAva ApyA che. zleka 102 thI 148 sudhI idriyajanya viSayasukhane kipAka phaLanI jevAM pariNAme duHkhadAyI jANI tethI varakta thaI paMcavidha AcArane rU rIte ArAdhavA banate udyama karavA sahune, temAM vizeSa karIne sAdhu nigraMthane sArI rIte samajAvI tene sva nircathatA sArthaka karavA bhalAmaNa karI che. 149 thI 166 zloka sudhI anityapaNuM, azaraNupaNuM vigere bAra prakAranI bhAvanAnuM sUmarIte manana karI, saMyamamArgamAM bAdhakakArI evA viSayakaSAyAdika vikArene vAravA mumukSu jIvene bhalAmaNa karI che. 167 thI 181 zleka sudhI kSamA, mAva, Arjava pramukha dazavidha yatidharmane yathAvidha ArAdhI, rAga dveSa ane mahAdika prabaLa dene dUra karI, uttama sAdhanane vairAgyavAsanAnI vRddhi karavA zAstrakAre Agraha karyo che. - 182 thI 188 lokaparyata vikathAdika pramAda dUra karI, jethI bhavyajane dharmaprati Avarjita ( AkarSita) thAya evI | dharmanA mArge doranArI kathA zrotAjanene saMbhaLAvavA, abhinava zAstro bhaNavA bhaNAvavA tathA tenA guDha rahasyanA ciMtana mATe | 2 || Jain Education in For Personal Private Use Only +.l inelibrary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ satata udyama karavA bhalAmaNa karI chevaTe graMthakAre siddha karI batAvyuM che ke je mokSamArganuM sArI rIte pratipAdana kare ane durgatithI bacAve teja kharAM zAstra ane te sarvajJa prabhunAM vacanarUpaja hoI zake." 189 thI 12 zleka sudhI jIvAjIvAdika nava padArtho (ta) paikI jIvatattvanA aneka bhedo darzAvyA che. 194 thI 15 zleka sudhI sAkAra (jJAna) ane anAkAra (darzana) ema be prakAranA upayoga karI, te darekanA anukrame ATha tathA cAra bheda batAvyA che. - 16 thI 17 zleka sudhI dayika, pAriNAmika, aupazamika, kSAyika ane kSApazamika e pAMca bhAve tathA te pAMcanA mizraNathI thayele sAnnipAtika nAmane chaThTho bhAva batAvela che. 198 thI 27 leka paryata jIvAdika Sa dravyanuM svarUpa pratipAdana karatAM, prasaMge kayA kayA dravya kayA kayA bhAvamAM varte che te tathA udghaleka, aleka ane tiryagUlekanuM TuMkuM svarUpa temaja na padArthonuM saMkSipta svarUpa ApI, chevaTe samyagu darzana eTale samyaktva ane jJAnanuM savistara khyAna ApyuM che. 228 thI 242 kaparyata cAritranA bheda, tenI yathAyogya ArAdhanA pramANe AtmAne saMbhavatA lAbha, tathA chevaTa prathama kI guNanuM mahAsya ane tenA rogathI AtmAne thatuM avaNya sukha saMkSepathI varNavyuM che. 243 thI 245 sudhI zIlAMgarathanA gherI evA muninA AcAra saMbaMdhI je 18000 bheda thAya che te prApta karavAnA upAya batAvyA che. tathA te sadAcAra sAvadhAnapaNe sevanAra dharmadhyAnanA ge re vairAgya pAme che te jaNAvyuM che. 246 thI 271 leka sudhI dharmadhyAnanA bhedanuM svarUpa, zuddha cAritrapAtra muninI dazA ane evA apramattamuni anukrame Jain Education inte For Personal & Private Use Only library.org
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jI prazamarati prakaraNam zukladhyAnaze kSapakazreNi upara ArUDha thaI jevI rIte karmanuM unmelana karI kevalajJAnAdika zAzvata Rddhi pAmIne akSaya prastAvanA avyAbAdha evA ekSasukhane pAme che tenuM varNana karyuM che. - 272 thI 276 "ka paryata kevalI bhagavAnane AyuSyathI nAma, gotra ane vedanIya karma adhikatara hoya te te avaziSTa karmane sama karavAne ( AyuSyanI sAtheja saghaLAM karma bhegavI levAya tevAM karI nAMkhavAne) kevaLI samughAta rUpa eTale je prayatnavizeSa karavAmAM Ave che te samughAtanuM svarUpa pratipAdana kareluM che. 277 thI 282 bleka paryata kevaLI samudraghAtathI nivRtta thayA bAda kevalI bhagavAna jevI rIte saMpUrNa yogane nirodha kare che te krama batAve che. 283 thI 295 bleka paryata thoganirAdha karyA bAda kevalI bhagavAna pAMca haranA uccAra pramANa kALavALI zelezI | (14 mAM guNasthAnaka)ne pAmI, samaye samaye sattAgata avaziSTa azeSa prakRtine khapAvI daI, dehAtIta thaI, chevaTa eka samaya mAtramAM samazreNie lekAgrasthAne pahoMcI, samasta janma jarA ane maraNathI mukta thaI, sAdi anaMta, anupama, avyAbAdha sukhane AsvAda kare che te vAta pramANuthI siddha karI batAvI che. 29 thI 301 "Aka parvata je muni saMpUNa sAmagrInI khAmIthI A prabala purUSArtha karI zakayA na hoya te paNa 1 yathAzakti tapa japa saMyamanA prabhAve sagati sAdhI anukrame alpakALamAM mokSagati pAmI zake che ema batAvyuM che. 302 thI 308 zleka sudhImAM je bhabAjI munimArga yADAvAne asamartha hoI gRhasthAzramamAM rahIne paNa jina AjJAne yathAzakti pALavA abhirucivALA che tevA zrAvaka ane egya saMkSepamAM mArga batAvI tethI pratyakSa ane parokSa thatA lAbha | II ja Jan Education For Personal Private Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ *Bing Zuo f ************** samajAvyA che, arthAt tethI gRhastha paNa sadgati pAmI anukrame sAta A lavamAM avazya meAkSagati pAmI zake che ema jaNAvyuM che. 309 mA leAkamAM prazamarati ( vairAgyaraMga ) thI sa koi AtmArthAMjanAne ekAMta hita thAya che ema jaNAvyu` che. 31 thI 312 zlAka sudhImAM graMthane upasaMhAra karatAM graMthakAre sajjanA prati prastuta graMthamAM je kaMi khAmI rahelI mAlama paDe tenI upekSA karI, te mATe kSamA karI, temAMthI rAjahaMsanI pere guNamAtra grahaNa karavA ane pavitra zAnta rasanuM AsvAdana karavA khAsa vinaMti karI che. 313 mA zlokamAM sa` sukhadAyI, sarvothasiddhikArI ane sa* guNa prApti mATe pramaLa sAdhanabhUta evA zrI jinazAsananI stuti karI che. ahIM A graMthanI samApti thAya che. e rIte vairAgya rasa pASaka aneka upayegI viSayAnu graMthakAre sama rIte pratipAdana kareluM che. ekAnta meAkSasukhanA arthI evA mumukSu-munijanAne prastuta graMtha ati upayogI che tethI temaja tattvajIjJAsu evA gRhastha janAne paNa te tattvaniyane mATe ati upayogI hAvAthI sarva bhavyajane zravaNu manana nididhyAsana dvArA tenA yathA svakartavyaparAyaNa thAya ema aMtaHkaraNathI icchI atra viramuM chuM. paramA pAmI, prazamasukhArthI saguNAnurAgI kapUravijayajI. For Personal & Private Use Only ******** 9 + + + O www.jainlibrary.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanarekhA. prazamati prakaraNam vIraprabhunA zAsananA staMbharUpe zrAvakomAMnA eka saMghavI svargastha kulacaMdabhAi kamaLazInI saMkSipta jIvanarekhA. saMghavI kulacaMdabhAIne janma vi. saM. 1881 nI sAlamAM jAmanagaramAM thaye hatuM, phakta gAmaThI nizALamAM gujarAtI abhyAsa karI prathama lakhatara sTeTamAM nokarI karI uttama guNethI vadhatAM vadhatAM e rAjyanA mukhya kArabhArI thayA ane lakhatara TeTanA nAmadAra ThAkora sAheba jhAlA karaNasiMhajInA udaya sAthe temane paNa udaya thate cAle, potAnI cAre putrane keLavavA lakSa ApyuM, meTA putra jagajIvanadAsanA pitre hAla vidyamAna che, bIjA putra dalIcaMdabhAInA putra vidyamAna che. paraMtu pitAnA nAma tathA hedAne dIpAvanAra trIjA putra neNazIbhAI atyAre 68 varSanI umaranA vidyamAna che, jemaNe pitAnI dIvAnagirinI jagyA AjasudhI zobhAvI rAjyanI ane prajAnI prIti meLavI che, atte AkhI jIMdagI A rAjyanI sevAmAM aApelI che. - lakhataranuM derAsara - ahIM derAsara nahotuM paNa eka bhavya pratimA AdIzvaraprabhunI saM. 1903 mAM nIkaLI, te hAlanA derAsara pachavADe eka oraDAmAM birAjamAna hatI, tathA vakhArIyA hIrAbhAI zrAvakanuM eka ghara hatuM ane nagarazeTha premAbhAI hemAbhAInI peDhI hatI, A kulacaMdabhAInA prayAsathI saM. 1930 nI sAlamAM TIpa thaI ane hAlanuM zikharabaMdhI derAsara taiyAra thayuM. gAmanA udayathI AjubAjunA gAmanA zrAvake ahIM rahevA AvyA ane saM. 1936 nA zrAvaNa vadi 8 me kulacaMdabhAInA kharcathI amadAvAdanA jhaverI choTAlAlabhAI For Personal Private Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ **** Mi Xiang (Ruo Tou Xia Jain Education Internationa tathA maganabhAI sukhAnA hastaka pratiSThA thaI. A derAsarane atrenA ThAkora sAhebe eka khetara tenA vArSika kharca mATe Apela che tathA ghInA dIvAmATe cha rUpiyA vArSika AjasudhI AvyA kare che, te temanI sarvAMdha para premavRtti sUcave che ane pulaca MdabhAie peAtAnA jIvanasudhI A derAsaranI unnati mATe prayAsa karyAM che. --: temanAM khIjAM dhArmika kAryo :-- dudhIthI bharelI milana kAyAne pavitra karavA paramapavitra paMcaparameSThI navakAra maMtranA 27 lAkha jApa karyA tevuM temanI noMdhamAM che. siddhagirinI vidhipUrNAMka 99 yAtrA karI che ane aSTApadanA derAsaramAM zAMtamUrtti munivaryAM ha`savijayajI mahArAjanA upadezathI Arasa jaDAvI tIrthaMkaragotra mAMdhanAra rAvaNu ane madodarInI nATAraMbha karatI mUttie te derAmAM prabhu sanmukha padharAvI che, puDarIka gaNadharanA upara ArasanI chatrI karAvI che, ane giranAratIrthanI taLATImAM pAMca eraDAnI dharmAMzALA karAvelI che. teo dhAmika kriyA, devapUjana, sAmAyika, gurUva Mdana vigeremAM tatpara hatA, ane chevaTanA cha cAmAsAM 1951 nI sAlamAM nokarI uparathI rITAyara thaI pAlItANAmAM karyAM ane AtmasAdhana karyuM. temanA supagale neNazIbhAie cAlI mahA puNyabaMdhanuM kAraNa evA upAzraya derAsaranA sanmukha baMdhAvI ApI zrIsa Mghane sa. 1965nA phAgaNa vade 1 me aNu karyA che. ahIM vIramagAma vaDhavANa ne pATaDIne dhorImAga hAvAthI ahIM AvatAM sAdhu sAdhvI pAse jAte AvI sAdhu sAdhvInI veyAvacca karavAthI temane tathA anya baMdhuene dharmajAgRti kAyama rahela che. phulacaMdabhAine lekhake joyA che tethI temaja temanA A sAkSAt AdarzarUpa neNuzIbhAi putrane joine temanAM paropakArI kRtyathI phulaca Mda bhAinuM jIvana kevuM pavitra haze te anumAna karI zakAya che. neNazIbhAie sAdhu sAdhvInI vecAvacca, derAsara, sAdhAraNa dareka khAtAnI vyavasthA karavA uparAMta giranAra parvatanA prAcIna derAsaranA jIrNadvAra khAte rUA. 1001) mAtuzrI DAhIbAnA smaraNArthe ApelA che, For Personal & Private Use Only *** *** *** *** *** *** *** * www.saultharitrary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prAk || 6 || Chu Jie ******* rUA. 350) yAtrALuonAM rasADA khAte sa. 1984mAM ApelA che. sa. 1983 mAM pitAjInA smaraNArthe rUA. 351) ApelA che tathA pitAjInI svargavAsanI vaizAkha vadi 12 nI tithie zatru jayanI talATImAM svAmIbhAine sAkaranuM pANI pIvA mATe rUA. 1500) nAM sADA cha TakAnA DevalepamenTa beDa zeTha ANu dajI kalyANajInI peDhImAM ApelAM che. eTaluMja nahi, paNa vyavahArasUtranI upacAgitA jANatAM sAtamA uddezo prasiddha karavAnA kharcamAM khuTatI rakama ApI jJAnabhita karI che. zeTha ANuMdajI kalyANajInI peDhInA sthAnika pratinidhi tarIke phulaca MdabhAi hatA temanI gerahAjarI thayA bAda neNazIbhAi sthAnika pratinidhi thayA che. marahume zeTha ANuMdajI kalyANajInI heDa ophIsa amadAvAdamAM sthApavA zeThe premAbhAi hemAbhAi tathA zeTha dalapatabhAi bhagubhAinI sAthe rahI surata muMbainA gRhasthAne samajAvavAmAM anatA prayAsa karyAM hatA. temaja zeTha ANu dajI kalyANajInu rekarDa pAlItANA darabAra sAthe zatru MjayanI takarAra thatAM pAlItANAthI amadAvAda lai javAmAM ghaTatA prayatna karyAM hatA. gujarAta taraphathI zrI siddhagirijInI yAtrAe cha rI pALatA nIkaLatA sadyAne lakhatara banI zakayA pramANe ceAgya rIte bhakti karI dravyanA sadupayoga karyAM hatA. For Personal & Private Use Only mukAma thatAM marahume zrI saMghanI kuMvarajI ANaMdajI. ***********_******** jIvanarakhA. // 6 // Www.littelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuvAdaka saguNAnurAgI munivarya zrI karavijayajI mahArAja. Arthika sahAyakanA pitA, saMghavI kulacaMdabhAI kamaLazI lakhatara sTeTanA mAjI kArabhArI. Jain ducation intentar For Personal Private Use Only www.janebry.ora
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIumAsvAtivAcakaviracitaM. prazamarati prakaraNam. (sarala vyAkhyA-vivecana sametaM) vivecanakAranuM maMgaLAcaraNa. prazamasthena yeneyaM, kRtA vairAgyapaddhatiH / tasmai vAcakamukhyAya / namo bhUtArthabhASiNe // bhAvArtha-"prazama-zAMta vairAgya rasamA nimagna thayelA je vAcakaziromaNie bhA vairAgya-racanA karI che te sadbhuta (satya ) artha nirUpaka zrI umAsvAti mahArAjane amAro namaskAra thAo." prazamarati prakaraNa zaru karatAM ukta graMthArtha nirvighne parisamApta thAya te mATe prakaraNakAra maMgalAcaraNa kare chenAbheyAdyAH siddhaarthraajsuunucrmaashcrmdehaaH| paMca nava daza ca dazavidhadharmavidhividojayanti jinaaH||1|| For Personal Private Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam bhAvArtha-jainI AdimA nAbhirAjAnA putra RSabhadeva ke ane aMtamA siddhArtharAjAnA putra vardhamAna ke evA carama zarIrI pAMca, nava ane daza eTale covIza jino kSamAdika dharmavidhine jANanArA jayavaMtA varte che. 1 - vivecana-nAbhi nAmanA kulakaranA putra zrI RSabha-Adideva jemanAmA prathama thayA ke ane siddhArtha rAjAnA putra zrI vardhamAna prabhu jemanAma chellA thayA che evA caramazarIrI ane daza prakAranA dharmamArganA saMpUrNa rIte jANanArA covIze jinavaro jayavaMtA varte che. caramazarIrI eTale je zarIrane dhAraNa karyA pachI bhavabhramaNano aMta karavAthI pachI pAlo bIjo deha dhAraNa karavAnuM jemane kAipaNa prayojana ja nathI tevA, ane dazavidha dharmavidhinA jANa eTale je kSamAdi daza prakAranA yatidharmanuM svarUpa AgaLa jaNAvavAmAM Avaze tenuM saMpUrNa svarUpa kevaLajJAna prApta thayAthI jemane jaNAyuM che ane tyAravAda mumukSu janopratye teno jemaNe upadeza Apyo che evA samasta tIrthakaro rAgadveSAdika aMtaraMga zatruvargano saMpUrNa rIte uccheda karanArA hovAthI sarvadA jayavaMtA varte che. 1 jinasiddhAcAryopAdhyAyAn praNipatya sarvasAdhUMzca / prazamaratisthairyArtha vakSye jinazAsanAtkiMcit // 2 // bhAvArtha-arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sarva munijanone praNAma-namaskAra karIne vairAgyarasanI dRDhatAne mATe zrI jinazAsananA AdhAre kaMika kahIza.2 vivecana-jina eTale tIrthakaro athavA jemane kevaLajJAnAdi saMpadA prApta thai cha evA bIjA sAmAnya kevalIo, Jain Education in For Personal & Private Use Only M w.lainelibrary.org
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddha eTale jamanAM sakaLa kArya saryA cha bhane sarva karmano saMpUrNa uccheda karavAthI je lokAgre rahyA che, temaja je sarvadA svAdhIna sukhane anubhavanArA che, prAcArya eTale pAMce prakAranA AcAramAM sthita temaja teno upadeza devAvALA hovAthI parama bhAgamArthane pradarzita karavAmAM kuzaLa, upAdhyAya eTale jemanI samIpe ziSyo vinaya-vivekapUrvaka sakaLa doSa rahita sUtrasaMpadAne pAmI zake cha bhane sAdhu eTale samyag jJAna darzana ane cAritrarUpa saMyuktazakti-puruSArthavaDe jeo mokSasukhane sAdhe che, evA sarva sAdhusamudAyane praNAma karavAthI jemaNe tarata ja saMsAra tajI, dIkSA grahaNa karI, samasta pApavyApArano parihAra karavA rUpa samatA-sAmAyikane Adarela che tevA adya dIkSita sAdhujano paNa praNAma karavA yogya cha ema graMthakAra jaNAve che. athavA sarva kahevAthI samasta arihaMtAdika pAMcane praNAma karelo jaNAve che. evI rIte iSTadevane uddezI praNAma karavA rUpa maMgalAcaraNa kayu. vaLI Asanna upagArI evA AcArya pramukhane namaskAra karI, zrA prastuta graMtha karavAnuM prayojana ane tenI yathArthatA pAchalI ardhI kArikAvaDe pradarzita kare che-rAga dveSa rahitatA eja prathama vairAgya che, evaM AgaLa upara graMthakAre eka gAthAmAM spaSTa karyu cha, tevA vairAgyarUpa prazamamA rati-zakti-prIti-temAM nizcaLatA karavA mATe eTale mokSArthI bhavyajIvathI kevI rIte prazamaratimA sthira thavAya ? te jaNAvavAnA AzayathI A prakaraNa racavAmA bhAnyu che. ane te paNa jinazAsanathakI ja pamAya che, kemake anyatra evA prazamano prabhAva che. jevU sarva Azravano nirodha karavAmAM dakSa jaina zAsana pravarte cha, tevU anya koi zAsana nathI. AcArAMgathI lahI dRSTivAda paryata dvAdazAMga pravacana prazamakArI ke ane te ratnAkaranI peThe aneka AzcaryanuM nidhAna che. temAMthI A graMthakAra kahe cha ke hu~ kiMcit mAtra kahIza. jo Jain Education intiemetorsal For Personal Private Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 2 // ke samasta kahevAnI mArI zakti nathI topaNa grahaNa, dhAraNa ane artha nizcaya karavAmAM vadhAre durbala evA bhavyajanonA | hRdayamA pADelo prazamAmRtano svalpa paNa biMdu temane mhoTo upakAra kare che bhane upagArIno te bhavyopakAra svaparahita prati viziSTa phaLadAyI nIvaDe che mATe graMthakAra kahe che ke hu~ jinazAsanamAthI ja kiMcit mAtra kahIza. 2. ___ abahuzrutane to te jinazAsanamA praveza karavo paNa kaThaNa che, e vAta be AryAvaDe graMthakAra batAve cheyadyapyanantagamaparyayArthahetunayazabdaratnADhyam / sarvajJazAsanapuraM praveSTumabahuzrutairduHkham // 3 // zrutabuddhivibhavaparihINakastathApyahamazaktimavicintya / dramaka ivAvayavoMchakamanveSTuM tatpravezepsuH // 4 // bhAvArtha-yadyapi anaMta gama, paryAya, artha, hetu, naya ane zadvarUpa ratnothI bharapUra evA sarvajJa zAsanarUpa nagaramA abahuzrutapaNAvaDe praveza pAmavo duSkara cha topaNa zrutajJAnanA abhyAsa thakI utpanna thayelI buddhinI saMpadAthI hIna chatAM mArI anpazaktino vicAra ko vinA jema bhikSuka dhAnyanA kaNIyA zodhavAne mATe nagaramA praveza karavAne icche tema hUM | paNa sarvajJazAsanapuramA pravacana avayavone ekaThA karI levA mATe praveza karavA icchu chu. 3-4 vivecana-ananta gamA ane paryAyovaDe jeno artha labhya che evA jinazAsanamAM mArI jevA abahuzruta-alpazrutane * praveza karavo ati kaThaNa hovAthI tenuM samasta rahasya kahevU azakyaja che. temA syAdasti syAnnAsti vigere sapta bhaMgI sAta vikalpo rUpa mArgo ane sarakhA pATha e gamA kahevAya che. koipaNa vastu saMbaMdhI krama parAvatI bhedo athavA kriyA Jan Education For Personal Private Use Only Masainelibrary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhyavasAya rUpa medo e paryAya kahevAya che. ane zabdonA bhAva (rahasya ), dravyonA gaNita athavA dharmAstikAyAdika artha kahevAya che. eka sUtrapadanA aneka artha thai zake che. apUrva artha rahasya upArjana karavAnA amogha upAya rUpa anvaya vyatirekI hetu kahevAya che. prApta artharahasyane rakSavAnA upAyarUpa naigamAdika nayo kahevAya che. saMskRta prAkRtAdika vidhavidha bhASAdika zabdo kahevAya che ane AmosahI pramukha labdhiyo te atra ratno levAnA che. e sarvavaDe samRddha evaM zAsanapura che. temAM mArI jevA alpazrutane praveza karavo duSkara che. vastusthiti Ama che topaNa graMthakAra pote prastuta vAtarnu AvI rIte samAdhAna kare ke ke huM samasta zruta ( dRSTivAda paryaMta) jJAnanI saMpadAthI hIna chu, temaja ' koSTabuddhi' 'bIjavuddhi' ane 'padAnusArI buddhi' vigere buddhi saMbaMdhI saMpadAthI rahita chu topaNa huM Atmagata azakti-asAmarthyano vicAra nahiM karatA jema koika raMka-nirdhana devatA pAse DhAMkelI vastuonA kaNIyA ekaThA karIne sva-udarapopaNa kare che athavA jema kSetramAthI dhAnya laNI lIdhA pachI bhUmi upara paDI rahelA-vikharelA dhAnyanA kaNIyA vINI vINIne koi potAnI udarapUraNA kare che. tema pUrva puruSa-siMhoe svamativaDe pravacana artharnu anekavAra dohana karyu cha temAMno je kAi anpAMza mane upalabdha thai zake te gaveSI levAne huM sarvajJazAsanapuramA praveza karavA icchu chu, jema ratnovaDe samRddha nagaramA raMka janano praveza thavo durlabha cha tema sarvajJazAsanamA paNa zrutabuddhivikaLa janane praveza karavo te ati kaThina che. 3-4. tevIja potAnI vRtti traNa kArikAvaDe batAve che Jan Education For Personal Private Use Only Www.jainelibrary.org
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 3 // bahabhirjinavacanArNavapAragataiH kvivRssairmhaamtibhiH| pUrvamanekAH prathitAH prshmjnnshaastrpddhtyH||5|| tAbhyo vistAH zrutavAkpulAkikAH pravacanAzritAH kAzcit / pAraMparyAduccheSikAH kRpaNakena saMhRtya // 6 // tabhaktibalArpitayA mayApyavimalAlpayA svamatizaktyA prazameSTatayAnusRtA virAgamArgakapadikeyam // 7 // zabdArtha-jinavacanarUpa mahAsAgarano pAra pAmelA evA mahAmativaMta aneka kavivaroe pUrve vairAgya rasa utpAdaka aneka zAstronI racanAo karelI che. tezromAMthI nIkaLelI zrutagraMthone anusaranArI ane pravacana siddhAMtano Azraya karanArI tathA paraMparAgata evI keTalIka jinavANIne raMkanI jema yathAmati ekaThI karIne tenI aMdara bhaktinA baLathI arpaNa karelI | anirmaLa ane anpa evI svamatizaktivaDe zAMta vairAgya rasanI icchAthI A eka vairAgyamArganI pagadaMDIrupa graMtharacanA meM hai karI che. 5. 6.7. vivecana-jinavacana samudra samAna gaMbhIra-uMDA che, teno maMdamati pAra pAmI zakatA nathI. vizALa buddhibaLa jemaNe | prApta karyu che evA mahAmativaMta puruSo teno sukhe pAra pAmI zake che. eja vAta zAstrakAra batAve che. jinavacananA pArane pAmelA aneka caturdazapUrvadhArI, mahAmativaMta, zAstrapratibaddha kAvyaracanAmAM kuzaLa eTale zabdArthadoSarahita kAvya karanArA zreSTa kavizroe vairAgya rasane utpanna karI zake evI aneka zAstraracanA mArA pahelAthI ja karelI che. te mahAmativaMta satkavioe je je vairAgyarasapoSaka zAstraracanAo karelI ke temAthI nIkaLelI zrutagraMthAnusArI pradhAna arthapratibaddha keTalIkA // 3 // Jain Education intHA For Personal Private Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vANI jenuM caudapUrvadharo ane ekAdazabhaMgadharo evA gaNadharaziSyoe dohana kareluM che tene raMkanI peThe ekaThI karIne ukta zrutavANInA avayado jemanA dvArA prApta thayA ke te mahAzayo pratye athavA te zrutavANI pratye je bhaktibhAva-te bhaktinA baLavaDe prApta thayelI je alpa ane anirmaLa svamati zakti-te zaktiyoge prazamapratye atyaMta prema jAgRta thayelo hovAthI pA vairAgyayukta graMtharacanA karavAmAM AvI che. matalaba ke pUrva mahAzayo ane temanI zAstravANI pratyeno bhaktibhAva mArI matizaktine protsAhita kare che. te temaja prazamapratye premabhAva e A graMtharacanAnA hetu che. 5-6-7. AvI rIte prApta thayelA zrutavANInA avayavo ekaThA karIne karelI yA graMtharacanA sajjanone kema mAnya thaze ? teno graMthakAra jAte ja khulAso kare cha yadyapyavagItArthA, na vA kaThoraprakRSTabhAvArthA / sadbhistathApi mayyanukampaikarasairanugrAhyam // 8 // zabdArtha-jo ke AmAM prabaLa yuktio ane ati gaMbhIra bhAvArtha nathI to paNa anukaMpAzIla sajjana puruSoe mArA upara anugraha karavo 8. vivecana-A graMtharacanAmA vistAra artha mUkI devAmAM Avyo che te evI rIte ke AmA tarka vitarka utpanna karI tenuM samAdhAna karavArUpa AkSepa parihAra nathI, tathA AmAM kathita karelA arthathI bAkI koi paNa adhika artha kahevo avaziSTa raheto nathI evo prakRSTa ( utkRSTa ) bhAva paNa atra pradarzita karelo nathI, to paNa guNadoSanA jANakAra anukaMpAzIla For Personal Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 4 // sajanoe AgamavANInA avayavamAtrane raMkanI peThe ekaThA karanAra karuNApAtra evA mArA upara anugraha karavo. kemake sajjana puruSo karUNApAtrane avalokIne avazya karUNA kareja che. 8 ... sajjanono Avo sahaja svabhAva hoya che ema batAvatA satA graMthakAra kahe che.ko'tra nimittaM vakSyati nisrgmtisunipunno'pivaahynyt| doSamalIne'pi santo ydgunnsaargrhnndkssaaH||6|| ___ bhAvArtha-doSavaDe malInamAthI paNa sajjana puruSo guNa mAtra grahaNa karavAmAM dakSa hoya che, tenuM sahaja subuddhi puruSa paNa bIjuM zuM kAraNa batAvI zakaze ? vivecana-sahaja svabhAvI akRtrima mati kharekhara amogha hoya che. evI amogha mativaDe ati nipuNa puruSa paNa | sajjanonI sajanatAmA bIjuM zuM kAraNa batAvI zakaze ? phakta eja kAraNa batAvI zakaze ke sajanatA batAvavI e sajanono sahaja siddha svabhAvaja che. mAlatinA phUlanI sugaMdhanI peThe bIjaM kazuM kAraNa batAvI zakazeja nahi. tethI pArakA guNonI stuti karavI ane pArakA doSa bolavAmA mauna dhAraNa karavU e sajjanono sahaja svabhAvaja cha. e vAta graMthakAra ardhI gAthAthI jaNAve che ke dopa yukta evI paNa pArakI vANImAM sajjano sArabhUta guNaneja grahaNa kare che. matalaba ke sajjano paraguNa grahaNa karavAmAM nipuNa hoya che. hu~ (graMthakAra ) jANuM chu ke pUrvapuruSonA chUTA chUTA vacana avayavo ekaThA karIne meM A vairAgya- [] mArganI pagadaMDI banAvI che tethI te vidvAnone bahu AnaMdadAyaka na hoya paraMtu tezro saJjanavRttithI kRpAdRSTi vistAraze. 9 // 4 // Jan Education For Personal Private Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ have graMthakAra svamantavya prakAzita kare cha.sadbhiH suparigRhItaM yatkiMcidapi prakAzatAM yAti / malIno'pi yathA hariNaH prakAzate puurnncndrsthH||10|| bhAvArtha-sajjana puruSoe svIkAra karela kaMi paNa prasiddhine pAme ke. juno! pUrNacaMdrane viSe rahelo malIna evo | paNa haraNIo zuM prasiddhine pAmato nathI ? pAme che ja. 10 vivecana-sajjanoe AdaravaDe svIkArela kaMda paNa sadoSa niHsAra vastu paNa lokamA prasiddhine pAme che. A vAta vidvAnone sammata ja che. teja vAta dRSTAMtathI dRDha karI batAve che ke candramaMDaLanA madhyamA rahelo kAlo paNa haraNIyo zobhAne pAme che. te pAzrayano guNa samajavo. evIrIte sajana puruSo je svIkAra kare te nissAra hoya to paNa te sArAnA AzrayathI zobhI nIkaLe che. 10 vaLI saJjananA saMbaMdhamAM graMthakAra bIjaM udAharaNa Ape chebAlasya yathA vacanaM kAhalamapi zobhate pitRskaashe| tadvatsajanamadhye pralapitamapi siddhimupayAti // 11 // bhAvArtha-jema bALakanA kAlAkAlA bola mAtApitAnI pAse zobhe che tema sajana samIpe kaheluM gAMDaM ghekheM paNa vacana lekhe lAge che. 11 vivecana-jene haju pUrepUrUM bolatAM AvaDatuM nathI evaM bALaka mAtA pitA AgaLa je kAluM kAluM sarala gad gad Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam 112 11 Jain Education Inte ****++**+++***+0 ( bhAMgyuM tuTayuM ) vacana uccare che te temane pyAruM lAgavAthI punaH punaH adhika-adhika sAMbhaLavAne kautuka upajAve che. tevA bAlakanA vacananI peThe sajjanonI AgaLa kathana kareluM asaMbaMdha vacana paNa prakhyAtine pAme che. atra koi tarka kare ke pUrve vairAgyajanaka aneka zAstraracanAo mahAmativaMtoe karelI che to pachI yA prazamarati prakaraNa racavAnI zI jarura che ? vairAgyarasanA icchaka jano e pUrvanI racanAno abhyAsa karaze. 11 graMthakAra pote ja e tarkanuM samAdhAna kare che ye tIrthakRtpraNItA bhAvAstadanantaraizca parikathitAH / teSAM bahuzo'pyanukartinaM bhavati puSTikarameva // 12 // bhAvArtha - tIrthaMkara mahArAjAe prarUpelA ane temanA gaNadharAdike vizeSe vivecelA je bhAvo che temanuM vAraMvAra anukIrtana karate tenI puSTine artheja che. 12 vivecana - pUrve tIrthakara bhagavaMtoe je jIvAdika padArthoM tenA lakSaNAdi kramathI arthathakI kalA ane gaNadharoe sUtraguMphanAvaDe jaNAvyA, vaLI temanA ziSyapraziSyoe paraMparAe vakhANyA teneja mana vacana ane kAyAvaDe vAraMvAra vakhANavA eTale jema AtmA karmabaMdhanathI mukta thai mocapadavIne pAme, evI rIte tenuM zravaNa, manana ane nididhyAsana karaM te puSTikArI thAya che. matalaba ke ema karavAthI jJAna, darzana bhane cAritrarUpa AtmaguNonI puSTi thAya che ane AtmaguNonI puSTi karmanI nirjarA thAya che. eTale mocasukha pAmavAmAM bAdhakabhUta bhAvano nAza thAya che ane evA kramathI AtmAno For Personal & Private Use Only *****-++++** // 5 // jainelibrary.org
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ | moca eTale sakaLa siddhi saMprApta thAya che. 12 vaLI AvA prakAre vairAgyano abhyAsa karavAthI punarukta doSa paNa lAgu paDato nathI. te viSe kahe chayadvadviSaghAtArtha mantrapade na punaruktadoSo'sti / tadvadrAgaviSaghnaM punaruktamaduSTamarthapadam // 13 // bhAvArtha-jema viSa utAravAne maMtrapado vAraMvAra uccAratAM doSa nathI tema rAgaviSa utAranAra arthapadane vAraMvAra kahetAM punarukta doSa nathI. 13 / vivecana-vIMchI, sApa pramukha jherI jaMtumonA jherane dUra karI zake evA maMtravAdIo jheranI vedanA dUra karavAne icchatA chatAM jema tenA te maMtrapadone vAraMvAra bole che ane ema karatAM kSaNe kSaNe vedanAno kSaya thato anubhavAya che tema rAgadveSAdika ati ugra aMtaraMgaviSano ghAta karI zake evA paramArthavALA padonuM vAraMvAra raTana karatAM lagAre punarukta doSa lAgato nathI. 13 vaLI bIjaM udAharaNa Ape che.yadvadupayuktapUrvamapibhaiSajaM sevyte'rttinaashaay| tadvadrAgAtiharaM bahuzo'pyanuyojyamarthapadam / / 14 // ____ bhAvArtha-jema vyAdhinA nAzane mATe prathama vAparelu auSadha bIjI vAra paNa vaparAya che, tema rAgarogane haranAra arthapada paNa vAraMvAra upayogamA lai zakAya che. 14 Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam vivecana-jenAthI lAbhanI pratIti thai cha ebuM prathama sevelu auSadha rogarnu duHkha TALavAne jema vAraMvAra upayogamAM levAya che ane tenA upayogathI eTale tenu sevana karavAthI divase divase vyAdhi adhikAdhika upazAMta thato jovAmAM Ave che, tema rAgadveSAdika aMtaraMga vyAdhinI vedanA dUra karI zake evAM paramArthavALA padano vAraMvAra abhyAsa karavo hitakArI ja che. evAM pAramArthIka vacanonuM anekavAra AlaMbana levU te ekAMta hita karanAra ja thai paDe che. 14 ukta vAtane vadhAre dRDha karavA mATe zAstrakAra vaLI trIjuM dRSTAMta Ape chevRttyartha karma yathA tadeva lokaH punaH punaH kurute / evaM virAgavArtAheturapi punaH punazcintyaH // 15 // bhAvArtha-jema loko bhAjIvikAne mATe te ne te dhaMdho (rojagAra ) vAraMvAra kare che tema vairAgyanAM kAraNa paNa punaH punaH sevabA jaruranAM che. 15 vivecana-potArnu ke kuTuMbarnu poSaNa thAya teTalA mATe potAnI pAse puSkaLa dhana dhAnya hoya tema chatAM varSovarSa mhoTI saMpadA meLavavA icchatA loko jema khetI vigere vAraMvAra kare ke tema jethI vairAgya guNa adhikAdhika pragaTe evAM kAraNono abhyAsa vAraMvAra karavo jarurano che. evA kAraNa te vairAgyapoSaka zAstro ke ke jernu Alocana karI karIne pratikSaNa rAgAdika doSono parityAga karI vairAgya guNane prApta karI zakAya che. 15 vaLI te vairAgya paNa avicchitrapaNe banyo banyo rahe evI rIte udyama karavo joie ema graMthakAra jaNAve che // 6 For Personal Private Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ draDhatAmupaiti vairAgyabhAvanA yena yena bhAvena / tasmiMstasmin kAryaH kAyamanovAgbhirabhyAsaH // 16 // bhAvArtha-je je bhAvavaDe karIne vairAgyavAsanA dRDha thAya te te bhAvamA tana mana vacanathI abhyAsa karavo yogya che. 16 vivecana-janma, jarA, maraNa ane zarIrAdika uttarakAraNonuM vAraMvAra pAlocana karavA vigere je je bhAvavaDe | vairAgyavAsanA vadhAre majabuta thAya, saMsArasukhanI anityatA bhAse, tenApara prabhAva Ave, mocasukhanI abhilASA jAge ane tenAM kAraNo sevavA icchA thAya, temAM mana vacana ane kAyAnA yogathI abhyAsa karavo. athavA atyaMta nirveda ane saMvegarUpa je bhAvanAmaya mananA pariNAmavaDe vairAgya dRDha thAya temAM adhika adhika Adara karavo joie. 16 have sukhAvabodhane mATe vairAgyanA arthavAcI paryAya zabdo graMthakAra kahe themAdhyasthyaM vairAgyaM virAgatA zAntirupazamaH prazamaH / doSakSayaH kaSAyavijayazca vairAgyaparyAyAH // 17 // "vairAgyanAM vIjAM nAmo." bhAvArtha-madhyasthatA, vairAgya, virAgatA, zAnti, upazama, prazama, doSakSaya, kaSAyavijaya-e sarva vairAgyanA paryAya-nAma che. 17 vivecana-rAgadveSarahita vRttivAko madhyastha kahevAya, tevA madhyasthano bhAva athavA AcaraNa tenuM nAma mAdhyasthya. Jain Education in For Personal Private Use Only .
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam rAgadveSarahitapaNu te vairAgya. rAga rahita te virAga ane virAgano bhAva te virAgatA. zama eja zAnti eTale rAgAdika doSonA anudayAdikavALI sthiti. vairAgyanA samIpa bhAve je zama tenuM nAma upazama. rAgAdika doSono ghaNo vilaya te | prazama. navanavA karmanA saMcayavaDe jIvane je dUSave-kaluSita kare te rAgAdika doSo, tevA doSono samULago kSaya-uccheda tenuM nAma doSakSaya. jemA jIvo roLAya te kaSa eTale saMsAra, tenA je upAdAna kAraNa krodhAdi kaSAya temano vijaya eTale parAbhava-nirAkaraNa tenuM nAma kaSAyavijaya. ema e sarve vairAgyanA paryAyo jANavA. 17 have rAga tajavo te virAga-tene oLakhavA mATe rAganA paryAyo graMthakAra kahe che| icchA mUrchA kAmaH sneho gAyaM mmtvmbhinndH| abhilASa ityanekAni rAgaparyAyavacanAni // 18 // " rAganAM bIjAM nAmo." ___ bhAvArtha-icchA, mUrchA, kAma, sneha, gRddhatA, mamatva, abhinaMda ane abhilASa evA aneka rAganA paryAya vacano che. 18 vivecana-strI Adika ramaNika vastupromA je prIti te icchA. bAhya vastumo sAthe ekameka thai javA rUpa adhyavasAyavALA pariNAma te mUcrchA. iSTavastunI prArthanA vizeSa te kAma. koi iSTaprati viziSTa premAdirUpa sneha. amaryAda | abhikAMkSA te gRddhatA yA gAya. A vastu mArI che ane huM teno svAmI chu, evo cittano pariNAma te mamatva. iSTa // 7 // Jain Education in For Personal Private Use Only O w.jainelibrary.org
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu prApta thaye chate parituSTa tharbu te abhinanda. iSTa prAptine mATe manoratha te abhilASa. e paryAya zabdovaDe je artha kahevAya te rAga jANavo. 18 rAga dveSAdika doSano kSaya te vairAgya kahyo. temAM paryAya zabdovaDe rAgarnu nirUpaNa kayu. have doSanuM nirUpaNa zAstrakAra kare cheIyA roSo doSo dveSaH privaadmtsraasuuyaaH| vairapracaNDanAdyA, neke dveSasya pryaayaaH||16|| " dveSanAM bIjAM nAmo." bhAvArtha-irSyA, roSa, doSa, dveSa, parivAda, matsara, asUyA, vaira, pracaMDana e Adi aneka dveSanAM paryAya vacano che.16 vivecana-paradhanAdikane dekhI cittanA evA pariNAma thAya ke e dhanathI A mANasa rahita thAmo ! e dhana maneja prApta thAo! bIjA koine prApta na thAmo, enuM nAma irSA. lokapriyatvAdika guNane lopanAro ropa te krodha. prAtmAne malIna kare te doSa. aprIti che lakSaNa jenuM te dveSa. pArakA doSa gAvA te parivAda. saddharmathI potAne cUkave-bhUlAve te matsara. akSamA-paranI sarasAi sahana karI na zakAya te asUyA. paraspara vadhAdikathI utpanna thayela kopamAMthI nIpajelaM te vaira. atyanta kopa eTale zAnta thayelA paNa kopAgninuM prajvalita tharbu te pracaMDa. e vigere bIjA paNa aneka dveSanA paryAyo che. Jain Education inte For Personal Private Use Only Www.jainelibrary.org
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 8 // have kai kai kriyAone karato AtmA rAga dveSane vaza thAya che te vAta cAra kArikAo vaDe zAstrakAra kahe cherAgadveSaparigato mithyAtvopahatakaluSayA dRSTayA / paJcAzravamalabahulAtaraudratIvrAbhisaMdhAnaH // 20 // kAryAkAryavinizcayasaMklezavizuddhilakSaNairmUDhaH / AhArabhayaparigrahamaithunasaMjJAkaligrastaH // 21 // kliSTASTakarmabandhanabaddhanikAcitagururgatizateSu / janmamaraNairajasraM bhuvidhprivrtnaabhraantH||22|| duHkhasahasranirantaragurubhArAkrAntakarSitaH krunnH| viSayasukhAnugatatRSaH kaSAyavaktavyatAmeti // 23 // bhAvArtha-rAgadveSathI vyApta, mithyAtvathI malIna thayelI kaluSita buddhi-dRSTivaDe paMcAzravarUpa atizaya maLane lIdhe AraudradhyAnanA tIvra pariNAmavALo, kAryAkArya vinizcaya ane saMkleza tathA vizuddhinA lakSaNothI mUDha, AhAra, bhaya, | maithuna ane parigraha saMjJArUpa kkaizathI grasta, ATha prakAranA kliSTa karmanA nikAcita baMdhanathI mAre thayelo, seMkaDo gatine | viSe janma maraNavaDe niraMtara bahu prakAranA paribhramaNavaDe bhamelo, hajAro game avicchinna duHkhavaDe atyaMta bhArAkrAMta thavAthI durbaLa, karuNAjanaka sthitivALo, ane viSayasukhanI tRSAvALo evo (dIna duHkhI ) jIva kaSAyI kahevAya che. 20-23. vivecana-upara jemanA paryAya batAvavAmAM AvyA te rAga ane dveSayukta ane tattvArthamAM azraddhAnarUpa abhigRhIta, anabhigRhIta ane saMdehAtmaka traNa prakAranA mithyAtvavaDe upahata hovAthI malIna buddhiyoge pAMca iMdriyo athavA prANAtipAtAdika Jain Education For Personal Private Use Only dainelibrary.org
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***+++****$@K+ >**<-431 Jain Education Interio pAMca zrAzravodvArA jeNe karma rAzi upacita (ekaTho) karela che temaja ArtadhyAna ane raudradhyAnavaDe jenA bahuja kaThora pariNAma che, jIvarakSAdika kArya ane jIvahiMsAdika kArya teno nirNaya, tathA kliSTa cittanA ane nirmaLa cittanAM je lakSaNo tethI mUDha ( mugdha) temaja AhArasaMjJA, bhayasaMjJA, parigrahasaMjJA ane maithunasaMjJArUpa klezathI grasta banI aneka gatimAM punaH punaH bhramaNa thakI kliSTa evAM ATha prakAranAM karmabaMdhanathI baMdhAyelo ane baddha nikAcitapaNAthI bhAre thayo sato janma, jarA maraNo vaDe aneka AkAre vAraMvAra rakhaDato, naraka, tiryaca, manuSya ane devagatimAM niraMtara seMkaDo game duHkhonA mhoTA bhAravaDe vyApta hovAthI durbaLa ane dIna banelo, zabdAdika viSayasukhamAM Asakta thai punaH tenIja adhikAdhika abhilASA rAkhato jIva kaSAyI krodhI, mAnI, mAyAvI ane lobhI kahevAya che. 20-23. 'evo kapAyI AtmA kevI viDaMbanA pAme che te batAve che. ' sa krodhamAnamAyAlo bhairatidurjayaiH parAmRSTaH / prApnoti yAnanarthAn kastAnudeSTumapi zaktaH // 24 // bhAvArtha - zrati durjaya evA krodha, mAna, mAyA zrane lobhavaDe karIne vIMTAyelo prANI je je anarthane pAme che; tenuM kathana karavAne paNa koNa samartha ke ? 24. vivecana - durjaya evA krodha, mAna, mAyA zrane lobharUpa kapAyane vaza paDelo jIva vadha baMdhAdika je je anartha 1 agrazoca, iSTaviyoga, abhiSTasaMyoga ane rogacintA rupa. 2 hisAnubaMdhI, mRSAnubaMdhI, steyAnubaMdhI ane parigraharakSaNAnubaMdhI rupa. For Personal & Private Use Only *EUREUR** ***-+XQ34847033*-*++ .
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 9 // (ApadA) pAme che te nAmamAtrathI varNavavAne paNa koNa samartha ke ? jo ke sakaLa anartha varNavI zakAya ema nathIja, paraMtu sthUlatara keTalAka anarthanuM kathana bhavyajanone hitakara jANIne graMthakAra kahe che. 24. | krodhAtpItivinAzaM mAnAdvinayopaghAtamAmoti / zAvyAtpratyayahAni sarvaguNavinAzanaM lobhAt // 25 // bhAvArtha-krodhavaDe prItino vinAza thAya che, mAnathI vinayano upaghAta thAya che, mAyAthI vizvAsano lopa thAya che, ane lobhathI sarva guNano vinAza thAya che. 25. vivecana-mohakarmodayajanita krodhI svabhAvathI pA lokamA pragaTa priyatama jano sAthe paNa prItino lopa thAya cha, ane prItino nAza thaye sate AtmAne bahu asukha pragaTe che. 'huM ja jJAnI dAtA ke zUravIra chu' ityAdika garva yukta zrA| tmAnA pariNAmathI vinayano lopa thAya che. vinayamULa dharma hovAthI deva, guru, sAdhu ane vRddhono yathAyogya vinaya karavo ja joie, te jenAmA garva jAge che te karI zakato nathI. zaThavRtti-mAyA pariNAmathI potAnA uparathI lokonI pratIti uThI jAya che. vyavahAramArgamAM kapaTavRttithI asatya bhASaNa yoge 'satyavAdI, zAhukAra' jevI potAnI Avarune dhakko lAge che, jethI koi tenA upara vizvAsa karatuM nathI. ane lobhavaza thayelo jIva kSamA, mArdava (namratA) tathA Arjava (saralatA) pramukha samasta guNono vinAza kare che; temaja samasta ApadAne svayameva mAgI le che. 25. 'have krodhAdika pratyeka kaSAyarnu pRthakkaraNa karI samajAve che.' // 9 Jan Education in For Personal Private Use Only Delibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodhaH paritApakaraH sarvasyodvegakArakaH krodhH| vairAnuSaGgajanakaH krodhaH krodhaH sugatihantA / / 26 // bhAvArtha-krodha sarvane paritApa karanAra, udvega karanAra, vairabhAvane utpanna karanAra ane sadgatino nAza karanAra che.26 vivecana-dAhajvaravALAnI jema krodhI jIvane paritApa thAya che. krodhI jIva sahu koine sarva gatimA bhaya-udvega upajAve che, temaja krodhI jIva-vaira virodhanI paraMparA vadhAre che ane mokSagatithI vaMcita rahe che, eTale parama nivRtti sukhane pAmI zakato ja nathI. subhUma ane parazurAmAdika kaikane krodhavaza durgatigAmI thayelA zAstramA sAMbhaLIe chIe tethI te A loka temaja paralokamA hAnikAraka ja che ema samajI zANA mANasoe tene tajavo ja yukta che. ' krodhanA viruvA vipAka vedatI vakhata bahuja kaDavA lAge che. ' 26. zrutazIlavinayasaMdUSaNasya dharmArthakAmavighnasya / mAnastha ko'vakAzaM muhUrtamapi paNDito dadyAt // 27 // bhAvArtha-zAstra, zIla ane vinayane dUSaNarUpa, dharma, artha ane kAmane vighnarUpa evA mAnane koNa paMDita puruSa eka muhUrta mAtra paNa avakAza Ape ? 27. vivecana-zruta eTale Agama ane zIla eTale sarvajJadezita Agama anusAre karavAmAM AvatuM kriyAnuSThAna, e banene garva bahu dUSaNakArI thAya che. zrutavaDe madane gALavo joie tene badale zrutano ja garva karavAthI te dUSita Thare che. evI ja rIte zIla AzrI paNa samajI levu. vinaya rahita hovAthI 'A duHzIla ja che' ema lokamAM gavAya che tethI zIla paNa Jan Education intere For Personal Private Use Only ainelibrary.org
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 10 // duSita Thare che. temaja dharma, artha ane kAma sAdhavAmAM mAna-ahaMkAra vighnakArI che. dharma vinayamULa hovAthI, mAna dharmano vighanakArI Thare ke eTale te satya dharmanI prApti thavA detoja nathI. dharma-anuSThAnazUnya hovAthI arthaprAptimAM paNa vighnakArI thAya ke. kAmanI paNa saMprApti vinayasaMpannaneja saMbhave che. Ama hovAthI evA prakAranA garvane eka kSaNamAtra paNa avakAza ApavAna koNa matimAna pasaMda kare ? koija nahi. 27. mAyAzIlaH puruSo yadyapi na karoti kiMcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo bhavati tathApyAtmadoSahataH // 28 // bhAvArtha-jo ke mAyAvI puruSa kAi paNa aparAdha na kare topaNa svAbhAvika doSathI haNAyelA sarpanI jema te vizvAsapAtra thato nathI. 28. | vivecana--mAyA-zaThatA-kuTIlatA karanAre kaMi paNa aparAdha karyo na hoya eTale prathama mAyAvIpaNe vartana calAyA bAda daivayoge te doSathI nivayoM hoya topaNa potAnAja (pUrva ) doSathI haNAyelo te sarpanI peThe vizvAsapAtra thato nathI. jema nirviSa sarpano paNa koi vizvAsa karatuM nathI; tema upara jaNAvelA mAyAvAnano paNa koi vizvAsa karatuM nathI; tenAthI loko svAbhAvika rIte DaratA ja rahe che. 28. sarvavinAzAzrayiNaH sarvavyasanaikarAjamArgasya / lobhasya ko mukhagataH kSaNamapi duHkhAntaramupeyAt // 26 // bhAvArtha-sarva vinAzanA Azraya-sthAnarUpa ane sarva duHkhanA mukhya mArgarUpa lobhane vaza thayelo kayo mANasa eka // 10 // Jain Education Internet For Personal Private Use Only A jainelibrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSaNa paNa sukhane pAmI zake ? 29. vivecana-sarva prakAranA vaira-virodhAdika lobhathI ja prabhave che. je corI, jArI pramukha vyasanone vaza thanAra aneka prakAranI viTaMbanA pAme che, te te sarva vyasanono lobha ja eka rAjamArga che. tevA lobhane vaza thayelo koNa eka kSaNamAtra paNa sukha-zAtA pAmI zake ? koi kadAcit paNa naja pAmI zake. " have bahu doSayukta kaSAyano adhikAra samApta karatA kahe che." evaM krodho mAno mAyA lobhazca duHkhahetutvAt / sattvAnAM bhavasaMsAradurgamArgapraNetAraH // 30 // bhAvArtha-evI rIte krodha, mAna, mAyA ane lobha duHkhadAi hovAthI jIvone cAra gatirUpa saMsAranA viSama mArge || doranAra che. 30 vivecana-evI rIte ukta krodha, mAna, mAyA ane lobharUpa sarva kaSAya prANIone narakAdika gatiomAM duHkha pedA karAvanArA hovAthI cAra gatirUpa saMsArano mahA viSama mArga ja batAvanArA che. eTale ke hiMsA, asatya, adatta, abrahma | pramukha durgatidAyaka aniSTa AcaraNa (anAcaraNa ) mAMja parANe preranArA che. tethI te samasta kaSAya nirdalana karavAne ja | yogya che. 30. manakArAhaMkArAveSAM mUlaM padadvayaM bhavati / rAgadveSAvityapi tasyaivAnyastu paryAyaH // 31 // Jan Education For Personal Private Use Only le.jainelibrary.org.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 11 // bhAvArtha-zrA kaSAyonuM mULa kAraNa ahaMkAra ane mamakArarUpa padanuM joDalaM che, rAga ane dveSa paNa tenAja bIjAM nAma che. 31 vivecana-mamakAra eTale 'A mArUM evo' mamatva. tethI mAyA ane lobha e be kaSAyanuM grahaNa thAya che. temaja | ahaMkAra eTale garva te bhabhimAna ane krodha lakSaNa jANavo. mAyA-kapaTa paNa vaNiko dravya upArjananA lobha mATe ja kare | che. temaja krodha patha abhimAnathI ja karavAmAM Ave che. zuA mAro parAbhava karI jAya ? evA abhimAnathI krodha upaje ke tathA rAga ane dveSana paNa krodhAdikanA bIjarUpa jANavAM. te rAgadveSanA ja pUrvokta mamakAra ane ahaMkAra paryAyarUpa jANavA. eTale mamakAra e rAga ane ahaMkAra e dveSarUpa che ema samajI levu. 31 mAyAlobhakaSAyazcetyetadrAgasaMjJitaM dvaMdvam / krodho mAnazca punadvaiSa iti samAsanirdiSTaH // 32 // bhAvArtha-mAyA ane lomarupa kaSAya e rAganI saMjJA cha, tathA krodha ane mAna e dveSanI saMjJA saMkSepamAM kahela che. vivecana-ukta lakSaNavALA mAyA ane lobha kapAya e rAga nAmanuM dvaMdva che ane krodha tathA mAna e baMne kaSAya dveSa nAmanA saMkSepathI samajI levA. 32 'te rAga dveSa athavA mamakAra ane ahaMkAra ja jJAnAvaraNIyAdi karmabaMdhanA pUratA samartha cha ke te bIjA paNa koinI * sahAyanI apekSA rAkhe che ? te saMbaMdhI zAstrakAra khulAso kare che.' For Personal Private Use Only Jainelibrary.org
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAdRSTyaviramaNapramAdayogAstayobalaM dRSTam / tadupagRhItAvaSTavidhakarmavandhasya hetU tau // 33 // bhAvArtha-mithyAtva, avirati, pramAda ne yoga e rAgadveSanuM bala cha, tenI sahAyathI te rAgadveSa ATha prakAranA karmabaMdhanA hetu thAya che. 33 vivecana-pUrvokta tatvArthamA azraddhAna lakSaNa mithyAtva, avirati ane pApa AzrayathI viSaya, iMdriya, nidrA, ane vikathArUpa caturvidha pramAda temaja mana, vacana ane kAyArUpa yoga e cAranI sahAyanI karmabaMdha karavAmAM rAgadveSane jarura paDe che. eTale e cAranI sahAyathI ukta rAga ane dveSa jJAnAvaraNIyAdi pATha prakAranA karmabaMdhananA hetu Thare che. 33 'have ATha prakArano karmabaMdha darzAvatAM zAstrakAra kahe che.' sa jJAnadarzanAvaraNavedyamohAyuSAM tathA nAmnaH / gotrAntarAyayozceti karmabandho'STadhA maulH|| 34 // paJcanavadvayaSTAviMzatikazcatuH SaGkasaptaguNabhedaH / dvipaJcabheda iti saptanavatibhedAstathottarataH // 35 // bhAvArtha-jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya, mohanIya, AyuSya, nAma, gotra, ane aMtarAya, evI rIte te mULa karmabaMdha aSTavidha che. pAMca, nava, be, ahAvIza, cAra, beMtAlIza, be ane pAMca bheda anukrame meLavato tenA uttara bheda savANu thAya che. 34-35 Jain Education in US For Personal Private Use Only Nainelibrary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI . prazamarati prakaraNam // 12 // vivecana-AtmAnA chatA jJAna darzanAdika guNone AvaraNa-AcchAdana karanArA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mohanIya, AyuS , nAma, gotra ane aMtarAya-ema mULa karmano baMdha ATha prakAre che. jenAthI kSAyopazamika ane kSAyika jJAnaguNa avarAi jAya te jJAnAvaraNIya, jenAthI cakSu-darzanAdika avarAi jAya te darzanAvaraNIya (nidrAdika paMcaka sahita, kemake te paNa darzanane Avare ja che.), sukhAnubhava lakSaNa ane duHkhAnubhava lakSaNa vedanIya karma che. jenAthI jIva muMjhAya te moha anantAnubaMdhI Adi kaSAya tathA mithyAtvarUpa che. je karmanA prasAdathI jIva prANane dhAraNa kare che te AyuS karma kahevAya che. jenAthI gati jAtyAdika sthAna prApta thAya te nAmakarma. viziSTa kuLa, jAti ane aizvaryAdika pamADavA samartha te ucca gotra, tethI viparIta te nIca gotra ane dAna lAbhAdikamAM vighna karanAra aMdarAya karma kahevAya cha. 'te AThe karmanA uttara bheda keTalA che te batAce cha.' jJAnAvaraNIya karmanA matijJAnAvaraNIya pramukha pAMca bheda che. darzanAvaraNIya karmanA cakSudarzanAvaraNa pramukha cAra tathA nidrApaMcaka maLIne nava bheda thAya ke. vedanIya karmanA zAtA ane azAtA evA ve bheda che. mohanIya karmanA anantAnubaMdhyAdika cAra prakAre cAre kaSAya maLI 16 kaSAya, hAsyAdika padaka ane traNa prakAranA veda maLI nava nokaSAya, temaja samakita, mizra ane mithyAtva mohanIya ema sarva maLI tenA 28 bheda che. deva, manuSya, tiryaca ane narakanA AyuSya maLI AyuHkarmanA dhAra bheda ke nAmakarmanA 42 bheda nIce mujaba kahyA che. gatinAma, jAtinAma, zarIranAma, aMgopAMganAma, Jain Education in For Personal Private Use Only Now.jainelibrary.org
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirmANanAma, bandhananAma, saMsthAnanAma, saMghAtananAma, saMhanananAma, sparzanAma, rasanAma, varNanAma, gandhanAma, AnupUrvInAma, agurulaghunAma, upaghAtanAma, parAghAtanAma, AtapanAma, udyotanAma, ucchvAsanAma, vihAyogatinAma, pratyeka zarIranAma, sAdhAraNa zarIranAma, vasanAma, sthAvaranAma, zubhanAma, azubhanAma, subhaganAma, durbhaganAma, susvaranAma, duHsvaranAma, sUkSmanAma, bAdaranAma, paryAptanAma, aparyAptanAma, sthiranAma, asthiranAma, zrAdeyanAma, anAdeyanAma, yazonAma, ayazonAma ane tIrthakaranAma. kula 42 temAM paNa gatinA cAra pramukha bIjA bhedo meLavatAM nAmakarmanA 67 bhedo paNa thAya che. gotra karmanA ucca gotra ane nIcagotra maLI be bheda ke ane dAnAMtarAya, lAbhAMtarAya, bhogAMtarAya, upabhogAMtarAya ane vIryAtarAya ema aMtarAya karmanA pAMca bheda che. ema AThe karmanA 122 bhedo thAya che. temAM paNa baMdha to 120 prakRtinoja thAya che. samakita mohanIya tathA mizra mohanIyano baMdha thato nathI. kemake mithyAtva dajikaja vizuddha satuM samyakatva kahevAya che ane ardhavizuddha satuM mizra kahevAya che. taddana avizuddha dalika mithyAtva kahevAya che. 34-35. prakRtiriyamanekavidhA sthitynubhaavprdeshtstsyaaH| tIvro mando madhya iti bhavati bndhodyvishessH||36|| bhAvArtha-A prakRti, sthiti, anubhAva ane pradezavaDe karIne aneka prakAre che, tathA tIvra, maMda ane madhyama evI rIte teno baMdha ane udaya vizeSa hoya che. 36 vivecana-evI rIte karma-prakRti aneka prakAranI 122 bhede thAya che. sthiti baMdha, anubhAga (rasa) baMdha ane pradezabaMdha thakI te prakRtibaMdha tIvra, maMda ke madhyama thAya che. temaja tene anusAre udaya paNa tIvra, maMda ke madhyama saMbhave che. For Personal Private Use Only Praw.jainelibrary.org
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 13 // jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya ane aMtarAya karmano utkRSTa sthitibaMdha 30 kroDAkroDa sAgaropamano, mohanIya karmano 7. kroDAkoDa sAgaropamano, nAma-gotrano 20 koDAkoDa sAgaropamano ane AyuH karmano utkRSTa sthitibaMdha 33 sAgaropamano thAya che. vedanIya karmanI jaghanya baMdhasthiti 12 muhUrtanI, nAma gotranI muhUrtanI bhane bAkInAM karmanI aMtamuhUrtanI hoya che. zubhAzubha karmano vipAkanAme anubhAgabaMdha baMdha samaye ja rasa vizeSatuM nirmANa kare che te rasanuM vedavU, anubhava te vipAka. tevo vipAka nAmakarma paikI gatyAdika sthAnomA jema jema paripAkapaNAne pAme ke tema tema anubhavAto jAya cha, pradezabaMdha to jema eka AtmapradezamA jJAnAvaraNanA anaMta pudgalo (karma-vargaNAnA) ke tema bIjAM karmanAM paNa anaMta pudgalo rahelA hoya che te jANavo. 36 tatra pradezavandho yogAttadanubhavanaM kaSAyavazAt / sthitipAkavizeSastasya bhavati lezyAvizeSeNa // 37 // bhAvArtha-temAM pradezabaMdha mana vacana ane kAyanA yoge karIne thAya cha, kaSAyanA vazathI te anubhAga (rasa) baMdha thAya che, ane lezyAnA tAratamyavaDe karIne sthitibaMdhanuM nirmANa thAya che. 37 vivecana-temAM pradezavaMdha ( jJAnAvaraNAdika karma pudgalono AtmapradezomA upacaya ) mana vacana ane kAyAthakI thAya che. te pradezabaddhakarmarnu anubhavayu kaSAyavazathI thAya che. te karmanI sthiti tathA rasanI niSpatti lezyAvizeSavaDe utkRSTa, madhyama ke jaghanya thAya ke ema samajavU. te lezyA kai ane keTalI che ? te zAstrakAra jaNAve che. 37 * // 13 // Jain Education Internet For Personal Private Use Only M.jainelibrary.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAH kRSNanIlakApotataijasIpadmazuklanAmAnaH / zleSa iva varNabandhasya karmabandhasthitividhAtryaH // 38 // bhAvArtha-te (lezyAo) kRSNa, nIla, kApota, tejasa, padma bhane zukla nAme che, ane te citrakAmamA saresa (zleSa ) nI peThe karmabaMdhanI sthitine karanArI che. 38 vivecana-lezyAnAM cha bheda kahyA che. kRSNa, nIla, kApota, tejas, padma ane zukla e tenAM nAma che. jaMbuphaLa (jAMbu) khAvAne icchatA cha puruSonA dRSTAMte potapotAnA pariNAmanI apecAe adhyavasAyavizeSarUpa lezyA jANavI. bIjA prAcAryoM kahe che ke kAyAdika yoga pariNAma e lezyA che. kemake kAyA bhane vANIno vyApAra paNa manaHpariNAmane apekSIne tIvra-azubhAdika hoya che. azubha ke zubha karmadravyasadRza prANIone potAnA mananA pariNAma thAya che. jema bhIta pramukha upara citrakarma karavAmAM vaparAtA raMgomAM zleSa (saresa ) nAMkhavAthI te citrakarma cirasthAyI majabUta-TakAu thAya che tema upara kahelI SaT lezyA zubha ke azubha karmanI sthitinuM nirmANa kare che. eTale ke kRSNAdika traNa lezyAmo azubha karmanI ati dIrgha ane duHkhadAyI sthiti nIpajAve che tyAre tejas, padma ane zukla lezyAzro ati zubha phaLane ApanArI thAya che. 38 ___evI rIte karmano baMdha thaye sate zuM thAya che te kahe the. karmodayAdvagatirbhavagatimUlA zarIranivRttiH / dehAdindriyaviSayA viSayanimitte ca sukhaduHkhe // 36 // For Personal Private Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 14 // bhAvArtha-karmodayathI bhavabhramaNa ane bhavabhramaNathI zarIranuM nirmANa, zarIrathakI iMdriyajanya viSayo ane viSaya nimittathI sukha duHkha pravata che. 31 vivecana-te bAMdhelu azubhAdika karma paripAkapaNAne pAmye sate narakAdika gatimAM gamana karatuM paDe che. narakAdika gatimAM tat prAyogya zarIranu nirmANa thAya che. zarIra thakI sparzanAdika iMdriyornu nirmANa thAya ke ane te iMdriyonA nirmANa thakI sparzanAdika viSaya grahaNanI zakti saMpaje che. pachI iSTa viSaya yoge sukhAnubhava ane aniSTa viSaya yoge duHkhAnubhava thAya che. 36. 'A saMsAramA svabhAveja sarva koi prANI sukhane abhilaSe cha bhane duHkhathI trAse che, chatAM mohathI aMdha banela jIva guNadoSano vicAra karyA vagara sukhaprApti mATe yatna karatA je je kriyA kare che-AraMbhe che te te tene duHkhadAyI nIvaDe che. e zAstrakAra darzAve che.' duHkhadvid sukhlipsohaandhtvaaddRssttgunndossH| yAM yAM karoti ceSTAM tayA tayA duHkhamAdatte // 40 // bhAvArtha-duHkhano dveSI ane sukhano abhilASI, mohAndhapaNAthI guNa-doSane nahIM dekhatAM je je ceSTA kare ke te te vaDe te duHkha pAme che. 40. vivecana-duHkhane aNaicchato ane sukhane abhilapato jIva mithyAtva kaSAyAdika mohavaDe aMdha banelo hovAthI guNa-doSane joi zakato nathI ane je je mana, vacana ane kAyA saMbaMdhI ceSTA sukhanimitte kare le te te vaDe duHkhakArI // 14 // Jain Education Inter For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ ********** Jain Education Inte karma bAMdhI duHkhano ja anubhava kare che. ( jema koika mUrkha kautukavaDe zastra pherave to teja zastrathI pote ghavAi jAya che, tema guNa doSano ajANa sukha mATe manamAnatI ceSTA karato pariNAma duHkhanoja bhogI thAya che. ) 40. ' temAM pAMca iMdriyonA viSayo paikI eka eka iMdriyanA viSayamAM paNa pravRtta thaye sate je je viTaMbanA thAya che te pAMca dRSTAMtothI batAve che. ' kala ribhitamadhuragAMdharvatUrya yoSidvi bhUSaNaravAdyaiH / zrotrAvabaddhahRdayo hariNa iva vinAzamupayAti // 41 // gativibhrameGgitAkArahAsyalIlAkaTAkSa vikSiptaH / rUpAvezitacakSuH zalabha iva vipadyate vivazaH // 42 // snAnAGgarAgavarttikavarNakadhUpAdhivAsapaTavAsaiH / gandhabhramitamanasko madhukara iva nAzamupayAti // 43 // miSTAnnapAnamAMsaudanAdimadhurarasaviSayagRddhAtmA / galayantrapAzabaddho mIna iva vinAzamupayAti // 44 // zayanAsanasaMbAdhanasuratasnAnAnulepanAsaktaH / sparzavyAkulitamatirgajendra iva badhyate mUDhaH // 45 // evamaneke doSAH praNaSTaziSTeSTadRSTiceSTAnAm / durniyamitendriyANAM bhavanti bAdhAkarA bahuzaH // 46 // ekaikaviSayasaGgAdrAgadveSAturA vinaSTAste / kiM punaraniyamitAtmA jIvaH paJcendriyavazAttaH // 47 // bhAvArtha - manohara ane madhura evI gAMdharvanI vINA ane strIyonA AbhUSaNanA bhavAja vigerethI zrotraiMdriyamAM lIna hRdayavALo jIva hariNanI pere vinAzane pAme che. gati, vilAsa, iMgitAkAra, hAsya, lIlA ane kaTAkSathI vihvaLa thayelo For Personal & Private Use Only ***+++***++63K+***0303+-
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam ane vicitra rUpamA lIna cakSuvALo jIva pataMganI jema paravaza thai prANa taje che. snAna, vilepana, gaMdhavaTTi, varNaka (raMga), dhRpa, khuzabo tathA paTavAsa vaDe karIne gaMdhabhramita manavALo prANI madhukaranI pere vinAza pAme che. miSTAnna, pAna, mAMsa, prodana Adi madhura rasanA viSayamA gRddha thayelo AtmA galayaMtramA lohakaMTakathI vidhAyelA mAchalAnI peThe vinAzane pAme che. zayana, Asana, aMgamardana, ratikrIDA, snAna ane anulepanamAM Asakta thayelo mUDhAtmA sparza iMdriyanA viSayamA muMjhAine gajendranI pere baMdhanane pAme che. evI rIte jemanI zISTa janone iSTa evI dRSTi ane ceSTA praNaSTa thai cha evA iMdriyone paravaza paDelA prANIsonA bhaneka doSo bahu rIte bAdhAkArI thAya che. ekeka iMdriyanI viSayAsaktithI rAgadveSAtura thayelA te prANIo vinAzane pAme che to pAMce iMdriyonA viSayone paravaza paDelA mokaLA mAnavInuM to kahevuja zuM ? 41-47. vivecana-kala eTale grAma rAga saMbaMdhI rItithI yukta (manahara ), ane zrotrane sukhadAyI svaravALA gaMdharvanA vAjitra tathA strInA jhAMjhara pramukha vibhUSaNanA dhvani vigere manohara zabdovaDe zrotraMdriyanA viSayamA jenuM hRdaya tallIna thayuM che te hariNanI pere vinAzane pAme che. ekaja zrotraMdriyanA viSayamA nimagna thai gayelo hariNa pramAdavaza maraNa pAme che tevIja rIte bIjo game te svecchAcArI paNa durdazAne pAme ke. ThamakA karatI cAla (vikAravALI gati), snigdha daSTithI avalokana, strI saMbaMdhI mukha, sAthaLa pramukha aMga-prAkAra, vilAsayukta hAsya ane strInAM kaTAcavANathI vidhAyelo jIva, strI pramukhanA suMdara rUpamA svecchA mujaba cakSuyugala sthApI paravaza banelo pataMganI pere potAnA prANa khue che. jema pataMga eka catu iMdriyanA prabaLa vikArane vaza thai dIpaka (agni) mAM jhaMpalAi mare ke tema anya prANIo paNa pramAda prAdhIna banI potAnA Jain Education intended For Personal Private Use Only by na
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ *O**************** Jain Education Internationa prANa khue che. keTalAka sugaMdhI dravya meLavIne karavAmAM AvatuM snAna, candana - kezara pramukha dravyavaDe vilepanarUpa aMgarAga, agarabatti, kRSNAdi varNavALA dhUpa, mAlatInA puSpAdikavaDe adhivAsa bhane sugandhi dravyanAM cUrNa e sugaMdhI vastunovaDe jenuM mana bhramita thayeluMche evA jIvo bhramaranI pere emAM muMjhAine mare che. atyaMta svAdiSTa, sarva doSa rahita, vividha bhojana tathA surAdika pAna, chAga hariNAdikanAM mAMsa, zAlI pramukha uttama dhAnya temaja khAMDa, sAkara pramukha madhura rasa e sarva rasanA iMdriyanA viSayamAM gRddha-Asakta thayela jIva jema mIna (maccha) loDhAnA galayaMtra ( kaMTaka) ane jAlAdikamAM baMdhAi jai vinAza pAme che ma pramAda paravaza banI potAnA pyArA prANane khoi bese che. zayana-mUha rahevAnI pramANopeta zayyA, Asana - besavAne anu kULa mRdu- sukumALa paTTAdiyukta, saMbAdhana-aMgamardana, surata- sukumAra zarIravALI priyA saMbaMdhI cuMbana AliMganAdi ane pUrvokta snAna tathA anulepanamAM Asakta - vyasanI jIva, strI zayyAdi saMbaMdhI sparzayoge matimUDha banyo sato gajendranI pere paravazatAnA duHkhane pAme che. evI rIte ziSTa ( vivekI) janane ucita jJAna ane AcaraNathI sadaMtara benazIba rahelA temaja pAMce iMdriyonA viSayone parAdhIna thai paDelA pAmara prANIbhone zra loka temaja paraloka saMbaMdhI aneka doSo bahu pere pIDAkArI thAya che upara batAvelA dRSTAMtathI yA loka saMbaMdhI pratyakSa doSa jaNAvyA, temaja paralokamAM narakatiryacAdika nIca gatimAM vAraMvAra janma maraNa karavA saMbaMdhI doSo paNa samajI levA. svacchaMdapaNe viSayasukhamAM Asakta thai rahenAra jIvane saMsAracakramAM anekavAra parivartana karatAM aneka prakAranA kaDavA anubhava karavA paDe che. zabdAdika eka eka viSayanA saMga vaDe rAgadveSa prAdhIna thavAthI vihnaLa banelA te kuraMga ( hariNa ) Adi prANIzro apathyane sevanAra rogInI pere vinAzane For Personal & Private Use Only *************
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam pAme che to pachI jeNe potAnA mAtmAne zabdAdika pAMce viSayomA kazA niyama vagara mokaLo mRkyo che tevA pAMce iMdriyone vaza vartanAra pAmara jIvanuM to kaheja zuM ? je aprApta viSayonI abhilASA rAkhyA kare che ane prApta viSayono viyoga koi rIte na thAya tevI jaMkhanA karyA kare che te pAmara prANIo potAnA dahADA sadA duHkhamA ja vItADe che. 41-47 'evo koi paNa zabdAdi viSaya nathI ke jenuM vAraMvAra sevana karatAM jIvane sarvathA saMtoSa prApta thai zake-ema | batAvatA satA kahe che.' nahi so'stIndriyaviSayo yenAbhyastena nityatRSitAni / tRptiM prApnuyurakSANyanekamArgamalInAni // 48 // kazcicchubho'pi viSayaH prinnaamvshaatpunrbhvtyshubhH| kazcidazubho'pi bhUtvA kAlena punaH zubhIbhavati // kAraNavazena yadyat prayojanaM jAyate yathA yatra / tena tathA taM viSayaM zubhamazubhaM vA prakalpayati // 50 // anyeSAM yo viSayaH svAbhiprAyeNa bhavati tussttikrH| svamativikalpAbhiratAstameva bhUyo dviSantyanye // 51 tAnevArthAndviSatastAnevArthAnpralIyamAnasya / nizcayato'syAniSTaM na vidyate kiMcidiSTaM vA // 52 // bhAvArtha-evo koI iMdriyano viSaya nathI ke jenA cira paricayathI nitya tarazI ane aneka mArge dhAvatI iMdriyo tRptine pAmI zake. koi zubha viSaya paNa pariNAmavazAt pAlo azubha thAya che, ane koi eka viSaya azubha chatAM paNa kALAMtare pAcho zubha thAya che. kAraNavaze jema ane jyAM je je prayojana utpanna thAya che tevI rIte tyAM te viSaya zubha athavA // 16 // Jan Education For Personal & Private Use Oney alainelibrary.org
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ azubha kahevAya che. anerAbhone je viSaya potAnA abhiprAyathI tuSTikArI hoya che te viSayaneja svamatitaraMgamA jhIlatA bIjA bahu dhikkAre che. teja viSayone dhikkAranAra ane teja viSayone atyaMta Adara ApanArane nizcayathI kai paNa iSTa ke aniSTa ( saMbhavatuM ) nathI. 48-52 vivecana-zabdAdi paMca viSayapaikI evo koi paNa viSaya nathI ke jenuM punaH punaH prAsevana karavAvaDe, zabdAdika aneka bhedamA Asakta thayelI ane sadAya saMtoSa vagaranI iMdriyo tRpti pAme. 'kemake te iMdriyo iSTa vastune paNa aniSTa ane aniSTa vastune paNa iSTa mAne cha ema darzAvatA satA kahe che.'-veNu, vINA, gAyanAdikano dhvani rAga pariNAmavazAt prathama iSTa chatAM bhUkha ke tRpAthI pIDita prANIne pAchaLathI dveSa pariNAmavazAt aniSTa thai paDe che. teja aniSTa thai paDelo viSaya punaH kALAntare rAga pariNAmathI iSTa thai jAya che. evI te iMdriyono viSaya pratye prema anavasthita hovAthI te viSayajanita sukha paNa anitya-kRtrima ja che. koi eka rAgarasika banI gItadhvani (gAyana) sAMbhaLavA mATe kAna de che, evI rIteja abhISTa rUpa AlokavA icchato sato cakSuno upayoga kare ke ane prayojanavazAt zeSa iMdriyonA viSayomAM paNa ghrANAdikano upayoga kare che. ema utpanna thayelA judA judA prayojanavaDe te te zabdAdika viSayane iSTapaNe ke aniSTapaNe rAga dveSa vazAt kalpI le che. vivakSita puruSa thakI je anya tIvra rAgI temane je zabdAdika viSaya svamanaHpariNAmavazAt saMtoSadAyI | thAya che teja zabdAdika viSayane bIjA puruSo prabaLa dveSavazAt potAnI matikalpanAthI aniSTa mAnIne dhikkAre che. evI rIte | asthira-kRtrima premavALA viSayo tasvathI priya paNa nathI ane apriya paNa nathI. 48-52 HD Jan Education international For Personal Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam teja zabdAdika viSayone dhikkAratA ane temAMja punaH Asakta thatA jIvane paramArtha buddhithI jotAM te zabdAdika viSaya kevaLa priya ke kevaLa apriya saMbhavatA nathI, paraMtu rAga-dveSa pariNAmathI kevaLa karmabaMdha ja thAya che. ema darzAvatA zAstrakAra kahe che. rAgadveSopahatasya kevalaM karmabandha evAsya / nAnyaH svalpo'pi guNo'sti yaH paratreha ca zreyAn // 53 // yasminnindriyaviSaye zubhamazubhaM vA nivezayati bhAvam / rakto vA dviSTo vA sa bandhaheturbhavati tasya // 54 // snehAbhyaktazarIrasya reNunA zliSyate yathA gAtram | rAgadveSaklinnasya karmabandho bhavatyevam // 55 // evaM rAgadveSau moho mithyAtvamaviratizcaiva / ebhiH pramAdayogAnugaiH samAdIyate karma // 56 // karmamayaH saMsAraH saMsAranimittakaM punarduHkham / tasmAdrAgadveSAdayastu bhavasaMtatermUlam // 57 // etaddoSamahAsaMcayajAlaM zakyamapramattena / prazamasthitena ghanamapyudveSTayituM niravazeSam // 58 // bhAvArtha-rAgadveSathI parAbhava pAmelA jIvane kevaLa karmabaMdha ja thAya che, paNa pA loka ke paralokamAM kalyANakArI thAya evo alpa paNa guNa thato nathI. je iMdriyanA viSayamA zubha ke azuma bhAva sthApana kare che te rAgayukta athavA dveSayukta hovAthI tene baMdhanakArI thAya che. tela kharaDyA zarIravALAnuM gAtra jema dhULathI kharaDAya che tema rAgadveSathI atyaMta kharaDAyelAne karmabaMdha thAya che. pramAdanA sahacArI evA rAga, dveSa, moha, mithyAtva bhane aviratithIja evI rIte karma grahaNa S // 17 // Jain Education Internet For Personal Private Use Only J ainelibrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya cha, saMsAra karmamaya cha bhane duHkhanuM kAraNa saMsAra cha, mATe rAga-dveSAdika saMsArasaMtatinAM mULa che. apramatta ane zAnta vairAgyayukta (mahApuruSa ) A doSanA mhoTA saMcayanI jALa game evI nibIDa hoya to paNa tene samasta rIte ukheDI nAkhavAne samartha thAya che. 53-5 vivecana-rAga ane dveSavaDe jenuM mana viDaMbita thayeluM che tene kevaLa (kliSTa)karmano baMdha ja thAya che, paraMtu paralokamA ke mA lokamAM koi paNa zreyakArI guNa saMbhavato nathI. 'karmabaMdha zivAya bIjo koi paNa zreyakArI guNa kema saMbhavato nathI ? te bAbata hetu sahita samajAvatA satA zAstrakAra kahe che. zabdAdika viSayamA rAgayukta sato je iSTa citta pariNAma dhAre che ke dveSayukta sato aniSTa citta pariNAma sthApe che te iSTAniSTa pariNAma tene jJAnAvaraNAdika aSTavidha karmabaMdhano hetu thAya che. sakaSAyapaNAthI jIva karmabaMdhane yogya pudgalo grahe che. 'Atmapradezo sAthe karmanA pudgalo zI rIte lAge che te samajAve che.' telAdika snigdha padArthathI kharaDAyelAM gAtrane jema rajakaNo AvI coMTI jAya che tema rAgadveSa pariNAmarUpa snigdhatAvaDe Ardra thayelA jIvanA pradezomAM jJAnAvaraNAdika vargaNAyogya pudgalo prAvI lAge che. ___ have rAga dveSa viziSTa samasta karmabaMdha hetuono upasaMhAra karatA kahe che.' upara jaNAvelA lakSaNabALA rAga ane dveSa, cetanane muMjhave te moha, tatvArthabhAM azraddhAna lakSaNa mithyAtva ane karmaAzravothI anivRtti te avirati tathA vikathAdika pAMca prakAranA pramAda sahita ane mana, vacana tathA kAyayogayukta evA rAga Jain Education Intern For Peronal & Private Use Only ory on
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 18 // dveSAdikavaDe AtmA svapradezamA karmano saMcaya kare che. tethI ghaTIyantra nyAye karI rAgAdika karmabaMdhanA hetu thAya cha bhane karmano paNa rAgAdika pariNAma thAya che. nArakIpaNuM, tiryacapaNuM, manuSyapaNuM ane devapaNuM e kamavikAra che. e nArakAdika rUpa saMsArathakI zarIra ane mana saMbaMdhI duHkha pedA thAya che. te saMsAra bagara tathAprakAranA duHkha anubhavAM paDatAM ja nathI, tethI rAgadveSAdika pAMca karmabaMdhanA hetupro che, eTale te nArakAdika bhavaparaMparAnAM bIjarUpa che. 'tyAre aa rAgadveSAdikajanita saMsAracakrane bhedavAno zo upAya che? te batAvatA satA zAstrakAra kahe che.' rAgadveSAdika doSa tathA tajanita karmano mahAsaMcaya te rUpa gahana jALane kaSAya tathA nidrAdika pramAda rahita ane kevaLa zAMta vairAgya rasamA nimagna yela mahApuruSaja mULathI ucchedI zake che. 53-5: 'have pAMca kArikAvaDe kulaka kahe cha'asya tu mUlanibandhaM jJAtvA tacchedanodyamaparasya / darzanacAritratapaHsvAdhyAyadhyAnayuktasya // 56 // prANavadhAnRtabhASaNaparadhanamaithunamamatvaviratasya / navakoTayudgamazuddhAJchamAtrayAtrAdhikArasya // 6 // jina bhASitArthasadbhAvabhAvino viditalokatattvasya / aSTAdazazIlasahasradhAraNakRtapratijJasya // 61 // pariNAmamapUrvamupAgatasya zubhabhAvanAdhyavasitasya / anyo'nyamuttarottaradhizeSamabhipazyataHsamaye // 62 / / * // 18 // Jain Education in For Personal & Private Use Only .
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairAgyamArgasaMsthitasya saMsAravAsacakitasya / svahitArthAbhiratamataH zubhecamutpadyate cintA // 63 // bhAvArtha-AnuM mULa kAraNa jANIne neno uccheda karavAne udyamavaMta, darzana-cAritra-tapa-svAdhyAya bhane dhyAnayukta hiMsA-asatya-adatta-abrahma ane mamatva rahita, nava koTI zuddha nirdoSa AhAramAtrathI saMyama pALanAra, jina sarvajJabhASita siddhAntane bhAvanAra, lokatatvanA jANa, aDhArahajAra zIlAMganA dhorI, apUrva pariNAmane prApta thayela, zubhabhAvanA-adhyavasAya yukta, AgamamA anyonya eka bIjAthI adhika rahasyane jonAra, vairAgyamArgamA lIna, saMsAravAsathI ubhagela (trAsela) ane mAtmahitane mATe ujamALa thayela ( bhAgyavaMta ) ne prAvI zubha cintA utpanna thAya che. 56-63. vivecana-A mahA doSasaMcayarUpa jALarnu mULa kAraNa jANIne, mAre aa mahAjALane chedI nAMkhavI evA nizcaya-* pUrvaka teno cheda karavAne je utsAhavaMta cha temaja tatvArthazraddhAnarUpa darzana, gAmAyikAdika cAritra, anazanAdika dvAdaza prakAra tapa, vAcanA pRcchanAdika paMcavidha svAdhyAya ane ekAgra cittanirodha lakSaNa dharma-zukladhyAna, ukta samyagdarzanAdika pariNAmothI je yukta che; vaLI pramattayogathakI prANavinAzarUpa prAyavadha, 'AtmA nathI evI rIte sadbhuta vastu no apalApa karavo, AtmA sarvagata (sarvavyApI) ke evI rIte asadbhUta vAta kahevI,' tathA viparIta ane kaTuka sAvadyAdi vacana bolavArUpa asatya bhASaNa, kubuddhithI parAi vastu potAnI karI levArUpa paradhana haraNa, strI-puruSa ke napuMsaka vedanA udayathI puruSa, strI ke tadubhayanuM sevana karavArUpa maithuna ane mamatvalakSaNa parigraha, 'A dhana mAruM che, huM eno svAmI DhuM.' zarUpa prAvadhAnI tathA viparakASa ke napuMsaka . Jain Education For Personal & Private Use Only I tna.sainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 16 // rathaat mUrchA, tathA rAtribhojana- e sarva thakI je nivartyA che; evI rIte mULa guNa kahI have uttara guNa kahevA icchatA jAve -pote prANI vargane haNe nahi, bIjA pAse haNAve nahi ane haNanArane sAro jANe nahi, e traNa koTi; tathA pote rasoi kare nahi, bIjA pAse karAve nahi ane karanArane sAro jANe nahi, e bIjI RNa koTi temaja pote kharIda kare nahi, bIjA pAse karAve nahi ne karanArane sAro jANe nahi e trIjI RNa koTi e sarva ekaThI karatAMnava koTi thAya. te nava koTivaDe temaja anveSaNAdikavaDe zuddha-nirdoSa bhikSAyoge saMyamayAtrAno je nirvAha kare che eTale zuddhatama AhAra, upadhi ane pAtra grahaNa karavA je tatpara che; sarvajJabhASita jIvAdika padArtha saMbaMdhI paramArtha svarUpa bhAvavAmAM je kuzaLa che; jIvAjIvane AdhArabhUta saMpUrNa lokanuM svarUpa jeNe sArI rIte jANyuM che; bhane jenuM svarUpa yAgaLa kahevAmAM Avaze evA maTAra hajAra zIlAMga tene dhAraNa karavA jeNe pratijJA karelI che; saMyamamArgamAM zuddha prakarSayoge apUrva pariNAmane je prApta thayela che; pAMca mahAvrata saMbaMdhI 25 bhAvanAo athavA AgaLa kahavAze te anityatvAdika dvAdaza zubha bhAvanAoovaDe je bhAvita che temaja bhAvanAmaya jJAnavaDe samaya - siddhAntamAM kahelA bhAva - zrabhiprAyanA tAratamyane ( yA bemAM A pradhAna che, tethI vaLI yA vadhAre pradhAna che-evI rarIte ) je jANI - joi zake che; samyag darzana, jJAna ane cAritrarUpa vairAgyamArgamAM je sArI rIte sthita thayela he; saMsAravAsathI jene trAsa lAgelo che ane muktisukha meLavAvA mATe tene anukUla sAdhana sevavAmAM ja jenI prIti baMdhAyelI che tevA mahAzaya - mumukSune AvI kalyANakArI zubha cintA upaje che. 59-63. ' teja cintAne spaSTa kare che. ' For Personal & Private Use Only **+++*****-03 // 16 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ a bhavakoTIbhirasulabhaM mAnuSyaM prApya kaH pramAdo me ! na ca gatamAyurbhUyaH pratyetyapi devarAjasya // 64 / / ArogyAyurbala samudayAcalA vIryamaniyataM dharme / tallabdhvA hitakArye mayodyamaH sarvathA kAryaH // 65 // bhAvArtha-koTI bhave paNa pAmayo durlabha evo manuSya bhava pAmIne mAre A zo pramAda !! gayelI taka (gaeluM AyuSya) iMdrane paNa pAchI maLatI nathI. Arogya, AyuSya, bala ane lakSmI Adi capaLa cha; dharmane viSe vIrya utsAha asthAyI che (niyata nathI) mATe te pArmAne hitakAryamA mhAre sarvathA udyama karavo joie.64-65. vivecana-naraka, tiryaMca ane devatA saMbaMdhI anaMta bhavo kIdhA chatAM ati durlabha evo A manuSya janma pAmIne muktinAM sAdhanarUpa jJAnAdikanuM ArAdhana karavAmAM jANatA evA mane A zo pramAda ? pratikSaNa udaya AvI bhogavAi ne kSINa thai jatuM AyuSya saudharmAdhipati je iMdra tene paNa pALu zrAvatuM nathI to pachI mArA jevA manuSyanuM to kahevU ja zuM ? Arogya (nIrogIpaNuM) asthira che ke make pUrvakRta karmayoge nIrogI paNa sanatkumAra cakrInI pare rogI thai jAya che AyuSya paNa adhyavasAyAdika sAta prakAre tUTI jAya che temaja aMjaligata jaLanI jema kSaNe kSaNe te ochu thatuM jAya chaH vIryAntarAya karmanA kSayopazamathakI pragaTatuM baLa ( utsAha ) paNa nimitta pAmI maMda paDI jAya che dhanadhAnyAdikanA bhaMDAra paNa kSaNabhaMgura che ane pariSaha sahana karavAmAM joituM vIrya ( utsAha ) paNa vakhate viNasI jAya che tethI ukta sarva zubha sAmagrI prArogyAdika ( pUrva puNyayoge) pAmIne jJAnAdikarnu pArAdhana karI levArUpa hitakAryamAM mAre sarva Jain Education Internat For Personal Private Use Only arma.jainelibrary.org
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 20 // Jain Education Inter ****+K++**<*COK+-**+**OK+++++**** prakAre avicchinna yatna- prayatna - utsAha zrAdaravo yukta che. 64-65. 'te hitAcaraNa zuM che te zAstrakAra samajAve . , zAstrAgamAhatena hitamasti na ca zAstramasti vinayamRte / tasmAcchAstrAganalipsunA vinItena bhavitavyam | 66 | | kularUpavacanayauvanadhanamitraizvaryasaMpadapi puMsAm / vinayaprazamavihInA na zobhate nirjaleva nadI // 67 // na tathA sumahAdhyairapi vastrAbharaNairalaMkRto bhAti / zrutazIlamUlanikaSo vinItavinayo yathA bhAti // 68 // bhAvArtha - zAstranA jANapaNA vinA hita thatuM nathI ane vinaya vinA zAstrajJAna thatuM nathI, mATe zAstrajJAnanA abhilASI vinIta thaj joie. kULa, rUpa, vacana, yauvana, dhana, mitra ne maizvarya-saMpatti puruSAne vidyamAna chatAM vinaya, vairAgyavirahita te ( saMpatti ) nirjaLa nadInI pere zobhatI nathI. zruta-zILanI mULa kasoTIrUpa avinayavaMta jeva zobhe che tevo mahA mUlyavALA vastra AbharaNathI alaMkRta thayelo manuSya zobhato nathI. 66-68 vivecana - sanmArgadezaka ane durgatithI bacAvI sadgatidAyaka zAstra kahevAya che. te paramArtharUpe to bhagavAnanA mukhakamaLathakI nIkaLe che ane sUtrarUpe gaNadharanAM vadanakamaLathI nIkaLe che. evA sUtra - artharUpa zAstra gaNadharapramukha AcArya - paraMparAthI cAlI Avela hovAthI te 'Agama' kahevAya che. te zAstra - zrAgamavagara bIjuM kaMi hitakArI nathI. zravinIta-vinaya *****+++******++ For Personal & Private Use Only // 20 // ainelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ hIna yA duvinIta-svecchAcArIne zAstralAma thai zakato nathI. AcAryAdikanI sevAbhaktivaDe vinIta-vinayavaMta ja zAstralAbha meLavI zake che. teTalA mATe zAstrAgamano lAma levA icchanAre vinIta tharbu joie. . aneka guNa vidyamAna sate vinayaguNa ja parama bhUSaNarUpa cha, paNa bIjA kuLa, rUpa. saubhAgyAdika zobhArUpa nathI ema zAstrakAra yuktisara samajAve che: kSatriya pramukha sAraM kuLa hoya; zarIranA avayava lakSaNopeta sArI rIte goThavAyelA hoya; vacanamA mAThAza, priyatA ate askhalita bhASaNa karavAnI zakti hoya; yauvana vaya hoya; suvarNa, maNi, motI, pravAlAdi pracura dhana hoya; vizvAsapAtra mitravarga hoya ane aneka dAsa dAsI pramukha potAnI AjJAmAM vartatA hoyaH e vigere saMpadA koi puruSane prApta thayelI hoya to paNa te ucita, vinaya ane samabhAva vagara nirjaLa nadInI pere zobhatI nathI. jema jaLa vagaranI nadI mhoTI khADanI pere aLakhAmaNI lAge che tema puruSa paNa vinaya rahita manuSya game teTalI bIjI saMpadA pAbhyo hoya tema chatAM zobhA pAmato nathI. eTaluMja nahi paNa te bIjAne aLakhAmaNo thai paDe che. mahA mUlyavALAM vastra-AbharaNobaDe bhUSita puruSa je kAi zonA pAme che tethI bahugaNI uttama zobhA zruta (jJAna) ane zIla (sadAcaraNa) vaDe bhUSita suvinIta sAdhu pAme che. je suvinIta hoya | tenAja jJAna ane sadAcaraNa pramANa che. jema kasoTIthI suvarNanI parIkSA karAya che tema vinayaguNathI sAmAnA jJAna ane AcAra oLakhAya che. vinayaguNavaDe tenA jJAnane AcAra sArthaka che ane vinayavagaranA nirarthaka che. matalaba ke vinaya guNa bIjA badhA guNarnu mULa che. vinayaguNayukta zrutazIlavAna sAdhu jeTalI zobhA pAme ke teTalI zobhA dedIpyamAna in Education international For Personal Private Use Only
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 21 // vastra-AbharaNathI alaMkRta puruSa pAmI zakato nathI. 66-68. gurvAyattA yasmAcchAstrArambhA bhavanti sarve'pi / tasmAdguvArAdhanapareNa hitakAMkSiNA bhAvyam // 66 / / dhanyasyopari nipatatyahitasamAcaraNa dhrmbhirvaapii| guruvadanamalayanimRto vcnsrscndnsprshH||7|| duSparikArau mAtApitarau svAmI guruzca loke'smin / tatra gururihAmutra ca sudusskrtrprtiikaarH|| 71 // bhAvArtha----je kAraNa mATe sarva zAstrAraMbha gurvAdhIna che te kAraNa mATe AtmArthI jIve gurumahArAjanuM ArAdhana karavA tatpara thaq. ahitatApane zamAvanAra gurumukha malayathI nIkaLelA vacanarUpa sarasa caMdanano sparza koi dhanya kRtapuNyane thAya che. yA lokale viSe mAtA, pitA, svAmI ane guruno badalo vALavo bahu muzkela cha, temAM paNa gurumahArAjanA upakArano badalo to pA loka ne paralokamA atyaMta muzkelIthI vaLI zake che. 69-71 vivecana-zAstrArthanu pratipAdana kare te guru kahevAya che ane zAstrapaThana tathA arthazravaNanI pravRtti temaja kAla| grahaNAdika sakala zAstrAraMbha gurvAdhIna che. tethI svahita saMpAdana karavA icchanAre sadAya gurumahArAjanI caraNasevAmA rasika tharbu yukta che. "guru mahArAja hitazikhAmaNa Ape tyAre vicAra ke-huM dhanya kRtapuNya chu. kemake gurumahArAja mArIupara anugraha | kara le te hakIkata vizeSa prakAre batAve che." // 21 // Jan Education For Personal Private Use Only w w.jainelibrary.org
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4+0 68+00 Jain Education Internationa utsUtra - zAstraviruddha AcaraNa eja ahitarUpa tApa, tene upazAnta karanAra gurumahArAjanA mukharUpa malayaparvatamAMthI nIkalAM zItaLa vacanarUpa sarasa candanano sparza koika viralA puNyazALI jIvone ja thAya che. jema sarasa caMdananA rasathI jIvane lAgelo tApa zamI jAya che tema gurumahArAjanAM snehayukta premALa zAnta vacanovaDe bhavyajanono ahita tApa upazame che, eTale tezro ahita AcaraNa tajjI hita AcaraNa sevI sukhI thai zake che. e upakAra zrI gurumahArAjano ja ke. " evI rIte hitopadezavaDe anugraha karatA guru mahArAjano badalo ziSyavarge zI rIte vALavo ? te kahe che. " lokamAM mAtA, pitA, svAmI ane guru e badhA upagArI ke mAtA pote aneka kaSTa sahIne bALakane ucherI mhohuM kare che tethI temaja tene icchita vastu thApavAvaDe upakArI che. pitA paNa hitopadeza devAvaDe temaja bhojana - vastrAdika hAjato pUrI pADavADe upagArI che. rAjApramukha svAmI sevakAnuM aneka rIte paripAlana karavAvaDe upagArI che. sevako jo ke svAmIne mATe prANatyAga kare che, paraMtu te to svAmIe karelA upakAranA badalA tarIke ja kare che; tethI svAmIno upakAra adhika gAya ne AcAryAdika gurumahArAja to sanmArgadarzaka hovAthI, zAstrArthadAyaka hovAthI temaja saMsArasAgarathI pAra utAravA puSTAvalaMbana rUpa hovAthI A lokamAM temaja paralokamAM eTalA baghA upagArI che ke teno koi rote badalo vaLI zake tema nathI. tevA parama upagArI guru mahArAjano badalo koTi bhave paNa vaLavo duSkara che. 69-71 " have vinayanuM anukrame chevaTa mokSarUpa phaLa darzAvatA satA kahe che. " For Personal & Private Use Only ***+******+***80K+-**+6+
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 22 // vinayaphalaM zuzrUSA guruzuzrUSAphalaM zrutajJAnam / jJAnasya phalaM virativiratiphalaM cAvanirodhaH // 72 // saMvaraphalaM tapobalamatha tapaso nirjarAphalaM dRSTam / tasmAkriyAnivRttiH kriyAnivRtterayogitvam / / 73 / / * yoganirodhAdbhavasaMtatikSayaH sNttikssyaanmokssH| tasmAtkalyANAnAM sarveSAM bhAjanaM vinayaH // 74 / / bhAvArtha-vinayarnu phaLa zuzrUSA (sAMmaLavAnI icchA) rUpa che. gurunI zuzrUSAnuM phaLa zrutajJAna che. jJAna- phaLa virati (saMyama ) rUpa che bhane saMyamarnu phaLa Azravanirodha (saMvara ) rUpa che. saMvaraceM phaLa tapobaLa che ane tapanuM phaLa nirjarA (dezathI karmakSaya) jaNAvelu cha tethI kriyAnI nivRtti ane kriyAnivRttithI ayogIpaNuM (yoga nirodha) thAya che. yoga nirodhathI bhavanI paraMparAno kSaya ane bhavaparaMparAnA kSayathI mokSa thAya che te mATe sarva kalyANaceM mULa sthAna vinaya che. 72-74. * vivecana-z2e gurumahArAja upadeza te sAMbhaLavAnI icchA ane sAMbhaLIne te mujaba vartavaM te vinayarnu phaLa che. vinaya pUrvaka zAstrazravaNa karavAI zrutajJAnanI prApti thAya che. samyagjJAna (ane zraddhA ) baDe dezavirati tathA sarvaviratinI prApti thAya cha bhane virativaDe AvatAM navAM karmano aTakAva thAya che, eTale saMvaranI prApti thAya che. saMvarathI tapobaLa prApta thAya che. tapayoge karmanuM parizATana (nirjarA) thAya che. nirjarAthI kriyAnI nivRtti thAya che, ane kriyAnI nivRttithI yoganirodhavALA banI ayogI thavAya che. yoganirodhathakI janma-jarA-maraNaprabandha lakSaNa narakAdi bhavasaMtatino AtyaMtika kSaya thAya che ane janmamaraNanI paraMparAno kSaya thavAthI ekAntika ane AtyantikAdika guNayukta // 22 // Jain Education Intel For Personal Private Use Only ainelibrary.org
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAtmasthitirUpa mokSanI prApti thAya che, tethI paraMparAe sarva kalyANonuM bhAjana vinaya cha arthAt vinayaguNavaDe uttarottara sarva zreya sadhAya che ane samasta klezano sarvathA kSaya karI, akSaya anaMta avyAbAdha ebuM mokSasukha prApta thAya che. 72-74 .." paraMtu je avinIta cha temane kevo phaLavipAka vedavo paDe che ? te kahe che." vinayavyapetamanaso guruvidvtsaadhupribhvnshiilaaH| truTimAtraviSayasaGgAdajarAmaravannirudvignAH // 75 // kecitsAtardvirasAtigauravAtsAMpratakSiNaH puruSAH / mohAtsamudravAyasavadAmiSaparA vinazyanti // 76 // bhAvArtha-vinayazUnya manavALA ane guru, vidvAna tathA sAdhuono parAbhava karanArA, raMcamAtra viSayanI prAptithI ajarAmaravat nirbhaya banelA, rasagArava, RddhigArava ane zAtAgAravathI AgaLa pAchaLano vicAra nahIM karanArA ane vartamAna sukhane ja jonArA keTalAeka puruSo mohathI mAMsalolupI samudravAyasanI pere vinAzane pAme che. 75-76 vivecana-pUrvokta vinayazUnya manavALA tathA prAcAryAdika gurujanono, caudapUrva vigerenA artha jANanArA jJAnI janono, temaja ratnatrayIvaDe mokSane sAdhanArA sAdhujanono parAbhava-anAdara karavAvALA ( avinIta jano) eka raMcamAtra viSayasukhanA saMgathI tenuM pariNAma nahi vicAratA jANe pote janmamaraNathI mukta thayA hoya tema potAne nirbhaya mAnatA phare che. eja vAtane zAstrakAra vadhAre spaSTa kare che. vaLI moha-ajJAnavaza keTalAka paramArthanA ajANa loko anekaprakAranI sukhazIlatA, anekaprakAranI parigraha mamatA Jain Education in For Personal Private Use Only P w.jainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 23 // ane aneka prakAranI rasagRddhatAmAM Asakta banI vartamAna sukhanI ja gaveSaNA karatA satA AmiSa (mAMsa)mAM lubdha thayelA samudra vAyasa (kAga) nI pere vinAza pAme che. te A rIte:-ekadA koi eka marI gayelA hAthIna kalevara joi tenA mAMsamAM lolupI banI eka kAgaDo te hAthInI gudAdvArA temA peTho. samudramA taNAtA te hAthInA kalevara sAthe ja raheto te kAga aMte hAthInA apAnadvArA bahAra nIkaLyo, paNa kyAya vizrAMtiyogya sthAna nahi dekhavAthI te samudramA ja DUbI mRo. evI rIte moha-ajJAnavaza vividha rasa, Rddhi ane zAtA gAravamA lubdha banelA jIvo rAgadveSayoge nibiDa karma bAMdhI cAra gatirUpa saMsArasamudramA rajhaLI mare che. 75-76 te jAtyahetu dRSTAntasiddhamaviruddhamajaramabhayakaram / sarvajJavAgrasAyanamupanItaM nAbhinandanti // 77 // bhAvArtha-tebho kharA hetu ane dRSTAntathI siddha, aviruddha, ajara ane abhayakArI evaM sarvajJa prabhunI vANIrUpa rasAyana samIpa chatAM AdaratA nathI. 78 vivecana-ecI rIte rasa-Rddhi ane zAtAgAravAM gRddha banelA jIvone satya (avyabhicArI ) hetuo tathA aneka dRSTAMta [ udAharaNo] vaDe prasiddha, aviruddha, akSINa (akhaTa ) ane kSudropadravane nAza karI nAkhanAra ebuM sarvajJapravacanarUpa rasAyana prApyuM hoya tema chatAM temane te lagAre rucatuM nathI. saMpUrNa doSahara ane saMpUrNa sukhakara ebuM sarvajJopadezita zAstrarUpa rasAyana paNa ukta pAmara janone pasaMda paDatuM nathI. teja vAtane zAstrakAra dRSTAntavaDe siddha karI batAve che. 77 Jain Education in For Personal & Private Use Only Hinw.jainelibrary.org
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadvatkazcit kSIraM madhuzarkarayA susaMskRtaM hRdyam / pittArditendriyatvAdvitathamatirmanyate kaTukam // 78 // tadvannizcayamadhuramanukampayA sadbhirabhihitaM pathyam / tathyamavamanyamAnA rAgadveSodayovRttAH // 79 // jAtikularUpabalalAbhabuddhivAllabhyakazrutamadAndhAH / klIvAH paratra ceha ca hitamapyarthaM na pazyanti // 8 // bhAvArtha-jema koi pittaprakopathI viparIta mativALo madha ane sAkarathI sArI rIte saMskArala manohara kSIrabhojanane kaDavU lekhe che, tema rAgadveSanA udayathI uddhata-unmatta banelA jAti, kULa, rUpa, baLa, lAbha, buddhi, vallabhatA ane zrutamadathI aMdha thayelA nAmardo nizcaye karIne madhura tathA anukaMpAe karIne uttama puruSoe upadezelA hitakArI satya vacanone aNaAdaratA A loka tathA paralokamAM hitakArI mArgane paNa joi zakatA nathI. 78-80. vivecana-jevI rIte madhu-zarkarA ( sAkara ) vaDe sArI rIte saMskArita karelu majenuM dUdha hoya chatAM pittanA prakopathI jenI mati viparIta thayelI che tevo mANasa te ( dUdha )ne kaDavaM mAne che, tevI rIte bhavyajanonI bhAvadayAvaDe (keme karI janasamudAya dravyabhAvathI sukhI thAya evI bhAvakaruNAthI ) tIrthakara gaNadhara jevA samartha jJAnIpuruSoe bhAkhelA paramArthathI miSTa ane hitakArI evAM satya vacanonuM tIvra rAga dveSa-kapAyanA udayathI svecchAcArI banI apamAna karatA (dravyabhAvathI sukhadAyI vacanonuM ullaMghana karI kevaLa pApamatithI ucchaMsala banI mojamAM Ave tema cAlatA) ane jAti, kuLa, rUpa, baLa, lAbha pramukha ATha prakArakA durdhara madathI madonmatta vanelA pAmara prANIo pUrva mahApuruSadezita sarvatra sukhadAyI Jain Education in For Personal & Private Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 24 // |sAcA arthane kaMha paNa samajI zakatA nathI tethIja pariNAme temanI durdazA bane the. 70-80 / saMsAramA paribhramaNa karatA prANIone svakarmodayathI kadAcit brAhmaNa jAti, kadAcit cAMDAla jAti temaja kadAcit kSatriyAdika jAti dhAraNa karavI paDe che, paraMtu sadAya ekaja viziSTajAti hotI nathI ema dazAvatA chatAM graMthakAra kahe che. jJAtvA bhavaparivarte jAtInAM koTIzatasahasreSu / hInottamamadhyatvaM ko jAtimadaM budhaH kuryAta // 1 // naikaanyjaativishessaanindriynivRttipuurvkaansttvaaH| karmavazAdgacchantyatra kasya kA zAzvatA jaatiH||82|| rUpavalazrutamatizIlavibhavaparivarjitAMstathA dRSTvA / vipulakulotpannAnapi nanu kulamAnaH parityAjyaH // 83 // yasyAzuddhaM zIlaM prayojanaM tasya kiM kulamadena / svaguNAlaMkRtasya hi kiM zIlavataH kulamardana // 4 // kaH zukrazoNitasamudbhavasya satataM cayApacayikasya / rogajarApAzrayiNo madAvakAzo'sti rUpasya // 8 // nityaparizIlanIye tvaGmAMsAcchAdite kaluSapUrNe / nizcayavinAzadharmiNi rUpe madakAraNaM kiM syAt // 86 // balasamudito'pi yasmAnnaraHkSaNena vibalatvamupayAti / balahIno'pi ca balavAn sNskaarvshaatpunbhrvti||8|| tasmAdaniyatabhAvaM balasya samyagvibhAvya buddhibalAt / mRtyubale cAvalatAM madaM na kuryAdvalenApi // 8 // udayopazamanimittau lAbhAlAbhAvanityako matvA / nAlAbhe vaiklavyaM na ca lAbhe vismayaH kAryaH // 86 // Jain Education Intera For Personal & Private Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ parazaktyabhiprasAdAtmakena kiMcidupabhogayogyena / vipulenApi yativRSA lAbhena madaM na gacchanti // 10 // bhAvArtha-saMsAra paribhramaNa karatAM lAkho, karoDo jAtimA hIna, uttama ane madhyamapaNuM prApta thatuM jANIne koNa | DAhyo mANasa jAtimada kare? karmanA vazathI prANIbho judI judI iMdriyonI racanApUrvaka judI judI jAtimA utpanna thAya cha to konI kai jAti zAzvatI jANavI ? vizALa kuLamAM utpanna thayA chatAM rUpa, baLa, zruta, mati, zIla ane lakSmI / rahita dekhIne nizce kuLamada pariharavA yogya che. jenuM zIla (caritra ) azuddha che tene kuLamada karavAnuM zuM prayojana che ? temaja AtmaguNathI vibhUSita zIlavaMtane paNa kuLamadanuM zuM prayojana cha ? zukra (vIrya) ane zoNita ( rudhira ) thI utpanna thayelA, niraMtara vRddhi ane hAnine pAmatA ane roga tathA jarAthI kSINa thatA rUpane madano avakAza kyA cha ? nitya saMskAra karavA yogya, tvacA ane mAMsathI AcchAdita, maLathI pUrNa tathA nizce karI vinAzazIla evA rUpane viSe mada zAmATe karavo ? je kAraNa mATe baLavAn mANasa paNa kSaNamAtramA nirvaLatAne pAme cha bhane baLahIna paNa saMskArayoge karI baLavAn thAya che tethI buddhinA baLe zarIrarnu aniyata baLa vicArI ane mRtyunA baLa pAse potAnI nirvaLatA jANI baLano paNa mada karavo nahIM. kSayopazamAnusAre anitya evA lAmAlAmane jANIne alAmamA udvega ane lAbhamAM vismaya na karavo. pArakI zakti ane maherabAnI yoge kaMi paNa upabhoga yogya maLelA mhoTA lAmavaDe karIne paNa munivaro mada karatA nathI.81-60 vivecana-bhava eTale nArakAdika janma teno parivarta eTale paribhramaNa arthAt svakarmavazAt nArakI thaine tiryaca For Personal Private Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 25 // yonimA athavA manuSya jAtimAM janma le pharI ekendriya, dvIndriya, trIndriya, caturindriya temaja paMcendriya jAtimA avatare tamA ekendriyanA svasthAnamA zarkarA vAlukAdika bahu bhedo kahyA che evI rIte apkAya, teukAya, vAyukAya ane vanaspatikAyanI jeTalI yonizro teTalA ja lakSapramANa jAtio. tevIja rIte devatAonI paNa jANavI. AdhIja 84 lakSa yoni pramANa saMsAra kahyo che. temA utpanna thatA jIva hIna uttama temaja madhyama kuLomAM janma le che. A prakAranA DhaMgadhaDA vaga| ranA bhava bhramaNarnu bhAna karI koNa vidvAn jAtimadane Adare ? eja vAtane zAstrakartA sphuTatara-vadhAre spaSTa kare cha:-eka sparzana indriyarnu nirmANa thaye chate ekendriya jAti IOS | kahevAya che. evI rIte anukrame rasanA, ghrANa, cakSu ane zrotrarUpa ekeka adhika iMdriyarnu nirmANa thaye chate te beiMdriya, trIndriya, caturindriya ane paMcendriya jAti kahevAya che. evI rIte svakarmavazAt indriyanA nirmANa pUrvaka aneka prakAranI jAtione jIva dhAraNa kare che. zrAmA konI kai zAzvatI jAti cha ? tethI jAtimada karavo yukta nathI. tevIja rIte kuLamada TALavA zAstrakAra upadeza Ape cha:-pitAnA vaMzane kuLa kahiye. evA vizALa eTale lokaprasiddha kuLamAM utpanna thayelA strIpuruSone paNa virUpa, kubaDA-vAmanarUpa pAmelA, nirbaLa, nirakSara-atyaMta mUrkha, buddhihIna, sadAcArazUnya-paradArAdika vyasanalubdha, ane dhanadhAnyAdika saMpadA rahita-nirdhana sthitinAM joine garva karavAno avakAzaja nahiM hovAthI jarUra kuLamada pariharavA yogya che. // 25 // Jain Education in For Personal & Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI vizeSamA asadAcAra ( niMdya AcAra ) nuM sevana karavAthI jenu vartana malIna che te kuLamada zuM joine kare ? tene kuLamada karavo niSprayojana che. ane jenAmA rUpa, baLa, zruta, buddhi ane vibhavAdika vidyamAna che te strI-puruSa te te guNathIja alaMkRta che tethI sadAcArasaMpanna hoya tene paNa kuLamada karavAnI kazI jarura rahetI ja nathI. e rIte kuLamada karavo nirarthaka che, mATe teno tyAga ja karavo ghaTe che. rUpamada paNa naja karavo joie ema zAstrakAra batAve cha:-pitAnuM vIrya ane mAtAnuM rudhira e baMnethI udbhavelA, ane / niraMtara maLatA anukULa poSaNathI vRddhine pAmatA ane apathya aniSTa khAnapAnanA upayogathI hAnine pAmatA, vaLI jvara, atisAra, kAsa (khAMsI) ane zvAsAdika roga ane vayahAni rUpa jarAvasthAnA sthAnabhUta evA zrA audArika dehamAM rUpano mada karavA jevo avakAzaja kyA cha ? matalaba yA azucithI pedA thayelA, nitya hAnivRddhine pAmatA ane vividha roga temaja jarAthI jarjarita thatA dehamA rUpano mada zuM joine karavo ? teja vAta vadhAre spaSTa karI AgaLa batAve che. puruSanA | nava dvArathI ane strInA dvAdaza dvArathI sadAya sravatA maLa (azuci )ne yatnapUrvaka dUra karI sAphasUpha rAkhavA yogya, cAmaDI ane mAMsavaDe AcchAdita thayelA (DhaMkAyalA), mUtra, viSTA, rudhirAdika azuci padArthothI bharelA, ane game teTalA prayatnathI game te rIte lAlanapAlana karAyA chatAM paNa aMte avazya viNasI janArA ( bhasmIbhUta thanArA athavA mATI sAthe maLI janArA ) evA A kSaNabhaMgura dehanA rUpamA mada karavA jevu cha zuM ? ke jethI vivekI loko teno mada kare ! matalaba ke A kSaNabhaMgura dehanA rUpamA mada karavA jevU kazuM sujJa janone to jaNAtuM nathI, phakta nirvivekI mUDha For Personal & Private Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 26 // jano ja teno garva kare che. baLamada paNa avazya tajavA yogya cha ema zAstrakAra jaNAve chaH-game tevo baLavAn-kauvatavAn mANasa paNa jotajotAmA tIvra jvara ke vizucikAdika vedanAthI pIDAto chato baLahIna thai jAya che ane koika durbaLa chato snigdha rasanA saMsevana pramukhathI saMskAravazAt zIghra pAcho baLavAn thai jAya che. ukta nyAyathI baLa-sattA kadAcit hoya ane kadAcit na paNa hoya e rIte tenuM aniyatapaNuM svabuddhibaLathI sArI rIte vicArI joi ane mRtyunA baLa pAse to zarIrabaLa, svajanabaLa ke dravyabaLa kazuM ja kAma AvatuM nathI ema cokasa samajI rAkhI, chatA baLano paNa mada na karavo eja sujJa janone ucita che. ___lAbhamada karavo e paNa anucita cha ema zAstrakAra batAve chaH-lAbhAntarAya karmanA kSayopazamathI khAna, pAna, vastra, vasati, pITha phalakAdikano lAbha thAya che ane lAbhAntarAya karmanA udayathakI temAthI kazuM maLatuM nathI. evI rIte lAbha (prApti ) ane alAbha (aprApti ) anitya-aniyata jANI aprApti samaye dInatA karavI nahiM ane prApti samaye garva karavo nahiM. jo lAbha thAya to dharmasAdhananA AdhArarUpa zarIra dazavidha cakravAla sAmAcArI pALavA samartha thaze ane lAbha nahIM thAya to tethI adInavRttivALA munine nirjarA to avazya thazeja. ethI ukta ubhaya prasaMge jJAnI puruSone samabhAva ja rAkhavo ghaTe che. para je dAtA-gRhasthAdi te tenI dAnAntarAya karmakSayopazamajanita zakti pramANe dAna Ape che-ApI zake che. sAdhu tapasvIne joi te dAtArnu mana prasanna thAya che ke "aho ! A mahAtmAne dIdheluM dAna bahu phaLadAyI thaze." 4 // 26 // Jain Educationloall For Personal Private Use Only G w.jainelibrary.org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ evI rIte maLelo paraprasAdAtmaka lAbha te paNa te (vastrAdika)nA pramANamAMja potAnI garaja sAre; paNa kai jIvitaparyaMta garaja sAre nahiH e rIte (para-dAtAnI zakti anurUpa tatprasAdAtmaka, ane kiMcit upabhoga yogya ) maLelA vizALa lAbhavaDe paNa munivaro lavaleza mAtra mada kare nahi. munivarone eja nIti ucita che. 81-90. buddhimada-zrutamada paNa varjavA zAstrakAra upadize chaHgrahaNodgrAhaNanavakRtivicAraNArthAvadhAraNAyeSu / buddhayaGgavidhivikalpeSvanantaparyAyavRddheSu // 91 // pUrvapuruSasiMhAnAM vijJAnAtizayasAgarAnantyam / zrutvA sAMpratapuruSAH kathaM svabuddhayA madaM yAnti // 92 // dramakairiva cATukarmakamupakAranimittakaM parajanasya / kRtvA yadvAllabhyakamavApyate ko madastena / / 93 // garva paraprasAdAtmakena vAllabhyakena yaH kuryAt / taM vAllabhyakavigame zokasamudayaH parAmRzati // 94 // mASatuSopAkhyAnaM zrutaparyAyaprarUpaNAM caivaM / zrutvAtivismayakaraM ca vikaraNaM sthuulbhdrmuneH||95 / / saMparkodyamasulabhaM caraNakaraNasAdhakaM zrutajJAnam / labdhvA sarvamadaharaM tenaiva madaH kathaM kArya: / / 96 // bhAvArtha-grahaNa karavU, bodha prApavo, navI racanA karavI, vicAraNA ane arthadhAraNAdi anaMtaguNa vRddhivALA buddhinA bhedo vidyamAna chate pUrva mahApuruSonA samudra samAna vijJAnAtizayane sAMbhaLIne Adhunika puruSo potAnI buddhivaDe kema mada Jain Education in For Personal & Private Use Only * w.jainelibrary.org
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 27 // Jain Education Int *** -*-*-** kare ? bhIkhArInI jema anya janonI upakAra nimitte khuzAmata karIne je prIti meLavAya te vaDe mada zo karavo ? paranI kRpArUpa vallabhatAvaDe karIne je garva kare te vallabhatA nAza pAmye chate atyaMta zokane prApta thAya che. mASatuSa muninuM AkhyAna zrutajJAnA bhedanI prarupaNA tema ja zrI sthUlabhadra muninI ati vismayakArI vikriyA sAMbhaLIne satsaMga ane abhyAsa vaDe sulabha, caraNakaraNanuM sAdhaka evaM sarva madane haranAruM zrutajJAna meLavIne teja zrutajJAnathI mada kema karAya 191-96 vivecana - pRthak pRthak vadatA evA paNa bahu janonA vacanonI upalabdhi- samaja prApta thavI te grahaNa. parapratye saMskRta gadya padya zabdArthanuM kahetuM te udgrAhaNa. svayameva navAM prakaraNa adhyayanAdinuM nirmANa karavuM te abhinava kRti. AtmAsAthe karmabaMdha zI rIte thAya ane tenAthI chuTakAro zI rIte thAya, ityAdika sUkSma bAbatoviSe yuktisara jijJAsAdika vicAraNA. AcAryAdikanA mukhathakI nikaLelA zabdArthanuM ekaja vakhate grahaNa karI levaM paNa ve traNa vAra uccAraNa karavAno prayAsa na Apavo te arthAvadhAraNa. yadi zabdathI dhAraNA paNa grahaNa karI levI. buddhinAM aMga je je zuzrUSAdika tenuM zrAgamavaDe pratipAdana kara te vidhi. tenA vikalpa ( bheda ) paikI keTalAka paraspara ananta paryAya vRddha hovA bhavita cha ( kemake mati - zrutajJAna samasta dravyaviSayika hovAthI ane manaHparyava jJAna tad anaMtabhAgavartI rUpI dravya viSayika hovAthI ) kSayopazamajanita buddhi vizeSa-bhedo paraspara ananta paryAya vRddha hoi zake. baLI pUrva puruSo:gaNadhara pramukha cauda-daza pUrvadharo yAvat ekAdaza aMgadhArIyo, parIsaha kapAya indriyorUpI kuraMgAne havA samartha hovAthI, te puruSasiMha kahevAya che. temano vijJAna prakarSa, samudra samAna vizAla sAMbhaLIne, athavA evA aneka gahana vijJAnAtizaya- OM // 27 // For Personal & Private Use Only *40*40* w.jainelibrary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhArI puruSo pUrve thai gayelA sAMbhaLIne, saMprati duSama kALamAM vartatA puruSo potAnI svalpa buddhivaDe kevA prakAre mada kare ? koi rIte mada karavo temane naja ghaTe. vaLI vIjA prakAranA mada paNa pariharavA zAstrakAra samajAve cha:-raMkanI pere gRhasthAdika parajananI anuvRtti sAcavI, tenI khuzAmata karI athavA evAM ja kAma karI koi lokane vhAlo thAya athavA emaNe prathama mhArA upara upakAra karela cha athavA to te have pachI karaze ema vicArI bIjAnI vRtti sAcavI vhAlapa meLavavAmAM Ave evI rIte meLavelI kRtrima vhAlapabaDe mada zo karavo ? naja karavo. atra AcAryAdika pUjya janono Agama maryAdA mujaba satkAra karavo, temano vinaya sAcavo, ane temanI AjJA uThAvavI e koi rIte dRSita TharatuM nathI. kemake tema karavAmAM lokottara hetu samAyelo che. vaLI prathama jaNAvelI kRtrima vhAlapathI dUSaNAMtara dhatuM jaNAve che. 'hu bahu janone vallabha chu'e rIte koI paraprasAda pAmI garva kare, potAnI vRttithI cAlanArA upara tuSTamAna thai bIjo kaMika prAsAda kare-tene annapAnavastrAdika Ape, eTalA mAtrathI je garva kare tene bIjA pAsethI meLavelI vhAlapa maTI gaye chate ane ulaTo dveSa jAgye chate zoka mAtra chavAi rahe the. 'aho ! bhATapATalo hu~ ene anusarI cAjyo chatAM e ekIsAtheja mArAthI virakta thai gayo.' evI rIte pUrvalI bAta saMbhArI saMbhArI te bApaDo manamA pIDA pAme che.. vaLI zrutamadano parihAra karavA zAstrakAra upadize cha:-bhAvathI grahaNa karelA svalpa paNa zrutajJAnathI jaDamativALo For Personal Private Use Only Waw.jainelibrary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 28 // Jain Education Inter ****** paNa nirvANa pada (mokSa) sAdhe ke ema samajI gurumahArAjAe anukaMpA buddhithI eka jaDabuddhi ziSyane rAgadveSano nigraha karavAnA rahasyavALA " mA rusa, mA tusa " e ve pada ApyAM te padane gokhatAM temane smRtibhraMza thaha javAthI 'mASa tuSa' ete te pado mukhe caDhI gayAM, paraMtu rAgadveSanA nigraha tarapha tenuM satat laca hovAthI ane gurumahArAjanA e arthagarbhita pada upara pUrato vizvAsa hovAthI te ziSyamuninI mukti thayelI saMbhaLAya che. tethI huM bahu bhaNyo huM ane tenA artha paNa sArI rIte karI jANuM huM evo garda rAkhavo mithyA che. vI ko eka avALI zruta vyAkhyA kare che, koi ve artha kahI zake ke, tyAre koi ekaja sUtranA aneka artha kahe - kahI zake che. ete AgamanA artha saMbaMdhI tAratamya sAMbhaLI temaja zrIsthUlabhadra maharSine ati vismayakArI vikaraNa - vikriyA thayelI sAMbhaLIne, arthAt jyAre zrI sthUlabhadra munIzvaranI vheno yatAdika sAdhvitra zrI gurumahArAjane vaMdana karI, sthUlabhadra munine vaMdana karavA jatI hatI, tyAre pAse bhAvatI potAnI vhenone camatkAra batAvavA nimitte tema vaikriya siMharUpa nirmANa karyu hatuM zrA hakIkata yacAdikanA mukhathI sAMbhaLI zruta upayoga mUkI jotAM gurumahArAjane jAyuM ke sthUlabhadra muni pote grahaNa kareluM jJAna jIravI zakyA nathI, ema nizcaya karI temane tyArapacInI navI vAcanA ApavAmanA karI; jenA pariNAme pAchalA cAra pUrvanA adbhuta rahasyathI te be-nazIba rahyA ane tyArapachI thayelA koi paNa sAdhu te rahasya pAmI zakyA ja nahi. zrA banelI hakIkata (fact) sAMbhaLIne, temaja AgamanA jANa bahuzruta AcAyadiko sAthai saMsarga - samAgama sevavAthI temaja abhyAsavA yogya zAstrArtha zravaNa karavAmAM utsAha - caDhatA pariNAma rAkha For Personal & Private Use Only K *3********* // 28 // 1-2-1 jainalibrary.org
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vArthI anAyAse maLI zake evaM ane mULaguNa temaja uttaraguNane pedA karI ApanAruM ane sarva koinA jAtyAdi madane gALI nAkhanAlaM zruta jJAna saMpAdana karIne teja zrutajJAnavaDe mada kema karavo ghaTe ? api tu naja karavo ghaTe. viSavAraka auSadhinA prayogathI viSavRddhi naja thavI joie. 91-96 tyAre AvA prakAranA madanuM sevana karavAthI phAyado zo thAya ? te zAstrakAra batAve che:eteSu madasthAneSu nizcaye na ca guNo'sti kazcidapi / kevalamunmAdaH svahRdayasya saMsAravRddhizca // 17 // jAtyAdimadonmattaH pizAcavadbhavati duHkhitazceha / jAtyAdihInatAM parabhave ca niHsaMzayaM labhate // 18 // sarvamadasthAnAnAM mUlodghAtArthinA sadA yatinA / zrAtmaguNairutkarSaH paraparivAdazca saMtyAjyaH // 19 // paraparibhava parivAdAdAtmotkarSAca badhyate karma / nIcairgotraM pratibhavamanekabhavakoTidurmocam // 106 // karmodayanivRttaM hInottamamadhyamaM manuSyANAm / tadvidhameva tirazcAM yonivizeSAntaravibhaktam // 101 // bhAvArtha-zrA mada sthAnakomA nizce karIne jotAM koi paNa guNa jaNAto nathI; kiMtu kevaLa svahRdayano unmAda ane saMsAravRddhi eja phaLa mAluma paDe che. jAti AdithI madonmatta thayelo jIva A bhavane viSe pizAcanI pare duHkhI thAya che ane parabhavane viSe jarura jAtyAdikanI nyUnatA pAme che. sarva madasthAnakone mULathI ukheDI nAkhavAnA kAmI muniAe Jain Education For Personal Private Use Only Maw.jainelibrary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 26 // Jain Education In **+CK+-- 033 bha tmotkarSa parApakarSa sadA sarvathA tyajavo joie. parano parAbhava, paranI niMdA, temaja AtmotkarSa karavAtha aneka koTI bhave chUTI na zake evaM nIcagotrakarma bhave bhave baMdhAya che. karmodayathI nirmANa thayeluM manuSyonuM hIna, uttama a madhyamapaNuM temaja yonivizeSanA medathI vheMcAeluM tiryaMconuM tevuM ja hInottama madhyamapaNuM saMbhave che. 67-101 vivecana - zrA upara varNavelA jAtyAdika madanuM sevana karavAthI A loka saMbaMdhI ke paraloka saMbaMdhI kazI paNa phAyado to nathI. kadAca viziSTa jAti hoya toya zuM ? ane hIna jAti hoya topaNa zuM ? mada karavAthI to gheladyAvALAnI pere athavA bhUta pravezelAnI pere kevaLa potAnA hRdayanI unmattatA, yadvAtadvA bolavApa ane viparIta kAya ceSTAnuM karavApaNuM eja pariNAma Ave che. tethI janma jarA maraNanA vistArarUpa saMsAranI anivArya vRddhi thayA kare che. jAti pramukha ATha prakAranA madavaDe unmatta banelo jIva A lokamAM ja zucipizAcanI pere duHkhI thAya che. tenuM dRSTAMta yA rIte che:- koi eka zucipizAca (jene zaucanuM bhUta bharAyuM hatuM te) loka- basatIvALo deza tajI dai, samudramadhyavartI dvIpamAM jar3ane rahyo . tyAM zelaDInA puSkaLa vADha hovAthI tenA rasanuM na pAna karavAthI gudAdvArA goLanA kaTakA jevuM koi anya puruSanI viSTAnuM pariNAmAMtara thayeluM joi zucipizAce te cAkhI joyuM to tene te svAdiSTa lAgyaM ane te khAine sadA tRpta rahevA lAgyo. tyArapachI koi eka vaNika tenuM vahANa bhAMgI gayAthI prathama AnI rahyo hato tene tethe joyo tethI udvega pAmelo zucipizAca te sthAna paNa tyAga karI bIjA dvIpe gayo. tyAM paNa valgulI ( bAgoLa ) pramukha paMkhIzrovaDe dUSita thayelA phaLano AhAra karavA lAgyo. ema jyAM jyAM gayo tyAM tyAM te duHkhI thayo. evI rIte mada karanAranA pragaTa mAThA hAla yahIM paNa For Personal & Private Use Only 19 // 26 // w.jainelibrary.org
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int K***** thAya che ane parabhavamAvaLI hIna jAtyAdikapaNe upaje che. ema samajI zAkhA mANasoe jAtimada karavo paNa yukta nathI. tyAre madatajI munijanoe zuM karavuM ? te zAstrakAra batAve che:- koi paNa prakArano mada karavAmAM ekAnta nukazAna ja che, tethI jAti pramukha AThe madonuM mULa-bIjarUpa je garva teno vinAza karavAnA arthI evA mokSasAdhanamAM prayatnazIla munie sadA sarvadA jAtyAdika AtmaguNovaDe utkarSa eTale garva ane paraparivAda eTale pArakA avarNavAda sarvathA tyajavAyogya che. paraparivAda zA mATe vo joie ? te have zAstrakAra darzAve cha:-' yA jAtihIna vaDe zuM ? " e rIte anyanuM apamAna karane A A A akArya kare che' e rI anyanA avarNavAda bolavA, temaja jAtyAdikavaDe pacaDAi karavI, e rIte jIva nIcagotrakarma bAMdhe che. pachI jyAM jyAM janma le che tyAM tyAM mleccha, dAsa ne cAMDAlAdika jAti viSe te kaDavo anubhava kare che ane tevuM karma aneka koTigame bhavamAM ( sarvatra bhItiyukta) bhogavatAM paNa teno chUTako to nathI. kemake tevA nAmagotrakarmanI utkRSTa sthiti 20 kroDAkroDa sAgaropamanI kahI che. karmanA udayathI hInAdika jAtimAM janma thAya che, paNa akasmAt thato nathI, ucca nIca gotra karmanA udayathI manuSyonuM temaja tiryaMconuM hIna, uttama ane madhyamapaNuM, manuSya yoni ane tiryaMca yoni temaja bIjI badhI maLI kula 84 lakSa yoninA bhedothI ghoLakhAtuM jANIne, temaja AgaLa batAvAtI hakIkata uparathI jIvane bhAre vairAgya jAgavo joie ema zAstrakAra batAve che. 67-101 For Personal & Private Use Only ********** jainelibrary.org.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 30 // | dezakuladehavijJAnAyubalabhogabhUtivaiSamyam / dRSTvA kathamiha viduSAM bhavasaMsAre ratirbhavati // 10 // aparigaNitaguNadoSaH svaparobhayabAdhako bhavati yasmAt / pnycendriyblvibloraagdvessodynibddhH||10|| tasmAdrAgadveSatyAge pazcendriyaprazamane ca / zubhapariNAmAvasthitihetoryatnena ghaTitavyam // 104 // tatkathamaniSTaviSayAbhikAMkSiNA bhoginA viyogo vai| suvyAkulahRdayenApi nizcayenAgamaH kaaryH||10|| bhAvArtha-deza, kuLa, deha, vijJAna, bhAyuSya, baLa, bhoga ane lakSmInu viSamapaNuM joine vidvAn puruSone A bhavasaMsArane viSe kema rati thai. zake ? je kAraNa mATe pAMce iMdriyonA baLa AgaLa nirbaLa thaelo ane rAgadveSanA udayathI niyaMtrita thayelo, guNa-doSane nahIM samajI zakelo jIva svapara ubhayane bAdhakabhUta thAya che; te kAraNa mATe rAgadveSano tyAga karavAne ane pAMce iMdrionA baLane nirvaLa karavAne tema ja zubha pariNAmane TakAvI rAkhavAne yatna karavo joie. aniSTa viSayane bhogavatA bhogIra tevA viSayathakI AtyaMtika viyoga kema thAya te mATe ati vyAkuLa hRdayavaDe paNa nizce karI | Agamano abhyAsa-paricaya karavo joie. 102-105 vivecana-magadha, aMga, kaligAdIka Arya deza ane zaka, yavana, kirAta vigere anArya deza; ikSvAku harivaMzAdika | uttama kuLa ane bhikSukAdika nIca kuLa; zubha lakSaNayukta avayavavALo zobhanika deha ane kubja huMDakAdika saMsthAnavALo mATho azobhanika deha; jIvAdika padArtha viSayika viziSTa bodharupa vijJAnavaMta ane tethI viparIta ajJAnavAn / eka dIrgha Jain Education in For Personal Private Use Only Diww.jainelibrary.org
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyuSyavaMta bhane bIjo alpa AyuSyavaMta; eka baLavAn ane bIjo nirvaLa eka bhogavAn ane bhoga bhogavavA samartha, bIjo bhoga rahita temaja bhoga bhogavavAne paNa asamartha; eka dhanADhya ane bIjo nirdhana A saghaLI viSamatA karmodayajanita jANIne buddhimAna jIvone yA viSama saMsAramA rati kema thAya ? naja thAya. pUrvokta zubhAzubha vastunI prApti tathAprakAranA zubhAzubha karmajanitaja thayelI jANI saMsArathI vairAgya thavoja joie ane vairAgyapUrvaka dharmAnuSThAna upara adhika prAdara joie. vaLI bIjaM paNa vairAgya nimitta darzAvatAM chatA zAstrakAra kahe chaH-pAMce iMdriyonA prabaLa sAmarthyavaDe parAbhava pAmelo hovAthI koirIte mArgamA sthApavAne ayogya banelo ane rAgadveSanA prabaLa vikArane vaza thai gayelo hovAthI guNadoSanI darakAra sarakhI nahi karanAro jIva svapara ubhayane bAdhAkArI thAya che. prekSApUrvaka pravRtti karanAra jIva guNadoSano pUrato | vicAra karI guNakArI mArgane Adare che ane dopakArI mArgano parihAra kare cha; arthAta te guNano ja Adara kare che bhane doSano parityAga kare che. vastusthiti bhAvI hovAthI jIvanuM kharaM kartavya zuM che ? te batAve che:-jema rAgadveSAdika duSTa vikArono samULago tyAga thai zake tema ja pravartavu yogya cha ane jema pAMce iMdriyonuM baLa prazAnta thAya-iMdriyo unmatta thatI aTake tema zuma pariNAmane TakAvI rAkhavA mATe kALajIthI udyama karavo ghaTe che athavA je je kAraNonuM sevana karatAM zubha pariNAma pragaTe ane tevA zubha pariNAma TakI rahe tevAM kAraNa sevavA pUratI kALajI rAkhavI ghaTe che. je rIte pravRtti karavI ghaTe che te zAstrakAra batAve che:-potAnI zubha pravRttinI zaruAta samajapUrvaka-vivekapUrvaka thavI Jain Education in For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 31 // joie ane te AvI rIte-vakSyamANa nyAyathI aniSTa viSayonA amilASI-viSayabhogamA Asakta banelA-bhogI jIve e viSayono bhAtyaMtika viyoga thAya-thai zake teTalA mATe potArnu hRdaya game tevU vyagra hoya topaNa te zaddhAdi viSayo A lokamA temaja paralokamA atyaMta hAnikAraka cha ema yathArtha nizcaya karI laine arihaMta-sarvajJapraNIta Agama-zAstrano abhyAsa-paricaya karavo joie, jethI ukta upAyanA AlaMbanavaDe pUrvokta viSayAsakti vilaya pAmI jAya-naSTa thai nirmULa thai jAya. 102-105 ___ukta viSayo aniSTa kema kahyA te zAstrakAra batAye che:zrAdAvatyabhyudayA madhye zRGgArahAsyadIptarasAH / nikaSe viSayA biibhtskrunnljaabhypraayaaH|| 106 // yadyapi niSevyamANA manasaH parituSTikArakA vissyaaH| kiMpAkaphalAdanavadbhavanti pshcaadtidurntaaH||107|| yadvanchAkASTAdazamannaM bahubhakSyapeyavatsvAdu / viSasaMyuktaM bhuktaM vipAkakAle vinAzayati // 108 // tadvadupacArasaMbhRtaramyakarAgarasasevitA vissyaaH| bhavazataparamparAsvapi duHkhavipAkAnubandhakarAH // 106 // api pazyatAM samakSaM niyatamaniyataM pade pade maraNam / yeSAM viSayeSu ratirbhavati na tAnmAnuSAngaNayat / viSayapariNAmaniyamo mno'nukuulvissyessvnuprekssyH| dviguNo'pi ca nitymnugrho'nvdyshcsNcintyH||111|| bhAvArtha-prAraMbhamA ati abhyudayavALA, madhyamAM zRMgAra, hAsya ane dIpta rasavALA ane aMtamA bibhatsa, karuNA, lajjA ane bhayavALA viSayo che. yadyapi viSayo bahupere sevyA thakA manane tuSTikArI lAge che to paNa kiMpAkaphaLanA // 31 // Jan Education in For Personal Private Use Only T rainederary.org
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhakSaNanI pere pAchaLathI ati duHkhadAyaka nivaDe che, jema aDhAra jAtanA zAka yukta anna miSTAnapAnanI pere madhura chatAM | viSa saMyukta khAdhuM thakuM te chevaTa pariNAme vinAzakArI thAya che, tema sAmagrIyukta ramaNika rAgarasathI sevelA viSayo seMkaDo bhavaparaMparAmA paNa duHkhanA anubhavanI paraMparAne vadhAre che. anizcita evU paNa maraNa jotajotAmA Dagale Dagale nizcita thatuM joyA chatAM jemane viSayone viSe rati thAya che temane manuSya jana gaNavA. manane anukUla viSayone viSe camaNo anugrahakArI ane niSpApa evo viSaya pariNAma niyamA nityaprati sArIrIte ciMtavavo. 106-111 vivecana-sparzAdika viSayo prathama-zaruAtamAM kutuhalathI utsukatAvaDe bhogavatAM madhurA utsavabhUta lAge cha; madhyamA viSaya prApti samaye zRMgAra, veSAbharaNa, stanasparza, mukhacuMbana, karanakhakSata prahAra, hAsya sneha kopAdimaya hovAthI te dIpta rasavALA lAge che ane viziSTa bhogasaMyoga thayA bAda vastra rahita hovAthI pragaTa gudAdvArAdika aMga vikRti dekhAvAthI teja sparzAdika viSayo bibhatsa-bihAmaNA lAge che, temaja bahu vilApAdika svaranA zravaNathI, anukaMpApAtra hovAthI bhane parisamApta prayojanapaNAthI, rakhe mane koi AvI sthitimA dekhI jAya evI bhItithI tvarita lajAvaMtI svavastrAdi dhArI le tethI, prAMte te karuNA, lajA, bhaya ane parizramathI bharelA jaNAya che. madhyamA paNa udaya pAmelI tIvra moha vedanAno anubhava karAvanArA ane prAraMbhamA ati kutUhalathI AturatAne pragaTAvanArA hoya che. e rIte kadApi te cittanI svasthatA to saMpAdana karAvatA z2a nathI tethI pariNAmadarzI-paramArthadarzI janoe ukta viSayo tyajavA yogyaja che. ukta viSayo bhogavatI vakhate leza mAtra sukha buddhi upajAve che to paNa pariNAme to te ati anartha kare che te zAstra For Personal Private Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI prazamarati prakaraNam // 32 // kAra batAve ch|-te sparzAdika kAmabhogo sevatI vakhate jo ke kSaNa mAtra manamA harSa upajAve che topaNa pachI pariNAma kALe kiMpAka vRkSanAM phaLanI pare prati duHkhadAyI nivaDe che. jema kiMpAkanA phaLa dekhAvamA manohara lAge che, jIbhe lagAyA chatAM svAdiSTa lAge cha temaja sugaMdhi paNa hoya che paraMtu te pacyA chatAM khAnAranA prANano viyoga karAve ke eTale tenuM mRtyu nipajAve che. tema A pAMce iMdriyonAM kAmabhoga paNa zaruAtamA sevatAM suMdara manohara AkarSaka jaNAya che; paraMtu pariNAme upara jaNAvavAmAM AvelA nyAye te ati anartha upajAvanArA nivaDe che. kiMpAkanA phaLanuM bhakSaNa karanAranA dravyaprANa mAtrano viyoga thAya che tyAre ati Asakti pUrvaka kAmabhoganuM sevana karanArane to aneka bhava paryata rAga dveSanA vikAravaDe bhAvaprANanA paNa viyogajanita asahya duHkha sahevAM paDe che. A hakIkatanuM yathArtha manana karanArane e vAta spaSTa samajI |zakAya tevI che. 84 lakSa gahana jIvAyonimA paribhramaNa karAvavAmA prabaLa nimittabhUta hovAthI ja jJAnI puruSoe viSayabhogone ' mahAvairI' kahyA cha bhane e uparathI ja viSayAsakti tajavAnI-ochI karI nAMkhavAnI AvazyakatA siddha thai zake che. baLI anya dRSTAntathI zAstrakAra eja vAtanuM samarthana kare : jema suMdara jAtinA zAka yukta aDhAra jAtanuM anna bahu bhakSya ( modakAdi ) ane peya ( madirApAna' pramukha ) nI pere | svAdiSTa chatuM jo viSasaMyukta thayeluM khAvAmAM AvyuM hoya to te pariNAmakALe khAnArano vinAza kare ke tema zabdAdika viSayo paNa cATukarma-binayapratipattirUpa upacArathI vistAra pAmeluM ramaNIyatva ane sneharAgAtizayavaDe sevavAmAM AvyA chatA (viSanI pere eka bhavamAMja nahi paNa) seMkaDo game bhavasaMtatimAM janma jarA maraNa athavA Adhi vyAdhi upAdhi For Personal Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA saMyoga viyoga janya duHkhanA kaDavA anubhavanI koTiyone vadhAranArA--duHkhanA satata anubhavane karAvanArA nivaDe che. vaLI pratyakSa pramANathI sthAne sthAne devanArakAdika janmamAM, AryaanAryAdika manuSyamA temaja gAya, bhaMza ane ajAdika tiyaca jAtimAM prANIonuM niyata aniyata kALabhAvI maraNa thatuM jANyA chatAM paNa jemane viSayabhogamA rati-pAsakti thAya che, temane kuzaLa puruSo manuSyanI gaNanAmA ja gaNatA nathI; paraMtu buddhihIna hovAthI temane tiryacanI gaNanAmA gaNe che. devanArakImonu maraNa niyata (nizcita) kALa bhAvI hoya che tyAre manuSya tiyecornu maraNa aniyata kALa bhAvI hoya che. athavA sarvakALe manuSya bhane tiryaconuM AyuSya aniyata-anitya hoya che. yA pramANe AyuSyanI anityatA jANyA chatAM jeo viSayarAga tajatA nathI, temane manuSya karatAM tiryacaja gaNavA ThIka cha. sujJa janoe to AyuSyanI asthiratA vicArI zIghra cetI viSayAsakti tajavA pUrato khyAla karavoja ghaTe che ema zAstrakAra bhAgaLa jaNAve ch| manane vhAlA lAge evA zabdAdika viSayono bhAvI pariNAma sujJajanoe avazya vicAravo joie. eTale atyAre iSTa || pariNAmavALA jaNAtA viSayo kALAntare bhaniSTa pariNAmavALA thAya cha; aniSTa pariNAmavALA dekhAtA viSayo pAchA iSTa pariNAmavALA thai jAya che temano koi avasthita pariNAma jaNAto nathI. tyAre tevA anavasthita pariNAmavALA viSayothI viramatA chatA AtmAne atula ane anavadya (pApabaMdhanA abhAvathI nirdoSa ) anugraha ( lAbha ) thAya che. te sujhoe vicArabuM joie. iti guNadoSaviparyAsadarzanAdviSayamUJchito hyaatmaa| bhavaparivartanabhIrubhirAcAramavekSya prirkssyH||112|| Fer Personal Private Use Only w.pinecorry.org
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 33 // Jain Education In ++++++++KO samyaktvajJAnacAritratapovIryAtmako jinaiH proktaH / paJcavidho'yaM vidhivatsAdhvAcAraH samanugamyaH // 113 // artha- guNadoSanA viparyAsathI viSayamUcchita thayelA AtmAnuM, bhavabhramaNathI bhaya pAmelA bhavyajanoe AcAra ciMtana vaDe samasta prakAre rakSaNa karavuM. darzana, jJAna, cAritra, tapa ane vIryarupa pAMca prakArano sAdhuno AcAra jinezvaroe kahelo che tene samyag rIte anusarakhaM 112 - 113. vivecana - bhA rIte je koi guNane doSarUpe jue ke ane doSane guNarUpe jue che, dRSTiviparyAsathI viparItatA dekhe che zabdAdika viSayomA tanmaya thai jAya che - thayelo hoya che. tevA mUDha-bhajJAna- avivekI AtmAne narakAdika mavabhramaNanI bhIti pAmelAe prathama AcArAMga sUtranA arthane avagAhI lakSamAM lahI sArI rIte bacAvI levo joie. 112. e AcAra pAMca prakArano che. te saMkSepathI batAve che: tatvArthazraddhAna lakSaNa prathama samyaktvAcAra, te samyaktvathI sahAya pAmela bIjo matyAdika jJAnapaMcakAcAra, aSTavidha karmacayarikta karavAthI trIjo cAritrAcAra, anazanAdika dvAdazavidha tapa karaNa rUpa cotho tapAcAra ane zrAtmazakti phoravavA rUpa pAMcamo vIryAcAra-e pAMca prakArano AcAra prathama aMgamAM arthathI zrI tIrthakara bhagavaMtoe ane sUtrathI gaNaghara mahArAjAoe nirupelo che. te sAdhuno AcAra mumukSu janoe vidhivat jANavo ane zrAcaravo joie. e vidhi kevA prakArano kahelo che ? te kahe che:- temAM sUtragrahaNavidhi aSTama yogAdi ane arthagrahaNavidhi anuyoga prasthApanAdi rUpa jANavo. te sakaLa sAdhu AcAra - kriyA kalApa ahorAtra AtmArthI janoe zracaravA yogya che. nava brahmacaryAtmaka tathA // 33 // For Personal & Private Use Only 103+*** w.jainelibrary.org
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ ukta pAMca prakArano prAcAra have adhyayanArtha adhikAra dvAravaDe saMkSepe kahe che:SaDjIvakAyayatanA laukiksntaangaurvyogH| zItoSNAdiparISahavijayaH samyaktvamavikampyam // 11 // saMsArAdudvegaH kSapaNopAyazca karmaNAM nipurNaH / vaiyAvRttyodyogAtapovidhiryoSitAM yogaH // 115 / / vidhinA bhaikSyagrahaNaM strIpazupaNDakavivarjitA zayyo / IyobhASAmbarabhAjanaiSaNAvagrahA~ zuddhAH // 116 // sthAnaniSadyAvyutsargazabdarUpaMkriyAH parAnyo'nyAH / paJcamahAvratadIyaM vimuktatA sarvasaGgebhyaH // 117 // sAdhvAcAraH khalvayamaSTAdazapadasahasraparipaThitaH / samyaganupAlyamAno rAgAdInmUlato hanti // 118 // zrI AcArAMga sUtranA be zrutaskaMdhanA kula (25) adhyayanonA nAma kahe che: artha-pRthvyAdi cha jIvanikAyanI rakSA, gRhastha saMbaMdhI gauravano tyAga, zItoSNAdi bAvIza parIsahono jaya, nizcaya samakita, saMsAra thakI trAsa, karmakSaya karavAno nipuNa upAya, vaiyAvaccamA udyoga, tapovidhAna, svIsaMsargano tyAga, vidhithI bhikSAgrahaNa, strI pazu paMDaga rahita zayyA ( vasatI ), iAzuddhi, bhASAzuddhi, vastra pAtra eSaNA bhane avagraha zuddhi, sthAna, niSadyA, vyutsarga (maLazuddhi), zabda ane rUpamA anAsakti, parakriyA, anyonya kriyA, paMcamahAvratamA dRDhatA ane sarvasaMgathI viraktatAH-Avo sAdhuno AcAra aDhAra hajAra padayukta 'AcArAMga' mA kahyA mujaba samyag rIte pALtho chato rAgAdika doSone mULathI haNe che. 114-118. Jain Education Intel For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 34 // *********** vivecana - prathama zastraparijJA adhyayanamAM pRthvI, ap, tejasa, vAyu, vanaspati ane trasarUpa SaT jIvanIkAyanuM svarUpa, temAM zaruAtamAM sAmAnyataH jIvanuM astitva pratipAdana, pachI pRthivyAdika cha kAyanA svarUpanuM vyAvarNana, tenA vadhathI saMsArahetuka karmabaMdha, ane mana vacana kAyAvaDe teno vadha karavA karAvavA temaja anumodavAnA parihArathI virati - e te SaT jIvanikAyanuM rakSaNa karavA mATe jJAnapUrvaka prayatna karavA saMbaMdhI upadeza. bIjA lokavijaya adhyayanamAM laukika saMtAna- mAtApitA, svajana, saMbaMdhI, strIputrAdika uparanI snehAsaktino tyAga, temaja baLavAn kSamAdika baLavaDe krodhAdika kaSAyano jaya. trIjA zItoSNIya adhyayanamAM kSudhAtRSAdika pariSahono vijaya ( temAM strI ane satkAra pariSada bhAvathI zIta ane zeSa 20 bhAvathI uSNa jANavA ). cothA samyaktva adhyayanamAM zaMkAdika zanya rahita tattvArthazraddhAna lakSaNa - nizcita samakita varNaveluM che. pAMcamA lokasAra adhyayanamA saMsArabhramaNa thakI mAre kheda; kemake hiMsAdikamAM pravRtta muni kahevAtA nathI, paraMtu hiMsAdikamAM aneka doSa jANI tethI nivRtta thayela, kAmabhogathI virakta, niSparigrahI muni kahevAya che; vaLI te sanmArga sevI sArabhUta ratnatrayIne prApta thAya che. chaThThA dhUta adhyayanamAM svajana, mitra, strI, putrAdikanI nirapekSatA, teno tyAga, jJAnAvaraNIyAdika karmakSayano upAya, zrutajJAnAnusAre kriyAnuSThAna tathA zarIra ane upakaraNa uparanI mUrchAno tyAga varNavela che. sAtamA mahAparijJA adhyayanamAM mULa uttara guNane sArI rIte samajI maMtra taMtra temaja AkAzagAmI labdhino prayoga na karavo, ane pratyAkhyAna parijJAmAM tajavA yogya tajIne jJAna darzana tathA cAritramAM sadA ujamALa thai rahevA upadizyuM che. AThamA vimocayatanA adhyayanamAM tapovidhi prAdhAnyapaNe grahaNa karela che; zrAvakone For Personal & Private Use Only C*********-+K // 34 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ deza vimoca ane sAdhuone sarva vimokSa, kSINakarmA-muktonA AtmAno paNa svajanita karma sAthe je sarvathA viyogarUpa moca te savistara bhaktapratyAkhyAna, iMginI ane pAdapopagamana maraNa sahita varNavavAmAM Avela che ane upadhAna zruta nAmanA navamA adhyayanamA bhagavAn zrI vardhamAna svAmIe pote sevelA taparnu savistara varNana karavAmAM AveluM che. temaja strInA saMgano tyAga ane brahmacaryAdikanuM lakSaNa kayuM che. e rIte AcArArtha nava adhyayane pRthak pRthak batAvyo che. pahelI tathA bIjI cUlikAmAMnA sAta sAta adhyayanomA je je adhikAro varNavavAmA pAvyA che tenuM vivecana TIkAkAre karI batAvela che. tyArapachI chalAM ve adhyayano kahelA che. kula adhyayana 25 no sAra nIce pramANe che: adhyayana 1laM (zastra parijJA) 1traNe kALa saMbaMdhI, mana vacana ane kAyAthI, karavU karAvaq ave anumodaq-evI rIte karmabaMdhanA heturUpa kriyAnA 27 prakAra thAya che. 2 jJaparijJAthI tatsaMbaMdhI zuddha samaja meLavI levI bhane pratyAkhyAna parijJAthI samajIne ukta kriyAno tyAga karavo. 3 jeNe e kriyAnA bhedo ukta rIte zuddha samajelA hoya teja karmone samajIne tenA kAraNothI dUra rahenAra muni ke ema jANavU. 4 je pRthvIkAya vigere jIvonI virAdhanA karavI ahitakArI cha eNma jANIne taje ke teja muni ke. 5 mahApuruSoe te mArga sevelo ke mATe niHzaMkapaNe tenuMja sevana kara, ane koi jIvane prabhunI AjJA samajI bhaya Jain Education in For Personal Private Use Only w.jainelibrary.org
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam nahi bhApatAM saMyamarnu pAlana karatA rahevU. 6 je viSayo che te saMsAra cha bhane saMsAra che te viSayo ke temA je muni thaine agupta (anigrahita ) rahe che te prabhunI AjJAthI bahAra varte che bhane vAraMvAra viSayAsakta banI asaMyamane bhAcarI gharavAsa mAMDI rahe the. 7 A vAtane sarva pApathI alaga rahenAra tathA nirdoSa cAritra pALavAmAM yatnavaMta ane apramAdI evA vIra puruSoe barAbara samajIne pariSahAdikane haThAvI kevaLajJAna pAmIne sAcAt dekhelI che. ataH AtmArthI janoe pramAda tajI nirmaLa bhAvathI cAritranuM sevana kara, yukta che. adhyayana bIjaM. (loka vijaya) 1bhAyu atyaMta alpa che. daramyAna jarA avasthA prAvatAM iMdriyavaLa ghaTatuM jAya che; vRddha bhavasthAne joine prANI | digmUDha banI jAya che. ema samajIne avasara pAmI buddhimAna puruSa saMyamane mATe tarata ujamALa thai jAya cha, eka ghaDI paNa pramAda karatA nathI, kemake AyuSa bhane yauvana dhasArAbaMdha cAnyAM jAya cha, paNa maNasamaju prANImo to pramAdavaMta chatA asaMyamavaDe cha kAyano kuToja karatA rahe che. 2 jyAM sudhI iMdriyanI (vijJAna) zakti maMda paDI nathI tyAMsudhI cIkTa rAkhIne AtmArtha sAdhI levo. 3 buddhivaMte saMyamamA thatI arati dUra karavI, jethI zIghra sva mokSa thAya che. // 35 // Jain Education For Personal Private Use Only 1 HDainelibrary.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 ajJAnI jIva parISaha ke upasarga bhAvatAM pavitra AjJA tajI saMyamathI bhraSTa thai jAya che. ___5 je saMyamane sadA pALatA rahe che teja kharA tyAgI ke nirlobhI thaine je viSayane pUMTha de che bhane anukrame sarva karmano aMta kare che teja aNagAra kahevAya che. 6 bALa-ajJAnI jIvoja ema bake cha ke yama niyama kazA kAmanA nathI. tatva samajanArane kaMi kahevAnI jarura nathI, kemake te to sIdhe mArge cAnyo jAya che. (vIra prabhue majabUtIthI kaDaM ke ke munie strIno bIlakula vizvAsa karavo nahIM. bhogo rogonu kAraNa che ema tezroe spaSTa rIte batAvI prApyuM che.) 8 zarIra jema bahArathI asAra cha tema aMdarathI paNa prasAra che. ___ jema bALako lALane cUsI le che tema buddhivaMte chaMDelA bhogane pharI icchavA nahi, zabdAdi viSayo upasthita thatAM temA khuzI thaq nahIM. (kemake te anAdi bhajJAna-ceSTA ja che.) 1. munie saMyama dhArIne zarIra bhane karmane toDavA mAMDavA. vIra-tatvadazIM puruSo halakuMbhane lukhaM bhojana kare chakaravU pasaMda kare ke ane saMsAra pravAhane tare che-tarI pAra pAme che. 11 tIrthakaranI AjJAne nahi mAnatAM svecchAthI vartanArA muni mukti pAmavAne ayogya thAya che. For Personal Private Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 36 // 12 jaMjALathI chuTuM tharbu e uttama rasto cha. kuzaLa puruSo duHkhanA kAraNa pote taje che ane bIjA pAse tajAve che. / 13 je paramArthadarzI che te mokSa mArga vinA bIje ramato nathI ane je bIje ramato nathI teja paramArthadarzI che. te nirIhapaNe sarvane samAna gaNI sadupadeza de che. paramArthadarzIne kaMi paNa hAni nathI. adhyayana trIjaM. (zItoSNIya) 1 gRhastho sadA matelA ke bhane munimo sadA jAgatA cha jagatamA ajJAna eja ahitakArI che.. 2 avasara maLelo jANIne pramAda na karavo. tuMja tAro mitra che. mitrane bahAra zA mATe zodhe cha ? tArA bhAtmAne viSayothI rokI rAkhI tuM duHkhothI chuTIza. 3 pramAdIne sarva taraphathI bhaya rahelo cha, apramAdIne koi taraphathI bhaya nathI. 4 je eka mohanI karmane namAve che te sarvane namAve ke. 5 buddhivaMta puruSa krodha, mAna, mAyA, loma, rAga, dveSa ane mohane chaMDI sarva duHkhano aMta karI zake che. mokSArthI munioe karmabaMdhanAM kAraNa tajIne kamaine khapAvAM jAie. sarvajJa sarvadarzAne to kazI upAdhi cha ja nahi. madhyayana coeM. (ANI to kazI upAdhikarI zake che. mokSArtha 1 saMsAramA Asakta rahI tenI aMdara khuMcI rahenArA jIvo cirakALa saMsAra-paribhramaNa kare ke. Jain Education in For Personal Private Use Only Jainelibrary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 je karmabaMdhananA hetuo che te karma choDavAnA hetu paNa thai zake cha bhane je karma choDavAnA hetuo che te kadAca karmabaMdhananA hetu paNa thai zake che. athavA jeTalA karma khapAvavAnA hetuo ke eTalAja karmabaMdhananA hetuno cha bhane karmabaMdhananA hetuzro che eTalAja karma khapAvavAnA paNa ke. ema saMpUrNa rIte samajIne prabhunI AjJA mujaba dharma bhArAdhavA koNa | ujamALa na thAya ? 3 he muni ! tu tArA zarIrane tapathI khuba kuza tathA jIrNa kara. jema junA lAkaDAMne agni jaladI bALe che tema | sneha rahita ane sAvadhAna puruSanAM karma jaladI baLI jAya che. 4 jeo kaSAyone upazamAvI zAnta banyA che tesro parama sukhI che, ema samajI kadApi krodhAdi kaSAyane sevavA || nahi. krodhAdikathI prANIo kevA duHkhI thAya che teno tuM vicAra kara. 5 munie sarva saMsAranI jaMjALa choDI, upazama bhAvathI anukrame vadhatA jatA tapa vaDe dehanu damana karavU. mukti meLavanAra mahApuruSono mArga bahu vikaTa che. 6 mATe he muni ! tuM tArA mAMsa bhane lohIne sukava, kAraNa ke je brahmacaryamA rahIne tapathI sadA zarIrane dame ke teja mahApuruSa mukti meLavanAra hovAthI mAnanIya thAya che. sadudyamI-apramatta puruSone prAMte kazI upAdhi rahetI nathI. adhyayana pAMcamuM. (lokasAra) "samakita munibhAve-munibhAvaja samakita kaDaM." Jain Education in For Personal Private Use Only ww.jainelibrary.org
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 37 // 6+<******** Jain Education Interna 1 munie kaMDa paNa kArya guru mahArAjanI zrAjJApUrvakaja karavAnuM niraMtara dhyAna rAkhanuM 2 jo munine viSayapIDA thAya to halako AhAra karavo, uNodarI karavI, sthira kAusagga dhyAne rahevuM grAmAMtara januM, chevaTe AhAra pANIno tyAga karI devo, paNa strIsaMsargamAM kadApi phasAvuM nahi. 3 sarvane svasamAna lekhIne munie saMyamAnuSThAnamAM sAvadhAna thai rahevuM. jevuM ApaNane duHkha thAya che tetuM sarva koine thAya che ema samajI koine kaMda paNa duHkha thAya ema karavuM nahi, sarva koine sukhaja priya che ema vicArakhaM. tAtparya ke para duHkhaM upajAvatAM prathama potAnoja vicAra karavo eTale ke Apane koi duHkha upajAve to te kebuM lAge 1 ema dareka bAbata prathama potAnI uparaja ajamAvI jovI. adhyayana chaTuM. (dhUta) 1 jaMtunAM duHkhanI parisImA nathI. jIvo niHsAra dehane mATe pApa karIne duHkhI thAya che. 2 vivekahIna jIvo roga cikitsAmAM lAkho jIvono nAza kare che paNa tethI kaMi roga to maTato nathI, munie evI cikitsA karavI nahiM. kemake hiMsA mahA bhayaMkara che. 3 karmone AtmAthI dUra karavA mATe saMyamamAM utsAhavAn rahane parimita AhAra lai peTane apUrNa rAkhatA rahevuM, sarva parISada upasargane samatA bhAvathI sahana karatA rahe. For Personal & Private Use Only *03+++******+******+ 1130 11
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 munie alpa upagaraNa rAkhavAM ane zarIrane jema bane tema kayatA raheQ ane ema karatAM pUrva mahApuruSonAM pavitra caritra tarapha jotA rahe. 5 uttarottara prazasta bhAvamA caDanAra muni dvipa (beTa) tulya ke ane zuddha dharma paNa tevoja zaraNya che. 6 munie sukhalaMpaTa na thaq, viSaya kaSAyane vaza thai duAnI thayelA satvahIna sAdhumo aMte saMyamathI bhraSTa ja thAya che, jethI temanI bhAre apakIrti phelAya che. 7 munie saMkaTothI nahiM Dara, koi prazaMsA ke satkAra kare tethI khuzI paNa na thavU, munie saMyamathI DagavU nahiM. adhyayana 7 muM. * * * * * (viccheda gayela cha ) ___ adhyayana 8 muM. ( kuzIla tyAga) 1 viparItavAdIne samartha munie kahevu ke tamAruM bolavU-kahaq hetu vinAnuM che, paNa asamartha munie to mauna ja rahevU. 2 viveka hoya to gAma aTavI ke gama tyAM rahetAM dharma thAya che. ane vivekanA abhAve to teno paNa abhAva thAya che. 3 parAkramI puruSo parIpaho paDatAM paNa dayA dharma tajatA nathI. 1 asaMbaMdha bhASI, asatya-utsUtra bhASaka. 2 dharmano paNa abhAva. Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNamte // 38 // 4 vastrAdi upakaraNomAM paNa jema bane tema lAghava-ochAza karavI, tethI ciMtA bhochI thaze. 5 zItAdika saMbaMdhI asahya parISaho na sahana thAya to svamaryAdA nahi tajatAM vehAnasAdi (mAkAzamA rahIne maravU ) vaDe saMyama ArAdhana karavu. 6 mAdagImAM paNa gRhasthAdi pAse vaiyAvRtya nahi karAvavAnA niyamavALA sAdhue (jarUra paDe to) sAdharmI sAdhu pAse vivekathI vaiyAvacca karAvavI ane bakhate pote paNa karavI. 7 je zubha pratijJA jevI rIte lIdhI hoya te tevI rIte ja pALavA prayatnazIla thaq. 8 AhArapANI karatAM sAdhusAdhvIe svAdane mATe te AhArAdika ahiM tahiM moDhAmA pheravAM nahiM. ema vartavAthI bahu sAro phAyado thaze. samapaNe pramubhAjJAne pALyA karavI. 9 satyavAdI, parAkramI, saMsAra pAragAmI, nirbhaya, tattvajJa, nirlepa ane suzraddhAvaMta sAdhupuruSo bhayaMkara parISahAdikane avagaNIne A nazvara ( nAzavaMta ) dehane chAMDatA chatA ( anazana karIne ) kharekhalaM satya ane duSkara kAma kare che. 10 jene mAlama paDe ke have zarIrane kriyAmA joDatAM azakta jaNAya che, teNe anukrame AhAra ghaTADI kaSAyane pAtaLA pADavA ane ema karatAM zarIravyApArane niyamita karavA. (saMkSepavA.) 11 sarva viSayamA amUchita thaine dhairya yuktapaNe aMgIkRta anazana pALabuM. // 38 // Jain Education int For Personal & Private Use Only mww.jainelibrary.org
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 703+40+ 1.03 **+******++**++++ adhyayana 9 muM. ( zrIvIra prabhuno vihAra. ) 1 bhagavAne devaduSya vastra phakta pUrva tIrthaMkarono kalpa jANIne aMgIkAra karyu hatuM. 2 bhagavAna gRhastho sAthe haLavaM maLavu choDIne dhyAnamAM nimagna thaha rahetA hatA. 3 bhagavAna sarva anukUla ke pratikUla upasarga parISahone samabhAve sahana karatA. 4 bhagavAna niyamita azana pAna vAparatA, rasAsakta na thatA, rasanI icchA paNa na karatA bhane kharaja maTADavA zarIrane khaNatA paNa nahiH sarvatra udAsIna bhAve ja bhagavAna rahetA . 5 vihAra karatAM AI avaLaM jotA nahi, mArgamAM bolatA nahi, ema yatanA pALatA thakA prabhu vicaratA hatA; bhagavAn pratibaMdha rahita vihAra karatA hatA. 6 pratibaMdha rahita vicaratA prabhu ekAMta nirbhaya ane nirdoSa sthAnamA rahI nirmaLa dhyAna dhyAtA hatA. 7 dIkSA laine nidrA karatA nahi paNa potAne jAgRta rAkhatA, kayAMka lagAreka sUtA to paNa tyAM nidrA karavAnI icchA nahi karatA. 8 tezro nidrAne karmabaMdhananA hetubhUta jANIne jAgatA rahetA kadAca nidrA bhAvavA lAgatI to tezro tene yatnathI dUra karatA hatA. For Personal & Private Use Only +******+******+******+* .
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 vaLI bhagavAna harSa zoka TALIne bahu thoDaM bolatA thakA maunapaNe vicaratA hatA. matalaba ke bhagavAna potAnA prazamarati|| zuddha svabhAvamA ja ramaNa karatA karatA rahetA. 1. jema baLavAna hastI saMgrAmamA mAkhare pahoMcI jaya mezvI parAkrama batAve cha tema potArnu parAkrama phoravI prabhujI vikaTa upasargonA pAragAmI thayA. // 39 // 11 jema kharo zUravIra puruSa saMgrAmane mokhare rahyo chato koithI pAcho haThato nathI tema prabhu upasargathI pAchA nahi haThatAM tene sahana karatA thakA vicaratA hatA. 12 bhagavAna zIyALAmA chAyaDAmA besI dhyAna karatA ane unALAmAM taDake besI tApa sahana karatA. (prAtApanA letA hatA.) 23 prabhu utkaTIka, godohIkA ane vIrAsana vigarathI nirvikArapaNe dharma dhyAna karatA hatA. 14 poteja saMsAranI asAratA jANIne AtmAnI paviH tAthI mana vacana ane kAyAne kabaje rAkhI zAnta ane niSkapaTI prabhu jIvita paryaMta pavitra pravRttivaMta rahyA tema bIjA munioe paNa pravartavU; prabala parAkrama dAkhavI kadApi paNa pramAdI banavU nahi. iti prathama brahmacarya zrutaskaMdha samApta. // 39 // Jain Education in G For Personal Private Use Only T ainelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya zrutaskaMdhamAhenA zloka 116-117 mA batAvelA (16) adhyayanono sAra yA pramANeH adhyayana 10 muM. piMDaiSaNA. 1 gRhasthanA ghare bhikSA levA jatAM je AhAra zaMkita lAge te malIna AzayathI grahaNa na karavo, nirdoSa AhArapANIthIja nirvAha karavo. adhyayana 11 muM. zayyA. 1 munina game tevI sArI narasI vasati maLI hAya te sarakhI rIte grahaNa karIne samabhAve vartavaM. kaMi paNa narama ke garama tharbu nahi. adhyayana 12 muM. iA. | 1 munie grAmAnugrAma vicaratAM mAgamA moTI nadI Ave ke je nAvavaDeja utarI zakAtI hoya tyAre je nAva gRhastha potAne mATe te pANInI ArapAra lai javAnA hoya temAMja prathama tapAsa karIne besa. paNa beThAM pahelA sAgArI aNasaNa karavU ane tema karyAbAda bahANa upara yatanAthI caDavU. temAM paNa nAvanA mokhare na besavu tathA baccovacca paNa na besabuM. temaja sahuthI agAu paNa caDI na besa. maryAdApUrvaka besIne dharmadhyAna karyA karavaM. sarva prakAranA saMkalpa vikalpa tajIne 1 rahevAnuM sthAna. For Personal Private Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zAMtapaNe ekAMta mAM samAdhistha rahevuM. prazamarati prakaraNam // 40 // +10+**<*******+******++CC Jain Education Int 2 mArgamAM vicaratAM kvacit lUTArA AvIne vastrAdika dharmopakaraNa ApI devAnuM kahe to te hAthohAtha ApavAM nahiM, kiMtu potAnA kabajAmAMthI te bhUmi upara sthApI devA. ema karIne te pAchAM dInatAthI mAgavAM nahi, paNa yogya lAge to dharmopadeza daine pAchAM mAMgavAM ane te pAchAM Ape to lai paNa levAM bhane jo te pAchAM na Ape to te vAta kohanI pAse jAhera karavI paNa nahiM. adhyayana 13 muM. bhASAjAta. sAdhu ke sAdhvIe krodhAdi tajIne, vicAra pUrvaka, nizcaya pUrvaka, sAMbhaLyA pUrvaka, utAvaLA na thatAM, vivekathI, zAMta paNe, lakSa rAkhIne, nirdoSa bhASA bolavI. adhyayana 14 - 15 muM. vastraiSaNA - pAtraiSaNA. vALAM bhane zobhItAM eva bahu mUnyavALAM kapaDA munie levAM nahiM. munie bInAM, lAkaDAnAM ke mATInAM pAtra nirdoSa joi tapAsIne levAM. 1 mukhe muhapatti rAkhIne yatanAthI pUrvApara aviruddha pramANabhUta bolavu . For Personal & Private Use Only ************** ********** // 40 // ww.jainelibrary.org
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 16 muM. avagraha-pratimA. nirdoSa sthAna vidhivat mAgyA pachI sthAnanA mAlIkane kahevu ke 'he AyuSman ! tamArI paravAnagI che tyAMsudhI jeTalA amArA samAnadharmI sAdhuo Avaze temanI sAthe ame ahiM rahezu, tyAravAda ame cAlyA jazuM.' pachI bhAvatA sAMbhogika sAdhuone yathocita annapAnAdikathI ane bIjA asAMbhogika sAdhuone bAjoTha pATa vigerethI nimaMtrita karavA cUkavU nahi. sUi doro neraNI vigere lAvIne kAma karyA bAda gRhasthane tyAM jai tene te (hAthamA rAkhIne ke bhUmipara sthApIne) | pAchAM soMpavAM, paNa hAthohAtha devAM nahiM. ( potAnA hAthe gRhasthanA hAthamA mUkavAM nahiM.) koi rIte saMyamamA bAdhaka na bhAve evI vasatimAja munie vicArIne rahe. ___ adhyayana 17 muM. sthAna. munimaoe ubhA rahevA mATenI jagyA kevI pasaMda karavI ? gAma nagara ke saMnivezamA jatA je sthAna jIvAkuLa mAlama paDe te ayogya gaNIne pasaMda karavU nahiM, paNa niravadyanirdoSa sthaLaja pasaMda karI levu ane temA ucita pratijJA dhArIne vartavU. 1 je eka sAthe maMDaLImA besI AhAra pANI karI zake tevA. For Personal Private Use Only whaw.jainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 41 // adhyayana 18 muM, niSIthikA. 'abhyAsa karavA mATe kevI jagyA pasaMda karavI ? ' sAdhu ke sAdhvI svAdhyAya karavA mATe potAne rahevAnuM sthAna tajI bIje sthAne jatAM jo te sthAna jIvAkuLa jaNAya to ayogya jANIne lebuM nahiM ne jo te sthAna nirdoSa hoya-jIvAkuLa na hoya to te lebuM temaja tevA sthAnamAM rahI pramAda rahita svAdhyAya karavo, paNa koie kaMDa paNa kuceSTA karavI nahIM. e sAdhu sAdhvIzrono pavitra AcAra che. adhyayana 19 muM. uccAra-prazravaNa. sthaMDila (laghunIti ke baDInIti ) mATe kevI bhUmi pasaMda karavI ? je jagyA jIvajaMtuvALI hoya tyAM laghunIti ane vaDInIti karavI nahiM paNa jIvajaMtu vagaranI jagyA joineja laghunIti avaDInIti karavI. evI jagyAnI sagavaDa na hoya to potAnAM mAtrakamAM karI tene nirdoSa sthaLe paraThavI devI, paNa niSedha karelI ane jIvAkuLa jagyAmAM laghunIti ane vaDInIti karavI nahi. adhyayana 20 muM. zabda. ( sAdhue zabdamAM mohita na thavuM . ) sAdhu ke sAdhvI mRdaMgAdika vAjitranA temaja evA bIjA koi jAtanA thatA zabdo sAMbhaLavA januM nahi, yAvat temAM Asakta, rakta, gRddha, mohita yA tanmaya thaha januM nahiM. eja munino paripUrNa zrAcAra che ke sAdhu sAdhvIe sadA sarvadA saMyama mArgamAM sAvadhAnapaNe vartatA rahevuM. For Personal & Private Use Only ***** ******** // 41 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyayana 20 muM. rUpa. ( rUpa joi mohita na tharbu.) sAdhu sAdhvIe upara jaNAvyA mujaba aneka jAtanA kArIgarInA kAmo khAsa irAdApUrvaka jovAnI buddhithI jovA javu nahi. adhyayana 22-23 muM. ( pakriyA-anyonya kriyA.) muninA zarIre koi gRhastha karmabaMdha janaka kriyA kare to te munie manathI icchavI nahi, temaja vacanathI ke kAyAthI | karAvavI paNa nahi. Aja pramANe munioe anyonya kriyA mATe paNa samajI levU. adhyayana 24 muM. bhAvanA. zarupAtamA AdarzabhUta zrImahAvIra prabhunu akhila caritra manana karI vicArI ja. pachI dareka mahAvratane tenI rakSA ane puSTi karanArI bhAvanA sAthe avadhAravAM. 1. he bhagavaMta ! hu sarvathA prANAtipAta-jIvahiMsAno tyAga karUM chu. koi sUkSma ke bAdara, trasa ke sthAvara jIvane hu~ mana vacana kAyA baDe haNIza nahIM, haNAvIza nahIM ke haNatAM pratye anumodIza nahIM. vaLI trikALa viSaya jIvahiMsAne hu~ paDika, chu, niMdu chu, garahuM chu bhane tevA duSTa svabhAvane vosirA, chu. prathama mahAvratanI bhAvanA-1 iryA samiti sAcavI rAkhavI eTale gamanAgamana kriyA prasaMge jayaNA sahita Jain Education Interior For Personal Private Use Only i
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 42 // cAlavU. 2. managupti sAcavavI eTale manamA mAThA vicAra AvavA na devA. 3 vacanagupti pALavI eTale jIvopaghAtaka-pApavAllu vacana uccaravu nahIM paNa jarura paDe tyAre niSpApa bacanaja uccaravaM. 4 bhaMDopakaraNa letA mukatA jayaNA sahita pravartavU ane 5 AhAra pANI joi-tapAsI jayaNA sahita vAparavAM, joyA vagara vAparavAM nahi. 2. huM sarvathA mRSAvAdano tyAga karuM chu. krodha, lobha, bhaya ke hAsyathI trividha trividha eTale mRSA bhASaNa karuM nahIM, karAvu nahIM ke karatAne anumoduM nahiM. vaLI te mRSAvAdane paDikkamu chu, garahuM chu, ane tevA duSTa svabhAvane vosirAvu chu. bhAvanA-1 vimAsI (vicArI) ne bolavU. sahasA bolI nAkhavU nahiM. 2-5 krodha, lobha, bhaya ane hAsyanuM svarUpa samajI te doSa dUra karavA, kemake tethI sahasA jUTha bolI javAya che. 3 hu sarvathI adattAdAna varju chu. arthAt gAma nagara ke araNyamAM thoDaM ke ghaj, nAnu ke moTuM, sacitta, acitta ke mizra kaMi paNa aNadIdhenuM huM upara jaNAvyA mujaba mana vacana kAyAthI jIvita paryata laiza nahIM, lebarAvIza nahIM ke letAne anumodIza nahiM. bhAvanA-1 rahevA mATe bicArIne parimita avagraha mAgavo. 2 gurvAdika vaDIlanI rajA laine AhAra pANI vAparavA 3 kALamAnanI avadhi bAMdhI avagraha mAgavo. 4 avagraha mAgatAM vAraMvAra hada bAMdhavA laca rAkha. ane 5 potAnA sAdharmika (sAdhu) pAse paNa parimita bhavagraha mAgavo. ukta bhAvanAothI e mahAvrata ruDI rIte ArAdhita thAya che. // 42 // Jan Education For Personal Private Use Only mainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int ************ 4 huM maithuna sarvathA tanuM huM, eTale deva, manuSya ane tiryaca sabaMdhI viSayakrIDA mana, vacana ane kAyA karUM karA ke anumoduM nahiM. bhAvanA - 1 vAraMvAra strI kathA karyA karavI nahiM. 2 strInAM aMgopAMga nirakhIne jovAM nahi. 3 pUrve karelI kAmakrIDA yAda karavI nahi. 4 snigdharasakasavAlaM pramANa rahita bhojana karavuM nahi. ane 5 nirdoSa sthAna Asana strI pazu paMDaka rahita hoya tevA sevava. anyathA vikriyA thavAthI dharmabhraSTa thai javAya che. 5 huM sarvathA parigrahane tanuM huM. trIjA mahAvratanI pere yAvat tevA duSTa svabhAvane vosirAnuM kuM. bhAvanA - 1-5 bhalA ke jhuMDA zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane sparza pAmI temAM Asakta, rakta, gRddha, mohita, tallIna vivekavika thai januM nahi, rAga dveSa karavA nahi. e rIte sAvadhAnapaNe sAdhuyogya zrAcAramAM pravartatAM ukta mahAvrata yathAvidha ArAdhita thAya che. adhyayana 25 muM. vimukti. 1 he vijJa munijano ! saMsAracakramAM karmavazavartI jIvo parAdhInapaNe jyAM tyAM (judI judI jAti-gatimAM) bhaTakyA kare che. e siddhAMta dIlamAM dhArI sarva prakArano parigrahAraMbha tajI dyo. 2 nigraMtha munijano saMyamamArgamAM sAvadhAnapaNe vicaratA hoya che. temane ajJAnI jIvo sakhta vacananA prahAra kare For Personal & Private Use Only ++******+EUR03***++EUR**CO jainelibrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamara ti prakaraNam // 43 // Jain Education Inte *************+++ kaTuka vacano bole, tyAre raNasaMgrAmanA mokhare rahela hAthInI peThe teca te saghaLaM zuddha saraLa AzayathI adInapaNe sahana kare che, ne jema parvata pavanathI kaMpAyamAna thAya nahIM tema game tevA parisaha upasargathI pote DagatA nathI. 3 jJAnI guru pAse samabhAve rahIne kSamAnidhi saMyamayogamAM sAvadhAna thaine varte che ane zAstranItine anusarI nirmaLa dhyAna dhArI samAdhi yogane sAdhe che. temanuM tapoteja agnizikhAnI peThe prakAzane pAme che. vaLI je rAgadveSAdikanA kAraNo vidyamAna chatAM temAM lepAtA nathI. nirlepa-nirvikAra rahI zake che. te dhairyayukta mahAmunizrono karmamaLa agniyoge rUpAnA maLanI jema jaladI baLI jAya che. 4 je mahAnubhAvamuni saMyama AcAramAM sudRDha rahI, nispRhapaNe vartI, sarva viSayavikArAne dUra kare che, te jema bhujaMga (sarpa) potAnI jIrNa kAMcaLIne kSaNavAramAM dUra karI nAkhe che tema duHkhamAtrane dUra karI zake che. 5 je munijano baMdha ane mocane yathArtha jANe che, yAvat je je kAraNovaDe jIva saMsAramAM baMdhAya che ane je je kAraNovaDe mukta thAya che te yathArtha jANe che ane jANIne baMdhanA kAraNathI aLagA rahI mokSanA kAraNAne ja sAvadhAnapaNe seve che, evA niHspRhI bhane apratibaddha mahAmunine vadhAre vakhata saMsAramAM bhaTakavuM paDatuM ja nathI. temano jaladI moca thAya che. AcArAdhyayanoktArtha bhAvanAcaraNaguptahRdayasya / na tadasti kAlavivaraM yatra vacanAbhibhavanaM syaat||116|| artha - zrAcAra adhyayanamAM ( AcArAMgamAM ) kahelA arthanI bhAvanA mujaba AcaraNa karavAmAM sAvaceta rahetA munino For Personal & Private Use Only ********************* // 43 // Parjanelibrary.org.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ***-****++***++ koi paNa kALe parAbhava thai zakato nathI. 119. vivecana - zrI AcArAMga sUtramAM je artha kahevAmAM Avyo che tene viSe SaD jIvanikAyanA yatanAdikarUpa vAsanA amyAsanA AsevanavaDe - mULa uttara guNo yoge jemanuM hRdaya saMrakSAyalaM rahe che temane kaSAya, pramAda ane vikathAdi duSTa doSo kadApi chaLI zakatA nathI. je sadbodha subhAgye prApta thayelo che temAM tIcNa upayoga rAkhI sadA sadAcaraNa sevanAra sAdhujanono parAbhava koi kadApi karavA samartha thai zakatA nathI. baLI pUrvokta zrarthama jemanuM mana parovAyalaM hoya che temane abaLe mArge dorI janArI durmati kadApi jAgatIja nathI e vAta zAstrakAra dRSTAMto ApIne draDha kare che: paizAvikamAkhyAnaM zrutvA gopAvanaM ca kulavadhyAH / saMyamayogairAtmA niraMtaraM vyApRtaH kAryaH // 120 // artha - paizAcikAkhyAna (bhUtavArtA) bhane kuLavadhunuM rakSaNa thayeluM sAMbhaLIne saMyamavyApArathI zrAtmAne sadA sAvadhAna ( udyamI ) rAkhavo. 120. vibecana - prathama pizAca saMbaMdhI dRSTAMta Ape che:- koi eka vaNike maMtrabaLathI koi eka pizAcane vaza karyo. pizAce kine kAMke ' mane sadA kaMine kaMi kArya batAvatAMja rahenuM, emAM vilaMba yA upekSA karaze to tatkALa huM tAro vinAza karIza. ' vaNike te vAta kabUla karI ane tethe tene ghara taiyAra karI bhApavA bhane dhana dhAnya lAvavA tathA suvarNa rajatA For Personal & Private Use Only ******************* .
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 44 // dika iSTa vibhUti saMpAdana karI ApavA sUcavyu. te badhuMya pizAce thoDA vakhatamA karI prApyuM ane bIjA kArya mATe pharI pUchay. eTale vaNike jaNAvyu ke ' eka ati dIrgha vAMsa lAvI gharanA bhAMgaNe khoDIne tuM vhaDavA utaravArnu kAma tyAM sudhI karato rahe ke jyAM hu~ tane pharI bIju kaMi kAma karavAne pharamAq.'A pramANe vyavasthA karI devAthI vaNikano parAbhava thAya evo avakAzaja pizAcane maLyo nahIM. e pramANe dina rAta sad anuSThAna sevavAmA tatpara rahenArA sAdhujanone paNa | duSTa vicAra chaLavAne zaktimAn thatA nathI. bIjuM eka kuLavadhunuM dRSTAMta zAstrakAra nIce mujaba Ape chaH rUpa lAvaNyathI bharelI koi eka kuLavadhune koi eka jArakarma karanAre dIThI ane viSayabhoma mATe prArthanA karI, je teNIe kabUla rAkhI. mAvo teNIno abhiprAya tenI sAsue jANI lIdho ane teNIne mAthe saghaLo gharavyApAra nAMkhI dIdho. gharasaMbaMdhI saghaLAM kAmakAja teNIneja karavAnAM mAthe bhAvI paDavAthI nidrA levAno avakAza paNa have teNIne muzIbatathI maLavA lAgyo, to pachI viSayabhoga saMbaMdhI pahelI kabUlAta yAda ja kone Ave? e rIte nija sadAcAra sevavAmAM sadA magna rahe nArA mumucu sAdhujanone paNa viSayabhogAdika saMbaMdhI vAta kyAthI yAda Ave ? eTalA mATeja sAdhue saMyama vyApAramAMja *nija manane nimana karI devu eTale ke viSayakaSAyano sArI rIte nigraha karI pavitra mana vacana ane kAyAvaDe ahiMsAdi | mahAvratonI dhurA dhAraNa karI rAkhI theno aMta sudhI bahAdurIthI nirvAha karavo. kadApi pramAda vaza thai javU nahi. 120. * prArIte sat kriyAnuSThAnamA magna thayela mahAtmA A loka saMbaMdhI bhoganA kAraNo viSe anityatA vicAre te graMthakAra | jaNAce cha: prshaa||44|| +1 For Perona Pre Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ caNavipariNAmadharmA mAnAmRddhisamudayAH sarve / sarve ca zokajanakAH saMyogA vipryogaantaaH||121 // bhogasukhaiH kimanityairbhayabahulaiH kAMkSitaiH parAyattaH / nityamabhayamAtmasthaM prazamasukhaM tatra yatitavyam // 122 // artha-manuSyonI sarva Rddhiyo kSaNamA badalAi jAya evI che, pane sarve saMyogo aMte viyogavALA hovAthI zokajanaka cha to anitya, bhayathI bharelA, abhilaSelA bhane parAdhIna evAM viSayasukhathI sayu. nitya, nirbhaya ane svAdhIna evA zAnta sukhane mATe ja prayatna karavo. 121-122. vivecana-vizabda kutsA vAcI che. maraNa dharma ( svabhAva ) vALA je mayaMjano temanA dhana dhAnya rajata suvarNAdika saghaLA Rddhi-samudAyo draSTanaSTa pariNAmavALA cha. ema aneka parokSa ane pratyakSa dRSTAMtodhI spaSTa samajI zakAya che. vaLI strIputrAdika saghaLA saMyogika saMbaMdho eka vakhate mohAMdhatAthI game tevA harSadAyaka dekhAtA hoya to paNa te vadhA aMte viyogazIlaja hovAthI jyAre vikhUTA paDe che tyAre nizce zokadAyaka thai paDe che, te bhUla joituM nathI. dRzya dunImAmA evo koi saMyoga-saMbaMdha cheja nahi ke jeno viyoga svabhAvavALA saMbaMdhomA aMtarbhAva thavA na pAme, tethI pUrvApara lAmahAnino vicAra karI zakanArA sujha jano evA tuccha viSayasukhanI abhilASA karatAja nathI. zabdAdika je pAMca viSayo bhogavAya che te bhoga saMbaMdhI saghaLA sukha pUrvokta nyAya pramANe anitya-kSaNika ke. cora, saMbaMdhIo, agni ane rAjAdika taraphanA aneka tarehanA bhayathI bharekhA ke jene mATe jhaMkhanA karavI paDe che ane tema chatAM gayA. Jan Education For Personal Private Use Only A AJainelibrary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazAmarati prakaraNam // / 45 / / *********** jo te manohara hoya to ja bhogajinone sukhadAyaka lAge che; anyathA sukhadAyaka lAgatA nathI. tevA paravazatA bharelAM bhogasukhano pratibaMdha zA mATe rAkhavo joie ? na ja rAkhavo joie. tethI tevo bhogAbhilASa tajIne je sukha kAyama TakI rahe, jemAM pUrvokta bhaya lezamAtra saMbhavitaja nathI bhane je nija sattAmAMja raheluM che bhane je rAgadveSa rahita - madhyastha, zAnta kaSAyavaMtane saheje prApta thaha zake ke evaM prazamasukha prApta karavAne ja prayatna karavo ucita che. 121-22. ukta prazamasukha prayatnazIla evA puruSArthI janone prApta thavaM sulabha che ema zAstrakAra darzAve cheyAvatsvaviSayalipsoracasamUhasya ceSTayate tuSTau / tAvattasyaiva jaye varataramazaThaM kRto yatnaH // 123 // yatsarvaviSayakAMkSodbhavaM sukhaM prApyate sarAgeNa / tadanantakoTiguNitaM sudhaiva labhate vigatarAgaH // 124 // iSTabiyogApriyasaMprayogakAMcAsamudbhavaM duHkham / prApnoti yatsarAgo na saMspRzyati tadvigatarAgaH // 125 // prazamitavedakaSAyasya hAsyaratyaratizokanibhRtasya / bhayakutsAnirabhibhavasya yatsukhaM tatkuto'nyeSAm ? 126 artha - potAnA viSayane meLavavA bhAturatAvALI iMdriyone saMtuSTa karavAne jeTalo prayatna karAya che teTalo prayatna kapaTa rahitapaNe teno jaya karavAne zrAcarakho zreSTha che. sarva viSayanI spRhAthI utpanna thatuM je sukha rAgAtura meLave che, tethI anaMta koTI sukha virAgI mANasa sahajamAM meLave che. iSTa viyoga bhane aniSTa saMyoganI ciMtAthI utpanna thatuM je duHkha sarAgI pAme ke teno sparzamAtra paNa virAgIne thato nathI. viSayakaSAya rahita, hAsya, rati, arati bhane zokabhI nirALo temaja For Personal & Private Use Only / / 45 / / .
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaya bhane dugaMcchAthI dara rahelo mAtmA je sukha bhanumave ke te manyane kyAthI hoya 1123-126. vivecana-zandAdika svaviSayone icchatI evI indriyone saMtoSavAmA jeTalo prayAsa karavAmAM Ave che teTalo prayAsa jo sarala cittathI eja indriyone damavA mATe karavAmAM Ave to te bahu guNakArI thai zake ane ethI prazamasukha saheje maLI zake. je sukha rAgI mANasane sakaLa viSayasAmagrIno saMyoga thave chate mAre prayAsathI prApta thAya che tethI ananta koTIgaNaM sukha rAgadveSAdika vikAra rahita mahAnubhAva sAdhu saheje-vagara prayAse meLavI zake che. iSTa evA zandAdi, putrAdi athavA rajata suvarNAdikanA viyoga vakhate ane aniSTanA saMyoga vakhate, iSTano koi rIte viyoga na thAya ane aniSTa jaldI kUTI jabAnuM bane evI AkAMcAthI utpanna thatuM je duHkha viSayasukhanA abhilASIne vedavu paDe che te duHkha rAgadveSAdika vi| kAra rahitane vedavU paDatuM nathI. arthAt samabhAvI mahAzaya pUrvokta dInatAmA duHkhathI taina nIrALo rahI zake che. jemanA veda ane kaSAya zAnta thai gayA che eTale strI, puruSa ke e ubhaya saMbaMdhI viSaya bhogavavAnI abhilASAja zamI gai ch| vaLI je hAsya, rati, parati ane zoka saMbaMdhI vikArathI rahita svastha banyA che; eTale hAsyanuM kAraNa manye chate paNa jene hAsya AvatuM nathI, priya ane apriyamA je samabhAve rahe che, anityatAdika bhAvanAnA baLathI zoka jenoparAbhava karI zakato nathI temaja bhaya ane durgacchA jenAthI sadA dUra rahe the te prazAnta cittavALA mahAnubhAvane je sahaja prAtmasukha prApta | thAya che te vIjA viSayarAgI jIvone kyAMdhIja thAya ? 123-26. vaLI viSayasukha karatAM prazamasukha ghaNuMja caDIyAtuM che ema darzAvatA chatAM zAstrakAra kahe cha: Jain Education in For Personel Private Use Only Haadlinelibrary.org
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 46 // samyagdRSTiAnI dhyaantposslyuto'pynupshaantH| te labhate na guNaM yaM prazamaguNamupAzrito labhate // 127 // artha-samyagdRSTi ( suzraddhAvAn ), jJAnI, dhyAna bhane tapobaLa yukta paNa upazamarahita sAdhu, jevo guNa upazamayukta sAdhu pAme ke vo guNa pAmI zakato nathI. 127. vivecana-zaMkAdi doSa rahita samyag darzana saMpanna, yathAsaMbhava mati-zrutajJAne karI yukta ane zubhadhyAna tapobaLa sahita hovA chatAM jenA viSaya kaSAyAdi doSa upazAnta thayA nathI te prazama guNavaMtanI peThe nirmaLa jJAna cAritra ane nirAkuLatA rUpa ucca guNane prApta karI zakatA nathI, tethI prazamasukha meLavavA mATe jarura prayatna karavo. 127. pharI paNa prazamasukhanIja utkarSatA pragaTa karavA mATe zAstrakAra kahe che ke:naivAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva sAdhorlokavyApArarahitasya / / 128 // artha-rAjAdhirAjane temaja devanA paNa devane evaM sukha nathI ke jevU sukha lokavyApAra rahita sAdhune ahiMja sAcAt anubhavAya che. 128. vivecana-rAjAnA rAjA cakravartI athavA vAsudevAdikane temaja iMdrane paNa evaM sukha nathI ke jevU sukha lokavyApAra rahita prazamarasamA nimaya sAdhune mahIja manuSya janmamAja saheje sAMpaDe che. kemake te cakravartI pramukhanuM sukha to zabdAdi samRdivALa hoya che ke jenI bhanityatA-paNikatA pUrva jaNAvavAmAM bhAvI che. vaLI zabdAdika viSayo ekAnte sukhanA heturUpa thatA // 46 // Jain Education in For Personal & Private Use Only w.jainelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI, kemake koi vakhate iSTa evA te paNa bhaniSTa thai paDe che. devendranuM sukha prakRSTa hoya che te sukha paNa tenI uparanA indrane adhika sukhI dekhI adhika sukhanI icchAthI bhane cyavananI cintAthI duHkhathI bharapUra ja che. athavA sarva devomAM uttama hovAthI anuttara vimAnavAsI je devarAja tene je sukha che te paNa kALa jatAM kSaya pAme evaM che ane tyAMthI pharI pAchu manuSya strInA garbhAvAsamAM bhAvavA saMbaMdhI duHkhad ciMtana karatAM tene pUrNa sukha to nathI ja. matalaba ke prazamasukhamAja jenI sthira cittavRtti cha tene je sahaja svAbhAvika sukhanI prApti che te rAjarAjezvara evA cakravartI pramukhane temaja sarva devomA ziromaNi indrone ke anuttara vimAnavAsI devone paNa nathI. tethI prazamajanita vAstavika sukhaja AtmArthI janoe meLavabA yogya che. 128. prazamajanita sukhaneja punaH zAstrakAra spaSTa karI batAve che. saMtyajya lokacintAmAtmaparijJAnacintane'bhirataH jitalobharoSamadanaH sukhamAste nirjaraH saadhuH||126|| bhAvArtha-lokaciMtAne samagra rIte tyajIne AtmajJAna-adhyAtmaciMtAmA layalIna, lobha roSa bhane kAmakrIDA varjIta evA samapariNAmI sAdhu sadA samAdhirasamA jhIle che. 129. vivecana-vajana ane parajana saMbaMdhI duHkha dAridra ke durgatinI ciMtA tyajIne, A amRlya mAnavadehAdika uttama sAmagrI pAmI have pachI jema mA duHkhamaya saMsAramA paribhramaNa karatuM na paDe tema mAre avazya prayatna karavo jarurano ke, e rIte nija hitaciMtanamA ujamALa thai je pArakI paMcAta mukIne svahita sAdhanamA sAvadhAnatA dhArI rahe che ane jeNe viSaya kaSAyane vaza karI lIdhA che evA sAdhujano sarva prakAranA tApa rahita thai sahaja AnaMdamAM jhIle che. 129. For Personal Private Use Only wranw.jainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam - // 47 // mA rIte lokacintAthI dUra rahenArane potArnu bharaNa poSaNa vigere zI rIte thai zake 1 teno graMthakAra khulAso kare che. yA ceha lokavArtA zarIravArtA tapasvinAM yA ca / saddharmacaraNavArtAnimittakaM tadvayamapISTam // 130 // bhAvArtha-sAdhujanone cAritranA nirvAhanimittarUpa je lokavArtA ane zarIravArtA hoya te iSTa che. 130. vivecana-jemA potAnA saMyamanirvAha nimitte bharaNapoSaNano hetu rahelo che, temaja bIjA sAdhujanonI paNa zarIrasthitino hetu rahelo che evI-eTalA pUrati lokavArtA ane zarIravArtA e bane saMbaMdhI laca sAdhujanone kartavya che. dravya, kSetra, kALa, bhAvane anusarI jema saMyamanirvAha sukhe thai zake, tema temaNe pravartavArnu hoya che. nirdoSa bhane prAsuka mAhAra pANI vastra pAtrAdikanI prApti thAya tevI gaveSaNA temaNe karavAnI che. evo duSkara munimArga lokone upadezadvArA nivedana karavo joie, bhane gRhasthoe nijakuTuMva arthe taiyAra karelA nirdoSa AhAra pANI pramukha saMyamadhArI sAdhumahAtmAone niHsvArthapaNe bahumAnapUrvaka bhApavA-apAvavAthI je atula lAbha thAya che te samajAvavo joie. pA rIte ubhayarnu hita sadhAya che. sAdhujanone damAdika dazavidha dharmanI rakSA ane puSTi thAya che, yAvat mULaguNarUpa pAMca mahAvratonuM bhane uttaraguNarUpa piMDavizuddhi pramukhanI rakSApUrvaka vRddhi thayA kare che bhane evAja zuddha dharmamArganI dezanAdAnAdikapaDe aneka mavya gRhastha janonuM paNa kanyANa saheje sadhAya che. e rIte saddharmAcaraNa nimitte zarIrasthiti saMrakSavA mATe zAstrasaMmata lokavArtA-lokacaryA sevavI ucita che. 130 vaLI lokavArtA] anveSaNa karavAmAM eka bIjuM kAraNa paNa che te graMthakAra batAve che: // 47 // For Personal & Private Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokaH khalvAdhAraH sarveSAM brahmacAriNAM yasmAt / tasmAlokaviruddhaM dharmavirudaM ca saMtyAjyam // 131 // bhAvArtha-sarva cAritrapAtra sAdhunone loka kharekhara AdhArarUpa ke tethI temaNe lokaviruddha ane dharmaviruddha sarvathA tyajavaM. 131 vi0-kharekhara saghaLA gacchavAsI ane gacchanirgata (pratimAghara jinakanpadhara pramukha) saMyamavaMta sAdhubhone gRhasthajano AzrayarUpa che, tethI lokaviruddha je janmamaraNanA sUtakavALAM, temaja paMkti bahAra karelA ane durgacchanika kuLa hoya | tenA gharanA AhAra pANI pramukha na levA tathA amuka lokaviruddha evA dAru, mAMsa, lasaNa ane anaMtakAyAdi aneka padArtha je dharmaviruddha paNa jaNAya te avazya pariharavA arthAt naja levA. 131 bhAvA hetuthI lokavArtA anveSaNa karavU hitakArI-kalyANakArI ke ema zAstrakAra darzAve che:deho nAsAdhanako lokAdhInAni sAdhanAnyasya / saddharmAnuparodhAttasmAloko'bhigamanIyaH // 132 // bhAvArtha-zarIra cAritranA sAdhanarUpa nathI ema nathI, paNa sAdhanarUpa che. ane e zarIranA sAdhana lokAdhIna cha tethI saddharma-cAritradharmane hAni na pahoMce tema lokone anusaravu. 132 / vi0-'zarIramAyaM khalu dharmasAdhanam ' zarIra sAju nara, hoya toja dharmasAdhana sArI rIte thai zake cha bhane zarIrane | TakAvI rAkhavA AhArapANI upadhi zayyA pramukha sAdhananI jarUra paDe che. tathAprakAranA sAdhana vagara zarIra TakI zakatuM Jain Education Inte l For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNam zrI nathI, ane e bardhA sAdhano gRhastha lokone AdhIna rahelAM che, eTalA mATe kSamAdika dharma AcaraNamAM virodha na bhAve prazamarati tema lokane anusaranuM dharthAt lokavArtAnuM anveSaNa kara ucita che. 132 se mAcaraNathI lokomA ulaTA apriya thavAya tevAM zrAcaraNa sAdhue sAvadhAnapaNe tajI devAM ema graMthakAra jagAve che. doSeNAnupakArI bhavati paro yena yena vidveSTiH / svayamapi taddoSapadaM sadA prayatnena parihAryam // 133 // bhAvArtha - je je doSathI anyajana anupakArI bhane atyaMta khinna thAya te te doSanA sthAna sadA poveja prayatnathI pariharavAM. 133 vi- je je kArya karavAthI loko kupita thAya ne ulaTA sAmA thai jAya te te doSasthAnano sAdhue pote pramAda rahitapaNe tyAga karI devo. arthAt je kArakhone laine lokone apriyakArI thato koi anya jovAmAM Ave eTale te kArya jAteja vicArI sAdhue sAbadhAnapaNe tajI devuM ucita che. 133 evaM jema zrA rIte doSasthAna tajI devAM jaruranAM che tema bhAgaLa jaNAvelI hitazikSA paNa khyAlamA rAkhavAnI ke ema zAstrakAra kahe cheHpiNDeSaNAniruktaH kalpyA kalpyasya yo vidhiH sUtre / grahaNopa bhoganiyatasya tena naivAmayabhayaM syAt // 134 bhAvArtha - piMDaniryukti sUtramAM zrAhArAdi gaveSaNA saMbaMdhI je vidhi kahyo che te mujaba niyamasara AhArAdi grahaNa // 48 // *+****+***+******+*** Jain Education Intentiofla For Personal & Private Use Only ***++**** // 48 // w.jainelibrary.org
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane upabhoga karanAra sAdhune kadApi rogano bhaya raheto nathI. 134 vi0-piMDepaNA adhyayanamA udgama utpAdanA ane eSaNAnA doSa rahita AhAra grahaNa karavA saMbaMdhI ane kampanIya akalpanIya saMbaMdhI je vidhi nizcayathI jaNAvyo che te pramANe AhAra grahaNa karavAmAM jo niyAmitapaNuM sAcave cha, arthAt jo jarUra jeTalo ja parimita AhAra vhorI lAve che to te paraThavI devo paDato nathI. ane lAvelo AhAra vAparavAmAM paNa parimitapaNuM-niyamitapaNuM sAcave che-uNodarI kare cha to thene kadApi ajIrNajanita vyAdhino bhaya raheto nathI. e rIte pravartatA maMdavADAdi na AvavAthI tajjanya apavAda sevabA paDatA nathI ane dharma anuSThAnamA paNa aMtarAya thato nathI. matalabake akalpya AhAra tajIne parimita jAhAra lAvavAnuM ane vAparavAnuM jo lakSa rAkhavAmAM Ave che to sAdhune kazo vAMdho Avato nathI. 134 / upara jaNAMvalI hakIkatane ja vadhAre sphuTa karIne batAvatAM chatAM zAstrakAra kahe cha:vraNalepAkSopAGgavadasaGgayogabharamAtrayAtrArtham / pannaga ivAbhyavaharedAhAraM putrapalavacca / / 135 // bhAvArtha-saMyamavyApArano nirAbAdhapaNe nirvAha karavAne ja mATe sAdhue vraNalepanI pare, cakrane telasiMcananI pere, ane putramAMsanI pere, sarpanI mAphaka AhArane Arogavo joie. 135. vivecana-jema vraNa upara lepa, henI upara rujha zrAvI jAya eTalA pUratoz2a devAmAM Ave che, ethI adhika lepa karavAmAM Ave to te nakAmoja jAya che; vaLI cakranI nAbhine eTaluMja tela ke eraMDIyu pramukha uMjavAmAM Ave che ke jethI Jan Education For Personal Private Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 46 // gADI sahelAithI cAlI zake ethI vadhAre uMjavAmAM Ave to te nakAmu jAya cha tema sAdhue paNa kSudhA vedanIya rUpI vaNane rujhayavA mATeja AhArarUpa lepa devo. te dehAdika upara mamatA raditapaNe svasaMyama yAtrAno sukhe nirvAha thAya teTalA pUratoja devo paNa tethI adhika devo nahi. mana, vacana ane kAyAnA yogo sAvadhAnapaNe saMyamamArgamA pravarte arthAta daza vidha cakravAla sAmAcArI. paMcavidha svAdhyAya ane bhikSA aTanAdika saMyamayAtrAno vagara harakate nirvAha thAya tevo ane teTaloja nirdoSa AhAra sAdhue vAparavo. vaLI te AhAra cakranI nAminI pere dharmadhurAne vahana karavAnI khAtaraja vAparavo. paNa rUpa rasa ke baLa vadhAravA mATe nahi. have te mAhAra kevI rIte vAparavo te batAve cha:-jema sarpa potAnuM bhakSya laine cAvato nathI paNa gaLIja jAya che, tema pAtmArthI sAdhu paNa AhAra karatI vakhate svAdanI khAtara te bhAhArane DAbI dADhAthI jamaNI dADhA tarapha ane jamaNI dADhAthI DAbI dADhA tarapha vAraMvAra lAvI vAgoLIne khAtA nathI, temaja svasaMtAnanuM mAMsa bhakSaNa karanArane rasagRddhi na thAya tema-rasagRddhi karyA vagara (cilAtIputre mArI nAkhelI susImA kanyAnuM mAMsa | bhakSaNa khAsa kAraNa vizeSe karanAra tenA pitAdikanI pare) kevaLa zarIra rakSaNa karavA mATeja lAvelo AhAra Aroge che. 135 vaLI eja vAtane puSTi bhApe cheguNavadamUrcchitamanasA tadviparItamapi caaprdusstten| dArUpamadhRtirbhavati kalpyamAsvAdyamAsvAdyam // 136 // bhAvArtha-munie sAro ke naraso nirdoSa AhAra mUrchA rahIta, prasanna citte kASTanI jema atyaMta kSamAyukta thaine vAparavo joie. 136 // 4 // Jain Education Inte l For Personal Private Use Only +Dainelibrary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ vi0-zubha rasa ane sugaMdhayukta AhAra maLyo hoya to te rAga-Asakti karyA vagara vAparI levo bhane azubha rasa ne durgandhavALo AhAra maLyo hoya to te khada glAnI lAvyA vagara vAparI levo; matalaba ke saMyamayAtrAnA sukhapUrvaka nirvAha nimitte ja je kai sarasa ke nirasa nirdoSa khAnapAna maLe te samabhAve vAparI levu joie. jema vAMsalAdika vaDe cholAtuMkorAtuM kASTa dveSa karatuM nathI ane puSpAdikavaDe pUjAtuM chatuM rAga karatuM nathI, te jema acetana chatuM rAga dveSa rahita che tema sAdhu cetanAvAn chatAM paNa potAne kalpe evAM nirdoSa annapAna game tevAM sArAM ke narasAM maLe te lagAre rAga dveSa karyA vagara ( kATanI pere nirvikArapaNe ) samabhAva rAkhIne vAparI jAya che. 136 tevaM bhojana paNa jo dravyakSetrAdika lakSamA rAkhI svabaLa vicArIne vAparavAmAM Ave to tethI ajIrNAdika doSa thavA na pAme ema zAstrakAra dAve che:kAle kSetraM mAtrAM sAtmyaM dravyagurulAghavaM svabalam / jJAtvA yo'bhyavahArya bhuMkte kiM bheSajaistasya // 137 / / . bhAvArtha-kALa, kSetra, pramANa, pathya, dravyatuM bhAre halakApaNuM, ane AtmabaLa joine je muni zrAhAra vApare che tene auSadha bheSajanI kazI jarUra rahetI nathI. 137 vi0-bhojana karanAre Rtu-kALa kayo che te khyAlamA rAkhI jo grISmakALa hoya to pANI vadhAre bhane anna morcha vApara, varSAkALa hoya to koThAno chaTho bhAga uNo rahe tema annapAna samAna vAparavAM, ane zizira kALa hoya to anna karatAM jaLa alpa vApara. kSetra ke che te lakSamA rAkhI soraTha deza jevaM rukSa kSetra hoya to vadhAre bhojana karavU, bahu jaLa Jain Education in For Personal Private Use Only Ww.jainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNama / / 50 / / Jain Education Int ->*<***@* * * --**+*@**********@*** vALu snigdha kSetra hoya to sukhe jarI zake teTalA pUratuMja vAparakuM, ane kAzmIra jevuM ThaMDu kSetra hoya to tyAM sukhe jare tebuM teluM vApara. vaLI potAnI jaTharAgninA pramANamAMja sukhe pace teja ne teTaloja khorAka levo paNa vadhAre nahi. temaja potAnI prakRtine mAphaka Ave evo snigdha, rukSa ke madhyamasara AhAra grahaNa karavo. vaLI khAvApIvAnI cIja kevI halakI ke mAre che ? ane svazarIra rogI che ke nIrogI che ? baLiSTa che ke nirbaLa che ? te badhuM lakSamAM rAkhIne zrannAdika vAmAM Ave to pachI auSadha bheSaja levAnuM kathaM prayojana rahetuM ja nathI. 137 ahIM koI AzaMkA kare ke AhAra zayyA ane vastrapAtrAdika grahaNa karatAM chatAM sAdhu akiMcana aparigrahI kema kahevAya 1 tenuM zAstrakAra samAdhAna kare che: piNDaH zayyA vastraiSaNAdi pAtraiSaNAdi yaccAnyat / kalpayAkalpyaM saddharmade harakSAnimittoktam // 138 // kalpayAkalpyavidhijJaH saMvignasahAyako vinItAtmA / doSamaline'pi loke praviharati munirnirupalepaH // 139 // yadvatpaGkAdhAramapi paGkajaM nopalipyate tena / dharmopakaraNadhRtavapurapi sAdhuralepakastadvat // 140 // bhAvArtha - AhAra, zayyA, vastra, ane pAtra eSaNA vigere je kaMi kalpyAkalpya kIM che te sarva cAritradehanI racAne nimitte che. kalpyAkalpya vidhino jANa, gItArthanizrita ane vinayavaMta muni, doSathI malIna lokamAM paNa leparahita va che. jema paMkanI upara rahelaM kamaLa paMkathI lepAtuM nathI tema dharmopakaraNavaDe zarIrane dhAraNa karanAra sAdhu paNa tenAthI lapAtA nathI. 138-139-140. For Personal & Private Use Only / / 50 / / v.jainelibrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana-azana, pAna, khAdima ane sAdima e cAra prakArano piMDa (AhAra ), zayyA-saMthAro, jhoLI, pallAM, coLapaTTa, muhapatti pramukha vastra ane te grahaNa karavA saMbaMdhI saghaLo vidhi. temaja pAtra-bhAjana ane te grahaNa karavAno saghaLo vidhi temaja vaLI daMDaka (dAMDo) pramukha propagrahika upadhi e sarvamA kalpya akalpyano bheda je batAvavAmA prAvyo ke te kSamAdi dazavidha yatidharmarnu ane tenA AdhArabhUta deharnu rakSaNa karavA mATe batAvela che. temAM paNa yathAsaMbhava utsarga ane apavAda mArga lakSamA rAkhIne kalpya ane i.kalpya baMne aMgIkAra karI zakAya che. eka maithuna sivAya badhA viSayamA apavAda hoi zake che. yathAsaMbhava eno bhAdara karatA temAM mULa rahitapaNuM hovAthI e parigraha lekhAtA nathI, kemake 'mUrchAmamatA' eja parigraha cha ema zAstramA pharamAveluM che. erIte sAdhune niSparigrahatA jaNAvI tenuja pharI spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che. je sAdhu zuddhAzuddha AhAra, zayyA, vastra pAtrAdika yathAavasara grahaNa karavAnI vidhinA jANa hoya, bhavabhIru ane samyag jJAnakriyAthI yukta evA sAdhuonI | sahAyavALA hoya arthAt bIjI nakAmI sahAyanI paravA nahi rAkhanArA vinIta-vinayavaMta hoya te mahAnubhAva muni rAgadvehoya athavA susahAya prApta hoya, ane samyag jJAna darzana cAritrAdika guNo bhane evA guNavaMta pratye je svAbhAvika rIte SAdi doSavaDe malIna evA lokamA rahetA chatAM nirlepapaNe vartI, nija karmamaLa dUra karavA zaktivAn thai zake che. kemake te tuccha lobhAdika doSamAtrathI sAvadhAnapaNe dUra rahe che. rAgAdika doSavALA lokamAM rahetA ane tenA saMsargamA AvatA sAdhu doSothI kema-kevI rIte lepAtA nathI ? te |* For Personal Private Use Only M w.jaineterary.org
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 51 // zAstrakAra kahe che. jema kAdavanA madhyamAthI utpanna thayeluM ane kAdavanA madhyamA rahekheM kamaLa te kAdavathI lepAtuM nathI tema | dharmopakaraNabaDe dharmanI rakSA mATe dehane dhAraNa karanAra sAdhu zuddhAzayapaNAthI mUrkhArahita hovAthI lobhadoSavaDe sparzAtA nathI tethI te nirlepa-lepa rahita rahI zake cha. 138-139-140. vaLI tenA upara bIjuM paNa draSTAMta zAstrakAra Ape cha:yadvattaragaH satsvapyAbharaNavibhUSaNeSvanabhiSaktaH / tadvadupagrahavAnapi na saMgamupayAti nirghandhaH // 141 // granthaH karmASTavidhaM mithyAtvAviratiduSTayogAzca / tajjayahetorazaThaM saMyatate yaH sa nirgranthaH // 142 // bhAvArtha-jema aneka AbharaNo dhAraNa karyA chatAM azva temA mAsakta thato nathI tema dharmopakaraNane dhAraNa karyA chatAM nigraMtha temA moha pAmatA nathI. ATha prakAranA karma, mithyAtva, avirati ane mana vacana ane kAyAnA duSTa yoga e graMtha kahevAya che, teno jaya karavAne je kapaTa rahita puruSArtha kare ke teja nigraMtha che. 141-142. vivecana-jema azva, (ghoDA) ne game teTalA AbhUSaNo paherAvyAM hoya ane cAmara vijavA pramukhathI game teTalI | zobhA karI hoya chatAM temAM te rAga dharato nathI tema dharmarakSA nimitte upakaraNa dharatA chatAM sAdhu-nigraMtha mUrchA pAmatA nathI. ane e rIte dharmopakaraNamAM paNa mUrchA-mamatA rahita hovAthIja te nigraMtha kahevAya che. e graMtha kevA prakArano ke ke jenAthI mukta thaye nigraMtha kahevAya te zAstrakAra samajAve cha:-jenAvaDe baMdhAya-viMTAya te graMtha kahevAya cha bhane te jJAnAvaraNIya pramukha AThe prakAranAM karma, tatvArtha viSe azraddhAna rUpa mithyAtva, prANAtipAtAdika // 51 // Jain Educationinten dl For Personal Private Use Only Mahainelibrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter ******* **********- pApasthAnakothI nahiM nivartavArUpa avirati, ane mana vacana kAyAsaMbaMdhI duSTa yogo ke je aSTavidha karmabaMdhanA heturUpa che te dhAnuM nirAkaraNa karavA niSkapaTapaNe samyag rIte yatna kare te nigraMtha kahevAya che. 141-142. sAdhu- saMyamavaMtane zuM kanpe ane zuM na kalpe 1 teno khulAso graMthakAra kare che: yajjJAnazIlatapasAmupagrahaM nigrahaM ca doSANAm / kalpayati nizcaye yattatkalpya makalpyamavazeSam // 143 // yatpunarupaghAtakaraM samyaktvajJAnazIlayogAnAm / tatkalpyamapyakalpyaM pravacana kutsAkaraM yacca // 144 // kiMcicchuddhaM kalpyamakalpyaM syAtsyAdakalpyamapi kalpyam / piNDaH zayyA vastraM pAtraM vA bheSajAdyaM vA // 145 // dezaM kAlaM puruSamavasthAmupayogazuddhapariNAmAn / prasamIkSya bhavati kalpyaM naikAntAtkalpate kalpyam | 246| bhAvArtha -- je nizce jJAna, zIla ane tapane sahAya kare temaja jJAnAdi doSane dUra kare te kalpya ane tethI viparIta bIjaM badhuM kalpya samajavuM. vaLI je samyaktva, jJAna bhane zIla vigere cAritravyApArane upaghAta kare te tathA zAsananI laghutA kare te kalpya chatAM akalpya ( samajavuM . ) AhAra, zayyA, vastra, pAtra ane auSadhAdi koi vastu zuddha bhane kalpya hoya topaNa kalpya thAya ane kalpya hoya te kalpya paNa thAya. deza, kALa, puruSa, avasthA, upayoga, ane zuddha pariNAmano sArI rIte vicAra karane pachI koi paNa vastu kalpe che; anyathA koI vastu ekAnte kanpatI nathI. 143-146. vivecana--je AhAra, upadhi, zayyAdika vastu, sAdhune zruta, jJAna, zIla-sadAcAra ( mULa uttara guNo ) ane bAhya For Personal & Private Use Only ***+******+******+CK www.jainalibrary.org
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 52 // abhyaMtara tapanI vRddhi kare ane kSudhA, tRSA, zIta, uSNatA athavA dveSAdika doSane dUra kare tevI vastu utsarga ke apavAda mArge ( sAmAnya ke vizeSa prasaMge) temane kalpe che. arthAt jJAnAdika guNone upakAraka thAya ane rAgadveSAdika duSTa doSone nigrahakArI thAya te AhArAdika vastu kharekhara sAdhujanone levI kampe che. ane cAkInI badhI vastubho levI kalpatI nathI. eja vAtane zAstrakAra vadhAre spaSTa karI batAve che. | je AhArAdika vastune sevatAM samyag jJAna, darzana ane cAritra vyApArane arthAta saddharma anuSThAnane athavA te te dharma anuSThAna karavAmAM sahAyarUpa thatA mana vacana kAyAnA yogane hAni pahoMce te tathA dAru, mAMsa, kandamULa ane abhojya gharanI bhikSA ke je levAthI pavitra zAsananI niMdA gardA thavA pAme te badhI vastu (anyathA kalpya hoya topaNa) akalpya levAne ayogya jANavI. zAsana niMdAkAraka saghaLI vastu akalpyaja che. ghI, dudha, dahi, goLa pramukha vigayono AhAra doSarahita chatA kAmavikArAdi utpanna thavAmA kAraNarUpa hovAthI te anartha utpanna kare mATe vayaM che; teja vastu tathAprakAranA rogAdika kAraNe kalpya paNa che. AhAra, zayyA, vastra, pAtra ane auSadhAdika saghaLI vastunA e rIte kalpyAkalpya bheda ghaTe che. ukta vastu kyAre kalpe ane kyAre na kalpe te saMbaMdhI | viveka graMthakAra batAve che. jyAM sAdhujanono paricaya na hoya evA dezamAM, durbhikSAdika kALamAM ane rAjA amAtyAdika dIkSita puruSane nimitte, akalpya vastu paNa levI kalpe che. temaja mAMdagI vigere apavAda prasaMge savaidyanA upadezathI bhane zuddha pariNAma yoge paNa // 52 // Fer Personal Private Use Only P a nelorary.org
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ akalpya vastu kalpya (levA yogya ) thAya che. ekAnte kalpyaja kalpe ane akalpya na ja kalpe ema nathI, kintu jevo deza kALa pramukha prasaMga hoya tevI rIte te kalpyAkalpyano viveka rAkhI zakAya. kemake dezakALAdika yoge akalpya paNa kalpya thAya ane kalpya paNa akanpya thAya. 143-146. ete syAdvAda rIte kalpyAkalpya vidhi batAvI mana vacana kAya yogano nigraha karavA mATe saMcepathI kahe cha:taccintyaM tadbhASyaM tatkAryaM bhavati sarvathA ytinaa| nAtmaparobhayabAdhakamiha yatparatazca sarvAddham // 147 // bhAvArtha-jethI svapara koine kadApi paNa Aloka ke paralokamAM pIDA na thAya evaM ja munie sarvathA ciMtavavaM, evaM ja bolavU ane evaM ja karavU. 147. * vivecana-saMyamadhArI sAdhujanoe sarvathA Ata raudra e baMne dhyAnane dUra karI manavaDe evaM ( ru9) cintavaq, jIhvA| vaDe paNa evu ja vacana vadavU bhane kAyAvaDe paNa dhAvana valganAdika ajayaNAvALI kriyA tajI evuja kArya karavU ke jethI te kadApi koine paNa (potAne ke parane ) bAdhakakArI-hAnikArI na thAya. 147. have zAstrakAra saghaLI indriyone niyamamA rAkhavA mATe upadize che:sarvArtheSvindriyasaMgateSu vairAgyamArgavighneSu / parisaMkhyAnaM kArya kArya paramicchatA niyatam // 148 / / bhAvArtha-vairAgya mArgamA vighnakArI, iMdriya saMbaMdhI sarva viSayomA mokSAbhilASI munie nice niyama-nigraha karavo. 148 For Personal Private Use Only A Mw.jainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam / / 5.3 // Jain Education In Co *O************** vivecana - dharma artha kAma ane mokSa e cAramAM zreSTha evA mokSaprApti - lakSaNa zAzvata kAryane icchatA - abhilapatA puruSe pAMce iMndriya saMbaMdhI je saghaLA viSayo vairAgya mArgamAM vighnakartA nivaDe ke, arthAt samyagjJAna ane kriyAnuM sevana karavAmAM aMtarAya kare che evA e viSayo prApta thaye chate paNa temanI kSaNikatA - anityatA, niHsAratA ane hitakAritA saMbaMdhI sArI rIte AlocanA karatA rahevuM ke jethI temAM prasaMga- Asakti thavA na pAme. matalaba ke duHkha mAtra dUra karI zAzvata sukharUpa mokSanIja icchA rAkhanAre viSayasukhamAM avazya viraktatA - niHspRhatA dhAraNa karavI joie. pUrvokta niHspRhatA, anityAdi dvAdaza bhAvanAno satat abhyAsa karavAthI prApta yaha zake che tethI zAstrakAra ukta bhAvanAno adhikAra patra prastAve kahe che: bhAvayitavyamanityatvamazaraNatvaM tathaikatAnyatve / azucitvaM saMsAraH karmAsravasaMvaravidhizca // 146 // nirjaraNa lokavistara dharmasvAkhyAtatattvacintAzca / bodheH sudurlabhatvaM ca bhAvanA dvAdaza vizuddhAH / / 150 / / bhAvArtha - anitya, azaraNa, ekatva, anyatva, azucItva, saMsAra, zrAzrava, saMvara, nirjarA, lokasvarUpa, satdharmasvarUpa ciMtana ane samyaktva - bodhi durlabhatA - evI rIte dvAdaza vizuddha bhAvanA bhAvavI. 146 - 150. vivecana -- saMsAramAM sarve sthAno anitya che. kaMi nitya nathI e rIte sadAya dinarAta anityatA cintavatrI. janma jarA maraNathI parAbhava pAmelA jIvAne kyAMya zaraNa nathI e rote azaraNatA cintavavI. jJAnadarzana saMyukta huM svA For Personal & Private Use Only // 53 // jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrayI svataMtra ja chu, bIjA koine AdhIna nathI-parAdhIna nathI e rIte ekatvatA cintavavI. svajano ane dhanadhAnyAdika sarvathI huM nyAro chu e rIte anyatvatA bhAvavI. azucithI utpanna thayeTu ane zuci vastune paNa azuci karI denAruM pra zarIra azucimaya che e rIte zarIranI azucitA cintavavI. saMsAra sTeja upara jIvo karmavazavIpaNe vividha prakAranA nAca nAce cha e rIte saMsAra bhAvanA bhAvavI. iMdriya, kaSAya, avrata ane yoga ( mana vacana kAyAnI mokaLAza) dvArA vividha karma AvyAM kare ke e rIte Azraya bhAvanA ane e bAMya karmane bhAvavAnAM dvAra baMdha karyeja chUTako che e rIte saMvara bhAvanA cintavavI. aMtara lakSa sAthe samatA sahita dvAdazavidha tapa tapavAvaDe ja pUrvakRta karmono nAza thai zakaze e rIte nirjarA bhAvanA bhAvavI. urdhva, adho ne tirkhA lokamAM sarvatra anAdi saMsAracakramA jIve ajJAna ane mithyAtvAdika yoge paribhramaNa kayu che e rIte lokasvabhAva bhAvanA bhAvavI. jinezvara devoe bhavya jIvonA hita mATe kSamAdi daza prakArano bahu ruDo dharma darzAcyo che e rIte dharmasvAkhyAta bhAvanA ane manuSya janma, karmabhUmi, Arya deza, uttama kuLa, nIrogI zarIra temaja dIrgha AyuSa vigere satsAmagrI prApta thaye chate paNa zrI vItarAga vacanAnusAre tattvazraddhA prApta thavI bahu durlabha che e rIte bodhidurlabha bhAvanA aharniza bhAvavI.-e rIte dvAdaza bhAvanA sadAya ciMtavavI. 149-50. have zAstrakAra ekeka kArikAvaDe eka eka bhAvanAnuM svarUpa kahe che temA prathama anitya bhAvanAno bodha Ape chaHiSTajanasaMprayogaddhiviSayasukhasaMpadastadhArogyam / dehazca yauvanaM jIvitaM ca sarvANyanityAni // 151 // bhAvArtha-iSTajana saMyoga. samRddhiyukta viSayasukha saMpadA, tathA prArogya, deha, yauvana ane jIvita e sarve bhanitya che. 151 Jain Education in For Personal & Private Use Only V inelibrary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI R-*-* -** vivecana--iSTajano sAtheno saMyoga anitya cha, prApta thayelI saghaLI saMpadA anitya cha, zabdAdika viSayajanita sukha prazamarati||| anitya cha ane Arogya paNa anitya-asthira che, temaja game teTaluM pAlaNapoSaNa kareluM zarIra, yauvana ane AyuS e prakaraNam saghaLAM anitya-jotajotAmAM draSTanaSTa thai jAya evAM cha. e rIte sarva vastunI anityatA ciMtavatAM temAM sneha-rAga thAya nahi ane niHsaMgapaNe mokSamArgamA pravartAya che. 151. // 54 // have zAstrakAra bIjI azaraNa bhAvanA AzrI svarUpa nivedana kare chaHjanmajarAmaraNabhayarabhidrute vyAdhivedanAgraste / jinavaravacanAdanyatra nAsti zaraNaM kvacilloke // 152 // bhAvArtha-janma jarA ane maraNa nA bhayathI vyApta ane vyAdhi vedanAthI prasta evA lokane viSe zrIjinezvara bhagabAnanA vacanathakI anyatra kyAMya zaraNa nathI. 152. vivecana-rAga dveSa ane mohavazavartIpaNAvaDe janma jarA ane maraNa saMbaMdhI bhayathI bharelA temaja jvara, atisAra, kSaya pramukha aneka roga tathA zarIra saMbaMdhI ane mana saMbaMdhI aneka prakAranI vedanAthI vyApta evA prANIone zrI vItarAga sarvajJa paramAtmAe arthathI upadizelA ane gaNadhara mahArAjAo sUtrathI guMthelA pravacana (satzAstra) vagara bIje kyAya trANa-zaraNa-AdhAra nathI tethI tenuja zaraNa kartavya che. 152. have zAstrakAra trIjI ekatva bhAvanA AzrI svarUpa samajAve che: // 54 // Jain Education in For Personal Private Use Only Mainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekasya janmamaraNe gatayazca zubhAzubhA bhavAvarte / tasmAdAkAlikahitamekenaivAtmanaH kAryam / / 153 // bhAvArtha-saMsAracakramAM pharatA ekalAne janmamaraNa karavAM paDe che, ane zubhAzubha gatimA jarbu paDe che, tethI AtmAe ekalA poteja potAnuM akSaya Atmahita sAdhaq. 153. vivecana-ekalA potAneja janma maraNa karavAM paDe che, arthAt janmatAM temaja maratAM koi bIjaM svajanAdika sahAyarUpa thatuM nathI. vaLI karelAM karma anusAre saMsAracakramA pharatAM deva manuSyAdika zubha gatimA ane narakAdi azubhagatimA jIva pote ja jAya che, tyAM tyAM jIvane potAne ja janmamaraNanA duHkha-vipAka bhogavA paDe che. te duHkha vedavA koi bIjo bhAvato nathI; tethI AtmAe pote ja svAzrayI banI, saghaLI parAdhInatA tyajIne, saMyama anuSThAnavaDe potAnuM atyaMta hita sAdhI levu jaruranuM che. 153. have zAstra kAra cothI anyatva bhAvanAnuM svarUpa pratipAdana kare che:anyo'haM svajanAtparijanAca vibhvaacchriirkaaceti| yasya niyatA matiriyaMna bAdhatetaM hi zokakaliH|154 bhAvArtha-DaM svajanathI, parijanathI, vaibhavathI ane zarIrathI judo chu evI jenI nizcita mati che tene zoka-saMtApa saMbhavato nathI. 154. vivecana-'mAtA-pitA, putra-kalatrAdikathI huM nyAro chu, dAsa-dAsI pramukha parijanathI huM nyAro chu, temaja dhana Jain Education Internationa For Personal Private Use Only wow.jainelibrary.org
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 55 // -dhAnyAdika ane suvarNa-rajatAdika vaibhavathI huM nyAro chu,temaja aneka prakAranA viSaya upabhoganA sthAnarUpa dehathI paNa huN| nyAro (jUdo ) cha' prAvI AlocanAvALI buddhi jene rAtadina banI rahe ke tene zoka-kleza pIDI zakato nathI, mATe avazya anyatva bhAvanA sevavI. 154. have zAstrakAra azucitva bhAvanA saMbaMdhI svarUpa nirupaNa kare chaHazucikaraNasAmarthyAdAdyuttarakAraNAzucitvAca / dehasyAzucibhAvaH sthAne sthAne bhavati cintyH||155|| bhAvArtha---azucithI utpanna thayelA, azucithI vRddhi pAmelA ane anyane paNa apavitra karanArA evA dehano azuci bhAva dareka sthAne ciMtavavo. 155. vivecana-pavitra vastune paNa apavitra karI nAkhavAnuM zarIramA sAmarthya-zakti che, arthAt kapUra, candana ane kezarAdika sugaMdhI pavitra padArtho paNa A dehanA saMsargathI apavitra-durgadhavALA banI jAya che e dekhItI vAta che. temaja A deharnu Adi kAraNa pitAnuM vIrya ane mAtAnuM rudhira ane pachInuM kAraNa mAtAe karelo AhAra rasaharaNI vATe pAMvelo tenuM AsvAdana e bane kAraNo azucimaya che. tethIja tenA kAryarUpe thayelo-nipajelo mA deha paNa azucimaya che. ema zarIranA pratyeka avayave cintavana karavU, arthAt dehamA sarvatra cAmaDIthI DhAMkelI vividha prakAranI azuci ja bharelI che. AvI satata bhAvanAthI A deha upara mRA-mamatA thatI aTake che. 155. Jain Education in For Personal Private Use Only POLainelibrary.org
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ have zAstrakAra saMsAra bhAvanA pAzrI svarUpa nivedana kare cha:mAtA bhUtvA duhitA bhaginI bhAryA ca bhavati sNsaare| vrajati sutaH pitRtAM bhrAtRtAM punaH zatrutAM caiva // 16 // bhAvArtha-mAtA thaine putrI, vhena ane bhAryA zrA saMsArane viSe thAya che, temaja putra thaine pitA, bhAi ane zatru paNa thAya che. 156. vivecana-saMsAramA paribhramaNa karatAM prANIonI je eka vakhate mAtA hoya che teja pAchI karma paravazatAthI putrI, bhaginI ane bhAryA paNa thAya che tathA eka vakhate je putra thayo hoya teja punaH karmayoge pitA bhAi ane zatru paNa thavA pAme che. tethI A carAcara jagatamA sarve jIvo arasaparasa pitApaNe, mAtApaNe, putrapaNe ane zatrupaNe paNa anekadhA saMbaMdhamA bhAvI gayelA jANavA. A bhAvanAnA satat abhyAsayoge amuka upara rAgabuddhi ane bIjAnI upara dveSabuddhi rahetI hoya te zAnta thai javA pAme che. 156. have zAstrakAra Azrava bhAvanAnuM svarUpa nivedana karatA satA kahe cha:mithyAdRSTiravirataHpramAdavAn yaH kssaaydnnddruciH| tasya tathAsravakarmaNi yateta tannigrahe tasmAt // 157 / / bhAvArtha-je prANI mithyAdRSTi, avirati, pramAdI ane kaSAya tathA yogane viSe rucivaMta cha tenAmA karmano pravAha cAlyo Ave che, te mATe teno nirodha karavA yatna karavo. 157. Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam vivecana-zrI tIrthakara devanAM tava vacana upara azraddhA lakSaNa mithyAtva yoge karmabaMdhana thAya che ane samyagdRSTi ( samakitavaMta ) chatAM je prANAtipAtAdika pApasthAnako seve ke te tathA dezavirati ke sarvavirati aMgIkAra karyA chatAM viSaya kaSAya ane vikathAdika pramAdavaza rahe che te paNa karmabaMdhana kare che. kaSAya pramAda vadhAre baLavAn hovAthI te jUdo gaNAvyo che. vaLI mana vacana ane kAyAnA asad vyApArathI paNa karmabaMdhana thAya che. manavaDe mArta raudradhyAnanA pariNAmathI, vacanavaDe hiMsaka ane kaThora vANI vadavAthI, temaja kAyAvaDe jayaNA rahita aneka prakAranI kriyA karavAthI karmabaMdhana thAya che. arthAt e badhAMvaDe AtmA daMDAya che ane tethI ja janma maraNanAM duHkha bhogavatAM bhavabhavamA bhaTakavu paDe che. ema samajI upara jaNAvelAM badho karmanAM dvAra jema bane tema saMvaravA yatna karavo joie. pUrvokta pramAda yogeja ghaNAM karma | baMdhAya che ane pramAda tajavAthI karmabaMdha thato aTake che. 157 ___ have prasaMgAgata saMvara bhAvanAnuM svarUpa nirupaNa karatA satA zAstrakAra kahe che:FI yA puNyapApayoragrahaNe vAkAyamAnasI vRttiH| susamAhito hitaH saMvaro varadadezitazcintyaH // 158 // bhAvArtha-punya pApane nahi grahaNa karavAmAM je mana, vacana, kAyAnI vRtti te Apta puruSoe upadizelo, atyaMta samAdhivALo ane hitakArI saMvara ciMtavavA yogya che. 158 vivecana-puNyakarma zAtAdirUpa ane pApakarma jJAnAvaraNAdirUpa tevAM punyapApathI alagA rahevAya evI je manavacana Jain Education in For Personal Private Use Only COw.jainelibrary.org
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyAnI vRtti ( vyApAra ) teja parama sukhadAyI-hitakArI saMvara zrItIrthakara devoe upadizyo cha ema cintavana kara.. ethI AzravarUpa punyapApanAM dvAra baMdha thaze ane saMsAra paribhramaNa thatuM bhaTakavA pAmaze. 158 have zAstrakAra nirjarA bhAvanA AzrI nirupaNa kare che:yadvadvizoSaNAdupacito'pi yatnena jIryate doSaH / tadvatkarmopacitaM nirjarayati saMvRtastapasA // 159 / / bhAvArtha-jema vRddhi pAmelo doSa laMghanathakI yatnavaDe kSINa thAya che, tema ekaThAM thayelA karma, saMvarayukta puruSa tapa vaDe kSINa karI nAMkhe che. 156 vivecana-AzravanA dvAra baMdha karavAthI navAM karma AvI zakatAM nathI ane pUrANAM karma paNa tapayogathI anukrame kSaya althAya che. kevI rIte ? te draSTAMtathI zAstrakAra pote ja batAve che. jema AhAra tyAga karavA yoge-laMghanavaDe bhAre vRddhi pAmelA ajIrNa vikArathI pIDA pAmanAranA bhAmAdika doSo upazAnta thAya cha-kSaya pAme che tema saMsAramA bhamatAM saMcelA jJAnAvaraNIyAdika karmanA vikAra paNa vividha tapayoge maMda paDIne anukrame kSaya pAme che. zuddha zraddhAnapUrvaka samatAsahita dvAdazavidha tapayogI nikAcita karma paNa baya pAme che to pachI bIjAM karmanuM to kahevuja zuM ? e rIte sakaLa karma doSa | dUra thaye nija AtmakaMcana zuddha-nirmaLa thAya cha, jethI pachI janma jarA maraNa saMbaMdhI sakaLa duHkha rahita akSaya avyAvAdha sukhamaya mokSapadanI prApti thAya che. 159 Jain Education Internation For Personal Private Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 57 // have zAstrakAra lokabhAvanA saMbaMdhI svarUpa jaNAve che:lokasyAstiryagvicintayedUrdhvamapi ca bAhalyam / sarvatra janmamaraNe rUpidravyopayogAMzca // 160 // bhAvArtha-urdhva, adho ane tIcchA lokanuM svarUpa, teno vistAra, sarvatra janma maraNarUpI dravya ane upayogarnu citavana karavU. 160 vivecana-loka e jIva ane ajIva (dharmAstikAyAdi)nuM AdhAra kSetra che. tenuM urva adho ne tII lokavibhAge cintavana karavU ane teno vistAra cintavavo. adholoka vistArapaNe sAta rajju pramANa che. ticcholoka eka rajju pramANa che ane urdhva, brahmaloke pAMca rajju pramANa ane TheTha cheDe eka rajju pramANa vistAre che. sarva maLIne uMco 14 rajju pramANa cha. ukta lokamA zrA jIve sarvatra janma maraNa karyA che. eka tilatuSa mAtra paNa lokAkAza bhAga bAkI (khAlI) rahyo nathI ke jyAM mA jIve janma maraNa karelA na hoya. temaja paramANuthI mAMDI anaMtAnaMta paramANunA skaMdha paryanta je koi rUpI dravyo che te sarveno mana, vacana, kAyA, AhAra, uzvAsa ane nizvAsAdi rUpe paribhoga A jIve anAdi saMsAra paryaTana karatA karyo che. tema chatAM e tRpti pAmyo nathI (e bhAre AzcaryanI vAta ke) ema pratikSaNa cintaya. e bhAvanAthI vairAgya jAge cha ane apratibaddhapaNe mokSamArgamA pravartI zakAya che. 160 have zAstrakAra svAkhyAta dharmabhAvanAnuM svarUpa pratipAdana kare che: Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte -1130*40*4 dharmo'yaM svAkhyAto jagaddhitArthaM jinairjitArigaNaiH // ye'tra ratAste saMsArasAgaraM lIlayottIrNAH // 161 // bhAvArtha - jemaNe aMtaraMga zatrubhone jItyA hai evA jinezvaroe jagatanA hitane mATe yA cAritradharma prarUpelo che. mAM je rakta thayelA che te saMsArasamudrane lIlAmAtramAM pAra pAmelA samajavA. 161 vivecana - zruta dharma ane cAritra dharma, prANIonA kalyANa arthe, rAgAdi doSavarjita tarthiMkara devoe nirdoSa rIte roar che. rAgAdika vikAravALAthI nirdoSa dharma spaSTa rIte prarupI zakAya nahi. anya dharmomAM temaja temanAM dharmazAstromAM je je doSo yA khAmIyo mAlUma paDe che te te tenA praNetA - prarupaka puruSomAM rahelA rAgAdi doSone AbhArI che ema siddha thAya che. yA saMbaMdhAM vizeSa hakIkata zAstranI vyAkhyA prasaMge AgaLa kahevAnI hovAthI atra saMkSepavAmAM Ave che. pUrvokta vItarAgapraNIta pravacanarUpa zrutadharma ane kSamAdi lakSaNa yukta cAritra dharmamAM je mahAtmAcyone dRDha prIti lAgI che, tezro yA saMsArasAgarano sukhe sukhe ( anAyAse ) pAra pAmI, akSaya mocasukhane pAmyA che, pAme ke ane pAmaze. e niHsaMdehapaNe mAnya karavA yogya bAta che. ema samajIne mumukSu janoe ekaniSThAthI zrI vItarAgokta dharmanuM ja zaraNa karavuM yogya che. 161. zAstrakAra durlabha bodhitva bhAvanAnuM svarUpa samajAve cheH mAnuSyakarma bhUmyAryadezakulakalyatAyurupalabdhau / zraddhAkathakazravaNeSu satsvapi sudurlabhA bodhiH // 162 // For Personal & Private Use Only ********************* Jainalibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam | pAmyA pachI paNazravaNa Adi sAmara Aryadeza, uttama tAM durlabhAM bhavazatairlabdhvApyatidurlabhA punrvirtiH| mohAdrAgAtkApathavilokanAgauravavazAcca // 163 // | tatprApya viratiratnaM virAgamArgavijayo duradhigamyaH / indriyakaSAyagauravaparISahasapatnavidhureNa // 164 // bhAvArtha-manuSyapaNuM, karmabhUmi, Aryadeza, uttama kuLa, ArogyatA ane dIrghAyuSa prApta thaye chate temaja zraddhA, sadguruyoga ane zAstrazravaNa Adi sAmagrI vidyamAna chate paNa samyaktva prApti ati durlabha che. seMkaDo bhave durlabha evaM samyaktva pAmyA pachI paNa mohathI, rAgathI, kumArga dekhavAthI ane gauravanA vazathI cAritra prApta tharbu ati durlabha che. te cAritraratna pAmIne iMdriya, kaSAya, gaurava ane parIsaharUpa zatruthI vihvaLa thayelA jIvane vairAgya mArgamA vijaya meLavavo e atyaMta kaThIna che. 162-163-164. vivecana-prathama to 'cullaka, pAsagAdi' daza draSTAMte durlabha evA manuSyabhavanI ja prApti thavI muzkela che. mahA punyayoge manuSyabhava prApta thave chate paNa jyA asi masi kRSithI vyavahAra calAvAya che evI karmabhUmimA janma pAmavo sudurlabha che. jyAM tIrthakaro upaje cha tathA saddharmanI dezanA devAmA tatpara rahe cha bhane jene avalaMbI bhavyajano nirvANapada (mokSa) pAme che te karmabhUmimAM pAMca bharata, pAMca auravata ane pAMca videha e paMdara kSetrono samAveza thAya che. tevI karmabhUmimAM paNa magadha, baMga, kaliMga, saurASTra pramukha Arya dezamAM ane temAM paNa ikSvAku ke harivaMzAdika uttama kuLamAM janma thavo ghaNoja durlabha che. te paNa saghallaM prApta thaye chate dharmajijJAsA thavI durlabha che, ane evI uttama dharmajijJAsA thaye chate // 58 // Jan Education For Personal Private Use Only ale.jainelibrary.org
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ saddharma mArganA kathaka guruno yoga maLavo durlabha che. tevo suyoga maLye chate paNa prANI ghaNA kAryamA vyagra thayela hovAthI temaja bhALasa, moha, avajJA, mada, pramAda, kRpaNatA, bhaya, zoka, ajJAna ane kutuhaLAdika kAThIbhAvaDe dharmazravaNa karavAmAM pravRtti thai zakatI nathI mATe tenI durlabhatA jaNAvI che. vaLI e bAya vAnAM prApta thaye chate paNa zaMkAdi zanya rahita samyag | jJAna sahita tatvazraddhA prApta thavI atyaMta durlabha che. matalaba ke bIjI vadhI zubha sAmagrI pAmyA chatAM zrI vItarAgakathita dharmano bodha bhane tenI uMDI zraddhA thavI bahu durlabha che. seMkaDo bhave paNa prApta tharbu durlama evaM bodhiratna (samyaktva) prApta thaye chate paNa sarvavirati ke dezavirati (Atmanigraha yogya saMyama dazA) prApta thavI durlabha che. tenAM kAraNa zAstrakAra batAve che. A kArya karIne ke peThe kArya karIne pachI Avaka dharma AdarIza, paNa sarvatyAgarUpa sAdhumArga to pAdarIza nahi. evA prakAre moha yA ajJAna naDe che. jIva jANato nathI ke A kSaNabhaMgura jIvita palakamAM pUrUM thai jaze tethI svahita sAdhI levAmAM vilaMba karavo ghaTato nathI. vaLI bApaDo jIca strIputrAdikamA anurakta thai javAthI gharavAsa tajI zakato nathI. tema ja aneka kupaMtho-matamatAMtaro jovAthI zaMkAmA | paDI jAya che ke A badhA mArgomAM kayo mArga anusaravAthI bhava-saMsArano pAra pamAya ? tethI ane RddhigArava, rasagArava tathA zAtAgAravathI paNa cAritradharma AdarI zakato nathI. prApta thayelI dravyasaMpadA lobhavazAt tajI zakato nathI. rasanA iMdriyane vaza banI javAthI iSTa rasAsakti tajI zakato nathI ane zarIra-mamatAvaza sukhazIlapaNAthI iSTa candanAdi vilepana, sAnukULa khAna pAna zayana gandha dhUpa mAlyAdi sevana tathA strIparibhogamA Asakta banI javAthI teno tyAga kamA pUrva thara jamAge to AdarIzAra batAve che. Apatavirati ke deza For Personal Private Use Only IALr.jainelibrary.org
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 59 // karI zakato nathI; eTalA mATe ThIka ja kAM che ke samyaktva prApta thaye chate paNa mohAdika paravazatAthI tyAga mArga Adaravo durlabha che. . pUrvokta durlabha evaM sarvavirati ratna pAmIne paNa virAga (vairAgya ) mArgano paricaya-abhyAsa-parizIlana durlabha che. zAthI ? te zAstrakAra pote ja jaNAce che. rasanA (jIbha ) pramukha indriyo vairAga mArgamA vighna-aMtarAya kare che. krodhAdika kaSAyo virAgamArgamAM zatruvat sAmA thAya che. pUrvokta Rddhigaurava, rasagaurava ane zAtAgaurava virAgamArgamAM dhoLe dahADe dhADa pADI cAritradhanane lUTI le che. temaja kSudhA, tRSA, zIta, tApAdika parIsaho paNa jIvane virAgamArgamA bahu bahu satAve che. e badhAya zatrunI peThe virAgamArgano abhyAsa karatAM bhADA Ave che tethI tenI durlabhatA kahI che. 162-64. pUrvokta sarva aMtarAyomA paNa kaSAya zatruonuM jora jabaraM che. tethI indriyAdika sarva gaNanA nAyakarUpa kaSAyono ja vijaya karavo joie te kahe cha:tasmAtparISahandriyagauravagaNanAyakAnkaSAyaripUna / kSAntibalamArdavArjavasaMtoSaiH sAdhayedvIraH / / 165 // saMcintya kaSAyANAmudayanimittamupazAntihetuM ca / trikaraNazuddhamapi tayoH parihArAsevane kArye // 166 // bhAvArtha-teTalA mATe parISaha, iMdriya ane gaurava gaNanA nAyaka evA kaSAya zatruono kSamA, mRdutA, RjutA ane saMtoSavaDe karIne vIra puruSoe jaya karavo. tathA kaSAyanA udaya nimitta ane upazAMtinA nimitta samyag rIte vicArIne Jain Education into For Personal Private Use Only A w .jainelibrary.org
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter K+******+******+ trikaraNa zuddhithI temano anukrame tyAga ane Adara karavo. 165 - 166 vivecana - nAyaka jItAye chate ' hataM sainyaM anAyakaM ' e nyAye pachI indriyAdikanuM jora cAlatuM nathI. tethI parISada, indriyo ne gaurava (abhimAna) rUpa samUhanA nAyaka evA kaSAyone kyA sAdhanathI jItavA ? te zAstrakAra pote ja jagAve che. kSamAvaLa, mArdava- mRdutAbaLa, Arjava - saralatAvaLa ane saMtoSa baLavaDe anukrame pUrvokta krodha, mAna, mAyA ane lobha kaSAyane dhIra puruSe jItI levA joie. aDaga udyamathI zuM zuM siddha nathI thatuM ? ThIkaja kahyuM che ke Patience and Persivearance over come mountains. je je kAraNone pAmIne krodhAdika kapAyo utpanna thatA hoya teno, ane je je kAraNothI krodhAdi kaSAyo zAntaupazAntathatA hoya teno, sArI rIte vicAra karIne rAga dveSa ane mohane nivAravA mATe trikaraNa zuddhe kaSAya utpattinAM kAraNono tyAga ane kaSAya zAntinAM kAraNonuM zrAsevana-mana vacana kAyAthI kara, karAva ane anumodanuM te jaruranuM che. eTalA mATe kSamAdika dazavidha sAdhudharmanuM anuzIlana karavuM joie ema zAstrakAra kahe the, 165 - 166. sevyaH kSAntirmArdavamArjavazauce ca saMyamatyAgau / satyatapobrahmAkiMcanyAnItyeSa dharmavidhiH // 167 // bhAvArtha - kSamA, mRdutA, RjutA, pavitratA, saMyama, saMtoSa, satya, tapa, brahmacarya ane niSparigrahatA e rIte dazavidha dharmavidhi sevA yogya che. 167. vivecana - te kSamAdika dazavidha dharmanA medonAM nAma jaNAve che. 1 kSamA- prAkroza prahArAdika sahana karavA. For Personal & Private Use Only 10-**-6****+03 *****@*****--
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 6 // 2 mArdava-mAnano vijaya karavo. 3 Arjava-RjutA-saralatA-jevU karavU eja kahevU. 4 zauca-pavitrapaNuM-pramANikapaNuM sAcavaqathavA alobhatA-tRSNAno tyAga karavo. 5 saMyama-hiMsAdi AzravonuM viramaNa karavU. 6 tyAga-vadha baMdhanAdi tajavA athavA sAdhujanone AhArapANI pramukha udAra buddhithI (niHsvArthapaNe) ANI mApavU. 7 satya-priya pathya ane yathAtathya kathana karavaM. 8 tapa-anazanAdika (dvAdazavidha) Acara. 9 brahma-maithunanI nivRtti karavI ane 10 AkiMcanya-niSparigrahatA dhAraNa karavI arthAt dharmopakaraNa vagara kaMi paNa levu-rAkhavU nahi. e dazavidha sAdhudharma vakhANyo-kahyo che. 167 have zAstrakAra prathama kSamAdhamanI pradhAnatA batAvatA satA kahe che:dharmasya dayA mUlaM na cAkSamAvAndayAM samAdatte / tasmAdyaH kSAntiparaH sa sAdhayatyuttamaM dharmam // 168 // bhAvArtha-dharmarnu mULa dayA che. kSamArahita mANasa dayAne sArI rIte AdarI zakato nathI. te mATe je kSamA ApavAmAM tatpara che teja uttama dharmane sAdhI zake che. 168. vivecana-je A daza prakArano dharma kahyo tenuM mULa dayA che. prANIonI rakSA-pahiMsA eja dayA. prANInA prANarakSaNa arthe ja samasta vrato grahaNa karavAno upadeza che. je camA-sahanazIlatA rahita haze te dayA eTaje prANInI prANarakSA karI zakaze nahi. krodhathI vyApta banelo jIva kaMi paNa cetana ke acetanane temaja Aloka saMbaMdhI ke paraloka saMbaMdhI kaSTaduHkhane joi zakato nathI. tethI je AmApradhAna-dhamAla hoya che teja daza prakAranA uttama dharmane sAdhI-pArAdhI zake che. 168 // 6 // For Personal Private Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Int ** Gan (Tian Xia (Ben Xia have mArdava - mRdutA zrI zAstrakAra kahe che: vinayAyattAzca guNAH sarve vinayazca mArdavAyattaH / yasminmArdavamakhilaM sa sarvaguNabhAktvamApnoti // 166 // bhAvArtha- sarve guNo vinayane adhIna ke ane vinaya mRdutAne zrAdhIna che. jemAM saMpUrNa mRdutA vasI che te sarva guNasaMpanna thAya che. 169. vivecana - samyag jJAna, darzana bhane cAritrAdika uttama guNo pratye je bhaktibhAva tenuM nAma vinaya e vinayane sarve guNo rahelA che bhane e vinaya mArdava-mRdutAne AbhArI che. mArdava eTale mAnano jaya. garva tajye chate, guNIjana svasamIpa ye chate ubhA thavaM, hAtha joDIne adaba sAcavavI e Adika upacArane vinaya kahavAmAM Ave che. jenA viSe jAti, kuLa, baLa, lAbhAdi saMbaMdhI saghaLA madane gALI nAMkhanAra saMpUrNa mArdava hoya che te sarva guNasaMpanna thaha a. arthAt tene jJAna, darzana bhane cAritrane sAdhanAra saghaLA guNo saMprApta thAya che. tethI mAna - ahaMkArane dUra karI samasta guNAne vaza karI ApanAra evA vinayaguNane utpanna karanAra mArdavanuM sArI rIte sevana karavuM. 169. have Arjava - RjutA - saralatA zrAzrI zAstrakAra pharamAve che: nAva vizudhyati na dharmamArAdhayatyazuddhAtmA / dharmAdRte na mokSo mokSAtparamaM sukhaM nAnyat // 170 // bhAvArtha -- RjutA vinA koi zuddhine pAmato nathI, azuddha AtmA dharma ArAdhI zakato nathI, dharma vinA moca 11 For Personal & Private Use Only **++++******++) jainelibrary.org
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ *.nk prazamarAta prakaraNam // 61 // nathI ane mokSa vinA bIju koi parama sukha nathI. 170. vivecana-mAyA-zaThatA-kuTilatA tethI viparIta Arjava yA RjutA, tenuM nAma ke ke jevU karavaM tevu kahe. kaMha paNa gopavayu nahi ke DhAMkapichoDo karavo nahi. je evI saralatA-pramANikatA sAcave nahi te Rju kahevAya nahi ane tenI zuddhi thai zake nahIM. je potAnAthI thayelA aparAdhone AlocI-niMdI tenuM yogya prAyazcitta yathArtha rIte aMgIkAra kare che tenI zuddhi thAya che. azuddha-malIna AtmA kSamAdika dazavidha dharmane pArAdhI zakato nathI, te vagara mokSaprApti thai zakatI nathI ane mokSaprApti vagara ekAntika ane prAtyantika akSaya sukhano lAbha maLato nathI. teTalA mATe nija pApadoSanI mAlocanAdika karatI vakhate saralatA-ni:zanyatA rAkhavI ja joie. 170. have zAstrakAra zaucadharma kevI rIte pALavo yukta che te batAve cheyadvyopakaraNabhaktapAnadehAdhikArakaM zaucam / tadbhavati bhAvazaucAnuparodhAdyatnataH kAryam // 171 // bhAvArtha-je upakaraNa, AhAra, pANI ane dehane AzrIne dravyazauca karavo ghaTe te bhAvazaucane vAdhaka na pahoMce tema yatnathI karavo yogya che. 171. vivecana-dravya ane bhAva ebe prakArano zauca kahyo che. sacetanAdi ziSyAdi dravyamA jo ayogyatAdi doSo hoya to te tyAjya che. jJAnAdikanA upakaraNo jo udgamAdivaDe zuddha maLe to zuci, anyathA azuci. mAhArapANI paNa Jain Educationder For Personal Private Use Only INr.jainelibrary.org
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ udgamAdivaDe zuddha maLe to zuci anyathA azuci bhane dehazuci ne maLazuddhi karyA bAda nirlepa bhane nirgadha thavAya tema karavU te. temaja bIjAM vastrAdi acetana dravya upakaraNAdi saMbaMdhI maLa-prakSAlanAdi viSe zAstrokta rIti mujaba vartavU. eTale ke nirlobhatA-ni:spRhatArUpa bhAvazaucane bAdhaka na Ave tema sacetana ke acetana dravya upakaraNAdinI prayatnathI parIkSA karI, maLaprakSAlanAdi viSe yathAyogya pravartavU. 171. ___ have saMyama AzrI zAstrakAra kahe cha:paJcAsravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kssaayjyH| daNDatrayaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH // 172 // bhAvArtha-hiMsAdika paMcAzravathI virama, pAMce iMdriyono nigraha karavo, cAra kaSAyono jaya karavo ane mana, vacana ane kAyAnA traNa daMDathI viramavu ema saMyama 17 prakAre kahyo che. 172. vivecana-pApasthAnakothI pAchA nivartavu te saMyama sattara prakArano che. prANAtipAtAdika je pAMca karmAzravanA hetuo che te thakI viramadUM, sparzanAdika pAMca iMdriyono nigraha karavo, krodhAdi cAra kaSAyono jaya karavo-udaya nirodha karavo athavA udita thayelane niSphaLa ( phaLa rahita ) karavA; temaja mana, vacana ane kAyAnA daMDathI virama, arthAta manathI abhidroha, abhimAna, irSyAdi na karavA; jIbhathI nirdaya, kaThora ke asatya na bolavU ane kAyAthI jayaNArahita dhAvanAdika kriyA na karavI. e rIte 17 mede saMyama samajavo. 172. Jain Education inteal For Personal Private Use Only mainelibrary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 62 // have kharA tyAgarnu svarUpa zAstrakAra vakhANe che:bAMdhavadhanendriyasukhatyAgAttyaktabhayavigrahaH saadhuH| tyaktAtmA nigrNthstyktaahNkaarmmkaarH|| 173 // . bhAvArtha-bAndhava, dhana ane iMdriyasukhanA tyAgathI jeNe bhaya ane vigraha tajyA cha, ane ahaMkAra mamakAra tajyA che ekA tyAgI sAdhu ja nigraMtha kahevAya che. 173. vivecana-svajana-bAMdhavono, suvarNAdika dhanano ane sparzana pramukha indriya saMbaMdhI viSayasukhano tyAga karavAthI eTale temAM mAdhyasthya dhAravAthI jeNe ahaMkAra ane mamakAra (ahaMtA ane mamatA ) tajI dIghAM che, ane e rIte asaMyama | pariNAmano jeNe tyAga karela che te sAdhune ihaloka paralokAdi saptavidha bhaya, dehAdhyAsa (zarIra mamatA) athavA koi paNa jAtano kleza raheto nathI. aSTavidha karmano jaya karavAmA pravRtta evA tyAgI sAdhu kharA nigraMtha mahAtmA che. 173. have zAstrakAra satya saMbaMdhI svarUpa pratipAdana kare cha:avisaMvAdanayogaH kAyamanovAgajihmatA caiva / satyaM caturvidhaM tacca jinavaramate'sti nAnyatra // 174 // bhAvArtha-pUrvApara aviruddha vacanano uccAra karavo bhane tana mana vacananI ekatA-akuTilatA AdaravI ema cAra prakAranuM satya zrI jinezvara zAsanamAM kaDyu cha; anyatra kaheluM nathI. 174. vivecana-anyathA sthita vastune anyathA bhASavI jemake baLadane ghoDo kahevo ane ghoDAne baLada kahevo athavA / / 62 // Jain Education in For Personal Private Use Only W w.jainelibrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In +++**93+++++** cADIyo thaine ke game te rIte sAmAne bhaMbherI prItinuM chedana karavaM te visaMvAdana yoga kahevAya. tema nahi karatAM vastune vastugate kavI te prathama satya - avisaMvAdana yoga jANavo. kAyAvaDe kRtrima veSa dhArIne je paravaMcanA karavI, tevI kAyakuTilatA na kare te bIjo avatra kAya - satyabheda samajavo. manavaDe prathamathI ja evI AlocanA karIne bole athavA kare ke jethI paravaMcanA thavA na pAme te avakra mana- satya nAme trIjo bheda jANavo. temaja sadbhUtano apalApa bhane kAsabhUtanuM udbhAvana ( pragaTana ) tathA kaTuka, karkaza ane sAvadyAdi nahi vadatAM avakravANI vadavI te zravakravacana satya nAme cotho bheda jANavo. e caturvidha satya jaineMdra zAsanamAM ja saMbhave che; anyatra AvuM satya saMbhavatuM nathI. 174. have zAstrakAra tapa saMbaMdhI samaja Ape che. temAM bAhya abhyaMtara tapanA cha cha bhedo batAve che:anazanamUnodaratA vRtteH saMkSepaNaM rasatyAgaH / kAyaklezaH saMlInateti bAhyaM tapaH proktam / / 175 // prAyazcittadhyAne vaiyAvRtyavinayAvathotsargaH | svAdhyAya iti tapaH Sad prakAramAbhyantaraM bhavati / / 176 / / bhAvArtha - anazana, ( AhAra tyAga ), unodarI ( AhAramA zrochAza karavI ), vRttisaMkSepa ( niyamita rahenuM ), rasatyAga ( vikAra karanAra vigaha tajavI), kAyakleza (zIta-tApAdi samabhAve sahevAM) ane saMlInatA ( sthirAsane rahenuM ). e cha prakArano bAhya tapa kahyo che. prAyazcitta (pApanI AlocanA ), dhyAna, vaiyAvacca, vinaya, kAyotsarga zrane svAdhyAya, e rIte abhyaMtara tapa paNa cha prakArano ke 175-176. For Personal & Private Use Only ****@*********************
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 63 // Jain Education Int *61701 vivecana- 1 eka upavAsathI mAMDI cha mAsa paryaMta kALa avadhivALaM anazana ane bIjuM bhaktapratyAkhyAna, iMginI - maraNa. tathA pAdapopagamana nAme kALa avadhi vagaranuM jIvita paryaMta anazana jANavuM. 2 uttama puruSa yogya batrIza kavalanA AhArathI yathAzakti nyUnatA ATha kavaLa sudhI karavI te uNodarI nAme tapa jANavo. 3 vRtti-varttana - bhikSAnuM saMcepa, parimita annapAna grahaNa kara athavA amuka dattinA mAnathI bhikSA grahaNa karavI te vRttisaMkSepa tapa 4 dUSa, dahiM, ghI, goLa, mAkhaNa pramukha vigai ( vikRtijanaka padArtho )no tyAga karavo te rasatyAga tapa. 5 kAyotsarga-mudrA yA utkaTukAsanAdi vaDe AtApanAdi kaSTa sahevAM te kAyakleza nAme tapa ane 6 indriyo tathA manane gopavI rAkhavAM arthAt kAcavAnI pere aMgopAMgane saMkocI rAkhavA bhane rAgadveSanA heturUpa zabdAdika viSayothI nivartI indriyone niyamamAM rAkhavI te indriya saMlInatA tathA manano tathA kaSAyano nigraha karavo, zrArta-raudradhyAnano tyAga karavo e noindriya saMlInatA tapa. e rati cha prakArano bAhya tapa jANavo. bAhya tapa abhyaMtara tapanI puSTi mATe karavAnI hovAthI have cha prakArano abhyaMtara tapa graMthakAra vakhANe che. 1 aticAra rUpa maLane pracAlana karavA mATe thAlocanAdika daza prakArano prAyazcitta nAme tapa. 2 ekAgra cittanirodharUpa dhyAna nAme tapa temAM bhArtta-raudrano tyAga ane dharmazuklano Adara. 3 AhAra- pANI vastrAdikavaDe zrAcAryAdika daza pUjya-padanI bhakti ane zarIrasuzrUSA karavArUpa vaiyAvRtya nAme tapa. 4 janA vaDe aSTavidha karmano kSaya thavA pAme te jJAna, darzana ane cAritra tathA upacAra bhede vinaya tapa 5 vagara jaruranAM upakaraNa bhane bhaktapAnano tyAga karI devo ane aMtarathI midhyAtva kaSAyAdikano tyAga karavo For Personal & Private Use Only 46) // 63 // w.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********---* tadrUpa utsarga nAme tapa. 6 vAMcanA, pRcchanA, parAvarttanA, anuprecA ane dharmakathArUpa paMcavidha svAdhyAya nAme tapa jANo. zramAM ArttadhyAna te aniSTasaMyoga, iSTaviyoga, agrazoca bhane vyAdhi-vedanA pratyenI ciMtArUpa. raudradhyAna te hiMsAnubaMdhi, mRSAnubaMdhi, steyAnubaMdhi bhane viSayasaMrakSaNa saMbaMdhI citta ekAgratA dharmadhyAna te AjJAvivaya, apAyavicaya, vipAkavicaya ane saMsthAnavicayarUpa cAra prakAranuM, bhane zukladhyAna te pRthaktva vitarka sapravicAra, ekatva vitarka vicAra, sUkSma kriyA zrapratipAti tathA vyuparata kriyA anuvRtti rUpa, ema darekanA cAra cAra bhedo samajavA. upacAra vinaya te vinaya karavA yogya pUjya jano Ave chate ubhA thaha januM, hAtha joDavA, besavA Asana Apa, AjJA vacana sAMbhaLavA utkaMThita thanuM temaja bahArathI AvyA bAda daMDagrahaNa ane caraNa prakSAlanAdika kara. ema sakaLa rIte ucitatA sAcavAvI. 175 - 176 zAstrakAra have brahmacarya saMbaMdhI pratipAdana karatA chatA kahe che: divyAtkAmarati khAtrividhaM trividhena viratiriti navakaM / audArikAdapi tathA tadbrahmASTAdazavikalpam 177 bhAvArtha - divya tathA audArika kAmabhoga saMbaMdhI sukhathakI trividhe trividhe nivartakuM. evI rIte brahmacarya aDhAra prakAranuM che. 177 vivecana - divya ne audArika viSayabhoga thakI trividhe trividhe nivartatAM tenA aDhAra bheda thAya che. evI rIte ke For Personal & Private Use Only **-**--*****-***3
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 64 // // bhavanapati. vyaMtara, jyotiSka bhane vimAnavAsI devIo saMbaMdhI divya viSayabhogathI mana, vacana ane kAyAvaDe kRta, kArita ane anumodita bhede nivartavAthI nava bheda thAya, tevIja rIte manuSya ane tiryaca saMbaMdhI audArika viSayabhogathI trividhe trividhe nivartatAM tenA paNa nava bheda thAya. ema badhA maLIne aDhAra medo thAya che. 175 __zAstrakAra have challe AkiMcanya-akiMcanatA saMbaMdhI svarUpa nirupaNa kare che:adhyAtmavido mUrchA parigrahaM varNayanti nizcayataH / tasmAdvairAgyepsorAkiJcanyaM paro dharmaH // 178 // bhAvArtha adhyAtmajJAnIyo nizcayathI mUrchAne ja parigraha kahe che, tethI vairAgyanA arthIne niSparigrahatA-niHspR. hatA e parama dharma che. 178 vivecana-nija AtmasvarUpa vedI-kevI rIte AtmA karmathI baMdhAya ke ane kevI rIte tethI mukta thAya che tene sArI rIte samajanArA ane nija svarUpa sAme lakSa rAkhI vItarAgavacanAnusAre zuddha kriyAne sevanArA mahAzayo nizcayanayanA abhiprAye murchA-mamatAneja parigraharUpa varNave che. tethI vairAgya-vitarAgatAne icchanArA sAdhujanone akiMcanatA e parama dharma che. niHspRhatAdhArI evA temaNe koi paNa dravya, kSetra, kALa ke bhAva saMbaMdhI pratibaMdha yA mUrchA-mamatA rahita ja raheQ, emAM ja sarva hita samAyeluM che. 178 evI rIte mUrkhArahitapaNe dharmAnuSThAna sevavAnuM phaLa zAstrakAra have darzAve che: // 64 // Jan Education For Personal Private Use Only Mainalibrary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazavidhadharmAnuSThAyinaH sadA rAgadveSamAhAnAm / dRDharUDhaghanAnAmApa bhavatyupazamo'lpakAlena // 176 // bhAvArtha-pUrvokta dazavidha dharmanuM sadA sevana karanArane atyaMta niviDa thayelA paNa rAga, dveSa ane mohano alpakALamAM kSaya thAya che. 179 vivecana-kSamAdika daza prakArano dharma upara jaNAvyA mujaba sadAya sevanAra sAdhujanone game tevA draDha-rUDha thaine jAmI gayelA evA rAga, dveSa ane moha nAmanA mahA vikArono alpa kALamAM kSaya athavA upazama thAya che. matalaba ke temane prathama game teTalo draDha thayelo rAga, rUDha thayelo dveSa ane jAmI gayelo moha hoya to te tamAma A uttama kSamAdi dharmanA satata sevanathI-tenA prabhAvathI hatAhata thai naSTa thai jAya che yA upazAnta thai jAya che. 176 mAyA ane lobharUpa mamakAra tathA krodha bhane mAnarUpa ahaMkAra te baneno tyAga karavAthI zuM hita thAya che te zAstrakAra kahe che:mamakArAhaMkAratyAgAdatidujayAddhataprabalAn / hanti parISahagauravakaSAyadaNDendriyavyUhAn // 180 // bhAvArtha-ahaMkAra ane mamakAranA tyAgathI ati durjaya, uddhata ane prabaLa evA parISaha, gaurava, kaSAya tathA mana, | vacana, kAyAnA daMDa ane iMdriyonA mamUhane ( yogI puruSo ) haNe che. 180 vivecana:-ati durjaya ane uddhata eTale prakRTa baLavALA evA parISaho je kSudhAtRSAdika temane, tathA rasagArava, For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prakaraNam RddhigArava ane zAtArUpa gauravatrayane, krodhAdika kaSAyone, mana, vacana ane kAyAnA daMDone, temaja sparzanAdika indriprazamaratiyone haNI zakAya che. matalaba ke ahaMtA ane mamatAne mAravAthI parISaha, gaurava, kaSAya, yoga bhane indriyonAM vyUha samUha mAtrano saheje vinAza thai zake che. te baghAya sahaje ja pachI jItAi jAya che. 180. eTale ke ukta ubhaya mahAdoSane mArI, parama samatArasanimagna mahAzaya pachI koi parISaha pramukhathI gAMjyo jato nathI. // 65 // te ekalo ja sahu koi pratipakSIno parAbhava karI zake che. ane jema vairAgya mArgamA sthiratA thAya tema te prayatna kare che. ema zAstrakAra darzAve che. pravacanabhaktiH zrutasaMpadyamo vyatikarazca saMvignaiH / vairAgyamArgasadbhAvabhAvadhIsthairyajanakAni // 181 // bhAvArtha:-pravacana (jinazAsana )nI bhakti, zrutajJAnanI saMpadAne mATe udyama, gItArtha sAthe paricaya-e vairAgyamArganA sadbhAvamA sAcI buddhi ane sthiratA pedA kare che. 181. vivecanA-pravacana eTale prApta vacana athavA gaNadharAdi tene viSe bhakti, zruta-abhyAsanI abhivRddhi ( nava nava | zAstra abhyAsa-paricaya ) ane zAstrokta kriyAnuSThAna sevanAra bhavabhIru sAdhujanono saMsarga-eTalAvaDe vairAgyamArgamAM sthiratA pragaTe che. eTaluMja nahi paNa zAstrokta jIvAjIvAdika sadbhAvo viSe ane zuddha deva guru saMbaMdhI darzanAdika bhAva viSe buddhi sthira thAya cha; arthAt zrI jinezvara devoe kahelA jIvAdika tattvo saghaLA yathAtathya cha bhane e mahAnubhAva devo Jan Education For Personal Private Use Only Thomjainelibrary.org
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA sAdhu puruSo sadAya satkAra-sanmAna karavA lAyaka che e prakAre sthirabuddhi thAya che-thavA pAme che. e paNa mahAn lAbha lekhavA yogya che. 181.. pUrvokta sat sAdhano viSeja buddhi-sthairya icchanAre cAra prakAranI dharmakathAno abhyAsa rAkhavo yukta ke. ema zAstrakAra nirdeze che: AkSepaNivikSepaNi vimaargbaadhnsmrthvinyaasaa| zrotRjanazrotramanAprasAdajananIM yathA jananIm // 182 // saMvedanI ca nivedanIM ca dhayAM kathAM sadA kuryAt / strIbhaktacaurajanapadakathAzca dUrAtparityAjyAH // 183 // bhAvArtha:-unmArgano uccheda karavAne samartha racanAvALI ane zrotAjanonA zrotra bhane manane mAtAnI peThe prasanna karanArI AkSepaNI, vikSepaNI, saMvedanI ane nirvedanI dharmakathA sadA karavI ane svIkathA, bhaktakathA, corakathA ane dezakathAne dUrathI ja tyajI devI. 182-183. vivecana:-je kathA zrotAjanone AkarSe-abhimukha kare-pariNAme satyadharma pratye vALe te AkSepaNI kathA ane je bhogAbhilASathI pAchA vALe-virakta kare te vikSepaNI kathA jANavI. ukta kathAnA ja viziSTa lakSaNane zAstrakAra vakhANe cha ke te kathA samyag darzanAdi ratnatrayIthI viparIta anya kathita mArgarnu sadoSapaNuM pragaTa karavAmAM samartha racanAvALI 1 atra smaahaardvNdvH| Jain Education For Personal Private Use Only MAHainelibrary.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati hoya cha bhane vaLI nija jananI-mAtAnI pere zrotAjanonA kAnane ane manane prasanna karanArI hoya che. cAra prakAranI dharma kathAmAM bAkI rahelI kathA saMbaMdhI zAstrakAra have kahe che. je kathAvaDe zrotAjano narakAdika duHkho thakI bhaya pAme te prakaraNam |saMvedanI yA saMvejanI kathA ane je kathAvaDe kAmabhogathakI nirveda-vairAgya pAme te kathAnuM nAma nirvedanI ke ema jANavU. narakagatimAM zIta-tApanI vedanAno eka nimeSa mAtra paNa viraha nathI mane evI vedanA ochAmA ochI dazahajAra varSa paryaMta bhane utkRSTI 33 sAgaropama paryata vedavI paDe cha. tiyacayonimAM zIta, tApa, bhRkha, tarasa, ati bhAravahana saMbaMdhI duHkha uparAMta tADana tarjana damana chedanAdi saMbaMdhI duHkha sahevAM paDe che. manuSyagatimAM aMga upAMga tathA indriyanI khoDa uparAMta jvara koDha pramukha aneka prakAranI vyAdhi-vedanA sahevI paDe che. vaLI aneka prakAranI cintAo, bhaya ane zoka vyApe che. temaja iSTAniSTa, priyApriya, saMyogaviyoga prasaMge thatAM rAgadveSAdi vikAra ane karmayoge thatA vadha-baMdhana, dAsatva pramukhathI bhAre vedanA anubhavI paDe che. devagatimAM paNa para utkarSa ane nija apakarSa dekhIne duHkha upaje che. baLavAn puNyazALI devatAonu bIjA alpa puNyavALA devatAoe dAsatva vigere karavu paDe che. temaja cyavanakALe cha mAsa AyuS bAkI rahetA mahA azucimaya nija utpattisthAna avadhijJAnathI jANIne temane bhAre duHkha anubhava paDe che. e rIte cAra gatimAM duHkha rahelA che. tethI udvigna-virakta banI kevaLa mokSaprApti mATe ja prayatna kartavya cha, evo bodha ApanArI kathA nirvedanI kahevAya che. sukhanI bhrAntithI duHkhamA ja phasAvI denArA kAmabhogI virakta karanArI te kathA che. kSaNika kAmabhoga pachI * tene tRpti ApI zakatA nathI. vaLI strI-yoni paNa durgandhI, azucivALI ane atyanta durgacchanika hovAthI temA rati // 66 // in Education in For Personal Private Use Only T wainelibrary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavI ghaTeja kema? tema chatAM kharaja khaNanAra khasavALAnI pere mohodayathI mRDha AtmA temAM sukha mAne che. kevu mAzcarya ! ema samyag vicArI virakta banI kAmabhogane tajI niHsaMga chato sAdhaka AtmA siddhivadhUnuM mArAdhana karavA ujamALa bane cha. e rIte saMvedanI ane nivedanI dharmakathA sadAya karavI mane strIkathAdika vikathA mAtra dUra tajavI. temA strInAM rUpa, lAvaNya, veSa, bhASA, hAvabhAva. vilAsa, gati pramukha je kathAvaDe varNavAya te strIkathA jANavI. bhAta, dALa, zAkha, khAMDa, khAjAdi bhojana saMbaMdhI kathA te bhaktakathA jANavI. cora loko pA rIte khAtra khaNe che, iMTo gALe che, gAMTho chede che, tALA ughADe cha bhane vIjAne chetare che e rItanI kathA te corakathA jANavI. A dezamA jUdI jUdI jAtanAM dhAnya pAke ke, mA dezamA ghI dUdha bahu maLe cha tathA ahIM cokhA, maga ane ghauM pramukha nipaje cha paNa bIje kyAya nipajatAM nathI, evI kathA te janapada yA dezakathA jANavI. AvI vikathA karavAnuM manathI paNa na vicAra to pachI jIbhathI bolavA AzrI kahevU ja zuM? arthAt te vikathAo saghaLI dUra ja tajavI. 182-183. nija lakSa kai bAvatamA parovarbu jaruranuM che teno zAstrakAra ja khulAso kare cha. yAvatparaguNadoSaparikIrtane vyApRtaM mano bhavati / tAvadvaraM vizuddhe dhyAne vyagraM manaH kartum // 184 // bhAvArtha:-jyAM sudhI mana pArakA guNa doSa kathavAmA vyApAravaMta rahe tyAM sudhI te manane vizuddha dhyAnamA parovI devu zreyakArI cha. 184. 12 Jain Education Inter For Personal Private Use Only Umainelibrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 67 // vivecanaH-jyAM sudhI mana pArako guNadoSa ughADavA-pragaTa karavA ujamALa rahetuM jaNAya ane e rIte paizunya doSane sevI karmabaMdhakAraka thatuM jaNAya tyAM sudhI potAnA manane zuddha-nirmaLa vicAranI ekatArUpa ujvaLa jJAna dhyAnamA satata vyApAravaMta karavuja vyAjabI che. ahIM koI zaMkA kare ke 'paradoSa prakAzana karavAnI Teva to kharekhara niMdyaja cha paNa paraguNa prakAzana karavAmAM zo bAMdho cha ? paraguNa kIrtana kema khoTuM kahevAya?' tenuM TIkAkAra samAdhAna kare che ke-'adhyAtmacintAmA magna thayela mahApuruSane paraguNa kIrtana karavAnuM paNa kaMi prayojana rahetuM nathI; tethI paraguNadoSa pragaTa karavAnI aniSTa pravRtithI sadaMtara dUra rahIne te nija AtmasvarUpamAMja ramyA kare che.' paraMtu yAda rAkhaq ke A dazA bahu uMcI jJAnadazAe pahoMcelAne mATe che. svarUparamaNa tArUpa parama apramatta dazA pAmelA mATeja Avo sakhta niyama hovo ghaTe che. evA adhyAtmavedI sAdhujano nivRttiparAyaNa hovAthI parapravRttimA paDatA ja nathI, teo parabhAvamA udAsIna bhAve rahe cha tethI rAgadvepathI nirALA rahI samatArasamAja jhIle che. A hade pahocavA mATe ApaNI jevA pramAdazIla maMda adhikArI jIvone to nijaguNa vRddhi ane doSa hAni karavA mATe anya uttama AtmAomA je zreSTa chatA guNo draSTigocara thAya te prazaMsavA ane AdaravA yogya lekhAya che; paraMtu prabhu AjJA mujaba abhyAsavazAt ucca AtmadazA upara AruDha thaye chate paranA doSa A ne paraguNa upekSA yogya bane che, ema nyAyadraSTidhI vicAratAM vyAjabI jaNAya che. 184. vizuddha jJAnadhyAnamA manane zI rIte vyApRta karavU te tathA zAstra zabdano vyutpattiyukta artha have zAstrakAra spaSTa rIte batAve che: // 67 // P For Personal Private Use Only a inelibrary.org
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrAdhyayane cAdhyApane ca saMcintane tathAtmani ca / dharmakathane ca satataM yatnaH sarvAtmanA kAryaH // 18 // zAsviti vAgvidhividbhirdhAtuH paaptthyte'nushissttyrthH| traiGiti ca pAlanArthe vinizcitaHsarvazabdavidAm 186 yasmAdrAgadveSoddhatacittAnsamanuzAsti saddharme / saMtrAyate ca duHkhAcchAstramiti nirucyate sadbhiH // 187 // zAsanasAmarthena tu saMtrANavalena cAnavadyana / yuktaM yattacchAstraM taccaitatsarvavidvacanam // 188 // bhAvArthaH-zAstrAdhyayana ane adhyApanamA ( bhaNavA-bhaNAvavAmAM ), AtmaciMtavanamAM, tathA dharmopadeza devAmAM sadA sarvathA prayatna karavo. zAstra zandano artha:-vyAkaraNavettAe zAsa dhAtu 'anuzAsana arthavALo gaNyo cha bhane trai dhAtu sarva zabdavettAmoe 'pAlana' arthamA nizcita karyo che. rAgadveSavaDe uddhata cittavALA jIvone saddharmane viSe sArI rIte anuzAsana kare ane duHkhathakI samyak prakAre bacAve tene sat puruSo zAstra kahe che. anuzAsana karavAnA sAmarthyathI ane nirdoSa evA rakSaNa baLathI je yukta hoya teja zAstra kaDevAya che, ane e, zAstra te sarvajJanAM vacanarUpa ja hoi zake.. vivecanaH-jenAvaDe unmArgagAmI thayelA jIvone zikSA prApI ThekANe lavAya tenuM nAma zAstra. evA apUrva zAstranuM * paThana karavU, grahaNa karelAM zAstranu anucintana karavU, anyane vaMcAva, paThana karAvaq ityAdi, vaLI tenI paryAlocanA karavI, te evI rIte ke zAstrokta zuM zuM Aja mheM karyu ane zuM zuM nathI karyu ? ane kSamAdi dazavidha dharma saMbaMdhI upadeza devAmAM sarvathA mana vacana kAyAvaDe prayatna karavo. e rIte vizuddha jJAnadhyAnamA sadAya vyApAravaMta raheQ ucita che. Jain Education Inter For Personal & Private Use Only nelibrary.org
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 68 // jo ke dhAtuonA aneka artha thai zake cha to paNa cauda pUrvadharoe zAsa dhAtune anuzAsana arthamAM ane trai dhAtune pAlana arthamA sarva prAkRta saMskRtAdi zabdajJoe nakkI karyo che. rAgadveSavaDe jemanAM citta uddhata thai gayAM ke temane camAdi dazavidha dharma saMbaMdhI anuzAsana kare ke bhane zarIra tathA mana saMbaMdhI duHkhathI sArI rIte rakSaNa kare che, tethI yathArtha nyAyavAdI satpuruSo nizcaya karI tene zAstra kahIne bolAve che. anavadya anuzAsana bhane saMracaNa baLa eTale zuM? te zAstrakAranA AzayathI TIkAkAra spaSTa kare che-ke jema koika | bIjAno upaghAta karIne anyane rakSe cha tema tevA sAvadya-sadoSa upAya vaDe nahi, paNa nirdoSa anuzAsananA baLe saMsArasvabhAvane samajAvatA ane tethI ulaTA mocamArgane batAvatA bhane e rIte nirdoSa upAya vaDe zaraNAgata prANImAne vAdhA rahita sArI rIte racavA vaDe karIne je yukta hoya teja vAstavika rIte zAstra lekhAya che. ukta ubhaya arthathI yukta evaM zAstra to samasta rAgadveSAdi doSa mAtra jemanA kSINa thayA hoya evA sarvatra vItarAganAM ja vacana hoi zake, paNa bInA koinA vacanarUpa hoi zake nahi. 185-188 teja zrI vItarAganAM vacana uddezathI darzAvatA chatA have zAstrakAra kahe ch|jiivaajiivaaH puNyaM pApAnavasaMvarAH sanirjaraNAH / bandho mokSazcaite samyak cintyA navapadArthAH // 189 // bhAvArtha-jIva, ajIva, punya, pApa, pAzrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa e nava padArtho sArI rIte // 68 // Jain Education int For Personal Private Use Only S ainelibrary.org
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ ciMtavavA yogya che. 186 vivecana-yathAsaMbhava prANane dhAraNa kare te prANI-jIva kahyA che. te prANa ve prakAranA che. dravya ane bhAva. pAMca indriyo, kAyabala, vacanabaLa ane manabaLa, uzvAsa niHzvAsa ane AyuS e daza dravyaprANa kahevAya che. tathA jJAna darzana upayoga e bhAvaprANa kahevAya che. ukta yathAsaMbhava prANavaDe jebho jIvita dhAre te jIva. tethI viparIta lakSaNavALA ajIva. sAtAdi 42 karmaprakRtirUpa punya ane tethI viparIta 82 karmaprakRtirUpa pApa. mana, vacana, kAyAvaDe AtmAne karma saMbaMdha thAya te Azrava. e Azravono je nirodha karavo te saMvara. AzravadvArano nirodha karye chate pAMca samiti, traNa gupti, kSamAdi dazavidha dharma, anityAdi dvAdaza bhAvanA, tudhAdika 22 parISahono jaya ane sAmAyaka pramukha paMcavidha cAritrayukta mahAtmAo dvAdazavidha taponuSThAnathI karmanu zATana kare te nirjarA. mithyAtvAdika je karmabaMdhanA hetuo tenA yogasaMbaMdhathI AtmA kaSAyayukta thayo chato karmane yogya daLIyAM grahaNa kare te baMdha. bandha hetubhono abhAva bhane pUrvakarma nirjarAvaDe samasta karmano kSaya thAya te mokSa. e rIte mA nava padArthoM tattvajijJAsuoe samyag buddhibaLa vAparIne bhAlocavA ane anya yogyajanone samajAvavA yogya che. atra koi AzaMkA kare che ke * anya zAstramA sAta padArthoM kayA che ane ahIM nava kahyA tenuM zuM kAraNa ? ' tenuM samAdhAna kare ke ke 'anya zAstramA bandha grahaNa karavAvaDe ja punya pAparnu grahaNa karyAthI saMkhyAe sAta padArtha kahyA cha, bhane bhahIM punya tathA pApa prakRtinuM pRthak pratipAdana karavA mATe tenA jUdA bhedo kahI nava padArthoM gaNAnyA che.' 189 Jain Education in For Personal Private Use Only *TAllow.jainelibrary.org
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam e nava padArthomA prathama jIvabheda pratipAdana karavA mATe zAstrakAra kahe cha:jIvA muktAH saMsAriNazca saMsAriNastvanekavidhAH / lakSaNato vijJayA dvitricatuHpaJcaSaDabhedAH // 19 // dvividhAzcarAcarAkhyAstrividhAH strIpuMnapuMsakA jJeyAH / nArakatiryagmAnuSadevAzcaturvidhAH proktAH // 161 // paJcavidhAstvekadvitricatuHpazcendriyAstu nirdissttaaH| kSityambuvahipavanataravastrasAzceti SaDbhedAH // 162 / / bhAvArtha---siddha ane saMsArI ema mukhyapaNe ve prakAranA jIva ke. emAM saMsArI jIva be prakAranA, traNa prakAranA, cAra prakAranA. pAMca prakAranA, cha prakAranA ema judI judI rIte aneka prakAranA jANavA. trasa bhane sthAvara ema ve prakAranA strI puruSa ane napuMsaka traNa prakAranA; temaja nArakI, tiryaca, manuSya ave devatA ema cAra prakAranA jIvo kahyA che. ekadriya, beiMdriya, triiMdriya, cauriMdriya ane paMceMdriya ema pAMca prakAranA tathA pRthvikAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, banaspatikAya ane trasakAya ema cha prakAranA jIva kahyA che. 160-191-192. vivecana-jIva ve prakAranA che. mukta ane saMsArI. sakaLa karmano kSaya karI siddha, buddha, mukta bayelA jIvo saghaLA ekaja lakSaNavALA che, tyAre saMsArI jIvo cAra gatimA pravRtta thayelA aneka prakAranA che. nAraka, tiryaca, manuSya ane devatA. te darekanA pAchA bheda hoya che. ratnaprabhAdika nArakInA sAta bhedo che. ekendriyathI mAMDI paMcendriya paryata tiyaMconA aneka bhedo che. pRthvI pramukha ekendriyanA bhedo; zaMkha, zuktikA (chIpalI) pramukha beindriyanA bhedo; kIDI, // 69 Jain Education in For Personal Private Use Only Rasainelibrary.org
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte kuMthu pramukha indriyanA bhedo; mAkhI, bhramara, pataMga pramukha cauindriyanA bhedo; tathA gAya, bheMza, ajAdika tiryaMca paMcendriyanA bhedo; te paNa garbhaja bhane saMmUrchima. manuSyonA paNa Arya ane mlecchAdika bhedo; temaja garbhaja ne saMmUrchima evA paNa bhedo hoya che. devonA paNa bhavanapati vyaMtara, jyotiSka ane vaimAnika e mukhya cAra bhedo ane bhavanapatinA asurakumArAdi daza bhedo; vyantaronA kinnarAdi ATha bhedo; jyotiSkanA caMdra sUryAdika pAMca bhedo; tathA vaimAnikanA sauvAsI pramukha aneka bhedo kahelA che. vaLI prakaraNakAra saMsArI jIvanA aneka prakAra bIjI rIte darzAve che. tejaskAya aaryara ( gatisa ) tathA beindriyathI mAMDI paMcendriya paryaMta saghaLA trasa (kAya ) ane pRthvIkAya, apkAya ane vanaspatikAya rUpa sthAvara e rIte ve prakAraH strIliMga, pulliMga ane napuMsakaliMgavALA e rIte RNa prakAra tathA nAraka, tiryaMca, manuSya, ane deva e rIte cAra prakAra jANavA. ekeMdriyathI paMceMdriya sudhInA pAMca prakAra ane pRthvIkAyathI kAya paryaMta cha prakAra jANavA. 190 - 191- 162. evamanekavidhAnAmekaiko vidhiranantaparyAyaH / proktaH sthityavagAhajJAnadarzanAdiparyAyaiH // 163 // bhAvArtha - evI rIte sthiti avagAhanA, jJAna, darzana Adi paryAyovaDe karIne aneka prakAranA jIvono ekeka bheda anaMta paryAyavALo kahelo che. 163. vivecana - e rIte ukta nyAye aneka prakAramAMnA ekeka mULa bhedanA pAchA aneka bheda kalA che. kayA kAraNavaDe ? For Personal & Private Use Only *OK ******* NUR++* v.jainelibrary.org
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 70 // te kahe cha. sthitithI, avagAhanAthI, jJAnathI ane darzanathI. temAM sthitithI anAdi saMsAramA paryaTana karatAM anaMtA sthiti paryAyo thayelA che. avagAhathI asaMkhyAta pradezAvagAha chatAM hIna adhika ke samapradezanA bhede karIne avagAha paNa bahu prakArano thayelo che. temaja jJAnathI ane darzanathI paNa anaMta bheda kahyA cha; ekeka nArakAdi bhedanA paNa yathAsaMbhava anaMta bheda thAya che. 193. have zAstrakAra jIvanAM lakSaNa kahevAnI icchAthI kahe che:sAmAnyaM khalu lakSaNamupayogo bhavati sarva jIvAnAm / sAkAro'nAkArazca so'STabhedazcaturdhA ca // 164 // jJAnAjJAne paJcatrivikalpe so'STadhA tu sAkAraH / caturacaturavadhikevalahagviSayastvanAkAraH // 165 // bhAvArtha-sarva jIvonu sAmAnya lakSaNa nizce karIne upayoga che. e upayoga sAkAra ane anAkAra (jJAnadarzana ) rUpa che. temA sAkAropayoga ATha prakAre ane anAkAropayoga cAra prakAre che. pAMca jJAna ( mati, zruta, avadhi, manaHparyava tathA kevaLa) ane traNa ajJAna (matiajJAna, zrutaajJAna ane vibhaMgajJAna ) e ATha prakAre sAkAropayoga che. * tathA cakSudarzana, acakSudarzana, avadhidarzana ane kevaladarzana e cAra prakAre anAkAra upayoga che. 194-165. vivecana-sarva jIvonu sAmAnya lakSaNa kharekhara jJAna darzana upayogarUpa cetanA che. te upayogane vizeSe spaSTa karI batAve che. eka sAkAra eTale vikalpavALo upayoga arthAt savikalpa jJAnopayoga ane bIjo anAkAra sAmAnya grahaNarupa minarane a w // 70 // Jan Education For Personal Private Lise Oy eGll Sainelibrary.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvikalpa darzana upayoga. temAM jJAnopayoga te mati, zruta, avadhi, manaHparyAya ne kevaLajJAna, matiprajJAna, zrutaajJAna ane vibhaMgajJAna e nAme ATha prakArano ke ane darzanopayoga te cakSu, acakSu, avadhi ane kevaladarzana e nAme cAra prakArano che. upayoga lakSaNavALA jIvanAja pariNati vizeSa bhAvone darzAvatA satA zAstrakAra kahe cha:bhAvA bhavanti jIvasyaudAyakaH pAriNAmikazcaiva / aupazamikaH kSayotthaH kSayopazamajazca paJcaite // 196 / / te caikaviMzatitridvinavASTAdazavidhAzca vijJeyAH / SaSThazca sAnnipAtika ityanyaH paJcadazabhedaH // 197 // bhAvArtha-audayika, pAriNAmika, aupazamika, kSAyika ane kSAyopazamika e pAMca prakAranA bhAvo jIvonA hoya che. te bhAvonA anukrame ekavIza, traNa, be, nava ane aDhAra bhedo jANavA. tathA chaTho sAnnipAtika bhAva paMdara (15) prakArano che. 196-197. vivecana-1 jIve upArjana karelA-saMcaya karelA karmanA udayathI deva nArakAdi paryAyo (bhedo) ne upajAvanAra bhAva te audAyika; 2traNe kALa eka sarakho badalAi na zake tevo TakI rahenAra jIvatva, bhavyatva ane abhavyatvAdirUpa bhAva te pAriNAmika; 3 vipAkathI ke pradezathI bane rIte mohanIya karmanA udayano abhAva te samyaktva, cAritrarUpa aupazamika bhAvaH 4 ukta karmanA cayopazamathI nipajelo (pradeza udayavALo ) samyaktva, jJAna, cAritrAdirUpa bhAva te bAyopazamika ane 5 ukta karmanA kSayathI nipajelo bhAva te kSAyika samyaktvAdirUpa samajavo. e rIte jIvanA pAMca bhAva kahyA che. Jain Education in Den For Personal Private Use Only V Ivjainelibrary.org
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 71 // audayika bhAvanA 21 bhedo A rIte thAya cha-nArakAdi gatinA cAra bheda, krodhAdi kaSAyanA cAra bheda, strI Adika liMganA traNa bheda, azraddhA lakSaNa mithyAtvano eka bheda, ajJAnano eka bheda, asaMyatapaNAno eka bheda, asiddhasvano eka bheda ane kRSNAdi cha lezyAnA cha bheda. ukta gatyAdika sarve karmanA udayathI prApta thAya che. anAdi pAriNAmika bhAva traNa prakArano che, jIvatva. bhavyatva ane abhavyatva. e kaMi karmodayAdikanI apekSA rAkhatA nathI. karmanA upazamathI thayelo aupazamika bhAva samyaktva ane cAritra rUpa be prakArano che. karmanA kSayathI thayelo dAyika bhAva nava prakArano che. kevaLajJAna, kevaLadarzana, dAnalabdhi, lAbhalabdhi, bhogalabdhi, upabhogalabdhi, vIryalabdhi, samyaktva ane cAritra. karmanA kSayopazamathI thayelo kSAyopazamika bhAva aDhAra prakArano che. matyAdi cAra prakAranA jJAna ane traNa prakAranA ajJAna, catu Adi traNa prakAranA darzana, dAnAdi pAMca prakAranI labdhiyo, samyaktva, sarvavirati ane dezavirati cAritra. e pAMca bhAvonA maLIne (53) bhedo kahyA che. e pAMca bhAvomAMnA be AdikanA saMyogathI chaTo sAMnipAtika yA sAyogika bhAva kahyo che. tevA sAMyogika 26 bhedo thAya che. jemAMnA aviruddha bhedo AdaravA yogya che. 196-167. ebhirbhAvaiH sthAnaM gatimindriyasaMpadaH sukhaM duHkham / saMgrAmotItyAtmA so'STavikalpaH samAsena || 168 // dravyaM kaSAyayogAvupayogo jJAnadarzane ceti / cAritraM vIrya cetyaSTavidhA mArgaNA tasya // 166 // bhAvArtha-e bhAvavaDe karIne jIva sthAna, gati, iMdriya, saMpadA ane sukha duHkha pAme che. te jIva (AtmA) saMkSepathI // 71 // For Personal Private Use Only S w .jainelibrary.org
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ +-- ATha prakAranA che. dravya, kaSAya, yoga, upayoga, jJAna, darzana, cAritra ane vIrya yA tenI ATha prakAranI mArgaNA che. 168-166 vivecana--ukta audayikAdika bhAvovaDe jIvo sthAna gatyAdika prApta kare che. temAM sAmAnya rIte saMsAramAM bhramaNa karatAM prApta thatAM saghaLAM sthAna azAzvata ke tyAre eka mokSasthAna ja zAzvata che. atra zaMkA kare che ke sthAna ane gatimAM zo taphAvata che ? tenuM samAdhAna e che ke narakagatimAM ja jaghanya, madhyama bhane utkRSTa evAM bahu sthAno che te jaNAvavA mATe sthAna grahaNa jUnuM kyuM che. baLI indriyonI samagratA - avikalatA athavA indriyo ane saMpadA temaja sukhaduHkha A ghaLAM audayika bhAvavaze je prApta kare che te AtmAnA saMkSepathI ATha prakAra jANavA. te ATha prakAra prakaraNakAra kahe che. dravyAtmA, kapAyAtmA, yogAtmA, upayogAtmA, jJAnAtmA, darzanAtmA, cAritrAtmA ne vIryAtmA. ema AtmAnA ATha prakAra che. 168-166 dravyAdi pATha prakAranA zrAtmAnuM svarupa nirupaNa karavAnI icchAthI zAstrakAra kahe che: jIvAjIvAnAM dravyAtmA sakaSAyiNAM kaSAyAtmA / yogaH sayoginAM punarupayogaH sarvajIvAnAm // 200 // jJAnaM samyagdRSTerdarzanamatha bhavati sarvajIvAnAm / cAritraM viratAnAM tu sarvasaMsAriNAM vIryam // 201 // bhAvArtha-jIva ne ajIvano dravyAtmA, kaSAyavaMtano kaSAyAtmA, yogavALAno yogAtmA ane sarva jIvono upayogAtmA, samyagdRSTino jJAnAtmA sarva jIvono darzanAtmA, cAritravaMtano cAritrAtmA bhane sarva saMsArI jIvono vIryAtmA. For Personal & Private Use Only ******************-- : .
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 72 // | vivecana-ekandriyAdika jIvone sarvatra jIvatva avizeSa hovAthI temaja dharmAstikAyAdika ajIvone sarvatra ajIvatva avizepa hovAthI te ubhayane dravyAtmA kahI zakAya che. arthAt je nArakAdi paryAyone pAme te ( jIvadravya ) temaja * utpAdAdi paryAyAne pAme te (dharmAstikAyAdi) dravyAtmA lekhAya che. krodhAdi kaSAyavaMtono AtmA kaSAyo sAthe ekatAne pAme che tethI te kaSAyAtmA kahevAya che. mana vacana ane kAyArUpa yogomAM ekatva pariNAmane pAmelA sayogI AtmA yogAtmA kahevAya che bhane jJAnadarzanarUpa upayogamA pariNAma pAmelA sarva AtmA upayogAtmA lekhAya che. samyagdarzana saMpanna-tattvArthazraddhAna pariNAmane bhajanArAno je jJAnapariNAma te jJAnAtmA kahevAya che. cakSu acakSu Adi darzanamA pariNAma pAmela-temA ekatA pAmelA darzanAtmA lekhAya che. sarva jIva viSayaka prANAtipAtAdika pApasthAnakothI viramela ane cAritrAkAra pariNAmane pAmela cAritrAtmA kahevAya che. temaja vIryazakti-ceSTAvaDe sarve saMsArI jIvo vIryAtmA lekhAya che. 200-201. dravyAtmetyupacAraH sarvadravyeSu nayavizeSeNa / AtmAdezAdAtmA bhavatyanAtmA parAdezAt // 202 // evaM saMyogAlpabahutvAdyairnekazaH sa parimRgyaH / jIvasyaitatsarva svatattvamiha lakSadRSTam // 203 / / utpAdavigamanityatvalakSaNaM yattadasti srvmpi| sadasadvA bhavatItyanyathArpitAnarpitavizeSAt / 204 / / bhAvArtha-sarva dravyone viSe naya vizeSe karIne dravyamAtmA evo upacAra ghaTe che. svasvarUpa (svadravya kSetra kALa For Personal Private Lise Oy
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva) thI AtmA AtmA ane parasvarUpa (paradravya kSetra kALa bhAva ) thI AtmA anAtmA thAya che. evI rIte vividha saMyoga tathA alpabahutvAdivaDe jIva aneka prakAre citavavo jIvanuM A sarva svarUpa ahIM lakSaNovaDe anekavidha pratIta thAya che. utpAda, vinAza ane dhrauvya lakSaNavALA je je padArthoM ke te sarve sat ane utpAda Adi lakSaNa rahita sarva asat. temaja anyathA arpita, anarpitanA vizeSa thakI te sat asatAdi (sapta) bhaMgIrUpe thAya che. 202-203-204 vivecana-dravyone dravyAtmA kahevAthI zaMkA kare ke ke-'acetana dravyone paNa dravyAtmA kema kaho cho? te kAi AtmA nathI, te to anAtmA che.' tenA uttaramA kahe cha ke 'sarva dravyomA je dravyAtmApaNuM kahevAya che te upacArika cha, ane te sAmAnyagrAhI nayabhede karIne kahevAmAM Ave che. vaLI dravyAtmA nimittane AzrIne kahevAmAM Ave che ane nimitta banemA tunya che. jema cetana anvayI che tema acetana padArtho paNa anvayI che, tethI 'atatIti aAtmA' e vyutpatti tene paNa lAgu paDe che. te AtmA paNa dravyakSetrAdi vivakSAe cha, sarvathA nathI. svarUpavaDe karIne bhAdiSTa karatAM AtmA che, pararUpe AdiSTa karatAM mAtmA nathI. je sva astitvathI asti kahevAya ane para nAstitvathI nAsti kahevAya temaja sva avagAha kSetrAdi apekSAe te paryAye asti, tadanyapaNe nAsti. ema kALAtmA paNa vartamAna kALanI vivakSAe asti ane atIta anAgatapaNe nAsti. A pramANe acetana dravyomA paNa dravyAtmApaNuM samajavU. jIvadravyanI saMyogavaDe vivakSA A pramANe karavI-jIva jyAre nArakI hoya tyAre narakagati saMyoge karIne te vidyamAna che; devagati saMyoge vidyamAna nathI. alpatva bahutvapaNe vivakSA karatAM paNa syAdasti syAnAsti kahI zakAya. te bhA pramANe-manuSyo alpa che, devo te karatAM asaM For Personal Private Use Only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI prazamarati prakaraNam // 73 // khyAta guNA cha, tiryaco te karatAM anaMtA che. eTale tiryacanI saMkhyApaNe manuSyo nathI ane potAnI saMkhyApaNe che. eja pramANe nAmAdi anuyoga dvAranA bhede karIne paNa astitva nAstitvanI vicAraNA karavI. nirdeza svAmitvAdi aneka bhede jIva vicAravo. eTale te sva tavarUpa sahaja lakSaNe karIne aneka bhedavALo AtmA jANI zakAya che-upalabdha thAya che. utpAda, vyaya ne dhrauvya yukta je padArtha hoya teja sat hoya che. dRSTAMta tarIke eka AMgaLI mUrtapaNe dhruva cha bhane saralapaNe vinaSTa thAya che tyAre vakrapaNe utpanna thAya che ane vakrapaNe vinaSTa thAya che tyAre saralapaNe utpanna thAya che. e pramANe sarva padArtho mATe samajavu. kharaviSANAdi padArthoM je trikALa asat ja che tenAmA utpAda, vyaya ane dhauvyapaNuM paNa nathI. A utpAdAdi tripuTI uparathI be vikalpa utpanna thAya che. syAt asti, syAt nAsti, temaja trIjo syAdasti ca nAsti ca e vikalpa paNa tenA saMyogathIja upaje che. bIjA arpita anarpitanA vizeSapaNAthI cAra vikalpa sUcita thAya che. te A pramANe-syAd avaktavya, syAd asti avaktavya, syAd nAsti abaktavya ane syAdasti nAsti avaktavya. yA pramANe sapta bhaMgI thAya che. tenuM svarUpa sUkSma che ane bALa jIvone grAhyamAM AvI zake tevU nathI tethI ahIM teno vistAra karavAmAM Avyo nathI. vistAranA arthIe A prakaraNanI TIkA tathA saptabhaMgI taraMgiNI vigerethI tenuM svarUpa jANI levU. 202-203-204. yo 'rtho yasminnabhUt sAmpratakAle ca dRzyate tatra / tenotpAdastasya vigamastu tasmAdviparyAsaH // 205 // sAmpratakAle cAnAgate ca yo yasya bhavati sambandhI / tenAvigamastasyati sa nityastena bhAvena / 206 // Jain Education Interiors For Personal Private Use Only womaainelibrary.org
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha-je vastu jemA prathama nahotI ane vartamAnakALe temA dekhAya te utpAda, tethI je viparIta te teno nAza; vartamAnakALe ane bhaviSyakALe je jeno saMbaMdhI che tenI sAthe teno viyoga na thAya te tevA nityasaMbaMdhathI nitya-dhruva cha. 205-6 vivecana-utpAda vyaya ne dhrauvyanuM svarupa mRtpiDanA dRSTAMtavaDe vadhAre spaSTa karI batAve chaH-je je padArtha jemA sAMpratakALe na dekhAto hoya te temAMthI utpanna thato dekhAya tenuM nAma utpAda kahIe, eTale mATInA piMDamAM ghaDo dekhAto nathI paNa te mATIno piMDa kulAlacakrapara caDavAthI temAthI ghaDo je utpanna thAya te ghaTAkAre utpAda kahIe. ane * prathama je mATIno piMDa dekhAto hato te have dekhAto nathI te tadAkArano vinAza kahIe. have vartamAnakALe, bhaviSya E kALe ane atItakALe je mATIpaNAne tajavApaNuM nathI te dhrauvya kahIe. mATIno piMDa hato tyAre, ghaDo thayo tyAre ane ghaDo phuTI jaine tenA ThIkarA thai jAya tyAre paNa temAMthI mATIpaNuM nAza pAmatuM nathI tethI te dhruva samajavu eTale je padArtha astipaNe hoya te sarva utpAda vyaya dhrauvyavALA ja hoya. tathA dhruvapaNA vinA utpAda ne vyaya hoya ja nahIM. A pramANe te tripuTI sarva chatA (sat ) dravyamAM samajavI. Atmadravya e tripuTIvALu hovAthI sat che. ema zrA kathanavaDe siddha kareluM che. 205-206. iti jIvasvarupam. ajIva svarUpa. dharmAdharmAkAzAni pudgalAH kAla eva cAjIvAH / pudgalavarjamarUpaM tu rUpiNaH pudgalAH proktAH // 207 / / dvayAdipradezavanto yAvadanantapradezikA skandhAH / paramANurapradezo varNAdiguNeSu bhajanIyaH // 20 // For Personal Private Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI prazamarati prakaraNam // 74 // bhAvArtha-dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya ane kALa e pAMca ajIva cha, pudgala sivAyanA cAra arupI ane pudgala eka rupI che. 207. | ve pradezathI mAMDIne ananta pradezavALA pudgala skaMdho hoya che. pradezarahita paramANu kahevAya che. tevA dareka paramANumAM eka varNa, eka gaMdha, eka rasa ane ve sparza hoya cha. 200 vivecana-prathama kAvyamA pudgaLa dravya eka rupIche ema kayuM teTalA uparathI te gaMdha, rasa ane sparza-rUpa vinA | rahetA z2a nathI ema sUcavyuM che. eTale paramANune viSe paNa rUpa (varNa) nI sAthe gaMdha, rasa ne sparza rahelAja hoya che ema | samajavu 'ane teTalA uparathI ja tenI rUpI saMjJA ke ema jANavU. 207 / skaMdho ve pradezI, gaNa pradezI, cAra pradezI, saMkhyAta pradezI, asaMkhyAta pradezI, yAvat anaMta pradezI hoya che. "para| mANu apradezI" teno bIjo vibhAga na thAya tevA hovAthI te skaMdha zabdathI bolAvAtA nathI. tene pradeza athavA paramANu ja kahevAmAM Ave che, te poteja pradeza che; tenA bIjA pradezo hotA nathI. tenA karatAM sUkSmatara evo koi pudgaLa vibhAga hoto ja nathI. varNa, gaMdha, rasa, sparzAdi guNone viSe dravyapradezo rahelA che. eTale pradezapaNe sannihita thayelA je varNAdika avayavo te avayavovaDe te sapradezI kahevAya cha, bAkI dravya avayavavaDe to te apradezI che. zAstramA kamu cha kekAraNameva tadantyaM, sUkSmo nityazca bhavati prmaannuH| ekarasagandhavarNo, dvisparzaH kAryaliMgazca // 1 // dharmAstikAyAdi ajIva dravyo audAyakAdi bhAvamAthI kayA kayA bhAvamA varte che te kahe cha: // 74 // Jain Education For Personal Private Use Only Ilam wlainelibrary.org
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAve dharmAdharmAmbarakAlAH pAriNAmike jJeyAH / udayapariNAmi rUpaM tu sarvabhAvAnugA jIvAH // 209 // bhAvArtha-dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa e pAriNAmika bhAvane viSe jANavA, rUpa (pudgala ) udayabhAvI ne pariNAmI cha ane jIvo sarva bhAvane anusaranArA che. 209 vivecana-dharmAstikAyAdi cAra dravya anAdi pAriNAmika bhAve varte che. jema jIvamA bhavyatva abhavyatva anAdi pAriNAmika bhAve che tema. vaLI jema A saMsAra anAdi che tega dharmAdi dravyanA pariNAma paNa anAdi cha kyAre paNa dharmAdi dravyathI rahita A loka hato nahI. e prakArano anAdi pAriNAmika bhAva e cAra dravyamA che. pudgala dravya pAriNAmika bhAve che ane audayika bhAve paNa che. paramANu te paramANuja che. e rIte tenAmA anAdi pAriNAmika bhAra cha, ane paramANunA dvathaNukAdi je skaMdho thAya che te tathA abhra (megha) ne iMdradhanuSyAdipaNe pudgala dravyo pariName che te tenAmA sAdi (AdivALo) pAriNAmika bhAva che. varNa, gaMdha, rasAdi pariNAma je paramANu tathA skaMdhomAM thAya che te audayikabhAva cha temaja dvathaNukAdi saMhatinA pariNAma paNa audayika bhAvanA che. jIvadravya to aupazamikAdi sarva bhAvamA varte ke e hakIkata jIvatacanA svarUpamA kahevAyela che. 209 |. have pA loka te zuM che ? padravyarUpaja loka cha ke te kAi bIjI vastu ke ? ane te lokanI AkRti kevI che ? | te kahe che:2 jIvAjIvA dravyamiti SaividhaM bhavati lokapuruSo 'ym| vaizAkhasthAnasthaH puruSa iva kttisthkryugmH|210|| prazAsana Jan Education For Personal & Private Use Only L yon
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 75 // Jain Education Int 03+******+20>*** tatrAdhomukhamallakasaMsthAnaM varNayantyadholokam | sthAlamiva ca tiryaglokamUrdhvamatha mallakasamudgam // 211 // saptavidho'dholokastiryagloko bhavatyanekavidhaH / paJcadazavidhAnaH punarurdhvalokaH samAsena // 212 // bhAvArtha:- evI rIte jIva ne ajIvarUpa SaDvidha dravya thAya che, A lokapuruSa keDa upara karayugmavALA ane banne paga prasArIne ubhA rahelA dhanuSadhArI puruSa jevI AkRtivALo che. 210 temAM adholoka adhomukha rAkhelA mallaka ( rAmapAtra ) nA jevA saMsthAnavALo, ticchuloka thALa jevA AkAravALo urdhva loka mallakanA yugma jevA zrathavA ubhA rAkhelA mRdaMganA AkAra jevo che. 211 adholoka sAta prakArano, ticchaloka aneka prakArano ane urdhvaloka pannara prakArano saMkSepathI kahyo che. 212 vivecana - jIvAdi dravyanA AdhArabhUta je kSetra te lokazabdathI bolAvAya che. loka te paDadravyathI vyatirikta anya kAMi nathI. lokano AkAra zAstramAM vaizAkhasthAne rahelA ane keDa upara ve hAtha rAkhelA etrA puruSanI jevo kahelo che. vaizAkhasthAna paga pahoLA rAkhIne ubhA rahelA puruSanuM kahevAya che. A lokanA traNa mukhya vibhAga che. 1 adholoka, 2 urdhvaloka, 3 tiryagloka. temAM adholoka uMdhA rAkhelA moTA zarAvalAne AkAre che, upara saMkSipta hoya ne nIce jatAM vadhatuM vizALa hoya te adhomukha zarAva kahevAya che. tiryagloka rUpAnA thALane AkAre goLa ane capaTo che. urdhvaloka tiryaglokanI upara adholokavALA zarAva karatAM kAMika nAnA zarAvanA saMpuTane AkAre che. eka zarAva catuM ne bIjaM zarAva tenI upara uMdhuM mUkIe tene saMpuTa kahe che. yA hakIkatane bIjI rIte batAve che - adholoka nIce sAta rajju pramANa For Personal & Private Use Only ************************** // 75 // v.jainelibrary.org.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ne upara ghaTato ghaTato eka rajju pramANa cha tiryagloka eka rajjupramANa sarakho ke ane urdhvaloka nIce eka rajju pramANa, madhye pAMca rajju pramANa ne upara eka rajju pramANa che. rajju asaMkhyAtA yojana pramANa hoya che. 210-11. AtraNe prakAranA loka paikI adholoka ratnaprabhAthI mAMDIne mahAtamaHprabhA sudhI sAta narakanA bhedathI sAta prakAre che. tiryagloka aneka prakArano che, kAraNa ke temA jaMbUdvIpAdi asaMkhyAtA dvIpo che ane lavaNasamudrAdi asaMkhyAtA samudro che. jyotiSkanA bhedo paNa tiryaglokamAMja cha. urdhvalokanA 15 prakAra kahelA che. te zrA rIte-9 muM 10 muM ane 11 muM 12 muMe ce be devalokanA svAmI iMdra ekekaja hovAthI 10 prakAra bAra devalokanA, nava graiveyakamA traNa adho, traNa madhya anetraNa uparitana hovAthI traNa prakAra nava greveyakanA, eka prakAra pAMca anuttara vimAnano ane eka prakAra iSataprAgbhArA pRthvI ke je siddhazilAnA nAmathI oLakhAya che, jenI upara eka yojane lokAMta Ave che teno, ema sarva maLIne urdhvalokanA 15 prakAra thAya che. 212. have AkAza lokamAtra vyApIja cha ke vizeSa che ? ane bAkInA dravyo paNa zI rIte vyApelA che ? te kahe chelokAlokavyApakamAkAzaM martyalaukikaH kAlaH / lokavyApi catuSTayamavazeSaM tvekajIvo vA / / 213 // bhAvArtha-AkAza lokAlokavyApaka che. kALa manuSyaloka saMbaMdhI che, bAkInA cAra (4) lokavyApI cha, | temaja eka jIva paNa (kevaLIsamudghAta samaye) lokavyApI thAya che. 213. vivecana-AkAza mAtra lokavyApI nathI paNa lokAlokavyApI che. jIvane ajIvanA AdhArabhUta je kSetra te loka Jain Education Interior For Personal Private Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 76 // kahevAya che ane tethI para aloka che.je zrAkAzamAM jIvAjIvAdi padArtha paMcaka rahelA che te lokAkAza che bhane jyAM jIvAdi padArthono sarvathA abhAva che te alokAkAza che. lokAkAza ane alokAkAza evo mAtra jIvAdikanA AdhArapaNAthIja bheda paDelo cha, bAkI to te bane ekarUpaja che. kALa dravya manuSyalokavyApI cha arthAt teno mukhya AdhAra cara jyotiSI upara rahelo cha ane cara jyotiSI mAtra manuSyalokamAM eTaNe aDhIdvIpamA ne be samudramAja che, tenI pharato mAnuSottara parvata che. teTalA kSetranau aMdaraja vartamAnAdi lakSaNa kALa dravya che. bAkI kALanI vartanA to sarvatra che. bAkInA cAra dravyo dharmAstikAya, adharmAstikAya, pudgaLa ane jIva lokavyApI che. dharmAstikAya ne adharmAstikAya lokavyApI eka akhaMDa dravyaja che. sUkSma zarIrabALA sUkSma ekeMdriya jIvo pAkhA lokamAM vyApIne rahelA che. pudgaLa paNa paramANu ne skaMdharUpe AkhA lokAkAzamAM sarvatra vyApI rahela che. eka jIva paNa kevaLI samudghAta kare tyAre AkhA lokamAM sarvatravyApI jAya che. 213. have yA dravyo zuM ekekaja che ke aneka che? ityAdi svarUpa kahe chedharmAdharmAkAzAnyekaikamataH paraM trikabhanantam / kAlaM vinAstikAyA jIvamRte cApyakatRNi // 214 // bhAvArtha:-dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAza e traNa ekeko cha, bAkInAM traNa anaMtA che. kALa vinA zeSa pAMca astikAya che ane jIva vinA akartA cha. 214. vivecana-dharmAstikAya, adharmAstikAya ane bhAkAzAstikAya e traNe ekeka dravyaja che. temA AkAzane lokA // 76 // For Personal Private Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ I loka vyApakapaNe eka dravya samajavu. kemake lokAkAzane alokAkAza ema ce pRthak dravya nathI. jIvo anaMtA che ane te cAre gatimA temaja siddhAvasthAmA pRthak pRthak svarUpe rahelA che. pudgaLa paNa anaMtA che ane te paramANurUpe temaja vyaNukAdithI mAMDIne anaMta paramANunA skaMdharUpe pRthak pRthak rahelA che. kALadravya atIta anAgatAdi bhedavaDe karIne anaMta samayAtmaka che. ___have astikAya zabda mATe kahe che ke-astikAya zabda kALadravya vinAnA pAMca dravyone mATe che. kAraNa ke kALa astikAya nathI, bAkInA pAMca astikAya che. astikAya pradezanA samRhanu nAma che. pAMca dravyomA pradezono samUha cha, kALanA pradezaceM nAma samaya che. te samaya vartamAna to eka samayarUpa ja che. te samayono pracaya thato nathI. kAraNa ke varttamAna samaya bIje samaye atIta bhAvane pAme che, tethI kALa astikAya nathI. dharmAstikAya, adharmAstikAya ne eka jIvanA asaMkhyAtA pradeza che. (traNe sarakhA che.) AkAza lokAloka vyApaka hovAthI anaMta pradezI che. mAtra lokAkAza asaMkhya pradezI che. pudgala dravyo anaMtA che. jIva vinAnA pAMce dravyo kartRtvapaNAthI zUnya cha, eka jIva ja zubhAzubha karmono karttA cha. 214 dharmAstikAyAdi dravyornu kArya athavA svabhAva kahe che:dharmo gatisthitimatAM dravyANAM gatyupagrahavidhAtA / sthityupakartA'dharmo 'vakAzadAnopakRdgaganam // 215 / / bhAvArtha-gatipariNAmI jIva ane pudgala dravyone gatimA sahAya denAra dharmAstikAya che. sthitimA sahAya denAra adhamAstikAya che ane avakAza prApavA rUpa sahAya karanAra AkAzadravya che. 215. Educ ational For Personal & Private Use Only IKI .
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana-svayameva gatimAna thayelA jIva ane pudgala e be dravyone dharmAstikAya gatimAM sahAya Ape che, paNa prazamarati * te nahIM cAlatA evA jIva ke pudgala dravyane calAvatuM nathI, mAtra gatipariNatane ja sahAya Ape che. jema cAlatA evA | prakaraNam matsyane jaLa upakAraka cha tema. vaLI jema AkAza dravya svayameva avagAhamAna dravyane avagAha ApavAnA kAraNabhUta thAya che; paraMtu anavagAhamAna dravyane balAtkAre kAi avagAha ApatuM nathI tema. vaLI jema svayameva kRSikArya (khetI) mAM pravarDalA kRSivaLa (kheDuta )ne varSA apekSA kAraNa thAya che; paraMtu khetI nahIM karanAra kheDuta pAse kAMi balAtkAre te khetI karAvato nathI tema. vaLI je bagalIone garbhAdhAna ke prasava thavAno hoya tene varasAdanA garjAravano zabda sAMbhaLavAthI garbhAdhAna ke prasava thAya che paNa jene garbhAdhAna ke prasava thavAno na hoya tene baLAtkAre varasAdano garjArava kAi garbhAdhAna ke prasava karAvato nathI tema. vaLI gurU vigereno pratibodha jene pApI viramavu hoya tene pApathI viramavAmAM nimittabhUta thAya che paraMtu jene pApathI viramavu nathI tene pratibodha kAi baLAtkAre pApathI viramAvato nathI tema. e dRSTAMto pramANe dharmadravyane gatipariNAmavALA jIvo tathA pudgalone gatimA apekSA kAraNa samajabu. teja rIte svayameva sthiti karatA (sthira rahetA) evA jIva pudgalane sthitimA apekSA kAraNa adharmAstikAya dravya jANavU. te kAi sthira rahevA na icchatA evA jIva ke pudgalane balAtkAre sthira rAkhatuM nathI. mAtra sthitipariNatane sthitimAM te upakArI che, AkAza avakAza lenAne icchatA jIva ane pudgalane avakAza prApe che, arthAt teno upayoga avakAza arthe thAya che. te kAi icchApUrvaka 1 ahIM icchA zabda jIva sAthe ja joDavo.. // 77 Jain Education intain For Personal Private Use Only Mw.jainelibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ avakAza Ape cha ema nathI. 215. ___ have pudgala dravya zuM upakAra kare che te kahe cha:sparzarasagandhavarNAH zabdo baMdhazca sUkSmatA sthaulyam / saMsthAnaM bhedatamazchAyodyotAtapazceti // 216 // karmazarIramanovAviceSTitocchAsaduHkhasukhadAH syuH| jIvitamaraNopagrahakarAzca saMsAriNaH skandhAH // 217 // ___ bhAvArtha--sparza, rasa, gaMdha, varNa, zabda, baMdha, sUkSmatA, sthUlatA, saMsthAna, bheda, aMdhakAra, chAyA, udyota ane Atapa e sarva pudgalaskaMdho saMsArI jIvone karma, zarIra, mana, vAkceSTA tathA ucchvAsadvArA duHkha sukha denArA ane janmamaraNamA sahAya karanArA thAya che. 216-217. vivecana-pudgalo saMsArI jIvone skaMdhapaNe aneka prakAre upakAraka thAya che; paramANupaNe te kAi paNa karI zakatA nathI. have tenA upakAra gaNAve che-sparza, varNa, rasa ne gaMdha e pudgala dravyanA upakAra cha, zabdapariNAma paNa pudgala dravyano ja upakAra che, karmapudgalano AtmapradezonI sAthe kSIra nIranI jevo ekalolI bhAva thAya che te paNa pudgala dravyano ja upakAra cha, anaMtapradezI skaMdha je sUkSma pariNAmane pAme che te pudgalano upakAra cha temaja te skaMdho abhra ne iMdradhanuSyAdimAM sthUlapaNe pariName che te paNa pudgalano ja upakAra che, cauraMsAdi saMsthAna (AkRti) je thAya che te pudgalano upakAra ke, khaMDarUpa bheda thAya che te paNa pudgalanuM pariNAma cha; aMdhakAra, chAyA, caMdra tArA vigereno udyota ane sUryAdikano Atapa e sarva pudgalanA ja pariNAma che, jJAnAvaraNAdi karma te pudgalano ja upakAra che, audArikAdi For Personal Private Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra, mana, bacana ne kAyA, tenI ceSTA (kriyA), zvAsocchvAsa e sarva pudgalanA ja pariNAma che. duHkha ane sukha paNa prazamarati pudgalajanita ja cha. jIvitane upagraha karanArA dUdha, ghI vigere ane maraNane upagraha karanArA viSa, garala vigere te sarve prakarakhA pudgalanA ja upakAra (pariNAma) che. ahIM upakAra, pariNAma, svabhAva ekArthavAcI samajavA. eTale upara batAvelA badhA vAnAM pudgalaskaMdhobaDe ja thAya che. te teno ja svabhAva che. temAMnA keTalAka bhAva jIvanI sAthe bhaLavAthI thAya che ane // 78 // keTalAka svAbhAvika thAya che; paraMtu jIvanA bhaLavAthI je thAya che te paNa svabhAva ke pariNAma to pudgala skaMdhono ja samajavo. 216-217. have kALa ane jIvadravyanA upakAra batAve che:pariNAmavartanAvidhiparAparatvaguNalakSaNaH kAlaH / samyaktvajJAnacAritravIryazikSAguNA jIvAH // 218 // bhAvArtha-pariNAmavartanArUpa ane parAparatva guNavALU kALadravya che. samyaktva, jJAna, cAritra ane vIrya zikSA guNavALA jIvo che. 218. vivecana-vRkSAdinA aMkura vadhe che, ghaTe che, kSaya pAme che e kALajanita upakAra ke. mA varte che, mA nathI vartatuM e paNa kALane apekSIne ja kahevAya che tethI te paNa kALakRta upakAra che. pAMca varSathI daza varSa para che ane pacAsa varSathI 1 hAni vRddhirUpa. 2 guru-laghupaNuM (vayamA ekabIjAthI nhAnA-mhoTApaNuM). // 78 // Jan Education For Personal Private Use Only jainelibrary.org
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacIsa varSa apara che, Ama paratvAparatva paNa kALakRta ja che. arthAt tene apekSIne ja kahevAya che. yA pramANe pariNAma vartanA ane parAparatvavaDe kALadravya jANI-poLakhI zakAya che. jIvadravya zuM zuM upakAra kare che ? uttara-tatvArthazraddhAnarUpa hai| samyaktva utpanna kare che, zrutAdi jJAna upajAve che, kriyAnuSThAnarUpa cAritrano upadeza kare cha ane zaktivizeSa je vIrya tene dekhADe che tathA lipi-akSarAdi saMvijJAna utpanna kare che. zrAbadhA jIvakRta upakAra che. 218. iti jIvAjIva svarUpaM. jIva ane ajIva tatvaveM nirUpaNa karyA pachI have puNya pApa-e be padArthane oLakhavA mATe zAstrakAra kahe chaHpudgalakarma zubhaM yattatpuNyamiti jinazAsane dRSTam / yadazubhamatha tatpApamiti bhavati sarvajJanirdiSTam / 216 / bhAvArtha-zubha evAM je karmanAM pudgaLa te punya ane azubha evAM karmanAM pudgala te pApa ema sarvajJa bhagavAne kayuM che. 219 vivecana-ATha karmanI udayamA 122 uttara prakRtio hoya che. temA mizramohanI tathA samakitamohanI ebe bhalelI cha. tathA varNa, gaMdha, rasa ne sparza e cAra nAmakarmanI prakRtimo zubha azubha banne prakAranI hovAthI 126 prakRti udayamAM thAya che. temAM ucca gotra, sAtAvedanI, manuSyanI gati ityAdi 42 prakRti yo je zubha le te puNya nAmathI oLakhAya che. arthAt phaLarUpe pradarzita thatI e 42 puNyaprakRti kahevAya chaH ane pAMca jJAnAvaraNI, nava darzanAvaraNI, pAMca aMtarAya, mithyAtvAdi 14 For Personal Private Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNam 3 ane 25 kaSAya vigere 84 pApaprakRtio kahevAya che. te AtmAne azubha phaLa Ape che. mA prakRtimonuM vizeSa svarUpa khAsa jANavA yogya che. ahIM sthaLa saMkocanA kAraNathI te batAvela nathI. tenA arthIe karmagraMtha, navatatvAdikamAthI joi lebu. yA zlokamAM ve zabda dhyAna kheMcavA lAyaka che. eka to 'jinazAsane dRSTam' e zabda kahela cha tethI e samajavAna ke ke A puNya pApa athavA zubhAzubha prakRtimornu svarUpa jina zAsanamA ja kaheluM che. anya koipaNa darzanamA karmaprakRtipornu bhAvu yathArtha ane vistRta svarUpa kaheluM nathI. bIjo zabda 'sarvajJanirdiSTham' kahela che. e zabda uparathI samajavAna e che ke mA svarUpa sarvajJahU~ kaheluM che chadmasthay-alpamatirnu kaheluM nathI. vaLI temAM bIjuM e paNa rahasya raheluM che ke e AgamagrAhya padArtha ke mAtra buddhigrAhya nathI. sarvajJakathita hovAthI tene tathAprakAre sardahavo e samakitI jIvornu lakSaNa che. 216 have e puNya pApanA kAraNabhUta bhAva tatva che tenuM tathA te Azravane rokanAra saMvara tattvanuM svarUpa zAstrakAra kahe cha:yogaH zuddhaH puNyAzravastu pApasya tadviparyAsaH / vAkkAyamanoguptinirAzravaH saMvarastUktaH // 220 / / bhAvArtha-zuddha evA mana vacana ane kAyAnA yoga ( vyApAra ) te punyAzrava, tethI viparIta te pApAzrava ane mana vacana kAyAnI gupti te nirAzraya evo saMvara kahyo che. 220 vivecana-mana vacana kAyAnA je yoga teno bhAgamapUrvaka je vyApAra te puNyAzrava che, ane svecchApUrvaka je vyApAra te pApAzrava che. ema kahevAnuM tAtparya e ke ke-iMdriya, kaSAya, avrata ane yoga e rIte AzravanA mukhya 4 For Personal Private Use Only sanineterary.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ bheda cha, ane tenA uttara bheda 17 thAya che. temAM 25 kriyA bheLavatA 42 bheda thAya che. paraMtu e sarvamA mukhyatA yoganI cha. yoganI sAthe kaSAyAdi bhaLavAthI prANI zubhAzubha karma bAMdhe che; eTale mana vacana kAyAnA yogano AgamakathanapUrvaka vyApAra arthAta je rIte pAgamomAM kartavyAkarttavya batAveluM che te pramANe samajIne karttavya AcaravU ane akarttavya tajavU tethI puNyAzrava thAya che. arthAt puNyaprakRti-zubha prakRti baMdhAya chaH ane khecchApUrvaka mana vacana kAyAno je vyApAra eTale paudgaLika bhAvamA rAcavu mAcavU, karttavya na karavU ane akarttavya karavU tethI pApAzrava thAya che. arthAt pApa prakRtiazubha prakRti baMdhAya che. ahIM zubha yA azubha karmarnu Avaq tene pAzrava kahela che. AtmAnI sAthe te karmapudgalonuM je baddha thaq teno baMdha tarIke baMdhatatvamA upadeza karelo cha. zubha ke azubha koi paNa prakAranA karma bAMdhavA tethI jIva saMsAramA bhame che-chuTI zakato nathI, tethI AzravatatvanA be bheda chatAM tene heya-tyAjyaja gaNela che. A zlokanA pUrvAdhA AzravatattvanuM nirUpaNa karIne uttarArdhamAM saMvara tatva TuMkAmAM samajAvela che. zAstrakAra mana, vacana ane kAyAnI gupti-tene gopavavA-potAne vaza karavA-yatheccha pravartavA na devA, tene nirAzrava athavA saMvara kahe che. zrA saMvara AzravanA dvArano rodha karanAra che. tenA samiti, gupti, parisaha, yatidharma, bhAvanA ne cAritra evA mukhya 6 bheda | che ane tenA uttara bheda 57 thAya che. samitiguptipuraHsara mana vacana kAyAnI je pravRtti te saMvara che. saMvaranA bIjA paNa aneka medo che. Azrava ne saMvara tatvanuM vizeSa svarUpa jANavAnA icchake navatattvAdi prakaraNonuM jJAna meLava. 220 have nirjarA, baMdha ne mokSa-e traNa tattvanuM svarUpa kahe cha: For Personal Private Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam 80 // saMvRtatapaupadhAnAttu nirjarA karmasantatibandhaH / bandhaviyogo mokSastviti saMkSepAnnavapadArthAH // 211 // bhAvArtha-saMvarayukta jIvane tapa-upadhAna thakI nirjarA thAya che. karmanI saMtati te baMdha, ane baMdhano viyoga al (sarvathA abhAva ) te mokSa. e rIte saMkSepathI nava padArtho kahyA. 221 _ vivecana-jeNe AzrabanA dvAra, saMvaravaDe rokI dIdhA ke evA jIvano yathAzakti tapamA praveza thatAM apUrva ( navAM) | karmano praveza rokAya che ane pUrvopArjita karmanI nirjarA eTale kSaya thAya che. te taparnu bIjuM nAma upadhAna paNa che. mAthAnI nIce rAkhekheM upadhAna-ozIkuM jema mastakane athavA zarIrane sukhanA kAraNarUpa thAya che tema tapa paNa prANIne sukhanA kAraNarUpa hovAthI upadhAna kahevAya che. te tapa 12 prakAre che. cha prakAre bAhya tapa ke ane cha prakAre abhyaMtara tapa che. bAhya tapa karatAM abhyaMtara tapa aneka guNa phaLadAyaka cha. pUrva karmane nirjaravAmAM tapaja apUrva nimitta cha. tapa sivAya pUrva karma nijarI zakAtAM nathI. karmanuM nirjaravU eTale jIvane phaLa-vipAka ApyA sivAya pradezodayavaDe AtmAthI tenuM chuTuMI paDI jaq. A tapa nikAcita karmone paNa bALIne bhasma karI de cha. tapa zabdamAtrathI upavAsAdi anazana tapa tarapha ja mANasanI dRSTi khecAya che, teneja tapa tarike oLakhe che, paraMtu tapanA bAre prakAra tarapha dRSTi karavI. abhyaMtara tapamA vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, dhyAna vigerene tapa tarike ja gaNela che. te tapa mahA lAbhakAraka cha ane tenAvaDeja anaMta bhavonAM pUrvabaddha karma nirjarI zake che. mAtra bAhya tapanI ke ajJAnakaSTanI tevI zakti ke ja nahIM. ajJAnakaSTathI to mAtra paudgaLika // 8 // Jain Education Inter For Personal Private Use Only witayainelibrary.org
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukha prApta thAya che ke je punaH punaH prANIne saMsAramA paribhramaNa karAve che. have paMdhatacca samajAve ke. karmanI saMtatijJAnAvaraNAdi karmono aviccheda te baMdha kahevAya che. kAraNake pUrvakarmanA udayavaDe ja prANI navAM karma bAMdhe ke ane ve udayamA AvatAM sudhI sattApaNe rahe che. pUrva karma sivAya navA karma baMdhAtA nathI. baMdhanA cAra prakAra kahelA che.1 prakRti baMdha, 1 sthiti baMdha, 3 anubhAga baMdha ane 4 pradeza baMdha. A cAreno pradezabaMdhamA samAveza thai jAya che. kAraNa ke baMdhAyela karmonA pradezono svabhAva, tenI sthiti ane teno rasa te pradezamA ja rahela che. bIjI rIte prakRtibaMdhamAM paNa bIjA traNa prakAranA baMdhano samAveza karavAmAM Avelo cha. A cAre prakAranA baMdhana svarUpa karmagraMtha, karmaprakRti, paMcasaMgrahAdikathI jANavA yogya che. baMdhanuM yathArtha svarUpa samajyA pachI tene aTakAvavAno upAya ThIka thai zake che. jema vyAdhinuM yathArtha nidAna thayA pachI cikitsA barAbara thai zake che tema. samagra prakAre karmono je AtyaMtika kSaya-viyoga te mokSa kahevAya che. mokSa te kAi judI vastu nathI. anAdi kALathI karmovaDe baMdhAyelA jIvonuM je tadana karmarahita thai jaq-karmono evo AtyaMtika viyoga thavo ke je pharIne baMdhAya nahIM tenuM nAma mokSa. evI karmaviraha dazA thatAM zuddha nirmaLa thayela AtmA lokAgre jaine rahe che. prasaMgopAta mokSa (siddhi ) sthAnanu varNana mokSadvAramA karavAmAM Ave che, temaja siddhanA bheda ane tenI saMtapadAdi nava dvAravaDe prarupaNA karavAmAM Ave che, te navatattva prakaraNAdikathI jANI levI. bAkI mokSatacano artha to TuMkAmA upara jaNAvyo che teja samajavo. A pramANe kartA kahe cha ke-saMkSepI nava padArtho kahyA. 221 iti navatattva svarUpam. Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 1 // have samyagdarzana, jJAna ane cAritrAdinuM svarUpa kahevAnA prAraMbhamAM prathama samyagdarzananuM svarUpa kahe cha:eteSvadhyavasAyo yo'rtheSu vinizcayena tattvamiti / samyagdarzanametattu tannisargAdadhigamAdvA // 222 // zikSAgamopadezazravaNAnyekAthikAnyadhigamasya / ekArthaH pariNAmo bhavati nisargaH svabhAvazca // 223 // bhAvArtha-zrA nava padArthone viSe vizeSe karIne nizcayapUrvaka 'Aja tatva ' evo je adhyavasAya te samyagdarzana. e samyagdarzana svabhAvathI athavA guruupadezathI thai zake che. zikSA, bhAgamopadeza ane zAstrazravaNa e guruupadezanA ekArthavAcaka che. temaja pariNAma, nisarga ane svabhAva e paNa ekArthavAcaka che. 222-223 vivecana-upara kahI gayelA jIvAdi nava padArthone viSe je nizcaya-arthAta te yathArtha che-tathya che-satya ke evA nirNayavALo adhyavasAya te samyagdarzana kahevAya che. temAM pArakI dAkSiNyatA ke anuvRtti na hovI joie-AtmAnAja zuddha adhyavasAya evA hovA joie. te samyagdarzana ke prakAre prApta thAya che. nisargathI ne adhigamathI. nisargathI eTale svabhAvathI. saMsAramA paribhramaNa karatA jIvane anAbhoge karmano kSaya thavAthI arthAt karma ochA thavAthI-yathApravRtti karaNavaDe karmonI sthiti ghaTavAthI graMthI-dezane pAmIne, apUrva karaNanA lAbhavaDe, te graMthIno bheda karIne arthAt ati niviDa evI je rAgadveSanI pariNati tene nivArIne anivRtti karaNa pAmavAthI eTale zubha pariNAmanI anivRtti-sthiratA thavAthI prANI svabhAve ja samakita pAme che tene nisarga samakita kahe che. tenuM lakSaNa-cinha tattvArthazraddhAna che. je bhaga Jain Education in For Personal Private Use Only HIN ainelibrary.org
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ **3******** vaMtanI pratimAnA dekhavAthI athavA sAdhu munirAjanA darzana mAtrathI pUrvokta prakAre samyagdarzana prApta thAya che te nisarga samakita kahevAya che. zubha pariNAma, nisarga ne svabhAva e traNe zabdo eka ja arthanA vAcaka che. have je gurumahArAja vigerenA upadezathI zubha pariNAma utpanna thAya che ane tethI graMthIbheda thatAM samakita prApta thAya che te adhigama samakita kahevAya che. zubha pariNAmanI to banemAM tulyatA che; mAtra kAraNa paratve ja bheda che. zikSA, Agamopadeza ne zAstrazravaNa e trase adhigamanA vAcaka ja che. samyagdarzana te AtmasvarUpanuM vAstavika dekhayuM, te tatvArtha zraddhAnavaDe ja thAya che. eTale samyagdarzana ne samakita ekaja vastu che. 222-223 ear prakAre prApta thatA samakitanI prApti temaja tenAthI viparyaya bhAva te mithyAtva che ema kahe che bhane jJAnanA bheda samajAve che: etatsamyagdarzanamanadhigamaviparyayau tu mithyAtvam / jJAnamatha paJcabhedaM tatpratyakSaM parokSaM ca // 224 // tatra parokSaM dvividhaM zrutamAbhinibodhikaM ca vijJeyam / pratyakSaM tvavadhimanaH paryAyau kevalaM ceti // 225 // eSAmuttarabhedaviSayAdibhirbhavati vistarAdhigamaH / ekAdInyekasmin bhAjyAni tvAcaturbhya iti // 226 // samyagdRSTerjJAnaM samyagjJAnamiti niyamataH siddham / AdyatrayamajJAnamapi bhavati mithyAtvasaMyuktam // 227 // 1 tu zabdAt saMzayazca. For Personal & Private Use Only *O*- **************
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 2 // bhAvArtha:-upara kahelA samyagdarzana ( tatvazraddhAna )thI viparItapaNu, guruupadezano anAdara ane saMzaya te mithyAtva che. pratyakSa ane parokSa evaM jJAna pAMca prakAranuM che. temA zrutajJAna ane matijJAna ema be prakAraceM jJAna parokSa jANavuH ane avadhi, manaHparyAya tathA kevala e traNa prakAre pratyakSa (jJAna) jANavU. uttarabheda viSayAdivaDe thAya che, tethI A jJAnano vizeSa bodha thai zake che. eka AtmAne viSe ekathI mAMDIne cAra jJAna paryaMta hovA ghaTe che. samyagdRSTi jIvanuM jJAna nizce karIne samyagajJAna kahevAya che, temaja mithyAtvasaMyukta evAM AdinAM traNa (jJAna ) ajJAna kahevAya che. vivecana-A cAra zloka paikI prathamanA ardhA zlokamAM ja mithyAtvanuM svarUpa kaheluM che. tatvArthanI yathArtha zraddhA na hovI te mithyAtva che. jyAMsudhI prANIne karmasthiti vizeSa hoya che tyAMsudhI tene tattvArthanI zraddhA thatI ja nathI. A | saMsAramA anAdi kALathI anaMta pudgala parAvartana karatAM jyAre prANIne chenuM pudgala parAvartana prApta thAya che arthAt bhAvI saMsAra mAtra eTalo ja rahe the tyAre tenAmAM mArgAnusArIpaNuM Ave che ane te karatAM paNa jyAre saMsArasthiti ghaTeardha pudgala parAvartana jeTalI vadhAremA vadhAre rahe tyAre jIva samakita pAme che. jyAMsudhI jIva samakita pAmato nathI tyAMsudhI tenAmAM viparyayabhAva rahe che. jaDa cetananuM vAstavika svarUpa tene samajAtuM nathI-tenA para yathArtha zraddhA AvatI ja nathI. tevA bhAvane zAstrakAre mithyAtva kahela che. tenA abhigrahika, anabhigrahika, abhinivezika, anAbhogika ane sAMza- | yika evA pAMca prakAra che. temaja bIjA paNa tenA ghaNA medo zAstramA batAvelA che. te bhedone barAbara samajIne jeTalo prayAsa thai zake teTalo karI mA mahAn doSane TALavAnI jarUra che. prANIno parama zatru mithyAtva che. tenAvaDe ja prANI Man 82 // Jain Education ! For Personal & Private Use Only Mar
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAramA aparimita kALa paryaMta paribhramaNa kare che. e mithyAtvanuM svarUpa anya graMthothI jANI levu. ahIM teno vistAra karavAmAM Avyo nathI. - have jJAnanA mukhya pAMca bheda che. temAM be parokSa jJAna cha bhane traNa pratyakSa jJAna che. akSa zabda ahIM AtmAvAcaka che. je jJAna iMdriyonA sAdhana sivAya paramAyu jANI zake cha arthAt je jJAnamA AtmAne iMdriyAdikanI apekSA rahetI nathI te pratyakSa jJAna kahevAya che. pratyakSa jJAnanA paNa ve prakAra che. deza pratyakSa ne sarva pratyakSa. avadhi ne manaHparyava e deza pratyakSa cha; kevaLajJAna sarvapratyakSa che. mati bhane zruta e be parokSa jJAna che. te iMdriya ane mananA nimittathI iMdriyodvArA AtmAne thAya cha sAkSAt AtmAne parabhAryA thatA nathI. e baMne jJAna kSayopazamajanya che. pratyakSajJAnamAM paNa avadhi ne manaHparyava kSayopazamajanya cha bhane kevaLajJAna kSAyika bhAvanuM cha. te jJAnAvaraNIya karmanA sarvathA kSayathI ja utpanna thAya che. matijJAnanu cIjeM nAma Abhinivodhika jJAna che. zruta-Agama te atIMdriya viSayavAroM che, paraMtu te sarvajJakathita hovAthI yathAthe bodha ApanAra che eTale te pramANabhUta gaNAya che. matijJAnanA zrutanidhita ane azrutanizrita evA ve prakAra che. zrutanizritanA avagraha, ihA, apAya ne dhAraNA ema cAra bheda che. avagrahanA paNa vyaMjanAvagraha ne arthAvagraha evA be prakAra che. zrutanizrita matijJAnanA ekaMdara 28 bheda thAya che. e dareka bhedanA vaLI bahu ne abahu, bahuvidha ne abahuvidha vigere bAra bAra bheda thAya che, eTale badhA maLI 336 bheda thAya che. azrutanizrita matijJAnanA autpAtikI, vainayikI, kArmaNakI ane pAriNAmikI buddhirUpa cAra bheda Jain Education in For Personal Private Use Only A w.jainelibrary.org
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati // 3 // che-te bheLavatAM matijJAnanA 340 bheda thAya che. zrutajJAnanA 14 ane 20 bheda thAya che. aMgavAhya ane aMgapraviSTa evA be bheda paNa tenA che. aMgavAhyamA Avazyaka, uttarAdhyayana, dazavaikAlikAdikano samAveza thAya che. aMgapraviSTamAM AcArAMgAdi dvAdazAMgIno samAveza thAya che. A baMne jJAna sarvadravyaviSayI che. ___ avadhijJAnanA jaghanya, madhyama ne utkRSTa ema traNa bheda cha, anugAmI, ananugAmI vigere cha bheda ke ane taratamatA yoge asaMkhya bheda paNa thAya che. mana:paryavajJAnanA Rjumati ne vipulamati ema ve bheda che. Rjumati karatAM vipulamati vizeSa nirmaLa che. yA jJAna avadhijJAnanA utkRSTa viSaya karatAM anaMtamA bhAganA manodravyane jANanAra the, paraMtu tenA karatAM kAtyaMta vizuddha ke ane tenA svAmI apramatta muni ja che-bIjAne te jJAna thatuM nathI. jAtismaraNa jJAna matijJAnanoja bheda che. mati zruta ne avadhi etraNa jJAna mithyAdarzananA yogathI viparyayabhAvane pAme che eTale te matiajJAna, zrutaprajJAna ane vibhaMgajJAnanA nAmathI oLakhAya che. kevaLajJAna to sarva jIvane eka sarakhaM ja thatuM hobAthI tenA bheda vibheda nathI. A jJAna saMbaMdhI vizeSa vicAra tenA bheda, kALa, kAraNa, svAmI, kSetrAdi jANavAthI jANI zakAya che. vistAranA icchake zrI naMdIsUtra ane vizeSAvazyakAdithI te jANI levo. A pAMca jJAna paikI samakALe keTalA hoya ? tenA uttaramA 1-2-3-4 hoya ema kahela che. samakALe pAMca jJAna eTalA mATe na hoya ke jyAre kevaLajJAna prApta thAya che tyAre prathamanA chAnasthika jJAna betraNa ke cAra hoya te naSTa thai jAya che. mAtra ekalu kevaLajJAna ja lokAloka prakAzaka rahe ke ke jemAM bIjAnI bIlakula apekSA honI nathI. jIvane For Personal Private Use Only Lo n elarary.org
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka jJAna jyAre kahevAya tyAre aa pramANe kevaLajJAna eka ema samajavu. athavA akSarAtmaka zrutano sarvatra saMbhava na hovAthI ekalu matijJAna paNa kahevAya che. be jJAna mati ne zruta hoya tyAre kahevAya che. traNa jJAna mati zruta ne avadhi athavA mati zruta ne manaHparyava hoya tyAre kahevAya che. avadhijJAna vinA paNa manAparyavajJAna thAya che. cAra jJAna mati zruta avadhi ne mana:paryava sAthe hoya tyAre kahevAya che. A pramANe te saMkhyAnI vivakSA jANavI. samyagdRSTi jIva tatvArthazraddhAnarUpa samyagdarzana yukta kahevAya che. tenuM zaMkAdi zalyarahita je jJAna te samyagjJAna kahevAya che kemake te yathAvasthita padArthane jANanAra chaH ane te nizcaye aviruddhapaNe siddha thayela che. mithyAdarzananA yogI mati zruta ne avadhi e traNa jJAna sadasad vizeSa parijJAnano abhAva hovAthI, yadRcchAbhAva hovAthI, unmattanI jema asat vastunI upalabdhi karAvanAra hovAthI ane jJAnanA phaLarUpa viratino temA prabhAva hovAthI ajJAna kahevAya che. eTale mithyAdRSTi jIvone matizrutAdi hoya te matiajJAnAdinA nAmathI oLakhAya che. 224 thI 227. A pAMca jJAna- svarUpa ghaNuM vistAravAroM che, paraMtu sthaLasaMkocanA kAraNathI atra teno vistAra karavAmAM pAvyo nathI. samyagdarzana ane samyagjJAna- nirUpaNa karIne have samyagacAritranuM nirupaNa karavAmAM Ave che te cAritranA pAMca prakAra batAve che:sAmAyikamityAcaM chedopasthApanaM dvitIyaM tu / parihAravizuddhikaM sUkSmasaMparAyaM yathAkhyAtam // 228 // For Personal Private Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam 1184 // ityetatpaJcavidhaM cAritraM mokSasAdhanaM pravaram / naikairanuyoganayapramANamArgaH samanugamyam // 226 // bhAvArtha-paheluM sAmAyika, bIjaM chedopasthApana, zrIjuM parihAravizuddhi, cothu sUkSmasaMparAya ane pAMca, yathAkhyAta. e pAMca prakAraceM cAritra mokSanuM zreSTha sAdhana che ane te aneka anuyoga, naya ane pramANa mArgavaDe karIne samyag prakAre jANavA-AdaravA yogya che. 228-229. vivecana-rAga dveSa rahitapaNuM te sama kahIe teno je Aya ke lAbha thAya temaja jJAnAdikano upacaya thAya tene sama-Aya samAya kahIe. teja che prayojana jenuM te prathama sAmAyika cAritra kahIe. sAmAyika cAritranAM be prakAra ke. 1 itvara, 2 yAvatakathika. pahelA chelA tIrthakarane vAre sAmAyika cAritra itvara eTale cha mAsa paryatarnu hoya ane madhyama 22 tIrthakarone vAre yAvajjIvita hoya. 2 pUrva paryAyano cheda karIne uttara paryAyarnu sthApana karavU te chedopasthApanIya cAritra kahIe. A cAritra pahelA ne chelA tIrthakarane vAreja hoya che. hAla je vaDI dIkSAnA nAmathI oLakhAya ke te A bIjuM chedopasthApanIya cAritra che. 3 AhAranA parityAgavaDe karIne eTale tapAdivaDe karIne je AtmAnI vizuddhi karavI te parihAravizuddhi cAritra kahIe. te cAritra navamA pUrvanI trIjI AcAra vastu paryata bhaNelA nava sAdhuono gaNa gacchamAthI nIkaLIne parihArika kalpapaNe sthita thayela hoya tene hoya che. temAM cAra parihArika muni grISma, zizira ne varSA RtumA eka upavAsathI mAMDIne pAMca upavAsa paryata tapa kare eTale grISma RtumA jaghanyathI 1, madhyama 2, ane utkRSTa // 4 // Jan Education For Personal Private Lise Only mejainelibrary.org
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAkSINamoha guNAhIe. athavA 3 upavAsa ane ziziraRtumA jaghanya 2, madhyama 3 ane utkRSTa 4 upavAsa; ane varSARtumA jaghanya 3, madhyama 4 ane utkRSTa 5 upavAsa kare. pAraNe AMbIla kare. bIjA vaiyAvacca karanAra 4 muni ane 1 AcArya te niraMtara AyaMbila kare. pratyekanA cha cha mAsa gaNatAM ekaMdara 18 mAse e kalpa pUrNa thAya. tenI vizeSa samajutI ane vidhAna pravacana sArAddhArAdi graMthothI jANavU. 4 sUkSma saMparAya nAme cAritra ke jenI aMdara lobha nAmano saMparAya je kaSAya te atyaMta sUkSma ( alpa ) hoya te cAritra zreNigata munine dazame guNaThANe hoya. 5 pAMcamuM yathAkhyAta cAritra te agyAramA upazAMtamoha athavA bAramA kSINamoha guNaThANe vartatA munine prApta thAya che. bhagavaMte je pramANe cAritra kamu che te pramANe pUrNa rUpamA je cAritra hoya te yathAkhyAta cAritra kahIe. athavA akaSAyIpaNAnuM cAritra te yathAkhyAta cAritra kahIe. mA pAMca prakAranA cAritra ATha prakAranA karmono caya je saMcaya tenuM riktikaraNa te khAlI karavu-rahita karavU eTale karmonA saMcaya rahita karanAra hovAthI cAritra kahevAya che ane temAM samyag jJAnapUrvaka kriyAnuSThAna karAtuM hovAthI te mokSanuM pravara ( zreSTa ) sAdhana che. te cAritra aneka prakAranA anuyogadvAravaDe, naigamAdi aneka nayovaDe bhane pratyakSa parokSAdi pramANobaDe jANavA-samajavA yogya che. 228-226 samyagdarzana, sabhyagjJAna ane samyakcAritra te traNe ekaThA maLelA mokSanA sAdhaka cha ke te traNe ekalA judA judA paNa mocanA sAdhaka cha ? teno uttara kahe che. samyaktvajJAnacAritrasaMpadaH sAdhanAni mokSasya / tAsvekatarAbhAve'pi mokSamArgo 'pyasiddhikaraH // 230 // takaraNa te khAlAvata hovAthI Jain Education international For Personal Private Use Only Fow.jainelibrary.org
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 5 // pUrvadvayasampadyapi teSAM bhajanIyamuttaraM bhavati / pUrvadvayalAbhaH punaruttaralAbhe bhavati siddhaH // 231 // bhAvArtha-darzana (samyaktva) jJAna ane cAritranI saMpatti e mokSanAM sAdhana che. temA ekanA paNa abhAve mokSamArga prApta thato nathI. ( pUrvalA ) samyaktva ane jJAna benI prApti thaye chate pachI kaheluM cAritra koine prApta thai zake cha, temaja cAritrano lAbha thaye chate pUrvalA beno lAma niyamA thAya che. 230-231 vivecana-samyagdarzana, samyagjJAna ne samyakcAritra e traNe ekaThAM maLelA hoya toja te saMpUrNa mocaprAptinAM sAdhana che te vinA mokSanA sAdhanabhUta thai zakatAM nathI. e samyaktvAdi parasparanI apekSAvaDe ja mokSanA sAdhaka thai zake che. triphaLAM eTale haraDA, beDAM ne AmaLAM etraNe samabhAge ekaThAM maLelA hoya toja jema amuka vyAdhinivAraNAdi kArya karI zake che, te sivAya samaviSamapaNe athavA eka ke ve vAnAM khAsa vyAdhinivAraNaceM kArya karI zakatAM nathI; tenI jema ahIM A tripuTI mATe paNa samajavu. te traNamAM paNa samyagdarzana ane samyagjJAna chatAM samyakcAritranI prApti hoya ke na hoya paNa samyagcAritranI prApti sAthe to samyagdarzana ane samyagjJAna hoyaja. eTale uttaranA lAbhe pUrvadvayano lAma niyamA samajavo ne pUrvadvayanA lAbhe cAritranI bhajanA samajavI. pUrvadvaya eTale samyagdarzana ane samyagjJAna te to samakALe ja prApta thAya cha, bhane te ve binA samyakcAritra prApta thatuMja nathI, tatpUrvakaja teno lAbha thAya che. 230-231 | samyaktvAdi sAdhanane ArAdhIne (pALIne ) kevI rIte avikaLa anuSThAna karavU te kahe cha: dharmAvazyakayogeSu bhAvitAtmA pramAdaparivarjI / samyaktvajJAnacAritrANAmArAdhako bhavati // 232 // 85 For Personal Private Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ *+++***K ArAdhanAstu teSAM tisrastu jaghanya madhyamotkRSTAH / janmabhiraSTatryekaiH sidhyantyArAghakAstAsAm // 233 // tAsAmArAdhanatatpareNa teSveva bhavati yatitavyam / yatinA tatparajina bhaktyupagrahasamAdhikaraNena // 234 // bhAvArtha - kSamAdika dazavidha dharma ane Avazyaka yogane viSe bhAvitAtmA pramAdarahita chato samyaktva, jJAna ane cAritrano yArAdhaka thAya che. jaghanya, madhyama dhane utkRSTa evI traNa prakAranI ArAdhanA te ( ratnatrayI ) nI thAya che, ane tenA ArAdhaka anukrame ATha, traNa ane eka bhave siddha thAya che ( moca pAme che. ) tenI ArAdhanA karavAmAM tatpara evA munie te ratnatrayInuM ArAdhana karavAmAM sAvadhAna evA sAdhunI ane jinanI bhakti, sahAya ne samAdhi karave karIne temAM yatna karavo yukta che. 232-33-34 vivecana-kSamAdika daza prakAranA dharmane viSe eTale kSamA, mRdutA, saralatA, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, zauca ( zradatta tyAga ), akiMcana ane brahmacarya A daza prakAranA yatidharmane viSe ane pratikramaNa, AlocanA, svAdhyAya, pratyupekSaNa, pramArjana ane nirgamapravezAdi avazya kRtyAne viSe bhAvitAtmA zrane samasta prakAranA pramAdanA parihArI muni samyaktvAdi sAdhanonA kharekharA ArAdhaka thai zake che; bIjA thai zakatA nathI. tenA ArAdhaka paNa traNa prakAranA hoya che. 11 jaghanya, 2 madhyama, ne 3 utkRSTa, temAM jaghanya ArAdhaka ATha bhave, madhyama ArAdhaka taNa bhave athavA trI bhave ane utkRSTa ArAdhaka eka bhave arthAt teja bhave siddhine prApta kare che arthAt mokSasukha meLave che. ATha bhava karanAra paNa manuSya devanA bhavoja kare che ghane zraNa bhava karanAra madhyamAM eka devabhava ane bIjA ve manuSyanA bhava kare che. utkRSTa ArAdhaka For Personal & Private Use Only **********
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 86 // jIvo marudevA mAtAnI jevA hoya che ke je e tripuTIno lAbha je bhavamAM pAme teja bhavamA mokSa prApta kare che. te samyaktva, | jJAna ane cAritranA ArAdhanamA tatpara jIve tene viSeja satat prayatnavaMta rahe. vaLI temaNe satvavaMta thaine tIrthakara bhagavaMtane yathAsamaya vaMdana namaskAra karavAmAM, temanA guNotkIrtanamA ane jinabiMba pratiSThAdi kAryanA mahAn phaLa batAvavAmAM niraMtara tatpara rahe. sAdhu munirAjane vastra, pAtra, bhAtapANI ane vastI dAnAdivaDe samAdhi upajAvI temanI prasannatA meLavavI. e pramANe devagurunI pUrNapaNe ArAdhanA karavAthI e tripuTInuM ArAdhana thai zake cha; te vinA thai zakatuM nathI. have prazama sukhanA abhilASI jIvo kevA hoya ? te batAvIne sarva sukha karatAM prazama sukhanI zreSThatA batAve che, temaja kharaM sukha oLakhAve che:svaguNAbhyAsaratamateH paravRttAntAndhamUkabadhirasya / madamadanamohamatsararoSaviSAdairadhRSyasya // 235 // prazamAvyAbAdhasukhAbhikAMkSiNaH susthitasya saddharme / tasya kimaupamyaM syAt sadevamanuje'pi loke'smin // svargasukhAni parokSANyatyantaparokSameva mokSasukham / pratyakSaM prazamasukhaM na paravazaM ca na vyayapAptam // 237 // | nirjitamadamadanAnAM vAkAyamanovikArarahitAnAm / vinivRttaparAzAnAmihaiva mokSaH muvihitAnAm / / 238 zabdAdiviSayapariNAmamanityaM duHkhameva ca jJAtvA / jJAtvA ca rAgadveSAtmakAni duHkhAni saMsAre // 239 // svazarIre'pi na rajyati zatrAvapi na pradoSamupayAti / rogajarAmaraNabhayairavyathito yaH sa nityasukhI // 240 // // 86 Jain Education For Personal Private Use Only INuw.jainelibrary.org
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhrmdhyaanaabhirtstridnnddvirtstriguptiguptaatmaa| sukhamAste nidvaMdvo jiteNdriypriisshkssaayH|| 241 // viSayasukhanirabhilASaH prathamaguNagaNAbhyalaMkRtaH saadhuH| dyotayati yathA na tathA sarvANyAdityatejAMsi // ( samyagdRSTijJAnI viratitapobalayuto 'pyanupazAntaH / taM na labhate guNaM yaM prazamaguNamupAzrito lbhte)|| bhAvArtha-AtmaguNano abhyAsa karavAmAM tatpara, paravRttAMtamAM aMdha, mUka ane badhira, tathA mada, madana, moha, matsara, roSa ane viSAdavaDe karIne ajita evA, zAnta avyAvAdha sukhanA abhilASI tathA sAdhudharmane viSe susthiratAvaMta munine deva manuSyayukta A sakala lokane viSe zI upamA pApI zakAya ? svarganAM sukha parokSa che. mokSanuM sukha to atyaMta parocaja che, paNa nahIM paravaza ane nahIM vyayaprApta evaM prazama sukha pratyakSa che. mada, madanane sarvathA jItanArA, tana mana vacananA doSa rahita ane niHspRha evA suvihita sAdhuone ahIMja mokSa che. anitya evA zabdAdi viSayanA pariNAmane duHkhadAyI jANIne ane rAgadveSathI yatA duHkhone samajIne saMsAramA je potAnA zarIra upara paNa rAga karato nathI, zatru upara paNa dveSa karato nathI bhane roga jarA tathA maraNanA bhayathI vhIto nathI-abAdhita rahe che te nitya sukhI che. dharmadhyAnamA magna, traNa daMDathI mukta, traNa guptithI gupta ane iMdriya, parISada tathA kaSAyane jItelo evo sarva prapaMcarahita puruSa sukhasamAdhimA masta bando rahe che. viSayasukhathI virakta ane prazamAdika guNagaNathI vibhUSita sAdhu jevo udyota kare ke tevo udyota sUryanA saghaLA kiraNo paNa karI zakatA nathI. samyagdRSTi, jJAnI, saMyamI ane tapobaLa yukta chatAM paNa ke anupazAnta sAdhu, jebo guNa zAnta guNavALo sAdhu pAme ke tevo guNa pAmI zakato nathI. 235-242. For Personal Private Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 87 // 08-13+193+100+ vivecana - svaguNa je samyaktva, jJAna ne cAritra - tadrUpa je sAdhuguNa tenA abhyAsamAM rakta eTale tenA anuSThAnanI vAraMvAra AvRtti karavAmAM tatpara che mati jemanI evA, pArakI vArtA karavAmAM pArakA ceSTita jovAmAM, pArakA doSanI hakIkata sAMbhaLavAmAM je muMgA, aMdha ane baherA che arthAt je pArakA avarNavAda bolatAja nathI, pArakA ayogya varttana sAmI STa karatA nathIne pArakA avarNavAda bolAtA hoya te sAMbhaLatAja nathI evA, (ahIM pArakA vRttAMtanI aMdara pArakA doSa sAthai pArakAguno paNa samAsa thato hovAthI tene mATe ema khulAsA karelo che ke potAnAja samyaktvAdi guNanI vRddhimA vyagra hovAthI pArakA guNa paNa jovAmAM, bolavAmAM ne sAMbhaLavAmAM tatpara hotA nathI ) tathA mada te garva, madana te kAma, moha te hAsya rati vigere, matsara te citastha evo kopa ke je bahAra prakaTa jaNAto nathI, arthAt anya AkrozAdi karanA pratye je sAmo AkrozAdi rUpe prakaTa thato nathI te, tathA roSa te netranuM lAla thanuM, Akroza karavo, tADanA tarjanA karavI vigere bAhya liMga ( cinha ) vALo vikAra ane viSAda te svajanAdikanI Apatti joine hRdayamAM thato kheda ityAdi doSothI je parAbhava pAmela nathI evA, prazama sukhanA abhikAMcI ane avyAvAdha mokSa sukhanA icchaka temaja mULottara guNarUpa je saddharma temAM nizcaLa evA uttama sAdhu munirAjane A deva manuSyarUpa sarva lokamAM konI upamA ApIe ? arthAt devomAM ne manuSyomAM prazama sukha jevuM bIjuM koi sukhaja nathI. mokSa sukha paNa te sukhathI vadhe tema nathI. prazamasukha te saMsAramA mokSasukhanI vAnakI che. tenAja icchaka je hoya tene bIjI upamA ghaTI zake ja nahIM. tyAM upamAna ne upameya ekaja che. 235-36 For Personal & Private Use Only **< 980300 // 87 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ ___ svarga ne mocanA sukha parokSa che. vaLI te bane prakAranA sukha mAtra Agamagamya che. temAM paNa mocanuM sukha to atyaMta parokSa che. svarganA sukhanuM to lezamAtra paNa upamAna ahIM atyaMta sukhI manuSyanA sukhane karI zakAya, paNa moca sukha mATe to ahIM koi upamAna cha ja nahIM, tethI te atyaMta parokSa che. sarva pramANamA jyeSTha evA svAtmavartI pratyakSa pramANavaDe je | jANI zakAya ke ebuM prazamasukha parAdhIna nathI, te to svAyatta-svAdhIna ja che. vaLI svAdhIna hovAthI te vyayaprApta paNa nathI, arthAt kAMi badalo ApavAvaDe meLavI zakAya tevU nathI; tenA badalAmA kAMi ApapaDatuMja nathI. vaLI je nAza paNa pAmatuM nathI, AtmAne choDIne anyatra sthiti karatuM nathI ane viSaya sukha to paravaza cha arthAt vipayone AdhIna che. viSayanA abhAve tenI prApti thai zakatI nathI. sukha zabdathI bolAvAtA cAra prakAranA sukhomA Avu mahad aMtara che te samajavA yogya che. 237 graMthakAra kahe cha ke-jemaNe garva tathA kAmane jItI lIdhela cha, je svastha cittavALA cha, zAMta che ane vacanAdi vikArathI rahita cha temA vacana vikAra-hiMsaka, kaThora athavA asatya vANI bolavI te kAyavikAra-doDavU vaLagaq te ane manovikAra-koino droha ciMtavavo, abhimAna karavu ke IrSyA karavI te. evA vikArothI virahita ane para viSayanI je AzA tethI nivRtta thayelA arthAt jemane paraviSayanI bhAzA rahelI nathI evA, parathI prApta thAya tevA dhana, dhAnya, rajatAdinI kiMcit paNa icchA vinAnA, mAtra bhikSAthI prApta thatA annapAnathIja jIvanano nirvAha calAvanArA-te annapAna paNa zAstrokta vidhipUrvaka nirdoSa maLI zake toja jJAna cAritranuM upakAraka mAnAne grahaNa karanArA-nahIM to te vinA calAvI in Education For Personal Private Use Only Www.jainelibrary.org
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam 3 // 8 // lenArA-niraMtara tapasvI gaNavA yogya-eTale jo vizuddha AhAra na maLe to je zuddhAzayavALA muni tene tapovRddhi rUpe nijarA mAnanArA evA muni mahaMtone mokSasukha ahIMja che. e mokSasukha upamAna che ane prazamasukha upameya che. eTale jyAM prazamasukha che tyAMja mokSasukha cha ema samajavu. 238. zabda, rUpa, rasa, gaMdha bhane sparzarUpa je iMdriyAdikanA viSayo tenA iSTAniSTa pariNAma te pariNAmathI utpanna thatuM je sukha te anitya cha; kemake viSaya samIpa chatAM tajanya sukha hoya che ane viSaya dUra thA tajanya sukha nAza pAme cha vaLI viSayajanya sukha te duHkhaja cha; jema dhAdhara arthAt pAmAvALA puruSane kharaja khaNavAthI je sukha thAya che te pariNAme duHkharUpa ja pariName che, tema viSaya sukhanA pariNAma paNa kaTu hovAthI te pariNAme duHkharUpaja che. tene anpa buddhivALAja sukharUpa mAne che. A pramANe jANIne temaja tene A saMsAramA rAga dveSAtmaka-rAga dveSanI pariNatithI thayelA-rAgadveSAnuviddha jANIne uttama munio-uttama jIvo potAnA zarIramA paNa rAga-mamatA karatA nathI ane zatrune viSe paNa pradveSa karatA nathI, temaja roga te jvarAdi vyAdhi, jarA te vayohAni, maraNa te prANanAza (prANaviraha), bhaya te ihaloka paralokAdi sAta prakAranA-tenAthI-tenI prAptithI kiMcit paNa je bAdhita thatA nathI, enAthI je bIlakula bhayabhIta thatA nathI tevA jIvonAtevA munio ja nitya sukhI che. 239-40 __AjJAvicaya, apAyavicaya, vipAkavicaya ne saMsthAnavicayarUpa dharmadhyAnane viSe rakta, anAgamika je vyApAra te daMDa | kahIe, tevA manadaMDa, vacanadaMDa ne kAyadaMDarupa traNa daMDathI virakta, traNa guptivaDe guptAtmA eTale maunI, niravadyabhASI, For Personal Private Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyAvaDe kAyotsarga karanAra athavA kAya vyApArane rokanAra, pravacanokta vidhivaDe dharmadhyAnanA dhyAnAra ane Arta raudra dhyAnanA adhyavasAyane rokanAra, nirAbAdhapaNe samasta kriyAnuSTAna karanAra, nidvaMdva eTale ekalA-sakaLa upadrava rahitaniSkalaha, iMdriyone jeNe jIti lIdhI che evA arthAt iMdriyone potAne vaza karanArA, samasta parisahane samyak prakAre sahanArA ane kaSAyanA udayane rokanArA arthAt tene niSphaLa karanArA evA muni ja kharekharA sukhamA rahe the. kharA sukhano teja anubhava kare che. 241. zabdAdijanya viSaya sukhamAthI jemano abhilASa nAza pAmI gayo che evA ane svAdhyAya saMtoSAdi je prazamaguNa teno je samUha tenAvaDe alaMkRta-vibhUSita, evA sAdhu jema tArA vigairenI prabhAne sUrya potAnI prabhAvaDe parAbhava pamADe che / arthAt pote potAnA tejathIja prakAze che ane bIjA sarva tejane parAsta kare ke tema devamanuSyAdi sarvanA tejane parAbhava pamADIne pote potAnA tejavaDe-potAnA guNovaDe prakAze che. 242. samyag darzanasaMpanna, samyag jJAnasaMpanna, virati ane tapobaLavaDe yukta eTale viratirupa mULa guNavaDe ane tapAdi uttara guNavaDe saMyukta chatAM paNa jo krodhAdi kaSAyanA udayathI prazamane pAmelA hotA nathI to tezro te guNane meLavI zakato nathI ke je guNone prazama guNAzrita prANI meLavI zake che-pAmI zake che. arthAt prazamamA rahelA prANIne ja | pUrve kahelA guNo lekhe thAya che, bIjAne thatA nathI, tethI prazamaguNIja thabu, sarva sukhane sarva guNono AdhAra prazamaja samajavo. Jain Education inte For Personal Private Use Only metainelibrary.org
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI prazamarati prakaraNam // 28 // samyagdRSTiAnI virtitpodhyaanbhaavnaayogaiH| zIlAisahasrASTAdazakamayatnena sAdhayati // 243 // arthaH-samyadRSTi ane jJAnI sAdhu saMyama, tapa, dhyAna ane bhAvanA yogavaDe karIne aDhAra hajAra zIlAMgane sukhe sAdhI zake che. 243. vivecana-yathArtha tattvazraddhAnarUpa samyagdarzana ane yathArtha tacca avabodharUpa samyagjJAna jene saMprApta thayela ke te mahAzaya, pAMca mahAvrata ane rAtrIbhojanathI sarvathA viramaNarupa mULa guNa ane nirdoSa AhAra gaveSaNAdika uttara guNa lakSaNavALI virativaDe, anazana uNodarI pramukha bAhya tapa ane prAyazcitta-vinayapramukha abhyantara tapavaDe, dharma ane zukalaprazasta dhyAnavaDe, anitya azaraNAdi dvAdaza ane maitrI pramukha cAra athavA pAMca mahAvrata saMbaMdhI pacavIza bhAvanAvaDe temaja mana vacana ane kAyA saMbaMdhI prazasta vyApArarupa yogavaDe, aDhAra hajAra zIlAMgane anAyAse lIlA mAtramA ja sAdhe che-svIkAre cha. 243. te aDhAra hajAra zIlAMga kayA ? ane te kayA upAyavaDe nIpaje te saMbaMdhI khulAso prakaraNakAra pote ja kare chedharmAbhUmyAdIndriyasaMjJAbhyaH karaNatazca yogAca / zIlAGgasahasrANAmaSTAdazakasya niSpattiH // 244 // artha:-dazavidha dharma, pRthvyAdi daza prakAranI hiMsAthI viramaNa, pAMca iMdriya, AhArAdi cAra saMjJA tathA tana, mana, vacanathI karavA karAvavA ane anumodavAvaDe karIne aDhAra hajAra zIlAMganI siddhi thAya che. 244. 18 // Jain Education For Personal & Private Use Only wwwmainelibrary.org
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana-kSamAdika daza prakArano yatidharma pahelI paMktimA mRkavo tenI nIce bIjI paMktimA pRthvI pANI pramukha pAMca sthAvara, beindriya, triindriya, caurindriya ane ajIvakAya e dazako sthApavo; tenA paNa nIce trIjI paMktimA zrotra, cakSu pramukha pAMca indriyo sthApavI; tenI nIce cothI paMktimA AhAra bhaya pramukha cAra saMjJA sthApavI; tenI nIce pAMcamI paMktimA 'na kare, na karAve, ane na anumode ' e traNa sthApavA; bhane tenI nIce chaThI paMktimA 'mana vaDe, vacana vaDe ane kAyA vaDe e traNa sthApavA. temA ukta bheda (18000) upajAvavA mATe uccAra nIce mujaba karavA-kSamAyukta, pRthvIkAya samAraMbha pratye, pote zrotra indriya saMvarela ane AhAra saMjJA rahita hovAthI, na kare, manathI; e rIte mRdutAdi brahmacarya paryanta pada joDavAthI daza bheda jema pRthvIkAya saMbaMdhe thayA tema apkAya pramukha bAkInAM dareka pada sAthe daza daza bheda gaNatAM so bheda phakta zrotra indriya saMbaMdhe thayA. tema bAkInA dareka indriya saMbaMdhe so so bheda karatA 500 bheda kevaLa AhAra saMjJAnA saMbaMdhe thayA. tevI jarIte bAkInI traNe saMjJA yoge 500, 500 bheda gaNatA 2000 bheda phakta 'samAraMbha na kare' e eka pada yoge ja thayA. eja rIte na karAve, na anumode ' e vAkInA dareka pada yoge bebe hajAra bheda karatAM ekaMdara 6000 bheda kevaLa 'mana vaDe ' e pada yoge ja thayA. tevI rIte 'vacana vaDe ane kAyA baDe ' paNa cha cha hajAra bheda gaNatAM ekaMdara zIlanA 18000 bheda siddha thayA. zIlAMgarnu ukta svarupa samajI sujJa janoe temAM avazya yathAzakti Adara karavo. 244 saMpUrNa zIlAMga sevananuM phaLa zAstrakAra pote ja batAve che H For Personal Private Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 6 // zIlArNavasya pAraM gatvA saMvignasugamamArgasya / dharmadhyAnamupagato vairAgyaM prApnuyAdyogyam // 245 // artha-sAdhu puruSone sugama evA zIla-samudrano pAra pAmIne dharmadhyAnane prApta thayelA evA muni kharA vairAgyane pAme che. 245 vivecana-mULa uttara guNarUpa je zIla tene avagAhaq-pAra pAma bahu ja muzkela hovAthI athavA to te aneka guNaratnonA sthAnarUpa hovAthI te samudra samAna kahevAya. teno pAra pAmIne eTale saMpUrNa zIla pALI dharmadhyAnane prApta MlthayelA mahAzayo tatkALa avasthAne ucita evA prakRSTa vairAgyane pAme che. ukta zIlasamudrano koNa kevI rIte pAra pAme cha? te AzrI prakaraNakAra kahe cha ke bhavabhIrujano (jemane janma maraNanAM duHkhano bhAre trAsa lAgyo che evA strI puruSo) sukhe | anAyAse lIlA mAtramA ja sakaLa zIlano pAra pAmI zake cha bhane tezro ja dharmadhyAnane pAmI bahu umadA vairAgyane prApta thai zake che. 245 te dharmadhyAnanA cAra bheda zAstrakAra vakhANatA satA kahe theAjJAvicayamapAyavicayaM ca saddhayAnayogamupasRtya / tasmAdvipAkavicayamupayAti saMsthAnavicayaM ca // 246 // artha-AjJAvicaya ane apAyavicaya evA dharmadhyAnane pAmIne te vipAkavicaya bhane saMsthAnavicaya dharmadhyAnane prApta thAya che. 246 // 30 // For Personal Private Use Only ainelibrary.org
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana-1 AjJA vicaya, 2 apAya vicaya, 3 vipAka vicaya ane 4 saMsthAna vicaya e cAra prakAranA dharmadhyAna paikI prathamanA ce dhyAnabhedane saMprApta karI, te zIla-samudrano pAragAmI mahAzaya, trIjA bhedane ane pachI cothA bhedane pAme ke. atra bhedaprAptino anukrama batAvyo che. 246 temAM AjJAvicaya bhane apAyavicaya e be bhedornu svarUpa nirUpaNa karavA zAstrakAra kahe cha:AptavacanaM pravacanaM cAjJAvicayastadarthanirNayanam / AzravavikathAgauravaparISahAdyeSvapAyastu // 247 // artha-sarvathA rAgadveSarahita evA sarvajJanAM vacana e pravacana tenA arthano nirNaya e bhAjJAvicaya; ane Azrava, vikathA, gaurava ane parisahAdikane viSe anartha dekhave karIne apAyavicaya jANavU. 247 vivecana-jenA samasta rAgadveSa mohAdi doSo kSINa-naSTa thai gayA che te prApta kahevAya. tenAM vacana te pravacanaasatyAdi ke zaMkAdi doSarahita je dvAdazAMgIrUpa Agama vItarAga vacana tenA artha-paramArthano nirNaya karavo eTale ke sarvajJa deve pharamAvelI AjJAnI gaveSaNA karavI-arthAt sarvajJanAM vacana sarva thAzravadvArano nirodha karavA samartha hovAthI te ekAnta hitakArI prane nirdoSa ke evo uMDA utarI nirNaya karavo te AjJAvicaya; ane manavacana kAyAnA zubhAzubha vyApArarUpa Azravo; strI, bhakta ( bhojana ), caura ane deza saMbaMdhI vagarajarurI bAto te vikathA; rasa, Rddhi ane zAtA * saMbaMdhI traNa prakAranAM gaurava temaja kSudhA, tRSAdika parisaho; Adi zabdathI samiti ane gupti rahitapaNuM-e sarva prasagomAM in Education For Personal Private Use Only ww.jainelibrary.org
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 91 // Jain Education Int ***********PS03+***++9+8+C vartatA jIvane yA loka tathA paralokamA ( naraka, tiryaMca, manuSya ane devagatimAM ) prAyaH ghaNAM duHkha zrAvI paDe che. ema dharmArthI cintave te apAyavicaya nAme dharmadhyAna samaja. 247. ve dharma dhyAnanA zrIjA apane cothA bhedanuM nirupaNa kare che: azubhazubhakarmapAkAnucintanArtho vipAkavicayaH syAt / dravyakSetrAkRtyanugamanaM saMsthAnavicayastu // 248 // artha- zubhAzubha karmanA vipAkanuM anuciMtana karavArUpa vipAkavicaya ne dravya, kSetra, zrAkRtine vicAravArUpa saMsthAnavicaya dhyAna samajabuM. 248 vipAka zubha karmo vivecana - azubha ane zubha ema be koTInAM karma varte che. temAM vyAsI prakAranAM azubha karma ane 42 prakAranAM zubha karma teno je kaTuka madhurAdi rasavipAka-anubhava tenuM cintavana eTale ke saMsArI jIvonAM azubha karmona vipAka, evI je anveSaNA - vicAraNA te vipAkavicaya dhyAna jAvaM. ane dharmAstikAya, zradharmAstikAya, bhAkAzAstikAya, pudgalAstikAya, jIvAstikAya ane kALa e cha dravyo; urdhva, adho ane ticchu ema traNa prakAranaM kSetra, temanA AkAra - saMsthAna saMbaMdhI cintavana karavuM te saMsthAnavicaya dhyAna jANavuM. te evI rIte ke dharmAstikAma ane adharmAstikAya bane lokapramANa che; temanuM saMsthAna paNa lokAkAza jevaDuM ane jevuMja che. (te prathama kahevAmAM AvI gayuM che.) pudgala dravya aneka prakAre varte che, ane acitta mahAskaMdha lokAkAre hoya che. jIva paNa For Personal & Private Use Only K+4 // 91 // jainelibrary.org
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIrAdi bhede aneka AkAre yAvata kevaLI samudghAta vakhate te saMpUrNa lokAkAre hoya che. kALa paNa jyAre (navA purANAdi vartanA) kriyA mAtra dravya paryAya rUpa apekSita hoya che tyAre te dravyAkAra ja hoya che; paraMtu jyAre te ( kALadravya ) svataMtra apekSita hoya tyAre to te bhaDhIdvIpa ne be samudravartI eka samayarUpa ja lekhAya che. 248. have paraMparAe dharmadhyAnanuM vizeSa phaLa dekhADavA graMthakAra kahe che:jinavaravacanaguNagaNaM saMcintayato vadhAdyapAyAMzca / karmavipAkAn vividhAna saMsthAnavidhInanekAMzca // 249 // nityodvignasyaiva kSamApradhAnasya nirabhimAnasya / dhutamAyAkalamalanirmalasya jitasarvatRSNasya // 25 // tulyAraNyakulAkulaviviktabandhujanazatruvargasya / samavAsIcandanakalpamapradehAdidehasya // 25 // AtmArAmasya sataH samatRNamaNimuktaleSTukanakasya / svAdhyAyadhyAnaparAyaNasya dRDhamapramattasya // 252 / / adhyavasAyavizuddheH prazastayogairvizuddhayamAnasya / cAritrazuddhimatryAmavApya lezyAvizuddhiM ca // 253 / / tasyApUrvakaraNamatha ghAtikarmakSayaikadezottham / RddhipravekavibhavavadupajAtaM jAtabhadrasya // 254 // __artha-vItarAga prabhunA vacanonAM guNone, vadhAdika apAyone, vividha jAtanA karmavipAkone ane aneka jAtanI saMsthAna racanAne samyag rIte citavana karatA, temaja nitya bhavabhIta, atyaMta kSamAyukta, abhimAna rahita, mAyAdoSamukta hovAthI nirmaLa, sarva tRSNA varjita, gAma ane bharaNya tathA zatru ane mitramA samacitta, temaja vAsI (vAMsalo) ane For Personal Private Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI caMdanavaDe aMgacchedana ane aMgavilepanamAM samabhAvI, AtmaramaNI banI tRNa-maNi ne kanaka - patthara upara samacitta, prazamarati svAdhyAyadhyAnamAM tatpara, atyaMta apramatta, prazastayogavaDe adhyavasAyavizuddhithI vizuddha thatA ane cAritranI ati vizuddhi lezyA vizuddhine pAmIne kanyAyamUrti banelA munine ghAtikarmanA kSayanA eka dezathI utpanna thayelaM mahA prabhAvavA pUrvakaraNa prApta thAya che. 249-254 vivecana - sAmAnya kevaLInA paNa mugaTamaNirUpa je tIrthakaro, temanAM vacana ( pravacana ), tenA ahiMsakatva - dayAdi pradhAna guNonA samUhane - AjJA guNAne ( prathama bhedamAM ) samyag prakAre AlocI, vadha baMdhana dAsatva bhane asamAdhi pramukha apAyone ( bIjA bhedamAM ) vicArI, trIjA bhedavaDe vividha zubhAzubha vipAkone, tathA cothA bhedamAM ghaNAeka saMsthAna kArone cintavatA vA munine e rIte dhyAnayoge cindavana karatAM zuM prApta thAya che 1 te zAstrakAra kahe che ukta prakAre aharniza saMsArathI bhaya pAmelA, camAdharmanA mULarUSa hovAthI kSamA, dhairya-samatAvaMta, garva - ahaMkAra rahita, mAyArUpa pApane khapAvatA ( caya karatA ) ane sarva lobha kaSAyane jItI lenAra, jene gAma ane araNya sarakhAM che, svabhAtmakAryamAM rakta rahebAthI jevuM araNya tevuMja nagara jene lAge che; svajana tathA zatruvargano bheda maTI javAthI jevA svajana tevoja zatru varga paNa pratibhAse che; temaja koi bAMsalAvatI zarIrane cholI yA chedI jAya ane caMdanavatI zarIrane koi lepana karI jAya te bane upara jene samabhAva varte the; tacaNa ane upalepana kriyA e banemAM samAna bhAva he jene evA je AtmAmAM ja prIti kare - svakAryamA ja tatpara rahe the, bIje kyAMya prIti bAMdhatA nathI; jene darbha pramukha ghAsa ne padmarAgAdi maNi sarakhAM prakaraNam // 92 // COK-****O*************** Jain Education Ind For Personal & Private Use Only 69 // 92 // Oljainelibrary.org
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education I ********* ++* mAse the; dhULanA DhephAMnI pere kaMcananI icchA paNa jeNe tajI che, arthAt jema dhULanAM DhephAMnI icchA nahi tema kaMcananI icchA paNa jene nathI; eTale dhULanI jema kaMcana paNa jeNe tajI dIdhuM che: vAcanAdi pAMca prakAranA svAdhyAyamA ane dharmAdi ruDA dhyAnamAM jeno upayoga eka tAra varte che; tathA sakaLa pramAda paTalathI je atyaMta dUra rahe the mananA pariNAmanI nirmaLatA thavAthI, pramAdavALA mana, vacana, kAyAnA daMDathI mUkAtAM yAvat vizuddhayamAna thatAM pradhAnabhUta-umadA - uMcI prakAranI cAritrazuddhine temaja taijasa, padma ane zuklalezyA paikI koipaNa prakRSTa lezyAzuddhine pAmIne te jAtabhadra - kalyANavaMtane tyArabAda prathama nahi prApta thayeluM evaM apUrvakaraNa ( ATha guNaThAeM ) je pUrvakarmano kSaya karavAne samartha che tathA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya ane aMtarAyarUpa cAra ghAtikarmanA dezacayathI utpanna thAya a maSaiSadhi pramukha aneka Rddhi saMpadAbho, avadhijJAnAdi vizeSo tathA tRNAgra khaMcavA mAtrathI suvarNa vRSTi karavA pramukha vibhavo jemAM vidyamAna hoya che te pragaTa thAya che. 246 - 254 sAtarddhiraseSvaguruH suprApyarddhivibhUtimasulabhAmanyaiH / saktaH prazamaratisukhe na bhajati tasyAM muniHsaGgam 255 artha - rasagAva, RddhigArava ane zAtAgAravane viSe nahilomAyelA ( amUDha ) ane anyane asulabha evI labdhi AdikanI saMpadA pAmIne prazamarati sukhamAM Asakta thayelA evA muni te labdhi zrAdika saMpadAmAM moi pAmatA nathI. 255 vivecana--pachI sAtA, Rddhi ane rasa (gaurava) viSe Adara nahi karanAra evA te muni anyane prApta thavI durlabha For Personal & Private Use Only ************* ww.jainelibrary.org
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 93 // evI AkAzagamanAdika vibhUti pAmIne, tathAprakAranAM sadAcaraNavaDe prazamarati sukhamA abhirakta banyA chatAM, pUrvokta vibhUtine viSe kiMcit paNa prIti (rAga) dharatA nathI, AkAzagamanAdika Rddhine khAsa zAsanaprabhAvanAdika kAraNa vagara phoravatA nathI, teno khare prasaMge ja upayoga kare che. 255 parama atizaya prApta thavAthI sarva samRddhivaMta munijanone je Rddhi hoya che te zAstrakAra batAve cheyA sarvamuravaraddhirvismayanIyApi saangaarddhaiH| nArghati sahasrabhAgaM koTizatasahasraguNitApi // 256 / / tajjayamavApya jitavighnaripubhavazatasahasraduSpApam / cAritrayathAkhyAtaM saMprAptastIrthakRttulyam // 257 // zukladhyAnAdyadvayamavApya karmASTakapraNetAram / saMsAramUlabIjaM mUlAdunmUlayati moham // 258 // artha-vismayakArI evI paNa sarva suravaronI Rddhine lakSa-koTI guNI karI hoya topaNa te muninI RddhinA sahasrame bhAge prAvatI nathI. vighnaripune haThAvI teno jaya karIne lakSa game bhavomAM durlabha evaM yathAkhyAta cAritra tIrthakara bhagavAnanI tulya saMprApta karI, zukladhyAnanA AdinA ve pAyAne pAmIne ATha karmanA utpAdaka ane saMsAravRddhinA mUla kAraNarUpa mohanuM te mULathI unmUlana kare che. 256-258 vivecana-sarva devatAonA je vaDA pradhAnabhUta devanAyako-zakrAdika indro ane nava graiveyaka tathA pAMca anuttaravAsI 1 aNimA, garimA pramukha aSTa siddhi vigere, athavA AkAzagAminI ane vaikriya pramukha labdhiyo vigere. // 93 // For Personal Private Use Only ww.jainelibrary.org
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpAtIta devo temanI prANIone vismaya karAvanArI je Rddhi-vibhUti tene koTI laca guNI karI hoya to paNa te sAdhujananI samRddhinA hajAramA bhAge paNa Ave nahi-hajAramA bhAge paNa munijanonI RddhinI tulanA karI zake nahi. te vibhUtino jaya karIne eTale temAM paNa niHspRhatAdhArI muni (kemake utpanna thayelI labdhimono paNa sAdhujano khAsa kAraNa vagara vAraMvAra upayoga karatA nathI.) krodhAdika kaSAya zatrunone parAsta karIne lAkho bhave paNa maLavU durlabha evaM tIrthakara tunya yathAkhyAta cAritra pAme che. arthAt jema tIrthakara te sthAna pAme che tema A mahAzaya paNa pAme che. pachI zukla dhyAnanA pahelA be pAyA pRthaktva vitarka sapravicAra ane ekatva vitarka apravicArane prApta thai e mahAzaya zu kare ke ? to ke moharnu unmUlana kare che. kevA mohane ? to ke pAThe karmanA nAyaka ane saMsAravRkSanA Adya bIjarUpa je moha tene samULago ukheDI nAkhe che. 256-258 (have AgaLa kSapakaNirnu svarupa kaheze.) kevA prakAre te mahAzaya mohana unmUlana kare che te have zAstrakAra kahe cha:pUrva karotyannatAnubandhinAmnAM kSayaM kssaayaannaam| mithyAtvamohagahanaM kSapayati samyaktvamithyAtvam / / 259 samyaktvamohanIyaM kSapayatyaSTAvataH kaSAyAMzca / kSapayati tato napuMsakavedaM strIvedamatha tasmAt // 260 // hAsyAdi tataH SaTkaM kSapayati tasmAcca puruSavedamapi / saMjvalanAnapi hatvA prAmotyatha vItarAgatvam // 26 // Jain Education international For Personel Private Use Only www.jainalibrary.org
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati // 94 // artha-prathama te anaMtAnubaMdhI kaSAyono kSaya kare cha, pachI mithyAtva mohanIya, mitra mohanIya, samakita mohanIyano caya kare che, te pachI ATha kaSAya (apratyAkhyAnI tathA pratyAkhyAnI), te pachI napuMsaka veda ane strI veda, pachI hAsyAdi Sadka, te pachI puruSaveda, pachI saMjvalana kaSAyone anukrame harNIne te vItarAgapaNuM pAme che. 259-260-261. bhAvArtha-kSapakazreNirnu svarUpa batAve cha:-zreNie caDhato puruSa prathama anantAnubaMdhI ( krodha, mAna, mAyA, lobha) kaSAyane khapAve ke. pachI jemAM gADho moha ke evA mithyAtva mohanIya, te pachI mizra mohanIya, te pachI samyaktva moha nIyane khapAve che. tyArabAda apratyAkhyAna kaSAyanI cokaDI ane pratyAkhyAnAvaraNa kaSAyanI cokaDIne khapAve che. pachI T napuMsakavedane ane pachI strIvedane khapAve che. jo strI zreNi ArohatI hoya to strIvedane pachI khapAve che bhane napuMsaka Aro hato hoya to napuMsaka vedane pachI khapAve che. pachI hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, dugaMchA e cha ne khapAve che. pachI puruSa vedane bhane pachI saMjvalana kaSAyone khapAvI vItarAgapaNAne pAme ke. ahAvIza prakAranA moharnu unmUlana karye chate tezro vItarAga thAya che. 259-260-261 sarvodghAtitamoho nihataklezo yathA hi srvjnyH| bhAtyanupalakSyarAdvaMzonmuktaH pUrNacandra iva / / 262 // artha-mohano jeNe sarvathA uccheda karyo ke bhane klezano samagrapaNe nAza karyo ke evA te sarvajJanI pere, nahIM dekhAtA evA rAhunA aMzathI sarvathA mukta thayelA pUrNacandranI jema zobhe cha. 262 // 94 // Jain Education internator For Personal Private Use Only witw.jainelibrary.org .. . --
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha:-jeNe sarva mohano ( sarvathA ) nAza karyo ke ane sarva klezono aMta karyo che, arthAta klezakArI kaSAyono nAza karyo ke ( mohanI prakRtirUpaja kaSAyo hovAthI mohano aMta karavA sAtheja teno bhaMta thai jAya che tema chatAM te kaSAyo ati durdama hovAthI ahIM judA batAvavAmAM AvelA che) evo te mahAzaya saMpUrNa kevaLajJAna kaLAvAn sarvajJanI peThe zobhe che. jema rAhuthI sarvathA mukta thayela saMpUrNa caMdra zobhe che, tema mohathI mukta thayela te mahAzaya saMpUrNa jJAna kaLAvAna sarvajJanI peThe zobhe che. 262. prakaraNakAre mAtra saMkSepathI kSapakazreNino krama jaNAvyo che te have vistArathI batAvavAmAM Ave che: prathama anantAnuvandhI cAre kaSAyane eka sAthe khapAve che. bAkI rahelo teno anantamo bhAga mithyAtvamA nAkhI mithyAtvane khapAve che. mithyAtvano paNa zeSa bhAga samyamithyAtva (mizra) mA nAkhI tene khapAve che. temAMno zeSa samyaktva mohanIyamA nAkhI tene paNa khapAve che. jo prathama bhAyuSyano baMdha pADyo hoya to e sAta prakRtino caya karI tyAMja aTakI jAya che, AgaLa upara caDato nathI; paNa jo pahelAM AyuSya bAMdhyuM na hoya to vacamAM aTakyA vagaraja satata sakaLa zreNi upara caDhe cha, arthAt te zreNi pUrI kare che. eTale pachI apratyAkhyAnI ane pratyAkhyAnI e ATha kaSAyane khapAve che. sarvatra je khapAvatAM bAkI rahyaM te AgaLa khapAvavAmAM Ave che. AThe kaSAyono saMkhyAtamo bhAga khapAvato vimadhyabhAge nAmakarmanI AgaLa kahebAmAM AvatI tera tathA traNa nidrA sudhAM 16 prakRtio khapAve che-narakagati ane tiryacagati, eka be traNa cAra indriya jAti, naraka ane tiryacagatinI anupUrvI, aprazasta vihAyogati, sthAvara, sUkSma, aparyApta ane sAdhAraNa For Personal Private Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNAm // 9 // zarIra nAma tathA nidrAnidrA, pracalApracalA ane styAnadhi evaM 16. pachI pAThe kaSAyono je avazeSa rahela hoya tene khapAve che. pachI napuMsaka veda ane strIvedane. tyArapachI hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsAne khapAve che. pachI puruSavedanA traNa bhAga karI tenA be bhAgane ekI sAthe khapAve che. trIjA bhAgane saMjvalana krodhamA prakSepI, krodhanA paNa traNa bhAga karI tenA be bhAga eka sAthe khapAcI, trIjo bhAga saMjvalana mAnamAM nAkhI saMjvalana mAyAnA paNa traNa bhAga karI tenA be bhAga eka sAthe khapAvI trIjo bhAga saMjvalana lobhamAM nAMkhI lobhanA paNa traNa bhAga karI tenA be bhAga eka sAthe khapAvI trIjA bhAganA saMkhyAtA khaMDo kare, te bAdara khaMDone khapAvato bAdara saMparAya kaddevAya che. temAM je chello saMkhyAtamo bhAga rahe tenA asaMkhyAta khaMDo kare, te badhA anukrame khapAvato sUkSma saMparAya kahevAya che. te saghaLA khaMDo saMpUrNa kSINa thaye chate nigraMtha thai mohasAgarano pAra pAme che. moha mahAsAgarano pAra pAmI aMtarmuhUrta sudhI agAdha samudra utarI pAra pAmelA purupanI pere vizrAnti le che. vizrAnti lai aMtarmuhUrtanA be samaya bAkI rahetAM te be samayamAMnA pahelA samaye nidrA ane pracalA e be prakRtine khapAve che ane challA samaye pAMca prakAranA jJAnAvaraNa, cAra prakAranAM darzanAvaraNa tathA pAMca prakAranA aMtarAyane ekI sAthe khapAvI kevaLajJAna pAme che. e rIte 122 prakRtimAthI 60 prakRti kSaya thaye chate kevaLajJAnano lAbha prApta thAya che. 262 te ApakazreNimA vartanAranI kevI avasthA hoya che te graMthakAra kahe chasarvendhanakarAzIkRtasaMdIpto hyanantaguNatejAH / dhyaanaanlstpHprshmsNvrhvirvivRddhblH|| 263 // // 9 // For Personal Private Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ capakazreNimupagataH sa samarthaH sarvakarmiNAM karma / kSapayitumeko yadi karmasaMkramaH syAtparakRtasya // 264 // artha-sarva iMdhananA samudAyane ekaThA karavAthI pradIpta thayelo, anaMtaguNa tejavALo, tapa vairAgya ane saMvararUpa ghIvaDe vizeSa vRddhi pAmelA baLavALo dhyAnAnaLa, kSapakazreNine prApta karIne, jo anya jIvakRta karmano tenAmA saMkrama thato hoya to sarva jIvonAM karma kSaya karavAne te ekalo samartha che. 263-264 bhAvArtha-sarva indhanone ekaThA karI saLagAvyA hoya tyAre temA lAgelo agni jevo dahe tevo, ananta guNa teja| vALo dhyAnAgni ke jenI zakti bAra prakAranA tapa, kaSAyajayarUpa prazama ane prAzravanirodharUpa saMvara tadrUpa ghInA prakSepathI prabaLa thayelI che. 263 / jo ke parakRta eTale anerA jIvoe karelAM karmono te kSapakazreNigata jIvanA karmomAM saMkrama thai zakatoja nathI, paraMtu jo te thai zakato hoya to kSapakazreNi upara ArUDha thayela AtmAne je dhyAnAnaLa pradIpta thAya che te sakaLa saMsArI jIvonA karma mAtrane kSaya karavA ekalo ja samartha thAya. eTale sarva jIvonAM karmane teno dhyAnAgni bALI zake. 264 ___eja vAtane suspaSTa karatA chatA zAstrakAra kahe cheparakRtakaNi yasmAnnAkAmati saMkramo vibhAgo vaa| tasmAtsattvAnAM karma yasya yattena tadvedyam // 265 // 1 ghRtAdika havya padArtha. For Perona Pre Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI | artha jethI anyakRta karmane viSe anyakRta karma saMkramatA nathI athavA vaheMcAtA nathI, tethI je jenAM karelA karma prazamarati, hoya te teNeja vedavAM joie. 265 prakaraNam bhAvArtha-bIjA jIvoe karelA karma eTale anya koie karma karela che te vIjA koinA karelA karmamA saMkramI zakatA nathI. koi zaMkA kare ke kadAca vardhA karma saMkramI na zake paNa teno eka deza (vibhAga) saMkramI zake ke kema ? tenuM samAdhAna kare ke ke-parakRta karmano-eka deza-vimAga paNa anyatra saMkramI zake nahi. kemake ema thavAthI to kRtanAza ane akRtAbhyupagama nAmanA doSa lAgu paDe. tethI prANInAM karma je jenAM hoya te teNeja vedA-anubhavAM joie. paNa tenI anyatra saMkrAnti-saMkramaNa thAya nahi. 265 have mohanIya karmano kSaya thatAM zeSa karmano avazya kSaya thAya te batAve chemastakasUcivinAzAttAlasya yathA dhruvo bhavati naashH| tadvatkarmavinAzo hi mohanIyakSaye nityam // 266 // artha-jema tADanA agrabhAga upara ugelI cino nAza thavAthI nizcaye te (tADa ) no nAza thAya che tema mohanIya karmano kSaya thaye chate samasta karmano niyamA nAza thAya che. 266 bhAvArtha-tADavRkSanA mastake je sUci (sUinA AkAre ) uge ke teno vinAza thaye chate tADavRcano avazya nAza thAya che tema mohanIya karmanI sakaLa (bhaThThAvIza) prakRtino nAza thaye bAkInAM sAta kamano nizce nAza thAyaja che. anvaya // 96 // Jan Education in For Personal Private Use Only ainelibrary.org
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane vyatirekathI mohanIya sAthe zeSa karmano saMbaMdha jANavo. 266 chadmasthavItarAgaH kAlaM so'ntarmuhUrtamatha bhUtvA / yugapadvividhAvaraNAntarAyakarmakSayamavApya // 267 // zAzvatamanantamanatizayanupamamanuttaraM niravazeSam / saMpUrNamapratihataM saMprAptaH kevalajJAnam // 268 // __artha-pachI aMtarmuharca kALa te chamastha vItarAga thai ekI sAthe jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmano (sarvathA ) kSaya karIne zAzvata, anaMta, sarvAtizAyI, anupama, anuttara, niravazeSa, saMpUrNa ane apratihata eg | kevaLajJAna saMprApta kare che. 267-268 vivecana-chadma aTale AvaraNa temA rahela te chadmastha ane kapAya mAtrano kSaya karyAthI vItarAga antarmuhUrta kALa sudhI vizrAnti lahI ekI sAthe be ghaDInI aMdara matijJAnAdi pAMca prakAranAM AvaraNa tathA cAra prakAranAM darzanAvaraNa tathA dAnAntarAyAdi pAMca prakAranAM aMtarAyano kSaya karIne kAyama svarUpasthita (jevU ne tevu) banyuM rahe te mATe zAzvata, kSaya na pAme te mATe ananta, tenI sAthe koi hoDa karI na zake evaM mahA atizayavALu hovAthI anatizaya, tenA sara koi nahi hovAthI-upamA rahita hovAthI anupama, tenA karatAM koI pradhAna-caDhIyAtuM jJAna nahi hovAthI anuttara, paripUrNa paNe utpanna thavAthI niravazeSa, sakaLa jJeya-padAthane grahaNa kare tethI saMpUrNa, pRthvI samudrAdithI kyAMya paNa kyAre paNa ( sarvataH ane sarvadA) pratighAta vagaranu hovArthI apratihata evA kevaLajJAnane prApta kare che. 267-68 For Personal Private Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 97 // kRtsne lokAloke vyatIta sAmprata bhaviSyataH kAlAn / dravyaguNaparyAyANAM jJAtA dRSTA ca sarvArthaH // 26 // artha-( ukta sarvajJa bhagavAna ) sarva lokAlokamAM atIta anAgata ane vartamAnakALa saMbaMdhI dravya guNa paryAyane sarva rIte jANe dekhe che. 266 vivecana-paripUrNa lokAlokamAM, guNaparyAyavALAM dravya, sahabhAvI guNa ane kramamAvI paryAya e sarvanA atIta, anAgata ane vartamAna kALa saMbaMdhI sarva bhAvane sarva prakAre te jANe-dekhe. jyA kALa-dravya nathI tyAM dravyaguNaparyAyone ja sarva prakAre jANe dekhe athavA lokamA je dravya guNa paryAyo ke temanA pratIta, anAgata ane bhaviSyakALa (vartanAkriyA) ne sarva prakAre jANe ane dekhe. 266 kSINacatuSkAzo vedyaayurnaamgotrvedyitaa| viharati muhUrtakAlaM dezonAM pUrvakoTiM vA // 270 // artha-jeNe cAre ghAtikarmano kSaya karyo ke evA te kevaLI vedanIya, AyuSya, nAma ane gotrakarmane vedatA chatA muharcaparyaMta athavA kaMika nyUna kroDapUrvaparyaMta vicare che. 270. bhAvArtha-mohanIya, jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya e cAra ghAtikarma jenA kSaya pAmI gayA ke ane | vedanIya, AyuSya, nAma tathA gotra e cAra bhavadhAraNIya-aghAti karmano je anubhava kare ke eTale te cAra aghAti karma haju khapAvavAnAM bAkI che te sarvajJa-bhagavAna bhavyajanone pratibodha karatA, jaghanyathI muhUrta bhane vadhAremAM vadhAre deze uNAM kroDa Jain Education intek For Personal Private Use Only 'M ainelibrary.org
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvaparyata vicare ke. deze uNuM eTale ATha varSa nyUna, je puruSarnu AyuSya kroDa pUrvanuM hoya te ATha varSa vyatIta thaye dIkSA | grahaNa kare ane dIkSA grahaNa karyA pachI tarata kevaLajJAna upaje tenA bhAzrI upararnu kathana samajavu. kevaLajJAna utpanna thayA pachI aMtakRt kevalI aMtarmuhUrta mAtra AyuSya bhogave tenA pAzrI jaghanya kALajeM kathana ane zeSa mATe madhyama samajavu. 270 tenAbhinna caramabhavAyurdurbhedamanapavartitvAt / tadupagrahaM ca vedyaM tattulye nAmagotre ca / / 271 // yasya punaH kevalinaH karma bhavatyAyuSo'tiriktataram / sa samudghAtaM bhagavAnatha gacchati tatsamIkartum / 272 / artha-caramazarIrInuM Aukhu nirupakramI hovAthI te abhinna ( pUrNa ) bhane jIvitaparyaMta abhedya che. te AyuSyane sahAyakArI vedanIya karma ane nAma tathA gotra karma paNa tene tulya hoya che. arthAt AyuSyaparyataja temanI sthiti hoya che. je kevaLI bhagavAnnAM avaziSTa vedanI, nAma ne gotra karma AyuSya karmathI adhikatara hoya tene sama karavAne mATe te (kevaLI) samudghAta kare che. 271-272. vivacana-je bhavamA jIvano mokSa thavAno hoya che te teno carama bhava kahevAya che. te carama bhavamA AyuSyanuM apavartana (pheraphAra-vadhaghaTa) thatuMja nathI, eTale ke adhyavasAya nimittAdika sAta kAraNomAMnA koithI paNa maraNa paryanta AyuSya tUTatuM nathI-abhedya rahe che. tethI te AukhAnI jeTalI sthiti hoya che teTalIja sthitivALAM vedanIya, nAma 1 adhyavasAya, nimitta, kaSAya ane vedanA pramukha sapta kAraNovaDe ochu na thai zake enu. 2 karma samIkaraNArthe prayatna vizeSa. Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale e cAre bhavopagrAhI karmanI prazamarati prakaraNam AyuSyaNDe te vedanIyA cadA evAM paNa nAma, gotra | hoya tyAM sudhIja vedanA // 98 // ane gotra karma hoya che, ane te vedanIyAdi karmanI sthiti jeTaluMja Aukhu paNa hoya che, eTale e cAre bhavopagrAhI kamanI sthiti eka sarakhI hoya che. sAra e che ke AukhAthI jUdA evAM paNa nAma, gotra ane vedanIya karma abhinna eTale tenA sarakhI sthitivALAM hoya che. AyuSyavaDe te vedanIyAdi upagRhita ke ema kahevAnI matalaba evI ke ke AyuSyano saMbaMdha hoya tyAM sudhIja vedanIyAdi kama hoi zake che ane te AyuSya karmanI saMgAveja vedI-anubhavI zakAya che. je kevaLI bhagavaMtane carama bhavanA AyuSyathI vedanIya, nAma ane gotra kama bhogavavAnAM adhikatara hoya te kevaLI bhagavAnaja vedanIyAdika RNa karmane AukhA sAthe sarakhAM karavAne eTale AukhA sAthe bhogavAi jAya teTalI sthitivALAM karavA mATe samudghAta kare che. ane tema karIne jeTaluM AyuSya avaziSTa hoya teTalA vakhatamA ja bhogavAi zake teTalI ja sthitivALAM vedanIyAdika karmane banAye ke. samudghAtamA AtmAnA Atmapradezo lokavyApI thai rahe che. samyag-utkRSTa, hanana-gamana eTale saMpUrNa lokapramANa jemAM gamana-vyApI javAnuM che te kevaLI-samudghAta jANavo. lokathI bahAra javAya tema nahi hovAthI tyAMthI AgaLa gamana thatuM nathI. 171-72 ___ have zAstrakAra kevaLI samudghAtano vidhi-maryAdA batAve chaHdaNDaM prathame samaye kapATamatha cotare tathA samaye / mandhAnamatha tRtIye lokavyApI caturthe tu // 273 // saMharati paJcame tvantarANi manthAnamatha punaH SaSThe / saptamake tu kapATaM saMharati tato 'STame daNDam // 274 / / Jain Education intelete For Personal Private Use Only bojainelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-pahele samaye daMDa, bIje samaye kapATa, trIje samaye maMthAna kare che, cothe samaye lokavyApI thAya ke pAMcame samaye aAMtarAM, chaThe samaye maMthAna, sAtame samaye kapATa ane AThame samaye te daMDane upasaMhare che. 273-274 bhAvArtha-prathama samaye daMDa kare eTale sva zarIra pramANa jADo ane lokAnta sudhI pahoMce evaDo arthAt cauda rAjaloka pramANa lAMbo prAtmapradezano daMDa kare eTale lokAnta sudhI uMcA ane nIcA Atmapradezone vistAre; bIje samaye teno kapATa kare eTale dakSiNa ane uttara dize lokAnta sudhI Atmapradezone vistAre e rIte jIjA samaye teja kapATane manthAna kare eTale pUrva ane pazcima dize lokAnta paryanta svapradezone vistAre; eja rIte cothe samaye manthAnanA AMtarA | pUrIne lokavyApI thAya. A pramANe akhaMDa vIryavaDe Atmapradezo akhila brahmAMDa ( saMpUrNa loka ) mAM vistArIne te kevaLajJAnI bhagavAn vedanIyAdi traNa karmane AyuSya samAna kare eTale te avaziSTa AukhA sAtheja vedI levAya evAM banAve. svAyuSyanuM to apavartana thatuM nathI, tethIja ema kaDaM che ke pote ukta upakrama karIne vedanIyAdika karma je vadhArAnuM hoya te khapAve. upara jaNAvyA mujaba cAra samayo vaDe anukrame AkhA lokamAM vyApI jai pAchA cAraja samayavaDe tene saMharI zAleya che te A pramANe-pAMcame samaye manthAnanA AMtarA saMhare che, chaThe samaye maMdhAnane saMhare che, sAtame samaye kapATane saMhare ke ane AThame samaye daMDane saMharI zarIrastha-zarIramAMja sthitivALA thAya che. 273-274 samudghAta kALe kayA samaye kayo yoga hoya te have batAve che: - For Personal Private Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam | // 99 // audArikaprayoktA prathamASTamasamayayorasAviSTaH / mizraudArikayoktA saptamaSaSThadvitIyeSu // 275 // kArmaNazarIrayogI caturthake pazcake tRtIye ca / samayatraye'pi tasmin bhavatyanAhArako niyamAt // 276 // - artha-pahelA ane AThamA samayane viSe audArika zarIranA yogavALA, sAtamA, chaThA ane bIjA samayane viSe audArikamizra yogavALA ane cothA, pAMcamA tathA trIjA samayane viSe kArmaNa zarIranA yogavALA te kevaLI bhagavAna hoya che. temAM ( cothA, pAMcamA ane trIjA) traNa samayane viSa niyamA anAhArI hoya che. 275-276 / / vivecana-pahele bhane pAThame samaye zarIrastha hovAthI audArika yogaja hoya che ane kapATarnu upasaMharaNa karatAM sAtamo, manthAna saMharatA chaTTo tathA kapATa karatAM bIjo etraNe samayomA kAmaNa vyatimizra audArika eTale audArikamizra yoga hoya che. manthAnanA AMtarA pUravAno samaya cotho, manthAnanA AMtarA saMharavAno samaya pAMcamo ane mathAna karavAno samaya trIjI; e traNe samayamA kevaLa kArmaNa zarIra yogaja hoya ane te traNe samayamA jIva niyamA (nizce) anAhAraka ja hoya. e rIte cAre karma sarakhAM karI samudghAtathI nivartelA te kevalI bhagavAn tyAravAda mana vacana ane kAyA e praNe yogano nirodha kare che. temA manoyoga kevaLI bhagavAnane hovo kema ghaTe ? tenuM samAdhAna kare che:sa samudghAtanivRtto'tha manovAkAyayogavAn bhagavAn / yatiyogyayogayoktA yoganirodhaM munirupaiti||277 artha:-have mana vacana kAyAnA yogavALA te kevaLI bhagavAna kevaLI samudghAtathI nivA chatAM muniyogya yogathI // 99 // For Personal Private Use Only wamjainelibrary.org
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ joDAyelA te yogano nirodha kare che. 277 vivecana-jo koi anuttaravimAnavAsI athavA anya koi deva ke manuSya potAnA ja sthAne rahyo chato manathI prazna pUche to kevaLI bhagavAn manodravya grahI, manaHparyApti karaNavaDe te praznano uttara satyamanoyoge Ape cha, athavA asatyAmRSA-vyavahAra manoyogavaDe tenuM samAdhAna kare che. teja rIte kevaLI bhagavAnane vacanayoga paNa satya athavA asatyAmRSAvyavahArarUpa hoya che. ane gamanAgamanAdika kriyA karavAnA sAdhanarUpa audArikAdi kAyayoga paNa hoya che. karaNa traya zuddha yogavAn te kevaLI bhagavAn te avasthAmAM mokSe na jAya tyAMsudhI yatiyogya satya ke vyavahAra yogane ja pravAve che. __pachI te kevaLI bhagavAn yoga nirodha kare che te A pramANe:paJcendriyo'tha saMjJI yaH paryApto jaghanyayogI syAt / niruNaddhi manoyogaM tato'pyasaMkhyeyaguNahInam 278 dvIMdriyasAdhAraNayorvAgucchAsAvadho jayati tadvat / panakasya kAyayogaM jghnypryaaptksyaadhH|| 276 // 1 chaThThA karmagraMthamA yoganirodhano kramamA pramANe che-prathama bAdara vacana yoga nirodhane bharthe pravartamAna thAya tyAM bAdara kAyayoge karIne bAdaramanoyogane aMtarmuhUrte raMdhe, pachI sUkSma manoyoge karI bAdara vacanayoga ruMdhe, pachI sUkSma kAyayoge karI bAdara kAyayogane ruMdhe, vaLI teNe karIne sUkSma manoyoga ruMdhe, te pachI sUkSma vacanayoga ruMdhe, te pachI sUkSma kAyayoga ruMdhato sato sUkSmakriyA apratipAtI nAmanA trIje zukladhyAnanA pAye caDhe. Jan Education For Personel Private Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ S prazamarati prakaraNam // 10 // marrian sUkSma kriyamapratipAti kAyayogopayogato dhyAtvA / vigatakriyamanivartitvamuttaraM dhyAyati pareNa // 280 // artha-je paryApta saMjJI paMcendriya prathama samaye jaghanya manoyogavALo hoya tethI paNa asaMkhyAtaguNahIna manoyogano nirodha karatA aMte saMpUrNa manano nirodha karI manarahita thAya che. prathama samayanA paryApta beiMdriyanA je vacanayoga tathA sAdhAraNa vanaspati jIvanA je zvAsozvAsa tethI asaMkhyaguNahIna nirodha karatAM samasta vacanayoga ane zvAsozvAsa nirodha kare che. evI rIte mana vacanano nirodha thayA bAda jaghanya paryApta panaka jIvanA kAyayogathI asaMkhyaguNahIna kAyayogano nirodha karatAM aMte sakala kAyayogane nirodhe che. kAyayoganA nirodhakAle sUkSmakriyA apratipAti [zukladhyAnanA trIjA pAyArUpa ] dhyAnane dhyAyIne pachI vigata kriyA anivRttirUpa zukladhyAnanA cothA pAdane dhyAne che. 278-280 bhAvArtha-yoga sahita-sayogIne siddhi je mokSa, te yoga chatAM nahoya tethI avazya yoga nirodha karavo paDe che. temAM prathama manoyogane nirodhe che. janAvaDe manodravya vargaNA grahaNa karAyace te manaHparyApta nAmarnu karaNa zarIrasaMbaddha che. tenuM viyojana karavA mATe anaMta vIrya-zaktidhArI manoyogano nirodha kare che. kevI rIte ? teja kahe che ke manaHparyAptivaDe prathama samayano paryApto saMjJI paMcendriya jIva teno je sarva jaghanya manoyoga-manovargaNA grahaNa karavA yogya zaktino vyApAra tethI paNa asaMkhyAtaguNahInapaNe potAnA manodravyavargaNAnA sthAnone samaye samaye nirodhe ke ane ema karIne pachI amanaska eTale mana rahita thAya che. e avacUrikArano mata che. TIkAkArane mate to prathama samayano manaparyApto saMjJI paMcendriya 100 // Jain Education inte For Personal Private Use Only PTAILr.jainelibrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva hoya. teno je sarva jaghanya yoga hoya, eTale tene jeTalI manodravyavargaNA grahaNa karavA yogya zaktino vyApAra hoya teTaloja manodravyavargaNAnA sthAnAne svAtmAmAM nirodhe. pachI prathama jaNAvyuM tema samaye samaye karI chevaTe amanaska-mana rahita thAya. tyArapachI koDI vigere beindriya jIva tathA sUkSma nigodAdika je sAdhAraNa jIva te anukrame vacana paryApti ane kAya paryApti vaDe prathama samayanA paryApta thayA hoya temano anukrame vacana ane ucchvAsa rUpa je jaghanya yoga hoya tethI ocho asaMkhyaguNa hAnivaDe, jyAMsudhI samasta vacanayoga ane uzvAsa niHzvAsa paryApti karaNano nirodha thAya tyAMsudhI samaye samaye svAtmAmAM teno nirodha kare. pachI sUkSmapanaka jIvanA prathama samayanA jaghanya kAyayogathI asaMkhyaguNahIna kAyayogano samaye samaye nirodha karatAM chelne samaye sarva kAyayogano nirodha kare. te vakhate sUkSmakAyayogamA sthita chatAMja sUkSma kriya apratipAti dhyAnane dhyAve ke aje tyAreja zailezI karaNa kare che. zaila eTale parvata teno iza je meru te zaileza tenI jevI niSpraMkapa-nizcaLa vRtti jemAM hoya te zailezI kahevAya che. te avasare svadeha avagAhanAthI trIjA bhAge hIna Atmapradezono ghana thAya che. zA mATe svadehamAnathI trIjo bhAga ochI avagAhanA rahe eko Atmapadezano ghana thAya ce? to ke zarIramA nirmANa thayelA je sukha zravaNa nAsikAdinAM chidra tene pUrI devAne mATe Atmapradezono ghana thAya che. jethI svazarIramAnathI trIjA bhAge nyUna AtmapradezanI avagAhanA rahevA pAme che. tyArapachI zukadhyAnano cotho pAda dhyAve ke eTale ke sakaLa yogano nirodha karI vyuparata sakalakriya anivRtti nAmanA zukla dhyAnane dhyAtAM te chellA kauzane khapAvI de che. 278-80 caramabhave saMsthAnaM yAdRgyasyocchrayapramANaM ca / tasmAtribhAgahInAvagAhasaMsthAnapariNAhaH / / 281 // - Jain Education in For Personal Private Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakaraNam // 101 // 13*>**++******+X03************* res Jain Education Internationa artha - te bhavamAM jevuM saMsthAna hoya ane tenI uMcAinuM jeTaluM pramANa hoya tethI zrIjA bhAge nyUna avagAhanAvALaM saMsthAnapramANa karI te Atmapradezano ghana kare che. 281 vivecana - jo ke thA kArikAno artha upara kahevAi gayo che to paNa pharI kahevAmAM Ave che. mokSagAmI mahAzayone chevaTanA bhavamAM jevuM saMsthAna ne jeTalaM te zarIranuM laMbAI-cauDAimAM pramANa hoya che tenA trIjA bhAge nyUna tenuM saMsthAna ane avagAhanA pramANa thavA pAme che - Atmapradezano ghana thavAthI trIjo bhAga nyUna thaha jAya che. 281 sakaLa yoganirodha thaye chate kevaLI bhagavAna kevI avasthAvALA thAya che te kahe che: so'tha manovAgucchravAsakAyayogakriyArthavinivRttaH / aparimitanirjarAtmA saMsAramahArNavottIrNaH // 282 // artha - mana, vacana, ucchvAsa ane kAyayoga saMbaMdhI kriyAvizeSathI vyAvRtta thayA satA te aparimita nirjarAnA ghaNI saMsAramahAsAgarano pAra pAme che. 282 vivecana - te kevaLI bhagavAn mana vacana kAyAnA yoga ane zvAsozvAsa saMbaMdhI saghaLI kriyAthI nivRtta thai eTale sakaLa kriyAno nirodha karI, anahada nirjarAnA ghaNI thAya che. eTale temane saMsAramahAsAgaranI pelIpAra pahoMcyAja samajavA. have te vyuparatakriyAyanivarti nAmanA zukla ghyAnanA cothA pAyAne dhyAtAM je zailezI avasthAne pAme che te kahe cheH iissdhrsv|kssrpnyckodgirnnmaatr tulyakAlIyAm / saMyamavIryAptabalaH zailezImeti gatalezyaH // 283 // 1 For Personal & Private Use Only --- 03++**++C+******+ // 101 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ | pUrvaracitaM ca tasyAM samayazreNyAmatha prakRtizeSam / samaye samaye kSapayatyasaMkhyaguNamuttarottarataH // 284 // carame samaye saMkhyAtItAnvinihatya caramakAzAn / kSapayati yugapat kRtsnaM vedAyurnAmagotragaNam // 28 // arthaH-saMyamanA parAkramavaDe prApta karyu cha (aparimita bala jeNe evA lezyAmukta thayelA te bhagavAn iSad isva paMcasvara uccAraNa mAtra kALapramANavALI zailezIne pAme che. teTalI samayazreNine viSe pUrvaracita zeSa karmaprakRtine samaye samaye uttarottara asaMkhyaguNI khapAve che. carama samayane viSe chellAM karmonA saMkhyArahita aMzone khapAvIne ekI sAthe saMpUrNa vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra karmanA samUhane khapAve che. 283-85 vivecana-kaMika isva ( sukhe jaladI uccArI zakAya evA ) pAMca akSara (svara) 'a, i, u, R, lU' teno uccAra karatAM jeTalo vakhata lAge teTalA (ati alpa) mAtra kALamAnavALI zailezI avasthAne, sarvasaMvaravIryavaDe prApta baLavALA dravyabhAva lezyA rahita thayelA evA te kevaLI bhagavAn pAme che. pahelA samudghAtakALe vyavasthApita karela je vedanIya, nAma, gotra ane AyuSyakarma bAkI rahela ke te sarvane aMtarmuhUrta kALa pramANa saMyama zreNimAM goThavI samaye samaye uttarottara asaMkhyAtagaNA khapAvato chelne samaye asaMkhyAta carama karma aMzone eTale tera uttara prakRtine dUra karI ekI sAthe | vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra e cAre aghAti bhavopagrAhi karmaprakRttine khapAvI de che. 283-285 eTale pachI zuM thAya che te kahe cha: Jan Education International For Personel Private Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam 102 / / * sarvagatiyogya saMsAramalakaraNAni sarvabhAvani / audArikataijasakANAni samminA tyatayA // 286 / / dehatrayanimuktaH prApyarjuzreNivItimasparzAm / samayenaikenAvigraheNa gatvArdhvagatimapratighaH // 287 // siddhitene zimale jnmjraamrnnrognirmuktH| lokAyagataH sidhyati sAtAreNopayogana // 288 // artha--sarva gatiyogya, saMsAranA mULakAraNarUpa, sarvatra saMbhavatA audArika, taijaya ane kArmaNa (zarIra ) no savathA tyAga karIne traNe dehathI nirmukta thayA satA, asparzamAna gativALI samazreNine pAmIne, eka samaye avakragatibaDe apratihatapaNe urdhvagatine pAmI, nirmaLa siddhakSetrane viSe, janma jarA maraNa ane rogathI sarvathA rahita evA lokanA agra bhAge pahoMcI sAkAra ( jJAna ) upayoge siddha thAya che. 286-288 vivecana-naraka, tiyaMca, manuSya ane devatA rUpa sarva gati yogya ane saMsAra paribhramaNa karavAmAM nimittarUpa temaja narakAdika gatimAM sarvatra thanAra-honAra evA audArika. taijasa ane kAmaNa evaNe zarIrane sarvathA tajIne [ atre ApelA vizeSaNonI sArthakatA A rIte ke ke audArikAdi zarIra vagara sarva gati prApta thatI nathI ane te sarvatra narakAdika gatimA hoya che. kvacit audArikane badale vaikriya paNa hoya che. tene sarva svarUpe tajI, mukti pAmanArane to nizceja audArika, tejasa ane kArmaNa eja traNa zarIra hoya che, tenAthI sarvathA mukta banI ) RjuzreNinI gatine pAmI, kevI gati ? to ke sakaLa karma kSaya samayathI anerA bIjA samayone na sparze temaja svaavagAha pradezathI bIjA pradezane paNa na sparza evI amananews // 102 // Jain Education inte For Personal Private Use Only Alainelibrary.org
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ asparza gatine pAmI ekaja samaye mukti pAmanAra avigraha eTale sarvathA avakragativaDe skhaLanA rahita lokAnte jai, (ahIM punaH avigraha pada lIdhuM che te samayanuM vizeSaNa jANavU. kemake eka samayamA vigraha saMbhaveja nahi.) samastapaNe karmanAza te siddha, tenuM kSetra, jemA siddha bhagavAnano avagAha ke te iSatprAgbhAra pRthvI, tenA uparanA taLAthI, je uparanuM (utsedha aMgulanu) eka yojana, te jojana- paNa uparanuM eka gAu, te gAuno paNa je upalo chaTho bhAga 3333 dhanuSya (eTalo bhAga baTAcyA pachI alokaja Ave) teTalA pramANavALu je zrAkAza te siddhakSetra kahevAya che. jemA samasta siddho (sakaLa karmathI mukta thayelA paramAtmAo) sva sva avagAhanA mujaba avagAhI rahe che. te siddhakSetra vimaLa eTale maLa-paTala varjita cha. tyA janma, jarA, maraNa ane jvarAdika rogathI sarvathA mukta thai, pUrvokta 3333 dhanuSya pramANa lokanA urva bhAgarUpa lokAntane pAmI siddhe che. pUrvocita gatisaMskArabhAva chate siddha thayA kahevAya che. tyAM jJAna upayogamA vartatA chatA siddhe cha, paNa darzana upayoge siddhatA nathI. kemake sarve labdhimo jJAna upayoge vartatAM ja upaje evo bhAgamavAda che. tyAravAda siddhone jJAna bhane darzana baMne upayoga ( samayAntare ) hoya che. 286-288 sAdikamanantamanupamamavyAbAdhasukhamuttamaM prAptaH / kevalasamyaktvajJAnadarzanAtmA bhavati muktaH // 286 // __artha-tyAM sAdi anaMta, anupama ane anyAvAdha evA uttama sukhane pAmyA satA, kSAyika samyaktva jJAna ane darzana svarUpI thaine mukta thAya che. 289 18 For Personal Private Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 1.3 // vivecana-je samayamA siddha thayA tene Adi karI sAdika, pharI kSaya thavAnuM nathI tethI anaMta, koi paNa upamA ghaTI zake nahiM tethI anupama ane koi paNa jAtanI vyAbAdhA-duHkha pIDA rahita hovAthI anyAbAdha eTale roga AtaMkAdika dvaMdva rahita evA uttama sukhane prApta thayela kevaLa eTale kSAyika, apaudgalika pudgala rahita, amUrta ane asahAya eTale jemAM bIjAnI sahAyanI apekSAja nathI evA saMpUrNa ane samartha samyaktva, kevaLajJAna ane kevaLadarzana eja jeno svabhAva ke evA paramAtmA tyAM [ siddhacetramA ] mukta thAya che. 286 keTalAekanA mate cetanAno sarvathA abhAva teja mokSa che tenuM nirAkaraNa karavA kahe cha:muktaH sannAbhAvaH svAlakSaNyAtsvato 'rthasiddhezca / bhAvAntarasaMkrAnteH sarvajJAjJopadezAca // 26 // . artha-mukta thaelA evA jIvano, svalakSaNapaNAthI ane svataH artha siddha thavAthI, bhAvAntaramA saMkrAMta thavAthI bhane / sarvajJapraNIta AgamanA upadeza prAmANyathI sarvathA abhAva nathI. 260 vivecana-AThe karmathI mukta siddhAtmA je cetanA svabhAva athavA jJAnadarzana upayoga lakSaNavAn cha, tenoM sarvathA niranvaya nAza eTale abhAvaja thai jAya, e duHsAdhya-koi rIte sAbIta na thai zake evaM che. temAM hetu bhane dRSTAMta mA rIte ghaTe che. pariNAmIpaNuM hovAthI e hetu cha bhane pradIpazikhAnI pere e dRSTAMta cha. te pradIpa (dIpaka) nA pudgaloM kAjaLa Adi AkAre pragaTe che eTale te pariNAmAntarane pAme che-sarvathA nAza pAmI jatA nathI. e vAta pratyakSapaNAthI For Personal Private Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArI rIte samajI zakAya evI cha, bhane niranvaya nAza sAbIta karavAmAM to jainaunI dalIla viruddha koI parNa vyAjabI hetu bhane dRSTAMtano' saMbhava nathI, mATe pariNAmINAthI siddhanA jIva 'jJAnadarzana upayoga svabhASI rahe the paraMtu teno prabhAva thato nadhI: sva-AtmA, lakSaNa upayoga teno mAva je svAlavaNya te svAlakSaNya hetu thakI jIpa kadApi paNa upayoga lakSaNa svabhAvane taje nahi. vaLI svataH artha siddhi hovAthI eTale ke prAtmAnuM jJAnadarzana upayoga svabhAvapaNuM svataH siddha ke. te bIjA koi nimittathI utpanna thayela nathI, e to anAdikALathI evuja che. jo ke pUrvalA upayogathI uparata-cyuta thai jai upayogAntara ( bIjA upayoga) pAme che, to paNa jJAnasvabhAvatAne lahI upayogapaNuM to kAyamaja rahe the, te kaMda jatuM rahetuM nathI. tathA eka bhAva anyabhAvapaNe saMkrame cha paNa teno sarvathA uccheda thai jato nathI. dravya kSetra kALa bhAvanI apekSAe grAmAntara gayela puruSAdikanI pare teno sarvathA abhAva thai gayo lekhAya nahi. eTale je sarvathA rAga dveSa moha rahita vItarAga sarvajJa temanA kathelA pravacana-mAgama artharUpa prAjJA tenA upadeza thakI siddhAtmA-muktAtmA jJAna darzana svabhAvavALA hoya che. ema siddha thAya che. 260 esiddhAtmAmo mahiMja manuSyalokamA zA mATe sthiti na kare ? tenuM samAdhAna have karavAmAM Ave che:tyaktvA zarIrabandhanAmahaiva kASTakakSayaM kRtvA / na sa tiSThatyanibandhAdanAzrayAdaprayogAca // 261 // Fer Personal Private Use Only by On
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati // 104 // artha-zarIrarUpI baMdhanane ahIja tyajIne AThe karmano kSaya karI anubaMdha rahita, Azraya rahita, ane prayoga rahita | hovAthI te (siddhAtmA) ahIM sthiti karatA nathI. 261 haiM vivecana-zarIra eja baMdhana teno tyAga karIne, sarvathA zarIrano tyAga zI rIte ghaTe ? to ke AThe karmano samULago * kSaya karavAthI zarIrano atyaMta viyoga thAya, ane niSkAraNapaNAthI te ahIM rahe nahi. tene nahIM rahevArnu kazuM kAraNa nathI. zarIrAdikanA kAraNe ahIM rahevArnu thAya che, te to sarvathA-samRLaguM gayu tethI. tathA atyanta haLavA thavAthI saghaLA siddhonuM Azraya sthAna lokAgrazikharaja hoya. jema mATInA ATha lepa caDhAvIne jaLamA kSepelA tuMbaDAnA saghaLA lepa dhovAi jAya tyAre te jaLanI sapATI uparaja Ave paNa nIcuM naja TakI rahe, tema mukta AtmAne paNa ahIM koi rokanAlaM pratibaMdhaka kAraNa nathI, tethI te nahIM TakI rahe nahi. tathA aprayogathI eTale te mukta AtmAne evI koi kriyA nathI ke jethI avasthAnanI kalpanA karI zakAya e hetuthI paNa te mahIM sthiti kare nahi. 261 tyAre temane uMceja javu, anyatra nahi, evo niyama zAthI ? eja vAta zAstrakAra kahe che:nAdho gauravavigamAdazakyabhAvAcca gacchati vimuktaH / lokAntAdapi na paraM pravakaivopagrahAbhAvAt // 292 // * yogaprayogayozcAbhAvAttiryag na tasya gatirasti / siddhasyordhva muktasyAlokAntAdgatirbhavati // 263 // artha-karma vika thaveLA te siddhAtmA gauravanA abhAve mane azakyapaNAne strIce adhogatine bhajatA nayI ane R0 // For Personal Private Use Only Mainalibrary.org
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ daDAnI jema sahAyaka-dharmAstikAyanA abhAve lokAnta thakI upara paNa jatA nathI ane mana vacana kAyAnA yoga ane tenA prayoganA prabhAve temanI tiI gati paNa thatI nathI, muka thayelA evA siddhanI lokanA aMta sudhI urdhvagati ja thAya che. bhAvArtha-bhArepaNAnA abhAve nIce na jAya. karmamukta nIce jAya e vAta banavI azakya che. pASANAdi bhAre dravya hoya te nIce jAya. karmamukta thavAthI tenAmA bhArepaNuM cheja nahi, ke jethI te nIce jAya. vaLI jema vahANa athavA macchAdika tene sahAyakArI jaLanA abhAve sthaLamA jai na zake tema sahAyakArI dharmAstikAya dravyanA abhAve mukta AtmA pote lokAnta thakI AgaLa ( alokamAM) javA pAme nahi. mana vacana ane kAya lakSaNa yoga tenA abhAvathI tathA AtmAnI kriyArUya prayoga tenA abhAvathI, pUrvapazcimAdika tirkI dizAomAM paNa te mukta AtmAnI gatino saMbhava nathI. e rIte nIce temaja tirkI gatino asaMbhava hovAthI ane ahI avasthAna karavAmAM kazuM kAraNa na hovAthI mukta AtmA uMceja jAya che. te urdhva gati lokAnta sudhIja thAya che. dharmAstikAyarUpa sahAyanA abhAve alokamAM gati thatI nathI e vAta prathama paNa kahevAyela che. 26-263 niSkaya-kriyA rahita chatAM paNa te mukta bhAtmAnI urdhva gati kema thavA pAme ke ? evI zaMkA uThAvI zAstrakAraja tenuM samAdhAna karatA satA kahe cha:pUrvaprayogasiddhevandhacchedAdasaMgabhAvAca / gatipariNAmAca tathA siddhasyordhvagatiH siddhA // 264 // For Personal Private Use Only Tirirainelibrary.org
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI prazamarati prakarayam // 10 // artha-pUrva prayoganI siddhithI, baMdhananA chedathI, prasaMga bhAvathI ane gati pariNAmathI siddha bhagavAnanI urca gati prasiddha che.* 264 vivecana-zukla dhyAnano sUkSmakriyAapratipAtI nAmano trIjo pAyo nipajAvatA, temA deha tribhAgahIna svapradezano ghana karatA kriyAno ja saMskAra rahelo ke te pUrva prayogavaDe ( kuMbhAre prathama daMDavatI bhamADelA bhane pachI svayameva bhramaNa karatA cAkaDAnA bhramaNanI pere ) bhane baMdhana chedathI eraMDabIja kulikAnI pere karmabaMdhana truTI javAthI mukta AtmAnI urdhva gati siddha thAya che. vaLI leparahita thayenuM tuMbaDaM jema jalanI sapATI upara Ave ke tema sarva saMga rahita eTale prasaMga bhAvathI ane dIpazikhA athavA agnino dhumADo jema svAbhAvika rIteja uMce jAya ke tema mukta AtmA urdhva gamanaja kare cha. matalaba ke cakrabhramaNanI pere pUrva prayoga siddha thavAthI, eraMDaphaLanA bIjanI pere baMdhana chedathI, tuMbaDInI pere asaMga bhAvathI ane dhumADAnI pere gatipariNAmathI siddha bhagavAnanI urdhvaja gati thAya che, ema siddha thAya che. 294 tyAM temane anupama sukha cha, ema zAthI samajAya te batAve che:dehamanovRttibhyAM bhavataH sarIramAnase duHkhe / tadabhAvastadabhAve siddhaM siddhasya siddhimukham / / 265 // * saMkSepamA manuSyAdi bhavarUpa kAraNono atyaMta laya thai javAthI muktane kharekhara manuSyakSetra nahi paNa siddhikSetraja AzrayasthAna cha, saMsAravyApAranA abhAvathI temaja zarIrAdika kAraNanA abhAvathI mukta bhAtmA ahIM saMsAramA TakI rahe nahi. // 10 // Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha-dehamanovRttivaDe karIne zarIra ane mana saMbaMdhI duHkha thAya cha, tenA abhAve te duHkhano paNa abhAva thAya ke tethI siddha bhagavAnane siddhinu avyAbAdhapaNuM sapramANa siddha thAya che. 265. vivecana--zarIra ane mana tenI vRtti vartana-sadbhAva eTale AtmAmAM tenA saMzleSathI mAnasika duHkha iSTaviyogAdi prasaMge thavA pAme che. te mana ane zarIrano ja prabhAva thayo che tethI tenAthI thatA duHkhano paNa abhAva thavAthI siddha bhagabAnane svAbhAvika ane avyAbAdha evaM siddhisukha sAdi anaMta mAMge prApta thAya che. 295. yastu yatirghaTamAnaH samyaktvajJAnazIlasaMpannaH / vIryamanigUhamAnaH zattyanurUpa prayatnena // 266 // saMhananAyubalakAlAryasaMpatsamAdhivaikalyAt / karmAtigauravAdvA svArthamakRtvoparamamati // 297 / / saudharmAdiSvanyatamakeSu sarvArthasiddhicarameSu / sa bhavati devo vaimAniko saharddhidyutivapuSkaH / / 268 // bhAvArtha-je muni samyaktva-jJAna ane zIlasaMpanna hoi, vIryane gopavyA vinA yathAzakti saMyamakriyAmA prayatna karatA satA saMghayaNa, AyuSya, baLa, kALa, vIryasaMpatti ane samAdhinI nirbaLatAthI athavA karmanA atizayapaNAthI svArtha (mokSa ) siddha karyA vinA maraNa pAme che te saudharmAdika koipaNa devalokane viSe athavA chellA savArthasiddhi vimAnane viSe | mahARddhi bhane anaMta putiyukta (tejomaya ) zarIravALA vaimAnika deva thAya che. 296-268. vivecana-je sAdhu zAstrokta sakaLa kriyA anuSThAnamA sadA prayatnathI pravarte chaH eTale ke zaMkAdi zanya rahita Jain Educntion inte For Personal Private Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam samyaktva zrutAdi-samyagjJAna ane mULa-uttara guNarUpa zIla ( cAritrya ) thI yukta sato svavIrya-sAmarthyane gopavyAchupAvyA vagara aharniza karavAyogya karaNImAM kapaTa rahita nija zakti phoravIne udyama kare che, te jo vajraRSabhanArAcAdi uttama saMghayaNanI khAmIthI, svalpa AyuSyathI, bala-hAni athavA zarIranI durbaLatAnA kAraNathI, kALanI duHSamatAthI, prabaLa vIryanA abhAvathI arthAt tathAprakAranI vIryasaMpadA-labdhi* yA kSayopazamanA abhAvathI, ane samAdhi eTale svasthatAcittanI avyagratA, tenI khAmIthI matalaba ke sazakta saMghayaNAdika mokSagamanayogya sAmagrInI vikaLatAthI athavA jJAnAva- 1 raNAdi karmanI gauravatA eTale nikAcanAvALI sthitithI, svArtha eTale sakaLa karmakSayarUpa AtmArtha tene sAdhyA vagara mRtyu | pAme che to te samyagdRSTi sAdhu saudharmAdika dvAdaza kalpa, nava graiveyaka ane pAMca anuttara vimAna paikI koipaNa devalokamA vimAnavAsI devapaNe utpanna thAya che. tyAM tene mahA Rddhi dyuti yukta divya zarIra prApta thAya che. temAM Rddhi parivArAdikarUpa, dyuti zarIranI kAnti ane zarIra te paNa ahIna-saMpUrNa samacaturasrasaMsthAnavALU vaikriya bhane uttarottara nava nava rUpa dhAravA samatha temaja sukhAdika vaDe prakRSTatara ane prakRSTatama saMbhave che. 266-268 tatra suralokasaukhyaM ciramanubhUya sthitikSayAttasmAt / punarapi manuSyaloke guNavatsu manuSyasaMgheSu // 266 // ___* atra TIkAkAre ' saMpadAno karelo dhanAdi ' artha saMgata jaNAto nathI, avacUrikAre karelo 'vIrya saMpat sAhasa samRddhi' e artha baMdha besato lAge ke. (lekhaka) 1106 // Jain Education Inter For Personal Private Use Only naw.jainelibrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma samavApya kulabandhuvibhavarUpavalabuddhisaMpannaH / zraddhAsamyaktvajJAnasaMvaratapobalasamagraH // 30 // pUrvoktabhAvanAbhirbhAvitAntarAtmA vidhuutsNsaarH| setsyati tataH paraM vA svargAntaritastribhavabhAvAt // 301 // bhAvArtha-tyAM devaloka saMbaMdhI sukha cirakALa anubhavIne sthiti pUrNa thaye sate, tyAMthakI punaH manuSyalokamA guNavaMta kuTuMbane viSe janma pAmI kuLa, baMdhu, vibhava, rUpa, baLa ane buddhisaMpanna thai, zraddhA, samyaktva, jJAna, saMvara tathA tapobaLa saMyukta hoi, pUrvokta bhAvanAbhAvita aMtarAtmA banI, janmamaraNarUpa sarva saMsArano sarvathA cheda karIne, teja bhavamA athavA te pachI svargAtarita trIje bhave siddhipadane pAme che. 266-301 vivecana-tyA eTale saudharmAdika devaloka saMbaMdhI sukhane cirakALa (kemake upara uparanA devalokamAM AyuSya sthiti lAMbI hoya che ) anubhavI svayogya prApta AyuSya sthitino kSaya thavAthI eTale te sthiti pUrI thavAthI tyAMthI cyavI, manuSya lokamAM uttama jAti kuLa ane AcAra saMpanna evA bahoLA kuTuMbavALA guNavaMta manuSyane tyAM prAvI avatare che. anukrame janma lAbha pAmI, kuLa te ugra kSatrIyAdi pitAno anvaya, bandhu te svajana varga, vibhava te dravyasaMpadA, rUpa te viziSTa zarIra avayavonI racanA-sughaDatA, baLa te vIryasaMpadA bhane buddhi utpAtikI pramukha cAra prakAranI e sakaLa kuLa baMdhu pramukha suyogathI saMpanna, temaja zraddhA te ahat bhagavaMto upara atyaMta prIti tathA pUjya munijano upara dRDha anurAga, samyaktva te tatvArtha zraddhAna lakSaNa, jJAna te yathAsaMbhava matizrutAdi, saMvara te Azrava nirodha lakSaNa, tapobala te dvAdazavidha bAhya-abhyaMtara tapa karavA utsAha ane udyama e sakaLa Jain Education For Personal Private Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 107 // sadguNAnuSThAnathI saMpanna thai tathA pUrve vakhANelI je anityAdika bAra bhAvanA te vaDe bhAvita-bAsita ke aMtarAtmA eTale jJAnadarzana upayoga svabhAva jeno bhane narakAdi gati lakSaNa saMsAra jeNe TALyo ke arthAt saMsArasAgarano lagabhaga pAra karyo che, phakta jene thoDA ja bhava have karavAnA bAkI rahyA ke evo thai te mahAnubhAva eka bhavanA prAMtare siddhipadane pAme che. eTale A manuSya bhavamA hamaNAM ja AgaLa kahI evI uttama karaNI karI vaimAnika devapaNe utpanna thai, tyAMthI cyavIne pharI manuSya bhavamA uttama guNasaMpadA pAmI, e rIte traNe bhava anubhavI siddhi sukha pAme che. (je muni-mahAzaya cAritra anuSThAna uttama rIte karyA chatAM pUrvokta kAraNathI yA karmagauravathI sarvArthasiddha vimAne devapaNe upaje te to niyamA tyAMthI cyavI manuSya bhavamA AvI utkRSTa rIte cAritranI ArAdhanA karI mokSa jAyajA paraMtu jemane haju paNa bhogavavA yogya karma avazeSa rahyA hoya te ( sarvArthasiddha vimAna zivAya anya devavimAne utpanna thai manuSya bhavamAM pAvanAra ) pharI eka devabhava karI tyAMthI cyavIne manuSya janma pAmI, utkRSTa cAritranI ArAdhanA karI mokSagati pAme che. evo prAzaya mULa gAthA uparathI phalita thato amane samajAya che. 266, 300, 301. 1 / setsyati tataH paraM vA, svargAntarita tribhavabhAvAt-' A kArikAmA je 'vA' mUkela che tethI pUrva jaNAvI evI sAdhu|kriyA pALI, devagati pAmI, tyAMthI cyavI, manuSya bhavamAM bhAvIne ja siddhi pAme athavA bahu to tyAMthI devagati pAmI, pharI manuSya gatimA AvI siddhe evo dhvani jaNAya che. // 107 // Jain Education international For Personal Private Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ e rIte muni-mahAzayanI sAdhu-caryA (sarvasaMyama yogya anuSThAnanI maryAdA ) kahI have gRhastha-zrAvaka bhAzrI caryA zAstrakAra kahe cheyazceha jinavaramate gRhAzramI nizcitaH suviditArthaH / darzanazIlavatabhAvanAbhirabhiraJjitamanaskaH // 302 / / sthUlavadhAnRtacauryaparastrIratyarativarjitaH satatam / digvatamUrdhva dezAvakAzikamanaviratiM ca // 303 // sAmAyikaM ca kRtvA pauSadhamupabhogapArimANyaM ca / nyAyAgataM ca kalpyaM vidhivatpAtreSuviniyojyam // 304 // caityAyatanaprasthApanAni ca kRtvA zaktitaH prytH| pUjAzca gaMdhamAlyAdhivAsadhUpapradIpAdyAH // 305 // prazamaratinityatRSito jingurustsaadhuvndnaabhirtH| saMlekhanAM ca kAle yogenArAdhya suvizuddhAm // 306 // prAptaHkalpeSvindratvaM vA sAmAnikatvamanyadvA / sthAnamudAraM tatrAnubhUya ca sukhaM tadanurUpam // 307 / / naralokametya sarvaguNasaMpadam durlabhAMpunarlabdhvA / zuddhaHsa siddhi meSyati bhavASTakAbhyantare niyamAt // 308 // bhAvArtha-zrI jinezvarabhagavAnnA A zAsanane viSe je gRhastha nizcaLa, samyagjJAnasaMpanna, darzana, zIla ane vratabhAvanAbaDe bhAvitamati thai, sthUla hiMsA, asatya, adatta, abrahma, tathA rati arati (parigraha) no sarvadA tyAgI sato, digviramaNa, | dezAvakAzika, anarthavirati, sAmAyika, pauSadha bhane bhogopabhoga parimANa karIne, nyAyopArjita ane nirdoSa vastuno vidhivat pAtrane viSe viniyoga kare che. tathA zaktianusAra sAvadhAna thai zrI jinacaityonI prasthApanA temaja tenI sugaMdha For Personal Private Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 108 // (vilepana ), mAnya (puSpa ), adhivAsa, dhUpa ane pradIpa Adika dravyobaDe pUjA kare che. tathA prazamaratino nitya abhilApI hoi, jina, guru ane sAdhujanone vaMdana karavAmAM atyaMta rasIka chato aMta avasare suvizuddha saMlekhanA trikaraNayoge ArAdhI saudharmAdi devalokane viSe iMdrapaNuM athavA sAmAnika devapaNuM athavA evuja cIjeM udArasthAna pAme che. te mahAnubhAva tyAM tadanukULa sukha anubhavI punaH manuSyalokamA avatarI durlabha evI savaguNasaMpadAne pAmI ATha bhavamAM zuddha nirmaLa thai niyamA siddhi-padane pAme che. 302-308. vivecana-A manuSyalokamAM jinezvarabhagavAne bhASelA Agama-pravacana saMbaMdhI arthano bhalI rIte arthAvabodha meLavI jeNe teno Azraya karelo cha, niHzaMkapaNe satyatAno nirdhAra karyo ke ke A jinapravacana ja bhavasAgarano pAra pamADanAra che tathA tatvArthazraddhAna lakSaNa samyaktva, uttaraguNarUpa zIla, prANAtipAtAdi viramaNarupa aNuvrata, ane anityAdika dvAdaza bhAvanAvaDe jenuM mana bhAvita-vAsita rahe che, evo gRhastha zrAvaka sthUla-bAdara prANI-trasa jIvonI, nahi ke sUkSma pRthvIkAyAdi jIvonI hiMsAthI viramaNa, athavA sthUla-saMkalpa janita, nahi ke AraMbhajanita hiMsAthI viramaNa eTale ke huM prA jIvane sAraM-nAza karUM evo saMkalpa karIne vadha karavAthI viramavU-vadha na karavo te sthUla prANAtipAta viramaNarUpa prathama aNuvrata, kanyA, pazu, bhUmi saMbaMdhI tathA thApaNamoso ne kUTalekha-kUTasAkSI saMbaMdhI moTakA jUThathI viramavU te bIjuM aNuvrata, je vastunuM haraNa karatAM cora kahevAya evI corI na karavI te trIjuM, parastrIgamana tathA vezyAgamanano tyAga karaco ane svanImAMja saMtoSa rAnavArUpa caturtha, iSTa viSayAdikamAM prIti ane aniSTa-pratapA 108 // Jain Education For Personal & Private Use Only inelibrary.org
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inter Qia Qia Tou E Ling Xia 2 nAdiyAM prIti evA rAgadveSa yA rati aratithI sadA aLago rahe ( ahIM parigraha pramANa yA icchA pramANa saMbaMdhI sAkSAt ullekha karyo nathI chatAM zeSa vrata grahaNa karavAthI tene temAM samAvezita karela jArAvaM, eTale ke dhana, dhAnya, kSetra, vAstu, sonuM, rUpuM vigere parimita dhArI rAkhI bAkInA uparanI mamatA tajavArUpa paMcama aNuvrata, tathA yathAzakti rAtri - bhojana thakI paNa viramaNa ), cAra dizAmAM temaja uMce nIce ATaluMja dUra januM adhika nahi javaM evo niyama te digviramaNavrata, tathA grahaNa karelA digvatano saMkSepa karavo te sAtamuM dezAvagAzika vrata tathA jemAM arthaprayojana na hoya, paNa vinA prayojane agni, zastrAdika ApavA, pApopadeza karavo vigere aneka bhede AtmA daMDAya che tethI viramakuM te arthadaMDaviramarUpa ATha vrata ( Adare ); mana vacana kAyAvaDe pApavyApAra karUM nahi tema karAvuM nahi evA cokasa niyamarUpa ane pratikramaNarUpa navamA sAmAyakavratamAM evI rIte niyama kare ke jyAMsudhI huM arihaMta bhagavAnanA biMbanI athavA sAdhu janonI samIpa rahI temanI bhAvasevA karUM tyAMsudhI he bhagavaMta ! huM sAmAyika karUM chaM eTale tyAMsudhI upara mujaba pApavyApAra karUM ke karAnuM nahi. vaLI AhAra, zarIra satkAra, abrahma - maithuna sevA ane pApavyApAranA nivAraNatyAgarUpa vrata te pauSadha, aSTamI pramukha parva divase vizeSe kare te dazabhuM; temaja agyAramA bhogaupabhogapariNAmavratamAM anna pAna puSpa dhUpa snAna vilepanAdika upabhoga ane vastra zayanAdika paribhoga ( athavA ekavAraja bhogavavAmAM Ave te bhoga ane vAraMvAra bhogavavAmAM Ave te upabhoga ) te be prakAre - bhojanathI ane karmathI, temAM bhojanathI azana, pAna, khAdya 1 anazanavaDe zarIra zoSaNa karavuM te dravyasaMleSaNA ane rAga dveSa moha matsara Adika doSonuM zoSaNa karavuM te bhAvasaMleSaNA kahIle. 19 For Personal & Private Use Only jainelibrary.org.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazamarati prakaraNam // 109 // bhane svAdharUpa mAMsa, madya, anaMtakAya, madhAdi saMbaMdhI ane karmathI-aMgArakarma, vanakarma, zakaTakarma bhane bhATakAdi lakSaNate thakI viramaNa athavA tenuM pramANa jemA karavAmAM Ave te karIne, bAramA atithisaMvibhAgavatamA agarhita-anindya vyavahAra-vyavasAyavaDe upArjana karela ane sAdhu saMtane uddezIne taiyAra nahi karela nirdoSa ane sAdhujanane kampe ( khape) tevI vastu, pauSadhanA pAraNe, ghera AvelA munijanone satkArapUrvaka Ape; paNa potAnA vAsaNamA nAMkhI upAzraye sAme lAvIne Ape nahi temaja je vastu pauSadha upavAsanA pAraNe munijanone ApI na hoya te pote ( gRhastha ) vApare paNa nahi. matalaba ke vratadhArI gRhastha zrAvaka, pauSadhanA pAraNe munijanone vidhithI dAna Ape ane pachI pote pAraNu kare. upara | pramANe bAra vrata aMgIkAra karavA uparAMta caitya-citi-pratimA e sarve ekArthavAcI zabdo che temanuM Atana eTale AzrayagRha te caityakuLa-jinamaMdira, tenI prakRSTa sthApanA-pratiSThA vAjitra, nRtya, tAlathI, anucara, svajana parivArayukta mahA vibhUtivaDe karIne jema jema zAsananI prabhAvanA thAya tema tema sAvadhAnapaNe kare. vaLI viziSTa dravya saMbaMdhI gaMdha, puSpamAlya, | paTavAsAdi adhivAsa, sugaMdhI dravyavALo dhUpa ane pradIpa, Adi zabdathI upalepana, saMmArjana tathA je kAi bhAgyuM truTayuM hoya te sAMdhaq-rIpera karAvaq tathA AtmAmA jAgRti ANe evA Adarza jIvanavALAnAM citra karAvA. temaja jinakalyANakAdika viziSTa parvadivase sattara prakArI, ekavIza prakArI ane aSTottarI pramukha pUjAbhaktimA tatparatA dAkhave. prabhunI aMgapUjA, agrapUjA ane bhAvapUjA kare. vaLI 'kyAre sAdhupaNuM pAmIne kaSAyaripune jItIza ?' evI sadbhAvanAyukta prazamarati-kaSAyano jaya karavAnI rati-prItimA sadAya tRSita eTale sAbhilASa-utkaTa icchAvaMta hoya ane arihaMta // 109 // For Personal Private Use Only Dainelibrary.org
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ magavAnane, prAcArya uyAdhyAya pramukha murUjanane, temaja sakaLa sAdhumaMDaLane vaMdana namaskAra karavA sadA ujamALa hoya. tathA maraNakALa najadIka Ave sate dravyathI zarIrane ane bhAvathI kaSAyane saMlekhI ( vosirAvI ) dharmadhyAnavaDe, jIvita maraNAzaMsA rahitapaNe suvizuddha-ati nirmaLa saMlekhanA kare. arthAt gharamA rahyA chatAM sthUla prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna viramaNa, svadArAsaMtoSa bhane icchApramANarUpa pAMca aNuvrata; digparimANa, upabhogaparibhogaparimANa ane anarthadaMDa viramaNarUpa traNa guNavata; tathA sAmAyika, dezAvagAzika, pauSadhopavAsa ane atithisaMvibhAgarUpa cAra zikSAvrata-e dvAdazavidha zrAvaka dharmarnu anupAlana karI prAnte-maraNAvasAna vakhate ullasita bhAve, sarva AzaMsA tajI, muvizuddha saMlekhanA ArAdhIne kalpa-saudharmAdika vimAna-temAM iMdrapaNuM eTale adhipatipaNuM pAme. athavA kadAcit iMdranA sAmAnikapaNuM arthAt phakta adhipatipaNu nahi bAkInuM badhuM iMdranI barobara tulyapaNuM, athavA evaM bIju koi viziSTa vaimAnika devapaNuM pAme. tyAM te te sthAnane anurUpa jaghanya, madhyama ke utkRSTa devasukhane anubhavI, te devasthitino bhavadhi pUrNa thavAthI tyAMthI cyavI manuSyalokamA AvI, guNavaMta manuSyovALA AryadezAdikamAM uttama jAti, kuLa, vibhava, rUpa, saubhAgyAdika saMpadA pAme. temaja samyaktvapramukha guNasaMpadAne pAmIne te guNonI paraMparAvaDe sakaLa karmakalaMkathI mukta thai, ATha bhavanI aMdara niyamA ( cokkasa ) mokSe jAya. te mATe sujJa janoe Adarayukta thai zrAvakaucita gRhasthadharma paNa pALavo ane chevaTe sAdhu dharmanI paNa sevanA-ArAdhanA karavA bhAva rAkhavo ane yogya samaye tenI paNa ArAdhanA karavI. 302-308 ityevaM prazamarateH phalamiha svargApavargayozca zubham / saMprApyate 'nagArairagAribhizcottaraguNAtyaiH // 309 // Jain Education Interior For Personal Private Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI prazamarati prakaraNam // 110 // bhAvArtha:-evI rIte prazamarati thakI svarga aparvarga saMbaMdhI zubha phala guNADhya aNagArone tathA sAgaurI-zrAvaka janone upalabdha thAya che. 309 ... vivecana-iti zabda A AraMbhelA prakaraNanI parisamApti batAvavA mATe che. evaM ukta varNana mujaSa prazamaratirnu zubha phaLa ahIM manuSyabhavAja bahulatAe karI svargagati rUpa ane tiryacanA bhavAM to koika janoneja svargagatirUpa jANavu. anyatra (begatimA ) svargaphaLa prApta thatuM nathI. apavarga eTale mokSarUpa phaLa to kevaLa manuSya bhavamAMja maLe che. svarga saMbaMdhI vaiSayika sukha ane mokSa saMbaMdhI svAbhAvika sukha-e ubhaya zubha phaLa prazamaratithI prApta thai zake che. temA nigraMtha sAdhumo mokSa phaLa meLave ke ane gRhastha-zrAvako svargaphaLa tathA paraMparAe mokSaphaLa bheLave che, paNa te kevA sAdhumo tathA zrAvako meLave cha ? to ke jeo pradhAna-utkRSTa evA mULa uttara guNathI bharelA hoya ane nirdoSa samagra saMyama anuSThAnane sevanArA hoya tezroja te prApta karI zake che. 309 ___atyArasudhI kareluM saghallaM kathana pravacana aMtargata le paNa svakapolakalpita kathu nathI te tathA pravacananI gaMbhIratA A AryAvaDe kartA batAve chaHjinazAsanArNavAdAkRSTAM dharmakAdhikAbhimAM zrutvA / ratnAkarAdiva jaratkapardikAmuddhRtAM bhaktyA // 310 // 1 mokSa. 2 nigraMtha-muni janone, 3 gRhastha. - // 11 // Jain Education in For Personal Private Use Only Ww.jainelibrary.org
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadbhirguNadoSajJairdoSAnutsRjya guNalavA graahyaaH| sarvAtmanA ca satataM prazamasukhAyaiva yatitavyam // 311 // / bhAvArtha-samudramAMthI ghasAi gaelI koDInI jema bhaktivaDe jinazAsanarUpa mahAsAgaramAMthI uddharelI A dharmaH | AkhyAyikAnuM zravaNa karIne guNa doSanA jANa evA sajana purUSoe doSone tyajI guNAMza grahaNa karavA ane prazamarati (prazama sukha ) ne mATe sadA sarvathA prayatna karavo. 310-311 vivecana-jinazAsana bahuja udAra AzayavALaM ane aneka atizayarnu nidhAna hovAthI te ratnAgara samudra samAna che. temAMthI alpamativALA evA mheM uddharI kADhelI jUnI koDInI jevI A saMkSipta dharmakathA ke je kevaLa prazamaprItithI athavA zuddha devagurUnI bhaktithI prerAine kahelI che te A niHsAra evI paNa prazamarati kathAracanA zravaNa karIne guNadoSane sArI rIte samajI-parakhI zake evA saMta sAdhujanoe temAMnA zabda chaMda arthAdika doSonI upekSA karIne je kaMha anya guNa temA rahelo jaNAya teja grahaNa karavo. A vacanathI prakaraNakAra mahAzaye potAnI laghutA darzAvI A saMkSipta paNa ati hitakara prakaraNa graMthanuM sArI rIte zravaNa manana karavA ane ema karIne svakartavya karavA saMtajanonuM lakSa kheMcyu cha bhane sAgraha sUcavyu ke ke te saMtajanoe sarva prayatnavaDe sadAya viSayasukhathI vimukha-virakta rahIne sahaja svAdhIna prazamasukha mATeja yatna karavo.310-11 yaccAsamaMjasamiha chandaHzabdasamayArthatomayAmihitam / putrAparAdhavattanmarSayitavyaM buddhaH sarvam / / 312 // bhAvArtha-yA graMthamA chaMdazAsra, zabdazAstra ane siddhAntathI je kaMha virUddha mhArAthI kahevAyuM hoya te sarva putranA aparAdhanI pere paMDitapurUSoe mApha karavU ghaTe che. 312 Jan Education n ational For Personal Private Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI nA prazamarati prakaraNam // 11 // vivecana-A prazamarati prakaraNanI racanAmAM je kaMi chaMda, zabdazAstra ke zAstraprasiddha arthavirUddha mhArAthI kahevAyu hoya te putra aparAdhavat khamavU-mApha kara. jema bALakano aparAdha pitA khame che tema jJAnavRddhoe mhArA sarva aparAdhane paNa khamavA yA mApha karavA. 312 sarvasukhamUlabIjaM sarvArthavinizcayaprakAzakaram / sarvaguNasiddhisAdhanadhanamarhacchAsanaM jayati // 313 // ____bhAvArtha-sarva sukhanu mUla kAraNa, sarvArthasiddhine prakAza karanAra, ane sarva guNasiddhinuM pragaTa sAdhana evaM arhat || zAsana sadA jayavaMtu varte che. 313 vivecana-A lokasaMbaMdhI temaja paraloka saMbaMdhI pratyakSa temaja parokSa sukhanA mULa kAraNarUpa athavA lezamAtra paNa daHkhathI apita evA sarva sukha-muktisukhanA prAdya bIjarUpa jinazAsanaja che, temaja sarve artho-bAhya padArtho kALa sahita paMcAstikAyo e sarvano avabodha-nirNayAtmaka bodha tathA saMsArasthiti ghaTanA ane muktimArgane prakAzanAra-pratipAdana karanAra jainazAsanaja che. tathA sarva guNa siddhi-niSpatti karAvI ApanAra puSTa sAdhanarUpa paNa e jinazAsanaja che. tethI dravyaparyAya nayasamUhAtmaka ane sarva kalyANakArI evaM jainazAsana anya sarva zAsana madhye sarvoparI sattA dharAvI sadA vijayavaMtu varte che. 313. prazamarati prakaraNaM samAptamiti.. // 11 // Jan Education For Personal Private Use Only dainelibrary.org
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vipAkasUtra mULa tathA TIkArnu bhASAMtara. zrI jaina dharma prasAraka sabhA bhAvanagara MuTRIEVERESENTERNMDICTION Jan Education Intematonal Far Personal Private Use Only