________________
श्री प्रशमरति प्रकरणम्
॥७२॥
|
विवेचन-एकन्द्रियादिक जीवोने सर्वत्र जीवत्व अविशेष होवाथी तेमज धर्मास्तिकायादिक अजीवोने सर्वत्र अजीवत्व अविशेप होवाथी ते उभयने द्रव्यात्मा कही शकाय छे. अर्थात् जे नारकादि पर्यायोने पामे ते ( जीवद्रव्य ) तेमज * उत्पादादि पर्यायाने पामे ते (धर्मास्तिकायादि) द्रव्यात्मा लेखाय छे. क्रोधादि कषायवंतोनो आत्मा कषायो साथे एकताने पामे छे तेथी ते कषायात्मा कहेवाय छे. मन वचन अने कायारूप योगोमां एकत्व परिणामने पामेला सयोगी आत्मा योगात्मा कहेवाय छे भने ज्ञानदर्शनरूप उपयोगमा परिणाम पामेला सर्व आत्मा उपयोगात्मा लेखाय छे. सम्यग्दर्शन संपन्न-तत्त्वार्थश्रद्धान परिणामने भजनारानो जे ज्ञानपरिणाम ते ज्ञानात्मा कहेवाय छे. चक्षु अचक्षु आदि दर्शनमा परिणाम पामेल-तेमा एकता पामेला दर्शनात्मा लेखाय छे. सर्व जीव विषयक प्राणातिपातादिक पापस्थानकोथी विरमेल अने चारित्राकार परिणामने पामेल चारित्रात्मा कहेवाय छे. तेमज वीर्यशक्ति-चेष्टावडे सर्वे संसारी जीवो वीर्यात्मा लेखाय छे. २००-२०१.
द्रव्यात्मेत्युपचारः सर्वद्रव्येषु नयविशेषेण । आत्मादेशादात्मा भवत्यनात्मा परादेशात् ॥ २०२॥ एवं संयोगाल्पबहुत्वाद्यैर्नेकशः स परिमृग्यः । जीवस्यैतत्सर्व स्वतत्त्वमिह लक्षदृष्टम् ॥२०३।। उत्पादविगमनित्यत्वलक्षणं यत्तदस्ति सर्वमपि। सदसद्वा भवतीत्यन्यथार्पितानर्पितविशेषात् ।२०४।। भावार्थ-सर्व द्रव्योने विषे नय विशेषे करीने द्रव्यमात्मा एवो उपचार घटे छे. स्वस्वरूप (स्वद्रव्य क्षेत्र काळ
For Personal Private Lise Oy
www.jainelibrary.org
