________________
प्रशमरति प्रकरणम् ॥११॥
भावार्थ-श्रा कषायोनुं मूळ कारण अहंकार अने ममकाररूप पदनुं जोडलं छे, राग अने द्वेष पण तेनाज बीजां नाम छे. ३१
विवेचन-ममकार एटले 'आ मारूं एवो' ममत्व. तेथी माया अने लोभ ए बे कषायनुं ग्रहण थाय छे. तेमज | अहंकार एटले गर्व ते भभिमान अने क्रोध लक्षण जाणवो. माया-कपट पण वणिको द्रव्य उपार्जनना लोभ माटे ज करे | छे. तेमज क्रोध पथ अभिमानथी ज करवामां आवे छे. शुआ मारो पराभव करी जाय ? एवा अभिमानथी क्रोध उपजे
के तथा राग अने द्वेषन पण क्रोधादिकना बीजरूप जाणवां. ते रागद्वेषना ज पूर्वोक्त ममकार अने अहंकार पर्यायरूप जाणवा. एटले ममकार ए राग अने अहंकार ए द्वेषरूप छे एम समजी लेवु. ३१
मायालोभकषायश्चेत्येतद्रागसंज्ञितं द्वंद्वम् । क्रोधो मानश्च पुनद्वैष इति समासनिर्दिष्टः ॥३२॥ भावार्थ-माया अने लोमरुप कषाय ए रागनी संज्ञा छ, तथा क्रोध अने मान ए द्वेषनी संज्ञा संक्षेपमां कहेल छे.
विवेचन-उक्त लक्षणवाळा माया अने लोभ कपाय ए राग नामनुं द्वंद्व छे अने क्रोध तथा मान ए बंने कषाय द्वेष नामना संक्षेपथी समजी लेवा. ३२
'ते राग द्वेष अथवा ममकार अने अहंकार ज ज्ञानावरणीयादि कर्मबंधना पूरता समर्थ छ के ते बीजा पण कोइनी * सहायनी अपेक्षा राखे छे ? ते संबंधी शास्त्रकार खुलासो करे छे.'
For Personal Private Use Only
Jainelibrary.org