Book Title: Prakrit Shabda Rupavali
Author(s): Hemchandracharya, Vajrasenvijay
Publisher: Bhadrankar Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004478/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zivamastu sarvajagata: bhI hAla ratIrthAdhipati mahAvIrasvAmine namaH mUlakartA paramapUjya kalikAla sarvajJa hemacandrAcArya bhagavaMta prAkRtazabda rUpAvaliH saMpAdaka paramapUjya paMnyAsa vajrasenavijaya prakAzaka bhadraMkara prakAzana mahAlakSmI sosAyaTI, sujAtA phleTa pAsa zAhIbAga, ahamadAbAda-4 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. zivamastu sarvajagataH ___ . aiM namaH zrI hAlAratIrthAdhipati - mahAvIrasvAmine namaH prAkRtazabda rUpAvaliH mUlakartA paramapUjya kalikAla sarvajJa .hemacandrAcArya bhagavaMta. . saMkalana paramapUjya zAsanasamrATa AcAryadeva zrImad vijaya nemisUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paramapUjya munivara zrI pratApavijaya saMpAdaka . paramapUjya paMnyAsa vajrasenavijaya prakAzaka bhadraMkara prakAzana 49/1 mahAlakSmI sosAyaTI, sujAtA phleTa pAse, zAhIbAga, ahamadAbAda-4. - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna sarasvatI pustaka bhaMDAra | somacaMda DI.zAha ratanapoLa, hAthIkhAnA, . jIvana nivAsa sAme, amadAvAda-1. pAlItANA (saurASTra) sevaMtIlAla vI..jaina | pArzvanAtha pustaka bhaMDAra 20, mahAjanagalI, taLeTI roDa, jhaverIbajAra, muMbaI-2 | 'pAlItANA, (saurASTra) dravya sahAyaka zrI rAmacandrasUrIzvara ArAdhanA bhavana gopIpurA, surata prakAzana saM. 2054 phAlguna sudI caturthI mUlya : ru. 50-00 -: mudraka :bharata prinTarI (kAMtilAla DI. zAha) . nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rIlIpha roDa, ahamadAbAda-1. - Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // shriiH|| ||bhuumikaa // iha khalu jagati saM kRtanATakAdiSu bahuSu sthaleSu stryAdipAtrANAM prAkRtaiva bhASA darIdRzyate jaineSu mahattarAgameSu ca saivopalabhyate paraJca tadbhASAyA idAnIntanakAle jJAnaM suSThutaraM janeSu naivopalabhyate'taste tattadgranthasthitatattvaM yathArthaM naiva labhante ityasmAddhetosteSAM . tattadgrantheSu sukhapravezanAya, asAdhAraNaguNagaNamaNimaNDalamaNDitabhUghanairananyasadRzopadezazakti bhiboMdhitaku mArapAlAvanipatibhirmokSamArgapradarzanapradIpapratimaiH . samIhitArthasaMsiddhikalpatarukalpairbhavApArapArAvAranistAraNatarIbhiH parapravacanA'nabhijJatApAdanato'dhigataprAmANyairaihikAmuSmikA'pAyasamavAyanibandhanatanutvavidhAnapaTIyobhirmanohArivijJAnadarzanacAritrapAtraiH sakalabhuvanajanakundasundarazaradindusadharmabhiH prabalatarataptatapazcitrabhAnudaMdahyamAnaduritasamavAyaiH sArddhatrayakoTizlokaparimitatantrasUtraNasUtradhArakalpaiH zrImaddhemacandrAcAryavaryapAdaiviracitASTamAdhyAyataH samuddhRtya svalpamatinApi mayakA nikhilArhatapravacanaparamArthavidAM nijacaraNAravindavinyAsapAvanIkRtakSoNInAM puNyadruparipallavaikataDitvatAM munivarAcArAcaraNAtinibaddhakaTInAM vyapagatadUSaNapAramezvarIyazAsanonnatividhAyinAM nAstikAvaniruhonmUlanakuJjarANAM nijadezanAhalISAsaGkarSaNato Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavyakSetrakadambakebhyo duritAcAradarbhANi vyapanIya tatroptasamyaktvabIjAnAM zrImatAmAcAryavaryANAM vijayanemisUrIzvarANAM bhavatApataptajantujAtavizrAntividhAnai-kamahIruhAyamANacaraNadvayanirbharazuzrUSAprabhAvataH prAkRtasyAkhilavizeSAdezarUpairupetA tathA ca saMskRtasya prAkRtAtmakaiH prAkRtasya ca saMskRtasvarUpairgurjarabhASAyAzca prAkRtAtmabhirhArivAkyairalaGkRteyaM praakRtshbdruupaavlivinirmitaasti| tatra ca pramAdena dRSTidoSeNa vA kutraciccetskhalitaM pratibhAti tanmahAzayairvidvadvaryaiH kSantavyaM saMzodhanIyaM ceti zam // prathamAvRteH Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya parama upakArI kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcArya bhagavaMte jaina jagata upara upakAra karIne eka mahAna bheTa dharI che. siddhahema zabdAnuzAsana nAmanA vyAkaraNa graMthanI. - temAM prAkRta vibhAganA AThamA adhyayanamAthI prAkRta zabda rUpAvalI graMthane pUjya munirAjazrI pratApavijayajI mahArAje uddhRta karyu. .. saMvata 1968 mAM chapAyela A graMtha ne 85 varSa thayAM. abhyAsuo mATe upayogI A graMtha alabhya banatAM. paMDitajIo tathA mahAtmAo taraphathI mAMga AvI. A aMge paramapUjya AcAryadeva zrImad vijaya jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna paramapUjya munirAjazrI hauMkAraprabhavijayajI mahArAje, paMnyAsazrI vajrasenavijayajI mahArAjane saMpAdana karIne prakAzita karAvI ApavAnuM kahetAM pUjya paMnyAsajI mahArAje potAnI asvastha tabIyatamAM paNa mahAtmAonA sahayogathI A graMthanu saMpAdana karI Apyu. . - prUpha saMzodhanamA sahAyakAMrI paMDitavarya zrI ratIbhAI, cImanalAla dozI temaja TuMka samayamAM bharata prinTarInA mAlika kAMtilAla DI. zAhe A graMtha mudraNa karI ApyuM che. A graMthanA prakAzanamA Arthika sahayoga zrI rAmacaMdrasUri ArAdhanA bhavana, gopIpurA, surata taraphathI maLela che. ..uparokta sarve pUjyo, mahAnubhAvono ame A take aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. - prakAzaka Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabda rUpAvaliH Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdAnAM rUpANi anukramaNikA viSaya deva sAdhanikAsUtrANi jina, jana madana, nyAya viSamAtapa, Izvara, ziSya kAzyapa, vizrAma, saMsparza, azva vizvAsa, duHzAsana, puSya, manuSya karSaka, varSa, viSvANa, niSSikta utra, visrambha, vikasvara, niHsva niHsaha, niHzvAsa, duHzvAsa, abhiSikta prasupta, praroha, sadRkSa zabda, abda, upendra gopendra, avagUDha avakAza, Aryavajra siddha namaskAra paraspara, svara, dIrgha smara, nagna, lagna . vyAdha, pRthvIza artha, vikalpa hasta, karkaza. . 2. 10 102.24AM:422424 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akUpAra, svabhAva, svarUpa, dharma paJcavidha, gRhastha, gItArtha, vikAra paryAya, jayya, vaidya udyota, mArga, vipAka samparka, zloka kleza, ploSa, plaSTa, zleza mleccha, nirveda, saMstuta, prastara prazasta, nirbhara, pArzva, viSadhara tathAprakAra, tattvaprakAza, dveSa, dveSya - vizeSa, dvIpa, dIpa zubhapradIpa, saMghabAhya, vindhya, sahya sAdhvasa, iSTa, unmArga, niSThitArtha pUjya, zramaNa, zrAvaka, saMsarga magna, nirmagna, karttavya, lekha, saMskAra pratibhinna, pratihAsa, sampRkta, spRSTa parAmRSTa, pravRSTa, prAvRta, prAbhRta, parabhRta saMvRta, vRttAnta, vRddha, vRndAraka nivRtta, nizAcara, kumbhakAra, supuruSa sAtavAhana, cakravAka, tridazeza RSabha, vRSabha, duHsaha, duHkhita dakSiNa, parAGmukha, kaJcaka, SaNmukha SaSTha, zAva, SaTpada, saptaparNa .. zarad, bhiSak, prAvRS dIrghAyuSa, anusvAra karkoTa, vRzcika, vayasya Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArjAra, vakra, varNya, upadizya vRkSa, kSipta, siMha svAdhyAya, upAdhyAya upavAsa, AcArya, bhavya, sUrya syAdvAda upasarga, zapatha, zApa, stava uSTra, puSTa, pradyumnaH caturtha, caturvAra, mayUkha, caturguNa, sukumAra udRkhala, paGka, pantha, candra arthAvagraha, grAhya, madyAGga, vyApAra SaDvidha, cArvAka, AkAra, Akara, AdhAra . AkAza, Arabdha, pakSa, vidyamAna abhyupagama, caturbhuja, savya, nAnArUpa, anatirikta nikSepa, zrutaskandha, pArzvastha, saMvigna, udvigna aSTama, kula, yazas, janman guNa, sneha, nikaSa, sphaTika' cikura, kadamba, prazna, zizna svapna, vetasa, mRdaGga, naptRka vRSTa, kRpaNa, uttama, devadatta aGgAra, madhyama viSamaya hara khaNDita, prathama, gavaya, prAjJa . prajJa, utkara, paryanta . cAmara, kAlaka, sthApita, paristhApita, saMsthApita hAlika, nArAca, kumAra, grISma kuzmAna, vismaya, pravAha, prahAra prakAra, prastAva, mahArASTra, pAMzana Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMzika, vAMzika, pANDava, sAMsiddhika, sAMyAtrika zyAmAka, kUrpAsa, khalvATa, stAvaka . AsAra, nairayika, airAvaNa, kailAsa kaiTabha, vaikuNTha, pArApata, cUrNa narendra, munIndra, utsava, utsuka utsikta, utsAha, utsanna, matsara, saMvatsara nizcala, mUSika, bibhItaka, nirNaya dvimAtra, dvividha, dvirepha, niSaNNa yudhiSThira, nirjhara, kazmIra vyApAta, stoka, karISa, zirISa valmIka, vIDita, upanIta, garuDa paura, kaurava, paurajana . jIrNa, hIna, kIdRza, IdRza sadRgvarNa, sadRgrUpa, sadRza, etAdRza bhavAdRza, yAdRza, tAdRza, anyAdRza, mAdRza yuSmAdRza, asmAdRza, mukula, mukuTa mukura, guruka, subhaga durbhaga, lubdhaka, mudgara, kunta, pustaka arhat, hanumat, pathin mRga, ghRSTa, bhRga, zRGgAra, bhRGgAra zRgAla, kRza, kRSita, nRpa, kRpa tRpta, hRta, vyAhata, dRSTa, baMhita vitRSNa, utkRSTa, nRzaMsa, pRSTha mRgAGka, dhRSTa, mRSAvAda, RkSa AdRta, dRpta, klRpta, klunna Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... 100 ... 101 stena, zanaizcara, daitya, bhairava vaijavana, vaideza, vaideha, vaidarbha, vaizvAnara, vaizAkha vaizAla, vaizravaNa, vaizampAyana, vaitAlika, caitra prakoSTha, gocchvAsa, kaustubha, krauJca / kauzika, mauJjAyana, zauNDa, dauvArika, saurNika sthavira, ayaskAra, karNikAra, pUtara Aditya, stutya; tyakta, tIrthakara tIrthaGkara, naktaJcara, dhanaJjaya, arka, vipra jAra, kubja, kIla, madakala, kanduka kirAta, megha, mAgha, badhira asthira, praNaSTabhaya, chAga, khacita, pizAca jaTila, vaDavAnala, naTa, ghaTa zaTha, maTha, kuThAra, kamaTha, piThara / tuccha, tagara, sara, tUvara, vyApta garbhita, palita, pIta, bharata kAtara, zithira, nizItha, daSTa . dagdha, daNDa, dara, dAha, darbha . dambha, dohada, kadarthita, niSadha . nimba, nApita, paruSa, parigha, panasa pAribhadra, nIpa, repha, zabala kabandha, viSama, manmatha, bhramara - karaNIya, peya, katipaya, karavIra, daridra mukhara, caraNa, varuNa, rugNa, baThara, niSThura, zabara, dazamukha, dazabala, dazaratha pASANa, divasa, saMhAra, prAkAra, Agata ... 121 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ..... 124 ... 134 12 udumbara, AvartamAna, avaTa, prAvAraka zakta, mukta, saMyukta, niSkraya . taskara, zuSka, skanda, zveTaka, kSvoTaka spheTaka, spheTika, vyatikrAnta, stambha / rakta, pratyUSa, kakSa, dakSa, kSuNNa kSAra, kSura, kSaNa, ni:spRha, dhvaja . vRtta, pravRtta, kaivarta, jata, dhUrta mUrta, muhUrta, visaMsthula, garta, sammarda . viccharda, kaparda, mardita, sammardita, gardabha .... 132 bhindipAla, stabdha, paryasta, palyaGka ... 133 kRSNa, snAta, prastuta, prahlAda dazAha, harizcandra, dhRSTadyumna, vikhyAta ... 135 AlAnastambha, kusumaprakara, sapipAsa, maNDUka, vyAkula nihita, sthUla, tUSNika, mUka, plakSa ... 137 hIta, ahIka, AzliSTa, bhasman .. ... 138 niSpeSa, bhISma, zleSma, glAna, vihvala ...139 bASpa, kArSApaNa, arha barha, kRtsna, Adarza, sudarzana, parAmarza ... 141 harSa, amarSa, mUrkha, haritAla, hrada ... 142 hasita, ropita, lajjita, bhramita .... 143 jalpita, vepita, yuSmadIya, asmadIya sarva .... 145 vizva, anya anyatara itara . ...15 147 ... 148 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ katara, katama -sama sima nema, eka pUrva, dakSiNa sva. bhavat kim yad wc 56 ..157 etad 161 ... 162 163-164 ... 165 idam adas... yuSmad asmad mAlA, ramA zRGkhalA saTA, pratimA, patAkA, pratijJA . pratiSThA, upamA, ziphA, spRhA zayyA, bhAryA, mRttikA, vArtA ulkA, prajJA, saMjJA, AjJA . candrikA, zAkhA, capeTA, yamunA cAmuNDA, kSudha, apsarasa, kSudhA zirA, kSamA, makSikA, kakubh utkaNThA, padmA 173 174 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .... 179 ... 180 ... 181 ... 182 ... 183-184 .... 185 ... 186 AryA, maryAdA, jihvA zraddhA, sandhyA, parikhA snuSA, jyotsnA, zyAmA, vrIDA zlAghA, kriyA, garhA, jyA vanitA, daMSTrA, sevA, sarvA * kA, (kim strI0). yA (yad strI0) sA, tA (tad strI0) imA, imI (idam strI0) etad strI0 adas strI0 vana, sUtra lalATa, kSINa, snigdha puSkara, niSka, zuSka skanda, saukhya, zulka, kSuta kSIra, sAdRzya, kSetra, kSata kaukSeyaka, sukRta, druSkRta, prAbhRta, AhRta avahata, tuccha, catvara, satya, mauna saudha, kauzala, pauruSa, gaurava vaira, kairava, daiva dhairya, caurya, sthairya gAmbhIrya, saundarya, zaurya, vIrya brahmacarya, anyonya, Atodya, manohara saroruha, yauvana, mizra, Avazyaka sasya, pratiSThita, prAkRta, utkhAta araNya, prakaTa, pakva datta, Azcarya, antaHpura / Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 padma, Ardra, tIrtha ghRta, tRNa, kRta, nUpura . sUkSma, sainya, dainya, aizvarya daivata, vaitAlIya, svaira, vaidhavya, gadgada auSadha, puSpa, pattana, pathya pazcima, sAmarthya, Urdhva, yugma tigma, jJAna, tIkSNa, zmazAna darzana, varSa, vajra, klAnta mlAna, klinna, kliSTa, pluSTa, ratna vaiDUrya, cihna, dAman, ziras nabhas, srotas, preman, nAman, karman / dhAman, sarva napuM. kim, napuM0 yad napuM0 tad napuM0 idam napuM0 etad napuM0 adas napuM0 muni giri hari, agni, bhrukuTi RSi, bRhaspati vanaspati, vahni, razmi, dhvani narapati, prajApati, jinapati, buddhi kAntikIrti, zAnti, dRSTi sRSTi, samRddhi, prasiddhi, pratisiddhi Rddhi, gRddhi, prakRti, vRddhi vRSTi, maMti, ruci, mukti, rAtri . AjJapti, zrI, hI, dhRti, paGkti * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * GMSWW360MGMScWWOG Mxww Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 . ... 228 OM gaurI, hasantI, sakhI, lakSmI pRthvI, bhaginI, pRthivI kUSmANDI, dhAtrI, dadhi guru taru, prabhu, sAdhu, vidhu bhAnu, vAyu, Rtu, Rju viSNu, jiSNu, sthANu dhenu, vadhU camU, madhu bharta kartR pitR mAtR . svasa, duhita go pu. strI. nau / Atman rAjan dvi, tri catur, paJcan, SaS saMskRtavAkyAnAM prAkRtam prAkRtavAkyAnAM saMskRtam gurjaravAkyAnAM prAkRtam saMskRtazabdAnAM prAkRtam prAkRtazabdAnAM saMskRtam Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIvItarAgAya namaH // // zrIrastu // // praakRtshbdruupaavliH|| natvA tIrthakRta: surendramahitaM pAdAmbujaM bhaktito ladhyabdhi munigautamaM guruvaca: sadbhiH samArAdhitam / skRtvA ca zrutadevatAM bhagavatI sarvArthasiddhipradAM tanve prAkRtapUruSopakRtaye rUpAvalI prAkRtIm // 1 // ||ath prAkRtazabdAnAM rUpANi // - prAkRte dvivacanasya bahuvacanaM caturthyAzca SaSThIti niyama: .. tatra prathamaM devazabdasya rUpANi. ekavacanam bahuvacanam prathamA devo devA dvitIyA devaM .. deve devA tRtIyA deveNaM deveNa dehi devehi 1 devehi paJcamI. . / devatto devAo | devatto devAo devAu devAhi | devAu devAhi . / devAhinto devA ( devehi devAhinto devehinto devAsunto | devesunto Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam . bahuvacanam SaSThI devassa . . devANaM devANa ' . saptamI deve devammi . devesuM devesu sambodhanam he devo he deva he devA // atha tatsAdhanikAsUtrANi // ata: sejhaiH / / 8 / 32 / / iti devo prathamaikavacanam / jaszassittododvAmi dIrghaH / / 8 / 3 / 12 // jaszasoluk / / 8 / 3 / 4 // iti / devA prathamA bahuvacanaM dvitIyA bahuvacanaM ca / amo'sya / / 8 / 3 / 5 // iti luki devaM iti dvitIyaikavacanam / TANazasyet / / 8 / 3 / 14 // TAyA Ne Adeze zasi ca pare akArasyaikAro bhavati tena deve iti dvitIyA bahuvacanaM siddham TA-AmorNaH / / 8 / 3 / 6 // . ktvAsyAderNasvorvA // 8 / 1 / 27 // iti anusvAro'nto vA bhavati / tena deveNaM-deveNa iti tRtIyaikavacanam / devANaM devANa iti SaSThI bahuvacanaM ca siddham / bhiso hi hi~ hiM / / 8 / 3 / 7 // bhisbhyassupi / / 8 / 3 / 15 / / ityakArasya ekAre kRte tRtIyA bahuvacane rUpatrayam / ___Gases ttododuhihintolukaH // 8 / 3 / 8 // ityanena Dase: tto-do-du-hi-hinto ityete AdezA bhavanti Daserluk ca / tena Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH devatto-devAo-devAu-devAhi-devAhinto-devA iti paJcamyekavacane rUpANi siddhyanti / do-du-ityatra dakArakaraNaM bhASAntarArtham / devazabdasya Gases topare jaszasGasityAdinA dIghe, devAtto iti siddhe / hrasvaH saMyoge / / 8 / 1 / 84 / / iti sUtreNa dIrghasya hUsve kRte devatto iti bhavati / bhyasas tododuhihintosunto // 8 / 3 / 9 // paJcamyA bahuvacane ityete AdezA bhavanti / __bhyasi vA / / 8 / 3 / 13 // ityanena vA dIrgha kRte devatto 'devAo-devAu-devAhi-devAhinto-devAsunto iti rUpaSaTkam / - bhisbhyassupi / / 8 / 3 / 15 / / ityanenA'kArasya ekAro bhavati / evaM ca sati / devehi-devehinto-devesunto iti rUpatrayam / sarva militvA paJcamI bahuvacane nava rUpANi bhavanti / - isa ssaH / / 8 / 3 / 10 // ityanena devassa iti SaSThyekavacanaM siddham / _De mmi . / / 8 / 3 / 11 // ataH parasya DerDidekAra: saMyukto mizca bhavati / tena deve devammi-iti saptamyekavacanaM deve ityatra tu ekAre pre| - luk / / 8 / 1 / 10 / / ityanena pUrvasvarasya luk / / ||ddo dIrgho vA / / 8 / 3 / 38 // iti sUtreNa sambodhane seDaoNrDo vA bhavati tena / he devo-he deva iti rUpaddhayam / idutozca vA dIrghaH / tena he harI-he hari-itirUpayugmam / Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // athAkArAntapulli~jhe jinazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA jiNo jiNA dvitIyA jiNaM jiNe jiNA tRtIyA jiNeNaM jiNeNa |jiNehi jiNehi~ . jiNehiM . paJcamI jiNatto jiNAo (jiNatto jiNAo . jiNAuM jiNAhi jiNAu jiNAhi jiNAhinto jiNA jiNehi jiNAhinto jiNehinto jiNAsunto jiNesunto SaSThI jiNassa , jiNANaM jiNANa saptamI jiNe jiNammi jiNesuM jiNesu sambodhanam he jiNo he jiNa he jiNA "no NaH / / 8 / 1 / 228 / / iti sUtreNa sarvatra NakAraH" // atha janazabdasya rUpANi // ekavacanam bahuvacanam prathamA jaNo jaNA dvitIyA jaNaM jaNe jaNA tRtIyA jaNeNaM jaNeNa (jaNehi jaNehi~ jaNehiM (ityAdidevavat) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ EEEEEE prAkRtazabdarUpAvaliH // atha madanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA mayaNo mayaNA dvitIyA mayaNaM mayaNe mayaNA vatIyA mayaNeNaM mayaNeNa mayaNehi mayaNehi~ / mayaNehiM paJcamI (mayaNatto mayaNAo / mayaNatto 'mayaNAo mayaNAu mayaNAhi / mayaNAu mayaNAhi mayaNAhinto mayaNA | mayaNehi mayaNAhinto mayaNehinto mayaNAsunto mayaNesunto (ityAdi devavat) // atha nyAyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam pamA nAo nAA dvitIyA nAaM .nAo nAA tIyA nAeNaM nAeNa (nAehi nAehi~ nAehiM paJcamI / nAatto nAAo |naaatto nAAo nAAu nAhi nAAu nAAhi (nAAhinto nAA nAhi nAAhinto nAohinto nAAsunto nAasunto baSTI . nAassa nAANaM nAANa Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam - bahuvacanam . . saptamI nAe nAamminAesuM nAesu sambodhanam he nAo he nAa. he nAA // adho manayAm / / 8 / 2 / 78 / / ityanena makAranakArayakArANAM saMyuktasyAdhovartamAnAnAM luk / evaM nyAsa-nyakkAMraprabhRtayo'pi jJeyAH / / // atha viSamAtapazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA visamAyavo. ..visamAyavA dvitIyA visamAyavaM visamAyave visamAyavA ___ (zeSaM devavat) . ||shssoH saH / / 8 / 1 / 260 / / ityanena SakArasya saH / po vaH / / 8 / 1 / 231 / / iti sUtreNa pakArasya vakAraH / / ||atheshvrshbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA Isaro IsarA . dvitIyA IsaraM Isare IsarA tRtIyA IsareNaM IsareNa / Isarehi Isarehi~ / IsarehiM (ityAdi devavat) // atha ziSyazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA sIso sIsA dvitIyA sIsaM sIse sIsA Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam - bahuvacanam tRtIyA sIseNaM sIseNa sIsehi sIsehi~ / sIsehiM zeSANi sugamAni // atha kazyapazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kAsavo kAsavA dvitIyA kAsavaM kAsave kAsavA ityAdi // atha vizrAmazabdaH // ekavacanam / bahuvacanam prathamA - vIsAmo vIsAmA dvitIyA vIsAmaM vIsAme vIsAmA - ityAdi // atha saMsparzazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMphAso saMphAsA dvitIyA saMphAsaM saMphAsA saMphAse ityAdi // athAzvazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA AsoM AsA dvitIyA AsaM Ase AsA. __ ityAdi . . sakAsA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha vizvAsazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vIsAso vIsAsA dvitIyA vIsAsaM vIsAse vIsAsA - ityAdi ... . . // atha duHzAsanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dUsAsaNo . ' dUsAsaNA dvitIyA dUsAsaNaM . . dUsAsaNe dUsAsaNA ityAdi / nirdurorvA // .8 / 1 / 13 // ityanena nir-dur-ityetayorantyavyaJjanasya vA luk, pakSe dussAsaNo ityAdyapi bhavati // atha puSyazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA pUso dvitIyA pUsaM pUse pUsA ityAdi // atha manuSyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA maNUso maNUsA dvitIyA maNUsaM maNUse maNUsA ityAdi - pUsA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha karSakazabdaH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA kAsao kAsaA dvitIyA kAsaaM . kAsao kAsaA ityAdi .. // atha vrssshbdH|| ...... ekavacanam bahuvacanam prathamA vAso vAsA dvitIyA vAsaM . vAseM vAsA __ ityAdi - pakSe za-rSa-tapta-vajre vA / / 8 / 2 / 105 // ityanena sUtreNAntyavyaJjanAt pUrva ikAro vA bhavati / variso-sA ityAdi / evaM parAmarzaharSAmAdayo jJeyAH / / // atha.viSvANazabdaH // ekavacanam bahuvacanam 'prathamA vIsANo vIsANA dvitIyA - vIsANaM vIsANe vIsANA ityAdi // atha niSiktazabdaH // _ ekavacanam bahuvacanam prathamA * * nIsitto . . nIsittA dvitIyA nIsittaM . nIsitte nIsittA - ityAdi, pakSe nissitto-nissittA ityAdyapi / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 . prAkRtazabdarUpAvaliH ||athosrshbdH / / ekavacanam . bahuvacanam prathamA . Uso - UsA dvitIyA UsaM Use UsA ityAdi // atha visrambhazabdaH // ekavacanam , bahuvacanam prathamA vIsaMbho vIsaMbhA dvitIyA vIsaMbhaM vIsaMbhe vIsaMbhA ityAdi .. // atha vikasvarazabdaH // ekavacanam . . bahuvacanam prathamA vikAsa vikAsarA dvitIyA vikAsaraM vikAsare vikAsarA __ ityAdi // atha ni:svazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA nIso nIsA . . dvitIyA nIsaM nIse nIsA ityAdi / pakSe nisso, nissA, ityAdyapi bhavati, nirgataM svaM-dravyaM yasmAt sa niHsvaH / / Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha ni:sahazabdaH // - "ekavacanam . bahuvacanam prathamA nIsaho nIsahA dvitIyA nIsahaM nIsahe nIsahA ityAdi / pakSe nissaho, nissahA, ityAdyapi devayat . // atha niHzvAsazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA nIsAso . nIsAsA dvitIyA nIsAsaM nIsAse nIsAsA ityAdi, pakSe nissAso ityAdi // atha duzvAsazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA dUsAso dUsAsA dvitIyA dUsAsaM . dUsAse dUsAsA .. ityAdi / pakSe dussAso, ityaadi| IzvarAdiduHzvAsAnteSu / lupta ya-ra-va-za-Sa-sAM, za-Sa-sAM dIrghaH / / 8 / 1 / 43 / / ityanena sUtreNAdeH svarasya dIrghaH / / // atha abhiSiktazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA . . ahisitto ahisittA dvitIyA ahisitte ahisitte ahisittA ityAdi Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 - prAkRtazabdarUpAvaliH khaghathadhabhAm / / 8 / 1 / 187 / / ityanena hakAraH / kagaTaDatadapazaSasa 4 ka x pAmUrdhvaM luk / 8 / 2 / 77 // ityanena kasya luk / // atha prasuptazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pAsutto pasutto pAsuttA pasuttA dvitIyA pAsuttaM pasuttaM [pAsuttA pasuttA pAsutte pasutte tRtIyA pAsutteNaM pAsutteNa pAsuttehi pasuttehi pisutteNaM pasutteNa . (ityAdi devavat) // atha prarohazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA pAroho paroho . pArohA parohA... dvitIyA pArohaM parohaM . pAroMhe parohe pArohA parohA ityAdi devavat // atha sadRkSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sAriccho sariccho sAricchA saricchA __ ityAdi - dRzaH kvipTaksakaH / / 8 / 1 / 142 // ityanena dRzerdhAtorRtorirAdezo bhavati / Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH cho'kSyAdau / / 8 / 2 // 17 // ityanena chakAraH / atA samRddhyAdau vA // 8 / 1 / 44 // ityanena sUtreNa prasuptaprarohasadRkSeSu zabdeSvAdhasya svarasya vA dIrghaH / samRddhyAdirAkRtigaNastena / asparzazabdasya AphaMso / AphaMsA / ityAdi devavat / // atha zabdazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saho . saddA dvitIyA sadaM . sadde saddA ityAdi. // athAbdazabdaH // . bahuvacanam prathamA addo - addA dvitIyA aiM . .. adde addA .. ekavacanama .. ityAdi sarvatra labarAmavandre / / 8 / 2 / 79 / / ityanena sUtreNa vandrazabdAdanyatra, labarAM saMyuktasyordhvamadhazca sthitAnAM lug bhavati / // athopendrazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA uvindo uvindA dvitIyA uvindaM uvinde uvindA tRtIyA uvindeNaM uvindeNa uvindehi uvindehi~ / uvindehiM ityAdi po vaH / / 8 / 1 / 231 // ityanena pakArasya vakAraH / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prAkRtazabdarUpAvaliH husvaH saMyoge / / 8 / 1 / 84 // ityanena hrasvaH / kagacajatadapayavAM prAyo luk / / 8 / 1 / 177 / / ityanena pakArasya luki sati / uindo uindA / ityAdyapi bhavati / // atha gopendrazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA govindo govindA .. . ityAdi kagacajetyAdinA pakAre luki / goindo-goindA ityAdyapi / evaM govindazabdasyApi gopendravat / // athA'vagUDhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA oUDho avaUDho ' oUDhA avaUDhA dvitIyA oUDhaM avaUDhaM ... oUDhe avaUDhe . oUDhA avaUDhA tRtIyA (oUDheNaM avaUDheNaM / oUDhehi avaUDhehi oUDheNa avaUDheNa ( oUDhehi~ avaUDhehi~ | oUDhehiM avaUDhehiM paJcamI | oUDhatto oUDhAo. oUDhatto oUDhAo oUDhAu oUDhAhi oUDhAu oUDhAhi oUDhAhinto oUDhA oUDhehi oUDhAhinto. avaUDhatto avaUDhAo oUDhehinto - oUDhAavaUDhAu avaUDhAhi sunto oUDhesunto | avaUDhAhinto avaUDhA || pakSe / avaUDhatto avaUDhAo ityAdi Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam .. bahuvacanam SaSThI oUDhassa avaUDhassa (oUDhANaM oUDhANa avaUDhANaM avaUDhANa saptamI (oUDhammi oUDhe oUDhesuM oUDhesu avaUDhammi avaUDhe avaUDhesuM avaUDhesu sambodhanam oUDho. oUDha oUDhA avaUDhA avaUDho avaUDha // athAvakAzazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA ogAso avagAso ogAsA avagAsA dvitIyA ogAsaM avagAsaM ogAse . ogAsA ... avagAse avagAsA .. ityAdyavagUDhavat 4. avApote / / 8 / 1 / 172 / / ityanenAvopasargasya okAro vA bhavati / tena / oUDho / avaUDho / ogAso / avagAso / ityAdi siddham / bahulAdhikArAt kvacinna / avagayaM / avasaho / ityAdi / : .. // athAryavajrazabdaH // _ ekavacanam . bahuvacanam prathamA ajjavairo dvitIyA ajjavairaM ajjavaire ajjavairA tRtIyA ajjavaMDareNaM ..ajjavairehi ajjavairehi / ajjavaireNa ajjavairehiM . . ityAdi devavat Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH ___dya-yya-ryAM jaH / / 8 / 2 / 24 // eSu saMyuktAnAM jo bhavati / tena ajjaiti siddham / __za-rSa-tapta-vajre vA / 8 / 2 / 105 / / ityanena zarSayostaptavajrayozca saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ikAro vA bhavati / kagacajetyAdinA jakAre luki / vaira iti siddham / cauryasamatvAcca / syAdbhavyacaityacauryasameSu yAt / / 8 / 2. / 107 // ityanena syAdAdiSu cauryazabdena sameSu ca saMyuktasya yAtpUrva idbhavati / tena ekavacanam bahuvacanam prathamA Ariyavajjo AriyavajjA dvitIyA Ariyavajja Ariyavajje AriyavajjA ityAdi siddham // atha siddhazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA siddho siddhA dvitIyA siddhaM siddhe siddhA tRtIyA siddheNaM siddheNa siddhehi siddhehi~ / siddhehiM paJcamI | siddhatto siddhAo (siddhatto siddhAo | siddhAu siddhAhi siddhAu siddhAhi / siddhAhinto siddhA siddhehi siddhAhinto siddhehinto siddhAsunto (siddhesunto . Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAyaliH ekavacanam bahuvacanam SaSThI siddhassa siddhANaM siddhANa saptamI siddhammi siddhe siddhesuM siddhesu sambodhanam he siddho he siddha he siddhA evaM buddhaprabuddhasaMsiddhAdayo jJeyAH // atha namaskArazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA namukkAro namukkArA dvitIyA namukkAraM namukkAre namukkArA tRtIyA namukkAreNaM namukkAreNa namukkArehi namukkArehi~ nimukkArehi paJcamI (namukkAratto namukkArAo namukkAratto namukkArAo namukkArAu namukkArAhi namukkArAu namukkArAhi namukkArAhinto namukkArA (namukkArehi namukkArAhinto namukkArahinto namukkArAsunto nimukkAresunto SaSThI namukkArassa na mukkArANaM namukkArANa saptamI namukkArammi namukkAre namukkAresuM namukkAresu sambodhanam he namukkAro he namukkAra he namukkArA namaskAraparaspare dvitIyasya / / 8 / 1 / 62 // ityanena dvitIyasyA'kArasya otvaM bhavati tataH / . . isvaH saMyoge // 8 // 1 / 84 / / ityanena hUsvaH / bahulAdhikArAtpakSe na isvastena / namokkAro ityAdi / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 'prAkRtazabdarUpAvaliH ||athprsprshbdH|| ekavacanam .. bahuvacanam prathamA parupparo paramparA dvitIyA parupparaM paruppare parupparA ityAdi namaskAravat . hasvAbhAve tu / paropparo, ityAdi / klIbe / parupparaM, paropparaM / ityAdi / kulavat / striyAM tu / parupparA, paropparA, ityAdi mAlAvat / // atha svarazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saro sarA dvitIyA saraM . sare sarA ityAdi evaM zarazabdasyApi, saro sarA, ityAdi / ||ath dIrghazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA diggho dIho digghA dIhA dvitIyA digdhaM dIhaM digghe digghA dIhe dIhA tRtIyA / diggheNaM diggheNa / digghehi dIhehi / dIheNaM dIheNa digghehi~ dIhehi~ dIgghehiM dIhehiM ityAdi devavat Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarA prAkRtazabdarUpAvaliH ... dIrgha vA / / 8 / 3 / 91 / / ityanena dIrghazabde ghasyopari pUrvo vaa| . . . sarvatra labarAmavandre / / 8 / 2 / 79 // iti rephasya luki, hasvaH saMyoge, iti isve / diggho, iti rUpaM siddham / pakSe -- khaghathadhabhAm / / 8 / 1 / 187 / / ityanena hakAre kRte dIho, iti rUpaM niSpannam / // atha smarazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA saro dvitIyA saraM sare sarA tRtIyA . sareNaM sareNa sareMhi sarehi~ sarehi ityAdi // atha nagnazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA naggo *naggA dvitIyA naggaM nagge naggA ityAdi // atha lagnazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ' laggo laggA dvitIyA * laggaM lagge laggA ityAdi Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 . prAkRtazabdarUpAvaliH // atha vyAdhazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA vAho vAhA dvitIyA vAhaM vAhe vAhA tRtIyA vAheNaM vAheNa .. vAhehi vAhehi~ vAhehiM . ityAdi adho manayAM luk / / 8 / 2 / 78 / / ityanena saMyuktasyAdho varttamAnAnAM manayAM lug bhavati / tena smarAdivyAdhaparyantAnAM siddhiH / . // atha pRthvIzazabdaH // . ekavacanam / bahuvacanam prathamA puhavIso puhavIsA dvitIyA puhavIsaM puhavIse puhavIsA tRtIyA puhavIseNaM puhavIseNa / puhavIsehi puhavIsehi~ / puhavIsehiM ityAdi udRtvAdau / / 8 / 1 / 131 / / ityanenAderRta ud bhavati khaghathadhabhAm / / 8 / 1 / 187 / / ityanena hakAre kRte / puhavIso iti siddham Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH - atthA aTThA - . // athArthazabdaH // * ekavacanam bahuvacanam prathamA attho dvitIyA atthaM atthe atthA ityAdi evaM padArthasamarthasArthAdayo'rthavat arthazabdo'yaM dhanavAcI / prayojanavAcinastu bhinnAni rUpANi yathA / - ekavacanam bahuvacanam prathamA aTTho dvitIyA aTuM . aTe aTThA . ityAdi ___styAna-caturthArthe vA / / 8 / 2 / 33 // ityanena saMyuktasya . thasya ThakAro vaa| ___anAdau zeSAdezayorddhitvam. / / 8 / 2 / 89 // ityanena dvitvam / ... // atha viklpshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA vikappo vigappo vikappA vigappA dvitIyA vikappaM vigappaM vikappe vigappe vikappA vigappA __ ityAdi Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prAkRtazabdarUpAvaliH vyatyayazca / / 8 / 4 / 447 / / ityanena kasya gatvaM sarvatra bodhyam / // atha hastazabdaH // ekavacanam bahuvacanam : prathamA hattho hatthA dvitIyA hatthaM hatthe hatthA : tRtIyA hattheNaM hattheNa hatthehi hatthehi~ hatthehiM ityAdi stasya tho'samastastambe / / 8 / 2 / 45 // ityanena tasya thaH anAdau zeSAdezayorddhitvam / / // atha karkazazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kakkaso kakkasA dvitIyA kakkasaM kakkase kakkasA tRtIyA kakkaseNaM kakkaseNa kakkasehi kakkasehi~ / kakkasehi ityAdi zaSoH saH / / 8 / 1 / 260 / / ityanena zakArasya sakAraH / karkazazabdasya siddhAntApekSayA tu, kakkhaDo kakkhaDA ityAdyapi bhavati / Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . // athAkUpArazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA akUvAro akUvArA dvitIyA akUvAraM akUvAre akUvArA tRtIyA akUvAreNaM akUvAreNa | akUvArehi akUvArehi~ / akUvArehiM ityAdi // atha svabhAvazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sahAvo sahAvA dvitIyA sahAvaM sahAve sahAvA ityAdi // atha svarUpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sarUvo dvitIyA sarUvaM. sarUve saruvA . ityAdi ... sarvatra labarAmavandre / / 8 / 2 / 79 // ityanena vakArasya luk / // atha dharmazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA dhammo . dhammA dvitIyA dhamma dhamme dhammA saruvA ityAdi __. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prAkRtazabdarUpAvaliH // atha paJcavidhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA paJcaviho paJcavihA dvitIyA paJcavihaM . . paJcavihe paJcavihA ityAdi siddhAnte paNaviho paNavihA ityapi bhavati / . // atha gRhasthazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA gihattho gihatthA dvitIyA / gihatthaM - gihatthe gihatthA . ityAdi itkRpAdau / / 8 / 1 / 128 / / ityanena RkArasyekAra: // atha gItArthazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA gIyattho gIyatthA dvitIyA gIyatthaM gIyatthe gIyatthA ityAdi devavat // atha vikArazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vigAro vikAro vigArA vikArA dvitIyA vigAraM vikAraM vigAre vigArA / vikAre vikArA ityAdi Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . // atha paryAyazabdaH // ____ ekavacanam bahuvacanam prathamA paMjjAo pajjAA dvitIyA pajjAaM pajjAe pajjAA tRtIyA pajjAeNaM pajjAeNa pijjAehi pajjAehi~ pajjAehiM paJcamI pajjAatto pajjAAo pajjAattoM pajjAAo (pajjAAu pajjAAhi pajjAAu pajjAAhi pijjAAhinto pajjAA pajjAehi pajjAAhinto pajjAehinto pajjAAsunto pijjAesunto SaSThI pajjAassa . . pajjAANaM pajjAANa saptamI pajjAammi pajjAe * pajjAesuM pajjAesu sambodhanama he pajjAa he pajjAo he pajjAA // atha jayyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam gyamA : jajjo jajjA detIyA jajjaM jajje jajjA ityAdi // atha vaidyazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam thimA vejjo vejjA detIyA vejjaM .. . vejje vejjA . . ityAdi devavat Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 26 prAkRtazabdarUpAvaliH // athodyotazabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA ujjoo . ujjoA dvitIyA ujjoaM ujjoe ujjoA ityAdi .. evaM pradyotakhadyotaviparyAsAdayo jJeyAH / dyayyaryAM jaH // 8 / 2 / 24 / / ityanena jaH / vaidyazabde tu / aita et / / 8 / 1 / 148 / / ityanena aikArasya ekAre kRte vejjo iti rUpaM siddhyati / // atha mArgazabdaH // ekavacanam bahuvacanam .. prathamA maggo . . maggA dvitIyA magaM magge maggA tRtIyA maggeNaM maMggeNa maggehi maggehi~ maggehiM ityAdi / hUsvaH saMyoge ityanena hrasvaH / // atha vipAkazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vivAgo vivAgA dvitIyA vivAgaM vivAge vivAgA ityAdi . Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH - 27 kagacajetyAdinA kasya luki sati, vivAo vivAA ityaadi| evaM lokazabdasyApi, vivAdazabdasyApi, vivAo, vivAA, ityadi // atha saMparkazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMpakko saMpakkA dvitIyA saMpakkaM saMpakke saMpakkA ityAdi // atha zlokazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA . silogo silogA dvitIyA silogaM siloge silogA tRtIyA silogeNaM silogeNa | silogehi silogehi~ . . . . silogehiM paJcamI | silogatto silogAo silogatto silogAo silogAu silogAhisilogAuM silogAhi (silogAhinto silogA silogehi silogAhinto | silorohinto silogAsunto (silogesuntoM SaSThI silogassa silogANaM silogANa saptamI silogammi siloge silogesuM silogesu sambodhanam he siloga he silogo . he silogA kakArasya luki tu, silAo, siloA, ityapi Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 prAkRtazabdarUpAvaliH . // atha klezazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA kileso kilesA dvitIyA kilesaM kilese kilesA ityAdi // atha ploSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA piloso pilosA dvitIyA pilosaM pilose pilosA ityAdi . // atha pluSTazabdaH // ekavacanam / bahuvacanam prathamA piluTTho piluTThA dvitIyA piluTuM piluDhe piluTThA ityAdi // atha zlezazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sileso silesA . dvitIyA silesaM silese silesA ityAdi , Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha mlecchazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA miliccho milicchA dvitIyA milichaM milicche milicchA ityAdi devavat -- zlokAdimlecchaparyanteSu zabdeSu, lAt / / 8 / 2 / 106 / / ityanena lakArAtpUrva ikAraH / bahulAdhikArAt kvacinna / klamasya, kamo, plavasya, pavo; viplavasya, vippavo, zuklapakSasya, sukkapakkho, ityAdi kramazabdasyApi / kamo, kaMmA, ityAdi ||ath nirvedazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prayamA nivveo __ nivveA dvitIyA nivveaM nivvee nivveA ityAdi // atha saMstutazabdaH // . : ekavacanam bahuvacanam prathamA saMthuo saMthuA dvitIyA saMthuraM saMthue saMthuA ityAdi. // atha prastarazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA . pattharo pattharA dvitIyA pattharaM patthare pattharA . ityAdi Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 prAkRtazabdarUpAvaliH // atha prazastazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA . pasatyo . . pasatthA dvitIyA pasatthaM pasatthe pasatthA ityAdi devavat stasya tho'samaratastambe / / 8 / 2 / 45 / / ityanena stasya thaH samastazabdasya tu, samatto, samattA, stambazabdasyApi tambo, tambA, ityaadi| // atha nirbharazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA Nibbharo , NibbharA dvitIyA NibharaM Nibbhare NibbharA * ityAdi // atha pArzvazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pAso pAsA dvitIyA pAsaM pAse pAsA - ityAdi // atha viSadharazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA visaharo visaharA dvitIyA visaharaM visahare visaharA ityAdi Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | aai prAkRtazabdarupAvaliH // atha tathAprakArazabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA tahappagAro tahappakAro tahappagArA, tahappakArA dvitIyA tahappagAraM tahappakAraM / tahappagAre, tahappagArA / tahappakAre, tahappakArA - ityAdi // atha tattvaprakAzazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA tattappagAso tattappagAsA ityAdi evaM raviprakAza-dharmaprakAzAdayaH ||ath dveSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam veso dvitIyA vesaM . : vese vesA ityAdi ... // atha dveSyazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA veso vesA dvitIyA vesaM vese vesA . ityAdi prathamA vesA Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAMvaliH __ ka-ga-Ta-Da-ta-da-pa-za-Sa-sa-xka-x pAmUrdhvaM luk / / 8 / 2 / 77 / / ityanena saMyuktadakArasya luki, veso, iti rUpam, dveSyazabdasya, veso ityatra tu / ___adho ma-na-yAm / / 8 / 2 / 78 / / ityanena yakArasya luki, veso, ityatra / anAdau zeSAdezayordritvam / / 8 / 2 / 89 / / ityanena dvitve prApte / __ na dIrghAnusvArAt / / 8 / 2 / 92 / / ityanena niSedhyate / evaM preSyazabdasyApi, peso, pesA, ityAdi / // atha vizeSazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA viseso , visesA ityAdi zaSoH saH / / 8 / 1 / 260 / / iti saH / // atha dvIpazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA dIvA dvitIyA dIvaM dIve dIvA ityAdi // atha dIpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dIvo dvitIyA dIvaM dIve dIvA ityAdi / evaM pradIpasudIpAdayaH / dIvA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH kagacajetyAdinA, dakArasya luki / paIvo, suIvo, ityAdi / pakSe padIvo, sudIvo, ityAdyapi / // atha zubhapradIpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA suhappaIvo suhappaIvA - ityAdi dIpavat / anAdau zeSAdezayorddhitvam, iti dvitvam bahulAdhikArAt kvacinna / bhuvaNapaIvaM, ityAdi / . // atha saMghabAhyazabdaH // .. - ekavacanam bahuvacanam prathamA / saMghabajjo saMghabajjA dvitIyA saMghabajja . saMghabajje saMghabajjA ityAdi // atha vindhyazabdaH // __ekavacanam bahuvacanam prathamA vijjho vijjhA dvitIyA vijhaM . . vijjhe vijjhA ityAdi .. // atha sahyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sajjho . .. sajjhA dvitIyA sajjhaM ... . sajjhe sajjhA . ityAdi Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prAkRtazabdarUpAvaliH sAdhvasa-dhya-hyAM-jhaH // 8 / 2 / 26 // ityanena jhaH / sAdhvasazabdastu napuMsake varttate / tasya rUpANyevam / ekavacanam bahuvacanam prathamA sajjhasaM . sajjhaMsAi~ sajjhasAiM / sajjhasANi ityAdi // atheSTazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA iTTho . iTTA dvitIyA i8 i8 iTThA ityAdi STasyAnuSTreSTAsaMdaSTe / / 8 / 2 / 34 // iti ThakAraH / . // athonmArgazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ummaggo ummaggA dvitIyA ummaggaM ummagge ummaggA ityAdi devavat adho ma-na-yAm // 8 / 2 / 78 / / iti nasya luk evaM sanmArgAdayaH / // atha niSThitArthazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA niTThiaTTho niTThiaTThA dvitIyA niTThiaTuM "niTThiaDhe niTThiaTThA ityAdi / Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha pUjyazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA pujjo pujjA dvitIyA pujjaM pujje pujjA ityAdi / / hrasvaH saMyoge / ityanena hrasvaH / / adho ma-na-yAm / iti yakArasya luk / anAdau zeSAdezayordritvam / / 8 / 2 / 89 / / iti dvitvam / // atha zramaNazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA . samaNo . samaNA ityAdi / kvacicca samaNe iti prathamaikavacane bhavati / yathA / samaNe bhagavaM mhaaviire| // atha zrAvakazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sAvago sAvao sAvagA sAvaA ityAdi . // atha saMsargazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA saMsaggo saMsaggA dvitIyA saMsagaM .. saMsagge saMsaggA ityAdi Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath magnazabdaH // ___ ekavacanam bahuvacanam prathamA . maggo maggA - ityAdi // atha nirmagnazabdaH // ekavacanam : bahuvacanam prathamA nimmaggo nimmaggA ityAdi. ||ath kartavyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kAyavvo kAyavvA dvitIyA kAyavvaM kAyavve kAyavyA . ityAdi ||ath lekhshbdH|| ekavacanam bahuvacanam . lehA ityAdi / lekhastridazaH / // atha saMskArazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA sakkAro sakkArA prathamA ityAdi Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 prAkRtazabdarUpAvaliH viMzatyAderluk // 8 / 1 / 28 // ityanenAnusvArasya luk / // atha pratibhinnazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA paDibhinno paDibhinnA dvitIyA paDibhinnaM paDibhinne paDibhinnA ityAdi // atha pratihAsazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA paDihAso paDihAsA ityAdi pratyAdau DaH / / 8 / 1. / 206 // ityanena tasya DakAraH evaM pratihAra-pratisArAdayaH / // atha saMpRktazabdaH // . : ekavacanam bahuvacanam prathamA saMputto saMputtA ityAdi / evaM putrasyApi putto puttA / ityaadi| . ... // atha spRSTazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA puTTho puTThA dvitIyA puDhe - puDhe puTThA ___ ityAdi Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath praamRssttshbdH|| ... ekavacanam bahuvacanam prathamA parAmuTTho parAmuTThA .. dvitIyA parAmuTuM parAmuDhe parAmuTThA ityAdi // atha pravRSTazabdaH // . ekavacanam , bahuvacanam prathamA . pauTTho . . pauTThA ityAdi ... // atha prAvRtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pAvuo . pAvuA ityAdi / pratyAdau DaH / ityanena Datve kRte / pAuDo / // atha prAbhRtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pAhuo pAhuDo pAhuA pAhuDA prathamA ityAdi // atha parabhRtazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam parahuo parahuA * ityAdi prathamA Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvali .. 39 ||ath saMvRtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMvuo saMvuA dvitIyA saMvuaM saMvue saMvuA ityAdi / saMvuDo saMvuDA / ityAdyapi / // atha vRttAntazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vuttanto . vattantA ityAdi / evaM nivRtAvRtanibhRtavivRtajAmAtRkamAtRkabhrAtRkapitRkAdayaH / udRtvAdau / / 8 / 1 / 131 / / ityanenAdevrata ukAra: / ||ath ghRddhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vuDDo .. vuDDA dvitIyA vuTuM vuDDhe vuDDA tRtIyA vuDDeNaM vuDDeNa vuDDehi vuDDhehi~ vuDDehiM . ityAdi / . dagdha-vidagdha-vRddhe DhaH / / 8 / 2 / 40 // ityanena DhaH / .. . // atha vRndArakazabdaH / ___ ekavacanam bahuvacanam / prathamA vundArago vundArao vundAragA vundAraA dvitIyA vundAragaM vundAraaM . vundArage vundArae .] vundAragA vundAraA . ityAdi / vandArago, vandArao, ityAdyapi bhavati / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 prAkRtazabdarUpAvaliH // atha nivRtta-zabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA nivutto niatto nivuttA niattA dvitIyA nivuttaM niattam nivutte nivuttA - niatte niattA . . ityAdi . . // nivRtta-vRndAske vA / / 8 / 1 / 132 / / anayorRta uddhA bhavati / // atha nizAcara-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA nisAaro nisiaro nisAarA nisiarA ityAdi i: sadAdau vA / / 8 / 1 / 72 / / ityanena vekAraH / evaM nizAkarAdayaH / // atha kumbhakAra-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kumbha-Aro kumbhAro kumbha-ArA kumbhArA ityAdi / / padayoH sandhirvA / / 8 / 1 / 5 // ityanena vA sandhiH / // atha supuruSa-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA su-uriso sUriso su-urisA sUrisA ityAdi / puruSe roH / / 8 / 1 / 111 / / ityanena rukArasyekAraH / prathamA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 41 // atha sAtavAhana-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sAlAhaNo sAlAhaNA ityAdi / / atasI-sAtavAhane laH // 8 / 1 / 211 // ityanena takArasya lakAraH / kagacajetyAdinA vakArasya luki, nityaM sandhiH vakArasya lopAbhAvapakSe tu / sAlavAhaNo, ityAdi / sAtavAhano nAmA raajaa| // atha cakravAka-zabdaH // . ekavacanam . bahuvacanam prathamA cakkAo cakkAA dvitIyA cakkAaM cakkAe cakkAA. ityAdi cakkavAo, cakkavAA, ityAdi, sAtavAhanavat / // atha tridazezazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA tiasIso .. tiasIsA __ ityAdi luk / / 8 / 1 / 10 / / ityanena tridazazabde zakArasthitAkArasya luk / Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .42 prAkRtazabdarUpAvaliH // atha RSabhazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA risaho usaho . risahA usahA ityAdi RNavRSabhavRSau vA / / 8 / 1 / 141 / / ityanena Rto rirvA bhavati / . // atha vRSabhazabdaH // ekavacanam ' bahuvacanam prathamA / usaho vasaho / usahA vasahA ityAdi ___ // atha duHsahazabdaH // ekavacanam ___ bahuvacanam prathamA dUsaho dusaho . dUsahA dusahA ityAdi . ___ nirdurorvA / / 8 / 1 / 13 // ityanena nir dur ityetayorantyavyaJjanasya vA luki, luMki duro vA / / 8 / 1 / 115 / / durupasargasya lope sati uta UtvaM vA, pakSe dussaho dussahA ityAdi / // atha duHkhitazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA duhio dunio duhiA dukhiA dvitIyA duhiaM dukkhiaM duhie dukhie ityAdi Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha dakSiNa-zabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA dAhiNo dakviNo dAhiNA dakkhiNA ityAdi duHkha-dakSiNa-tIrthe vA / / 8 / 2 / 72 / / ityanena hakAre kRte / / dakSiNe he . / / 8 / 1 / 45 / / ityanenAdeH svarasya dI? bhavati he pre| // atha parAGmukha-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam .. prathamA paraMmuho paraMmuhA . dvitIyA paraMmuhaM . paraMmuhe paraMmuhA ityAdi // atha kaJcuka-zabdaH // ekavacanam . . bahuvacanam prathamA kaMcuo kaJcuo kaMcuA kaJcuA ityAdi / - Ga-a-Na-no vyaJjane / / 8 / 1 / 25 / / ityanenAnusvAraH / / varge'ntyo vA // 8 / 1 / 30 // ityanenAnusvArasya sthAne vargasyAntyo vA bhavati / . . .. // atha SaNmukha zabdaH // ... ekavacanam bahuvacanam prathamA chaMmuho chaNmuho- chaMmuhA chaNmuhA . ityAdi Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha SaSTha zabdaH // ... ekavacanam . bahuvacanam chaTTo chaTThA. ... prathamA ityAdi ||ath.shaav-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA chAvo , chAvA dvitIyA chAvaM ... chAve chAvA ityAdi // atha SaTpada zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA chappao chappaA dvitIyA chappaaM chappae chappaA __ ityAdi // atha saptaparNa-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA chattivaNNo chattavaNNo chattivaNNA chattavaNNA dvitIyA chattivaNNaM chattavaNNaM chattivaNNe chattivaNNA / chattavaNNe chattavaNNA saptapaNe vA / / 8 / 1 / 49 / / ityanena vA itvam / SaT-zamI-zAva-sudhA-saptaparNeSvAdeH chaH / / 8 / 1 / 265 / / Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ityanena, SaNmukhAditaH saptaparNaparyanteSu zabdeSu chakAraH / SaTzabdasya tu cha iti rUpam / zamIzabdasya chamIti / sudhAzabdasya chuhA, ityAdi strIliGge mAlAvat / // atha zarad-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sarao saraA dvitIyA saraaM sarae saraA . ityAdi // atha bhiSakazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA bhisao bhisaA dvitIyA bhisaaM ' bhisae bhisaA ..ityAdi zaradAderat / / 8 / 1 / 18 / / ityanenAntyavyaJjanasyAkAraH / // atha prAvRSzabdaH // . ekavacanam : bahuvacanam prathamA pAuso . pAusA ityAdi dik-prAvRSoH saH / / 8 / 1 / 19 / / ityanenAntyavyaJjanasya saH / / kagacajetyAdinA vakArasya luki / / udRtvAdau / / 8 / 1 / 131 / / ityanena Rta ud bhavati / dikzabdasya tu disA iti strIliGge mAlAvat / Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prAkRtazabdarUpAvaliH // atha dIrghAyuSa-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA dIhAUso * dIhAUsA dvitIyA dIhAUsaM dIhAUse dIhAUsA tRtIyA dIhAUseNaM dIhAUseNa | dIhAUsehi dIhAUsehi~ dIhAUsehi paJcamI/dIhAUsattoM dIhAUsAo /dIhAUsatto dIhAUsAo dIhAUsAu dIhAUsAhi dIhAUsAu dIhAUsAhi dIhAUsAhinto dIhAUsA dIhAUsehi dIhAUsAhinto dIhAUsehinto dIhAUsA , sunto dIhAUsesunto SaSThI dIhAUsassa dIhAUsANaM dIhAUsANa saptamI dIhAUse dIhAUsammi dIhAUsesuM dIhAUsesu sambodhanam he dIhAUso he dIhAUsa he dIhAUsA AyurapsarasorvA // 8 / 1 / 20 / / ityanenAntyavyaJjanasya saH / pakSe / dIhAU ityAdi guruzabdavat / // athAnusvAra-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA aNusAro aNusArA ityAdi, evmnusaaraadyo'pi| Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . // atha karkoTazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kaMkoDo kaMkoDA . dvitIyA kaMkoDaM . kaMkoDe kaMkoDA ityAdi / To DaH / / 8 / 1 / 195 / / ityanena DakAra: // vakrAdAvantaH / / 8 / 1 / 26 // ityanenAnusvAraH / // atha vRzcika-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA viJcuo viMcuo viJcuA viMcuA ityAdi / / vRzcike zceJcurvA / / 8 / 2 / 16 // ityanena sasvarasya zceH sthAneJcurAdezoM vA / pakSe // cho'kSyAdau / / 8 / 2 / 17 / / ityanena chakAre kRte / ekavacanam .. bahuvacanam prathamA vichio viJchio vichiA viJchiA - ityAdyapi bhavati . // atha vayasya-zabdaH // bahuvacanam prathamA vayaMso vayaMsA dvitIyA vayaMsaM vayaMse vayaMsA - ityAdi / adho manayAm // 8 / 2 / 78 // ityanena yakArasya luk atra, vakrAdAvantaH / / 8 / 1 / 26 / / ityanenAnusvAraH / Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 vaMkA prAkRtazabdarUpAvaliH // atha mArjArazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam ' ' prathamA maJjaro vaJjaro .. majarA vaJjarA ityAdi / / mArjArasya maJjara-vaJjarau / / 8 / 2 / 132 / / vA bhavataH / pakSe / / hUsvaH saMyoge / / ityanena hrasve kRte / ||vkraadaavntH / / ityanusvAre kRte maMjAro maMjArA ityAdi bahulAdhikArAdyadAnusvArAbhAvastadA, mRjjAro majjArA ityAdi / // atha vakrazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vaMko dvitIyA vaMkaM vaMke vaMkA __ityAdi / vakko vakkA ityAdyapi bhavati / // atha vaya'zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vajjo . vajjA / dvitIyA vajjaM vajje vajjA ityAdi / evaM varjazabdasyApi vajjo vajjA ityAdi / ||athopdishyshbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA uvadisso uvadissA . dvitIyA uvadissaM uvadisse uvadissA ityAdi Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH.. // atha vRkSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA rukkho rukkhA dvitIyA rukkhaM rukkhe rukkhA ityAdi // atha kSiptazabdaH / ekavacanam . bahuvacanam prathamA chUDho chUDhA dvitIyA chUDhaM chUDhe chUDhA - ityAdi. devavat vRkSa-kSiptayo rukha-chUDhau / / 8 / 2 / 127 / / ityanena vA bhavataH / pakSe / vaccho vacchA / khitto khittA ityAdi / . // atha siMhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA siMgho sIho / siMghA sIhA dvitIyA siMghaM sIhaM (siMghe sIhe. / siMghA sIhA ityAdi / / ho ghonusvArAt / / 8 / 1 / 264 / / ityanena vA ghakAraH / / mAMsAdervA / / 8 / 1 / 29 / / ityanenAnusvArasya vA luk / IrjihyA-siMha-trizadizatau tyA / / 8 / 1 / 92 / / ityanenekArasya dIrghaH / bahulAdhikArAt kvacinna / siMhadatto, siMharAo ityAdi / . Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH // atha svAdhyAyazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA sajjAo _ . sajjAA dvitIyA sajjA sajjAe sajjAA tRtIyA sajjAeNaM sajjAeNa sajjAehi sajjAehi~ . sajjAehi paJcamI sajjAatto sajjAAo sajjAatto sajjAAo sajjAAu sajjAAhiM sajjAAu sajjAAhi . sajjAAhinto sajjAA sajjAehi sajjAAhinto sajjAehinto sajjAAsunto , sajjAesunto SaSThI sajjAassa sajjAANaM sajjAANa saptamI sajjAe sajjAammi sajjAesuM sajjAesu sambodhanam he sajjAo he sajjAa he sajjAA // athopAdhyAya-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA / UjjAo ojjAo / UjjAA ojjAA / uvajjAo . , / uvajjAA dvitIyA / UjjAaM ojjAaM / UjjAe UjjAA / uvajjA ojjAo ojjAA / uvajjAe uvajjAA ityAdi Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH. // athopavAsa-zabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA UAso oAso UAsA oAsA / uvavAso |uvvaasaa ityAdi / / Uccope // 8 / 1 / 173 / / upazabde AdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha Ut occAdezau vA bhavataH // athAcArya-zabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA Airio Ayario - AiriA AyariA ityAdi / AcArye co'cca / / 8 / 1 / 73 // ityanena cakArasthitasyA''kArasyetvamatvaM ca bhavati / // syAdbhavyacaityacauryasameSu yAtU / / 8 / 2 / 107 / / ityanena yAtpUrva ikAraH / - // atha bhavyazabdaH // ekavacanam . . . bahuvacanam prathamA bhavio bhaviA dvitIyA bhaviaM . bhavie bhaviA ityAdi / bhavvo bhavvA ityAdyapi / evaM bhavikazabdasyApi / bhavio bhaviA / ityAdi / // atha sUryazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA sUrio sUriA dvitIyA sarijaM .. sUrie sUriA ityAdi / sujjo sujjA ityAdyapi bhavati / Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Au. - prAkRtazabdarUpAvaliH .. // atha syAdvAdazaMbdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA siA-vAo siA-vAA dvitIyA siA-vAaM siAvAe siAvAA tRtIyA (siA-vAeNaM (siA-vAehi siA siA-vAeNa / vAehi~ siA-vAehiM paJcamI | siA-vAatto siA-vAatto siAsiA-vAAo / vAAo siA-vAAu siA-vAAu siA-vAAhi siA-vAAhi siA-vAAhinto ' | siA-vAehi siA-vAA siA-vAAhinto siA-vAehinto siA-vAAsunto siA-vAesunto SaSThI siA-vAassa / siA-vAANaM / siA-vAANa saptamI | siA-vAe siA-vAsu / siA-vAammisiA-vAesu sambodhanam he siA-vAo he siA-vAA he siA-vAa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // athopasarga-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA uvasaggo uvasaggA dvitIyA uvasaggaM uvasagge uvasaggA ityAdi // atha zapathazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA savaho savahA dvitIyA savahaM savahe savahA ityAdi // atha zAMpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sAvo sAvA dvitIyA sAvaM .. sAve sAvA . ityAdi . kagacajetyAdinA pakArasya luki prApte, nAvAtpaH / / 8 / 1 / 179 / / ityanenAdeH pakArasya lug na bhavati / // atha stavazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA thavo tavo . . thavA tavA dvitIyA thavaM tavaM. ... thave thavA .. tave tavA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / / stave vA / / 8 / 2 / 46. / / ityanena stasya thakAraH / // athoSTra-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA uTTo __ uTTA dvitIyA uTTe uTTe uTTA ityAdi / / STasyAnuSTreSTAsaMdaSTe / / 8 / 2 / 34 / / uSTrAdivarjite STasya Tho bhavatiM / iSTAzabdasya, iTTA saMdaSTazabdasya saMdaTTo ityAdi / ||ath pussttshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA puTTho . puTThA dvitIyA puDhe ___puDhe puTThA ityAdi // atha prdyumnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA pajjuNNo pajjuNNA dvitIyA pajjuNNaM pajjuNNe pajjuNNA ityAdi // dyayyaryAM jaH // 8 / 2 / 24 / / ityanena jaH // mnajJorNaH / / 8 / 2 / 42 / / ityanena jJasya Natve kRte pajjuNNo iti rUpaM siddhyati / Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath cturthshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA ciuTTho cottho cauTThA |cuttho cautthA . ityAdi ||ath cturvaarshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA . covvAro cauvAro . covvArA cauvArA dvitIyA covvAraM cauvvAraM covvAre cauvvAre covvArA cauvvArA ityAdi ||ath mayUkhazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA moho maUho .. mohA maUhA . ityAdi ||ath caturguNazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA cogguNo caugguNo cogguNA caugguNA ityAdi ||ath sukumArazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA somAlo sukumAlo somAlA sukumAlA ityAdi Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 - prAkRtazabdarUpAvaliH ||athoduukhl-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ohalo uUhalo ohalA uUhalA . ityAdi || navA mayUkha-lavaNa-caturguNa-caturtha-caturdaza-caturvArasukumAra-kutUhalodUkhalolUkhale // 8 / 1 / 171 / / ityanenAdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha okAro vA bhvti| . .. atha pngkshbdH|| ekavacanam , bahuvacanam prathamA paMko paGko . paMkA patA dvitIyA paMkaM pakaM paMke par3e / paMkA paGkA ityAdi / evaM zaGkakaNTakaSaNDhabandhavabAndhavArambhAdayaH / ||ath panthazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA pantho paMtho panthA paMthA dvitIyA panthaM paMthaM panthe panthA piMthe paMthA ityAdi / pathizabdasamAnArthako'yaM panthazabdaH // varge''ntyo vA // 8 / 1 / 30 // ityanena vargasyAntyo vA bhavati / ||ath candra zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA cando caMdo candA caMdA candro caMdro / candrA caMdrA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . ityAdi / nero navA // .8 / 2 / 80 // ityanena drazabde rephasya vA luk / evaM rudra-samudrAdaya / ||athaarthaavgrh-shbdH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA atthuggaho atthuggahA dvitIyA atthuggahaM atthuggahe atthuggahA ityAdi / avApote / / 8 / 1 / 172 // ityanena ava ityasya okAre kRte / husvaH saMyoge, ityanena husve kRte / atthuggaho yasyAvagrahazabdasya jassuggaho, ityAdi / ||ath grAhyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA gejjo / gejjA dvitIyA gejjaM . gejje gejjA ityAdi / ed grAhye // 8 / 1 / 78 // ityanena ekAraH // hasvaH saMyoge, ityanena hrasve kRte / gijjo gijjA ityAdi / // atha madyAGgazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA majjaMgo . * majjaMgA dvitIyA majjaMgaM majjaMge majjaMgA ityAdi ||ath vyApArazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA vAvAro . vAvArA dvitIyA vAvAraM vAvAre vAvArA .. . ityAdi Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath SaDvidhazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA chavviho chavvihA dvitIyA chavvihaM chavvihe chavvihA ityAdi ||ath cArvAkazabdaH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA cavvAo , cavvAA . ityAdi // atha athAkAra-zabdaH // ekavacanam , bahuvacanam prathamA AgAro AgArA . ityAdi ||athaakr-shbdH // . . ekavacanam bahuvacanam prathamA Agaro AgarA ityAdi // athAdhAra-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA AhAro AdhAro AhArA AdhArA ityAdi, evmaahaarshbdsyaapi| . Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . ||athaakaash-shbdH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA AgAso AgAsA dvitIyA AgAsaM AgAse AgAsA ityAdi ||athaarbdh-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ADhatto Araddho ADhattA AraddhA dvitIyA ADhattaM AraddhaM . ADhatte ADhattA Araddhe AraddhA ityAdi ||ath pkss-shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA pakkho pakkhA dvitIyA pakkhaM pakkhe pakkhA tRtIyA pakkheNaM pakkheNa pakkhehi pakkhehi~ / pakkhehi __ityAdi ||ath vidymaanshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA vijjamANo . vijjamANA dvitIyA * vijjamANaM. vijjamANe vijjamANA ityAdi Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaabhyupgm-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA abbhuvagamo .. abbhuvagamA .. dvitIyA abbhuvagamaM - abbhuvagame abbhuvagamA ityAdi ||ath caturbhujazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA caubbhujo caubbhujA ityAdi // atha savyazabdaH // - ekavacanam . . bahuvacanam prathamA savvo , savvA dvitIyA savvaM savve savvA . ityAdi ||ath nAnArUpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA NANArUvo . NANArUvA dvitIyA NANArUvaM NANArUve NANArUvA ityAdi ||athaantirikt-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA aNairitto aNairittA ityAdi Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath nikssepshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA Nikkhevo NikkhevA dvitIyA NikkhevaM . Nikkheve NikkhevA ityAdi ||ath zrutaskandhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA suakkhandho / suakkhandhA dvitIyA suakkhandhaM suakkhandhe suakkhandhA ityAdi / / Ska-skayo mni / / 8 / 2 / 4 // ityanena khakAraH ||ath pArzvasthazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA . pAsattho pAsatthA dvitIyA pAsatthaM pAsatthe pAsatthA ityAdi ||ath sNvignshbdH|| ... ekavacanam bahuvacanam prathamA saMviggo saMviNNo saMviggA saMviNNA .. ityAdi : ||athodvign-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA uvviggo uviNNo uvviggA uvviNNA . . ityAdi . Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaassttm-shbdH / ekavacanam bahuvacanam prathamA anumo aTThamA dvitIyA aTThamaM aTThame aTThamA ityAdi ||ath kula zabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA kulA . . kulA dvitIyA kulaM . kule kulA ___ityAdi // vAkSyarthavacanAdyAH // 8 / 1 / 33 // ityanena vA puMvadbhAvaH / pakSe kulaM, kulAi~ kulAI kulANi ityAdi napuMsake / evaM chandaszabdasya, chando, chandaM mAhAtmyazabdasya mAhappo mAhappaM / ityAdi ||ath yazaszabdaH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA jaso dvitIyA jasaM jase 'jasA ityAdi / Aderyo jaH- // 8 / 1 / 245 // ityanena jaH / payazabdasya po| tejasa: teo / tamasaH tamo / urasa: uro / vakSaszabdasya tu vaccho ityAdi devavat / ||ath janmanzabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA jammo jammA dvitIyA. jamma jammeM jammA __ jasA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH. __ ityAdi / nmo maH // 8 / 2 / 61 // ityanena nmasya maH / evaM narmanmarmanvarman prabhRtayaH / yacca seyaM, vayaM, sumaNaM, sammaM, cammamiti dRzyate tadvahulAdhikArAt / snamadAmazironabhaH // 8 / 1 / 32 // ityanena puMvadbhAvaH ||ath guNazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA guNo guNA dvitIyA guNaM . guNe guNA ityAdi / guNAdyAH klIbe vA // 8 / 1 / 34 // prayoktavyA ityarthaH / napuMsake tu / guNaM guNAi~ guNAI guNANi / ityAdi / ||ath snehshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA saNeho neho saNehA nehA - ityAdi // snehAgnyorvA / / 8 / 2 / 102 / / anayoH saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrvo'kAro vA bhvti| ||ath nikaSazabdaH // . ekavacanam . bahuvacanam prathamA nihaso nihasA dvitIyA nihasaM - nihase nihasA ityAdi ||ath sphttikshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA phaliho phalihA dvitIyA phalihaM ..... phalihe phalihA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi ||ath cikurshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA cihuro ciharA dvitIyA cihuraM cihure cihurA ityAdi / nikaSa-sphaTika-cikure haH / / 8 / 1 / 186 / / ityanena kasya hkaarH| sphaTikazabde tu // sphaTike laH // 8 / 1 / 197 // ityanena TakArasya lakAraH / ||ath kdmbshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kalambo kalaMbo kalambA kalaMbA ityAdi / kadambe vA / / 8 / 1 / 222 / / ityanena dasya vA lakAraH / pakSe / kayaMbo kayaMbA ityAdi / ||ath praznazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA paNho . paNhA dvitIyA paNhaM paNhe paNhA ityAdi ||ath ziznazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA siho siNhA . dvitIyA sihaM siNhe siNhA ___ ityAdi / sUkSma-zna-SNa-sna-hra-Na-kSaNAM-baha:- // 8 / 2 / 75 // ityanena znasya sthAne NakArAkrAnto hakAro bhavati / Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH .||ath svapnazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA siviNo simiNo siviNA simiNA dvitIyA siviNaM simiNaM siviNe siviNA / simiNe simiNA ityAdi / i: svapnAdau // 8 / 1 / 46 // ityanenAderakArasyetvam // svapne nAt. / / 8 / 2 / 108 // ityanena svapna zabde nakArAtpUrva ikAraH / svapnanIvyorvA // 8 / 1 / 259 // ityanena vakArasya vA makAraH / ArSe ukAro'pi / yathA / sumiNo, sumiNA, ityAdi / ||ath vetasazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA veDiso veDisA .. dvitIyA veDisaM .. veDise veDisA ... ityAdi / itve vetase // ,8 / 1 / 207 // ityanena tasya DakAraH / itvAbhAve tu / veaso veasA ityAdi / . ||ath mRdaGgazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA miiGgo. muiGgo miiGgA muiGgA _ ityAdi . . ||ath nsRkshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA nattio nattuo nattiA nattuA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / idutau vRSTa-vRSTi-pRthaG-mRdaGga-naptRke // 8 / 1 / 137 / / ityanena RkArasyekArokArauM bhavataH / ... ||ath vRSTazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA viThTho vuTTho viTThA vuTThA ityAdi ||ath kRpaNazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA kiviNo kiviNA . dvitIyA kiviNaM. . kiviNe kiviNA ityAdi / itkRpAdau / / 8 / 1 / 128 // ityanena RkaarsyekaarH| . ||athottm-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA uttimo uttimA dvitIyA uttimaM uttime uttimA ityAdi / uttamo uttamA ityapi bhavati / ||ath devadattazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA devadiNNo devadiNNA dvitIyA. devadiNNaM devadiNNe- devadiNNA ityAdi / bahulAdhikArANNatvAbhAve na bhavatIkAraH dattaM / devdtto| Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 prAkRtazabdapAvaliH ___paMcAzat-paMcadaza-datte // 8 / 2 / 43 // eSu saMyukteSu NakAra: / pnnnnaasaa| paNNaraha / diNNaM / ||athaanggaar -zabdaH // ekavacanam bahavacanam prathamA iGgAlo aGgAro iGgAlA aGgArA ityAdi / pakvAGgAralalATe vA / / 8 / 1 / 47 // ityanenAderata itvaM vA // haridrAdau laH // 8 / 1 / 254 // ityanena lakAraH / ||ath mdhymshbdH|| ekavacanam - bahuvacanam prathamA majjhimo majjhimA dvitIyA majjhimaM . majjhime majjhimA ityAdi / madhyama-katame dvitIyasya / / 8 / 1 / 48 // ityanena dvitIyasyAta itvaM vaa| // atha viSamayazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA visamaio . visamaiA dvitIyA visamaiaM visamaie visamaiA ityAdi // mayaTyairvA // 8 / 1 / 50 // mayaTi pratyaye AderataH sthAne ai ityAdezaH / pakSe / visamao visamaA ityaadi| ||ath harazabdaH // . ekavacanam .. bahuvacanam prathamA hIro haro . hIrA harA dvitIyA hIraM haraM hIre hIrA / hare harA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / Irha re vA / / 8 / 1 / 5.1 / / ityanenAderata IrvA / ||ath khaNDitazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA khuDio khaNDio . khuDiA khaNDiA ityAdi / vandra-khaNDite NA vA / / 8 / 1 / 53 / / ityanenAderakArasya NakAreNa sahitasyotvaM vA bhvti| . . .||ath prathamazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA |puddhumo puDhamo . . pudumA puDhamA - paDhumo paDhamo paDhumA paDhamA ityAdi / prathame pathorvA // 8 // 1 // 55 // ityanena prathamazabde pakArathakArayorakArasya yugapat krameNa ca ukAro vA bhavati / / methi-zithira-zithila-prathame thasya DhaH / / 8 / 1 / 215 // ityanena thasya DhaH / ||ath gvyshbdH|| .. ekavacanam bahuvacanam prathamA gauo gauA dvitIyA gauaM gaue gauA ityAdi / / gavaye vaH // 8 / 1 / 54 / / ityanena vkaaraakaarsyokaarH| ||ath prAjJazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pajjo . * pajjA . dvitIyA pajjaM pajje pajjA Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH .. ityAdi / / jJo JaH / / 8 / 2 / 83 / / ityanena jJaH sambandhino asya vA luk , pakSe / mna-jJorNaH / / 8 / 2 / 42 // ityanena jJasya NakAre kRte / paNNo paNNA ityAdi / ||ath prajJazabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA pajjo 'paNNo pajjA paNNA . ityAdi ||athotkr-shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA ukkero ukkaro . . ukkerA ukkarA dvitIyA ukkeraM ukkaraM / ukkere ukkare / ukkerA ukkarA ityAdi // vallyutkaraparyantAzcarye vA // 8 / 1 / 58 // ityanenAderasya etvaM vaa| ||ath pryntshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA peraMto pajjaMto . paraMtA pajjaMtA . __ ityAdi / etaH paryante / / 8 / 2 / 65 // ityanena paryantazabde ryasya ro bhavati etve kRte sati / dya-yya-ryAM jaH // 8 / 2 / 24 // ityanena etvAbhAvapakSe jakAraH / Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ... prAkRtazabdarupAvaliH ||ath cAmarazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA camaro cAmaro camarA cAmarA dvitIyA camaraM cAmaraM camare cAmare / camarA cAmarA - ityAdi. . // atha kAlakazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA kalao kAlao kalaA kAlaA . ityAdi . ||ath sthApitazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam Thavio ThAvio ThaviA ThAviA ityAdi // atha paristhApitazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA parijhuvio pariThThAvio parijhuviA pariThThAviA ityAdi ||ath sNsthaapitshbdH|| .. ekavacanam . bahuvacanam prathamA saMThavio saMThAvio saMThaviA saMThAviA ityAdi prathamA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA prAkRtazabdarUpAvaliH. ||ath hAlikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam halio hAlio haliA hAliA .. ityAdi ||ath nArAcazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA narAo nArAo.. narAA nArAA __ ityAdi ||ath kumArazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA kumaro kumAro kumarA kumArA ityAdi / vAvyayotkhAtAdAvadAtaH // 8 / 1 / 67 // ityanenAderAkArasya advA bhavati / kecit brAhmaNapUrvAhnayorapIcchanti / bamhaNoM, baamhnno| puvvaNho, puvvANho, ityAdi, bamhaNo, bAmhaNo, ityatra tu / pakSma-zma-Sma-sma-hmAM mhaH / / 8. / 2 / 74 / / ityanena hyasya maha: / kvacicca bambhaNo ityapi bhavati / siddhAnte mAhaNo ityapi bhavati / yathA / usabhadattassa mAhaNassa / ||ath grISmazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA gimho gimhA dvitIyA gimhaM gimhe gimhA . ityAdi Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72. prAkRtazabdarUpAvaliH // atha kuzmAnazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA kumhANo ... kumhANA. dvitIyA kumhANaM kumhANe. kumhANA __ ityAdi ||ath vismayazabdaH // __ekavacanam bahuvacanam prathamA vimhao vimhaA dvitIyA vimhaaM vimhae vimhaA .. ityAdi ||ath pravAhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pavaho pavAho pavahA pavAhA dvitIyA pavahaM pavAhaM . pavahe pavAhe. / pavahA pavAhA ityAdi ||ath prhaarshbdH|| 'ekavacanam bahuvacanam prathamA paharo pahAro paharA pahArA dvitIyA paharaM pahAraM [ pahare pahAre / paharA pahArA ityAdi Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath prakArazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA payaro payAro payarA payArA ityAdi / evaM pracArazabdasyApi rUpANi / ||ath prastAvazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA patthavo patthAvo patthavA patthAvA dvitIyA patthavaM patthAvaM patthave patthAve / patthavA patthAvA ityAdi / ghavRddhervA // 8 / 1 / 68 // ghanimitto yo vRddhirUpa AkArastasyAdibhUtasya advA bhavati / kvacinna / rAgaH / raao| ||ath mahArASTrazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA marahaTTho marAhaTTho . marahaTThA marAhaTThA dvitIyA marahaTuM marAhaTuM marahaTTe .marAhaDhe mirahaTThA marAhaTThA ityAdi / / mahArASTre / / 8 / 1 / 69 // ityanenAderAkArasya advA bhavati / / mahArASTra haroH // 8 / 2 / 119 // ityanena mahArASTrazabde harorvyatyayaH / ||ath pAMsanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA paMsaNo paMsaNA dvitIyA paMsaNaM __paMsaNe paMsaNA ityAdi Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath kAMsikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kaMsio kaMsiA dvitIyA kaMsi kaMsie kaMsiA - ityAdi ||ath vAMzikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vaMsio .. vaMsiA ityAdi. ||ath paannddvshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA paMDavo ityAdi ||ath sAMsiddhikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMsiddhio saMsiddhiA ityAdi . ||ath sAMyAtrikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMjattio saMjattiA - ityAdi / mAMsAdiSvanusvAre // 8 / 1 / 70 // ityanenAderArAto'dbhavati / saMjattio, ityatra dvitIyA''kArasya tu, hrasvaH saMyoge, iti husvH| ' paMDavA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha zyAmAkazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sAmao sAmaA dvitIyA sAmaaM sAmae sAmaA ityAdi || zyAmAke maH // 8 / 1 / 71 / / ityanena masya aato'kaarH| ||ath kUrpAsazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA kuppiso kuppAso kuppisA kuppAsA ityAdi / i: sadAdau vA / / 8 / 1 / 72 // ityanenAta itvaM vaa| ||ath khalvATazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA khallIDo ... khallIDA dvitIyA khallIDaM .. khallIDe khallIDA ityAdi / / IH styAna-khalvATe / / 8 / .1 / 74 / ityanenAta itvaM / / ToDa: / / 8 / 1 / 195 // ityanena TakArasya DakAraH / ||ath stAvakazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA thuvao. thuvaA dvitIyA thuvaaM thuvae thuvaA . ityAdi / / u: sAsnA-stAvake / / 8 / 1 / 75 / / ityanenAta utvaM / ... Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaa''saarshbdH|| .. ekavacanam bahuvacanam prathamA UsAro AsAro . UsArA AsArA dvitIyA UsAraM AsAraM UsAre UsArA / AsAre AsArA ityAdi / UdvAsAre // 8 / 1 / 76 // ityanenAta UtvaM vaa| * ||ath nairayikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA neraio - neraiA dvitIyA neraiaM . neraie neraiA ityAdi ||athairaavnn-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA erAvaNo erAvaNA dvitIyA erAvaNaM erAvaNe erAvaNA ityAdi ||ath kailAsazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA kailAso kailAsA. dvitIyA kailAsaM kailAse kailAsA ityAdi / vairAdau vA // 8 / 1 / 152 // ityanena airAdezaH / pakSe / kelAso, kelAsA / ityAdi / Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath kaittbhshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA keDhavo keDhavA dvitIyA keDhavaM keDhave keDhavA ___ ityAdi / saTA-zakaTa-kaiTabhe DhaH / / 8 / 1 / 196 / / ityanena Tasya DhaH // kaiTabhe bho vaH // 8 / 1 / 240 // ityanena bhasya vakAraH / ||ath vaikuNThazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vekuNTho vekuNThA dvitIyA vekuNThaM vekuNThe vekuNThA ityAdi / evamairAvatAdayaH // aita et / / 8 / 1 / 148 // ityanena sarvatra ekaarH| ||ath paaraaptshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA pArevao pArAvao pArevaA pArAvaA dvitIyA pArevaaM pArAvaaMpArevae pArAvae pAvaA pArAvaA * ityAdi / pArApate ro vaa||8|1|80 // ityanena rakArasthitasya Ata edvA bhvti| ||ath cUrNazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA cuNNo . cuNNA dvitIyA cuNNaM .. . cuNNe cuNNA .. . ityAdi Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyA narindaM . 78 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath narendrazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA narindo narindA narinde narindA ___ityAdi ||ath munIndrazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA muNindo , muNindA .. . . ityAdi .. . - // husvaH saMyoge // ityanena hrasvaH / ||athotsv-shbdH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA ucchavo Usavo . ucchavA UsavA ityAdi ||athotsuk-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ucchuo Usuo ucchuA UsuA ityAdi / sAmarthyotsukotsave vA // 8 / 2 / 22 // ityanena chakAre kRte // anutsAhotsanne tsacche // 8 / 1 / 114 // ityanenotsAhotsanavarjite zabde yau tsacchau tayoH parayorAderuta uudbhvti| Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . // athotsikta-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA Usitto UsittA dvitIyA UsittaM Usitte UsittA __ ityAdi ||athotsaah-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA utthAro ucchAho .. utthArA ucchAhA ityAdi / votsAhe tho hazca raH // 8 / 2 / 48 // hrasvAt thyazca-tsa-psAmanizcale // 8 / 2 / 21 / / ityanena sUtreNa utsAhazabde tsa ityasya chkaarH| ||athotsnn-shbdH|| . ekavacanam 'bahuvacanam prathamA ucchanno ucchannA dvitIyA ucchannaM ucchane ucchanA ityAdi ||ath matsarazabdaH / / ekavacanam - bahuvacanam prathamA macchalo maccharo macchalA maccharA - ityAdi ||ath saMvatsarazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . saMvacchalo .saMvaccharo saMvacchalA saMvaccharA .. .. . ityAdi . Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath nishclshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA Niccalo NiccalA . ityAdi ||ath mUSikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA mUsago mUsao . mUsagA mUsaA ityAdi ||ath bibhItakazabdaH // ekavacanam . . bahuvacanam prathamA baheDao , baheDaA dvitIyA baheDa baheDae baheDaA ___ ityAdi / pathi-pRthivI-pratizrunmUSika-haridrA-bibhItakeSvat / / 8 / 1 / 88 // ityanenAderita akAraH / baheDao ityatra // etpIyUSApIDabibhItakakIdRzedRze // 8 / 1 / 105 // ityanena Ita ekaarH| ||ath nirNayazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA niNNao niNNaA . dvitIyA niNNaaM. niNNae niNNaA . ityAdi ... Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath dvimaatrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA dumatto .. dumattA dvitIyA dumattaM dumatte dumattA ityAdi ||ath dvividhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA duviho . duvihA dvitIyA duvihaM duvihe duvihA ityAdi ||ath dvirephazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dureho dvitIyA durehaM . .. durehe durehA . . ityAdi / dvinyorut / / 8 / 1 / 94 // ityanena dvizabde ita udbhavati / bahulAdhikArAt kvacidvikalpaH / duuNo / biuNo / duuNA / biuNA dviguNa ityarthaH / duiNo| biio| duijjo / biio| ityAdi / dvitIya ityarthaH / kvacina bhavati / dio| diA / ityAdi / dvija ityarthaH / diro| diraa| ityAdi / dvirada ityarthaH / ... ||ath niSaNNa zabdaH // 'ekavacanam bahuvacanam prathamA NumaNNo NisaNNo NumaNNA NisaNNA dvitIyA NumaNNaM NisaNNaM NumaNNe NisaNNe / NumaNNA NisaNNA durehA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prAkRtazabdarUpAvaliH ___ ityAdi // umo niSaNNe // 8 / 1 / 174 // ityanenAdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha uma Adezo vA bhavati / ||ath yudhiSThirazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam . prathamA jahuTThilo jahiTThilo jahuTThilA jahiTThilA ityAdi // yudhiSThire vA // 8 / 1 / 96 // ityanenAderita utvaM vA / pakSe // to mukulAdiSvat // 8 / 1 / 107 // ityanenAderuto'kAraH // haridrAdau laH // 8 / 1 / 254 // ityanena lkaarH| ||ath nirjhrshbdH|| ekavacanam . . bahuvacanam prathamA ojjharo nijjharo , ojharA nijjharA ityAdi / vA nirjhare nA // 8 / 1 / 98 // ityanena nirjharazabde nakAreNa saha ita okAro vA bhavati / nirjarazabdasya tu nijjaro, ityekameva bhavati / ||ath kazmIrazabdaH // bahuvacanam prathamA kambhArA kamhArA ityAdi, devaMzabdasya bahuvacanavat // kazmIre mbho vA // 8 / 2 / 60 // ityanena saMyuktasya mbhaH / AtkazmIre / / 8 / 1 / 100 // ityanena Ita AkAraH / pakSe // pakSma-zma-SmetyAdinA sUtreNa zmasya mhaH / kazmIrazabdasya dezavAcitvAt, bahuvacanAnta eva dRzyate / kambhAro, kamhAro iti tu pratyantarAllabhyate / . Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH - // atha vyApAtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vAvAo vAvAA dvitIyA vAvAaM vAvAe vAvAA ityAdi / adho manayAm // ityanena yakArasya luk| viuvaao| viuvAA / iti tu ArSaprayogaH / ||ath stokshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA thokko thovo thevo thokkA thovA thevA ityAdi / stokasya thokka-thova-thevAH // 8 / 2 / 125 // ete traya AdezA vA bhavanti / pakSe / thoo thoA ityAdi / ||ath kriissshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA / kariso karisA. dvitIyA karisaM karise, karisA ityAdi ||ath zirISazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA siriso sirisA dvitIyA sirisaM sirise sirisA ityAdi Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viliA 84 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath valmIkazabdaH / ekavacanam bahuvacanam .. prathamA vammiovammiA dvitIyA vammiaM . . vammie vammiA ityAdi . // atha vIDitazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . . prathamA vilio dvitIyA viliaM vilie viliA ityAdi / Do laH // 8 / 1 / 202 // ityanena DakArasya lakAraH / ||athopniit-shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA uvaNio uvaNiA dvitIyA uvaNi uvaNie uvaNiA ___ ityAdi / pAnIyAdiSvit / / 8 / 1 / 101 // ityanena Ita itvam / bahulAdhikArAdeSu kvacinnityaM kvacidvikalpaH / kriiso| uvnniio| ityaadi| ||ath garuDazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA garulo garulA dvitIyA garulaM garule marulA Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 85 paurA prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / Do laH // 8 / 1 / 202 // ityanena laH / asmin sUtre prAyograhaNAt kvacidvikalpaH / yathA gulo, guDo / Amelo, AveDo / ityAdi // nIpApIDe mo vA / / 8 / 1 / 234 // ityanena pasya maH // etpIyUSApIDa-bibhItaka-kIdRzedRze // 8 / 1 / 105 // ityanena ekAraH / kvacinna lakAraH / gauDo, gauDA, ityAdi / gauDazabdasya gauDo iti rUpam / ||ath paurshbdH|| ekavacanam bahuvacanam. prathamA pauro dvitIyA pauraM . paure paurA ityAdi . ||ath kauravazabdaH // . ekavacanam . bahuvacanam prathamA kauravo kauravA dvitIyA kauravaM . kaurave kauravA ityAdi .. ||ath paurajanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA paurajaNo . paurajaNA dvitIyA paurajaNaM . paurajaNe paurajaNA ityAdi / au: paurAdau ca // 8 / 1 / 162 / / ityanena auta aurAdezaH / Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath jIrNazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA juNNo juNNA dvitIyA juNNaM juNNe juNNA ityAdi / ujjINe / / 8 / 1 / 102 // ityanena Ita ukAraH / bahulAdhikArAt kvacinna / jiNNe bhoannmtteo| . ||ath hiinshbdH|| ekavacanam , bahuvacanam prathamA hUNo hINo .. hUNA hINA dvitIyA hUNaM hINaM / hUNe hINe . / hUNA hINA ityAdi / UhInavihIne vA / / 8 / 1 / 103 / / ityanena Ita Utvam / evaM vihInazabdasyApi / sUtre hIna-vihIne, iti pratipAdanAt, pahINajaramaraNA ityatra na bhavatyUkAraH / ||ath kIdRzazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA keriso kerisA dvitIyA kerisaM kerise kerisA ityAdi ||athedRshshbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA eriso erisA. dvitIyA erisaM erise erisA Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 87 prAkRtazabdarUpAvaliH. ityAdi / / dRzaH kviphTaksakaH / / 8 / 1 / 142 / / ityanena dRsherdhaatorRtoriraadeshH| ||ath sadRgvarNa zabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA . sarivaNNo . . sarivaNNA dvitIyA sarivaNNaM sarivaNNe sarivaNNA ityAdi. ||ath sadRgrUpazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA sarirUvo sarirUvA .. dvitIyA sarirUvaM sarirUve sarirUvA ityAdi // atha sdRshshbdH|| ekavacanam / bahuvacanam prathamA sariso sarisA dvitIyA sarisaM . sarise sarisA ___ityAdi ... // athaitAdRzazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA .eAriso eArisA dvitIyA eArisaM - eArise eArisA ityAdi Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath bhvaadRshshbdH|| ekavacanam bahuvacanam .. prathamA bhavAriso . bhavArisA dvitIyA bhavArisaM bhavArise bhavArisA ityAdi ||ath yAdRzazabdaH // ekavacanam bahuvacanam : prathamA jAriso jArisA dvitIyA jArisaM , jArise jArisA .. ityAdi. ||ath taadRshshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA tAriso tArisA dvitIyA tArisa tArise tArisA . ityAdi ||athaanyaadRsh-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA annAriso annArisA dvitIyA annArisaM annArise annArisA ityAdi ||ath mAdRzazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA mAriso mArisA dvitIyA mArisaM mArise mArisA ityAdi Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . 89 // atha yussmaadRshshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA jumhAriso jumhArisA dvitIyA jumhArisaM jumhArise jumhArisA ityAdi / yuSmadyarthapare taH // 8 / 1 / 246 // ityanena yakArasya takAraH / . ||athaasmaadRsh-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA amhAriso amhArisA dvitIyA amhArisaM amhArise amhArisA - ityAdi // pakSma-zma-Sma-sma-mAM mhaH / / 8 / 2 / 74 / / ityanena mhaH / ||ath mukulazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA maulo. maulA dvitIyA maulaM maule maulA ityAdi ||ath mukuttshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA maur3o mauDA dvitIyA mauDaM . . . mauDe mauDA . .. .. . ityAdi Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 bahuvacana prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath mukurazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam .. prathamA mauro maurA dvitIyA mauraM maure maurA ___ ityAdi / uto mukulAdiSvat / / 8 / 1 / 107 / / ityanenAderuto'tvam / kvacidAkAropi / vidrutaH / viddAo viddAA ityaadi| ||ath guru kshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA garuo guruo garuA guruA dvitIyA garuaM guru , ra garue garuA gurue guruA ityAdi / gurau ke vA / / 8 / 1 / 109 // ityanena guroH svArthe ke sati Aderuto'dvA bhvti| / ||ath subhagazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . . prathamA sUhavo suhao . sUhavA suhaA dvitIyA sUhavaM suhaaM sUhave sUhavA suhae suhaA ityAdi / Utsubhagamusale vA // 8 / 1 / 113 / / ityanenAderuta UdvA // Utve durbhaga-subhage vaH // 8 / 1 / 192 // anayorUtve gasya vaH / Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .91 prAkRtazabdarUpAvaliH. ||ath durbhagazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dUhavo duhao dUhavA duhaA ityAdi / luMki duro vA // 8 / 1 / 115 // ityanena rephasya luki sati uta UtvaM vA bhavati / ||ath lubdhkshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA loddhao loddhaA dvitIyA loddha loddhae loddhaA ityAdi ||ath mudgarazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA . moggaro . . moggarA . . ityAdi . ||ath kuntshbdH|| . ekavacanam . bahuvacanam prathamA konto . kontA dvitIyA kontaM konte kontA ityAdi ||ath pustkshbdH|| ekavacanam bahuvacanam . prathamA potthao potthaA dvitIyA potthaaM potthae potthaA Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH __ityAdi // otsaMyoge // 8 / 1 / 116 // ityanenAderuta otvam / husvaH sNyoge|| ityanena husve kRte tu / luddho| muggro| kunto| puttho| ityAdi / potthao, ityatra tu // vAkSyarthavacanAdyAH // ityanena vA puMvadbhAvaH / pakSe kulavadrUpANi / ||athaarhcchshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA aruhanto arahanto aruhantA arahantA / arihanto , arihantA ityAdi devavat / uccArhati // 8.2 / 111 / / ityanenArhacchabde saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ukArA'kArekArAH syuH / kRteSu ca teSu // zatrAnazaH / / 8 / 3 / 181 // ityanena nta ityAdezaH / .. ||ath hanUmacchabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA haNumanto - haNumantA dvitIyA haNumantaM . haNumante haNumantA ityAdi / AlvillollAla-vanta-mantettera-maNA matoH // 8 / 2 / 159 // ityanena matormanta ityAdezaH / uddhRhnuumtknndduuyvaatuule|| 8 / 1 / 121 / ityanena Uta utvam / kecinmAdezamapIcchanti / yathA / haNumA / ityAdistrIliGge mAlAvat / ||ath pathinzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA paho pahA dvitIyA pahaM pahe pahA Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavacanam ghaTTA prAkRtazabdarUpAvaliH 93 ityAdi / pathi-pRthivI-pratizrunmUSika-haridrA-bibhItakeSvat / / 8 / 1 / 88 // ityanenAderito'kAraH / - ||ath mRgshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA mao maA dvitIyA maaM mae maA ityAdi . ||ath ghRssttshbdH|| bahuvacanam prathamA ghaTTo - ityAdi / Rto't // 8 / 1 / 126 // ityanenA'kAra: ||ath bhRnggshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA bhiGgo dvitIyA bhiGgaM bhiGge bhiGgA ityAdi ||ath zRGgArazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA siGgAro 'siGgArA ityAdi : ||ath bhRGgArazabdaH // ___ ekavacanam bahuvacanam prathamA bhiGgAro ... . bhiGgArA ... ityAdi bhiGgA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath zRgAlazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA siAlo sigAlo. siAlA sigAlA - ityAdi ||ath kRzazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA kiso . kisA dvitIyA kisaM kise kisA ___ ityAdi ||ath kRssitshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kisio kisiA dvitIyA kiMsiaM kisie kisiA - ityAdi // atha nRpshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA nivo dvitIyA nivaM nive nivA ityAdi ||ath kRpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kivo . kivA. ityAdi / nivA Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath tRptazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA tippo tippA. dvitIyA tippaM tippe tippA ityAdi ||ath hRtshbdH|| ekavacanam - bahuvacanam prathamA hio hiA .. ityAdi ||ath vyaahRtshbdH|| ekavacanam / bahuvacanam prathamA kAhitto vAhio. vAhittA vAhiA ityAdi / / sevAdau vA / / 8 / 2 / 99 // ityanena vA dvitvam / ||ath dRSTazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA diTTho diTThA . dvitIyA diTuM diDhe diTThA ___ ityAdi ||ath baMhitazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA bihio bihiA dvitIyA biMhiMaM biMhie biMhiA ityAdi Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath vitRSNazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA viiNho viiNhA dvitIyA viiNhaM viiNhe viiNhA ityAdi / sUkSma-znetyAdinA-SNasthAne NhaH / ... ||athotkRsstt-shbdH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA ukkiTTho , ukkiTThA dvitIyA ukkiTTha . ukkiTThe ukkiTThA ityAdi . ||ath nRshNsshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA nisaMso.. nisaMsA dvitIyA . nisaMsaM nisaMse nisaMsA ityAdi / it kRpAdau / / 8 / 1 / 128 // ityanenAderRta itvam / ||ath pRsstthshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA piTTho paTTho piTThA paTThA ___ ityAdi / / pRSThe vAnuttarapade / / 8 / 1 / 129 // ityanena Rta idvaa| Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH __97 ||ath mRgAGkazabdaH // : ekavacanam bahuvacanam prathamA miyako mayako miyaGkA mayaGkA __ ityAdi // atha dhRSTazabdaH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA dhiTTho dhaTTho dhiTThA dhaTThA ityAdi / / masRNa-mRgAGka-mRtyu-zRGga-dhRSTe vA / / 8 / 1 / 130 / / ityanena Rta idvA bhavati / pakSe, Rto't, itynenaa'kaarH| .. ||ath mRSAvAdazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA musAvAo mUsAvAo / musAvAA mUsAvAA mosAvAo / mosAvAA __ityAdi / udUdonmRSi // 8 / 1 / 136 / / ityanena sUtreNa mRSAzabde Rta ut Ut occa bhavanti / . ||ath RkSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA riccho . ricchA dvitIyA ricchaM ricche ricchA ityAdi / / riH kevalasya / / 8 / 1 / 140 // ityanena Rto riH| Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaaht-shbdH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA ADhio ADhiA dvitIyA ADhiaM.. . ADhie ADhiA ityAdi // Ate DhiH // 8 / 1 / 143 / / ityanena Rto ddhiraadeshH| ||ath dRptazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dario dariA dvitIyA dariaM darie dariA ___ ityAdi / / aridRte // 8 / 1 / 144 // ityanena dRptazabde Rto riH| ||ath klRptshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kilino kilinnA dvitIyA kilinaM kilinne kilinnA ityAdi ||ath klRnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kilinno kilinnA . __ityAdi // lata iliH klRpta-klanne // 8 / 1 / 145 / / ityanena lata ilirAdezaH / / Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 - prAkRtazabdarUpAvaliH. ||ath stenazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA thUNo theNo thUNA theNA ityAdi / / U: stene vA / / 8 / 1 / 147 // ityanena ekArasya UkAraH / ||ath zanaizcarazabdaH // . ekavacanam . bahuvacanam prathamA saNiccharo saNiccharA dvitIyA saNiccharaM saNicchare saNiccharA ityAdi / itsaindhavazanaizcare / / 8 / 1 / 149 // ityanena aita itvam / / hUsvAt thya-zcetyAdinA sUtreNa zca ityasya chaH / ||ath daityazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA daicco daiccA / dvitIyA daiccaM . . : daicce daiccA ityAdi ||ath bhairavazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA / bhairavo bhairavA dvitIyA bhairavaM bhairave bhairavA ityAdi Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 .. prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath vaijavanazabdaH / ekavacanam bahuvacanam / prathamA vaijavaNo vaijavaNA . ityAdi ||ath vaidezazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vaieso vaiesA .. ityAdi / ||ath vaidehazabdaH / / .. ekavacanam .. bahuvacanam prathamA vaieho * vaiehA . ityAdi ||ath vaidarbhazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA vaidabbho . vaidabbhA ...... ityAdi . ||ath vaizvAnarazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA vaissANaro vaissANarA ityAdi ||ath vaizAkhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vaisAho ...vaisAhA ityAdi Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath vaizAlazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA vaisAlo vaisAlA - ityAdi // airdaityAdau ca / / 8 / 1 / 151 // ityanena aitaH airAdezaH / daicco / ityatra tu / tyo'caitye // 8 / 2 / 13 / / ityanena tya ityasya cH| ||ath vaishrvnnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam / prathamA vaisavaNo - vaisavaNA dvitIyA vaisavaNaM vaisavaNe vaisavaNA ityAdi // atha vaizampAyanazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA vaisampAyaNo vaisampAyaNA ityAdi - ||ath vaitAlikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA _vaiAlio . vaiAliA ityAdi . ||ath caitrazabdaH // ekavacanam. bahuvacanam prathamA caitto - caittA ityAdi / vairAdau vA / / 8 / 1 / 152 / / ityanenaito'irAdezaH / Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 900 .. prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath prakoSThazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pavaTTho pauTTho .. pavaTThA pauTThA ityAdi / otodvAnyonyaprakoSThAtodyazirovedanAmanoharasaroruhe ktozca vaH // 8 / 1 / 156 // eSu oto'ttvaM vA tatsanniyoge ca yathAsaMbhavaM kakAratakArayorvAdezaH / annannaM, annunnaM, AvajjaM, AujjaM, maNaharaM, maNoharaM, sararuhaM, saroruhaM, ityAdi tu npuNske| sira-viaNA, siro-viaNA, iti tu strIliGge mAlAvat / viaNA, ityatra, eta idvA vedanA-capeTA-devara-kesare // 8 / 1 / 146 / / ityanena etaH sthAne vA ikAraH / pakSe / veaNA, ityapi bhavati / . . ||ath socchvAsazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA sUsAso sUsAsA ityAdi / UtsocchavAse // 8 / 1 / 157 / / ityanena socchvAsazabde ota Udbhavati / / // atha kaustubhshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kotthuho kotthuhA ityAdi // atha krauJcazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamAM koJco . kocA .. . ityAdi / Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muJjAyaNA prAkRtazabdarUpAvaliH. ||ath kauzikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kosio kosiA ityAdi / auta ot / / 8 / 1 / 159 // ityanena auta ottvam / husvaH saMyoge, ityanena hrasve kRte sati / kutthuho, kuJco, ityaadi| ||ath mauJjAyanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA muJjAyaNo dvitIyA muJjAyaNaM muJjAyaNe muJjAyaNA ityAdi ||ath zauNDazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA suNDo suNDA dvitIyA suNDaM suNDe suNDA . . ityAdi . ... . ||ath dauvArikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA duvArio duvAriA ityAdi .. ||ath sauvarNikazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA suvaNNio suvaNNiA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 . . . prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi // utsaundaryAdau / / 8 / 1 / 160 / / ityanena auta udbhavati / ||ath sthvirshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA thero therA . dvitIyA theraM there therA .. . ityAdi ||athaayskaar-shbdH|| - ekavacanam . bahuvacanam prathamA ekkAro ekkArA dvitIyA ekkAraM - ekkAre ekkArA ityAdi // sthaviravicakilAyaskAre // 8 / 1 / 166 // ityanenAdeH svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha edbhavati / ||ath karNikArazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam / prathamA kaNNero kaNNiAro kaNNerA kaNNiArA / kaNero kaNiAro / kaNerA kaNiArA ityAdi // vetaH karNikAre // 8 / 1 / 168 // ityanena sasvaravyaJjanena saha edvA bhavati / karNikAre vA // 8 / 2 / 95 // ityanena vA dvitvam / ___||ath pUtarazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA poro dvitIyA poraM pore porA porA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH .. 105 ityaadidevvt.|| otpUtara-badara-navamAlikA-navaphalikApUgaphale // 8 / 1 / 170 // ityanenAde: svarasya pareNa sasvaravyaJjanena saha odbhvti| ||athaadity-shbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA Aicco AiccA dvitIyA AiccaM Aicce AiccA ityAdi ||ath stutyshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA thucco . thuccA ... ityAdi ||ath tyaktadoSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA cattadoso cattadosA ityAdi / evaM mAmartyapratyayavyayAdayaH / tyo'caitye / / 8 / 2 / 13 // ityanena caH / ||ath tiirthkrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA titthayaroM titthagaro titthayarA titthagarA titthakaro / titthakarA ityAdi Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath tIrthaGkarazabdaH // .. ekavacanam - bahuvacanam prathamA / titthaMkaro titthaMgaro . titthaMkarA titthaMgarA / titthaMyaro / titthaMyarA. ityAdi ||ath naktaMcarazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA nakaMcaro nakkaMcarA ityAdi ||ath dhnnyjyshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA dhaNaMjao dhaNaMjaA . ityAdi ||athaark-shbdH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA akko akkA ityAdi ||ath viprazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vippo vippA . ityAdi Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. 107 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath jArazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA jAro jArA ityAdi - ||ath kubjazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA. khujjo * khujjA .. dvitIyA khujjaM . khujje khujjA .. ityAdi / ||ath kiilshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA khIlo . khIlA ityAdi / kubja-karpara-kIle kaH kho'puSpe // 8 / 1 / 181 / / ityanena kasya khaH puSpaM cet kubjAbhidheyaM na bhavati karparazabdasya tu, khapparaM, iti npuNske| .. ||ath madakalazabdaH // ... ekavacanam bahuvacanam prathamA mayagalo mayagalA ityAdi ||ath kndukshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA genduo . . . dvitIyA genduaM gendue genduA genduA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 108 prAkRtazabdarupAvaliH __ ityAdi / marakata-madakale gaH kanduke tvAdeH / / 8 / 1 / 182 // marakata-madakalazabdayoH kasya gaH kandukazabde tvAdyasya kasya / genduo, ityatra tu // ecchayyAdau // 8 / 1 / 57 // ityanena ekAraH / maragayaM, genduaM, iti tu kliibe|| ||ath kirAtazabdaH // ... ekavacanam bahuvacanam . prathamA cilAoM cilAA dvitIyA cilAaM , cilAe ityAdi // kirAte caH // 8 // 1 / 183 // ityanena sUtreNa kakArasya cakAraH / kirAtazabdo yadA bhillavAcI tadAyaM vidhirnAnyathA / yathA / harakirAo harakirAA ityAdi / . ||ath meghshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA maho mehA dvitIyA mehaM __ mehe mehA ityAdi / ||ath maaghshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA mAho mAhA ityAdi ||ath badhirazabdaH // ekavacanam bahuvacanam bahiro bahirA prathamA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 109 ityAdi / khaghathadhabhAm / / 8 / 1 / 187 / / ityanena haH / ||ath athAsthirazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA athiro athirA ityAdi ||ath praNaSTabhayazabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA paNaTThabhao . . paNaTThabhaA . ityAdi . // atha chAgazabdaH // . ekavacanam . bahuvacanam prathamA chAlo dvitIyA chAlaM . chAle chAlA ityAdi / / chAge laH // 8, / 1 / 191 // ityanena gasya laH / chAlI iti tu strIliGge nadIvat / ||ath khacitazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA khasio khasiA ityAdi ||ath pizAcazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA pisallo pisallA __ chAlA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 prAkRtazabdarUpAvaliH . ityAdi / / khacita-pizAcayozcaH. sa-lau vA / / 8 / 1 / 193 // ityanena cakArasya sa-llau vA bhavataH / pakSe / khaio pisAo ityaadi| ||ath jaTilazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA jhaDilo jaDilo. jhaDilA jaDilA * ityAdi // jaTile jo jho vA. // 8 / 1 / 194 // ityanena jasya jho vA bhvti| ' ||ath vaDavAnalazabdaH // ekavacanam bahuvacanam .. prathamA valayANalo , valayANalA ityAdi / Do laH / / 8 / 1 / 202 // ityanena Dasya laH ||ath naTazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA naDo dvitIyA naDaM naDe naDA . ityAdi ||ath ghttshbdH|| . ekavacanam bahuvacanam prathamA ghaDo ghaDA ityAdi / evaM paTAdayaH / / . naDA . Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 111 saDhA maDhA . // atha zaThazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saDho dvitIyA saDhaM / saDhe saDhA ityAdi ||ath mtthshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA maDho - ityAdi ||ath kutthaarshbdH|| ekavacanam bahuvacanam . prathamA kuDhAro kuDhArA ityAdi ||ath kamaThazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA kamaDho ka maDhAM ityAdi / Tho DhaH // .8 / 1 / 199 // ityanena Thasya DhaH / ||ath pitthrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam / prathamA pihaDo piDharo . pihaDA piDharA ... ityAdi / piThare ho vA raca DaH // 8 / 1 / 201 // ityanena piThare Thasya ho vA tatsanniyoge ca rasya DaH / Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ TagarA 112 . prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath tucchazabdaH // ekavacanam bahuvacanam. . prathamA . cuccho chuccho tuccho . cucchA chucchA tucchA ityAdi / tucche taH cachau vA / / 8 / 1 / 204 / / ityanena takArasya cachau vA bhavataH / ||ath tgrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam : prathamA Tagaro ityAdi ||ath trasarazabdaH // ekavacanam . . bahuvacanam prathamA Tasaro , TasarA ityAdi .. ||ath tUvarazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA TUvaro TUvarA ityAdi / tagara-basara-tUvare TaH // 8 / 1 / 205 // ityanena tasya ttH| ||ath vyApRtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vAvaDo ityAdi vAvaDA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath garbhitazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA gambhiNo gabbhiNA ityAdi / / garbhitAtimuktake NaH / / 8 / 1 / 208 // ityanena tasya NaH / ||ath palitazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA palilo . palilA ityAdi // palite vA // 8 / 1 / 212 // ityanena tasya lakAro vA / pksse| palio paliA ityAdi / palilaM paliaM iti npuNske'pi| ||ath pItazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA pIvalo pIalo. pIvalA pIalA ityAdi // pIte vo le vA / / 8 / 1 / 213 // ityanena tasya vo vA bhavati svArthe lakAre pare / pakSe / pIo 1 pIA / ityAdi / napuMsake tu / pIvalaM, pIalaM, pIaM, ityAdi / striyAM tu / pIvalA, pIalA, pIA, ityAdi mAlAvat / ||ath bharatazabdaH // ... ekavacanam bahuvacanam prathamA bharaho dvitIyA bharahaM .. bharahe bharahA bharahA ityAdi Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 .. prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath kaatrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kAhalo . kAhalA dvitIyA kAhalaM kAhale kAhalA ityAdi / vitasti-vasati-bharata-kAtara-mAtuliGge haH // 8 / 1 / 214 / / ityanena tasya hkaarH| ||ath zithirazabdaH // ekavacanam , bahuvacanam prathamA. siDhilo .. siDhilA ityAdi / methi-zithira-zithila prathame thasya DhaH // 8 // 1 / 215 // ityanena thasya DhaH / evaM zithilazabdasyApi / ||ath nizIthazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA NisIDho NisIho NisIDhA NisIhA ityAdi // nizItha-pRthivyorvA // 8 / 1 / 216 // ityanena thasya vA DhaH / pakSe // khaghathadhabhAm / / ityamena hakAraH / ||ath daSTazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA / DaTTho dahro Dakko DaTThA daTThA DakkA / dakko / dakkA . ityAdi / dazana-daSTa-dagdha-dolA-daNDa-dara-dAha-dambha.. darbha-kadana-dohade do vA GaH / / 8 / 1 / 2.17 // ityanena dasya vA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH Da: // zakta-mukta-daSTa-rugNa-mRdutve ko vA // 8 / 2 / 2 // ityanena ko vaa| ||ath dagdhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA DaDDo daDDo DaDDA daDDhA ityAdi / evaM vidagdhAdayaH / / dagdha-vidagdha-vRddhi-vRddhe DhaH // 8 / 2 / 40 // ityanena DhaH / kvacinna / viddhkiiniruuviaN| ||ath daNDazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA DaNDo daNDo DaNDA daNDA ityAdi ||ath drshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA Daro daro ... DarA. darA ___ ityAdi ||ath daahshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA - DAho dAho DAhA dAhA ityAdi ||ath drbhshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA * *Dabbho dabbho DabbhA dabbhA ityAdi Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath dambhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA Dambho dambho . DambhA dambhA .. . - ityAdi ||ath dohadazabdaH // ekavacanam : bahuvacanam prathamA Dohalo dohalo DohalA dohalA ityAdi / pradIpi-dohade lH,|| 8 / 1 / 221 // ityanena dasya laH / kadanazabdasya tu kaDaNaM, kadaNaM, iti npuNske| ||ath kthitshbdH|| ekavacanam , bahuvacanam prathamA kavaTTio kavaTTiA ityAdi / kathite vaH // 8 / 1 / 224 // ityanena dasya vaH / / vRtta-pravRtta-mRttikA-patana-kadathite. TaH // 8 / 2 / 29 // ityanena ttH| // atha niSadhazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA nisaDho . nisaDhA dvitIyA nisaDhaM nisaDhe nisaDhA ityAdi / niSadhe dho DhaH / / 8 / 1 / 226 // ityanena dhasya DhaH / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath nimbazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA limbo nimbo limbA nimbA . ityAdi ||ath nApitazabdaH / ekavacanam bahuvacanam * prathamA hAvio nAvio pahAviA nAviA ... ityAdi // nimba-nApite la-NhaM vA // 8 / 1 / 230 // anayornasya laNhau vA bhavataH // ||ath paruSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pharuso __ pharusA dvitIyA pharusaM pharuse pharusA ityAdi : ||ath parighazabdaH / ekavacanam bahuvacanam / prathamA phaliho . phalihA ityAdi // atha panasa shbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA phaNaso phaNasA . ityAdi Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath pAribhadrazabdaH // .. . ekavacanam bahuvacanam prathamA phAlihaddo . phAlihaddA ityAdi / / pATi-paruSa-parigha-parikhA-panasa-pAribhadre phaH // 8 / 1 / 232 / / ityanena pasya pha: / haridrAdau laH // ityanena lkaarH| ||ath nIpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA nImo nIvo nImA nIvA ityAdi / nIpApIDe mo vA / / 8 / 1 / 234 / / ityanena pasya vA mH| ||ath rephshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA rebho rebhA ityAdi / phobha-hau / / 8 / 1 / 236 / / ityanena phasya bhaH / kvacid hakAro'pi / yathA / muttAhalaM / / ||ath zabalazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA savalo savalA . dvitIyA savalaM savale savalA ityAdi / bo vaH / / 8 / 1 / 237 / / ityanena basya vaH / evaM prabalAdayaH / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH. ||ath kabandhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kamandho kayandho kamandhA kayandhA ityAdi / kabandhe mayau / / 8 / 1 / 239 // ityanena basya mayau bhavataH / // atha viSamazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA visaDho visaMmo visaDhA visamA ___ ityAdi ityAdi / viSame mo Dho vA / / 8 / 1 / 241 // ityanena masya vA DhaH / ||ath manmathazabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA vammaho vammahA dvitIyA vammahaM vammahe vammahA ityAdi / manmathe vaH // 8 / 1 / 242 / / ityanenAdermasya vaH / nmo maH / / 8 / 2 / 61 // ityanena nmasya mH| . ||ath bhramarazabdaH // ekavacanam . . bahuvacanam prathamA bhasalo bhamaroM ... bhasalA bhamarA ___ityAdi // bhramare so vA / / 8 / 1 / 244 // ityanena masya so vaa|. . . Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath karaNIyazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA karaNijjo karaNIo karaNijjA karaNIA - ityAdi ||ath peyazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA pejjo peo pejjA peA .. ityAdi // vottarIyAnIyatIyakRdye jjaH // 8 / 1 / 248 // ityanena yakArasya dvirukto jo vA bhvti| ||ath katipayazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA kaivAho kaivao , kaivAhA kaivaA ityAdi / DAha-vau katipaye // 8 / 1 / 250 // ityanena yakArasya DAha va ityetau paryAyeNa bhavataH / napuMsake tu / kaivAhaM, kaiavaM, ityaadi| ||ath krviirshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kaNavIro kaNavIrA ityAdi / karavIre NaH // 8 / 1 / 253 / / ityanena prathamasya rasya NaH / ||ath daridrazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA dalido ityAdi daliddA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 121 ||ath mukharazabdaH // . . ekavacanam bahuvacanam prathamA muhalo muhalA ___ ityAdi ||ath 'crnnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA calaNo calaNA . ityAdi ||ath vrunnshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA valuNo - valuNA dvitIyA valuNaM . valuNe valuNA ityAdi ||ath rugNazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA : lukko luggo lukkA luggA . ityAdi / zakta-mukta-daSTa-rugNa-mRdutve-ko vA // 8 / 2 / 2 // ityanena saMyuktasya ko vaa| ||ath btthrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA baDhalo. baDhalA .... ityAdi . 1 caraNazabdasya pAdArthavRttereva / anyatra caraNa-karaNaM Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 prAkRtazabdarUpAvaliH // atha niSThurazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA giTTalo __NiThThalA ityAdi ||ath shbrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam : prathamA samaro... samarA ityAdi / zabare bo maH // 8 / 1 / 258 // ityanena basya maH / samarazabdasyApi / samaro, samarA, ityAdi / ||ath dazamukhazabdaH // ... ekavacanam bahuvacanam ... prathamA dahamuho ___ityAdi ||ath dazabalazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dahabalo dahabalA ityAdi ||ath dazarathazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA daharaho daharahA .. ityAdi . dahamuhA Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . 123 ||ath pASANazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA pAhANo pAhANA ityAdi / daza-pASANe haH // 8 / 1 / 262 // ityanena dazanzabde pASANazabde ca zaSoryathAkramaM ho vA / pakSe / dasamuho, dasabalo, dasaraho, pAsANo, ityAdi / ||athN divasazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA divaho divahA ityAdi / divase saH / / 8 / 1 / 263 / / ityanena sasya vA hakAraH / pakSe - divaso, ityaadi| ||ath saMhArazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA saMghAro saMhAro . saMghArA saMhArA .. ityAdi / ho gho'nusvArAt / / 8 / 1 / 264 // ityanena hasya gha: / kvaciMdananusvArAdapi / dAhazabdasya - DAgho, dAgho / ||ath prAkArazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pAro pAyAro pArA pAyArA .. ityAdi ||athaa''gt-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA Ao Agao AA AgaA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / vyAkaraNa-prAkArAgate kagoH // 8 / 1 / 268 // ityanena sasvarasya kasya gasya lugvA bhavati / vyAkaraNazabdasya tu / vAraNaM, vAyaraNaM, iti kliibe| ||athodumbr-shbdH // .. ekavacanam bahuvacanam . prathamA umbaro uumbaro umbarA uumbarA . ityAdi // durgAdevyudumbara-pAdapatana-pAdapIThe'ntardaH / / 8 / 1 / 270 // ityanena sasvarasya dakArasya lugvA / durgAdevIzabdasya / duggA-vI / duggAevI, iti strIliGge mAlAvat / pAdapatanasya / pA-vaDaNaM / pAya-vaDaNaM / paadpiitthsy| paaviiddhN-paay-viiddhN| ityAdi tu kliibe| ||athaa''vrtmaan-shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA attamANo AvattamANo attamANA AvattamANA attamANo AvattamA ityAdi ||athaa'vtt-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA aDo avaDo aDA avaDA ityAdi // atha praavaarkshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA . pArao pAvArao pAraA pAvAraA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 prathamA prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / yAvattAvajjIvitAvarttamAnAvaTaprAvArakadevakulaivameve vaH // 8 / 1 / 271 // ityanena yAvadAdiSu zabdeSu sasvarasya vakArasya lugvA bhavati / yAvat, jA, jAva, tAvat, tA, tAva, jIvitam, jIaM, jIviaM, devakulaM, de-ulaM, deva-ulaM, evameva, emeva, evmev| ||ath zaktazabdaH // ekavacanam .bahuvacanam prathamA sakko satto sakkA sattA . ityAdi ||ath muktazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA mukko mutto . mukkA muttA ityAdi / zakta-mukta-daSTa-rugNa-mRdutve ko vA // 8 / 2 / 2 // ityanena kaH / zakazabdasya sakko / sattvazabdasya tu satto / saktazabdasyApi stto| ||ath saMyuktazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMjutto .. . saMjuttA ityAdi // Aderyo jaH // 8 / 1 / 245 // ityasmin sUtre bahulAdhikArAt sopasargasyAnAderapi bhavatIti pratipAdanAdatra jH| . ||ath nisskryshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA nikkao nikkaA __ityAdi Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath taskarazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA takkaro takkarA ityAdi ||ath zuSkazabdaH // ekavacanam / bahuvacanam prathamA sukkho sukko sukkhA sukkA ityAdi ||ath skandaMzabdaH // ekavacanam / bahuvacanam prathamA khando kando khandA kandA ityAdi / zuSka-skande vA // 8 / 2 / 5 // ityanena vA khaH / ||ath zveTakazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kheDao . kheDaA ityAdi ||ath voTakazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA khoDao khoDaA ityAdi .. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 prAkRtazabdarUpAvaliH .. // atha spheTakazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kheDao kheDaA ityAdi ||ath spheTikazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kheDio . kheDiA ityAdi / zveTakAdau / / 8 / 2 / 6 // ityanena khaH / ||ath vytikraantshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA vaikkanto vaikkantA dvitIyA vaikkantaM vaikkante vaikkantA .ityAdi ||ath stambhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA khambho thambho khambhA thambhA ___ ityAdi / stambhe sto vA // 8 / 2 / 8 // ityanena stasya vA khaH / pakSe // stasya tho'samasta-stambe / / 8 / 2 / 45 / / ityanena stasya thaH / stambhaH kASThAdimayaH / spandAbhAvavRttau tu // thaThAvaspande / / 8 / 2 / 9 // ityanena stasya tha-Thau bhavataH / yathA / ekavacanam . bahuvacanam prathamA thambho Thambho thambhA ThambhA Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 . prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath raktazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam . prathamA raggo ratto raggA rattA ityAdi // rakta go vA / / 8 / 2 / 10 // ityanena go vA / / ||ath pratyUSazabdaH // - ekavacanam bahuvacanam .. prathamA paccUho paccUso paccUhA paccUsA ityAdi // pratyUSe Sazca ho vA // 8 / 2 / 14 // ityanena pratyUSazabde tyasya co bhavati tatsanniyoge ca Sasya hakAraH ||ath kakSazabdaH // ekavacanam , bahuvacanam prathamA kaccho kacchA ityAdi ||ath dakSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA daccho dacchA ityAdi ||ath kSuNNazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA chuNNo . ityAdi chuNNA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath kSArazabdaH // . . ekavacanam . bahuvacanam chArA ityAdi ||ath kSurazabdaH // ___ ekavacanam bahuvacanam prathamA churo __ityAdi // cho'kSyAdau // 8 / 2 / 17 // ityanena kSasya chH| ||ath kssnnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA chaNo . chaNA dvitIyA chaNaM . . chaNe chaNA - ityAdi devavat kSaNa utsave / / 8 / 2 / 20 / ityanena kSaNazabde utsavavAcini vartamAnasya kSasya chaH / utsavAbhAve tu, khaNo khaNA, ityAdi / ||ath niHspRhazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA nippiho. nippihA ityAdi ||ath dhvajazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA jhao dhao jhaA dhaA ityAdi / dhvaje vA / / 8 / 2 / 27 // ityanena dhvajazabde dhva ityasya vA jhaH / . Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath vRttazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA vaTTo . . vaTTA dvitIyA vaDheM vaTTe vaTTA ityAdi ... ||ath pravRttazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pavaTTo , pavaTTA ityAdi / vRtta-pravRtta-mRttikA-pattana-kathite TaH / / 8 / 2 / 29 // ityanena saMyuktasya TaH / mRttikAzabdasya tu, maTTiA iti strIliGge / pattanazabdasya tu, paTTaNaM / / ||ath kaivarttazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA kevaTTo .. kevaTTA . ityAdi . ||ath jartazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA jaTTo jaTTA ____ityAdi // tasyA'dhUrtAdau // 8 / 2 / 30 // ityanena tasya TakAro bhavati dhUrtAdIn varjayitvA / ||ath dhuurtshbdH|| . ekavacanam ..bahuvacanam prathamA dhutto dhuttA ityAdi Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 prAkRtazabdarUpAvaliH ..||ath mUrtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA mutto muttA ityAdi ||ath muhUrttazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA muhutto muhuttA . ityAdi ||ath visaMsthulazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA visaMThulo visaMThulA dvitIyA visaMtulaM visaMtule visaMThulA ityAdi // Tho'sthivisaMsthule // 8 / 2 / 32 // ityanena saMyuktasya tthH| . ||ath grtshbdH|| . . . . ekavacanam bahuvacanam prathamA gaDDo gaDDA dvitIyA gaTuM gaDDe gaDDA ityAdi / garte DaH // 8 / 2 / 35 // ityanena ddH| ||ath sampardazabdaH // ekavacanam ... bahuvacanam prathamA sammaDDo . sammaDDA ityAdi Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 prAkRtazabdarUpAvali ||ath vicchardazabdaH // . . ekavacanam bahuvacanam prathamA vicchaDDo . vicchaDDA. .. . . ityAdi ||ath kapardazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kavaDDo .. kavaDDA . ityAdi -- ||ath marditazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA maDDio - maDDiA ityAdi ||ath sammarditazabdaH // ekavacanam . . bahuvacanam prathamA sammaDDio sammaDDiA ___ ityAdi / / sammarda-vitadi-vicchaI-cchadi-kaparda-mardite rdasya / / 8 / 2 / 36 // ityanena rdasya DatvaM bhavati / vitardizabdasya tu viaDDI / chardizabdasya tu chaDDI, ityAdi munivat / ||ath gardabhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA gaDDaho .. gaDDahA dvitIyA gaDDahaM / gaDDahe gaDDahA . ityAdi / / gardabhe vA // 8 / 2 / 37 // ityanena rdasya vA DaH / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH 133 ||ath bhindipAlazabdaH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA bhiNDivAlo . bhiNDivAlA ityAdi / kandarikAbhindipAle NDaH // 8 / 2 / 38 // ityanena NDaH / kandarikAzabdasya tu kaNDaliA, iti ||ath stabdhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ThaDDho . ThaDDA dvitIyA ThaDDu ThaDDe ThaDDA ___ ityAdi // stabdhe ThaDhau / / 8 / 2 / 39 // ityanena stabdhazabde saMyuktayoryathAkramaM ThaDhau bhavataH / ||ath paryastazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA pallattho pallaTTo . pallatthA palaTTA . dvitIyA pallatthaM pallaTTaM . pallatthe pallatthA / pallaTTe pallaTTA __ ityaadi| paryaste tha-Tau // 8 / 2 / 47 // ityanena paryastazabde paryAyeNa thaTau bhavataH / paryasta-paryANa-saukumArye llaH // 8 / 2 / . 68 // ityanena llaH / ||ath palyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA pallaMko paliaMko pallaMkA paliaMkA - ityAdi Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 prAkRtazabdarUpAvaliH ... bahuvacanam // atha kRSNazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA / kasaNo kasiNo / kasaNA kasiNA .. / kaNho ... / kaNhA ___ ityAdi / kRSNe varNe vA / / 8 / 2 / 110 // varNavAcini kRSNazabde saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrvAvaditau vA viSNuvAcinastu kaNho kaNhA ityaadi| .. ||ath snAtazabdaH // ekavacanam prathamA hAo hAA - ityAdi ||ath prastutazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA paNhuo paNhuA ityAdi / sUkSma-zna-SNa-sna-hma-ha-kSNAM NhaH / / 8 / 2 / 75 / / ityanena sna ityasya NhaH / / ||ath prhlaadshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA palhAo palhAA dvitIyA palhAaM palhAe palhAA ityAdi / / hma lhaH // 8 / 2 / 76 // ityanena hrasthAne lhaH / Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarupAvaliH . // atha dazArhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dasAro dasArA dvitIyA dasAraM dasAre dasArA ityAdi / dazArhe / / 8 / 2 / 85 // ityanena hasya luk / ||ath harizcandrazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA hariando .. . hariandA - hariandA . ityAdi / zco harizcandre // 8 / 2 / 87 // ityanena zca ityasya luk| . . . ||ath dhRSTadyumnazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA dhaTThajjuNo .. dhaTThajjuNA dvitIyA dhaTThajjuNaM . dhaTujjuNe dhaTThajjuNA ___ ityAdi / / mnajJorNaH // 8 / 2 / 42 // ityanena mnasya NaH / / dhRSTadyumne NaH / / 8 / 2 / 94 / / ityanena dvitvAbhAvaH / ||ath vikhyAtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vikkhAo vikkhAA - ityAdi Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaalaanstmbhshbdH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA |aannaalkkhNbho |aannaalkkhNbhaa / ANAlakhaMbho . / ANAlakhaMbhA ityAdi // AlAne lanoH // 8 / 2 / 117 // ityanenAlAnazabde lanorvyatyayo bhavati / ||ath kusumaprakarazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA / kusumappayaro kusumappayarA kusumapayaro . . kusumapayarA . ityAdi ||ath spipaasshbdH|| ... ekavacanam bahuvacanam prathamA sappivAso sapivAso sappivAsA sapivAsA ityAdi // samAse vA // 8 / 2 / 97 // ityanena vA dvitvam / ||ath maNDUkazabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA maNDukko maNDukkA .. ityAdi / tailAdau / / 8 / 2 / 98 // ityanena dvitvam / ||ath vyAkulazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vAullo vAulo vAullA vAulA ityAdi Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath nihitshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA nihitto nihittA ityAdi ||ath sthUlazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA thullo thoro thullA thorA ityAdi // sthUle lo raH // 8 / 1 / 255 // ityanena lasya ra: // otkussmaannddii-tuunniir-kuurpr-sthuul-taambuul-gudduucii-muulye||8 / 1 / 124 / / ityanena Uta ottvam / ||ath tuussnnikshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA / tuNhikko tuNhio tuNhikkA tuNhiA 1 tuNhigo tuhigA ityAdi ||ath mUkazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA mUkko mUo mUgo mUkkA mUA mUgA sevAdau vA / / 8 / 2 / 99 / / ityanena vA dvitvam / .. ||ath plakSazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA. palakkho palakkhA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 prAkRtazabdarUpAvaliH - ityAdi / plakSe lAt / / 8 / 2 / 103 / / ityanena saMyuktasyAntyavyaJjanAllAt pUrvo'dbhavati / . .. ||ath hItazabdaH // . . - ekavacanam bahuvacanam prathamA hirIo hirIA dvitIyA hirIaM hirIe hirIA . . ityAdi ||athaa'hiikshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA ahirIo ahirIA .. ityAdi . ||athaashlisstt-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA Aliddho AliddhA ityAdi / AzliSTe ladhau / / 8 / 2 / 49 // ityanenAzliSTazabde saMyuktayoryathAkramaM ladhau bhavataH / ||ath bhasmanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA bhappo bhasso bhappA bhassA ityAdi // bhasmAtmano: po vA // 8 / 2 / 51 // ityanena saMyuktasya pH| Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // atha nisspessshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA vippheso nipphesA ityAdi / / Spa-spayoH phaH // 8 / 2 / 53 // ityanena phaH / evaM niSpAvAdayaH / ||ath bhISmazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA bhippho . bhipphA ityAdi / bhISme SmaH // 8 / 2 / 54 // ityanena phaH / ||ath zleSmazabdaH // ... ekavacanam bahuvacanam prathamA sepho silimho sephA silimhA ityAdi / zleSmaNi vA / / 8 / 2 / 55 / / ityanena zleSmazabde Sma ityasya pho vA / pakSe / / lAt / / 8 / 2 / 106 // ityanena lakArAtpUrva ikAraH / . ||ath glaanshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA gilANo gilANA ityAdi ||ath vihvala zabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA / bhibbhalo vibbhalo bhibbhalA vibbhalA 1 vihalo vihalA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 prAkRtazabdarUpAvaliH __ ityAdi / vA vihvale vau vazca // 8 / 2 / 58 // ityanena vihvalazabde hvasya bho vA tatsanniyoge ca vizabde vasya vA bhakAra: ||ath bASpazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA bAho. bAhA . ___ ityAdi / bASpe ho'zruNi // 8 / 2 / 70 // ityanena saMyuktasya ho'zruNyabhidheye sati / uSmAvAcibASpazabdasya tu bappho bapphA ityaadi| . . ||ath kArSApaNazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA kAhAvaNo kAhAvaNA dvitIyA kAhAvaNaM kAhAvaNe kAhAvaNA ityAdi / kArSApaNe // 8 / 2 / 71 // ityanena saMyuktasya haH hasvaH sNyoge|| 8 / 1 / 84 // ityanena pUrvameva husve kRte pazcAd hakAre kRte sati kahAMvaNo kahAvaNA ityAdi / athavA karSApaNazabdasya kahAvaNo kahAvaNA iti jJeyam // ra-hoH // 8 / 2 / 93 // ityanena dvitvaniSedhaH / ||athaarh-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ariho arihA . dvitIyA arihaM arihe arihA ityAdi Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath barhazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA bariho barihA ityAdi ||ath kRtsnazabdaH // ekavacanam prathamA kasiNo . kasiNA ityAdi // rha-zrI-hI-kRtsna-kriyA-diSTayAsvit / / 8 / 2 / 104 // ityanena saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ikAraH / ArSamate kasiNe, iti prathamaikavacane ekAraH / evaM sarvatra bodhyam / ||athaadrsh-shbdH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA Ayariso AyaMso AyarisA AyaMsA ityAdi ... .. ||ath sudarzanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sudarisaNo sudaMsaNoM sudarisaNA sudaMsaNA ityAdi . ||ath praamrshshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA parAmariso . parAmarisA ityAdi Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 . prAkRtazabdarUpAvaliH // atha harSazabdaH // . ... ekavacanam bahuvacanam prathamA. hariso . harisA ityAdi // athaamrss-shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA amarisI. . amarisA ityAdi // rza-rSa-taptavajre vA // 8 / 2 / 105 // ityanena saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrvo vA ikAraH / parAmarzAdiSu nityaH / ||ath mUrkhazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA murukkho mukkho murukkhA mukkhA ityAdi / padma-chadma-mUrkha-dvAre vA // 8 / 2 / 112 // ityanena saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva udvA / / ||ath haritAlazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam . prathamA haliAro hariAlo haliArA hariAlA ityAdi / haritAle ralonavA // 8 / 2 / 121 // ityanena rakAralakArayorvA vyatyayaH / ||ath hRdshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA draho daho drahA dahA Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / / hRde ha-doH // 8 / 2 / 120 / / ityanena hakAradakArayorvyatyayaH // dre ro na vA // 8 / 2 / 80 // ityanena drazabde rephasya vA luk / ArSe tu harae mahapuNDarIe iti / ||ath hasitazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA hasiro .. hasirA dvitIyA hasiraM hasire hasirA ityAdi ... ||ath ropitshbdH|| ekavacanam ..bahuvacanam prathamA roviro rovirA __ityAdi ||ath lajjitazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA lajjiro . lajjirA ityAdi ||ath bhramitazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA bhamiro bhamirA . . ityAdi .. . 2 5 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 / prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath jalpita zabdaH // ... ekavacanam bahuvacanam prathamA jaMpiro jaMpirA ityAdi ||ath vepitazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA veviro , vevirA ityAdi // zIlAdyarthasyeraH / / 8 / 2 / 145 // ityanenera ityAdezaH / bahulAdhikArAt hasio rovio ityAdyapi bhavati / hasanazIlo hasiro, ityAdi / evmucchvsitaadyH| ||ath yuSmadIyazabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA tumhakero . tumhakerA __ ityAdi ||athaasmdiiy-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA amhakero . amhakerA . ityAdi // idamarthasya keraH // 8 / 2 / 147 // ityanena idamarthasya pratyayasya kera ityAdezaH / / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaakaaraantpullinggH|| ||srvshbdH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA savvo savve dvitIyA savvaM savve savvA tRtIyA savveNaM savveNa savvehi savvehiM / savvehi~ paMcamI ( savvatto savvAo / savvatto savvAo savvAu savvAhi savvAu savvAhi / savvAhinto savvA / savvehi savvAhinto savvehinto savvAsunto | savvesunto SaSThI savvassa savvesiM savvANaM / savvANa saptamI savvassi savvammi savyesuM savvesu .. savvattha savvahiM saMbodhanam he savva he savvo ... he savvA / ata: sarvAderDejasaH / / 8 / 3 / 58 // ityanena sarvAderadantAt parasya jaso DidekAraH // Amo DesiM / / 8 / 3 / 61 // ityanenAma: sthAne DesimityAdezo vA // navAnidametado hi // 8 / 3 / 60 // ityanena DehimityAdezaH // : ssimmitthAH // 8 / 3 / 59 // ityanena De: sthAne ssi-mmi-tthA ityete AdezA bhavanti / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vIse 146 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath vizva zabdaH // .... ekavacanam bahuvacanam prathamA vIso . dvitIyA vIsaM vIse vIsA tRtIyA vIseNaM vIseNa vIsehi vIsehiM vIsehi~ paMcamI | vIsatto vIsAo / vIsatto vIsAo (vIsAu vIsAhi , vIsAu vIsAhi vIsAhinto vIsA / vIsehi vIsAhinto vIsehinto vIsAsunto | vIsesunto SaSThI vIsassa , vIsesi vIsANaM vIsANa saptamI vIsassi vIsammi vIsesuM vIsesu vIsattha vIsahiM . saMbodhanam he vIsa he vIso he vIse sarvavAcI vizvazabdaH sarvAdivat jagadvAcI tu kulavat / ||athaany-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA anno anne dvitIyA annaM anne annA tRtIyA anneNaM anneNa 1 annehi annehiM / annehi~ Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 annassa prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam bahuvacanam paMcamI / annatto annAo annatto annAo annAu annAhi annAu annAhi | annAhinto annA annehi annAhinto annehinto annAsunto / annesunto SaSThI annassa annesiM annANaM / annANa saptamI / annassi annammi annesuM anesu annattha annahi saMbodhanam he anna he anno ... he anne ||athaanytr-shbdH // , ekavacanam .. . bahuvacanam prathamA anayaro . . annayare dvitIyA annayaraM annayare annayarA tRtIyA / annayareNaM annayareNa (anayarehi annayarehiM / annayarehi~ paMcamI / annayaratto / annayaratto annayarAo annayarAo annayarAu annayarAhi . annayarAu annayarehi annayarAhinto annayarAhi annayarehinto annayarAhintoM annayarAsunto annayarA annayaresunto Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 . . . prAkRtazabdarUpAvaliH SaSThI ekavacanam bahuvacanam... annayarassa (annayaresi. / annayarANaM-Na saptamI annayarassi annayarammi annayaresuM annayaresu / annayarattha annayarahi saMbodhanam he annayara he annayaro he annayare . ||athetr-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA iyaro - iyare dvitIyA iyaraM iyare iyarA tRtIyA iyareNaM iyareNa / iyarehi iyarehiM / iyarehi~ paMcamI / iyaratto iyarAo / iyaratto iyarAo iyarAu iyarAhi iyarAu iyarAhi iyarAhinto iyarA iyarehi iyarAhinto iyarehinto iyarAsunto iyaresunto iyarassa / iyaresiM iyarANaM / iyarANa saptamI / iyarassi iyarammi iyaresuM / iyarattha iyarahiM / iyaresu saMbodhanam he iyara he iyaro he iyare Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath ktrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kayaro kayare dvitIyA kayaraM kayare kayarA tRtIyA kayareNaM kayareNa kayarehi kayarehiM / kayarehi~ paMcamI / kayaratto kayarAo / kayaratto kayarAo kayarAu kayarAhi __ kayarAu kayarAhi / kayarAhinto kayarA kayarehi kayarAhiMnto kayarehinto kayarAsunto kayaresunto SaSThI kayarassa kayaresiM kayarANaM / kayarANa saptamI / kayarassi kayarammi kayaresuM kayaresu / kayarattha kayarahiM' saMbodhanam he kayara he kayaro. he kayare - ||ath ktmshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kaimo kaime dvitIyA kaimaM kaime kaimA tRtIyA kaimeNaM kaimeNa kaimehi kaimehiM / kaimehi Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam ... bahuvacanam paMcamI | kaimatto kaimAo / kaimatto kaimAo kaimAu kaimAhi | kaimAu kaimAhi kaimAhinto kaimA kaimehi kaimAhinto kaimehinto kaimAsunto / kaimesunto SaSThI kaimassa . / kaimesi kaimANaM / kaimANa saptamI | kaimassi kaimami kaimesuM kaimesu / kaimattha kaimahiM .. saMbodhanam he kaima he kaimo he kaime // madhyama-katame dvitIyasya / / 8 / 1 / 48 // ityanena dvitIyasyAta ikaarH| ||ath sama-zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA samo dvitIyA . samaM same. samA tRtIyA sameNaM sameNa (samehi samehiM sameMhi~ paMcamI (samatto samAo samatto samAo samAu samAhi samAu samAhi / samAhinto samA samehi samAhinto -samehinto samAsunto | samesunto same Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 sime prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam . .. bahavacanam SaSThI samassa (samesi samANaM samANa saptamI * simassi samammi samesuM samesu / samattha samahiM saMbodhanam he sama he samo .. he same . // atha simazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA simo . dvitIyA simaM sime simA tRtIyA simeNaM simeNa .. (simehi simehiM / simehi paMcamI / simatto simAosimatto simAo 1 simAu simAhi simAu simAhi / simAhinto simA simehi simAhinto simehinto simAsunto / simesunto SaSThI simassa simesi simANaM . / simANa saptamI (simassi simammi simesuM simesu 1 simattha simahiM saMbodhanam he sima he simo he sime ___samasimau yadA sarvArthoM tadaiva sarvAdikAryaM bhavati tulyArthe tu Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 . prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath nemshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA nemo . .. neme.. . dvitIyA nemaM . neme nemA... tRtIyA nemeNaM nemeNa nemehi nemehi / nemehi~ paMcamI / nematto nemAo / nematto nemAo nemAu nemAhi nemAu nemAhi / nemAhinto nemA nemehi nemAhinto nemehinto nemAsunto nemesunto SaSThI nemassa / nemasiM nemANaM / nemANa saptamI / nemassi nemammi nemesu nemesu / nemattha nemahi / saMbodhanam he nema he nemo / ||athaik-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA |eko eo / ekke ee / ekallo ego / ekkalle ege ityAdi sarvavat // lo navaikAdvA / / 8 / 2 / 165 // ityanenaikazabdAtparaH saMyukto lo vA bhavati / / sevAdau vA / / 8 / 2 / 99 // ityanena vA dvitvam / he neme Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath pUrvazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA purimo puvvo purime puvve dvitIyA purimaM puvvaM / purime puvve / purimA puvvA ityAdi sarvavat // pUrvasya purimaH // 8 / 2 / 135 / / ityanena pUrvasya sthAne purima ityAdezo vA bhavati / evaM parAvarottarAparAdharAdayo'kArAntAH pulliGgAH sarvavajjJeyAH / ||ath dakSiNazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA dAhiNo dakkhiNo. dAhiNe dakkhiNe . dvitIyA dAhiNaM dakkhiNaM / dAhiNe dakkhiNe / dAhiNA dakkhiNA tRtIyA / dAhiNeNaM dakkhiNeNaM / dAhiNehi dAhiNehiM dAhiNeNa dakkhiNeNa / dAhiNehi~ dakkhiNehi dakkhiNehiM dakkhiNehi~ paMcamI / dAhiNatto. dAhiNAo dAhiNatto dAhiNAo dAhiNAu dAhiNAhi dAhiNAu dAhiNAhi dAhiNAhinto dAhiNA dAhiNehi dAhiNAhinto dakkhiNatto dakkhiNAo dAhiNehinto dAhiNAsunto dakkhiNAu dakkhiNAhi dAhiNesunto dakkhiNatto dakkhiNAhinto dakSiNA dakkhiNAo dakkhiNAu dakkhiNAhi dakkhiNehi Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam ... bahuvacanam / dakkhiNAhinto dakkhiNe(hinto dakkhiNAsunto / dakkhiNesunto SaSThI dAhiNassa dakkhiNassa / dAhiNesiM dakkhiNesi . dAhiNANaM dAhiNANa . dakkhiNANaM. dakkhiNANa saptamI / dAhiNassi dAhiNammi | dAhiNesuM dAhiNesu dAhiNattha dAhiNahiM / dakkhiNesuM dakSiNesu dakkhiNassi dakkhiNammi / dakkhiNattha dakkhiNahi saMbodhanam he dAhiNa he dAhiNo he dAhiNe he dakkhiNe he dakkhiNa he dakkhiNo ||ath svshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA suvo dvitIyA suvaM suve suvA tRtIyA suveNaM suveNa (suvehi suvehiM suvehi~ paMcamI ( suvatto suvAo suvatto suvAo suvAu suvAhi suvAu suvAhi / suvAhinto suvA suvehi suvAhinto suvehinto suvAsunto / suvesunto suve Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaSThI prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam . - bahuvacanam suvassa / suvesi suvANaM / suvANa saptamI |suvssi suvammi suvesuM suvesu / suvattha suvhiN| saMbodhanam he suva he suvo he suve // ekasvare zva: sve|| 8 / 2 / 114 / / ityanenAntyavyaJjanAtpUrva ukAra: / ekasvare iti kathanAt, sa-yaNo, sa-yaNA, ityAdiSu na / svajanaH / ||ath bhvcchbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA bhavanto bhavantA dvitIyA bhavantaM bhavante bhavantA ityAdi devavat / zaurasenyAntu, prathamaikavacane bhavaM / zeSaM pUrvavat / evaM bhagavacchabdasyApi bhagavaM, bhayavaM / sambodhanaikavacane tu bhayavaM, bhayava, iti / zeSaM bhavacchabdavat / ayaM bhavacchabdo DavatupratyayAntaH / ||ath zatRpratyayAnto bhavacchabdaH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA bhavanto bhavamANo bhavantA bhavamANA - ityAdi devavat / / zatrAnazaH / / 8 / 3 / 181 // ityanena zatRAnaz ityetayoH sthAne. pratyekaM ntamANA ityAdezau vA / evaM hasacchabdasyApi hasanto hasamANo ityAdi / evaM pacadvepadAdayaH / Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH bhavai, bhavantI, bhavamANI, hasaI, hasantI, hasamANI, pacaI, pacantI, pacamANI, vevaI, vevantI, vevamANI, ityAdi strIliGge nadIvat / I ca striyAm / / 8 / 3 / 182 // ityanena striyAM zatrAnazoH sthAne Ipratyayo bhavati / cakArAt ntamANAvapi / evaM sarvatra / ||ath kiM zabdaH // . ekavacanam : bahuvacanam prathamA ko / dvitIyA kaM ke kA tRtIyA kiNA keNaM keNa.. kehi kehiM kehiM / paMcamI | kamhA kiNo kIsa katto kAo kAu katto kAo kAu | kAhi kehi kAhinto kAhi kAhinto / kehinto kAsunto / kesunto SaSThI kAsa kassa . kAsa kesiM kANaM-Na saptamI / kahiM kassi ..... kesuM kesu kammi kattha / kAhe kAlA kaiA kuta ityasya tu ko| // kima: kastUMtasozca / / 8 / 3 / 71 // ityanena kimaH kaH syAdau tratasozca parayoH // idametatkiyattadbhyaSTo DiNA // 8 / 3 / . 69 // aibhyaH sarvAdibhyo'kArAntebhyaH parasyASTAyAH sthAne Dit iNA ityAdezaH // GasehA / / 8 / 3 / 66 // kiMyattadbhyaH parasya Ga kA Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 157 seA ityAdezo vA / kimo DiNoDIsau / / 8 / 3 / 68 // ityanena kimaH parasya GaseDiNo DIsa ityAdezau vA // kiMyattadbhyo GasaH // 8 / 3 / 63 // ityanena GasaH sthAne DAsa ityAdezo vA / Gasa: ssaH // 8 / 3 / 10 // ityanena GasaH sthAne ssaH kiMtadbhyAM DAsaH // 8 / 3 / 62 / / ityanenAmaH sthAne DAsa ityAdezo vA / aeNhei DAlA iA kAle // 8 / 3 / 65 // anena : sthAne kAle'bhidheye Dahe DAlA, iA vA bhavanti / . ||ath ycchbdH|| . ekavacanam bahuvacanam prathamA jo . . je . . dvitIyA jaM . je jA tRtIyA jiNA jeNaM jeNa jehi jehiM jehi~ paMcamI | jamhA jatto jAo / jatto jAo jAu jAu jAhi jAhi .jehi / jAhinto jA jAhinto jehinto / jAsunto jesunto paThI jAsa jassa jesiM jANaM jANa saptamI (jassi jammi jesuM jesu 1 jattha jahiM / jAhe jAlA jaiA ___yata ityasya jao Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 - prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath tacchabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA so sa dvitIyA taM NaM te tA tRtIyA [tiNA NeNa tehi tehiM . / teNaM teNa . . tehiM NehiM. . paMcamI (to tamhA tatto tatto tAo tAu tAo tAu tAhi . ) tAhi tehi tAhinto / tAhinto tA | tehinto tAsunto tesunto SaSThI tAsa tassa . ( tAsa tesiM se . , / siM tANaM tANa saptamI / tassi tammi tesuM tesu ra tattha tahiM. | tAhe, tAlA taiA tata ityasya tao // tadazca taH so'kliibe|| 8 / 3 / 86 // ityanena tada etadazca takArasya sau saH / vaitattadaH // 8 / 3 / 3 // ityanena se? vaa| tado NaH syAdau kvacit / / 8 / 3 / 70 // ityanena tadaH sthAne NakAraH kvacit / dvitIyAtRtIyAvibhaktAveva dRzyate nAnyatra tatrApi dvitIyAbahuvacane tu na // tado DoH // 8 / 3 / 67 // ityanena tadaH parasya Gase? ityAdezo vA // vedaM tadetado GasAmbhyAM se-simau // 8 / 3 / 81 // ityanenedamtadetadityeteSAM sthAne Gas-AmityetAbhyAM saha yathAsaMkhyaM se-simityAdezau vA bhvtH| Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH. ||athaitcchbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA / eso esa ete ee / iNaM iNamo dvitIyA etaM eaM / ete etA / ee eA tRtIyA / ediNA edeNaM edeNa / etehi etehiM eehi~ eeNaM eeNa / eehi ityAdi paMcamI / etto ettAhe. eatto eAo eAo eAu eAu eAhi eAhi eAhinto eehiM eAhinto | eA eehinto eAsunto / eesunto SaSThI se eassa .. siM eesiM / eANaM eANa saptamI (eassi eammi : eesuM eesu ettha ayammi / Iammi // vaiseNamiNamo sinA // 8 / 3 / 85 // ityanenaitadaH sthAne sinA saha esa iNaM iNamo ityAdezA vA / vaitado Gase tto-tAhe / / 8 / 3 / 82 // ityanenaitadaH parasya Gase: tto tAhe ityAdezau vA // eradItau mmau vA / / 8 / 3 / 84 / / ityanenaitada ekArasya DyAdeze Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 sAyo prAkRtazabdarUpAvaliH mmau pare adItau vA // tthe ca tasya luk / / 8. / 3 / 83 // ityanenaitadaH tthe pare cakArAt tto-tAhe ca parataH tasya luk / yathA / ettha, etto, ettaahe| ||athedm-shbdH // .: ekavacanam bahuvacanam prathamA ayaM imo. ime. dvitIyA ima.NaM iNaM' ime imANe tRtIyA [NeNa imiNA , ehi Nehi imehi . imeNaM imeNa . imehiM imehi~ paMcamI (imatto imAo imatto imAo (imAu imAhiM imAu imAhi / imAhinto imA imehi imAhinto imehinto imAsunto | imesunto SaSThI assa imassa. siM imesi .. se saptamI assi imassiM esuM esu... imammi iha / imesuM imesu // puM-striyornavAyamimiA sau // 8 / 3 / 73 // ityanenedamzabdasya ayamiti AdezaH sau puMsi / striliGge tu imiA iti // idama imaH // 8 / 3 / 72 // ityanenedamaH syAdau pare imaH / / No'm-zas-TA-bhisi // 8 / 3 / 77 // ityanenedamaH am zasTAbhissu pareSu Na ityAdezaH // ssi-ssayorat / / 8 / 3 / 74 / / / imANaM imANa Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ityanenedamaH / ssi-ssa ityetayoH parayoradAdezo vA / ameNam / / 8 / 3 / 78 // ityanenedamo'mA saha iNamityAdezaH / urmena haH / / 8 / 3 / 75 // ityanenedamaH kRtemAdezAtparasya Dermena saha ha ityAdezo vaa| ||athaadsshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA aha amU amuNo amau / amao amavo amU dvitIyA amuM amU amuNo tRtIyA amuNA amUhi amUhi amUhi~ paMcamI amuNo amUo amutto amUo amuu amutto amUu amUhinto . amUhinto amUsunto SaSThI amuNo amussa ... amUNaM amUNa saptamI (ayammi iammi amUsuM amUsu amummi // vAdaso dasya ho'nodAm / / 8 / 3 / 87 // ityanenAdaso dakArasya sau pare ha ityAdezo vA // muH syAdau / / 8 / 3 / 88 // ityanenAdasoM dasya syAdau murityAdezaH / / // aklIbe sau / / 8 / 3 / 19 // ityanena sau pare dIrgha kRte amU iti rUpam // puMsi jaso Dau Dao vA / / 8 / 3 / 20 // ityanena idutaH parasya jasaH sthAne puMsi au, ao ityAdezau Ditau vA bhavataH // voto Davo / / 8 / 3 / 21 // ityanena udantAtparasya jasaH puMsi Dit avo ityAdezo vA / / jas-zasorNo vA / / 8 / 3 / 22 // ityanena idutaH parayorjas-zasoH puMsi No ityAdezo vA / / lupte zasi / / 8 / 3 / 18 // ityanena idutordI? bhavati zasi lupte Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prAkRtazabdarUpAvaliH sati // To NA / / 8 / 3 / 24 // ityanena puMklIbe vartamAnAdidutaH parasya yA ityasya NA ityAdezaH / / // iduto dIrghaH // 8 / 3 / 16 / / ityanena ikArasya ukArasya ca bhis-bhyas-supsu-pareSu dIrghaH // Gasi-GasoH puMklIbe vA // 8 / 3 / 23 // ityanena puMsi klIbe ca vartamAnAdidutaH parayorDa siGasorNo ityAdezo vA / paJcamyekavacane hiluko niSedhyete / paJcamIbahuvacane ca hiniSedhyate // mvAvayeau vA // 8 / 3 / 89 // ityanenA-daso'ntyavyaJjanasya luki dakArAntasya sthAne DyAdeze. mmau pare aya ia ityAdezau vaa| . ||ath yussmcchbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA / taM tuM tuvaM. (bhe tubbhe tujjha / tuha tumaM . (tumha tumhe uvhe / tumhe tujjhe dvitIyA | taM tuM tumaM tuvaM tujjha tubbhe tumhe / tuha tume tue tujhe tumhe uvhe bhe tRtIyA | bhe di de te tai (bhe tubbhehiM tumhehiM tae tumaM tumai tujjhehi ujjhehiM / tumae tume tumAi umhehiM tumhehiM uvhehiM paMcamI / taitto tuvatto tubbhatto tumhatto tumatto tuhatto tujjhatto tumhatto tubbhatto tumhatto uyahatto umhatto tujjhatto | evaM do-du-hi-hintoevaM paJcamyekavacane do / suntoSvapyudAhAryam / du-hinto-lukSvapyudAhAryam tuyaha tubbha tumha tujjha tahinto Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam.. bahuvacanam / tai tu te tu vo bhe tubbha. tumheM tuha tuhaM tumha tujjha tubbhaM tuva tuma tume tumhaM tujhaM tubbhANa tumo tumAi di de . tubbhANaM tumhANa i e tubbha tumha tumhANaM tujjhANa tujjha ubbha umha tujjhANaM tuvANa ujjha uyaha tuvANaM tumANa tumANaM tuhANa tuhANaM umhANa umhANaM saptamI / tume tumae tusu tuvesu tumesu tumAi tai. tuhesu tubbhesu tae tummi tumhesu tujjhesu tuvammi tumammi | kecittu supyetvavikatuhammi tubbhammi lpamicchanti / tanmate | tumhammi tujjhammi / tuvasu tumasu tuhasu tubbhasu tumhasu tujjhasu tubbhasyAtvamapIcchatyanyaH / tubbhAsu tumhAsu tujjhAsu . // athAsmacchabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA (mmi ammi amhi amha amhe amho. . ( haM ahaM ahayaM / mo vayaM bhe Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 prAkRtazabdarUpAvaliH ekavacanam .. bahuvacanam dvitIyA | Ne NaM mi ammi amhe amho amha mamha maM amha Ne mamaM mimaM ahaM tRtIyA / mi me mamaM amhehiM amhAhiM mamae mamAi mai |amh amhe Ne. mayAi mae Ne paMcamI | maitto mamatto mamatto amhatto mahatto majjhatto mamAhinto amhAhinto evaM do-du-hi-hinto- | mamAsunto amhAsunto lukSvapyudAhAryam / matto | mamesunto amhesunto iti tu mattaM ityasya / ityAdi . SaSThI me mai mama maha |nne No majjha mahaM majjha majjhaM | amha amhaM amhe amha amhaM. amho amhANa amhANaM mamANa mamANa mahANa mahANaM | majjhANa majjhANaM saptamI / mi mai mamAi / amhesu mamesu mae me amhammi mahesu majjhesu mamammi mahammi etvavikalpamate tu majjhammi amhasu mamasu mahasu majjhasu amhasyAtvamapIcchatyanya / amhAsu Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH // athAkArAntastrIliGagaH // . ||maalaashbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA mAlA mAlAu mAlAo mAlA dvitIyA . mAlaM mAlAu mAlAo mAlA tRtIyA mAlAa mAlAi | mAlAhi mAlAhiM / mAlAe / mAlAhi~ paMcamI / mAlAa mAlAi ( mAlatto mAlAo mAlAe mAlatto mAlAu mAlAhinto mAlAo mAlAu mAlAsunto mAlAhinto . SaSThI mAlAa mAlAi * mAlANaM mAlANa / mAlAe / saptamI / mAlAa mAlAi mAlAsuM mAlAsu mAlAe saMbodhanam he mAle he mAlA he mAlAu he mAlAo he mAlA ||ath ramAzabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA ramA .. . ... ramAu ramAo ramA dvitIyA ramaM ramAu ramAo ramA tRtIyA / ramAa ramAi ra mAhi ramAhiM . ramAe / ramAhi~ Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH paMcamI ramAa ramAi smatto ramAo ramAe ramatto ramAu ramAhinto | ramAo ramAu / ramAsunto ramAhinto SaSThI (ramAa ramAi ramANaM ramANa ramAe saptamI (ramAa ramAi ramAsu ramAsu ramAe saMbodhanam he rame he ramA , he ramAu he ramAo he ramA || striyAmudotau vA // 8 / 3 / 27 // ityanena striyAM vartamAnAnnAmnaH parayorjas-zasoH sthAne pratyekaM ut ot ityetau saprAgdI? vA bhavataH / / hUsvo'mi // 8 / 3 / 36 // ityanena strIliGgasya nAmno'mi pare husvo bhavati / mAlaM, naI, ityAdi / / Ta-Das-DeradAdidedvA tu DaseH // 8 / 3 / 29 / / ityanena striyAM Ta-DasGInAM sthAne pratyekaM at, At, it, et, ityete catvAra AdezA bhavanti Dase: punarete saprAgdIrghA vA / nAta At / / 8 / 3 / 30 // ityanena striyAmAdantAnAmnaH pareSAM TA-Gas-GiDasInAmAdAdezo na bhavati // vApa e|| 8 / 3 / 41 / / ityanenAmantraNe sau pare Apa etvaM vA bhavati / ||ath zRGkhalAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMkalA (saMkalAu- saMkalAo saMkalA dvitIyA saMkalaM saMkalAu saMkalAo saMkalA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi mAlAzabdavadrUpANi // zRGkhale khaH kaH // 8 / 1 / 189 // ityanena qhasya kaH / / ||ath saTAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saDhA saDhAu saDhAo saDhA ityAdi mAlAvat / / saTa-zakaTa-kaiTabhe DhaH / / 8 / 1 / 196 // ityanena Tasya DhaH / ||ath prtimaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA paDimA paDimAu paDimAo . piDimA ityAdi mAlAvat ||ath patAkAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA paDAA paDAu paDAo / paDAA . dvitIyA paDAaM . piDAu paDAo piDAA ityAdi ||ath pratijJAzabdaH // ekavacanam / bahuvacanam prathamA paiNNA paiNNAu paiNNAo .. . paiNNA ityAdi Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath pratiSThAzabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA parihA paiTThA . parihAu pariTThAo ( parihA paiTThAu ( paiTThAo paiTThA ityAdi // niSpratI otparImAlya-sthorvA / / 8 / 1 / 38 // ityanena nirpati ityetau mAlyazabde sthAdhAtau ca pare yathAsaGkhyaM ot pari ityevaMrUpau vA bhavataH / - ||athopmaashbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA uvamA [uvamAu uvamAo uvamA ... ityAdi mAlAvat . ||ath ziphAzabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam / prathamA sibhA sibhAu sibhAo sibhA ityAdi | pho bha-hau // 8 / 1 / 236 // ityanena phasya bhkaarH| // atha spRhAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA chihA chihAu chihAo chihA ityAdi / spRhAyAm // 8 / 2 / 23 // ityanena spRhAzabde saMyuktasya chaH / Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAliH. 169 ||ath zayyAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sejjA (sejjAu sejjAo / sejjA ityAdi // ecchayyAdau / / 8 / 1 / 57 // ityanena zayyAzabde Aderasya ettvaM / / dya-yya-ryAM jaH // 8 / 2 / 24 // ityanena jaH / ||ath bhAryAzabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA bhajjA bhijjAu bhajjAo ityAdi / cauryasamatvAt, bhAriyA ityAdyapi mAlAvat ||ath mRttikAzabdaH // ekavacanam ... bahuvacanam prathamA maTTiA ma TTiAu maTTiAo . maTTiA ityAdi - ||ath vaartaashbdH|| ekavacanam / bahuvacanam prathamA vattA vaTTA vattAu vattAo vattA / vaTTAu vaTTAo vaTTA . .. ityAdi Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 170 - prAkRtazabdarUpAvaliH ||atholkaashbdH // .. - ekavacanam bahuvacanam prathamA ukkA . ukkAu ukkAo ukkA ityAdi ||ath prajJAzabdaH / / ekavacanam - bahuvacanam : ... prathamA pajjA paNNA (pajjAu pajjAo pajjA paNNAu [ paNNAo paNNA ityAdi ||ath saMjJAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMjjA saNNA (saMjjAu saMjjAo saMjjA saNNAu [saNNAo saNNA ityAdi ||athaa''jnyaa zabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA ajjA ANA 'ajjAu ajjAo ajjA ANAu ANAo ANA ityAdi / / jJo jaH / / 8 / 2 / 83 / / ityanena jJaH sambandhino jasya luga vaa| Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 prathamA sAhA prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath cndrikaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam / prathamA candimA / cindimAu candimAo candimA ___ityAdi // candrikAyAM maH // 8 // 1 / 185 // ityanena kasya mH| ||ath zAkhAzabdaH // . ekavacanam .. bahuvacanam sAhAu sAhAo sAhA ityAdi ||ath cpettaashbdH|| . ekavacanam bahuvacanam prathamA / cavilA caviDA . (cavilAu cavilAo . (cavilA caviDAu (caviDAo caviDA ityAdi / eta idvA vedanA-capeTA-devara-kesare / / 8 / 1 / 146 / / ityanena eta ittvaM vA / pakSe caveDA ityAdyapi // capeTapATau vA / / 8 / 1 / 198 // ityanena Tasya lo vaa| ||ath yamunAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA jau~NA . .jau~NAu jau~NAo jau~NA ityAdi Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath cAmuNDAzabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA cAu~NDA (cAu~NDAu cAu~NDAo cAu~NDA ityAdi / yamunA-cAmuNDA-kAmukAtimuktake mo'nunAsikazca // 8 / 1 / 178 // ityanena masya lug bhavati lukica sati masya sthAne anunAsikaH / / : ||ath kssudhshbdH|| ___ ekavacanam bahuvacanam prathamA . chuhA . . chuhAo chuhAu chuhA ityAdi // kSudho hA / / 8 / 1 / 17 // ityanena kSudhazabdasyAntyavyaJjanasya hAdezo bhavati / .. ||athaapsssshbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA accharasA acchA accharasAu accharasAo accharasA accharAu | accharAo accharA ityAdi / AyurapsarasorvA // 8 // 1 // 20 // ityanenAntyavyaJjanasya so vA bhavati // husvAt thya-zva-tsa-psA-manizcale // 8 / 2 / 21 // ityanena chaH / ||ath kssudhaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA chuhA chuhAu chuhAo chuhA ityAdi / / SaT-zamI-zAva-sudhA-saptaparNeSvAdezchaH // 8 / 1 / 265 // ityanena chH| Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath zirAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA chirA sirA chirAu chirAo chirA / sirAu sirAo sirA ityAdi / zirAyAM vA / / 8 / 1 / 266 // ityanena vA chaH / ||ath kssmaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA chamA - chamAu chamAo chamA ityAdi / kSamAyAM kau / / 8 / 2 / 18 // ityanena ko pRthivyAM vartamAne kSamAzabde saMyuktasya chaH / chamA pRthivI / kSmA ityasyApi bhavati / kSmA, chamA / kSmA-zlAghA-ratne'ntyavyaJjanAt / / 8 / 2 / 101 // ityanena saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrvo'dbhavati / tena chamA iti rUpaM siddhaM / kAviti kim / khamA kSAntirityatra n| . ||ath mkssikaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA macchiA macchiAu macchiAo / macchiA ityAdi mAlAvat ||ath kakubhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA . kauhA . . . kauhAu kauhAo |kuhaa Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 .. prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / kakubho haH // 8 / 1 // 21 // ityanena kakubhzabdasyAntyavyaJjanasya ho vA bhavati / ||athotknntthaashbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ukkaNThA / ukkaNThAu ukkaNThAo / ukkaNThA __ ityAdi ||ath pdmaashbdH|| ekavacanam - bahuvacanam prathamA pommA paumA | pommAu pommAo pommA paumAu / paumAo paumA dvitIyA pommaM paumaM prathamAbahuvacanavat tRtIyA / pommAa pommAi | pommAhi pommAhiM pommAe paumAa (pommAhi~ paumAhi / paumAi paumAe. paumAhiM paumAhi~ paMcamI / pommAa pommAi pommatto pommAo pommAe pommatto | pommAu pommAhinto pommAo pommAu (pommAsunto paumatto pommAhinto pauMmAa | paumAo paumAu paumAi paumAe paumAhinto paumAsunto paumatto paumAo paumAu paumAhinto Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH SaSThI tRtIyAvat pommANaM pommANa / paumANaM paumANa saptamI tRtIyAvat | pommAsuM pommAsu / paumAsu paumAsu saMbodhanam (he pomme he pommA prathamAbahuvacanavat he paume he paumA ... // athAryAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ajjA AriA ajjA aura ajjAu ajjAo ajjA AriAu / AriAo AriA ityAdi / zvazrUvAciAryAzabdasya tu ajjU iti rUpaM bhavati tasya rUpANi vadhUvajjJeyAni / // atha mryaadaashbdH|| ekavacanam .. bahuvacanam prathamA majjAA majjAAu majjAAo / majjAA ityAdi mAlAvat // atha jihvaashbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA jibbhA jIhA (jibbhAu jibbhAo jibbhA jIhAu jIhAo jIhA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prAkRtazabdarUpAvaliH ___ ityAdi / ho bho vA / / 8 / 2 / 57 // ityanena hvasya bho vA / / IrjihvA-siMha-triMzadvizatau tyA / / 8 / 1 / 92 / / ityanena ikArasya ||ath zraddhAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saDDhA saddhA: saDDhAu saDDhAo saDDhA / saddhAu saddhAo saddhA dvitIyA sA saddhaM , saDAu saDDhAo saDDhA . . / saddhAu saddhAo saddhA . ityAdi // zraddharddhi-mUrdhA'rdhe'nte vA // 8 / 2 / 41 // ityanena ante vartamAnasya saMyuktasya Dho vA bhavati / - ||ath sandhyAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saMjhA saMjhAu saMjhAo / saMjhA ityAdi / ||ath prikhaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA phalihA phalihAu phalihAo / phalihA ityAdi bahunA Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA prAkRtazabdarUpAvaliH 177 ||ath snuSAzabdaH // ekavacanam / bahuvacanam prathamA suNhA susA (suNhAu suNhAo suNhA susAu / susAo susA ___ityAdi / / snuSAyAM Nho navA / / 8 / 1 / 261 / / ityanena Sasya grhH| ||ath jyotsnaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam joNhA joNhAu joNhAo joNhA ___ ityAdi mAlAvat ||ath shyaamaashbdH|| ekavacanam ... bahuvacanam prathamA sAmA ... sAmAu sAmAo / sAmA . ityAdi / adho ma-na-yAm / / 8 / 21 78 // ityanena masya luk| ... ||ath vriiddaashbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA viDDA .. . viDDAu viDDAo viDDA ityAdiAlAvat / SaSThI / 2 / 98 // ityanena Dasya dvitvam / syApi . . Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath zlAghAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA salAhA salAhAu salAhAo salAhA .." ityAdi / / kSmA-zlAghA-ratne'ntyavyaJjanAt / / 8 / 2 / 101 // ityanena antyavyaJjanAt pUrvo'dbhavati / ||ath kriyaashbdH|| ekavacanam . bahuvacanam / prathamA kiriA kiriAu kiriAo . . kiriA ityAdi / I-zrI-hI-kRtsna-kriyA-diSTyAsvit / / 8 / 2 / 104 / / ityanenAntyavyaJjanAtpUrva ikAraH / ArSamate tu hayaM nANaM kiyAhINaM iti| ||ath gardAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA garihA garihAu garihAo garihA - ityAdi. ||ath jyaashbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA jIA jIAu jIAo jIA ___ ityAdi / jyAyAmIt / / 8 / 2 / 115||shnen jyAzabde'ntyavyaJjanAtpUrva iikaarH| Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 179 ||ath vanitAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vilayA vaNiA vilayAu vilayAo vilayA vaNiAu vaNiAo vaNiA ityAdi / vanitAyA vilayA // 8 / 2 / 128 // ityanena vanitAyA vilayAdezo vA bhavati / ||ath daMSTrAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA dADhA dADhAu dADhAo dADhA ityAdi / / daMSTrayA dADhA / / 8 / 2. / 139 // ityanena dADhAdezaH / / ||ath sevAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sevvA sevA (sevvAu sevvAo (sevvA sevAu sevAo sevA ityAdi / sevAdau vA / / 8 / 2 / 99 // ityanena vA dvitvam / // athAbantaH strIliGgaH sarvAzabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA savvA savvAu savvAo .. . savvA ityAdi mAlAvat / SaSThIbahuvacane tu, savvesiM savvANa, iti vizeSaH / evaM vizvAzabdasyApi mAlAvat, SaSThIbahuvacane vIsesiM, Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 prAkRtazabdarUpAvaliH vIsANa, iti / anyAzabdasya, annesi, annANa, ityAdi, zeSaM maalaavt| ||kiNshbdH||.. ekavacanam bahuvacanam prathamA kA kIu kIo kIA kI kAu kAo kA . dvitIyA kaM. (kIu kIo kIA kI kAu kAo kA tRtIyA kIa kIA kIi kIe / kohi kohiM kIhi~ kAa kAi kAe . kAhi kAhi kAhi~ paMcamI kAa kAi kAe kIo kIu kIa kIAM kIi. kIhinto kIsunto kIe kIo kI kAo kAu katto kIhinto katto (kAhinto kAsunto kAo kAu . kAhinto kamhA SaSTha kAsa kissA kIse kesi kANaM kANa kIa kIA kIi kIe kAa kAi kAe saptamI kAhiM kAa kIsuM kAsuM kAi kAe // ki-yattado'syamAmi // 8 / 3! 33 / / ityanena si-amAm-varjite syAdau pare kiMyattadbhyaH striyAM DIrvA // striyAmudotau Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 prAkRtazabdarUpAvaliH . vaa|| 8 / 3 / 27 // ityanena striyAM jas-zasoH sthAne ut-ot* ityetau saprAgdIghoM vA bhavataH // TA-Das-DeradAdidedvA tu GaseH // 8 / 3 / 29 // ityanena striyAM nAmnaH pareSAM ya-Gas-DInAM sthAne pratyekaM at-At-it-et-ityete catvAra AdezAH saprAgdIrghA bhavanti Gasestu vA // nAta At // 8 / 3 / 30 // ityanena striyAM nAmnaH TA-Gas-GI-GasInAmAdAdezo na bhavati / kiM-yattadbhyo GasaH // 8 / 3 / 63 // ityasmin sUtre bahulAdhikArasadbhAvAt kiM-tadbhyAmAkArAntAbhyAmapi DAsAdezo vA // IdbhyaH ssA-se // 8 / 3 / 64 // ityanena kimAdibhya IdantebhyaH parasya GasaH sthAne ssA-se ityAdezau vA / Amo DesiM // 8 / 3 / 61 // ityasmin sUtre bahulAdhikArAt striyAmapi DesimityAdezo-bhavati / navAnidametado hiM // 8 / 3 / 60 // ityasmin sUtre bahulAdhikArAt kiM yattadbhyaH striyAmapi DehimityAdezo bhavati / bAhulakAdeva kiMyattado'syamAmi // 8 / 3 / 33 // iti sUtreNa saptamyekavacane'pi GIna bhvti| . ||ath yacchabdasya rUpANi // ekavacanam bahuvacanam prathamA jA jIu jIo jIA jI (jAu jAo jA dvitIyA jaM. (jIu jIo jIA jI jAu jAo jA tRtIyA |jiia jIA jIi jIe jIhi jIhiM jIhi~ jAa jAI jAe jAhi jAhiM jAhi~ paMcamI jAa jAi jAe jIo jIu jIa jIA jIi jIhinto jIsunto Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182. prAkRtazabdarUpAvaliH jIe jIo jIu jAo jAu jIhinto jatto jAhinto jAsunto jAo jAu / jAhinto jamhA .. ( jissA jIse jIa jesiM jANaM jANa jIA jIi jIe jAa jAi jAe saptamI (jAhiM jAa jIsuM jAsuM jAi jAe jIa , (jIA jIi. jIe. . yacchabdasya striyAM DasaH sthAne DAsa ityAdezo na / ||ath tacchabdasya rUpANi // ekavacanam bahuvacanama prathamA sA tIu tIo tIA tI tAu tAo tA dvitIyA taM NaM tIu tIo tIA tI tAu.tAo tA tRtIyA / tIa tIA tIi tIe / tIhi tIhiM tIhi~ tAa tAi tAe / tAhi tAhiM tAhi~ NAa NAi NAe NAhi NAhiM NAhi~ paMcamI / tAa tAi tAe tIo tIu tIa tIA tIi tIe tIhinto tIsunto tIo tIu tIhinto | tAo tAu tatto tAo tAu / tAhinto tAsunto / tAhinto tamhA Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 prAkRtazabdarUpAvaliH . . SaSThI (tAsa tAse tissA tIse tesiM siM tANaM . (tIa tIA tIi tIe tAa tAi tAe saptamI tAhiM tAa tIsuM tAsuM / tAi tAe . // tadazca taH so'kliibe|| 8 / 3 / 86 / / ityanena tada etadazca sau pare saH // tado NaH syAdau kvacit / / 8 / 3 / 70 // ityanena tadaH sthAne Na Adezo bhavati kvacillakSyAnusAreNa // vedaM tadetado DasAmbhyAM se-simau / / 8 / 3 / 81 // ityanena idam-tad-etadityeteSAM sthAne Das-Am-ityetAbhyAM saha yathAkramaM se-simityAdezau vA bhavataH / ||athedmshbdsy rUpANi // ekavacanam bahuvacanam . prathamA imI imiA imA / imIu imIo imI imiAu imiAo imiA imAu imAo imA dvitIyA imi imiaM imaM prathamAbahuvacanavat tRtIyA / imIa imIA imIi / imIhi imiAhiM imIe imiAa . imAhiM Ahi imiAi imiAe / Ahi~ AhiM imAaM imAi imAe paMcamI (imIa imIA (imIo imIu (imIi imIe / imIhinto imIsunto prathamAba Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma ... 184 - prAkRtazabdarUpAvaliH imIo imIu imiAo iMmiAu imIhinto imiAa / imiAhinto imiAimiAi imiAe. | sunto imAo imAu imiatto imiAo / imAhinto. imAsunto imiAu imiAhinto imAa imAi imAe imatto imAo imAu imAhinto , SaSThI / imIa imIA / imINa imINa imIi. imIe | imesi imiANaM imiAa imiAi / imiANa imANaM imiAe imAa , / imANa imAi imAe saptamI / imIa imIA / imIsuM imIsu imIi imIe / imiAsuM imiAsu / imiAa imiAi / imAsuM imAsu imiAe imAa . imAi imAe . // ajAteH puMsaH // 8 / 3 / 32 // ityanenAjAtivAcina: pulliGgAt striyAM vartamAnAt GIrvA bhavati / tataH imI iti rUpaM jAtaM tasya rUpANi nadIvat / puM-triyornavAyamimiA sau|| 83 // 73 // ityanena idam zabdasya striyAM sau pare imiA ityAdezo vA bhvti| pakSe / imA, tasya rUpANi mAlAvat // ssi-ssayorat / / 8 / 3. 74 // ityanena idamaH ssi ssa ityetayoH parayoradvA bhavati / atra Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvali: .. sUtre bahulAdhikArAdanyatrApi bhavati tena striliGge tRtIyAbahuvacane Ahi iti rUpasiddhiH / bhiso hi hi~ hiM / / 8 / 3 / 7 // ityanena bhisaH sthAne hi-hi-hiM ityete traya AdezA, bhavanti / evaM imIhihi~-hiM ityaadi| ||athaitcchbdsy rUpANi // ekavacanam . bahuvacanam 'prathamA eI esA esa eIDa eIo eI / eAu eAo eA ityAdi idamzabdavat GIpakSe nadIvat AppakSe ca mAlAvat / atra tRtIyAbahuvacane ca AhiM itirUpaM na bhavatIti vizeSaH / // athAdaszabdasya rUpANi // ekavacanam bahuvacanam prathamA aha amU amUu amUo amU dvitIyA amuM amUu amUo amU tRtIyA (amUa amUA (amUhi amUhi~ amUi amUe amUhi paMcamI (amUa amUA (amUo amUu amUi amUe amUo (amUhinto (amRu amUhinto (amUsunto SaSThI amUa amUA .. amUNaM ApaNa / amUMI amUe .. saptamI amUa amUA / amUsuM amUsu / amRi amUe Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaakaaraantnpuNsklinggH / / ||vn zabdaH // - ekavacanam bahuvacanam prathamA . vaNaM vaNAi~ vaNAI vaNANi dvitIyA vaNaM vaNAi~ vaNAI vaNANi. tRtIyA vaNeNaM vaNeNa . vaNehi. vaNehi~ vaNehiM paMcamI | vaNatto vaNAo (vaNatto vaNAo vaNAu vaNAu vaNAhi vaNAhi vaNehi . (vaNAhinto vaNA. | vaNAhinto vaNehinto viNAsunto vaNesunto SaSThI . vaNassa . .. . vaNANaM vaNANa saptamI vaNammi. vaNe , vaNesuM vaNesu saMbodhanam he vaNa he vaNA' he vaNAI he vaNANi // klIbe svarAnm seH // 8 / 3 / 25 // ityanena se: sthAne m bhavati // jas-zasa-i-I-NayaH saprAgdIrghAH // 8 / 3 / 26 // ityanena klIbe vartamAnAnnAmnaH parayorjas-zasoH sthAne i~-I-Ni ityete traya AdezA bhavanti / nAmantryAtsau maH / / 8 / 3 / 37 / / ityanena saMbodhane klIbe svarAnm seH // iti yo m, uktaH sa na / bhavati // ||ath suutrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA suttaM . suttAi~ suttAI suttANi dvitIyA suttaM , suttAi~ suttAI suttANi _ ityAdi vanavat Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 prAkRtazabdarUpAvaliH. // atha lalATazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA .NiDAlaM SaDAlaM (NiDAlAI NiDAlAI |nnlaaddN NiDAlANi NaDAlAi~ . NaDAlAI NaDAlANi NalADAi~ NalADAI NalADANi .. ityAdi vanavat // pakvAGgAra-lalATe vA // 8 / 1 / 47 // ityanenAderata itvaM vA // lalATe ca / / 8 / 1 / 257 // ityanena lalATazabde Aderlasya No bhavati // lalATe laDoH / / 8 / 2 / 123 // ityanena lalATazabde lakAraDakArayorvyatyayo vA bhavati / ||ath kSINazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA choNaM khINaM jhINaM (chINAi~ chINAI chINANi khINAi~ khINAI . * khINANi jhINAi~ / jhINAI jhINANi ityAdi vanavat // kSaH khaH kvacittu ch-jhau|| 8 / 2 / 3 // ityanena kSasya khaH / kvacit chajhAvapi tena khINaM chINaM jhINaM iti / ... ||ath snigdhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saNiddhaM siNiddhaM saNiddhAi~ saNiddhAI.. niddhaM saNiddhANi siNiddhAi~ siNiddhAI siNiddhANi / niddhAi~ niddhAI niddhANi Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 prAkRtazabdarUpAvaliH ___ityAdi vanavat / / snigdhe vAditau // 812 101 // ityanena snigdhazabde saMyuktasya nAtpUrvI aditau vaa| ||ath pusskrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA pokkharaM pokkharAi~ pokkharAI pokkharANi // otsaMyoge / / 8 / 1 / 116 // ityanena saMyoge paira uta otvam / evaM tonnddN| monnddN| poggalaM / kottttimN| vokantaM ityAdi // husvaH saMyoge, ityanena husve kRte pukkhre| tunnddN| munnddN| puggalaM / kuTTimaM / vukkantaM / ityAdyapi bhavati / / ||ath nisskshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA NikkhaM . NikkhAi~ NikkhAI NikkhANi ityAdi vanavat // Ska-skayo mni / / ityanena SkaskayoH khaH / nAmnIti kathanAdiha na / dukkaraM / nikkayaM / sakkayaM / ityaadi| ||ath zuSkazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sukkhaM sukkaM sukkhAi~ sukkhAI sukkhANi sukkAi~ sukkAI sukkANi ityAdi Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 prAkRtazabdarUpAvaliH // atha skandazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA khandaM kandaM khandAi~ khandAI khandANi kandAi~ / kandAI kandANi __ityAdi vanavat // zuSka-skande vA / / 8 / 2 / 5 // ityanena anayoH kaskayoH kho vA bhavati / ||ath saukhyazabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA sukkhaM sukkhAi~ sukkhAI sukkhANi ityAdi . . ||ath zulkazabdaH / ekavacanam . bahuvacanam prathamA suGgaM sukkaM (suGgAi~ suGgAI suGgANi sukkAi~ sukkAI sukkANi ityAdi // zulke Ggo vA // 8 / 2 / 11 // ityanena zulke saMyuktasya Ggo vaa| . . . ||ath kssutshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA chAa . chiIAI chIAI .. ... . chIANi Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / / I: kSute / / 8 / 1 / 1.12 / ityanena kSutazabde Aderuta Itvam // cho'kSyAdau / / 8 / 2 / 17 // ityanena chatvam / ||ath kSIrazabdaH // __ ekavacanam bahuvacanam prathamA choraM chIrAi~ chIrAiM . chIrANi * ityAdi ||ath sAdRzyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam / prathamA sAricchaM sAricchAi~ sAricchAI sAricchANi ityAdi // ArSe tu khIraM, saarikkhmityaadi| ||ath kssetrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA chettaM - chettAi~ chettAI chettANi ityAdi / ArSe khittmitypi| ||ath ksstshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA chaaM. [chaAi~ chaAiM chaANi .. ityAdi Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath kauksseykshbdH|| ekavacanam prathamA kuccheayaM koccheayaM kauccheayaM ityAdi vanavat // kaukSeyake vA / / 8 / 1 / 161 // ityanena auta udvA / auH paurAdau ca / / 8 / .1 / 162 // ityanena auta aurAdezo bhavati / ||ath sukRtazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sukkaDaM sukkaDAi~ sukkaDAI sukkaDANi ityAdi . . ||ath dusskRtshbdH|| . ekavacanam bahuvacanam prathamA dukkaDaM . dukaDAi~ dukkaDAiM dukkaDANi ityAdi ||ath praabhRtshbdH|| ekavacanam bahuvacanam / prathamA pAhuDaM pAhuDAi~ pAhuDAI pAhuDANi . .. . ityAdi . . ||athaa''hRtshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA AhaDaM AhaDAi~ AhaDAI AhaDANi ..ityAdi Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - : prAkRtazabdarUpAvaliH ||athaavhtshbdH // ekavacanam bahuvacanam.. prathamA avahaDaM .avahaDAi~ avahaDAI avahaDANi ityAdi / pratyAdau DaH / / 8 / 1 / 206 // ityanena tasya GaH / // atha tucchazabdaH / / .. ekuvacanam : bahuvacanam prathamA : cucchaM chucchaM tucchaM cucchAI chucchAI tucchAi~ .. ityAdi vanavat // tucche tazca-chau vA // 8 / 1 / 204 // ityanena tucchazabde tasya ca chau ityAdezau vA / ||aciivrNshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA caccaraM , caccarAi~ caccarAiM ciccarANi ityAdi // kRtti-catvare caH // 8 / 2 / 12 // ityanena saMyuktasya cH| ||ath satyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA saccaM saccAI saccAI saccANi ityAdi / tyo'caitye / / 8 / 2 / 13 // ityanena tyasya cH| ||ath maunazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA mauNaM mauNAi~ mauNAI mauNANi Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 prAkRtazabdarUpAvaliH . ityAdi / ArSe moNaM, ityapi dRzyate / ||ath saudhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sauhaM sauhAi~ sauhAI / sauhANi ityAdi ||ath kaushlshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kausalaM kausalAi~ kausalAI / kausalANi ityAdi ||ath pauruSazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA paurisaM pa urisAi~ paurisAiM . . |purisaanni . ityAdi // au: paurAdau ca // 8 // 1 / / 162 / / ityanena auta aurAdezo bhavati / puruSe roH / / 8 / 1 / 111 / / ityanena puruSazabde roruta irbhavati / ||ath gaurvshbdH|| ekavacanam . . bahuvacanam prathamA gAravaM gauravaM gAravAi~ gAravAI gAravANi gauravAi~ / gauravAI gauravANi Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 prAkRtazabdarUpAvaliH ___ ityaadi| Acca gaurve||8|1|163 // ityanena gauravazabde auta AtvaM azca / ||ath vairazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA varaM ve (vairAi~ vairAiM. vairANi verAI verAI verANi : ... ityAdi ||ath kervNshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kairavaM keravaM . . / kairavAI kairavAI kairavANi keravAI / keravAI keravANi ityAdi // vairAdau vA // 8 / 1 / 152 // ityanena aita: airaadeshH| ||ath daivazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA devvaM daivvaM daivaM devvAi~ devvAiM devvANi daivvAi~ daivvAiM daivvANi draivAi~ daivAI daivANi Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 195 ityAdi // ecca daive!!.8| 1 / 153 / / ityanena daivazabde aita et aizcAdezaH / sevAdau vA // ityanena vA dvitvam / ||ath dhairyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA (dhIraM dhijjaM / dhIrAi~ dhIrAiM dhIrANi dhIriaM dhijjAi~ dhijjAI dhijjANi dhIriAI dhIriAiM dhIriANi - ityAdi / / Irthairye / / 8 / 1 / 155 // ityanena dhairyazabde aita Ittvam / / dhairye vA // 8 / 2 / 64 // ityanena dhairye ryasya ro vA // syAd-bhavya-caitya-cauryasameSu yAt / / 8 / 2 / 107 // ityanena cauryazabdena sameSu zabdeSu saMyuktasya yAtpUrva ikAraH / .||ath cauryshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA coriaM coriAIM coriAI coriANi ityAdi ||ath sthairyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam theriaM theriAIM theriAI theriANi prathamA .. . ityAdi Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamA prathamA . prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath gAmbhIryazabdaH // ekavacanam bahuvacanam . gambhIriaM gambhIriAI gambhIriAI gambhIriANi ityAdi ||ath saundaryazabdaH // ekavacanam bahuvacanam sundaraM sundariaM . . ( sunderAi~ sunderAI sunderANi sundariAI / sundariAI sundariANi - ityAdi / ||ath shauryshbdH|| ... ekavacanam bahuvacanam soriaM soriAI soriAI / soriANi ityAdi / ||ath vIryazabdaH // ekavacanam bahuvacanam vajjaM variaM vajjAi~ vajjAiM vajjANi variAI / variAI variANi prathamA prathamA ityAdi Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 prAkRtazabdarUpAvaliH . ||ath brhmcryshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA bamhaceraM bamhacariaM / bamhacerAi~ bamhacerAI bamhacerANi bamhacari Ai~ bamhacariAI | bamhacariANi ityAdi // brahmacarye caH / / 8 / 1 / 59 // ityanena brahmacaryazabde casya ata etvaM bhavati / ||athaanyonyshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA annanaM annunnaM annannAi~ annannAI (annannANi annannAi~ (annunnAI anunANi ityAdi ||athaatody-shbdH // ekavacanam __.. bahuvacanam prathamA AvajjaM AujjaM AvajjAi~ AvajjAI AvaMjjANi AujjAi~ / AujjAI AujjANi ityAdi ||ath manoharazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA maNaharaM maNoharaM maNaharAi~ maNaharAI maNaharANi maNoharAi~ (maNoharAI maNoharANi ityAdi Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 198 prAkRtazabdarUpAvali ||ath saroruhazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sararuhaM saroruhaM sararuhAi~ sararuhAI sararuhANi saroruhAi~ saroruhAiM saroruhANi ityAdi / otodvAnyonya-prakoSThAtodya-zirovedanA-manoharasaroruhe ktozca vaH // .8 / 1 / 156 // eSu oto'tvaM vA bhavati tatsanniyoge ca yathAsaMbhavaM kakAratakArayorvAdezaH / ||ath yauvanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA jovvaNaM . . jovvaNA.. jovvaNAI , jovvaNANi ityAdi / auta ot / / 8 / 1 / 159 // ityanenauta ottva // husvaH saMyoge // ityanena husve kRte tu juvvaNamityapi / ||ath mishrshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA mIsaM - mIsAi~ mIsAiM mIsANi ityAdi ||athaa''vshyk-shbdH // ekavacanam bahuvacanam AvAsayAi~ AvAsayAI AvAsayANi prathamA prathamA AvAra ityAdi Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath sasyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sAsaM sAsAi~ sAsAiM sAsANi ityAdi lupta-ya-ra-va-za-Sa-sAM za-Sa-sAM dIrghaH / / 8 / 1 / 43 / / ityanena dIrgho bhavati / ||ath prtisstthitshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA pariTThiaM paiTThiaM .. (pariTThiAi~ pariTThiAiM (pariTThiANi paiTThiAI ( paiTThiAI paiTThiANi ityAdi ||ath prAkRtazabdaH // ekavacanam ... bahuvacanam / prathamA . payayaM pAyayaM . (payayAi~ payayAI ( payayANi pAyayAi~ / pAyayAiM pAyayANi ityAdi . . ||athotkhaatshbdH // . ekavacanam bahuvacanam .. prathamA ukkhayaM ukkhAyaM |ukkhyaaiN ukkhayAI ukkhayANi ukkhAyA ( ukkhAyAI ukkhAyANi ityAdi Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 prAkRtazabdarUpAvaliH vAvyayotkhAtAdAvadAtaH // 8 // 1 / 67 // ityanena avyayeSu utkhAtAdiSu ca AderAto'dvA / ||athaa'rnny-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA raNaM araNNaM (raNNAi~ raNNAI raNNANi araNNAi~ / araNNAI araNNANi ityAdi // vAlAbvaraNye luk // 8 / 1 / 66 // ityanenAnayorAderasya lugvaa| ||ath prkttshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA pAyaDaM payarDa / pAyaDAi~ pAyaDAI pAyaDANi payaDAi~ / payaDAiM payaDANi ityAdi / ataH samRddhyAdau vA / / 8 / 1 / 44 // ityanenAderakAsya vA dIrghaH // To DaH // 8 / 1 / 195 // ityanena Tasya DakAraH / samRddhyAdirAkRtigaNastena / parakIyam / pArakeraM, pArakaM, pravacanam / pAvayaNaM / caturantam / cAurantaM / ityAdi vanavat / ||ath pakvazabdaH // ekavacanam bahuvacanam. prathamA pikaM pakkaM pikkAi~ pikkAI pikkANi pakkAi~ / pakkAI pakkANi Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 201 ityAdi / pakvAGgAra-lalATe vA // 8 / 1 / 47 // ityanenAderata itvaM vaa| ||ath dttshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA diNNaM . diNNAi~ diNNAiM . |dinnnnaanni ityAdi / i: svapnAdau // 8 / 1 / 46 // ityanena svapna ityevamAdiSu Aderasya itvaM bhavati, paMcAzatpaMcadaza-datte / / 8 / 2 / 43 // ityanenaiSu saMyuktasya NatvaM / bahulAdhikArANNatvAbhAve na bhavati / dattamityeva bhavati / ||athaashcry-shbdH|| . ekavacanam prathamA / accheraM acchariaM acchaaraM accharijjaM . ityAdi vanavat / accharIaM vallyutkara-paryantAzcarye vA / / 8 / 1 / 58 // ityanenaiSu Aderasya etvaM vA bhavati / / Azcarye / / 8 / 2 / 66 // ityanena etaH parasyaryasya ro bhavati // ato riAra-rijja-rIaM // 8 / 2 / 67 // ityanenAzcaryazabde akArAtparasya ryasya ria-ara-rijja-rIaityete AdezA bhavanti / / hUsvAt thya-zca-tsa-psAmanizcale / / 8 / 2 / 21 // ityanena chH| ||athaantHpur-shbdH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA anteuraM. anteurAi~ anteurAI / anteurANi Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi / / to'ntari / / 8 / 1 / 60 / / ityanenAntarzabde tasya ata etvaM bhvti| ||ath pdmshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA pommaM paumaM / pommAi~ pommAiM pommANi paumAI (paumAI paumANi ityAdi / otpadye // 8 // 1 // 61 // ityanenAderata ottvam / padma-chadma-mUrkha-dvAre vA / / 8 / 2 / 112 // ityanenodbhavati / evaM chadmazabdasyApi chaumaM, chammaM ityAdi / ||athaard-shbdH // ekavacanam prathamA ullaM ollaM allaM adaM / ityAdi vanavat udodvATTai / / 8 / 1 / 82 // ityanenAzabde AderAta ud occa vA bhavataH / . ||ath tIrthazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA tUhaM titthaM tUhAi~ tUhAI tUhANi titthAi~ titthAI titthANi ityAdi / / tIrthe he / / 8 / 1 / 104 // ityanena tIrthazabde he sati Ita UtvaM bhavati // duHkha-dakSiNa-tIrthe vA / / 8 / 2 / 72 / / Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 prAkRtazabdarUpAvaliH ityanenaiSu saMyuktasya hI vA bhavati / evaM duHkhazabdasyApi duhaM, dukkhaM ityaadi| // atha ghRtshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA ghayaM ghayAi~ ghayAiM ghayANi __ityAdi ||ath tRnnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA . taNaM . taNAi~ taNAI taNANi ityAdi ||ath kRtshbdH|| . ekavacanam . bahuvacanam prathamA kayaM . kayAi~ kayAiM kayANi / ____ityAdi / / Rto't / / 8 / 1 / 126 // ityanAderRkArasya attvam / ||ath nUpurazabdaH // ekavacanam prathamA . . niuraM neuraM nuuurN| ityAdi vanavat - idetau nUpure vA / / 8 / 1 / 123 // ityanena nUpurazabde Uta it-et-ityetau vA bhavataH / Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath sUkSmazabdaH // . ... ekavacanam bahuvacanam prathamA saNhaM suNhaM . . ( sahAi~ saNhAI sahANi suNhAi~ / suNhAI. suNhANi .. ityAdi // adUtaH sUkSme vA // 8 / 1 / 118 // ityanena sUkSmazabde Uto'dvA / ArSe tu suhumaM suhama iti bhavati / ||ath sainyazabdaH // ekavacanam prathamA sinnaM sennaM snnN| ityAdi vanavat __sainye vA / / 8 / 1 / 150 // ityanena sainye-aita-idvA bhavati // aidaityAdau ca / / 8 / 1 / 151 // ityanena sainyazabde daitya ityevamAdiSu ca aitaH airAdezo bhavati / .||ath dainyazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA dainnaM dainnAi~. dainnAI dainnANi ityAdi ||athaishvry-shbdH // ekavacanam bahuvacanam. prathamA aisariaM (aisariA aisariAI aisariANi ityAdi Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 prAkRtazabdarUpAvali: // atha daivatazabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA 'daiavaM diiavAi~ daiavAI diiavANi ityAdi / / atha vaitAlIyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vaiAlIaM vaiAlIAI vaiA (lIAI vaiAlIANi ityAdi ||ath svairazabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA sairaM sairAi~ sairAiM / sairANi .. ityAdi vanavat / ||ath vaidhvyshbdH|| : ekavacanam 'bahuvacanam prathamA vehavvaM vehavvAi~ vehavvAI vehavvANi ityAdi / aita et / / 8 / 1 / 148 / / ityanena aita ettvam / ||ath gadgadazabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA gaggaraM . . . gaggarAi~ gaggarAI gaggarANi Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 prAkRtazabdarUpAvaliH ityAdi // saMkhyA-gadgade raH // 8 // 1 / 219 // ityanena gadgadazabde dasya ro bhavati / ||athaussdh-shbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA osaDhaM osahaM (osaDhAi~ osaDhAiM (osaDhANi osahAi~ (osahAI osahANi ityAdi / vauSadhe / / 8 / 1 / 227 // ityanenauSadhazabde dhasya Dho vA / pakSe // kha-gha-tha-dha-bhAm // 8 / 1 / 187 / / ityanena dhasya hH| . ||ath puSpazabdaH / / ekavacanam .. bahuvacanam prathamA pupphaM , pupphAi~ pupphAiM / pupphANi . ityAdi ||ath pttnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA paTTaNaM paTTaNAI paTTaNAI / paTTaNANi ityAdi ||ath pathyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pacchaM picchAi~ pacchAiM / / paMcchANi ityAdi Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 207 .. // atha pshcimshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA pacchimaM pacchimAi~ pacchimAI / pacchimANi ityAdi ||ath sAmarthyazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA sAmacchaM sAmatthaM . (sAmacchAi~ sAmacchAI sAmacchANi sAmatthA | sAmatthAI sAmatthANi ityAdi / sAmarthyotsukotsave vA // 8 / 2 / 22 // ityanenaiSu saMyuktasya cho vA bhvti| . ||athordhv-shbdH|| ... -- ekavacanam . bahuvacanam prathamA ubbhaM uddhaM (unbhAi~ ubbhAI ubbhANi uddhAi~ uddhAI uddhANi ityAdi / vorce / / 8 / 2 / 59 // ityanenovaMzabde saMyuktasya bho vA bhavati / ||ath yugmshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA jummaM juggaM . (jummAi~ jummAI jummANi juggAi~ / juggAI juggANi . ityAdi Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 .. prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath tigmazabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA timmaM tiggaM / timmAi~ timmAI timmANi tiggAi~ ( tiggAI tiggANi ityAdi / gmo vA / / 8 / 2 / 62 // ityanena gmasya mo vaa| ||athN jnyaanshbdH|| . ekavacanam bahuvacanam prathamA jANaM nANaM jANAi~ jANAiM . jANANi NANAi~ NANAiM NANANi ityAdi / jJo JaH / / 8 / 2 / 83 // ityanena jJaH sambandhino basya lugvaa| ||ath tIkSNazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA tikkhaM tiNhaM (tikkhAi~ tikkhAI tikkhANi tiNhAi~ tihAI tihANi ityAdi / tIkSNe NaH / / 8 / 2 / 82 // ityanena tIkSNazabde Nasya lugvaa| ||ath zmazAnazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA masANaM / sANAi~ masANAI 1 masANANi Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH . 209 ityAdi / Ade: zmazru-zmazAne / / 8 / 2 / 86 // ityanenAnayorAderlug bhavati / ArSe tu sIANaM susANamityapi bhavati / ||ath darzanazabdaH // ekavacanam prathamA darisaNaM daMsaNaM ityAdi vanavat / ||ath varSazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA varisaM vAsaM ... varisAi~ varisAI varisANi vAsAi~ / vAsAiM vAsANi varSaM kssetrm| . ||vjrshbdH|| ekavacanam .. bahuvacanam . prathamA varaM vajjaM . . vairAi~ vairAiM . vairANi vajjAi~. vijjAiM vajjANi . .. ityAdi ||ath klAntazabdaH // ekavacanam ... bahuvacanam prathamA kilantaM kilantAi~ kilantAI kilantANi * .. ityAdi Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath mlaanshbdH|| ....ekavacanam bahuvacanam prathamA milANaM milANAi~ milANAI milANANi ityAdi ||ath klinshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA kilinnaM kilinnAi~ kilinnAI , kilinnANi . . ityAdi / ||ath kliSTazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA kiliTuM kiliTThAi~ kiliTThAI / kiliTThANi . ||ath plaassttshbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA piluTuM [piluTThAi~ piluTThAI / piluTThANi ityAdi / lAt // 8 / 2 / 106 // ityanena saMyuktasyAntyavyaJjanAlAtpUrva idbhvti| ||ath rtnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam. prathamA rayaNaM / syaNA rayaNAI / rayaNANi Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarupAvaliH 211 ityAdi / kSmA-zlAghA-ratne'ntyavyaJjanAt / / 8 / 2. / 101 // ityanenaiSu sNyuktsyaantyvynyjnaatpuurvo'dbhvti| ||ath vaidduuryshbdH|| ekavacanam prathamA veruliaM veDujjaM ityAdi vaiDUryasya veruliaM / / 8 / 2 / 133 // vA bhavati / ||ath cihnazabdaH // ekavacanam prathamA cindhaM indhaM ciNhaM . ityAdi vanavat cihne ndho vA / / 8 / 2 / 50 // ityanena cihne saMyuktasya ndho vA / indhaM iti tu,, ka-ga-ca-ja-ta-da-pa-ya-vAM prAyo luk / / 8 / 1 / 177 // ityanena Aderapi cakArasya luk / ||ath nakArAnto npuNsklinggH|| ||ath daamnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam thamA dAmaM (dAmA dAmAI / dAmANi ityAdi ||ath ziraszabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA . . siraM . / sirAi~ sirAI / sirANi ityAdi Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath nabhaszabdaH / / ekavacanam bahuvacanam / prathamA nahaM nahAi~ nahAI nahANi ityAdi / evaM / seyaM, vayaM, sumaNaM, samma, cammaM, zreyas, vacas, sumanas, zarman, carman / ||ath strotaszabdaH // ekavacanam bahuvacanam : prathamA sottaM / / sottAi~ sottAI | sottANi __ityAdi . ||ath premnshbdH|| ekavacanam .. bahuvacanam prathamA pemma 'pemmAi~ pemmAI / pemmANi ityAdi / tailAdau / / 8 / 2 / 98 // ityanena dvitvam / ||ath naamnshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA NAma NAmAi~ NAmAI NAmANi ityAdi ||ath karman shbdH|| ekavacanam bahuvacanam, prathamA kamma kammA' kammAiM kammANi ityAdi prathamA Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . prathamA . ||ath dhAman shbdH|| ekavacanam bahuvacanam dhAmaM dhAmAi~ dhAmAI ..dhAmANi ityAdi . // athAkArAnto napuMsakaliGgaH // ||ath sarvazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA . savvaM savvAi~ savvAiM / savvANi dvitIyA savvaM / savvAi~ savvAiM / savvANi * tRtIyA savveNaM savveNa | savvehi savvehi~ savvehiM paJcamI (savvatto savvAo: savvatto savvAo savvAuM savvAhi savvAu savvAhi savvAhinto savvA savvehi savvAhinto | savvehinto savvAsunto / savvesunto savvassa.. savvesiM savvANaM / savvANa Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 prAkRtazabdarUpAvaliH saptamI | savvassi savvammi savvesuM savvesu. / savvattha savvahiM . saMbodhanam he savva . he savvAi~ he savvAI / he savvANi . . . evaM vizvAdayaH prathamAdvitIyAvibhaktAveva vizeSaH zeSaM pulliGgasarvazabdavat / ||ath napuMsakaliGgaH kiMzabdaH // ekavacanam , bahuvacanam prathamA kiM kAi~ kAI kANi dvitIyA kiMkAi~ kAI kANi __ityAdi / zeSaM pulliGgavat // kimaH kim / / 8 / 3 / 80 // ityanena klIbe kima: syambhyAM saha kiM bhavati / ||ath ycchbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA jaM - jAi~ jAI jANi dvitIyA jaM jAi~ jAI jANi ityAdi zeSaM pulliGgavat ||ath tcchbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA taM tAi~ tAI tANi dvitIyA taM tA. tAI tANi ityAdi zeSaM pulliGgavat . Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 .. - prAkRtazabdarUpAvaliH ||athedNshbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA idaM iNamo iNaM . imAi~ imAI imANi dvitIyA idaM iNamo iNaM imAIM imAiM imANi ityAdi zeSaM pulliGgavat / ||athaitcchbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA eaM . eAI eAI eANi dvitIyA eaM eAI eAI eANi ityAdi zeSaM pulliGgavat ||athaads-shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA . aha amuM amUI amUI amUNi dvitIyA aha amuM amUi~ amUI amUNi ityAdi zeSaM pulliGgavat / ||athekaaraantH pullinggH|| .. ||munishbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA muNI muNau muNao / muNiNo muNI dvitIyA muNiM .. muNiNo muNI tRtIyA muNiNA. muNIhi muNIhi~ muNIhiM Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 prAkRtazabdarUpAvaliH paJcamI / muNiNo muNitto muNIo.: muNitto muNIo muNIu muNIu muNIhinto muNIhinto muNIsunto . SaSThI muNiNo muNissa muNINaM muNINa saptamI muNimmi . . muNIsuM muNIsu saMbodhanam he muNI he muNi he muNau. he muNao he muNiNo. he muNI // aklIbe sau / / 8 / 3 / 19 // ityanena iduto'klIbe sau dIrghaH / kecittu dIrghatvaM vikalpya tadabhAvapakSe sermAdezamapIcchanti / yathA muNi-vAuM-nihi-vihuM-ityAdi / / aklIbe sau // 8 / 3 / 19 / / iti idutoryo nityaM prApto dIrghaH saH // Do dI? vA // 8 / 3 / 38 // ityanena idutoH sthAne viklpyte| . ||ath girishbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA girI , girau girao / giriNo girI dvitIyA giri giriNo girI tRtIyA giriNA girIhi girIhi~ girIhiM paJcamI / giriNo giritto girIo | girIo girIu giritto girIu girIhinto / girIhinto girIsunto SaSThI giriNo girissa girINaM girINa saptamI girimmi girIsuM girIsu saMbodhanam he girI he giri he girau he girao / he giriNo he girI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 prAkRtazabdarUpAvaliH - harizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA harI harau harao / hariNo harI dvitIyA hari hariNo harI ityAdi munivat / evaM ravikaviprabhRtayo munivat / ||athaagni shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA agaNI aggI agaNau agaNao agaNiNo. agaNI aggau aggao aggiNo aggI ityAdi munivat / snehAgnyorvA // 8 / 2 / 102 // ityanenAnayoH saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrvo'kAro vaa| ||ath 'bhrukuTi zabdaH // ekavacanam : bahuvacanam prathamA bhiuDI bhiuDau bhiuDao bhiuDiNo bhiuDI ityAdi munivat / irbhukuTau // 8 / 1 / 110 // ityanena bhRkuTizabde Aderuta irbhavati // To DaH / / 8 / 1 / 195 // ityanena Tasya ddkaarH| . . . . . 1.bhrUkuTi ma naminAthasya yakSaH Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 218 prAkRtazabdarUpAvaliH ||athRssishbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA risI isI risau risao risiNo risI isau isao isiNo isI ityAdi RNarvRSabhatrvRSau vA // 8 / 1 / 141 // ityanenaiSu zabdeSu Rto rirvA / itkRpAdau / / 8 / 1 / 128 // ityanenAderRta ittvaM bhavati / ||ath bRhaspatizabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA / bhayassaI bhayapphaIbhayassau bhayassao bhayappaI bahassaI ' bhayassaiNo bhayassaI bahapphaI bahappaI bihassaI bihapphaI ityAdi munivat bihappaI buhassaI buhapphaI buhappaI bRhaspatau baho bhayaH / / 8 / 2 / 137 // ityanena bRhaspatizabde baha ityasyAvayavasya bhaya ityAdezo vA bhavati // bRhaspativanaspatyoH so vA / / 8 / 2 / 69 // ityanena anayoH saMyuktasya so vA // vA bRhaspatau / / 8 / 1 / 138 / ityanena bRhaspatizabde Rta idutau vA bhavataH / pakSe / / Rto't / / 8 / 1 / 126 // ityanena AderRkArasya attvaM bhavati // Spa-spayoH phaH / / 8 / 2 / 53 // ityasmin sUtre bahulAdhikArAt kvacit Spa-spayoH sthAne vikalpenApi pho bhavati tato'tra vikalpena spasya phakAraH / Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / 219 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath vanaspatizabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA vaNassaI vnnpphii| vaNassau vaNassao vaNassaiNo vaNassaI vaNapphau vaNapphao | vaNapphaiNo vaNapphaI ityAdi munivat ||ath vhnishbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA vaNhI vaNhau vahao viNhiNo vaNhI ityAdi ||ath razmizabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA rassI. rassaGa rassao / rassiNo rassI ityAdi / adho ma-na-yAm / / 8 / 2 / 78 // ityanena manayAM saMyuktasyAdhovartamAnAnAM lug bhavati / ||ath dhvanizabdaH / ekavacanam bahuvacanam prathamA jhuNI ... jhuNau jhuNao / jhuNiNo jhuNI Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 . .. prAkRtazabdarUpAvaliH - ityAdi // dhvani-viSvacoruH // 8..1 / 52 / / ityanenAnayorAderasyottvaM bhavati / ||ath narapati shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA NaravaI Naravau Naravao NiravaiNo NaravaI . ityAdi . . ||ath prjaaptishbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA payAvaI payAvau payAvao piyAvaiNo payAvaI ityAdi ||ath jinapatizabdaH // * ekavacanam bahuvacanam prathamA jiNavaI jiNavau jiNavao / jiNavaiNo jiNavaI ityAdi . ||athekaaraantH striilinggH|| ||buddhi zabdaH // . ekavacanam . bahuvacanam prathamA buddhI buddhIu buddhIo buddhI dvitIyA buddhiM buddhIu buddhIo buddhI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . 221 tRtIyA | buddhIa buddhIA buddhIhi buddhIhi~ buddhIi buddhIe / buddhIhiM ... paMcamI / buddhIa buddhIAbuddhitto buddhIo buddhIu buddhIi buddhIe / buddhIhinto buddhIsunto buddhitto buddhIo | buddhIu buddhIhinto SaSThI buddhIa buddhIA buddhINaM buddhINa / buddhIi buddhIe saptamI / buddhIa buddhIA . buddhIsuM buddhIsu / buddhIi buddhIe saMbodhanam he buddhI he buddhi he buddhIu he buddhIo / he buddhI ||ath kAntizabdaH // ekavacanam / bahuvacanam prathamA kantI .. kantIu kantIo kantI dvitIyA kanti . .kantIu kantIo kantI tRtIyA / kantIa kantIA kantIhi kantIhi~ - kantIi kantIe kantIhiM paMcamI / kantIa kantIA kantIo kantIu kantIi kantIe . kantIhinto kantIsunto kantIo kantIu | kantIhinto - SaSThI kantIa kantIA kantINaM kantINa . kantIi kantIe Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 prAkRtazabdarUpAvaliH saptamI / kantIa kantIA ... ' kantIsuM kantIsu . / kantIi kantIe . saMbodhanam he kantI he kanti he kantIu he kantIo he kantI ||kiirtishbdH|| ekavacanam bahuvacanam . prathamA kittI kittIu kittIo kittI dvitIyA kittiM , kittIu kittIo kittI tRtIyA ( kittIa kittIA kittIhi kittIhi~ . 1 kittIi kittIe kittIhiM -- ityAdi buddhivat ||ath shaantishbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA santI . santIu santIo santI dvitIyA santiM santIu santIo santI ityAdi buddhivat ||ath dRSTizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA diTThI diTThIu diTThIo diTThI dvitIyA diddhi diTThIu diTThIo diTThI __ityAdi / itkRpAdau // 8 / 1 / 128 // ityanenAderRta ikAraH / Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath sRSTizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA siTThI siTThIu siTThIo siTThI / ___ityAdi buddhivat // atha smRddhishbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA sAmiddhI samiddhI (sAmiddhIu sAmiddhIo (sAmiddhI samiddhIu / samiddhIo samiddhI ityAdi ||ath prsiddhishbdH|| / ekavacanam bahuvacanam prathamA pAsiddhI pasiddhI pAsiddhIu pAsiddhIo ra pAsiddhI pasiddhIu ... / pasiddhIo pasiddhI ityAdi ||ath pratisiddhizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA pADisiddhI paDisiddhI / pADisiddhIu pADisi ddhIo pADisiddhI paDisiddhIu paDisiddhIo / paDisiddhI ityaadi| ataH samRddhyAdau vA // 8 / 1 / 44 // ityanenAderasya dI? vA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath RddhizabdaH // . .. ekavacanam bahuvacanam prathamA iDDI riddhI iddhI / iDDIu iDDIo iDDI riddhIu riddhIo riddhI ( iddhIu iddhIo iddhI ityAdi / zraddharddhi-mUrdhArdhe'nte vA / / 8 / 2 / 41 // ityanenaiSu ante vartamAnasya saMyuktasya Dho vA // ri: kevalasya // 8 / 1 / 140 // ityanena vyaJjanenAsaMpRktasya Rto rirAdezaH / bahulAdhikArAttadabhAvapakSe, itkRpAdau // ityanena ittvaM bhavati / ||ath gRddhizabdaH // .. - ekavacanam bahuvacanam prathamA giddhI - giddhIu giddhIo giddha ityAdi buddhivat .... ||ath prkRtishbdH|| - ekavacanam . bahuvacanam prathamA payaDI . payaDIu payaDIo / payaDI dvitIyA payaDi pa yaDIu payaDIo / payaDI ityAdi ||ath vRddhizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA vuDDI . vuDDIu. vuDDIo vuDDI ___ ityAdi // dagdha-vidagdha-vRddhi vRddhe DhaH / / 8 / 2 / 40 // ityanenaiSu saMyuktasya ddhH| Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 225 ||ath vRSTizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA viTThI vuTThI / viTThIu viTThIo viTThI / vuTThIu vuTThIo vuTThI ityAdi / idutau vRSTa-vRSTi-pRthaG-mRdaGga-napluke / / 8 / 1 / 137 / / ityanenaiSu Rta ikArokArau bhavataH / ||ath mtishbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA maI . - maIu maIo maI ityAdi buddhivat ||ath rucizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ... ruIDa ruIo ruI dvitIyA ruI ____ ruIDa ruIo ruI ityAdi buddhivat ||ath muktizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA muttI. muttIu muttIo muttI . ityAdi ||ath rAtrizabdaH // ekavacanam bahuvacanam .. prathamA rAI rattI rAIDa rAIo rAI . rattIu rattIo rattI ityAdi // rAtrau vA // 8 / 2 / 88 // ityanena rAtrizabde saMyuktasya lgvaa| Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 / prAkRtazabdarUpAvaliH // athA''jJapti zabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA ANattI (ANattIu ANattIo ANattI ityAdi ||ath zrIzabdaH // ekavacanam : bahuvacanam prathamA sirI sirIu sirIo sirI ityAdi ||ath hI shbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA hirI hirIu hirIo hirI ityAdi / / rha-zrI-hI-kRtsna-kriyA-diSTyAsvit / / 8 / 2 / 104 // ityanenaiSu saMyuktasyAntyavyaJjanAtpUrva ikAraH / ||ath dhRtishbdH|| ekavacanam . bahuvacanam prathamA dihI dhiI dihIu dihIo dihI dhiIu dhiIo dhiI ityAdi // dhRterdihiH / / 8 / 2 / 131 // ityanena dhRterdihirAdezaH / ||ath pNktishbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA paMtI paMtIu paMtIo paMtI ityAdi buddhivat / evaM gatiratiprabhRtayaH / Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 227 paMcAsI / nzIza -- prAkRtazabdarUpAvaliH // atha strIzabdaH // ekavacanam bahuvacanam . prathamA itthI thI itthIA / itthIu itthIo itthI thIA itthIA thIu thIo thI thIA dvitIyA itthi thiM prathamAvat tRtIyA / itthIa itthIA / itthIhi itthIhi~ itthIi itthIe thIa ( itthIhiM thIhi thIA thIi thIe thIhi~ thIhiM . itthIa itthIA itthIo itthIu itthIi itthIe itthIhinto itthIsunto itthIo itthIu thIo thIu itthIhinto thIa thIhinto :thIsunto thIA thIi thIe thIo thIu thIhinto . SaSThI / itthIa itthIA / itthINaM itthINa itthIi itthIe thIa thINaM thINa thIA thIi thIe' saptamI 'SaSThIvat itthIsuM itthIsu .thIsaM thIsa saMbodhanam he itthi he thi he itthIu he itthIo he itthI he thIu . / he thIo he thI . // striyA-itthI / / 8 / 2 / 130 / ityanena strIzabdasya itthI ityAdezo vA // ItaH sezcAvA / / 8 / 3 / 28 // ityanena serjas zasozca sthAne A vAM bhavati / IdUtorhasvaH // 8 / 3 / 42 // ityanenAmantraNe sau pare IdUdantayoH zabdayorhasvo bhavati / .... Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 . prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath gaurIzabdaH // ekavacanam bhuvcnm| prathamA gorIA gorI gorIA gorIu / gorIo gorI ityAdi / ItaH sezcAvA // 8 / 3 / 28 // ityanena striyAM vartamAnAnnAmnaH serjas-zasozca sthAne AkAro vA / AppakSe mAlAvadrUpANi bhavanti / ||ath hasantIzabdaH // . ekavacanam , bahuvacanam prathamA hasantIA hasantI / hasantIA hasantIu hasantIo hasantI .. ityAdi ||ath sakhIzabdaH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA sahIA sahI / sahIA sahIu sahIo sahI dvitIyA sahi sahIA sahIu sahIo sahI tRtIyA / sahIa sahIA sahIhi sahIhi~ / sahIi sahIe / sahIhiM ityAdi . ||ath lakSmIzabdaH / / ekavacanam bahuvacanam prathamA lacchIA lacchI licchIA lacchIu lacchIo lacchI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 229 dvitIyA lacchiM licchIA lacchIu licchIo lacchI ityAdi / cho'kSyAdau / / 8 / 2 / 17 // ityanena chaH // . ||ath pRthvIzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA picchIA picchI picchIA picchIu picchIo picchI dvitIyA picchi .. (picchIA picchIu [picchIo picchI ityAdi / / tva-thva-dva-dhvAM ca-cha-ja-jhAH kvacit / / 8 / 2 / 15 // ityanena thva-ityasya chaH / / ||ath bhaginIzabdaH // ekavacanam - bahuvacanam prathamA (bahiNIA bhaiNIA (bahiNIA bahiNIu bahiNI bhaiNI bahiNIo bahiNI bhaiNIA bhaiNIu bhaNIo bhaiNI ityAdi / duhitR-bhaginyodhUA-bahiNyau // 8 / 2 / 126 / / ityanenAnayoretAvAdezau vaa| ||ath pRthiviishbdH|| . ekavacanam bahuvacanam prathamA puDhavIA puDhavI . puDhavIA puDhavIu puDhavIo puDhavI ityAdi / pathi-pRthivI-pratizrunmUSika-haridrA-bibhItakeSvat // 8 / 1 / 88 / / ityanenaiSu Aderito'kAraH / Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath kUSmANDIzabdaH // ... ekavacanam . bahuvacanam / prathamA / kohalIA kohnnddiiaa| kohalIA kohalIu kohalI kohaNDI | kohalIo kohalI | kohaNDIA kohaNDIu / kohaNDIo kohaNDI. ityAdi // otUkUSmANDI-tUNIra-kUrpara-sthUla-tAmbulaguDUcI-mUlye / / 8 / 1 / 124 // ityanenaiSu Uta ottvaM bhavati / kUSmANDyAM Smo lastu NDo vA / / 8 / 2 / 73 / / ityanena SmAityasya ho bhavati NDa ityasya tu lo vA bhavati / // atha dhaatriishbdH|| ekavacanam . . bahuvacanam prathamA (dhattIA dhAIA. , dhattIA dhattIu dhattIo dhArIA dhattI dhattI dhAIA dhAIDa (dhAI dhArI . dhAIo dhAI dhArIA dhArIu dhArIo dhArI ityAdi / dhAtryAm / / 8 / 2 / 81 / / ityanena dhAtrIzabde rasya lugvA / husvAt prAgeva ralope dhAI-pakSe dhaarii.| ||athekaaraantnpuNsklinggH // ||ath dadhizabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dahiM dahi dahii~ dahIiM dahINi dvitIyA dahiM dahii~ dahII dahINi tRtIyA dahiNA dahIhi dahIhi~ dahIhiM paJcamI / dahiNo dahitto dahIo ( dahIo dahIu dahitto / dahIu dahIhinto [ dahIhinto dahIsunto Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ' 231 SaSThI dahiNo dahissa - dahINaM dahINa saptamI dahimmi dahIsuM dahIsu saMbodhanam he dahi / he dahI. he dahIiM. / he dahINi // klIbe svarAnm seH // 8 / 3 / 25 / / ityanena se: sthAne / m bhavati / dahi mahu iti tu siddhApekSayA / kecidanunAsikamapIcchanti / dahi, mahu~, ityAdi / nAmantryAtsau maH / / 8 / 3 / 37 // ityanenAmantryAtpare sau sati / / klIbe svarAnma seH // 8 / 3 / 25 // iti yo m uktaH sa na bhavati / tena / he dahi / he mahu / ityAdi / evaM vaariprbhRtyH| ||athokaaraantpullinggH // ||guruNshbdH // . ekavacanam - bahuvacanam . gurU . gurau gurao guravo guruNo gurU dvitIyA guruM guruNo gurU tRtIyA . guruNA gurUhiM gurUhi~ gurUhi paJcamI / guruNo gurutto gurUo | gurutto gurUo gurUu gurUu gurUhinto / gurUhinto gurUsunto SaSThI guruNo gurussa gurUNaM gurUNa saptamI gurummi gu rUsuM gurUsu . saMbodhanam he gurU he guru he gurau he gurao he gurU ___ // aklIbe sau|| 8 / 3 / 19 // ityanena idutordIrghaH // puMsi jaso Dau Dao vA // 8 / 3 / 20 // ityanenedutaH parasya jasaH puMsi au ao ityAdezau Ditau vA / / voto ddvo|| 8 / 3 / 21 // ityanena udantAtparasya jasaH puMsi avo ityAdezo Dit vA bhavati / zeSaM munivatsAdhanaM jJeyam / prathamA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath taruzabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA tarU (tarau tarao taravo tiruNo tarU dvitIyA taruM taruNo tarU saMbodhanam he tarU he taru . ( he tarau he tarao . (he taravo he taruNo . / he tarU ||ath prbhushbdH|| ekavacanam . bahuvacanam .. prathamA pahU pahau pahao pahavo pahuNo pahU dvitIyA pahuM __ pahuNo pahU ... saMbodhanam he pahU he pahu / he pahau he pahao .. / he pahavo he pahuNo he pahU ||ath saadhushbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA sAhU / sAhau sAhao sAhavo / sAhuNo sAhU ___ ityAdi guruvat ||ath vidhushbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA vihU vihau vihao vihavo / vihuNo vihU ityAdi guruvat Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 233 ||ath bhaanushbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA bhANU [bhANau bhANao bhANavo bhANuNo bhANU ityAdi // atha vaayushbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA vAU vAau vAao vAavo vAuNo vAU ityAdi guruvdrupaanni| ||ath RtazabdaH / / ekavacanam / bahavacanam prathamA riU uU riau riao riavo riuNo riu uau uao . / uavo uuNo uU ityAdi // RNarvRSabhavRSau vA / / 8 / 1 / 141 // ityanena Rto rirvA / pksse|| udRtvAdau // 8 / 1 / 131 // ityanena RtuityAdiSu zabdeSu AderRta udbhavati / ||ath RjuzabdaH / / . ekavacanam bahuvacanam prathamA ujjU . .. [ujjau ujjao ujjavo ujjuNo ujjU dvitIyA ujju ujjuNo ujjU ityAdi guruvadrUpANi // udRtvAdau // 8 / 1 / 131 / / ityanenAderRta ukAraH // tailAdau / / 8 / 2 / 98 // ityanena dvitvam prathamA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . . 234 prAkRtazabdarUpAvaliH ||ath viSNuzabdaH // .. ekavacanam bahuvacanam prathamA veNhU viNhU. / veNhau veNhao veNhavo veNhuNo veNhU viNhau viNhao | viNhavo viNhuNo viNhU . ityAdi guruvat ||ath jiSNuzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA jeNhU jiNhU jeNhau jeNhaoM jeNhavo jeNhuNo jeNhU jiNhau jiNhao jiNhavo jiNhuNo jiNhU ityAdi // sUkSma-zna-SNa-stra-hna-ha-kSNAM NhaH // 8 / 2 / 75 // ityanenaH SNa ityasya grahaH / ita edvA / / 8 / 1 / 85 // ityanenAderikArasya saMyoge pare ekAro vA bhavati / ||ath sthANuzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA khaNNU khANU khaNNau khaNNao khaNNavo khaNNuNo khaNNU khANau khANao khANavo khANuNo khANU ityAdi / sthANAvahare / / 8 / 2 / 7 // ityanena sthANuzabde saMyuktasya kho bhavati harazcedvAcyo na bhavati haravAcina: sthANu Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 prAkRtazabdarUpAvaliH . zabdasya tu thANu iti rUpeM bhavati tasya rUpANi tu guruvajjJeyAni / / sevAdau vA / / 8 / 2 / 99 / / ityanena vikalpena dvitve kRte khaNNU khANU iti / // athokArAntastrIliGgaH // ||dhenushbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA dheNU dheNUu gheNUo gheNU dvitIyA dhej gheNUu gheNUo dheNU tRtIyA / gheNua dheNUA dhehi gheNUhi~ dhehi 1 gheNUi dheNUe paJcamI / gheNUa dheNUA dheNUi gheNutto gheNUo gheNUu gheNUe gheNutto gheNUo [ dhaNUhinto dheNUsunto (dheNUu gheNUhinto SaSThI gheNUa gheNUA | dheNUNaM gheNUNa / dheNUMi gheNUe saptamI / gheNUa dheNUA . . gheNUsuM gheNUsu 1 gheNUi dheNue saMbodhanam he dheNu dheNU . (he gheNUu he dheNUo .. he gheNU ||ath dIrghokArAntastrIliGgaH // .. ||vdhuushbdH|| ekavacanam bahuvacanam prathamA vahU vahUu vahUo vahU dvitIyA . vahuM vahUu vahUo vahU tRtIyA / vahUa vahUA vahUhi vahUhi~ vahUrhi / vahUi vahUe Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabathA prAkRtazabdarUpAvaliH paJcamI / vahUa vahUA vahUivahUo vahUu vahUe vahUo . vahUhinto vahUsunto ( vahUu vahUhinto SaSThI vahUa vahUA | vahUNaM vahUNa / vahUi vahUe saptamI |vhuua vahUA vahUsuM vahUsu / vahUi .vahUe saMbodhanam he bahu he vahUu he vahUo he vahU ||ath camUzabdaH // . ekavacanam . bahuvacanam prathamA camU camUu camUo camU dvitIyA camuM . camUu camUo camU saMbodhanam he camu he camUu he camUo he camU ||athokaaraantnpuNsklinggH // ___ // madhuzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA mahuM mahu mahUi~ mahUI mahUNi dvitIyA mahuM mahUi~ mahUI mahUNi tRtIyA mahuNA mahUhi mahUhi~ mAhiM paJcamI / mahuNo mahuo / mahUo mahUu mahUu mahUhinto / mahUhinto mahasunto SaSThI mahuNo mahussa mahUNaM mahUNa saptamI mahummi * mahUsuM mahUsu saMbodhanam he mahu ( he maha' he mahUI / he mahUNi Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH ____237 ||ath RkArAntapulliGgaH // ||bhrtRshbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA bhattA bhattAro / bhattU bhattuNo bhattau bhattavo / bhattao bhattArA dvitIyA / bhattAraM . / bhattU bhattuNo / bhattAre bhattArA tRtIyA / bhattuNA bhattAreNaM bhattUhi bhattArehi | bhattAreNa paJcamI | bhattuNo bhattutto bhattUo / bhattutto bhattUo bhattUu bhattUu bhattUhi bhattUhi bhattUhinto bhattUhinto bhattAratto bhattUsunto bhattAratto bhattArAo bhattArAu bhattArAo bhattArAu bhattArAhi bhattArAhinto bhattArAhi bhattArehi bhattArA bhattArAhinto bhattArehinto bhattArAsunto bhattAresunto SaSThI bhattuNo bhattussa bhattUNaM bhattArANaM / bhattArassa saptamI bhittummi bhattArammi bhattUsuM bhattAresuM / bhattAre saMbodhanam (he bhatta he bhattAra he bhatta he bhattaNo he bhattAro / he bhattau he bhattao he bhattArA // A sau navA / / 8 / 3 / 48 // ityanena Rdantasya zabdasya sau pare AkAro vA / AraH syAdau / / 8 / 3 / 45 // ityanena syAdau Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 - prAkRtazabdarUpAvaliH pare Rta Ara ityAdezaH // RtAmudasyamausu vA / / 8 / 3 / 44 / / ityanena si-am-au-vajite syAdau pare Rdantasya zabdasya udantAdezo vA bhavati // Rto'dvA / / 8 / 3 / 39 // ityanenAmantraNe RkArAntasya sau pare akAro'ntAdezo vA / ArapakSe akArAntatvAddevazabdavadrUpANi bhavinta / ukArapakSe tu guruvat, paraM cAtrokArapakSe paMcamyekavacane bahuvacane ca hirbhavatIti vizeSaH / ||ath krtRshbdH|| ekavacanam bahuvacanam . . prathamA kattA kattAro ka ttU kattuNo kattau / kattao kattArA kattavo dvitIyA . kattAraM | kattU kattuNo / kattAre kattArA tRtIyA / kattuNA kattAreNaM | kattUhi kattUhi kattUhi~ / kattAreNa . . / kattArehi kattArehi~ paJcamI / kattuNo kattUo / kattutto kattUo kattUu kattUu kattutto . kattUhinto kattUsunto kattUhinto kattAratto | kattAratto kattArAo kattArAo kattArAu kattArAu kattArAhi kattArAhi kattArAhinto | kattArehi kattArAhinto kittArA kattArehinto kattArAsunto kattAresunto SaSThI / kattuNo kattussa / kattUNaM kattUNa kattArassa / kattArANa kattArANaM saptamI / kattummi kattArammi / kattUsuM kattAresuM / kattAre . kittUsu kattAresu Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 239 saMbodhanam / he katta he kattAra prathamAvat / he kattAro . . . ||ath pitRzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA piA piaro / piU piuNo piau [piao piavo piarA, dvitIyA piaraM piU piuNo piare piarA tRtIyA piuNA piareNaM piareNa (piUhiM piUhi piUhi~ (piarehiM piarehi piarehi~ paJcamI / piuNo piUo piUu / piUo piUu piUhinto piUhinto piaratto | piUsunto piaratto piarAo piarAu |piarAo piarAu piarAhi piarAhinto | piarAhi piarehi piarA piarAhinto piarehinto piarAsunto piaresunto SaSThI (piuNo piussa ipiUNaM piarANaM piarassa .. (piUNa piarANa saptamI (piummi piarammi piUsuM piaresuM piare saMbodhanam he pia he piaraM prathamAbahuvacanavat // A sau navA // 8 / 3 / 48 // ityanena RtaH sau pare AkAro vA / nAmnyaraH / / 8 / 3 / 47 // ityanena RtaH saMjJAyAM syAdau pare ara ityAdezaH / / RtAmudasyamausu vA / / 8 / 3 / 44 // ityanena saMjJAyAmukAro na vihitastathApi RtAmiti bahuvacanasya vyAptyarthatvAt saMjJAyAmapi vA bhavati // Rto'dvA / / 8 / 3 / 39 // Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 prAkRtazabdarUpAvaliH ityanenAmantraNe sau Rto'kAro'ntAdezo vA / nAmnyaraM vA / / 8 / 3 / 40 / / ityanenAmantraNe sauM RtaH saMjJAyAM araM ityantAdezo vA / / evaM jAmAtRbhrAtrAdayaH pitRvajjJeyAH / . // atha RkArAntastrIliGgaH // __ ||maatRshbdH // . ekavacanam bahuvacanam prathamA __mAI mAA mAIu mAIo.mAI mAUu mAUo mAU , mAAu mAAo mAU dvitIyA mAI mAaM . .. .. prathamA-bahuvacanavat tRtIyA / mAIa mAIA mAIi mAIhiM mAUhiM mAIe mAUa. mAhiM .. mAUA mAUi mAUe mAAa mAAi mAAe paJcamI | mAIa mAIA | mAIo mAIu mAIi mAIe mAIhinto mAIsunto mAIo mAIu. | mAUo mAUu mAIhinto mAUa mAUhinto mAUsunto mAUA mAUi mAAo mAAu mAUe mAUo mAAhinto mAAsunto mAUu mAUhinto mAAa mAAi mAAe. mAatto mAAo mAAu mAAhinto Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 prAkRtazabdarUpAvaliH SaSThI tRtIyAvat ... mAINaM mAUNaM mAANaM saptamI tRtIyAvat mAIsuM mAUMsuM mAAsuM saMbodhanam he mAI he mAe he mAA prathamAbahuvacanavat // mAturidvA / / 8 / 1 / 135 / / ityanena sUtreNa yadyapi gauNasya mAtRzabdasya Rta idvA vidhIyate tathApi tasya vRttau kvacidagauNasyApi bhavatIti pratipAdanAdatra mAtRzabde Rta idvA / / A arA mAtuH / / 8 / 3 / 46 / / ityanena.mAtRzabdasya RtaH syAdau A arA ityAdezau bhavataH / bAhulakAjjananyarthasya A bhavati / devatArthasya tu mAtRzabdasya arA ityAdezaH / tasya prathamaikavacane mAI mAarA iti rUpadvayaM bhavati / zeSaM pUrvoktajananyarthamAtRzabdavadrUpANi bhavanti / itvapakSe mAtRzabdasya buddhivat utvapakSe tu dhenuvat / / A, arA, pakSe tu mAlAvaditi tattvam / . ||ath svasRzabdaH // ekavacanam .. bahuvacanam prathamA sasA sasAu sasAo sasA // svasrAderDA / / 8 / 3 / 35 / / ityanena svasrAdeH striyAM vartamAnAt DA pratyayo bhavati ityAdi mAlAvat / evaM nanAnhazabdasyApi naNandA ityAdi mAlAvat / . ||ath duhitRzabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA dhUA duhiA .. dhUAu dhUAo dhUA / duhiAu duhiAo duhiA saMbodhanam / he dhUe .he. dhUA prathamAbahuvacanavat he duhie he duhiA. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 - prAkRtazabdarUpAvaliH // duhitR-bhaginyodhUA-bahiNyau // 8 / 2 / 126 // ityanenAnayoretAvAdezau vA bhvtH| .. ||ath okArAntaH pulliGgaH // ||goshbdH // // gavyau-AaH // 8 / 1 / 158 // ityanena gozabde otaH sthAne au-Aa-ityAdezau bhavatastena gau-gAa-iti rUpe bhavataH / gau ityasya rUpANi guruzabdavadbhavanti / gAa-ityasya tu devavadbhavanti / sUtre tu gauo gauA iti yad dRzyate tat gozabdAt svArthike ke pratyaye sati bhavatIti bhAvyam / ||ath okArAntaH strIliGgaH // ||goshbdH // ekavacanam bahuvacanam prathamA gAMvI gAvIA / gAvIu gAvIo gAvI gAvIAu gAvIAo gAvIA -- ityAdi gaurIvat / / Ita: sezcA vA // 8 / 3 / 28 // ityanena striyAM vartamAnAdIkArAntAt serjas-zasozca sthAne AkAro vA / AkArapakSe mAlAvat / IkArapakSe ca gaurIvat / gAvI iti tu / goNAdayaH // 8 / 2 / 174 // ityanena gozabdasya striyAM nipaatyte| ||ath aukArAntaH strIliGgaH // ||naushbdH // ekavacanam * bahuvacanam prathamA nAvA nAvAu nAvAo nAvA Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 243 ityAdi mAlAvat // nAvyAvaH // 8 / 1 / 164 / ityanena nauzabde auta AvAdezo bhavati tataH striyAmAp bhavati tena nAvA iti rUpaM jAtam / ||ath nakArAntaH pulliGgaH // // AtmanzabdaH // ekavacanam . bahuvacanam prathamA (appANo appA (appANA appANo appo attANo .. appA attANA attA attoM attANo attA dvitIyA / appANaM appaM appANe appANA appANo attANaM attaM appe appA attANe attANA attANo atte attA tRtIyA / appaNiA appaNaiA (appANehi appehi appANeNaM appaNA attANehiM attehiM appeNaM attANeNaM attaNA atteNaM paJcamI / appANatto appANAo appANatto appANAo appANAu appANAhiM appANAu appANAhi appANAhinto appANA appANehi appANAhinto appANo appatto appANehinto appANAappAo appAu appAhi sunto appANesunto appAhinto appA appatto appAo attANatto attANAo. appAu appAhi appehi attANAu attANAhi appAhinto appehinto Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 ... prAkRtazabdarUpAvaliH attANAhinto attANA (appAsunto appesunto attANo attatto attAo attatto attAo attAu attAu attAhi attAhi attehi attAhinto attAhinto attA attehinto attAsunto attesunto ||appaannss appaNo appANANaM appANaM appassa attANassa attANANaM attANaM . / attaNo attassa . saptamI appANammiM appANe / appANesuM appesuM appammi appe , [ attANesuM attesuM . attANammi attANe . attammi atte saMbodhanam | he appANa he appANo | he appANA he appANo he appA he appa , (he appA he attANo he appo he attANa he attANA he attA / he attANo he attA he atta he atto // bhasmAtmanoH po vA // 8 / 2 / 51 // ityanenAtmanzabde saMyuktasya po vA bhavati // puMsyana ANo rAjavacca // 8 / 3 / 56 // ityanena pulliGge vartamAnasyAnantasya sthAne ANa ityAdezo vaa| ANAdeze ca devavat / pksse| rAjJaH / / 8 / 3 / 49 // ityanenAntyasya sau pare vAtvam tena appA iti rUpaM siddham / pakSe / appo iti devavat / ataH se?H, ityAdayaH pravartante / adho manayAm / / 8 / 2 / 78 // ityanena saMyuktasyAdho vartamAnasya masya lug bhavaMti tena attA ANAdeze ca attANo iti siddham / pakSe atto iti tasyApi rUpANi devavat / yadA prathamaikavacane serAttve kRte sati appA attA iti hic che Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAla: prAkRtazabdarUpAvaliH 245 rUpe siddhyatastadA // jas-zas-Gasi-DasAM No / / 8 / 3 / 50 // ityanena No ityAdezo vA ToNA / / 8 / 3 / 51 // ityanena yAyAH sthAne NA ityAdezo vA ityayaM vizeSaH / AtmanaSTo NiA-NaiA // 8 / 3 / 57 // ityanenAtmanaH parasyASTAyAH sthAne NiANaiA-ityAdezau vA / zeSaM tUktameva / No ityAdeze kRte / jaszas- Gasi-tto-do-dvAmi dIrghaH / / 8 / 3 / 12 // ityanena sarvatra dIrghaH / SaSThyekavacane tu vidhAnAbhAvAnna / tena appaNo attaNo iti siddham / ||ath rAjanazabdaH // ekavacanam bahuvacanam prathamA rAyA rAyANo rAyo rAiNo rAyANo rAyANA rAyA dvitIyA rAiNaM rAyANaM rAyaM (rAiNo rAyANe rAyANA / rAyANo rAyA rAe . tRtIyA (raNNA rAiNA rAyANeNaM (rAIhiM rAyANehiM rAyANeNa rAyaNA rAehiM ityAdi (rAeNa rAeNaM paJcamI / raNo rAiNo rAyANo: / rAitto rAIo rAIDa rAIhi | rAyANatto rAyANAo rAIhinto rAIsunto rAyANAu rAyANAhi rAyANatto rAyANAo rAyANAhinto rAyANA rAyANAu rAyANAhi rAyatto rAyAo rAyAu rAyANehi rAyANAhinto |'raayaahi rAyAhinto rAyA rAyANehinto rAyANAsunto rAyANesunto rAyatto rAyAo | rAyAu rAyAhi rAehi Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 prAkRtazabdarUpAvaliH | rAyAhinto rAehinto / rAyAsunto rAesunto. SaSThI (raNNo rAiNo rAyaNo rAiNaM rAINaM rAyANassa rAyassa rAyANANaM rAyANaM saptamI (rAimmi rAe rAyANe rAIsuM rAyANesuM rAesuM / rAyammi rAyANammi saMbodhanam | he rAyA he rAyANa he rAiNo he rAyANo (he rAyANI he rAya he rAyANA he rAyA he rAyo , . ||raajnyH // 8 / 3 / 49 // ityanena rAjJo'ntyasya AtvaM sau // puMsyana ANo.rAjavacca / / 8 / 3 / 56 // ityanenANAdezo vA / pakSe ataH se?H / / 8 / 3 / 2 // iti pravarttate tena rAyA iti rUpaM tasya rUpANi devavat / / jas-zas-Gasi-GasAM No // 8 / 3 / 50 // ityanena rAjanzabdAtpareSAmeSAM No ityAdezo vA / kRte ca No Adeze / / irjasya nno-nnaa-ddau||8|3|52 // ityanena rAjanzabdasambandhino jakArasya sthAne No-NA-GiSu pareSu ikAro vA / pakSe / rAyANo api / iNamamAmA / / 8 / 3153 / / ityanena rAjanazabdasambandhino jakArasya amAmbhyAM sahitasya sthAne iNam-ityAdezo vA / / ToNA / / 8 3 / 51 // ityanena yayAH sthAne NA ityAdezo vA / / IdbhisbhyasAmsupi / / 8 / 3 / 54 // ityanena rAjanazabdasambandhino jakArarasya bhisAdiSu pareSu IkAro vA / tena bhis pratyaye, rAIhiM iti rUpam / paJcamIbahuvacane tu / / hUsvaH saMyoge / / 8 / 1 / 84 // ityanena husve kRte rAitto iti rUpaM bhavati / Ajasya ya-GasiGassu saNANoSvaN / / 8 / 3 / 55 // ityanena rAjanzabde Aja ityavayavasya NA-No-ityAdezApaneSu TA-Gasi-Gassu pareSu aN vA bhavati / tena-raNNA-rAiNA-raNNo rAiNo ityAdi siddham / Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH - 247 evaM yuvan-ityasya juvANo-juvA-juvo / brahman-ityasya bamhANo-bamhA-bamho / adhvana ityasya addhANo-addhA-addho / ukSan ityasya ucchANo-ucchA-uccho / grAvan ityasya gAvANogAvA-gAvo / pUSan ityasya pUsANo-pUsA-pUso / takSan ityasya takkhANo-takkhA-takkho / mUrddhan ityasya muddhaanno-muddhaa-muddho| zvan ityasya sANo-sA-so ityAdi rAjazabdavat / / ||ath dvizabdasya rUpANi // bahuvacane prathamA duve doNNi veNNi do ve duNNi viNNi dvitIyA prathamAvat / tRtIyA dohi vehi paJcamI doo dou dohinto dosunto veo veu vehinto vesunto SaSThI doNhaM doNha veNhaM veNha duNhaM duNha viNhaM viNha saptamI dosuM vesuM // duve-doNNi-veNNi ca jas-zasA // 8 / 3 / 120 // ityanena dveH sthAne ete traya AdezA bhavanti cakArAt do-ve-api bhavataH // dverdo-ve / / 8 / 3 / 119 // ityanena dvizabdasya tRtIyAdau vibhaktau do-ve ityAdezau bhavataH // saMkhyAyA Amo Nha NhaM / / 8 / 3 / 123 // ityanenAmo chaha-chahaM ityAdezau bhavataH / prathamAyAM SaSThyAM ca / / hUsvaH saMyoge / / 8 / 1 / 84 / / ityanena hrasve kRte, duNNi-viNNi-duNDaM-viNhaM, iti rUpANi bhavanti / ||ath trizabdasya rUpANi // bahuvacane . prathamA tiNNi dvitIyA tiNNi tRtIyA tIhi paJcamI tIo tIu tIhinto tIsunto SaSThI tiNhaM tiNha . saptamI tIsuM tIsu Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 prAkRtazabdarUpAvaliH // stiNNiH // 8 / 3 / 121 // jas-zasbhyAM sahitasya vestiNNiH // trestI tRtIyAdau / / 8 / 3 / 118 // traiH sthAne tI ityAdezaH / ||ath caturzabdaH // bahuvacane prathamA cattAro cauro cattAri dvitIyA prathamAvat tRtIyA caUhiM caUhi caUhi~ paJcamI caUo. cauo caUu cauu caUhinto __ cauhinto caUsunto causunto SaSThI cauNhaM cauNha . saptamI caUsuM causu // caturazcattAro cauro cattAri // 8 / 3 / 122 // ityanena caturzabdasya jas-zasbhyAM saMhitasya cattAro-cauro-cattAri ityete traya AdezA bhavanti // caturo vA / / 8 / 3 / 17 / / ityanena catura udantasya bhis-bhyas-supsu pareSu dIrgho vA bhavati / ||ath paJcanzabdaH // bahuvacane prathamA paMca . dvitIyA paMca tRtIyA paMcahiM paMcahi paMcahi~ . . paJcamI paMcahinto paMcasunto SaSThI paMcaNhaM paMcaNha saptamI paMcasuM. ... ||ath SaSzabdaH // bahuvacane prathamA cha dvitIyA cha tRtIyA chahiM chahi chahi~ paJcamI chahinto chasunto . SaSThI chaNhaM chaha saptamI chasuM Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 prAkRtazabdarUpAvaliH _ evaM saptan-aSTan-navan-dazanprabhRtayaH / / dvivacanasya bahuvacanam / / 8 / 3 / 130 // sarvAsAM syAdInAM tyAdInAM ca vibhaktInAM dvivacanasya sthAne bahuvacanaM bhavati / pAehiM gacchai pAdAbhyAM gacchati / doNNi kuNanti dvau vA dve vA kurutaH // caturthyAH SaSThI / / 8 / 3 / 131 // muNissa muNINa vA dei, munaye munibhyo vA dadAti / / namo nANassa namo jJAnAya namo gurussa namo gurave // tAdarthyaGervA / / 8 / 3 / 132 // tAdarthyavihitasya Dezcaturthyekavacanasya sthAne SaSThI vA devassa-devAya / devArtham // kvacid-dvitIyAdeH / / 8 / 3 / 134 // dvitIyAdInAM vibhaktInAM sthAne SaSThI vA kvacit / sImAdharassa vande / atra dvitIyAyAH SaSThI / dhaNassa laddho / dhanena labdhaH / cirassa mukkA cireNa muktA / tesimeamaNAiNNaM / tairetadanAcIrNam / atra tRtIyAyAH sssstthii| corassa bIhai / caurAdvibheti atra paJcamyAH SaSThI / piThThIe kesabhAro / pRSThayAM kezabhAraH atra saptamyAH SaSThI // dvitIyA-tRtIyayoH saptamI // 8 / 3 / 135 / / dvitIyA-tRtIyayoH sthAne kvacit saptamI / nayare na jAmi nagaraM na yAmi / atra dvitIyAyAH / tesu-alaMkiA puhavI / tairalaGkRtA pRthivI / atra tRtIyAyAH saptamI / paJcamyAstRtIyA ca // 8 / 3 / 136 // paJcamyAH sthAne kvacittRtIyAsaptamyau bhavataH / coreNa bIhai / caurAdvibheti / anteure rmiumaago| anta:purAd ntvAgataH / saptamyA 'dvitIyA // 8 / 3 / 137 // ityanena saptamyA: sthAne kvacidvitIyA / vijjujjoyaM bharai rattiM / ArSe tRtIyApi dRzyate teNaM kAleNaM teNaM samayeNaM / prathamAyA api dvitIyA kvacid dRzyate / cauvIsaMpi jiNavarA / caturviMzatirapi jinavarAH Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 'prAkRtazabdarUpAvaliH // zrIrastu / / . ||shriigurve nmH|| . ||sNskRtvaakyaanaaN prAkRtam // na moktavyo jinadharmaH - Na muttavvo jiNadhammo / yathA jAtaM tathA kathitam - jaha jAyaM taha kahiyaM / dAnenAjitaM puNyam - dANeNajjiyaM puNNaM . . eSA pratyakSA rAkSasI-esA paccakkhA rkkhsii| narakasya catvAri dvArANi-naragassa cattAri dArANi / bhagavan kA mama gatirbhaviSyati-bhayaMvaM kA me gaI bhavissai / bhagavato dezanA bhavamathanI.- bhagavao desaNA bhavamahaNI / kRtasya karmaNaH pazcAttApaH kartavyaH - kayassa kammaNo pacchAyAvo kaayvvo| . nRpapuruSaiH sArdhamAgataH - nivapurisehiM sddhimaago| tava nAma na jAnAmi-tujjha NAmaM Na jANAmi / mama nAma devadattaH - majjha NAmaM devdino| idaM pustakaM kuta AnItam-iNaM putthayaM kudo ANIyaM / / jinabhavanaM dRSTaM tvayA-jiNabhavaNaM diTuM tae / bhaktibhara nirbharAGgaH puruSo dRSTaH / bhattibharanibbharaGgo puriso diTTho / ghanaghAticatuSkakarmadalanArthaM yatnaH kartavyaH- ghaNaghAicaukkakammadalaNatthaM jatto kaayvvo| lokAlokaprakAzakaM kevalajJAnam-loAloapayAsagaM kevalanANaM / saMsAre nAsti saukhyam-saMsArammi natthi sukkhaM / Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH lubdhA narA narake patanti-luddhA NarA Narage paDanti / namaH saMyogAdvipramuktAya-Namo saMjogA vippamukkassa / idAnIM tava kAryaM kariSyAmi-eNhiM tuha kajjaM karissAmi / pApasya gurupArve gardA kAryA-pAvassa guruMpAsammi garihA kjjaa| . eSa tava pUrvabhavabhartA-eso tuha puvvabhavabhattA / / dhyAnagatacittaM sAdhuM prabhaNanti-jhANagayacittaM sAhuM pabhaNaMti / nizcalacittasya truTyati bhavapAza:-Niccalacittassa tuTTai bhvpaaso| munayo dhyAnAnalena dahanti karmANi-muNiNo jhANANaleNa dahati kammANi / .. . . . jano'nubhavati zubhAzubhaM karma-jaNo aNuhavai suhAsuhaM kmm| saddharmeNa dehAd rogAH praNaSTAH-saddhammeNaM dehAo rogA paNaTThA / mama pratijJA saMpUrNA abhavat-maha paiNNA saMpuNNA hotthA / sa munivarendraM vandate vinayena-so muNivariMdaM vaMdai viNayeNaM / bhavanadvAre sA samupasthitA-bhavaNaduvArammi sA samuvaTThiyA / dattvA dharmalAbhaM munivareNa pratipAditaM dharmasvarUpam -dAUNa dhammalAhaM muNivareNaM paDivAiyaM dhmmsruuvN| jinasya dezanA kadApi niSphalA na jAyateM vIrasya bhagavato jAtA iti Azcaryam-jiNassa desaNA kayA vi NipphalA Na jaayi| vIrassa bhagavao jAyA ii accherN| darzanabhraSTasya nAsti nirvANam-daMsaNabhaTThassa natthi nivvANaM / mA hiMsyAtsarvabhUtAni-mA hiMsijjA savvabhUyANi / kanakamiva catubhirdharmaM parIkSeta-kaNayaM va cauhi dhamma prikkhijjaa| manasA devAnAM vAcA nRpANAM ca kAryasiddhirbhavati-maNasA devANaM vAyA nivANa ya kajjasiddhI hvi| Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 . . . prAkRtazabdarUpAvaliH satyapratijJAH khalu tapasvino bhavanti-saccappaiNNA khu tavassiNo havanti / merusaMyogAttRNamapi kanakaM jAyate-merusaMjogA taNamavi kaNayaM jaayi| aSTAdazapApasthAnAni sadA vAni-avArasapAvaTThANANi sai vjjaaiN| tatra prANAtipAto nAma prathamaM pApasthAnaM mahAnarthakulagRham-tattha pANAivAo nAma paDhama pAvaTThANaM mhaanntthkulhrN| . mRSAvAdo nAma dvitIyaM mahApApavivardhakaM pApasthAnam-musAvAo nAma bIyaM mahApAvavivaDDagaM pAvaTThANaM / adattAdAnaM nAma tRtIyaM ihaparalokaduHkhaikahetupApasthAnam-adinnAdANaM nAma taiyaM ihaparalogaduhegaheupAvaTThANaM / .. parabrahmapadavighnanibandhanaM dravyabhAvaprANaharaNamabrahmanAma caturthamparabaMbhapayavigghanibaMdhaNaM daMvvabhAvapANaharaNamabaMbhaM nAma cautthaM / suvibudhajIvagrahilavidhau grahaH parigrahaH mUrchAparaparyAya: paMcamamsuvibuhajIvagahilavihimmi ggaho pariggaho mucchavarapajjAo paMcamaM / AtmazarIrasaMtApanadAvAnala: prItivinAzaphala: krodho nAma SaSThamAyasarIrasaMtAvaNadAvANalo pIiviNAsaphalo koho NAma charcha / jJAnAdibhAvAsu vinAzanAjagaro vizeSato vinayanAzako mAno nAma saptamam-nANAIbhAvAsuviNAsaNAjagaro visesao viNayaNAsago mANo NAma sattamaM / satyasUryAstasaMdhyA duryazorAjadhAnI ArjavavinAzinI mAyA nAmASTamam-saccasUriyatthasaMjhA dujjasorAyahANI ajjavaviNAsiNI mAyA NAmamaTThamaM / sarvasattvasaMtrAsako mahAsarpakalpaH sarvavinAzako lobho nAma navamamsavvasattasaMtAsago mahAsappakappo savvaviNAsago loho NAmaM nnvmN| 1. asavaH praannaaH| Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 prAkRtazabdarUpAvaliH sarvasaMklezajanaka AtmasausthyavibAdhako rAgo nAma dazamamsavvasaMkilesajaNago appasutthavibAhago rAgo NAma dasamaM / zamendhanadavAnalo nirvANamArgAgnirdvaSo nAmaikAdazam-samiMdhaNadavANalo nivvANamaggaggI deso NAma ekkArasaM / zArIramAnasAnekAdhivyAdhisamutpAdaka: kalaho nAma dvAdazamsArIramANasANegAhivAhisamuppAyago kalaho NAma duvAlasaM / asadoSAropaNasvarUpaM ajJAnasahacaritabhAvamabhyAkhyAnaM nAma trayodazam-asaddosArovaNasarUvaM annANasahacariyabhAvamabbhakkhANaM nAma tersN| paraguhyodghaTTanasvabhAvaM bhavavAridhivivardhanenduH paizunyaM nAma caturdazamparagujjhugghaTTaNasahAvaM bhavavArihivivaDDaNindU pesunaM nAma cuddsN| zItoSNakSutpipAsAdyanekaduHkhazatasahasrakalitasvarUpa-narakAdipatanasAdhanaM ratyaratInAma paMcadazam-sIuNha khuhApivAsAiNegadukkhasayasahassakaliyasarUvanaragAipaDaNasAhaNaM rattaraInAma paNNarahaM / anekaduHkhadAridyopadravasaMkIrNabhavavAsahetuH paraparivAdo nAma SoDazam-aNegaduHkkhadAliduvaddavasaMkiNNabhavavAsaheU paraparivAo nAma solsN|. .. mahAnarthaparaMparAtaruzreNIvikaTabhavATavIbhramaNaheturmAyAmRSAvAdo nAma saptadazam-mahANatthaparaMparAtaruseDhIviyaDabhavADavIbhamaNaheU mAyAmusAvAo nAma sattarasaM / saMsArasaMtatipravardhanaikabIjaM mohaprAsAdamUlaM mithyAdarzanazalyaM nAmASyadazam-saMsArasaMtaipavaDDhaNegabIyaM mohapAsAyamUlaM micchAdaMsaNasalaM naamaatttthaarsN| ... dharmo dvividhaH zrutacAritrabhedAt-dhammo duviho suycaarittbheaa| Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 254 prAkRtazabdarUpAvaliH karikarNacaMcalA lakSmI:-karikaNNacaMcalA lcchii| AyuSaH kSaNamapi na vizvAsa:-Aussa khaNamavi na viisaaso| svajanaviyogena me mano'tIvataraM pIDayaMti-sayaNavijogeNa majjha maNo aIvayaraM piilei| ayamAkAzavAyuH svedalavAnAcAmati-iNamo AgAsavAU seyalavA aayaamei| kezarinAdaM nizamya sarve mRgAstrasanti-kesarinAaM nisamma savve migA tsnti| . jIvo'nAdinidhanaH-jIvo aNAinihaNo / pravAhata: karmAnAdinidhanaM-pavAhao kammaM aNAinihaNaM / pApena duHkhito dharmeNa sukhitazca-pAveNa dukkhio dhammeNa suhio y| . . . samyaktvapUrvakaM sakalaM saphalam-sammattapuvvayaM sayalaM sahalaM / anyatsarvaM nirarthakam-annaM savvaM niratthayaM / dharma uttamaH puruSArtha:-dhammo uttimo purisattho / trikAlaM jinapUjanaM kuryAt-tiyAlaM jiNapUyaNaM kujjaa| mithyAtvaM pariharata-micchattaM prihrh| susAdhavaH sadA vandanIyAH-susAhuNo sayA vNdnnijjaa| . abhinavaM zlokaM zikSeta-ahiNavaM silogaM sikkhijjA / ajJAnaM khalu mahAbhayam-annANaM khu mahabbhayaM / jIvAjIvAdijJAnaM kuryAt-jIvAjIvAiNANaM kujjaa| tataH samyagdharmapratipattiH-tao sammaM dhmmpddivttii| rAjarakSitAni tapovanAni bhavanti-rAyarakkhiyANi tavovaNANi huMti Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 255 na kiMcitpratipannaM rAjJA-na kiMci paDivannaM rAiNA / dharmakArye udyuktaH zrAvako bhavati-dhammakajjami ujjuo sAvago hoi / puSNAti dharmaM sa pauSadhaH-posei dhammaM so posho| paMca mahAvratAni sAdhUnAm-paMca mahavvayANi sAhUNaM / dvAdazavratAni zrAvakANAm-duvAlasavayANi sAvagANaM / pratidivasamAvazyakaM kuryAt-paidivasamAvassayaM kujjaa| . durmantriNA nRpativinazyati -dummantiNA nivaI viNassai / zaThasaMsargAcchIlaM vinazyati-saDhasaMsaggA sIlaM viNassai / yadi sadvidyA tasmAtkiM dhanaiH-jai.savvijjA tA kiM dhaNehiM / vIrasya prathamo gaNadharo gautamaH-vIrassaM paDhamo gaNaharo goymo| RSabhasya ca puNDarIka:-risahassa ya puNddriio| akAmabrahmacaryavAsenApi devaloke gamyate-akAmabaMbhaceravAseNa vi devaloge gmmi| dravyaparyAyobhayasvarUpo bhAvaH-davvapajjAyobhayasarUvo bhAvo / dharmAdharmAkAzakAlajIvapudgalA dravyANi dhammAdhammAgAsakAlajIvapuggalA dvvaaii| udaye 1bhAnemeH sarve padArthA dRzyante-udayammi bhANemissa savve payatthA dIsanti / . pravacanarAgaH saMsArajaladhipotakalpa:-pavayaNarAgo sNsaarjlhipoykppo| / paramapadaM zAzvataM sthAnaM siddhazilA-paramapayaM sAsayaM ThANaM siddhsilaa| 1. sUryasya. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prAkRtazabdarUpAvaliH // zrIrastu // ||shriigurve namaH // ||praakRtvaakyaanaaN saMskRtam / / Namo jiNANaM-namo jinebhyaH / dhammo jayai-dharmo jayati / vaNaM gacchAmi-vanaM gacchAmi / Nivo gacchai-nRpo gacchati / Namo arihantANaM-namo'rhadbhyaH / muNI dhammaM kahei-munirdharmaM kathayati / usahaM Namaha-RSabhaM nmt| . guruNo NamAmi-gurUn namAmi / pasaMsaNijjaM sIla-prazaMsanIyaM zIlam / kiM te uvveyakAraNaM-kiM te udvegakAraNam / io gao devadiNNo-ito gato devadattaH / deva dehi samIhiyaM-deva dehi samIhitam / mae rAiNo niveiyaM-mayA rAjJe niveditam / mae jAvajjIvaMNa bhottavvaM-mayA yAvajjIvaM na bhoktavyam / savvesi piyaM vattavvaM-sarveSAM priyaM vaktavyam / jiNavANI suNaha-jinavANI zruNuta / eso me bandhavo-eSa me bAndhavaH / dhammeNa dhaNasamiddhI-dharmeNa dhanasamRddhiH / dhammeNa suvitthaDA kittI-dharmeNa suvistRtA kItiH / dhammo pAvei suraloga-dharmaH prApayati suralokam / jatto guNesu kAyavvo-yatno guNeSu kartavyaH / eassa saphalaM jIviyaM-etasya saphalaM jIvitam / Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 257 so mUsAvAyaM Na bhAsei-sa mRSAvAdaM na bhASate / micchatthu me savvaduriyaM-mithyAstu me srvduritm| Namutthu pavayaNadevIe-namo'stu pravacanadevyai / nimmalaM gaMgAe jalaM-nirmalaM gaGgAyA jalam / a~uNAi asiyaM pANiaM-yamunAyA 1asitaM pAnIyam / mittI me savvabhUyesu-maitrI me sarvabhUteSu / egohaM Natthi me koi - eko'haM nAsti me ko'pi| jiNasAsaNaM pavajjAmi-jinazAsanaM prapadye / thuNAmi bambhaceradhArage-staumi brahmacaryadhArakAn / santu jiNA me saraNaM-santu jinA me zaraNam / devAvi taM NamaMsanti-devA api taM namasyanti / kusalaM te sarIrassa-kuzalaM te shriirsy| . devo tuha darisaNao majjha pAvaM paNaTuM-deva tava darzanato mama pApaM prnnssttm| Na hoi miyaMkabimbAo aMgAkhuTThI-na bhavati mRgAGkabimbAdaGgAravRSTiH / jaM puvvaNhe diTuM taM avaraNhe Na dIsai-yatpUrvANe dRSTaM tadaparAhve na dRshyte| sumiNatullo eso saMsAro-svapnatulya eSa saMsAraH / pamAoM paramo sattU-pramAdaH paramaH zatruH / meho gajjai-megho garjati / vacchAo paNNAi~ paDanti-vRkSAt parNAni patanti / nijjalamiNamo talAyaM-nirjalamidaM taDAgam / NAhaM karemi rosaM-nA'haM karomi roSam / mAiM2 kAhI rosaM-mA kArSI rossm| 1. kRSNam. 2. mAiM iti mArthe pryoktvym| . . Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 prAkRtazabdarUpAvaliH duvAlasaMgaM paNivayAmi-dvAdazAGgaM praNipatAmi / eAo mAlAo peccha-etA mAlAH preksssv| . girimmi sattuMjayammi paurAi~ jiNagharAi~ santi-girau zatruJjaye pracUrANi jinagRhANi snti| .. aikkantesu bahusu vAsesu paiNNA saMpuNNA-atikrAnteSu bahuSu varSeSu pratijJA sampUrNA / mandapuNNANaM gehesu lacchI Na ciTThai-mandapuNyAnAM gRheSu lakSmIna tisstthti| puvvakayANaM kammANameriso phalavivAgo dIsai-pUrvakRtAnAM karmaNAmIdRzaH phalavipAko dRzyate / vandAmi ajjavairaM-vande aaryvjrm| vandAmi bhagavaI devi-vande bhagavatI devIm / giriNo vAuNA Na kaMpanti-girayo, vAyunA na kampante / candeNaM rayaNI sohai-candreNa rajanI zobhate / NaTuM te sattusaiNNaM-naSTaM te zatrusainyam / vaNammi sigAlA rattIe sadde kuNanti-vane zRgAlA rAtrau zabdAn kurvanti / aTThArahadosavivajjiyA jiNA bhaNiyA-aSTAdazadoSavivarjitA jinA bhnnitaaH| nirIhA ceva tavassiNo havanti-nirIhAzcaiva tapasvino bhavanti / aiparikkhINadeho lakkhijjasi-atiparikSINadeho lakSyase / patto mAsamatteNa kAleNa khiipaiTThiyaM-prApto mAsamAtreNa kAlena kSitipratiSThitam / mae satthANi parisIliyANi-mayA zAstrANi prishiilitaani| . ahameNDiM nAaM paDhAmi-ahamidAnI nyAyaM ptthaami| . Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 prAkRtazabdarUpAvaliH akayapuNNA paraparihavaM sahanti-akRtapuNyAH paraparibhavaM sahante / bubhukkhAo pIliyomhi-bubhukSAtaH pIDito'smi / aha patto vasantamAso-atha prApto vasantamAsaH / pajjusaNApavvammi avassaM sAvagehiM dhammo karaNijjoparyuSaNAparvaNyavazyaM zrAvakairdharmaH krnniiyH| . jiNehiM duviho dhammo pannatto-jinairdvividho dharmaH prjnyptH| . pavatto pAyalittapurammi Usavo-pravRttaH pAdaliptapure utsavaH / mae tiNNi rayaNAMNi aMgIkayANi-mayA trINi ratnAnyaGgIkRtAni pUiyavvA sai kuladevIo-pUjayitavyAH sadA kuladevyaH / ArAhaiyavvaM sammaiMsaNaM-ArAdhayitavyaM samyagdarzanam / itthIsaMsaggo Na kAyavvo-strIsaMsargo na karttavyaH / dhammammi ujjamo viheo-dharme udyamo vidheyaH / nANadaMsaNacarittaloho pasatthaloho-jJAnadarzanacAritralobhaH prazasta lobhaH / puttakalattAINi aNiccANi havanti-putrakalatrAdInyanityAni bhavanti / calaNasahAvo dhammo-calanasvabhAvo dharmaH / thirasahAvo ahammo-sthirasvabhAvo'dharmaH / nANaM paJcavihaM pannattaM-jJAnaM paJcavidhaM prajJaptam / dasaviho sAhudhammo paDivAio-dazavidhaH sAdhudharmaH pratipAditaH / mae saMpuNNaM samaNattaNaM parivAliyaM-mayA sampUrNa zramaNatvaM paripAlitam / / virataM me cittaM bhavapavaJcAo-viraktaM me cittaM bhavaprapaJcAt / samuppannaM kevalaM jambUsAmissa-samutpannaM kevalaM jambUsvAminaH / puvvabbhAsao imassa mamovari rAgotthi-pUrvAbhyAsato'sya mamopari rAgo'sti / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 . . prAkRtazabdarUpAvaliH bho mahANubhAva vaJcaNApariNAmaM caya-bho mahAnubhAva vaJcanApariNAma tyj| lacchItilayaM NAmaM Nayaramatthi-lakSmItilakaM nAma nagaramasti / kayaM teNa pANiggahaNaM-kRtaM tena pANigrahaNam / .. jaNaNIe cintiyaM-jananyA cintitam / / vinAo tuha vuttanto imiNA-vijJAtastava vRttAnto'nena / ravaovasamamuvagayaM carittamohaNIyaM-kSayopazamamupagataM caaritrmohniiym| . mAillo puriso nirayaM gacchai-mAyAvI puruSo nirayaM gacchati / pavano vijayavaddhamANAyariyasamIve pavvajja-prapanno vijayavarddhamAnAcAryasamIpe prvrjyaam| patto mae devaseNagurusamIve savvaNNubhAsio dhammo-prApto mayA devasenagurusamIpe sarvajJabhASito dharmaH / gao so pADalIputtaM davvasaMgahaNimittaM-gataH sa pATalIputraM dravyasaGgrahanimittam / suviNammi suvaNNakalaso muhaM pavisanto me diTTho-svapne suvarNakalazo mukhaM pravizan mayA dRSTaH / , teNa muNiNA aNasaNavihiNA sarIraM paricattaM-tena muninA'nazanavidhinA zarIraM parityaktam / samatthameiNItilayabhUyaM jayapuraM nAma nayaramatthi-samasta-medinItilakabhUtaM jayapuraM nAma nagaramasti / paradavvAharaNammi mahantaM pAvaM-paradravyApaharaNe mahatpApam / kiM Na havanti surahikusumesuM kimio-kiM na bhavanti surabhikusumeSu kRmayaH / Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH Namo appaDihayavaranANadaMsaNadharANaM- namo'pratihatavara-jJAnadarzanadharebhyaH / ukkaDakammodaAo ahamerisaM dukkhamaNuhavAmi-utkaTakarmodayAdahamIdRzaM duHkhamanubhavAmi / samayAe samaNo hoi baMbhacereNa baMbhaNo / nANeNa ya muNI hoi taveNa hoi tAvaso ||-smtyaa zramaNo bhavati brahmacaryeNa brAhmaNaH / jJAnena ca munirbhavati tapasA bhavati tApasaH // kammuNA baMbhaNo hoi, kammuNA hoi khttio| kammuNA vaiso hoi suddo havai kammuNA // - karmaNA brAhmaNo bhavati karmaNA bhavati kSatriyaH / karmaNA vaizyo bhavati zUdro bhavati krmnnaa| navi muMDieNa samaNo na oMkAreNa baMbhaNo / na muNI raNNavAseNa kusarIreNa na tAvaso ||-naapi muNDitena zramaNo na oMkAreNa brAhmaNaH / na muniraraNyavAsena kuzacIreNa na tApasaH / / savvassa vatthuNo cattAriNikkhevA-sarvasya vastunazcatvAro nikSepAH / mahAsogAbhibhUyamANaso Agao saNayaraM-mahAzokAbhibhUtamAnasa AgataH svanagaram / suviNalakkhaNapAThagA paviTThA siddhatthagehammi-svapnalakSaNapAThakAH praviSTAH siddhaarthgehe| dukkaradukkarakArao thUlabhaddo evatthi-duSkaraduSkarakAraka: sthUlabhadra evaasti| jahA thUlabhaddeNitthIparIsaho ahiyAsio tahA ahiyaasiyvvo| yathA sthUlabhadreNa strIparISaho'dhyAsitastathA'dhyAsitavyaH / tammi nayarammi somadevo NAma mAhaNo parivasai-tasminnagare somadevo nAma brAhmaNaH privsti| .. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 prAkRtazabdarUpAvaliH || zrIrastu // . . ||shriigurve namaH // ||gurjrvaakyaanaaN prAkRtam // bhAdobha hatAra one priya na hoya - assiM logammi dAyA kassa pio Na hoi| zrI.tine hemADapAma sAkSAt hIpIche-itthI duggaidaMsaNammi sakkhaM diiviytthi| . rAmo mane rAto 52252 yuddha 42vA vAyA - rAyANo cilAA ya parupparaM juddhaM kAumADhattA / yogimo bheza yoganI upAsanA 72 cha- jogiNo sai jogassuvAsaNaM kuNanti / . rAtrime 56ImI bhAnAmA 23 cha,- rattIe pakkhiNo nIDammi vasanti / OM huM huM te tuM saim - jamahaM kahemi taM tuM suNasu / bhArI guta pAta o'ne 59 navI- mama gujjhA vattA kassa vi Na khnnijjaa| te unyA bhArI bahena cha - sA kannA maha bahiNI hoi| bhA2i pustayAMche-. maha putthaAI kuttha santi / bhaei bhAI rAyatane mAcha- ehi mai rajjaM tuha appemi / tarI saMgana 42vo me // 29 // tuM pApIche - tuha saMgo Na kAyavvo jao tuvaM paavosi| tuM nAya 514 34. 3 cha - tuma NIyakammaM kahaM kuNasi / satya mAni anusareche te yatIne pAmeche-je saccamaggamaNusaraMti te vibhUiM paavNti| Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ___ prAkRtazabdarUpAvaliH 263 to muTAvatI tenu mAthu, pInajyu-teNaM parasuNA tassa sIsaM chiNNaM / vaMToNIso jAne bhane gharone to cha-vAU vacche gharANi ya bhNjei| so nindAne pAtracha temane tame quuso -je nindArihA te tubbhe vnnnnh| hu~ 13n| ya29 bhadane namas712 rI adhyayana za3 737-haM gurucaraNakamalaM namiyajjhayaNamArabhemi / so supAtramA hAna sApe cha tebhovaDe svarga 4vAya cha - je supatte dANaM deMti tehiM sagge gmmi| .. tIrtharo se bolecha te satya hoyache -titthagarA jaM vajjati taM saccaM hvi| 2 // dveSayA dUSita bhAsa huM bolecha - rAyaddosadUsiyajaNo asaccaM saahei| te muni dhyAna 43 pApo 2 43 cha - so muNI jhANeNa pAvAI dhunni| yonimahAtmA vanamA vasataidi 59 // ido suMdhatA nathI-jogI mahappA vaNammi vasaMto vi kusumANi 1nRgghaai| tamothe. mAthI bhAMDI nIya bha62 aryu - tehimajjapahuDi NIyakammaM duuriikyN| dhana dhAnyAdi moTI samRddhichoDIne dhannAjIe ane zAlIbhadra dIkSA 2 rItI - dhaNadhaNNAimahAsamiddhiM caiUNa dhanneNa sAlibhaddeNa ya pavajjA aNgiikyaasii| .. saMyama bhane ta5 va3 bhokSa sukhamaya thAya cha- saMjameNa taveNa ya mukkho sulabbho hoi| 1. na jighrati. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 prAkRtazabdarUpAvaliH sUrya yAta 59||dhiisudhii mApuM nahIM - uggao sUre vi muhattaM jAva Na bhakkhaNIyaM / peI 55 nAza 42nArI dharma thA DIza - ahuNA haM pAvappaNAsiNI dhammakahaM vocchN| . tamA 5252mA tat52 virasA Doya che.- jagammi parovagAratapparA viralA hunti / kRSNA mevanamA siMDanevihAryo-kaNharaNNA vaNammi sareNaM siMgho viyAriona tuM tenAthI hitakArI kahevAyo chatAM kopane kema kabajAmAM rAkhato nathI-tumaM teNa pracchamabhihiovi kovaM kahaM Na Niyacchasi / mAhezanA doo bhane haridra mAseche-imassa desassa logA maha daliddA bhaasNti| tA3 Arya punaryu tethI tuM 343che--- tuha kajjaM puNNaM Na kayaM teNaM tumaM jNpesi| hernu kyana manyathA 42 oe samartha cha-devassa.vayaNamantrahA kAuM ko skkei| vimosA kyanothI varanestache-kaviNo suttehiM (sUktaiH) IsaraM thunnnti| tarI mAsA - tujjha kittI bhavaMNammi psriaa| tuM ajJAna hovAthI vidhi ane niSedhane jANato nathI - tuvamaNNANattAo vihiM NisehaMya Na jANasi / te 20% tenAso a5225 sahana 43che-so rAyA tassA- vraahsyaanni-shei| huMbheza pUrIne mo4737-haM sayA pUyaM kAUNa bhoyaNaM kremi| zAna, darzana mane yArina bhokSamArgana sapanacha - NANadaMsaNa Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH . . 265 carittANi mukkhamaggasAhaNANi santi / te sivAya tumo saMsAramA mamecha-tAI viNA jaMtuNo saMsArammi bhamaMti / zegaTa tuM tAmAtmAne ma gopavecha-muhA tumaM tujjhappANaM kahaM govesi| sainyanI aMdara kauravonA aneka subhaTo pRthvI para paDavA lAgyA - sainnabbhantaraMmi kauravANamaNege suhaMDA puDhavIe paDiumAraddhA / tyo ma sonu bhoTaM sainya pragaTa thayu-tattha cilAANaM mahaM sainnaM pgddiihuuaN| . mA suMdara maMdira ornuche-iNaM sundaraM maMdiraM kassatthi / niviparIta mAyaravAyI anaMta saMsA2 varSache-jiNAesavivarIyAyaraNeNANato saMsAro pavaDDaI / tuM saMsAramA 5 nirvahana // 29 // pUche cha- tumaM saMsAraMmi vi nivveyakAraNaM pucchsi| kopAyelA sarpanI bhayaMkara phaNAnA samudAya jevA kAmabhogo che - kuviyabhuyaMgabhIsaNaphaNAjAlasanihA kAmabhogA saMti / saMsAramA o! dhI24 42che--saMsAre ko dhiI kuNai / dharma rksse| bhane 129||che-dhmmo tANaM ca saraNaM ca / mA pRthvIno o5 3 nathI-natthi imAe puDhavIe ko vi kattA . / tIrthakara bhagavAnanA vadana kamaLathI nIkaLelI vANI tamane sukha sApo-titthayaravayaNa paMkayaviNiggayA vANI vo suhaM deu| sarvajJa bhASita vacano nitya sAMbhaLavA yogya che - savvaNNubhAsiyAiM vayaNAI niccaM soyvvaaiN| sAvato parva hivasa nagaravAsIsIne nivedana ro-AyAmipavvadiyahaM paurANaM niveeh| .. Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 prAkRtazabdarUpAvaliH sa sthA12 (bhecyA saMsArI poranacha - tasathAvarabheyao saMsAriNo duvihA havanti / jema ariSTanemi bhagavAne rAjImatI tyAga karI tema jeo brahmacarya sAyare cha teso 4yane pAme cha jahAriTunemiNA rAimaI cattA tahA je baMbhaceraM caranti te udayaM paavnti| ||sNskRtshbdaanaaN prAkRtam // ___||akaaraadynukrmaangkitm // a - A . akSi-acchI AjJA-ANA. abhimukhaM-ahimuhaM ArAdhaka:-ArAhago, ArAhao amRtam-amayaM Adarza:-Ayariso, Ayaso abhijJa:-ahiNNU, ahijjo AjJapti:-ANattI. abhimanyu:-ahimajjU, AjJapanam-ANavaNaM ahimaJjU ahimannU AlAna:-ANAlo asthira:-athiro Anana-ANaNaM anurAga:-aNurAo Adi:-AI ananta:- aNanto AdityaH-Aicco apamRtyuH-avamiccU, AdarzIbhUtam-AyarisIhUyaM avamaccU AlApa:-AlAvo avadhi:-ohI, avahI ArAmika:-ArAmio athavA-ahava, ahavA Asakti:-AsattI anyatra-annahi, annaha, annattha Azrava:-Asavo aNuvratAni-aNuvvayAI azvatthAman-AsatthAmo alpajJa:-appajjo, appaNNU AgamajJaH-AgamaNNU, | Agamajjo Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 267 indraH-indo . induH-indU indrabhUti:-indabhUI ibhya:-ibbho iSTApUrtaH-iTThAputto ityAdi-iccAi . ibhaH-iho indhanaM-indhaNaM iSvAsaH-isAso utpATitam-uppADiaM udIrNam-uiNNaM, udiNNaM udvegaH-uvveo udbhava:- ubbhavo udyamaH-ujjamo upadhiH- uvahI upalaH- uvalo U USmA-umhA USaram-UsaraM UrNanAbha:- uNNaNAho Urjam-ujja IryA-iriyA IrSyA-IsA.. IDA-IlA IrSyAluH-IsAlU RkSa:- riccho, rikkho ekAgraH-egaggo, ekaggo ekAnta:-egaMto eSaNA-esaNA ekadA-ekkasi, ekkasi, ekkaiA, egayA uttamaH-uttimo ugraH-uggo ulkA-ukkA udbhaTaH- ubbhaDo utkaTam-ukkaDaM utkara:-ukkero, ukkaro uTajam-uDayaM, uDajaM utkaNThA-ukkaNThA utpalam-uppala utpAta:-uppAo . aikyam-evaM aizvaryam-aisariyaM / o odanam-oyaNaM oSTham-oTuM Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 .. prAkRtazabdarUpAvaliH au gha. . audAryam-odAriyaM, odajjaM | ghanam-ghaNaM audAttyam-odacvaM ghaTIyantram-ghaDIjaMtaM aurasyam- orassaM ... ghaTaH-ghaDo ghaTikA-ghaDiyA, kAntimatI-kaMtillA ghaTodbhavaH-ghaDubbhavo . kaJcakitA-kaMcukiyA ghanodadhiH- ghaNodahI kalApaH- kalAvo . ghoSaH-ghoso kathA-kahA ghoSaNA-ghosaNA kriyA-kiriyA, kiyA ghrANam-ghANaM krIDA-kIlA, kIDA ghAta:-ghAo ghRNA-ghiNA khaTvAGgaH-khaTuMgo . khaTI-khaDI . cakora:-cagoro khadyotaH- khajjoo capeTA-caviDA, caveDA, khaniH- khaNI cavilA, cavelA khedaH-kheo cAmuNDA-cA~uNDA ga . cakram-cakkaM. gajaH-gao cakrAGgaH-cakkaMgo gadaH- gao cakrI-cakkI gaNyaH-gaNNo cakravartI-cakkavaTTI gatAkSaH-gataccho caraNa:-calaNo garbha:- gabbho carcA-caccA . garuDa:-garulo caryA-cariyA gAtram-gattaM citrA-cittA grAsaiSaNA-gAsesaNA ceTa:-ceDo Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 269 prAkRtazabdarUpAvaliH ceTI-ceDI . .. cetanA-ceyaNA caitraH-caitto, cetto jhaTiti-jhatti chAyA-chAhI, chAA chAgaH-chAlo chAgI-chAlI chatram-chattaM chidram-chidaM chedaH-cheo taDAgam-talAgaM tanayaH-taNao tatparaH-tapparo tApa:-tAvo taptam-tappaM tAta:-tAo tuSTa:-tuTTho tena-teNaM, teNa tathA-taha, tahA tRSNA-taNhA / tatra-tahi, taha, tattha tyAMgaH-cAo tAvat-tettiaM, tettilaM, teddahaM, tA, tAva jagatpradhAnam-jagappahANaM jaTA-jaDA janakaH-jaNago japA-javA jADyam-jar3eM jAti:-jAI jAta:-z2Ao jAtyam-jaccaM jApaka:-jAvago jina:-jiNo jIrNam-juNNaM, jiNNaM jIvitam-jIviyaM, jI jiSNuH-z2iNhU dakam-dagaM dazA-dasA dRSTiH-diTThI darzanam-darisaNaM, daMsaNaM daNDadhara:-daMDadharo dAna-dANaM dAtraM-dattaM dIpti:-dittI dugdham-duddhaM jhaSam-jhasaM Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 bhA.zatro . prAkRtazabdarUpAvaliH durbhikSa:-dubbhikkho nADI-NAlI, NADI dRSTivAdaH-diTThivAo naSTam-naTuM. . durmukhaH- dummuho navyam-navvaM dadhi-dahi, dahi nAyaka:-NAyago. dha . nikSepaH-Nikkhevo dhanam-dhaNaM nAnA-NANA dhAtrI-dhattI, dhAI, dhArI nAnArUpama-NANArUvaM dhanyaH-dhanno |nidhiH-nihI dharmaH-dhammo nidAghaH-nidAho dharmakathA-dhammakahA nidAnam-niyANaM dharmacakra-dhammacakkaM / nirastam-niratthaM dhAnyam-dhanaM naivedyam-nevijjaM dhAnA-dhANA .. . pa dhATI-dhADI pakSaH-pakkho dharmaputraH-dhammautto, dhammaputto paGktiH -paMtI dhIratvam-dhIrattaM paryAyaH-pajjAo dhUpaH-dhUvo paTa:-paDo dhUmaprabhA-dhUmappahA puTa:-puDo dhRtiH-dihI, dhiI paTaha:-paDaho paTuH-paDU nakSatram- nakkhattaM paTalaH-paDalo nadI-naI patram-pattaM naTaH-naDo padmam-paumaM, pomma nagnaH-naggo parikhA-phalihA, parighA narezvara:-naresaro padyam-pajjaM . Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 prAkRtazabdarUpAvaliH pAThaka:-pAThago . bhuvanaM-bhuvaNaM pArzva:-pAso bhavanaM-bhavaNaM pravrajyA-pavvajjA bhUSaNaM-bhUsaNaM pUrvam-purimaM, puvvaM bhRkRTi:-bhiuDI bhedyam-bhijjaM phalguH-phaggU bhikSA-bhikkhA . phAlgunI-phaggUNI bhakta:-bhatto bhISmaH-bhippho budhaH-buho bhAvanA-bhAvaNA bASpa:-bAho, (netrajalam) | bhaginI-bahiNI, bhaiNI bASpaH-bappho, (USmA) bhAminI-bhAmiNI brahmA-bamhA badaram-boraM madyam-majjaM badarI-borI mantra:-manto bahuvidhaH-bahuviho |mAnam-mANaM bodha:-boho mUrtaH-mutto brAhmaNaH-bamhaNo, bAmhaNo, mUrkhaH-murukkho, mukkho bambhaNo, mAhaNo mAMsam-mAMsaM, maMsaM brahmacaryam-bamhaceraM, bambhaceraM madhu-mahuM budbudaH-bubbuo mUrchA-mucchA mugdhaH-muddho bhaTa:-bhaDo manojJam-maNojjaM, maNoNNaM, bhUpaH-bhUvo maNuNNaM. bhUtiH-bhUI . . . . . maryAdA-majjAyA bhUteSTA-bhUiTThA, (caturdazI) mRdaGgaH-muiGgo, miiGgo bha Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 .prAkRtazabdarUpAvaliH madhyamaH-majjhimo rauti-roi mukta:-mukko, mutto rati:-raI rAtri:-rAI, rattI yAnam-jANaM rAmaH-rAmo yAnapAtram-jANavattaM rAga:-rAo, rAgo yAtrA-jattA rAjakIyam-rAika, rAyakereM. yAra:-jAro yAnti-jaMti .. lAti-lei yantram-jaMtaM lakSaNam-lakkhaNaM yaH-jo lubdhakaH-loddhao, luddhao yA-jA lalanA-lalaNA yat-jaM lAsyam-lassaM .. yadi-jai "lalitam-laliaM yasmAt-jamhAM, jAo latA-laA, ladA yAvat-jettiaM, jettilaM, jeddahaM| va jAva, jA vanitA-vilayA, vaNiA yuSmadasmatprakaraNam- vajram-varaM, vajjaM jumhadamhapayaraNaM vetasaH-veDiso, veaso yatra-jahi, jaha, jattha vyApRtaH-vAvaDo yathA-jaha, jahA varSazatam-varisasayaM, vAsasayaM varSA-varisA, vAsA rAjyaM-rajjaM . vrIDA-viDDA . ramyam-ramma vRzcika:-viJcao, viMcuo, ramate-ramai . viJchio rAjate-rAyai vakSa:-vacchaM Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 273 - prAkRtazabdarUpAvaliH vijJaptiH-viNattI ... vArANasI-vANArasI vaiDUryam-veruliaM, veDujjaM varNya:-vajjo vizAla:-visAlo vRkSaH-rukkho, vaccho kSIram-chIraM, khIraM kSamA-chamA kSmA-chamA kSatam-chayaM kSuNNaH-chuNNo kSetram-chettaM, qhittaM zAntiH-khantI zeSaH-seso zyAmaH-sAmo zAntiH-saMtI zakti:-sattI zRGgAra:-siGgAro zrI:-sirI zraddhA-sA, saddhA zrutiH -suI zrAmaNyam-sAmaNNaM zaSpam-sarpha zauNDIryam-soNDIraM, suNDIraM zubham-suhaM zAnta:-santo zaktaH-sakko, satto zakraH-sako. zamitam-samiaM zreSThI-siTThI santoSa:-saMtoso sarvatra-savvattha / sarvaH-savvo stenaH-thUNo, theNo svayam-saMyaM snigdham-saNiddhaM, siNiddhaM, | saniddhaM sUkSmam-saNhaM, suhumaM, suhamaM snehaH-saNeho, neho harizcandraH-hariando, haricando haritAla:-haliAro, hariAlo hariddhA-haliddA hI:-hirI dAhAladdA jJAnam-nANaM jJAti:-nAI jJaptiH-nattI SaNDhaH-saNDho Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 a-ca prAkRtazabdarUpAvaliH ||shrii|| .. ||praakRtshbdaanaaN saMskRtam // ||akaaraadynukrmaangkitm // | aNiTuM-aniSTam accharA-apsarAH ai-ati avajjaM-avadyam aIva-atIva atthaggaho-arthAvagrahaH aidaDhaM-atidRDham annANaMdho-ajJAnAndhaH aimuMtayaM, aimuttayaM- | avarAho-aparAdha: atimuktakam | ajjavi-adyApi aisIalaM-atizItalam attaNo-AtmanaH aikilinaM-atiklinam ahiyaM-adhikaM, ahitam akkhaliaM-askhalitam avahinANaM-avadhijJAnam akkhoho-akSobhaH atthaviluddhA-arthavilubdhAH akkhao-akSayaH, akSato vA abbhAso-abhyAsaH . akhAimaM-akhAdimam attha-atra . asAimaM-asvAdimam aNuhaveUNa-anubhUya akhijjamANaM-akhidyamAnam ahavA-athavA aTThamaM-aSTamam aNattho-anarthaH aTThamI-aSTamI appaDibaddho-apratibaddhaH ajjuNo-arjunaH aggao-agrataH . athevaM, athovaM, athokaM , avayariuM-avataritum athoaM-astokam ajjA-AryA aDo, avaDo-avaTaH anteuraM-anta:puram Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 prAkRtazabdarUpAvaliH annayA-anyadA ajja-adya aha-atha . avasAriaM-apasAritam akkhAo-AkhyAtaH appA-AtmA aNunnAo-anujJAtaH attA-AtmA aNujANaha-anujAnIta avahaDaM-avahRtam, apahRtam ajjhayaNaM-adhyayanam avaddAlaM-apadvAram accheraM, acchariaM, acchaaraM, | A accharijjaM, accharIaM- ADhio-AdRtaH Azcaryam Au-ap aNAinihaNo-anAdinidhanaH AU-AyuH . atthittha-astyatra Aulo-AkulaH atthitthaM-astitvam AtapattaM-Atapatram araNNaM-araNyam Aeso-AdezaH appei-arpayati AvaI-Apad allaM, adaM-Ardram AlassaM-Alasyam assaM-Asyam AvassayaM-Avazyakam aNaM-RNam Aso-azvaH annAriso-anyAdRzaH ArattiyaM-ArAtrikam amhAriso-asmAdRzaH AsaNaM-Asanam aisariaM-aizvaryam AuNTaNaM-AkuJcanam annanaM-annunnaM-anyonyam Avanno-ApannaH avagAso-avakAzaH ... AhaDaM-AhRtam avagAro-apakAraH . Amelo, AveDo-ApIDaH avasarai-apasarati AriyA-AryA Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 prAkRtazabdarUpAvaliH Ayario-AcAryaH Isi-ISat. ANIA-AnItA AliMgiUNa-AliGgya ukkhivaNaM-utkSepaNam AiTTho-AdiSTaH unbhaM, uddhaM-Urdhvam AsAyaNA-AzAtanA . uggamo-udgamaH Ao, Agao-AgataH uciyaM-ucitam Aliddho-AzliSTaH .. ummIlaNaM-unmIlanam uvaeso-upadezaH iyarahA, iharA-itarathA uTTI-uSTra: ikko-eka: utthAro, ucchAho-utsAhaH iNhi-idAnIm uggaho-avagrahaH itthI-strI uDDalogammi-Urdhvaloke i8-iSTam umbaro, uumbaro-udumbaraH iNaM-idam ua-vaNaM-uta-vanam ido-itaH ukviTuM-utkRSTam iGgAlo-aGgAraH ukkoso-utkarSaH ittha-atra uvavAo-upapAtaH itthantarammi-atrAntare uvaviTTho-upaviSTaH isI-RSiH uddhariUNa-uddhRtya indhaM-cihnam uvasaggo-upasargaH ii-iti uvayAro-upacAraH ikkika-ekaikam uvagAro-upakAraH uggatavo-ugratapaH Iso-IzaH ujjutto-udyuktaH Isaro-IzvaraH ukkhayaM, ukkhAyaM-utkhAtam Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 277 ujjANaM-udyAnam emeva, evameva-evameva ujjAvaNaM-udyApanam / .. o ullaM-Ardram. o-vaNaM-uta-vanam uvahasiaM-upahasitam o-Aro-apakAraH uvavAso-upavAsaH o-Aso-avakAzaH oho-oghaH UsAso-ucchavAsaH ojjaro-nirjharaH UhasiyaM-upahasitam oppei-arpayati UAso-upavAsaH ollaM-Ardram UjjAo-upAdhyAyaH o-yariuM-avataritum ohasiyaM-upahasitam ekaiyA, egayA-ekadA osAriyaM-apasAritam egAgAro-ekAkAraH ojhAo-upAdhyAyaH egattha-ekatra oAso-upavAsaH ettiamettaM, ettiamattaM- osaDhaM, osahaM-auSadham etAvanmAtram ohinANaM-avadhijJAnam ekkAro-ayaskAraH osarai-apasarati eaM-etat .ego, ekko, ekallo-ekaHkao-kutaH ettha-atra kamaso-kramazaH etthaMtarammi-atrAntare kallANaM-kalyANam .. erisaM-IdRzam kAuM-kartum eriso-IdRzaH kiMkiMti-kikimiti erAvaNo-airAvaNaH kammagaro-karmakaraH eAriso-etAdRzaH kAUNa-kRtvA Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 prAkRtazabdarUpAvaliH kusumavuTThI-kusumavRSTiH kuMpalaM-kuDmalam kouaM-kautukam | kaNagaM, kaNayaM-kanakam koUhalaM, koUhallaM, kuUhalaM, kasaNaphaNI, kasiNaphaNI. kohalaM-kutUhalam kRSNaphaNI kopparaM-kUparam kaTuM, kaSTaM-kASTham kayaM-kRtam kamo, klama:-kramaH kicchaM-kRcchram kaDuaM-kaTukam kivANaM-kRpANam . kanto-kAntaH keriso-kIdRzaH .. kantI-kAntiH kaiavaM-kaitavam kittI-kIrtiH kausalaM-kauzalam kAyavvaM-kartavyama kucchaayaM, koccheayaM, kamalacchI-kamalAkSI kauccheayaM-kaukSeyakam / kavADo-kapATaH kajjaM-kAryam kAhalo-kAtaraH kuvio-kupitaH kiccaM-kRtyam kamaDho-kamaThaH kisaMgI-kRzAGgI kuDhAro-kuThAraH kulaDA-kulaya kairavaM, keravaM-kairavam kuboho-kubodhaH kaDaNaM, kayaNaM-kadanam kumuiNI-kumudinI kavaTTio-karthitaH keDhavo-kaiTabhaH kayattho-kRtArthaH kelAso-kailAsaH kauhaM-kakudam koho-krodhaH kisalaM, kisalayaM-kizalayam kohaNDI, kohalI-kuSmANDI kando-skandaH kivA-kRpA kevaTTo-kaivataH kivAlU-kRpAluH Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - prAkRtazabdarUpAvaliH 279 kayA-kadA gejhaM, gijhaM-grAhyam kandappo-kandarpaH gAravaM, gauravaM-gauravam kaNerU-kareNuH gaggaraM-gandgam kuNaMto-kurvan gaDDo-garttaH kha gaDDaho, gaddaho-gardabhaH khaviyakammo-kSapitakA gaI-gatiH khittaM-kSetram gaindo-gajendraH kheDao-zveTakaH gorI, gaurI-gaurI khoDao-kSvoTakaH . . gaho-grahaH kheDao-spheTaka: gavvo-garvaH .. kheDio-spheTikaH |gAmillI-grAmyA khANU-sthANuH goTThI-goSThI khaMdhAvAro-skandhAvAra: goamo-gautamaH khando-skandaH khamA, kSamA-kSAntiH .. |ghaDuvva-ghaTa iva khattio-kSatriyaH ghAicaukaM-ghAticatuSkam khuDio, khaNDio-khaNDitaH ghettuM, ghittuM-grahItum khearo-khecaraH ghayaM-ghRtam khearI-khecarI ghusiNaM-ghusRNam khaggo-khaDgaH gharamajjhe-gRhamadhye ghittUNa-gRhItvA gamiUNa, gaMtUNa-gatvA ghammo-gharmaH gao-gata: gharaNI, ghariNI, gharillA-gRhiNI gIyattho-gItArthaH . .. gimho-grISmaH | cauvvihaM-caturvidham Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sazat 280 prAkRtazabdarUpAvaliH cautIsA-catustriMzat chaTTho-SaSThaH cauvIsA-caturviMzatiH chappao-SaTpadaH / cuo-cyutaH | chaMmuho-SaNmukhaH cUo-cUtaH | chihA-spRhA cattaM-tyaktam chamA-kSamA, (pRthvI) ciNNaM-cIrNam chattaM-chatram cuNNo-cUrNaH chaumaM, chammaM-chadma . cayiUNaM, caviUNa-cyutvA chirA-zirA . ceiyaM, caittaM-caityam | .. ja .. cilAo-kirAtaH jamhA-yasmAt candimA-candrikA jA-jAva-yAvat cI-vandaNaM, ceiavandaNaM- . jaccandho-jAtyandhaH . caityavandanam / z2ahaTThiyaM-yathAsthitam cucchaM-tuccham . jAIsaraNaM-jAtismaraNam caccaraM-catvaram jayapaDAyA-jayapatAkA cando, candro-candraH jakkho-yakSaH cakkavaTTI-cakravartI jaso-yazaH carittaM-caritram jammo-janma . jaMpiUNa-jalpitvA chIaM-kSutam jiNadesio-jinadezitaH chucchaM-tuccham | jattA-yAtrA chuhA-kSudhA, sudhA jAriso-yAdRzaH chamI-zamI jaDhalaM, jaDharaM-jaTharam chAvo-zAvaH | jAvajjIvaM-yAvajjIvam chattivaNNo, chattavaNNo-saptaparNaH | jai-yadi . Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 prAkRtazabdarUpAvaliH jao-yataH jaNaNI-jananI jamo-yamaH . janta-haraM-yantragRham jambUmuNI-jambUmuniH jovvaNaM-yauvanaM jaro-jvaraH jagaM-jagat jammao-janmataH jibbhA, jIhA-jihvA jattha-yatra jahannao-jaghanyataH DasaNam-dazanam Na NaDAlaM, NiDAlaM-lalATam NaGgalam-lAGgalam NalaM-lAGgulam 'hAvio-nApitaH . NaccA-jJAtvA ta jhANAnalo-dhyAnAnalaH jhAyaMto-dhyAyan jhatti-jhaTiti jhao-dhvajaH jhANaM-dhyAnam . Ta . . Tagaro-tagaraH Tasaro-tasaraH TUvaro-tUvaraH tA-tAva-tAvat taMjahA-tadyathA takkaro-taskaraH tamba-tAmram tUhaM, titthaM-tIrtham taNaM-tRNam tambolaM-tAmbUlam tao-tataH . toNIram-tUNIram tippaM-tRptaM tAriso-tAdRzaH tumhAriso-yuSmAdRzaH . talAyaM-taDAgam tucchaM-tuccham tavodhaNo-tapodhanaH tavo-stavaH ThANaM-sthAnam ThINaM-styAnam Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 prAkRtazabdarUpAvaliH diTuMto-dRSTAntaH thottaM-stotram davaggI-dAvAgniH / thuNanti-stuvanti duAraM, dAraM, deraM-dvAram thoUNa, thuNiUNa-stutvA dalaNatthaM-dalanArtham thuo-stutaH dohA-iaM, duhA-iaM-dvidhAkRtam thaNacchIraM-stanakSIram / dainnaM-dainyam .. thINaM, thiNNaM-styAnam : daivaaM-daivatam . thoraM-sthUlam / devvaM, daivvaM, daivaM-daivam thokaM, thovaM, thevaM, thoaM-stokam dukkaDaM-duSkRtam thavo-stavaH dihI-dhRtiH thuI-stutiH dualaM, duUlaM, dugullaM-dukUlam dasaNaM-dazanam duvihaM-dvividham / dAlidaM-dAridyam davvasuyaM-dravyazrutam duvAlasaMgaM-dvAdazAGgam daTThaNaM-dRSTvA daicco-daityaH dAhiNaseDhIi-dakSiNazreNyAm | dalido-daridraH duggaMdho-durgandhaH duggA-vI, duggA-evI-durgAdevI dikkhA-dIkSA de-ulaM, devaulaM-devakulam davadaDDo-davadagdhaH dukkaraM-duSkaram dArago-dArakaH dIsai-dRzyate . dina-dattam dakkho-dakSaH dhao-dhvajaH duiA-dvitIyA dhannA-dhanyA dei-dadAti dhiratthu-dhigastu duccariaM-duzcaritam | dhIra-dhairyam Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahaH . prAkRtazabdarUpAvaliH dhiI-dhRtiH nivasai-nivasati dhUvo-dhUpaH nivveo-nirvedaH na . niuraM, neuraM, nUuraM-nUpuram natthi-nAsti niTThalo-niSThuraH natthio-nAstikaH nisaMso-nRzaMsaH nIsAso-niHzvAsaH nikkhaM-niSkam nUNaM-nUnam nikkamapaM-niSkampam niccaM-nityam nikkao-niSkrayaH nehaH-snehaH nAvio-nApitaH nivo-nRpaH niccalo-nizcalaH narindo-narendraH nippiho-niHspRhaH niyayaThANAo-nijakasthAnAt nivattaNaM-nivarttanam naTTho-naSTaH .. nippheso-niSpeSaH nAUNa-jJAtvA nipphAvo-niSpAvaH / namaha-namata nirUviaM-nirUpitam nikkAraNaM-niSkAraNam / niNNaM-nimnam naccaMti-nRtyanti naccaM-nRtyam pannattaM prajJaptam nijjharo-nirjharaH paNNarasa, paNNaraha-paJcadaza nivuttaM, niattaM-nivRttampa NasaThThI-paJcaSaSTiH nIsAsUsAsA-ni:zvAsocchvAsau paDio-patitaH nayaraM-nagaram ... paNamiUNa-praNamya nayaNaM-nayanam patthaNA-prArthanA nevijja-naivedyam pattaM, prAptaM-pAtram niddoso-nirdoSaH pAhuDaM-prAbhRtam Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 __prAkRtazabdarUpAvaliH pidhaM, pihaM, pudhaM, puhaM-pRthak | pacchekamma-pazcAtkarma paccao-pratyayaH | pommaM, paumaM-padmam .. . pajjalio-prajvalitaH |payayaM, pAyayaM, payarDa, pAyaDaM paidiyaha-pratidivasam ___-prAkRtam paDivano-pratipannaH pasaDhilaM, pasiDhilaM-prazithilam patthivo-pArthivaH | peUsaM-pIyUSam purao-purataH paurisaM-pauruSam pasUA-prasUtA paTTaNaM-pattanam paDibohio-pratibodhitaH pacchimaM-pazcimam paccuvayAro-pratyupakAraH | pattharo-prastaraH pujjo-pUjyaH paNNAsA-paMcAzat puriso-puruSaH puSpaM-puSpam picchiUNa-prekSya pacchaM-pathyam puTTho-pRSTaH, spRSTaH pajjattaM-paryAptam pakkhitto-prakSiptaH pavattaNaM-pravartanam peraMtaM, pajjaMtaM-paryantam pajjuNNo-pradyumnaH paumadalaM-padmadalam pasattho-prazastaH paNamaha-praNamata pallattho, pallaTTho-paryastaH pakkhAo-prakhyAtaH poggalaM puggalaM-pudgalam pIDei-pIDayati pAyaDaM, payarDa-prakaTam phAsidiyavaMjaNuggahepaccakkhaM-pratyakSam sparzendriyavyaJjanAvagraha: pacchA-pazcAt phAsuaM-prAsukam puDhumaM, puDhama, paDhumaM, paDhamaM- phuDaM-sphuTam . prathamam | phaMdaNaM-spandanam Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAkRtazabdarUpAvaliH 285 mahappA-mahAtmA bArasa, bAraha-dvAdaza micchAdiTThI-mithyAdRSTi: bIA-dvitIyA muNIsaro-munIzvaraH bIo-dvitIyaH masANaM-zmazAnam bAhajallalliyaM-bASpajalArdritam | miyaMko-mRgAGkaH bAra-dvAram . | muttUNaM-muktvA bohaMto-bodhayan |maNuabhavo-manujabhavaH mIsiA-mizritA . bhavabhIo-bhavabhItaH | mihuNaM-mithunam bhuttUNa, bhoccA-bhuktvA miTuM-mRSTam . bhAriA, bhajjA-bhAryAmuNAlaM-mRNAlam bhArahakhittaM-bhAratakSetram musA, mUsA, mosA-mRSA bhajaha-bhajata macchalo, maccharo-matsaraH bhoaNamettaM-bhojanamAtram mAriso-mAdRzaH / bhuI-bhRtiH mauNaM-maunam bhavAriso-bhavAdRzaH | maragayaM-marakatam bhayaNA-bhajanA majja-madyam bhANaM, bhAyaNaM-bhAjanam maNuattaM-manujatvam bhappo, bhasso-bhasma mANusattaM-mAnuSatvam bhippho-bhISmaH maDho-maThaH bhibbhalo-vihvalaH mAuluMgaM-mAtuluGgam maDayaM-mRtakam mainANaM-matijJAnam maDDio-marditaH muNeyavvo-jJAtavyaH / muttAhalaM-muktAphalam mohADavIe-mohATavyAm | muTThI-muSTiH . Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 prAkRtazabdarUpAvaliH mantU, mannU-manyuH labhrUNaM-labdhvA mahaNNavo-mahArNavaH loho-lobhaH mAukkaM, mAuttaNaM-mRdutvam . lAyaNNaM-lAvaNyam moho, maUho-mayUkhaH lahaI-labhate labbhAmo-lapsyAmaH raNNaM-araNyamla GgalaM-lAGgalam ruddajhANovagao-raudradhyAnopagataH | lukko, luggo-rugNaH ruTTho-ruSTaH . va rajjaddhaM-rAjyArddham vehavvam-vaidhavyam rayaNaraho-ratnarathaH vaMjaNuggahe-vyaJjanAvagrahaH rAyasuA-rAjasutA vajjarisahanArAyaM-vajraRSabhariNaM-RNam nArAcam rayayaM-rajatam veyaNijja-vedanIyam rasAyalaM-rasAtalam vallaho-vallabhaH rayaNarAsI-ratnarAziH vinAyaM-vijJAtam raggo, ratto-raktaH vinANaM-vijJAnam rA-ulaM, rAyaulaM-rAjakulam vayaNaM-vacanaM, vadanam rajja-rAjyam viharanto-viharan risI-RSiH veyaDDo-vaitADhyaH la vilayA, vaNiyA-vanitA lakkhaNaM-lakSaNam vijjAharo-vidyAdharaH luddho-lubdhaH vacchalam-vatsalam lacchI-lakSmI: viNayaMdharo-vinayandharaH lahanto-labhamAnaH |vikkhAo-vikhyAtaH Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 prAkRtazabdarUpAvaliH vajjiUNa-varjitvA |suyanissiyam-zrutanizritam vAraM-dvAram sayaMbhUramaNo-svayambhUramaNaH veNhU, viNhU-viSNuH suttam-sUtram-suptam vAhittam-vyAhRtam saDDhA, saddhA-zraddhA vaiAlIyam-vaitAlIyam saMbhario-saMsmRtaH viANam-vitAnam . sannA-saMjJA vairaM, veraM-vairam samuppannA-samutpannaH vaisiam, vesiam-vaizikam savaM-saukhyama valayAmuhaM-vaDavAmukham |samAyariaM-samAcaritam vahuttam-prabhUtam sAsayaM-zAzvatam vaddhAvaNaM-vardhApanam | somasirI-somazrI: veao, veDio-vetasaH vAraNaM, vAyaraNaM-vyAkarappam santuTTho-santuSTaH vaMso-vaMzaH | sammadiTThI-samyagdRSTiH savvao-sarvataH vajjam-vajram, varyam vejjo-vaidyaH sayaMvaro-svayaMvaraH vaTTalam-vartulam soano-zrotavyaH vaTTo-vRttaH satthavAho-sArthavAha: vibbhalo, vihalo-vihvala: saMjhA-sandhyA vokkantaM, vukkantam-vyutkrAntam sukkam-zuklam . samattho-samarthaH suyam-zrutam samatto-samAptaH, samastaH suyanANam-zrutajJAnam . suNiUNa, soUNa, succA-zrutvA soiMdiovaladdhI sayaM-svayam . zrotrendriyopalabdhiH sudullaho-sudurlabhaH Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 prAkRtazabdarUpAvaliH sahAvo-svabhAvaH saMghAro, saMhAro-saMhAraH sAhAvio-svAbhAvikaH | sakkayaM-saMskRtam samosario-samavasRtaH | sakkAro-saMskAraH sovai, suvai-svapiti sukkhaM, sukaM-zuSkam saDhilaM, siDhilaM-zithilam sabhalaM, sahalaM-saphalam siMgaM, saMga-zRGgam sAmacchaM, sAmatthaM-sAmarthyam saMvuDaM-saMvRtam / saMvattaNaM-saMvartanam sariso-sadRzaH saMdaTTo-sandaSTaH sinnaM, sennaM, sainnaM-sainyam sepho, silimho-zleSma sairam-svairam | sapphaM-zaSpam sUsAso-socchavAsaH . silAhA-zlAghA sauhaM-saudham . sai, sayA-sadA sayaDhaM-zakaTam suo-sutaH sacca-satyam sukaDaM-sukRtam heU-hetuH saMpayam-sAmpratam haNiUNa-hatvA saMpuDo-sampuTaH hatthiNAMuraM-hastinApuram saDho-zaThaH hattho-hastaH sattarIsayam-saptatizatam sakkAro-satkAraH hoUNa-bhUtvA siMgho, sIho-siMhaH hiyayam-hRdayam ityAcAryapaNDitAvataMsazrImadvijayanemisUrIzvaracaraNAravindacaJcarIkAyamANamunipratApavijayena viracitA prAkRtazabda spAvaliH paripUrNatAM samavApnot // Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata prinTarI amadAvAda-1. - 380964