Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ lllllly l HITI (nAmaill "IIIIIIIII Illin IIIIIIII 2 Hallllll/ # ka, ' jaOR TI 1111 ) padArtha prakAza bhAga 22 yatidinacaryA (padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avacUrNi) 11IIIIII (r) I IIIII AR ftillALIA 1 11111 HIT11111 parama pUjaya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjA che ? 111111111 1 IITT 1111111 IIIIII HIT
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ padArtha prakAza bhAga 22 yatidinacaryA padArthasaMgraha tathA mULagAthA - avacUrNi saMkalana + saMpAdana parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA vIra saM. ra540 vi.saM. 2070. I. san 2014 prakAzaka saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa sthApaka - zrAddhavaryA mULIbena aMbAlAla zAha
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAptisthAna) pI.e. zAha kvelarsa 110, hIrApannA, hAjIalI, muMbaI-400016 phona : 23522378, 23para1108 dilIpa rAjendrakumAra zAha 4, naMdita epArTamenTa, bhagavAna nagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda-380 007 phona : 26670189 bAbubhAI saremalajI beDAvAlA hIrA jaina sosAyaTI, siddhAcala baMgalojha, sAbaramatI, amadAvAda-380005 mo. 9426585904 caMdrakAMtabhAI esa. saMghavI 6/bI, azokA kompalekSa, pahelA garanALA pAse, pATaNa-384265, (u.gu.) phona : 02766-231603 DaoN. prakAzabhAI pI. gAlA bI/6, sarvodaya sosAyaTI, sAMghANI esTeTa, ela.bI.esa. mArga, ghATakopara, muMbaI-400086 phonaH 25OO5837, mo. 9820595049 akSayabhAI je. zAha 506, padma epArTamenTa, jaina maMdiranI sAme, sarvodayanagara, muluMDa (pa.) muMbaI-400080. phona : 25674780, mo. 9594papapapa0pa prathama AvRtti 0 nakalaH 3500 mUlya rU. 100/TAIpaseTiMga : virati grAphiksa, amadAvAda, mo. 8530520699 mudrakaH zivakRpA oNphaseTa, amadAvAda, mo. 9898034899
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 divya vaMdanA parama pUjya siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA, parama pUjya vardhamAnataponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya samatAsAgara panyAsapravara zrI padyavijayajI mahArAjA A pUjyonA caraNomAM anaMtaza vaMdanA | zubhAziSa | parama pUjya siddhAMtadivAkara gacchAdhipati AcAryadeva zrImadvijaya jayaghoSasUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya vairAgyadezanAdakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAnI amadaSTi sadA amArI upara varasatI raho.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'upakArI upakAra tamAro kadIya na visarIe amArA kuTuMbamAMthI dIkSita thayelA pa.pU. vairAgyadezanAdala AcAryadeva zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA pU. pravartinI zrI vasaMtaprabhAzrIjI mahArAja pU.sAdhvIjI zrI svayaMprabhAzrIjI mahArAja pU. sAdhvIjI zrI divyayazAzrIjI mahArAja A pUjyonA caraNomAM bhAvabharI vaMdanA
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya) padArthaprakAza bhAga 22 - yatidinacaryA (padArthasaMgraha tathA mULagAthA -avacUrNi) saharSa prakAzita karIe chIe. padArthaprakAza zreNimAM AjasudhI 21 bhAgomAM 4 prakaraNa, 3bhASya, 6 karmagraMtha, bRhatsaMgrahaNi, kSetrasamAsa, karmaprakRti, kSullakabhavAvali prakaraNa, siddhadaMDikAstava, yonistava, lokanAliddhAtrizikA, kAyasthitistotra, laghualpabadutva, dehasthitistava, kAlasapratikAprakaraNa, vicArapaMcAzikA, pudgalaparAvartastotra, aMgulasattarI, samavasaraNastava, tattvArthAdhigamasUtra, zrAvakavratabhaMgaprakaraNa, gAMgeyabhaMgaprakaraNa, siddhaprAbhRta, siddhapaMcAzikA, saMskRta niyamAvalI, vicArasapratikA, guruguNaSatrizatpatrizikAkulaka - A graMthonA padArthasaMgraha tathA mULagAthA-zabdArtha-TIkA-avacUrinuM prakAzana thayuM che. A ja zreNimAM eka navalA najarANArUpe A pustakanuM prakAzana thaI rahyuM che. A pustakamAM sAdhujIvananI dinacaryAnuM saraLa, sacoTa ane saMkSipta vivaraNa karela che. ahorAtramAM sAdhubhagavaMto kevI kevI sAdhanAo kare che? tenuM jJAna A pustakanA adhyayanathI thAya che ane A kALamAM AvI sAdhanA karanArA sAdhubhagavaMto pratye ahobhAva vadhe che ane mastaka temanA caraNomAM jhukI jAya che. yatidinacaryAnI mULagAthA ane avacUrNinuM saMzodhana-saMpAdana pUrve vi.saM. 1993mAM paramapUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrImadvijaya AnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAje karela. tyAre zrIRSabhadevajIkezarImalajI saMsthA taraphathI tenuM prakAzana thayela. A punaH prakAzanaprasaMge pUrvenA saMzodhakasaMpAdaka-prakAzakane ame kRtajJabhAve yAda karIne khUba khUba dhanyavAda ApIe chIe. padArthaprakAzazreNinuM saMkalana-saMpAdana paramapUjya vairAgyadezanAdakSa
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ gurudeva AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI mahArAje karela che. AjasudhI pUjya gurudevazrInA 80 jeTalA pustakone prakAzita karavAno lAbha amane maLela che. A sAhityasarjana dvArA ApaNane jJAnAmRtanuM pAna karAvanAra gurudevazrI ApaNA ananya upakArI che. A prasaMge temanA caraNomAM paNa kRtajJabhAve vaMdanA karIe chIe. AgaLa paNa zrutabhaktinA caDhiyAtA lAbho amane maLatA rahe evI zrutAdhiSThAyikA zrI sarasvatI devIne bhAvabharI prArthanA. A pustakanuM suMdara TAIpaseTIMga karanAra akhilezabhAI mizrAjI ane subhaga mudraNakArya karanAra zivakRpA oNphaseTavALA bhAvinabhAIne A avasare dhanyavAda ApIe chIe. A pustakanuM manamohaka TAITala taiyAra karanAra malTIgrAphiksavALA mukezabhAIne paNa A prasaMge dhanyavAda ApIe chIe. A pustakanA abhyAsa dvArA sahu jIvo yatidinacaryAne AtmasAtu kare ja abhyarthanA. lI. saMghavI aMbAlAla ratanacaMda jaina dhArmika TrasTa TrasTIo (1) dharaNendra aMbAlAla zAha (2) puMDarIka aMbAlAla zAha (3) mukeza baMsIlAla zAha (4) upendra tArAcaMda zAha
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamI ajAyabI vizvamAM sAta ajAyabIo che. jainasAdhu e vizvanI AThamI ajAyabI che. ajAyabIo Azcarya pamADe che. tema jaina sAdhunuM jIvana paNa ApaNane Azcaryacakita karI de che. eka paNa pApa karyA vinA jIvana jIvavuM enuM ja nAma jainAsAdhujIvana koIne paNa aprIti, aruci, herAna, pIDA karyA vinA jIvavuM enuM ja nAma jaina sAdhujIvana. koI paNa prakAranA doSo lagADyA vinA saMpUrNa pavitra jIvana jIvavuM enuM ja nAma jainasAdhujIvana. AvA jIvanano duniyAmAM joTo maLavo azakaya che. jIvanabhara mana-vacana-kAyAthI nAnA-moTA badhA jIvonI hiMsA, badhA prakAranuM jUTha, badhA prakAranI corI, badhA prakArano strIbhoga, badhA prakArano parigraha ane rAtrIbhojana svayaM karavA nahIM, bIjA pAse karAvavA nahIM ane karanArA bIjAnI anumodanA na karavI e saMkSepamAM jaina sAdhujIvananI vyAkhyA che. rasoDuM na hovA chatAM jenuM peTa bharAya che, ghara na hovA chatAM jene rahevAnuM sthAna maLe che, vAhanamAM na besavA chatAM je pagapALA musApharI karI zake che, paisA na hovA chatAM jenI jIvana jarUriyAto pUrI thAya che, jeo paropakAramAM parAyaNa che, temanuM nAma jaina sAdhu. jaina sAdhujIvananI vistRta jANakArI oghaniryukti, uttarAdhyayanasUtra vageremAM ApI che. temAM vistAra ghaNo che. tethI saMkSeparucivALA jIvo mATe upakArI evI sAdhujIvananI 24 kalAkanI caryAnuM varNana karavA zrIbhAvedevasUrijI mahArAje "yatidinacaryA nAmanA graMthanuM saMkalana karyuM che. A mULagraMthanI racanA prAkRta bhASAmAM thayela che. temAM 154 gAthAo che. temAM sAdhunI savAranA UThavAthI mAMDIne bIjA divasanA savAranA UThavA sudhInI caryAnuM vigatavAra varNana karela che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthanI chellI gAthA parathI jaNAya che ke A graMthanA racayitA zrIbhAvadevasUrijI mahArAja yugapradhAna zrIkAlikAcAryajI mahArAjanI paraMparAmAM thayelA hatA. jo ke devasUrijI mahArAje paNa eka yatidinacaryA racI che, paNa e vistRta che. tethI graMthakAre saMkSeparucivALA jIvo mATe A nAnI ane saMkSipta yatidinacaryAnI racanA karI che. A mULa graMthanA bhAvArthane samajAvavA zrImatisAgarasUrijI mahArAje saMskRtabhASAmAM suMdara avacUrNi racI che. temAM temaNe mULagraMthanA padArthone barAbara spaSTa karyA che ane aneka zAstronA avataraNo dvArA temane puSTa karyA che. sthAne sthAne koThAo dvArA paNa temaNe padArthone spaSTa karyA che. avacUrNi sahita A graMthanA padArthone saraLa gujarAtI bhASAmAM samajAvavAno prayatna meM A pustakamAM karyo che. jarUra paDe tyAre anyagraMthonA AdhAre paNa padArthone spaSTa karyA che. ativistAranuM varjana karyuM che. jarUra pUratuM vivecana karyuM che. A pustakamAM je je viSayonuM varNana karyuM che te vistRta viSayAnukramamAMthI jANI zakAze. A pustakamAM pahelA yatidinacaryAnA padArthonuM saMkalana karyuM che ane pachI mULagAthA-avacUrNinuM saMkalana karyuM che. A pustakanA abhyAsa dvArA sAdhunI ahorAtranI caryAnuM sAMgopAMga jJAna thAya che. tethI sAdhu A graMthamAM kahela krama mujaba potAnI dinacaryAne goThavI zake che. zrAvakone A pustakanA abhyAsa dvArA sAdhujIvana pratye ahobhAva pedA thAya che ane tenuM jIvana svIkAravAnI utkaMThA pedA thAya che. A pustakanA abhyAsa dvArA bhavyajIvo yatidinacaryAne jANIne potAnuM jIvana e mujabanuM banAve ane zIgha paramapadane pAme eja
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhAbhilASA. parama pUjya paramagurudeva siddhAMtamahodadhi AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI mahArAjA, parama pUjya pragurudeva nyAyavizArada AcAryadeva zrImadvijaya bhuvanabhAnusUrIzvarajI mahArAjA ane parama pUjya gurudeva samatAsAgara panyAsapravara zrIpadmavijayajI mahArAjA- A gurutrayInI asIma kRpAnA baLe ja A pustakanuM saMkalana-saMpAdana zakya banyuM che. e pUjayonA caraNomAM anaMtaza vaMdanA. A saMpUrNa pustakamAM mArA maMda kSayopazamanA kAraNe ke presadoSanA kAraNe kSati rahI gaI hoya to tenI kSamA yAcuM chuM ane bahuzruta vidvAnone te sudhAravA prArthanA karuM chuM. pAlItANA li. zukravAra, tA. 11-7-17 parama pUjya samatAsAgara vi.saM. 2070, paM. padyavijayajI mahArAjano aSADha suda 14 caraNakajamadhukara AcArya vijaya hemacandrasUri
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 pa.pU. vairAgyadezanAdala AcArya bhagavaMta zrImadvijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA dvArA likhita-saMpAdita-saMkalita-prerita graMthonI sUci gujarAtI sAhitya (1) padArthaprakAza bhAga-1 (jIvavicAra-navatattvano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (2) padArthaprakAza bhAga-2 (daMDaka-laghusaMgrahaNIno padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (3) padArthaprakAza bhAga-3 (1lA, 2jA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (4) padArthaprakAza bhAga-4 (3jA, 4thA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) padArthaprakAza bhAga-5 (traNa bhASyano padArthasaMgraha tathA gAthA zabdArtha) (6) padArthaprakAza bhAga-6 (pAMcamA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) padArthaprakAza bhAga-7 (chaThThA karmagraMthano padArthasaMgraha tathA gAthA zabdArtha) (8) padArthaprakAza bhAga-8 (bRhatsaMgrahaNino padArthasaMgraha tathA gAthA zabdArtha) (9) padArthaprakAza bhAga-9 (bRhatsatrasamAsa ane laghukSetrasamAsano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (10) padArthaprakAza bhAga-10 (karmaprakRti baMdhanakaraNano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha)
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 (11) padArthaprakAza bhAga-11 (karmaprakRti saMkramakaraNa, udvartanAkaraNa, apavartanAkaraNano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) . (12) padArthaprakAza bhAga-12 (karmaprakRti udIraNAkaraNa, upazamanA karaNa, nidhattikaraNa, nikAcanAkaraNano padArthasaMgraha tathA gAthA zabdArtha) (13) padArthaprakAza bhAga-13 (karmaprakRti udayAdhikAra tathA sattA dhikArano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (14) padArthaprakAza bhAga-14 (zrIkSullakabhavAvaliprakaraNa, zrIsiddha daMDikAstava, zrIyonistava ane zrIlokanAliddhAtrizikAno padArtha saMgraha tathA mULagAthA-avacUri) (15) padArthaprakAza bhAga-15 (zrIkAyasthitistotra, zrIlaghualpa bahutva, zrIdehasthitistava, zrIkAlasapratikAprakaraNa, zrIvicArapaMcAzikA, zrIpudgalaparAvartastotra, zrIaMgulasattarI, zrIsama varaNastavano padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avacUri) (16) padArthaprakAza bhAga-16 (zrItattvArthAdhigamasUtrano padArthasaMgraha tathA gAthA-zabdArtha) (17) padArthaprakAza bhAga-17 (zrIzrAvakavratabhaMgaprakaraNa ane zrIgAMgeya bhaMgaprakaraNano padArthasaMgraha tathA mULagAthA-avacUri) (18) padArthaprakAza bhAga-18 (zrIsiddhAbhUta ane zrIsiddhapaMcAzikAno padArthasaMgraha tathA mULagAthA-TIkA-avacUri) (19) padArthaprakAza bhAga-19 (saMskRta niyamAvalI) (20) padArthaprakAza bhAga 20 (zrIvicArasapratikAno padArthasaMgraha tathA mULagAthA-TIkA) (21) padArthaprakAza bhAga 21 (zrIguruguNaSatrizatpatrizikAno padArtha saMgraha tathA mULagAthA-TIkA)
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 (22) muktinuM maMgaladvAra (catuH zaraNa svIkAra, duSkatagaha, sukRtAnumodanAno saMgraha) (23) zrI sImaMdharasvAmInI ArAdhanA (mahimAvarNana-bhaktigIto vagere) (24) cAturmAsika ane jIvananA niyamo (25) vIza viharamAna jina sacitra (26) vIza viharamAna jina pUjA (27) baMdhanathI mukti tarapha (bAvrata tathA bhava-AlocanA viSayaka samajaNa) (28) namaskAra mahAmaMtra mahimA tathA jApa noMdha (29) paMcasUtra (sUtra 17) sAnuvAda (30) tattvArtha uSA (le. pU. A. zrI bhuvanabhAnusUri ma.sA.) (31) sAttvikatAno teja sitAro (pU.paM. padmavijayajI ma.nuM jIvanacaritra) (32) premaprabhA bhAga-1 (pU.A. premasUri ma.nA guNAnuvAda) (33) premaprabhA bhAga-2 (vividha viSayonA 160 zloko sAnuvAda) (34) premaprabhA bhAga-3 (brahmacaryasamAdhi aMge zAstrIya zloko-vAkyo sAnuvAda) (35) sAdhutAno ujAsa | (le.pU.paM. padmavijayajI ma.) (premaprabhA bhAga-4) (36) vairAgyazataka, indriyaparAjayazataka, siMdUraprakaraNa, gautamakulaka - sAnuvAda (le.pU.A. jayaghoSasUri ma.sA.) (premaprabhA bhAga-) (37) guru dIvo, guru devatA (premaprabhA bhAga-6) (38) prabhu! tuja vacana ati bhaluM premaprabhA bhAga-3) (39) samAdhi sAra (premaprabhA bhAga-8)
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 (40) prabhu! tuja vacana ati bhaluM bhAga-2 (premaprabhA bhAga-9) (41) kAma subhaTa gayo hArI (premaprabhA bhAga-1) (42-43) gurunI zIkhaDI, amRtanI velaDI bhAga-1, 2 (premaprabhA bhAga 11, 12) (44) parama prArthanA (arihaMta vaMdanAvalI, ratnAkara paccIzI, AtmaniMdA dvatrizikA Adi stutiono saMgraha) (45) bhaktimAM bhIMjANA (le.pU.paM. padmavijayajI gaNivarya) (upADavIravijayajI ma. kRta snAtranuM gujarAtImAM vivecana) (46) AdIzvara alabelo re (saM.pU. gaNi kalyANabodhivijayajI ma.) | (zatruMjaya tIrthanA caityavaMdana-stutio-stavanono saMgraha) (47) upadhAnatapavidhi (48) ratnakukSI mAtA pAhiNI (49) satI-sonala (50) nemidezanA (51) naraka duHkha vedanA bhArI (para) paMcasUtranuM parizIlana (53) pUrvajonI apUrva sAdhanA (mULa) (54) pUrvajonI apUrva sAdhanA (sAnuvAda) (55) adhyAtmayogI (pU.A. kalApUrNasUrijInuM saMkSipta jIvanadarzana) (56) citkAra (57) manonuzAsana (58) bhAve bhajo arihaMtane (59) lakSmI-sarasvatI saMvAda (60-62) arihaMtanI vANI haiye samANI bhAga-1, 2, 3
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 (63-64) rasathALa bhAga-1, 2, 3, 4 (5) samatAsAgara (pU.paM. padmavijayajI ma.nA. guNAnuvAda) (66) prabhu darisaNa sukha saMpadA (67) zuddhi (bhava-AlocanA) (68) RSabha jinarAja muja Aja dina atibhalo (69) jayavIyarAya (70) pratikAra (71) tIrtha-tIrthapati (72) vedanA-saMvedanA aMgrejI sAhitya (a) A Shining Star of Spirituality (sAttvikatAno teja sitArono anuvAda) (2) Padartha Prakash Part-1 (jIvavicAra-navatattva) (3) Pahini-A Gem-womb Mother (ratnakukSI mAtA pAhiNIno anuvAda) saMskRta sAhitya (1) samatAsAritam (pU.paM. padmavijayajI ma.nuM jIvana caritra) uparokta pustakomAMthI koIpaNa pustakanI pUjaya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone tathA zrAvaka-zrAvikAone jarUra hoya to amane jANa karazo.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 pAnA naM. 1-103 | 8 naM ja che 5 j u ja bha * $ viSayAnukrama viSaya zrIyatidinacaryAno padArthasaMgraha maMgalAcaraNa muni rAtre kevI rIte jAge? | IriyAvahino artha kusumiNa dusumiNano kAussagna svAdhyAyanuM mAhAbhya | pramAdanA nukasAno ane apramAdanA lAbho rAtre moTethI adhyApana karAvatA thayelA aniSTa para AcAryanuM dRSTAMta kAlagrahaNa pratikramaNa | rAtre koNe keTalA prahara sUvAnuM ane keTalA prahara jAgavAnuM? Avazyaka 12. rAI pratikramaNanI vidhi bahuvelano artha 14.| pratikramaNa na karavAnuM prAyazcitta 15.tapaciMtavaNIno kAussagna 16. utkRSTa tapa daza prakAranA paccakakhANa 18.| saMketa paccakhANa levAnI vidhi 19. saMketa paccakakhANa pAravAnI vidhi 9 0 0 10. 11. 13. ra ra ra ra ra ra ra. 17.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 pAnA naM. kra. viSaya 20.|addhA paccakkhANanA daza prakAra 21. dizAvakAzika 22.|AhAranA cAra prakAra 23. aNAhArI vastuo 24. kyA paccakakhANamAM keTalA ane kyA AgAra? 25. AgAronA artho 26. 6 prakAranI vigaI 27.14 prakAranI mahAvigaI 28.|30 nIviyAtA 29. paccakakhANanI 6 prakAranI zuddhi (pahelI rIte) 30. paccakhANanI 6 prakAranI zuddhi (bIjI rIte) 31. paccakhANanA sUtro 32. paccakhANanA 147 bhAMgA 33.piccakhANanA AdyAkSaro 34. paccakakhANanuM phaLa 35. paccakhANanuM pradhAna phaLa 36. |paccakhANa karanAra kevo hoya ? 37. paccakakhANa karanAra ane |paccakhANa karAvanAranA cAra bhAMgA 38.| paccakakhANa karavAthI thato karmakSaya 39. tapa kevo karavo?
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 pAnA naM. viSaya 40. saMketapaccakakhANanuM phaLa 41. paDilehaNano krama ane vidhi 42. daza prakAranI upadhinuM parimANa 43. paDilehaNa kevI rIte karavuM? 44. paDilehaNa-pramArjana eTale zuM? 45. vasatipramArjana 46. |kAlapravedana 47. sAdhunI sAta mAMDalIo 48. sUtraporisI-arthaporisI 49.gacchamAM pAMca pradhAna puruSo 50. 22 parISaha 51. porisIno samaya jANavAnI rIta 52. savAranI pAdona porisIno samaya jANavAnI rIta 53. pAMca prakAranA mAsa 54. pAdonaporisI 55.|gItArtha 56. pAtrAnA sAta upakaraNo (pAtraniryoga) pa7. pAtrA vagerenA paDilehaNanI vidhi 58. bIjI porisImAM arthanI vAcanA 59. vihAranA guNo
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ u u . |viSaya 60. | vihArathI thatAM lAbho 61. avihAranA doSo 62. vihAra kyAre karavo? 63. sArA zukano 64. kharAba zukano 65. caraNasittarI 66. karaNasittarI sUtranI vAcanAnuM phaLa [avasanna 69. vyAkhyAna sAMbhaLavAnuM phaLa 70. sAdhuone kyu Asana kahyuM 71. rajoharaNa 72. vyAkhyAna zarU thayA pachI sAdhue zuM na karavuM? | 73. bIjI porisI kyAre pUrI thAya? 74. sADhaporisI vakhate pramANayukta puruSanI chAyAnuM pramANa chAyA parathI divasa keTalo gayo ke rahyo ? te jANavAnuM karaNa 76. sAdhu dararoja keTalA caityone (jinapratimAne) vaMdana kare ? 77. pAMca prakAranI jinapratimA (caitya)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 pAnA naM. . |viSaya 78. sAdharmika caitya 79.| sAdhue dararoja karavAnA sAta caityavaMdano 80. zrAvake dararoja karavAnA sAta caityavaMdano caityavaMdanAnA traNa prakAra 82. gocarIkALa 83. gocarIsamaya thavA para sAdhu zuM zuM kare ? 84. saMghATaka vinA ekalA gocarI javAmAM doSo pAtrA laIne gocarI mATe nIkaLatA sAdhu zuM bole? 86. | sAdhu gocarI mATe kevI rIte vicare? 87. gocarI mATenA ATha mArgo daza prakAranI sAmAcArI 89.| bIjI rIte daza prakAranI sAmAcArI sAdhu divasa daramyAna zuM kare ? gocarInA 42 doSo udgamanA 16 doSo utpAdananA 16 doSo eSaNAnA 10 doSo krodhapiMDa doSanuM daSTAMta mAnapiMDa doSanuM daSTAMta | mAyApiMDa doSanuM daSTAMta w w w w w 93.| us us u u o
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 kra. | viSaya | pAnAno 98. | lobhapiMDa doSanuM dRSTAMta 99. | piMDadravya 100. nava koTI 101.| nirdoSapiMDa levAmAM lAbha 102. sAdhu kevuM pANI vahore ? 103. gocarI vahoryA pachInI vidhi 104. grAmaiSaNAnA pAMca doSo 105. vAparatI vakhate sAdhu potAne hitazikSA Ape 106. vAparavAnI vidhi 107. pAtro dhovAnI vidhi 108. vadhelA AhAranI vidhi 109. vAparyA pachI karavAnI vidhi 110. aMDilabhUmi javAnI vidhi 111. sAMjanA paDilehaNanI vidhi 112. kyAre kayAre zenuM zenuM paDilehaNa thAya? 113. sthavirakalpika sAdhuonI 14 prakAranI upadhi 114.| jinakalpika sAdhuonI 12 prakAranI upadhi 115. upadhinA prakAra 116. upadhinA paryAyavAcI zabdo 117. jaMbUsvAmI vakhate viccheda thayela daza vastuo 1 18.2 sAdhvIonI ra5 prakAranI upAdhi
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAnA naM. 8 8 8 kra. viSaya 119. sAdhvIonI utkRSTa-madhyama-jaghanya upadhi 120. aupagrahika upadhi 121. pAMca prakAranA dAMDA 122.| dAMDAmAM keTalA parvo hoya to zuM lAbha/alAbha thAya? 123. dAMDAnA azubha lakSaNo 124. dAMDAnA zubha lakSaNo 125. dAMDAnA upayogo 126. upakaraNa 127. adhikaraNa 128. sUtra-artha grahaNa karavAno lAbha 129. divasanA cothA praharamAM sAdhue karavAnuM kRtya 130. kAlAtIta 131. mArgAtIta 132. sAMjanA devasI pratikramaNano samaya 133. devanI pratikramaNanI vidhi 134. kAlagrahaNa 135. kAlagrahaNa lenAra sAdhunA guNo 136. kAlikazruta kAlikazruta bhaNavAno-punarAvartana karavAno samaya 8 8 8 8 8 8 Da Da Da Da Da De 137.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 | viSaya 138 pakhI pratikramaNanI vidhi 139. caumAsI pratikramaNanI vidhi 140. saMvatsarI pratikramaNanI vidhi 141 kyA pratikramaNamAM keTalo kAussagna ? 142. AlocanA-abhigraha 143. saMthAro karavAnI vidhi 144. kyA tIrthone ane jinezvarone vaMdana kare? 145. pUrvamunivaMdanA 146. adhikaraNa-AlocanA 147. micchAmidukkaDam 148 zubha ciMtana 149. samyaktasvarUpaciMtana 150. dinacaryAnA AcaraNanuM phaLa B | zrIyatidinacaryA mULagAthA ane avacUrNi 102 102 102 103 104-222
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ (zrIyatidinacaryA ) (padArthasaMgraha) yugapradhAna zrI kAlikAcAryajI mahArAjanI paraMparAmAM thayelA zrIbhAvadevasUrijI mahArAje zrIyatidinacaryAnI racanA karI che. tenI upara zrImatisAgarasUrijI mahArAje avacUrNi racI che. A bannenA AdhAre A padArthonuM saMkalana karyuM che. maMgalAcaraNa - zrIvIraprabhune namaskAra karIne mana-vacana-kAyAnI nirmaLatApUrvaka Agamane anusAre saMyamIone hitakArI evI sAmAcArIne huM saMkSepamAM kahIza. | muni rAtre kevI rIte jAge? badhA munio rAtrInA chellA praharamAM namaskAra mahAmaMtrane bolatAM bolatAM jAge che. zAstramAM pAMca prakAranI nidrA batAvI che - (1) nidrA - jemAMthI nakhanI capaTI vagerethI sukhethI jAgI zakAya te. (2) nidrAnidrA - jemAMthI muzkelIthI jAgI zakAya te. (3) pracalA - jemAM UbhA UbhA ke beThA beThA UMdhe te. (4) pracalapracalA - jemAM cAlatA cAlatA UMdhe te. (5) thINaddhi - jemAM divase ciMtavelA kAryane rAtre nidrAvasthAmAM kare che. temAM ghaNuM baLa ekaThuM thAya che. pahelA saMghayaNavALAne vAsudeva karatA aDadhuM baLa ekaThuM thAya che ane chellA saMghayaNavALAne potAnAthI bamaNuM baLa ekaThuM thAya che. muni nidrAno tyAga karIne jAge. tyAra pachI te vItarAga evA bhagavAnane, tattvano upadeza
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ IriyAvAhino artha, kusumiNa dusumiNano kAussagga ApanArA guru bhagavaMtane ane zatruMjaya vagere tIrthone yAda kare. tyAra pachI te A pramANe vicAre - "huM kyuM dharmakArya nathI karato ? meM kyuM dharmakArya vadhu karyuM che? meM kyA abhigraho lIdhA che? huM mAruM zuM jouM chuM? bIjA mane kevo juve che ? karavA yogya zuM huM karato nathI ? kyA abhigraho levA mAre mATe ucita che? mArI kaI bhUla thaI che ? mArA divaso kevI rIte jAya che? huM zI rIte pramAdarUpI kAdavamAM na paDuM? Ama dharmajAgarikA karIne pachI muni AvasahI kahIne mAtra paraThavavAnI bhUmie jaIne laghu zaMkAnuM nivAraNa kare. pachI nissIhi bolIne te upAzrayamAM praveze. tyAra pachI te IriyAvatinuM pratikramaNa kare. iriyAvahino artha raste jatA je koI jIvone pIDA karavA rUpa virAdhanA thaI hoya te iriyAvahi, athavA dhyAna-mauna vagere rUpa sAdhunA AcAranI nadI UtaravI, sUvuM, bhojana karavuM vagere vaDe hiMsA vagere rUpa virAdhanA te IriyAvahi. IriyAvatinuM pratikramaNa eTale te virAdhanAonI mAphI mAgIne temanAthI pAchu pharavuM. badhA anuSThAnonI pahelA iriyAvahi karavAnuM kahyuM che. IriyAvahi karyA vinA caityavaMdana, svAdhyAya, pratikramaNa vagere kaMIpaNa karavuM kalpa nahIM. kusumiNa dusumiNano kAussagna IriyAvatinuM pratikramaNa karyA pachI khamAsamaNuM ApIne "kusumiNa dusumiNa ohaDAvaNiya rAIpAyacchittavisohaNae kAussagna karuM?" ema Adeza mAgIne kAussagna karavo. rAte svapnamAM ahiMsA vagerenI virAdhanA thaI hoya to te kAussagga cAra logassa caMdesu nimmalayarA sudhIno eTale ke so zvAsocchavAsano thAya che. jo cothA vratanI virAdhanA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAyanuM mAhAbhya thaI hoya to te kAussagga cAra logassa caMdesu nimmalayarA sudhI ane eka navakArano eTale ke ekaso ATha zvAsocchavAsano thAya che. (hAla A kAussagga cAra logassa sAgaravaragaMbhIrA sudhIno thAya che.) kusumiNa dusumiNano kAussagna karyA pachI caityavaMdana ane munivaMdana karIne pramAda rahita badhA sAdhuo svAdhyAya kare. | svAdhyAyanuM mAhAbhya koI paNa dharmAnuSThAnamAM udyamavALo AtmA asaMkhya bhavanA karmo khapAve che. svAdhyAyamAM upayogavALo jIva vizeSa karIne kama khapAve che. prazna - svAdhyAyathI vadhu nirjarA kema thAya che? javAba - karmanirjarAno AdhAra AtmAnA pariNAma che. zubhayogomAM cittanI ekAgratA jema vadhu tema vadhu karmanirjarA thAya che. anya yogomAM cittanI ekAgratA jeTalI jaLavAya tenA karatA svAdhyAyamAM cittanI vadhu ekAgratA sahelAIthI jaLavAya che. tethI svAdhyAyamAM vizeSa karmanirjarA thAya che. vaLI svAdhyAyathI navuM navuM jJAna maLe che. tethI saMsAranI bhayaMkaratAnuM darzana thAya che ane saMvegano bhAva vadhe che. tethI paNa karmanirjarA vadhu thAya che. | mana ghoDA jevuM che. te unmArge jAya che. svAdhyAya lagAma jevo che. svAdhyAyarUpI lagAma vinA manarUpI ghoDAne unmArge jato rokavo zakya nathI. anya yogomAM samaya pasAra karavo muzkela bane che. jyAre svAdhyAyamAM navA navA padArthonuM jJAna maLatuM hovAthI pUrvakroDa varSano kALa paNa kyAM pasAra thaI jAya che tenI khabara paDatI nathI. mATe A ja graMthamAM AgaLa batAvavAnA che ke sAdhue ahorAtramAM pAMca pahorano svAdhyAya karavAno che. prabhAta samaye zaradaRtunA sarovaranA pANI jevuM nirmaLa ane
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramAdanA nukasAno ane apramAdanA lAbho zAMta citta hoya che. te vakhate dharmanA je manoratho karavAmAM Ave che te lagabhaga akSaya thAya che. tyAre jJAna sahelAIthI caDhe che ane sthira thAya che. pramAdanA nukasAno ane apramAdanA lAbho dharmI AtmA jAgatA sArA, adharmI AtmA sUtA sArA. he manuSyo ! tame haMmezA jAgatA raho. jAgatA mANasanI buddhi vadhe che. je sUve che te dhanya nathI. je jAge che te haMmezA dhanya che. ghaNuM sUnArAnA kAryo sidAya che. tethI jAgatA mANaso pUrvanA karmane khapAve che. sUnArAnuM zrutajJAna sUI jAya che. pramAdInuM zrutajJAna zaMkAvALuM ane avanAvALuM bane che. apramAdInuM zrutajJAna ciraparicita eTale ke daDha ane zaMkA vinAnuM thAya che. ajagaranI jema Akho divasa sUI rahenAra ke paDI rahenAra amRta jevA zrutajJAnano nAza kare che. zrutajJAnano nAza thatA te jaDa baLada jevo banI jAya che. zrutakevaLIo eTale ke caudapUrvIo ke jeo zrutajJAnanA baLathI kevaLajJAnanI jema traNa bhuvanane jANe che. teo paNa nidrA pramAdanA kAraNe patita thaI anaMta bhava sudhI saMsAramAM rakhaDe che. prabhAte svAdhyAya evI rIte karavo ke jethI giroLI kAgaDA vagere duSTa prANIo tathA ghAMcI, kuMbhAra vagere pApa karanArAo avAjathI jAgI na jAya. jo prabhAte moTA avAje svAdhyAya kare to te avAjathI jAgI gayelA jIvo je virAdhanA kare temAM te svAdhyAya karanAra nimitta banavAthI tene paNa doSa lAge. savAre moTethI bolavAthI UThI gayelA gRhastho dIvA vagereno prakAza kare, agni pragaTAve, kukarma karanArA kukarma kare, cora-mALI-vezyA-yaMtra calAvanArA vagere jAgI jAya ane pApo
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre moTethI adhyApana karAvatAM thayelA aniSTa para daSTAMta kare. temAM nimittabhUta banavAthI sAdhune doSa lAge. mATe savAre moTA avAje na bolavuM. rAtre moTethI adhyApana karAvatAM thayelA aniSTa para AcAryanuM daSTAMta eka nagaramAM koI gItArtha AcArya comAsAmAM upAzrayamAM pAchalI rAte ziSyone pUrvamAM rahela jIva adhyayana bhaNAvatA hatA. temAM auSadhanA prayogathI jIvonI utpattino adhikAra cAlato hato. AcArya dhIme dhIme bhaNAvatAM hatA. teTalAmAM eka ziSya ekAeka moTA avAje pUchyuM, "bhagavaMta ! AgamamAM amuka vRkSanA pAMdaDAnA yogathI pANImAM tAtkAlika mAchalA utpanna thAya che ema kahyuM che, to te vRkSanuM lokaprasiddha nAma zuM che?' gurue paNa anAbhogathI e vRkSanuM moTA avAje nAma kahyuM. A banneno vArtAlApa pADozamAM rahetAM eka mAchImAre sAMbhaLyo. sAMbhaLatAMnI sAthe ja bIjA divasanI vahelI savAre te bajAramAMthI te vRkSanA pAMdaDA laI Avyo. teNe te vRkSanA pAMdaDAno upayoga karI ghaNAM mAchalA pedA karyA ane mAryA. teNe ghaNA mAchalAo vecyA. kALa pasAra thatAM thoDA divasamAM te khUba ja dhanADhya banI gayo. teNe potAnI milakatathI jhuMpaDI choDIne moTo mahela banAvyo. te mahelamAM te jAtajAtanA vilAso kare che ane bhogone bhogave che. thoDA varSo bAda te ja AcArya te gAmamAM padhAryA. mAchImAre temane joyA. AcAryane upakArI mAnI teNe aNasamajathI ratnothI ane sonAthI bharelI poTalI AcAryanA caraNe dharI. teNe AcAryane kahyuM, "he bhagavaMta ! dhana vinAno evo huM ApanA vacanarUpI prasAdathI dhanavAna thayo chuM. Ape ja mane dhanADhya banAvyo che. mATe mArI upara maherabAnI karIne A mArI prasAdI svIkAro jethI mane AnaMda thAya.' tyAre AcAryae kahyuM, "he bhAgyazALI ! amAre dhananuM zuM kAma che? ame to
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre moTethI adhyApana karAvatAM thayelA aniSTa para daSTAMta sAdhu eTale ke niSparigrahI chIe. ame parigraha rAkhatA nathI. mATe AvA tuccha ane saMsAramAM rakhaDAvanAra dhananuM amane kAma nathI. paraMtu amArA vacanathI tane dhananI prApti zI rIte thaI ?' tyAre mAchImAre badhI hakIkata kahI. pApabhIru evA AcArya vicAramAM paDI gayA, "he svAmI arihaMta prabhu ! bhUlI javAthI ane pramAdane lIdhe thoDAka vacananA asaMvarathI mane keTaluM badhuM pApa lAgyuM? vaLI A mAchImAre bIjAne te upAya kahyo haze to te pApanI paraMparA cAlaze. kharekhara jJAnIoe barAbara kahyuM che ke, "jhera pIvuM sAruM, agnimAM pRpApAta karavo sAro paraMtu pramAdanI sobata karavI nakAmI che." "jayaNA dharmanI mAtA che. jayaNA dharmanuM pAlana karanArI che. jayaNA dharmanI vRddhi karanArI che. jayaNA ekAMta sukhane ApanArI che. mATe prANIoe jayaNAnuM ja pAlana karavuM joIe ane pramAdane choDI devo joIe.' dazavaikAlikamAM paNa kahyuM che ke, "jayaNApUrvaka cAlavuM, jayaNApUrvaka UbhA rahevuM, jayaNApUrvaka besavuM, jayaNApUrvaka sUvuM, jayaNApUrvaka bhojana karavuM, jayaNApUrvaka bolavuM. Ama karavAthI pApakarma baMdhAtuM nathI." huM paNa jayaNA cUkyo to ATaluM pApa thayuM. have upAya karIne mAchImArane pApathI nivAruM. upadezathI samajIne pApathI e pAcho nahIM phare. tethI A ekane mArI nAMkhavAthI aneka prANIonA saMhAranuM pApa aTakaze. tethI alpa vyayathI vizeSa lAbha thaze. te kahyuM che ke, "jinazAsanamAM koI paNa vastunI sarvathA anujJA ke sarvathA niSedha nathI. jema lAbhanI AkAMkSAvALo vANIyo lAbha ane nukasAnane vicArIne alpa nukasAnavALo ane vadhu lAbhavALo dhaMdho kare che tema lAbha ane nukasAnane vicArIne alpa nukasAnavALI ane vadhu lAbhavALI pravatti karavI."
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlagrahaNa Ama vicArIne utsarga - apavAdane jANatAM AcArya mAchImArane pUchyuM ke, "teM A auSadha koIne jaNAvyuM che?" teNe kahyuM, "nA, zreSTha nidhAnanI jema meM A koIne jaNAvyuM nathI.' AcAryuM tene kahyuM, "teM bahu sAruM karyuM, paNa A auSadhathI tane bahu pApa lAgyuM ane lAbha thoDo ja thayo. tethI tane bIjuM auSadha batAvuM ke jenAthI akSaya suvarNa ApanAra suvarNapuruSa siddha thAya. tethI te vadhAre dhanavAna banIza. mAchImAra rAjIno reDa thaI gayo. te bolyo, "svAmI ! te auSadha kaho." AcArya bolyA, "bAraNuM baMdha karIne oraDAnI aMdara pANInA kuMDamAM A auSadha nAkhavAthI suvarNapuruSa pragaTaze." teNe tema karyuM. pANInA kuMDamAM auSadha nAkhatAM temAMthI saMmUcchima vAgha pedA thayo. teNe mAchImArane phADI khAdho. vAgha saMmUcchima hovAthI aMtarmuhUrtamAM te paNa marI gayo. Ama AcArye pApanI vRddhi aTakAvI. teo ziSya sahita AlocanA-prAyazcitta karIne sadgatimAM gayA. Ama bhavya jIvoe rAtadivasa bhASAsamitinuM pAlana karavuM. vizeSa karIne rAte moTA avAje na bolavuM. kAlagrahaNa savAre kAlikazruta bhaNavA mATe ucita kALe kAlagrahaNa le. kAlagrahaNa eka viziSTa kriyA che. te be sAdhuo kare che. zruta be prakAranuM che (i) kAlikazruta - kAlagrahaNanI kriyA karyA pachI ja je zruta bhaNI zakAya che. dA.ta. uttarAdhyayanasUtra vagere. (i) utkAlikazruta - kAlagrahaNanI kriyA karyA vinA je zruta bhaNI zakAya che. dA.ta. dazavaikAlikasUtra vagere. pUrve kAlikazrutane bhaNavA mATe kAlagrahaNa levAtuM hatuM. vartamAnakALe kAlikazrutanA yogodrahanamAM kAlagrahaNa levAya che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratikramaNa pratikramaNa tyAra pachI pratikramaNa kare. pratikramaNano samaya e che ke pratikramaNa pUrNa thaye paDilehaNa zarU karavuM ane paDilehaNa pUrNa thAya tyAre sUryodaya thAya. prazna - pratikramaNa zA mATe karavuM? javAba - paMcAcAranI vizuddhi mATe pratikramaNa karavuM. sAdhue ane zrAvake gurunI sAthe pratikramaNa karavuM. guru na hoya to ekalA paNa sthApanAcAryajI sAme pratikramaNa karavuM. pratikramaNa niryuktimAM pratikramaNa sAta prakAranuM kahyuM che - 1) devasika pratikramaNa 2) rAtrika pratikramaNa 3) ivarakathika pratikramaNa 4) yAvatruthika pratikramaNa 5) pAkSika pratikramaNa 6) cAturmAsika pratikramaNa 7) sAMvatsarika pratikramaNa rAtre koNe keTalA prahara sUvAnuM ane keTalA prahara jAgavAnuM? AcArya - pahelA praharamAM jAge. bIjA praharamAM sUI jAya. trIjA praharamAM jAge. cothA praharamAM sUI jAya. teo pratikramaNa samaye jAge.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAtre koNe keTalA prahara sUvAnuM ane keTalA prahara jAgavAnuM? vRSabha - samudAyanI vyavasthA karanArA pIDha sAdhu. pahelA praharamAM jAge. bIjA praharamAM jAge. trIjA praharamAM sUI jAya. cothA praharamAM jAge. vRSabhone eka ja praharanI nidrA levAnuM zAstramAM kahyuM che. sAdhu - pahelA praharamAM jAge. bIjA praharamAM sUI jAya. trIjA praharamAM sUI jAya. cothA praharamAM jAge. glAna sAdhuo rAtrInA chellA praharamAM na jAge to cAle. Ama, pahelA praharamAM badhA sAdhu jAge. bIjA praharamAM vRSabha jAge. trIjA praharamAM AcArya jAge. cothA praharamAM vRSabha ane sAdhu jAge. rAtre upAzrayamAM badhA sUI jAya to upadhi haNAI jAya. mATe upara kahyA pramANe koIkane koIka to rAtre jAgatuM hoya. Avazayake pratikramaNane Avazyaka paNa kahevAya che, kemake zrAvake ane sAdhue ahorAtramAM te avazya karavAnuM hoya che. rAi pratikramaNanI vidhi" - (1) iriyAvahi. 1. ahIM batAvela vidhimAM ane hAla pracalita vidhimAM thoDo pharaka che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 rAI pratikramaNa vidhi (2) kusumiNa dusumiNa no kAussagna. (3) caityavaMdana (4) sAdhuvaMdana. dareka sAdhune namaskAra karavo. (5) be khamAsamaNapUrvaka svAdhyAya (6) pachI bhagavAna, AcArya, upAdhyAya ane badhA sAdhune khamAsamaNA ApIne vaMdana karavA. (7) pachI khamAsamaNa pUrvaka "icchA saMdi. bhaga, rAIpaDikkamaNe ThAuM? Icche' kahI oghA para hAtha sthApI mastaka bhUmine aDADIne "sabastavi rAIai' kahevuM. (8) namutyue. (9) UbhA thaIne karemi bhaMtera vagere sUtro bolavA pUrvaka cAritrAcAranA aticAranI vizuddhi mATe eka logassano kAussagga, darzanAcAranA aticAranI vizuddhi mATe eka logassano kAussagna ane jJAnAcAranA aticAranI vizuddhi mATe kAussagna ema traNa kAussagna karavA. trIjA kAussagnamAM rAtre lAgelA aticAro vicAravA. tyAra pachI "siddhANaM buddhANaM' kahevuM. (10) muhapatti, be vAMdaNA (11) "icchAsaMdi. bhagarAiaM AlouM? Icche...' (12) rAtrIaticAranI "saMthArAviTTaNakI....' vaDe AlocanA. (13) "sabUstavi rAIa...' guru-"paDikkamata." ziSya - "icche, tasa micchAmi dukkaDuM." (14) besIne DAbo paga nIce rAkhI, jamaNo paga Ubho rAkhI prati 1. hAla ahIM khamAsamaNa ApavAnI vidhi nathI.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bahuvelano artha kramaNa sUtra kahe. "tasya dhammassa' kahI UbhA thavuM. (15) be vAMdaNA, abhudio, be vAMdaNA. . (16) "karemi bhaMte' vagere bolI jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra e traNenA aticAronI vizuddhi mATe tapaciMtavaNIno kAussagna karavo. guru kAussagna pAre pachI kAussagga pAravo. ema vaMdana vageremAM paNa samajavuM. jo guru karatA pahelA kAussagga pAre to doSa lAge. kAussagna pArIne pragaTa logassa bole. pachI muhapatti, vAMdaNAM. (17) guru pAse paccakhANa levuM. (18) "icchAmo aNusardi." kahI besIne vizAlalocanadalanI traNa stuti kahevI. pahelA guru kahe pachI bAkInA sAdhu kahe. (19) caityavaMdananA stotro kahI cAra khamAsamaNA vaDe AcArya vagerene vaMdana kare. (20) pachI eka-eka khamAsamaNa ApI "icchA saMdi. bhaga, bahuvela saMdisAhu?" "icche." "icchA saMdi. bhaga bahuvela karazuM?" icche - A be Adezo mAge. A be Adeza sAdhue ane pauSadhadhArI zrAvake mAgavAnA che. bahuvelano artha sAdhue badhA kAryo gurune pUchIne karavAnA hoya che. divasamAM zvAsa levo, zvAsa mUkavo, thuMkavuM, AMkhanA palakArA vagere nAnA kAryo vAraMvAra pUchIne karavA zakya nathI. tethI bahuvelanA be Adezo vaDe ahorAtra mATe te nAnA kAryo karavAnI ekasAthe anumati maMgAya che. moTA kAryonI anumati A Adezo vaDe maMgAtI nathI. moTA kAryo karavAnA hoya tyAre dareka kAryanI anumati mAMgavI joIe.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaciMtavaNIno kAussagga pratikramaNa na karavAnuM prAyazcitta pratikramaNa na kare to caturgurunuM prAyazcitta Ave. avidhithI pratikramaNa kare to mAsalaghunuM prAyazcitta Ave. "avidhithI pratikramaNa karavA karatA pratikramaNa na karavuM sAruM AvuM vacana IrSAvALuM che. pratikramaNa na karavAthI moTuM prAyazcitta Ave che, avidhithI pratikramaNa karavAthI nAnuM prAyazcitta Ave che. tapacitavaNIno kAussagna tapacitavaNInA kAussagnamAM A pramANe vicAravuM - "zrI vardhamAnasvAmInA tIrthamAM utkRSTathI cha mAsano tapa kahyo che he Atman ! zuM tuM e tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. to zuM cha mAsamAM eka divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. to zuM che mAsamAM 2-3-4-5 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. to zuM cha mAsamAM 6-7-8-9-10 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. to zuM cha mAsamAM 11-12-13-14-15 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. to zuM cha mAsamAM 16-17-18-19-20 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza ? nahIM karI zake. to zuM cha mAsamAM 21-22-23-24-25 divasa nyuna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. to zuM cha mAsamAM 26-27-28-29-30 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. to zuM 5 mAsamAM 1-2-3-4-5 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM." ema 5-5 divasa ghaTADatAM 1 mAsanA tapa sudhI vicAravuM. pachI A pramANe vicAravuM - "zuM 1 mAsamAM 1 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. zuM 1 mAsamAM 2 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. zuM 1 mAsamAM 3 divasa nyUna eTalo tapa karI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ utkRSTa tapa 13 zakIza? nahIM karI zakuM. zuM 1 mAsamAM 4 divasa nyUna eTalo tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM." * ema 1-1 divasa ghaTADatAM 1 mAsamAM 13 divasa nyUna eTalA tapa sudhI vicAravuM. pachI A pramANe vicAravuM - "zuM 34 bhaktano tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. zuM 32 bhaktano tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. zuM 30 bhaktano tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM.' ema be-be bhakta ghaTADatAM dazabhakta sudhI vicAravuM. pachI A pramANe vicAravuM - zuM aTTamano tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. zuM chaThThano tapa karI zakIza? nahIM karI zakuM. zuM upavAsa karI zakIza? nahIM karI zakuM.' ema AyaMbila - nIvi - ekAsaNuM - bIAsaNuM - avaDha - purimaSTha - sADhaporasI - porasI - navakArasI sudhI vicAravuM. je tapa pUrve karyo hoya paNa hAla karavAnI bhAvanA na hoya tyAM ane tyAMthI AgaLa "nahIM karI zakuM nI badale "zakti che, bhAvanA nathI' ema vicAravuM. je divase je tapa karavAno hoya tyAM "zakti che, bhAvanA che ema vicAravuM. kAussagga pArIne pragaTa logassa bolavo. je tapa kAussagnamAM dhAryo hoya tenuM paccakakhANa gurudeva pAse levuM. utkRSTa tapa RSabhadeva bhagavAnanA zAsanamAM utkRSTa tapa 1 varSano che. bAvIsa bhagavAnanA zAsanamAM utkRSTa tapa 8 mAsano che. vardhamAnasvAmInA zAsanamAM utkRSTa tapa 6 mAsano che. daza prakAranA paccakakhANa (pratikramaNamAM guru pAse paccakakhANa levAnuM kahyuM. tethI have paccakhANanuM svarUpa batAve che.)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza prakAranA paccakhANa paccakakhANa = pratyAkhyAna. prati = pratikULapaNe, A = maryAdA vaDe, khyAna = kahevuM. eTale ke, amuka rIte niSedhanI pratijJA karavI te. paccakakhANanA be prakAra che - (1) mUlaguNa paccakhANa ane (2) uttaraguNa paccakakhANa. A bannenA be-be prakAra che - (1) dezavirativiSayaka ane (2) sarvavirativiSayaka. temAM dezavirativiSayaka ane sarvavirativiSayaka uttaraguNapaccakhANa daza prakAre che - (1) anAgata paccakakhANa - pachI karavAno tapa glAnanI vaiyAvacca vagere kAraNe pUrve karavo te. dA.ta. paryuSaNano aThThama vaiyAvacce vagerenA kAraNe pUrve karavo. (2) atikrAMta paccakakhANa - pUrve karavAno tapa guru-glAna-tapasvI vagerenI vaiyAvaccanA kAraNe pachI karavo te. dA.ta. paryuSaNano akrama vaiyAvacca vagerenA kAraNe pachI karavo. (3) koTisahita paccakakhANa - eka paccakakhANa pUruM thAya ane bIju paccakakhANa zarU thAya tyAre bannenA cheDA bhegA thavAthI tene koTisahita paccakakhANa kahevAya. (4) niyaMtrita paccakakhANa - mahine mahine amuka divase svasthatA hoya ke mAMdagI hoya amuka tapa avazya karavo ja che. A tapa caudapUrvI, jinakalpI ane pahelA saMghayaNavALAne hoya. (5) sAkAra paccakakhANa - AgAra sahitanuM paccakakhANa te. (6) anAkAra paccakhANa - jaMgalamAM ke dukALamAM bhojana nA maLatAM jIvavAnI AzA na hoya tyAre AgAra vinAnuM paccakakhANa karavuM te.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza prakAranA paccakakhANa 15 (7) parimANakRta paccakakhANa - datti, koLIyA, bhikSA, gharo ke dravyonuM pramANa jemAM nakkI kareluM hoya te. (8) niravazeSa paccakakhANa - sarvathA azana-pAna-khAdima-svAdimanA tyAgarUpa anazananuM paccakakhANa. (9) saMketa paccakhANa - keta = cihna. cihana sahitanuM paccakhANa te saMketa paccakhANa. te ATha prakAre che - (1) aMguSThasahita - muThimAM aMguTho vALIne chUTo na kare tyAM sudhInuM paccakhANa. (i) mukisahita - mudi vALIne chUTI na kare tyAM sudhInuM paccakakhANa. 0 granthisahita - dorAnI ke kapaDA vagaranI gAMTha vALIne chUTI na kare tyAM sudhInuM paccakhANa. () gharasahita - gharamAM praveza na kare tyAM sudhInuM paccakhANa. () vedasahita - parasevAnA biMdu sUkAya nahIM tyAM sudhInuM paccakakhANa. (vi) ucchavAsasahita - amuka zvAsocchavAsa na thAya tyAM sudhInuM paccakakhANa. (ii) tibukasahita - mAcI vagere vAsaNa paranA biMdu sUkAya nahIM tyAM sudhInuM paccakhANa. (ii) dIpakasahita - dIvo olavAya nahIM tyAM sudhInuM paccakhANa. saMketa paccakakhANa levAnI vidhi - be hAtha joDI nIce pramANe paccakhANa levuM-mukrisahiyaM paccakakhAmi annatthaNAbhogeNaM sahasAgAreNuM mahattarAgAreNaM savvasamAvittiyAgAreNe vosirAmi (je saMketa paccakakhANa hoya tenuM nAma bolavuM. saMketa paccakakhANa pAravAnI vidhi-mudrivALIne nIce pramANe bolavuM
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 daza prakAranA paccakhANa - mukrisahiyaM paccakakhANa karyuM cauvihAra, paccakakhANa phAsiya pAliyA sohiyaM tiriya kiTTiye ArAhiyaM jaMca na ArAhiyaM tassa micchAmi dukkaDam. pachI traNa navakAra gaNavA ( saMketa paccakakhANa hoya tenuM nAma bolavuM. aMguTho, muki, gAMTha vagere chUTA karavA. moDhAmAM kaMIpaNa nAMkhatAM pahelA A rIte paccakhANa pAravuM. vAparyA pachI pharI saMketa paccakhANa levuM.) | mukrisahiyaM paccakakhANa karavAthI 1 mahinAmAM 27 cauvihAra upavAsano lAbha maLe che. (10) addhA paccakakhANa - addhA = kALa. kALasaMbaMdhI paccakakhANa te addhA paccakhANa. tenA dasa prakAra che - navakArasahita - sUryodayathI eka muhUrtanuM ane samaya pUro thaye navakAra gaNIne pAravAnuM paccakhANa te. navakAra na gaNo to sUryAsta samaye paNa paccakakhANa pUruM na thAya. muhUrta pahelA navakAra gaNe to paccakakhANa pUruM na thAya. muhUrta pUrNa thayA pachI navakAra gaNe to ja paccakhANa pUruM thAya. (i) porisI - sUryodayathI 1 prahara sudhInuM paccakakhANa te. (athavA sUryodayathI doDha prahara sudhInuM paccakhANa te sADhaporisi.) (i) purimAI - divasanA pUrvabhAganuM eTale ke sUryodayathI be prahara sudhInuM paccakhANa te. (athavA sUryodayathI traNa prahara sudhInuM paccakakhANa te apAI.) (iv) ekAzana - nizcala beThakathI ekavAra bhojana karavuM te. bhojana bAda tivihAra ke cauvihAranuM paccakakhANa karavuM. (v) ekalaThANuM - ekAsaNAnI jema, paNa mAtra jamaNo hAtha ne mukha sivAya anya koIpaNa aMgane halAvavA nahIM. bhojana bAda cauvihAranuM paccakhANa karavuM.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 daza prakAranA paccakhANa (vi) AyaMbila - ekAsaNAnI jema, paNa vigaI, khaTAza, lIlotarI vagereno tyAga karavo. * (ii) abhaktArtha - abhaktArtha = upavAsa. saryodayathI bIjA divasanA sUryodaya sudhI cAre prakAranA AhArano tyAga karavo te cauvihAra upavAsa, athavA divase ukALelA pANInI chUTa te tivihAra upavAsa. sAmAnya mANasa divasamAM be vAra bhojana kare che. upavAsamAM be vAra bhojanano tyAga hovAthI upavAsane abhaktArtha kahevAya che. upavAsanI AgaLa-pAchaLa ekAsaNA karyA hoya to cAra vAra bhojanano tyAga thavAthI caturthabhakta kahevAya che. chaThTha, aDhama vageremAM AgaLapAchaLa ekAsaNA na karyA hoya to paNa chaThTha, aThThama vagerenI saMjJA rUDha che. (vi) carima - te be prakAre che - (a) divasacarima - divasanA chellA bhAganuM paccakhANa che. te sUryAsta pUrve 1 muhUrta pahelA laI levuM. rAtribhojanano tyAga karanArane A paccakakhANa rAtribhojananA tyAganI yAda apAve che. ekAsaNA vagerenuM paccakakhANa 8 AgAravALu che. divasacarima paccakakhANa 4 AgAravALu che. mATe ekAsaNA vagere karanAre paNa AgArano saMkSepa karavA A paccakhANa karavuM. (b) bhavacarima - bhavanA chellA vakhatanuM paccakhANa te. (1) abhigraha - abhigraha = niyama. te cAra prakAre che - () dravya abhigraha - amuka dravyothI vadhu na vAparavA te. (b) kSetra abhigraha-amuka gharothI vadhAre gharomAM vahoravA na javuM te. (9) kALa abhigraha - amuka kALamAM je maLe te vAparavuM te.
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAranA cAra prakAra () bhAva abhigraha - raDatuM bALaka, gusse thayela mANasa vagere vahorAve to vahoravuM te. vigaI - cAra mahAvigaIno saMpUrNa tyAga karavo. 6 vigaI ane 30 nIviyAtAmAMthI yathAzakya tyAga karavo. dezAvakAzika - jemAM 12 vratonA ane upabhoga-paribhogano saMkSepa karAya te dezAvakAzika. je ekavAra bhogavAya te upabhoga. dA.ta. dravya, sacitta, vigaI. je vAraMvAra bhogavAya te paribhoga. dA.ta. vastra, dAgInA, strI vagere. AhAranA cAra prakAra (1) azana - je jaldIthI bhUkhane zamAve te azana. dA.ta. cokhA vagere anAja, maga vagere kaThoLa, sastu vagere, rAba vagere, modaka vagere miThAI, dUdha vagere, sUraNa vagere, khAkharA vagere. (2) pAna - indriyo vagere prANInI upara upakAra kare te pAna. dA.ta. kAMjI, java vagerenA dhovaNanuM pANI, dArU vagere, badhA prakAranA pANI, kAkaLInuM pANI vagere. (3) khAdima - mukhanA AkAzamAM samAya te khAdima. dA.ta. dhANI vagere zekelA - bhujelA anAja, goLa, talapApaDI, khajUra, nALiyera, drAkSa, zeraDI, AMbo, phaNasa vagere. svAdima - bhojananA rasane svAda pamADe te svAdima. dA.ta. dAMtaNa, mukhavAsa, tulasI, piMDArjaga, madha, pipara, suMTha, maracuM, jIru, haraDe, AmaLA vagere. aNAhArI vastuo - liMbaDAnI chAla, rAkha, khadira, trikaTuka vagere. (4)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyA paccakakhANamAM keTalA ane kyA AgAra? kyA paccakakhANamAM keTalA ane kyA AgAra? | ka. paccakhANa AgAranI saMkhyA AgAranA nAma 1 navakArasahita anAbhoga, sahasAkAra 2,3 porisI anAbhoga, sahasAkAra, pracchannakAla, dizAmoha, sAdhuvacana, sarvasamAdhipratyaya 4,5 purimaSTha, anAbhoga, sahasAkAra, pracchannakAla, avaDha dizAmoha, sAdhuvacana, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya. ekAsaNuM, anAbhoga, sahasAkAra, sAgArikAkAra, bIAsaNuM AkuMcanaprasAraNa, guruadbhutthAna, pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya. | 7 ekalaThANuM anAbhoga, sahasAkAra, sAgArikAkAra, guruadbhutthAna, pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya. 8 |AyaMbila anAbhoga, sahasAkAra, lepAlepa, gRhasthasaMsRSTa, usliptaviveka, pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya. | 9 upavAsa anAbhoga, sahasAkAra, pAriSThApanikA kAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya. 10 pANI lepa, alepa, accha, bahula, sasiphatha, asiphatha. divasacarima, anAbhoga, sahasAkAra, mahattarAkAra, abhigraha, sarvasamAdhipratyaya. saMketa pacca
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgAronA artho 6. | paccakakhANa |AgAranI saMkhyA AgAranA nAma 12| bhavacarima anAbhoga, sahasAkAra 13| amAvaraNa anAbhoga, sahasAkAra, colapaTTAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya 14| vigaI, nIvi 8 anAbhoga, sahasAkAra, lepAlepa, (dravavigaI gRhasthasaMsRSTa, pratItyaprakSita, saMbaMdhI) pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya 15] vigaI, nIti 9 anAbhoga, sahasAkAra, lepAlepa, (piMDavigaI gRhasthasaMsRSTa, ukliptaviveka saMbaMdhI) pratItyaprakSita, pAriSThApanikAkAra, mahattarAkAra, sarvasamAdhipratyaya AgAronA artho anAbhoga - atyaMta vismaraNa thavAthI bhUlathI paccakakhANanA samaya pUrve vApare to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. yAda AvyA pachI na vApare. vApare to paccakakhANano bhaMga thAya. yAda AvyA pachI paccakakhANanA samaya sudhI rAha juve. samaya thayA pachI ja bAkInuM vApare. (2) sahasAkAra - paccakkhANanA samaya pUrve acAnaka mukhamAM kaMI paDI jAya, jemake gAya vagerene dohatA dUdhano chAMTo mukhamAM paDI jAya, ghI vagerene tapAvatA teno chAMTo mukhamAM paDI jAya, chAza valovatAM teno chAMTo mukhamAM paDI jAya, to paNa paccakhANano bhaMga na thAya. (3) pracchannakAla - vAdaLa, dhULa, parvata vagerethI DhaMkAyela hovAthI sUrya na dekhAya tyAre porisI pUrI na thaI hovA chatAM pUrI thaI che ema samajIne vApare to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. jANyA pachI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgAronA artho to porisI pUrI thAya tyAM sudhI ema ja beThA rahevuM. porisI pUrI thayA pachI ja bAkInuM vAparavuM. jANyA pachI porisI pUrI thayA pUrve bAkInuM vApare to paccakakhANano bhaMga thAya. (4) dizAmoha - dizAnA bhramathI pUrvane pazcima samajIne porisI pUrI thayA pUrve vApare to paNa paccakhANano bhaMga na thAya. bhrama dUra thayA pachI to porisI pUrI thAya tyAM sudhI ema ja beThA rahevuM. porisI pUrI thayA pachI ja bAkInuM vAparavuM. bhrama dUra thayA pachI porisI pUrI thayA pUrve bAkInuM vApare to paccakakhANano bhaMga thAya. sAdhuvacana - sAdhubhagavaMto pAdona porisIe pAtrAnuM paDilehaNa kare. tyAre eka sAdhu "ugvADA porisI' ema bole. te sAMbhaLIne koI zrAvaka vagere porisI pUrI thayAno bhrama thavAthI porisI pUrI thayA pUrve vApare to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. vAparatA vAparatA khabara paDe ke bIjAnA kahevAthI khabara paDe to porisI pUrI thAya tyAM sudhI ema ja beThA rahevuM. porisI pUrI thayA pachI ja bAkInuM vAparavuM. khabara paDyA pachI porisI pUrI thayA pUrve bAkInuM vApare to paccakakhANano bhaMga thAya. (6) sarvasamAdhipratyaya - acAnaka tIvra zULa vagerenI pIDAthI ArtadhyAna thAya to tene zAMta karavA badhI indriyonI samAdhi mATe porisI pUrI thayA pUrve pathya auSadha vagere vApare to paccakukhANano bhaMga na thAya. samAdhi thayA pachI porisI pUrI thAya tyAM sudhI ema ja beThA rahevuM. porisI pUrI thayA pachI ja bAkInuM vAparavuM. samAdhi thayA pachI porisI pUrI thayA pUrve bAkInuM vApare to paccakakhANano bhaMga thAya. (7) mahattarAkAra - paccakakhANathI thatI nirjarAnI apekSAe vadhu nirjarA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgAronA artho karAvanAruM, bIjA koIthI na thaI zake evuM, glAna-jinAlaya-saMgha vagerenuM koI kArya Ave tyAre te karavA mATe purima vagere Ave te pUrve vAparIne te kArya karavA jAya to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. navakArazI, porisI, sADhaporisIno kALa alpa hovAthI temanA paccakhANamAM mahattarAkAra nathI. (8) sAgArikAkAra - sAdhu ekAsaNA vageramAM vAparatA hoya tyAM gRhastha AvI jAya to tenA javAnI rAha juve. te na jAya to sAdhu UbhA thaIne anya sthAne jaIne vApare to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. gRhasthanI sAme vAparavAmAM to moTo doSa che. kahyuM che ke, "gRhasthane durgachA thAya tema AhAra, nihAra ane piMDagrahaNa kare to te cha kAyanI dayAvALo paNa sAdhu durlabhabodhi thAya che. gRhastha ekAsaNA vageremAM vAparato hoya tyAM jenI najarathI bhojana pace nahIM evI vyakti ke kedI vagere tyAM AvI jAya to tyAMthI UbhA thaIne anya sthAne jaIne vApare to paNa paccakhANano bhaMga na thAya. AkuMcanaprasAraNa - ekAsaNA vageremAM vAparavA beThA hoya tyAre jaMghA (DhIMcaNanI nIceno bhAga) vagerene saMkocavA-pasAravAthI kaMIka Asana hale to paNa paccakhANano bhaMga na thAya. (10) guruabhyatthAna - ekAsaNA vageremAM vAparavA beThA hoya tyAre AcArya ke mahemAna sAdhu Ave to temanA vinaya mATe UbhA thaIne pachI besIne vApare to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. (11) pAriSThApanikAkAra - vidhipUrvaka vahorela ane vidhipUrvaka vAparela AhAra vadhe ane paraThavavo paDe tema hoya to gurunI AjJAthI ekAsaNA vagerenA paccakakhANavALo vAparIne UThyA pachI paNa te AhAra vApare to tenA paccakakhANano bhaMga na thAya, kemake
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgAronA artho 23 paraThavavAmAM vadhu doSa che. te vadhelo AhAra ekavAramAM ja vApare, vAraMvAra nahIM. A AgAra sAdhune ja hoya che. zrAvaka to paccakakhANanA sUtrane akhaMDa rAkhavA A AgAranuM uccAraNa kare. vadhelA AhAra sAthe pANI paNa vadhyuM hoya to cauvihAra upavAsanA paccakakhANa vALAne vAparavA apAya. jo pANI na vadhyuM hoya to tene vAparavA na apAya, kemake tene pANIno paNa tyAga hovAthI pANI vinA te mukha zuddha karI na zake. (12) lepAlepa - je vigaInuM paccakakhANa karyuM hoya tenAthI vAsaNa lepAyeluM hoya. tene hAtha vagerethI luchavA chatAM vigaIno thoDo aMza temAM rahI jAya tevA vAsaNa thI vahorAve to paNa paccakhANano bhaMga na thAya. (13) gRhasthasaMskRSTa - je vigaInuM paccakhANa karyuM hoya tenAthI gRhasthanA hAtha kharaDAyelA hoya ane tevA hAthathI kazya vastu vahorAve to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. gRhastha potAnI mATe dUdha ke dahIM sAthe bhAta bhegA karyA hoya. temAM bhAtanI upara 4 aMgula sudhI rahela dUdha-dahIM vigaI nathI, tenI uparanA vigadarUpa che. gRhastha potAnI mATe DhalA goLa, tela ke ghI sAthe bhAta bhegA karyA hoya. temAM bhAtanI upara 1 aMgula sudhI rahela DhIlA goLa vagere vigaI nathI, tenI uparanA vigaIrUpa che. gRhasthe potAnI mATe kaThaNa goLane cUramAmAM bhego karyo hoya. temAM lIlA AmaLA jeTalA goLanA kaNIyA rahI jAya to te vigaI nathI, tenAthI moTA kaNIyA vigadarUpa che. gRhasthasaMsRSTa AgArathI A traNe prakAranA dravyo sAdhune vigaInA paccakkhANamAM kahyuM. (14) usliptaviveka - vahoravAnI vastu upara upADI zakAya evI koI vigaI paDI hoya, te vigaIno tyAga hoya ane gRhastha te vigaIne upADIne nIce rahela vastu vahorAve to temAM te vigaInA
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 AgAronA artho alpa aMzo hovA chatAM paccakakhANano bhaMga na thAya. (15) pratItyaprakSita - AMgaLIthI ghI-tela laIne copaDIne banAvela khAkharA vagere nIvinA paccakakhANavALAne A AgArathI cAle. dhAra reDIne copaDIne banAvela khAkharA vagere nIlimAM na kalpe. (16) colapaTTAkAra - jitendriya mahAmunio vastra na paheravAnA paNa paccakakhANa kare che. tevA muni vastrarahita beThA hoya ane tyAre koI gRhastha AvI jAya to muni colapaTTo paherI le to paNa paccakakhANano bhaMga na thAya. (17) lepa - vAsaNa vagerene cIkaNuM karanArA khajuranuM pANI vagere lepavALA pANIne upavAsa vageremAM vAparavAthI paccakakhANano bhaMga na thAya. (18) alepa - kAMjI vagere lepa vinAnA pANIne upavAsa vageremAM vAparavAthI paccakakhANano bhaMga na thAya. (19) accha - traNa ukALAvALA nirmaLa pANIne upavAsa vageremAM vAparavAthI paccakhANano bhaMga na thAya. (20) bahula - cokhA vagerenA dhovaNanA DahoLA pANIne upavAsa vageremAM vAparavAthI paccakakhANano bhaMga na thAya. (21) sasitha - dANAvALA osAmaNa vagerenA pANIne upavAsa vageremAM vAparavAthI paccakhANano bhaMga na thAya. (22) asitha - dANA vinAnA osAmaNa vagerenA pANIne upavAsa vageremAM vAparavAthI paccakhANano bhaMga na thAya. vigaI manamAM vikAra pedA kare ane AtmAne vigati (durgati)mAM laI jAya te vigaI.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa 6 vigaI, 4 mahAvigaI | vigaI 6 prakAranI che, mahAvigaI 4 prakAranI che. 6 prakAranI vigaI - (1) dUdha - te pAMca prakAranuM che - gAyanuM, bheMsanuM, bakarInuM, uMTaDInuM ane gheTInuM. (2) dahIM - te cAra prakAranuM che - gAyanuM, bheMsanuM, bakarInuM ane gheTInuM. (3) ghI - te cAra prakAranuM che - gAyanuM, bheMsanuM, bakarInuM ane gheTInuM. (4) tela - te cAra prakAranuM che - talanuM, aLasInuM, kasuMbInA bIjanuM ane sarasavanuM. (5) goLa - te be prakArano che - dravagoLa(pravAhI goLa) ane piMDagoLA (kaThaNa goLa) (6) pakavAna (kaDAha vigaI) - te be prakAranuM che - ghImAM taLeluM ane telamAM taLeluM. cha vigaIono yathAzakti tyAga karavo. 4 prakAranI mahAvigaI - (1) madirA - te be prakAranI che - kASThanI vanaspatinI) ane piSTanI (loTanI) (2) madha - te traNa prakAranuM che - madhamAkhInuM, bhamarInuM ane kuMtinuM. (3) mAMsa - te traNa prakAranuM che - jalacaranuM, sthalacaranuM ane khecaranuM, athavA cAmaDu, lohi ane mAMsa. (4) mAkhaNa - te cAra prakAranuM che - gAyanuM, bheMsanuM, bakarInuM ane gheTInuM. cAra mahAvigaIo abhakSya che, kemake temAM te raMganA asaMkhya jaMtuo utpanna thaI jAya che. mATe temano saMpUrNa tyAga karavo.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 6 30 nIviyAtA nIviyAtA jemAMthI vikAra karavApaNuM nIkaLI gayuM che te nIviyAtA. 6 vigaInA darekanA 5-5 nIviyAtA che. tethI kula 30 nIviyAtA che. te A pramANe - dUdhanA 5 nIviyAtA - (1) paya zATI - drAkSa vagere sAthe rAMdhela dUdha. (2) khIra - ghaNA cokhA nAkhI ukALela dUdha. (3) paiyA - dUdhanI rAba. (4) avalehikA - cokhAno loTa nAMkhIne ukALela dUdha. (5) dugdhATI - kAMjI vagere khATA padArtho sahita rAMdhela dUdha. dahIMnA 5 nIviyAtA - (1) karaMba - dahIMmA bhAta meLavyo hoya te bhAtavALuM dahIM. (2) zikhariNI - khAMDa nAMkhI vastrathI chANeluM dahIM (zikhaMDa). (3) salavaNa dahIM -mIThuM nAMkhI maLelu dahIM. (4) ghola - vasathI gALelu dahIM. (5) gholavaDA - gholamAM nAMkhelA vaDA. kAcA dahInA gholamAM nAkhelA vaDA abhakSya che. ghInA pa nIviyAtA - (1) pakava vRta- - auSadhi nAMkhIne ukALelu ghI. (2) kiTTi - ukALelA ghInI upara tarI Avato mela. (3) pauSadhitarita - auSadhi nAMkhIne ukALelA ghInI tara. (4) nirbhajana - taLyA bAda vadhelu, baLelu ghI.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27. 30 nIviyAtA (5) vispaMdana - dahIMnI tara ane loTa e be meLavIne banAvela kulera. athavA aDadhA baLelA ghImAM cokhA nAkhIne ukALelA ghInI uparanI tara. telanA 5 nIviyAtA - (2) tilakuTTI - goLane ukALIne temAM tala nAMkhIne banAvelI talasAMkaLI. (3) paphavatela - auSadhi nAMkhIne ukALeluM tela. (4) paphavaSadhitarita - auSadhi nAMkhIne ukALelA telanI tara. (5) nirbhajana - taLyA bAda vadheluM, baLelu tela. goLanA 5 nIviyAtA - (1) ardhavathitaIzurasa - aDadho ukALelo zeraDIno rasa. (2) goLapANI - puDalA vagere sAthe vaparAtuM goLanuM pANI. (3) sAkara - kAMkarA jevI hoya che te. (4) khAMDa - jhINI hoya che te. (5) pAko goLa - goLanI cAsaNI. pakavAna (kaDAhavigaI)nA pa nIviyAtA - (1) dvitIya puDalo - tavImAM saMpUrNa samAya tevo eka puDalo karyA pachI navuM ghI ke tela umeryA vinA jeTalA puDalA thAya te nIviyAtA che. (2) tasneha caturthAdi ghANa - kaDAImAM saMpUrNa samAya evA pUrI vagerenA 3 ghANa karyA pachI navuM ghI ke tela umeryA vinA jeTalA ghANa nIkaLe te badhA nIviyAtA che. (3) goLadhANI - goLano pAyo karIne temAM pANI meLavIne banAvelA lADu naviyAtA che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakakhANanI 7 prakAranI zuddhi (4) jalalApasI - pakavAnane taLIne kADhyA bAda vadhelu ghI paNa kADhI laIne tavImAM rahelI cIkAzamAM ghauMno jADo kAMkarIyALo loTa zekIne goLanuM pANI reDIne banAvelo dANAdAra zIro ke kaMsAra nIviyAtA che. korI kaDhAImAM banAvelA zIro ane kaMsAra paNa nIviyAtA che. potakRta puDalo - tavImAMthI baLelu ghI kADhI lIdhA bAda kharaDAyelI tavImAM ghI ke telanuM potuM daIne banAvelA gaLyA ke khATA puDalA nIviyAtA che. korI tavImAM banAvelA gaLyA ke khATA puDalA paNa nIviyAtA che. paccakakhANanI 6 prakAranI zuddhi (pahelI rIte) (1) zraddhAnazuddhi - bhagavAne je paccakakhANa je rIte je kALe jyAM karavAnuM kahyuM hoya tenI barAbara zraddhA karavI te zraddhAnazuddhi. (2) jJAnazuddhi - mULaguNa ane uttaraguNanA je paccakkhANa je kalpamAM karavA yogya hoya te barAbara jANavA te jJAnazuddhi. (3) vinayazuddhi - vidhipUrvaka guruvaMdana karIne paccakakhANa levuM te vinayazuddhi. (4) anubhASaNAzuddhi - paccakakhANa letI vakhate gurunA vacananI pAchaLa pote paNa manamAM paccakakhANano akSara-pada-vyaMjanathI zuddha pATha bolavo te anubhASaNAzuddhi. (5) anupAlanAzuddhi - je paccakakhANa lIdhuM hoya tene jaMgalamAM, dukALa, roga vagere viparIta saMyogomAM paNa barAbara pALavuM te anupAlanAzuddhi. (9) bhAvazuddhi - rAga-dveSa vinA vizuddha bhAvathI karmanirjarA mATe paccakhANa karavuM te bhAvazuddhi.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakakhANanA sUtro 29 paccakakhANanI 6 prakAranI zuddhi (bIjI rIte) (1) spaSTa - guruvaMdana karIne sUryodaya pUrve paccakhANa levuM te. (2) pAlita - karelA paccakhANane upayogapUrvaka vAraMvAra yAda karavuM (3) zodhita - gurune vaparAvIne ke vahorAvIne pachI zeSa bhojana vAparavuM te. (4) tIrita - paccakakhANano samaya pUro thayA pachI paNa thoDA samaya pachI paccakakhANa pAravuM te. (5) kIrtita - vAparatI vakhate karelA paccakhANane yAda karavuM te. (6) ArAdhita - upara kahela pAMca prakArothI ArAdhela hoya te, athavA paccakakhANanI badhI vidhipUrvaka ArAdhela hoya che. paccakhANanA sUtro (1) navakArasahita uggae sUrenamukkArasahiyaM paccakhAI cauvilaMpi AhAra asaNaM pANe khAIma sAIma annatthaDaNAbhogeNe sahasA gAreNe vosiraI. (2) porisI, sADhaporisI - posie (sADhazorasie) paccakakhAI uggae sUre duvihaM tivihaM cauvihaM vA AhAra asaNaM pANe khAIma sAimaM annatthaDaNAbhogeNaM sahasAgAreNaM pacchannakAleNe disAmoheNa sAhuvayaNeNaM savvasamAvittiyAgAreNe vosiraI. (3) purimaDha, avaDha- sUre uggae purimaThuM (avaDha) paccakakhAI duvihe tivihaM cauvilaMpi AhAra asaNaM pANe khAIma sAIma annatthaNAbhogeNe sahasAgAreNaM pacchadisAsAhu, mahattarAgAreNaM sava vosiraI. (4) ekAsaNuM - egAsaNa paccakhAI duvihaM tivihe cauvilaMpi
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 paccakakhANanA 147 bhAMgA AhAra asaNaM, 4 anna saha. sAgAriAgAreNe AuTaNapasAreNe guruadbhuTTANeNe pAridrAvaNiyAgAreNaM maha. savya vosiraI. (5) ekalaThANuM - egaTTANe paccakhAI cau AhAra asaNaM, 4 anna saha. sAgA guru pAriDhA maha. savyavosiraI. (6) AyaMbila - AyaMbila paccakakhAI anna saha levAleveNuM gihatyasaMsaDheNe ukhittavivegeNe pAri maha. sava. vosiraI. (7) upavAsa - sUre uggae abhattaruM paccakakhAI tivihaM cauvilaMpi AhAra asaNaM, 4 anna sahaTha pAri mahasava. vosiraI. (8) carima - divasacarimaM bhavacarimaM vA paccakakhAI duvihaM tivihaM cauvilaMpi AhAra asaNaM, 4 anna saha maha. sava vosiraI. (9) abhigraha - aMgukasahiyaM paccakhAI cauvilaMpi AhAra asaNaM, 4 anna saddha maTha sava, vosiraI. (10) nIvi - vivigaIo paccakakhAI anna saha levA. giha. uSmitta, paDuccA pAri maha. sava vosiraI. (11) pANI - pANasa leveNa vA aleveNa vA accheNa vA bahuleNa vA sasitthaNa vA asitthaNa vA vosiraI. paccakakhANanA 147 bhAMgA yoga | 3 | 3 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | kula karaNa | 3 | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | 3 | 2 | 1 | bhAMgA | 1 | 3 | 3 | 3 | 9 | 9 | 3 | 9 | 9 | 49 1) mana-vacana-kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM, anumode nahIM. 2) mana-vacana-kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ paccakakhANanA 147 bhAMgA 3) mana-vacana-kAyAthI kare nahIM, anumode nahIM. 4) mana-vacana-kAyAthI karAve nahIM, anumode nahIM. 5) mana-vacana-kAyAthI kare nahIM. 6) mana-vacana-kAyAthI karAve nahIM. 7) mana-vacana-kAyAthI anumode nahIM. 8) mana-vacanathI kare nahIM, karAve nahIM, anumode nahIM. 9) mana-kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM, anumode nahIM. 10) vacana-kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM, anumode nahIM. 11) mana-vacanathI kare nahIM, karAve nahIM. 12) mana-kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM. 13) vacana-kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM. 14) mana-vacanathI kare nahIM, anumode nahIM. 15) mana-kAyAthI kare nahIM, anumode nahIM. 16) vacana-kAyAthI kare nahIM, anumode nahIM. 17) mana-vacanathI karAve nahIM, anumode nahIM. 18) mana-kAyAthI karAve nahIM, anumode nahIM. 19) vacana-kAyAthI karAve nahIM, anumode nahIM. 20) mana-vacanathI kare nahIM. 21) mana-kAyAthI kare nahIM. 22) vacana-kAyAthI kare nahIM. 23) mana-vacanathI karAve nahIM. 24) mana-kAyAthI karAve nahIM.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 paccakakhANanA 147 bhAMgA 25) vacana-kAyAthI karAve nahIM. 26) mana-vacanathI anumode nahIM. 27) mana-kAyAthI anumode nahIM. 28) vacana-kAyAthI anumode nahIM. 29) manathI kare nahIM, karAve nahIM, anumode nahIM. 30) vacanathI kare nahIM, karAve nahIM, anumode nahIM. 31) kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM, anumode nahIM. 32) manathI kare nahIM, karAve nahIM. 33) vacanathI kare nahIM, karAve nahIM. 34) kAyAthI kare nahIM, karAve nahIM. 35) manathI kare nahIM, anumode nahIM. 36) vacanathI kare nahIM, anumode nahIM. 37) kAyAthI kare nahIM, anumode nahIM. 38) manathI karAve nahIM, anumode nahIM. 39) vacanathI karAve nahIM, anumode nahIM. 40) kAyAthI karAve nahIM, anumode nahIM. 41) manathI kare nahIM. 42) vacanathI kare nahIM. 43) kAyAthI kare nahIM. 44) manathI karAve nahIM. 45) vacanathI karAve nahIM. 46) kAyAthI karAve nahIM.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 paccakakhANanuM phaLa 47) manathI anumode nahIM. 48) vacanathI anumode nahIM. 49) kAyAthI anumode nahIM. 49 bhAMgA X 3 kALa = 147 bhAMgA 3 kALa = bhUtakALa, vartamAnakALa, bhaviSyakALa. paccakhANanA AdhAkSaro navakArasahitanA paccakakhANano pahelo akSara u che. porisInA paccakakhANano pahelo akSara po che. sADhaporisInA paccakakhANano pahelo akSara sA che. purimaThanA paccakakhANano pahelo akSara sU che. avaDhanA paccakhANano pahelo akSara sU che. upavAsanA paccakhANano pahelo akSara sU che. paccakakhANanuM phaLa paccakakhANa karavAthI AzravanA dvArA baMdha thaI jAya che. Azravano viccheda thavAthI tRSNAno viccheda thAya che. tRSNAnA vicchedathI atula upazama thAya che. atula upazamathI paccakhANa zuddha thAya che. paccakakhANanuM pradhAna phaLa bhagavAne kahelA paccakakhANane bhAvathI sevIne anaMta jIvo pIDA rahita evA zAzvata sukhane pAmyA. paccakakhANa karanAra kevo hoya ? 1) kRtikarma (vaMdana) vagere vidhine jANato hoya. 2) upayogavALo hoya.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 paccakakhANa karanAra ane karAvanAranA 4 bhAMgA 3) azaTha (saraLa) bhAvavALo hoya. 4) saMvigna (mokSAbhilASI) hoya. 5) sthira pratijJAvALo (lIdhelI pratijJAne barAbara pALanAro) hoya. paccakhANa karanAra ane paccakhANa karAvanAranA cAra bhAMgA 1) paccakakhANano jANakAra paccakakhANanA jANakAra pAse paccakakhANa kare. A bhAMgo zuddha che. 2) paccakakhANane nahIM jANanAro paccakakhANanA jANakAra pAse paccakakhANa kare. A bhAMgo zuddha che. 3) paccakakhANano jANakAra paccakakhANane nahIM jANanArA pAse paccakakhANa kare. A bhAMgo zuddha che. 4) paccakakhANane nahIM jANanAro paccakakhANane nahIM jANanArA pAse paccakakhANa kare. A bhAMgo azuddha che. paccakakhANa karavAthI thato karmakSaya porisI, upavAsa, chaTTa vagere tapa karIne munio je karmane khapAve che te narakanA jIvo karoDo bhavomAM paNa khapAvI zakatA nathI. tapa kevo karavo? tapa tevo karavo ke jethI 1) manamAM durthAna na thAya, 2) indriyonI kSamatA ghaTe nahIM ane 3) pratikramaNa vagere yogonI hAni na thAya. saMketapaccakakhANanuM phaLa saMketa paccakkhANa alpakaSTasAdhya che. temAM kALano niyama nathI. chatAM te ghaNA phaLane Ape che, kemake temAM upayoga rAkhavAno che ane
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDilehaNano krama ane vidhi 35 jinazAsanamAM upayoganI pradhAnatA che. upayoga e ja dharma che. pranthisahita paccakakhANa karanAra svarga ane mokSanA sukhone gAMThamAM bAMdhe . che. mAMsa khAnAro dArUDiyo granthisahita paccakhANanA prabhAvathI deva thayo. zAstrakAro enuM (saMketapaccakhANanuM) puNya anazananI samAna kahe che. paDilehaNano krama ane vidhi savAranuM pratikramaNa pUrNa thayA pachI paDilehaNa karavuM. paDilehaNa traNa prakAre che - (1) savAre sUryodaya pahelA daza vastunuM paDilehaNa karavuM. te A pramANe() khamAsamaNa ApI pahelA muhapattinuM paDilehaNa karavuM. (i) pachI rajoharaNanuM paDilehaNa karavuM. (i) pachI rajoharaNanI be niSadyA (oghAriyuM - nizIthIyuM)nuM paDilehaNa karavuM. (ogho choDI be dorI, oghAriyuM, nizIthIyuM, dAMDI, pATo dazInuM paDilehaNa karI ogho bAMdhavAno.) pachI Asana ane kaMdorAnuM paDilehaNa karavuM. pachI colapaTTAnuM paDilehaNa karavuM. (A pAMca vAnAnuM paDilehaNa karyA pachI IriyAvahI karI paDilehaNA paDilehAvojIno Adeza mAMgI sthApanAjI tathA vaDilonuM paDilehaNa karI bAkInA Adeza mAMgIne bAkInI upadhinuM paDilehaNa karavuM. te A pramANe ) (v) pahelA paheravAnA kapaDAnuM paDilehaNa karavuM. (vi) pachI kAmaLInuM paDilehaNa karavuM. (vi) pachI kAmaLInA kapaDAnuM paDilehaNa karavuM. (vi) pachI saMthArAnuM paDilehaNa karavuM. ().
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza prakAranI upadhinuM parimANa (ix) pachI uttapaTTAnuM paDilehaNa karavuM. A daza vastuonuM paDilehaNa sUryodaya pUrve karavuM. sUryodaya vakhate dAMDAnuM paDilehaNa karavuM. pachI kAjo laI sajajhAya karavI. savAre pAtrAnuM paDilehaNa upadhi sAthe karavAnuM hotuM nathI. savAra-sAMjanuM paDilehaNa ubhaDakapage besIne karavuM. (2) pahelo prahara poNo pUro thAya tyAre pAtrA saMbaMdhI upakaraNonuM paDilehaNa karavuM. A paDilehaNa beThA beThA karavuM. pahelA muhapattinuM paDilehaNa karI A krame paDilehaNa karavuM - (i) uparano guccho (i) paDalA (ii) pUMjaNI (iv) jhoLI (4) pAtrA (vi) rajastrANa (vi) pAtrAsana (nIceno guccho). (3) trIjA praharamAM cauda upakaraNonuM A krame paDilehaNa karavuM. (1) muhapatti (i) colapaTTo (i) gucchA (vi) paDado (v) jhoLI (vi) paDalA (ii) rajastrANa (vii) parijhApanaka (paraThavavAnuM bhAjana) (i) mAtraka (4) pAtrA (x) rajoharaNa (xii)-(xiv) traNa kapaDA (kAmaLI ane be kapaDA). bAkInI autsargika upadhinuM paNa paDilehaNa karavuM. | dazA prakAranI upadhinuM parimANa (1-3) rajoharaNa, 2 niSadyA - jIvarakSAthI aMdaranI rajane hare ane pramArjavAthI bahAranI rajane hare te rajoharaNa. vastu letAM-mUkatAM, besatAM, UThatAM, sUtAM, hAtha-paga saMkocatAM-pasAratAM pahelA jovuM ane rajoharaNathI pramArjavuM. liMga mATe paNa rajoharaNa dhAraNa karavuM. rajoharaNa 32 aMgula lAMbu hoya che. temAM 24 aMgulanI dAMDI ane 8 aMgulanI . dazI hoya che. athavA dAMDI ane dazInuM pramANa ochuM-vatu hoI zake. 26 aMgulanI dAMDI ane 6 aMgulanI dazI hoya, athavA 20 aMgulanI dAMDI ane 12 aMgulanI dazI hoya. dazI sahitanI kAmagInI niSadyA (vizeSa prakAranuM vastra) te rajoharaNa. tenI upara eka sUtarAu niSadyA kara aMga athavA agalanI sahitanI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza prakAranI upadhinuM parimANa 37 ane bIjI UnanI niSadyA hoya che. sUtarAu niSadyA ekendriya jIvanA avayavamAMthI banelI hoya che. UnanI niSadyA paMcendriya jIvanA avayavamAMthI banela hoya che. rajoharaNa eka hoya che. vastra traNa prakAranA hoya che - 1) ekendriya jIvanA avayavamAMthI banela - sUtarAu vastra vagere. 2) vikalendriya jIvanA avayavamAMthI banela - rezamI vastra vagere. 3) paMcendriya jIvanA avayavamAMthI banela - UnanA vastra vagere. (4) muhapatti - saMpAtima jIvonI rakSA mATe ane rajane pramArjavA muhapatti rakhAya che. vasati pramArjatI vakhate tenAthI nAka ane mukha baMdhAya che. te 16 aMgula lAMbI-pahoLI hoya che athavA mukhapramANa hoya che. te eka hoya che. (pa-7) 3 kapaDA - gocarI javuM, derAsara javuM vagere mATe, ghAsaagnino upayoga na karavA, dharmadhyAna-zukladhyAna mATe, glAna mATe, mRtaka mATe kapaDA rakhAya che. te traNa hoya che - be sUtarAu ane eka Unano. vihAramAM te khabhA upara nakhAya che. te laMbAImAM zarIra pramANa ane vistAramAM aDhI hAtha pramANa hoya che. sthavirone kapaDAno vistAra kaMIka adhika hoya che. (8) saMthAro - te aDhI hAtha lAMbo ane 1 hAtha 4 aMgula pahoLo hoya che. (9) uttarapaTTo - te aDhI hAtha lAMbo ane 1 hAtha 4 aMgula pahoLo hoya che. (10) colapaTTo - te 4 hAtha pahoLo ane 1 hAtha 4 aMgula lAMbo hoya che. sthavirone pAtalo colapaTTo hoya che ane yuvAna sAdhuone jADo colapaTTo hoya che. savAre ogho choDI pahelA aMdarathI oghAnuM pachI nizIthIyAnuM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 vasatipramArjana, kAlapravedana ane ghAriyAnuM paDilehaNa karavuM. sAMje pahelA oghAriyAnuM pachI nizIthIyAnuM pachI ovAnuM paDilehaNa karavuM. paDilehaNa kevI rIte karavuM? maunapUrvaka, ekAgratApUrvaka saMkalpa-vikalpa vinA), udyamamAM tatpara thaIne, bIjA kAryo choDIne, dayAnA bhAvamAM rahIne paDilehaNa karavuM. paDilehaNa-pramArjana eTale zuM? AMkhathI jovuM te paDilehaNa, rajoharaNathI pUMjavuM te pramArjana. vasatipramArjana savAre paDilehaNa karyA pachI sUryodaya vakhate vasatine jayaNApUrvaka pramArjIne eTale ke kAjo laIne kacaro bhego karIne tene barAbara tapAsIne jU, mAkhI, kIDI vagerenA klevara hoya to tenI saMkhyA gaNIne prAyazcittamAM noMdhIne ThaMDAsthAnamAM kAjo paraThavavo. kAlapravedana kAjo paraThavIne upAzrayanI bahAra so hAtha sudhI vasati jovI. pachI IriyAvahi karIne vasatinuM pravedana kare. yogodvahana karanArA munio muhapattinuM paDilehaNa karI vaMdana karI vasatinuM pravedana karI kAlanuM pravedana kare. pachI vAcanAcArya (adhika paryAyavALA sAdhu) pahelA sajhAya paThAve. pachI bIjA sAdhuo sajhAya paThAve. svAdhyAya karyA pachI upayoga kare. A sUtraporisIno AcAra che. sAdhunI sAta mAMDalIo (svAdhyAyanA saMbaMdhathI sAdhunI sAta mAMDalIo batAve che) (1) sUtramAMDalI (2) arthamAMDalI
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 sUtraporisI-arthaporisI (3) bhojanamAMDalI (4) kAlagrahaNamAMDalI (5) Avazyaka (pratikramaNa) mAMDalI (6) svAdhyAyamAMDalI (7) saMthArAmAMDalI nUtanasAdhune sAta AyaMbila karyA pachI A mAMDalIomAM praveza maLe che. sUtraporisI-arthaporisI - sUryodayathI cha ghaDI sudhI sUtraporisI hoya che. tyArapachI pAtrA paDilehaNa karAya che. tyArapachI arthaporisI hoya che. navA sAdhuo ke jemaNe zAstro kaMThastha karyA na hoya temane banne sUtraporisIo hoya che. jemaNe sUtro kaMThastha karI lIdhA hoya temane banne arthaporisIo hoya che. sUtraporisImAM sAdhuo sUtro kaMThastha kare che. arthaporisImAM sAdhuo arthanuM adhyayana kare che. upAdhyAya sUtro bhaNAve che. AcArya artha bhaNAve che. pUrve pustaka vinA AcArya-upAdhyAya sUtrArtha bhaNAvatAM hatA ane sAdhuo bhaNatAM hatA. hAla pustakanA AdhAre guru bhaNAve che ane ziSyo bhaNe che. | gacchamAM pAMca pradhAna puruSo (upara AcArya-upAdhyAyanI vAta AvI eTale gacchamAM rahela pAMca pradhAna puruSo batAve che.) (1) AcArya - pAMca prakAranA AcArane pALe tathA paLAve te. (2) upAdhyAya - jemanI pAse jaIne bhaNAya, je dvAdazAMgIno upadeza Ape te.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ gacchamAM pAMca pradhAna puruSo (3) pravartaka - sAdhuone tapa-saMyama vagere yogomAM je jene yogya hoya temAM tene pravartAve ane asamarthane aTakAve che. (4) sthavira - pravartake pravartAvela yogamAM zakti hovA chatAM je sadAya tene sthira kare te. (5) gaNAvacchedaka - sUra, artha, tadubhayanA jANakAra ane gacchane yogya kSetra, upadhi vagerene zodhavAmAM thAke nahIM te. je gacchamAM A pAMca pradhAna puruSo hoya te gaccha che. je gacchamAM A pAMca pradhAna puruSo na hoya te gaccha nathI. pAMca pradhAna puruSo je gacchamAM hoya te gacchamAM sUtra-artha maLe, bAra prakArano tapa thAya, sAdhuonI sthiratA thAya, kSetra-upadhi vagerenuM grahaNa thAya. keTalAka sAdhuo ugra parISaho sahana na karI zake to kAussagga, Asana, dhyAna, AtApanA vagere kaSTone sahana kare che. parISaha karmonI nirjarA karavA mATe saMyamamArgano nAza thayA dIdhA vinA pratikULatAone sahana karavI te parISaha. parISaho bAvIsa che. parISahone sAMbhaLI, jANI ane abhyAsathI jItI levA joIe paNa saMyamamArgano nAza thavA na devo. bAvIsa parISaho A pramANe che - (1) kSudhA - bhUkhane sahana karavI paNa doSita AhArane grahaNa karavo nahIM, tathA manamAM ArtadhyAna na karavuM. badhA parISahomAM sauthI agharo parISaha sudhA parISaha che, kemake raste cAlavA samAna ghaDapaNa nathI, dAritrya samAna parAbhava nathI, maraNa samAna bhaya nathI, bhUkha samAna pIDA nathI.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 22 parISaha (2) pipAsA - tarasane sahana karavI paNa sacitta pANI ke doSita pANI vAparavuM nahIM. (3) zIta - ThaMDIne sahana karavI paNa akathya vastra, dhAbaLA, agni vagereno upayoga na karavo. (4) uSNa - garamIne sahana karavI paNa paMkhA-vasathI pavana na nAMkhavo, snAnanI icchA na karavI, zarIra para pANInA chAMTA na nAMkhavA. (5) daMza - macchara, DAMsa, jU, lIkha, mAMkaDa vagerenA DaMkha sahana karavA, temane mAravA nahIM, temane dUra karavA nahIM, tyAMthI UThIne bIje javuM nahIM, manamAM ArtadhyAna na karavuM. (6) acala - vastra na maLe ke jIrNa maLe to paNa dInatA na karavI, bahu mUlyavAna vastronI IcchA na karavI, sAdA vastra dhAraNa karavA. (7) arati - saMyamamArgamAM arati (kaMTALo) na lAvavI. kyAreka AvI jAya to karmano udaya vicArI samaya pasAra karavo paNa saMyama choDavuM nahIM. strI - strI e saMyamamArgamAM vigna karanArI che. mATe teno paricaya na karavo, tenI vAto na karavI, tenA aMgopAMga - citro na jovA, tenI upara rAgapUrvaka daSTi na karavI. (9) caryA - haMmezA eka sthAne na rahetA eka gAmathI bIje gAma vicaravuM, navakalpI vihAra karavo, vihAramAM kaMTALavuM nahIM. (10) naidhikIsthAna - strI, pazu, napuMsaka vagerenA saMsargavALA sthAnamAM na rahevuM, paNa zUnyaghara, smazAna vagere sthAnomAM rahevuM. (11) zayyA - zayyA eTale upAzraya ke saMthArAnI bhUmi. te UMcI-nIcI vagere pratikULa hoya to zveSa na karavo, anukULa hoya to rAga na karavo.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 22 parISaha (12) Akroza - koI gusso kare, asabhya vacana bole to paNa ukaLATa na lAvavo, samabhAvamAM rahI sahana karavuM tene upakArI mAnavo. (13) vadha - koI lAkaDI vagerethI mAre ke jIvita harI le to paNa tenI upara kharAba bhAva na lAvavo, tene mAravAnI icchA na karavI. (14) yAcanA - gocarI, dharmopakaraNa vagerenI mAMgaNI karavAmAM lajjA na rAkhavI. (15) alAbha - yAcanA karavA chatAM vastu na maLe to paNa dInatA na lAvavI paNa potAnA karmodayane vicAravo. (16) roga - roga Ave tyAre jinakalpI muni teno upacAra na kare paNa sahana kare. roga Ave tyAre sthavirakalpI muni vadhu virAdhanAthI bacavA nirdoSa upacAra kare ane roganI pIDAne sahana kare. (17) tRNasparza - ghAsanA saMthArAnI aNIo zarIramAM khUMcatI hoya ke vastrano saMthAro karkaza hovAthI zarIramAM khUMcato hoya to paNa uga na karavo, paNa samabhAve sahana karavuM. (18) mala - zarIra, kapaDA vagere malina thAya to paNa durgachA na karavI, melane dUra na karavo, malina vastro dhAraNa karavA. (19) satkAra - loko vastra vagerethI satkAra-sanmAna kare to abhimAna na karavo, AnaMda na pAmavo ane loko satkAra-sanmAna na kare to dveSa-udvega na karavo, nirAza na thavuM. (20) prajJA - bahu buddhizALI hoya ane loko bahu prazaMsA kare to paNa abhimAna na karavo, paNa "pUrve mArA karatA anekagaNA jJAnIo * thaI gayA, to mAruM jJAna keTaluM?' ema vicArI namra rahevuM. (21) ajJAna - maMdamati hovAnA kAraNe jJAna na caDhatuM hoya to paNa dInatA na lAvavI paNa potAnA karmodayane vicAravo.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ porisIno samaya jANavAnI rIta 43 (22) samyakatva - bIjA dharmomAM camatkAra dekhAya to paNa bhagavAne batAvelA jainadharmathI calita na thavuM, nizcala rahevuM. - porisIno samaya jANavAnI rIta A porisIno samaya eTale divasano pahelo prahara pUro thavAno samaya athavA divasano chello prahara bAkI rahyAno samaya. samaya thavA para sUryane jamaNA kAna tarapha rAkhI jamaNI jaMghA upara AMgaLI rAkhIne paDilehaNano samaya jANavo. aSADha pUrNimAe porisI vakhate te AMgaLIno potAnA jeTalo paDachAyo thAya. poSa pUrNimAe porisI vakhate teno potAnAthI bamaNo paDachAyo thAya. caitra pUrNimA ane Aso pUrNimAe porisI vakhate teno potAnAthI doDhagaNo paDachAyo thAya. be veta pramANavALI vastuno aSADha pUrNimAe porisI vakhate be veMta pramANa paDachAyo thAya che, poSa pUrNimAe porisI vakhate teno cAra veMta pramANa paDachAyo thAya che, caitra pUrNimAe ane Aso pUrNimAe porisI vakhate teno traNa veMta pramANa paDachAyo thAya che. sAta ahorAtramAM 1 aMgulanI vRddhi hAni thAya. eka pakSamAM 2 aMgulanI vRddhinahAni thAya. eka mAsamAM 4 aMgulanI vRddhi-hAni thAya divasa porisInuM pramANa veta | aMgula aSADha pUrNimA zrAvaNa pUrNimA bhAdaravA pUrNimA
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 savAranI pAdona porisIno samaya jANavAnI rIta divasa | h || h 0 0 h h | h 1 ja h h 1 | h h ja porisInuM pramANa vaita | aMgula Aso pUrNimA kArataka pUrNimA mAgasara pUrNimA poSa pUrNimA mahA pUrNimA phAgaNa pUrNimA caitra pUrNimA vaizAkha pUrNimA jeTha pUrNimA savAranI pAdona porisIno samaya jANavAnI rIta upara porisIno samaya jANavA paDachAyAnuM je pramANa batAvyuM temAM nIce pramANe aMgula umeravAthI savAranI pAdona porisI vakhate paDachAyAnuM pramANe Ave che - divasa umeravAnA aMgula aSADha pUrNimA zrAvaNa pUrNimA bhAdaravA pUrNimA Aso pUrNimA kArataka pUrNimA mAgasara pUrNimA
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prakAranA mAsa 45 divasa umeravAnA aMgula poSa pUrNimA mahA pUrNimA phAgaNa pUrNimA caitra pUrNimA vaizAkha pUrNimA jeTha pUrNimA devo ane maharSiono mAsa pUrNimAe pUrNa thAya che. tethI pUrNimAe paDachAyAnuM pramANa ane temAM umeravAnA aMgula batAvyA che. pAMca prakAranA mAsa (upara mAsanI vAta AvI. tethI pAMca prakAranA mAsa batAve che.) nakSatramAsa - candra jeTalA kALamAM abhijitathI mAMDIne uttarASADhA sudhInA nakSatronI sAthe cAra care te nakSatramAsa. te 27 33 ahorAtra pramANa che. candramAsa - yuganI zarUAtamAM zrAvaNa vada 1 thI mAMDIne pUrNimA sudhIno mAsa te candramAsa. caMdranA cArathI thayela mAsa te candramAsa. te 29 ahorAtra pramANa che. (3) RtumAsa - trIsa ahorAtra pramANa mAsa te RtumAsa. (4) sUryamAsa - 183 ahorAtra pramANa dakSiNAyana ke uttarAyaNanA chaThThA bhAga rUpa mAsa te sUryAsa. te 30 ahorAtra pramANa che. (5) abhivardhitamAsa - jemAM 13 candramAsa hoya evA abhivardhita varSano bAramo bhAga te abhivardhitamAsa. te 31 37 ahorAtra pramANa che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 pAtrAnA sAta upakaraNo pAdona porisI pahelI porisIno cotho bhAga bAkI hoya tyAre gItArtha nAnuM vaMdana karIne kahe - pahelI porisI ghaNIkharI pUrNa thaI gaI che. tyArapachI gurudeva ane munio chobhanaMdana (khamAsamaNuM) karIne muhapattinuM paDilehaNa kare. tyArapachI besIne pAtrA vagerenuM ane mAtrakanuM paDilehaNa kare. | gItArtha (upara gItArthanI vAta AvI. tethI gItArthanuM svarUpa batAve che.) gIta = sUtra, artha = sUtranuM vyAkhyAna. sUtrane ane tenA vyAkhyAnane jANe te gItArtha. aMdaranA zalyono uddhAra karavA mATe (AlocanA ApavA mATe) gItArthane utkRSTathI 700 yojana sudhI ane bAra varasa sudhI zodhavA. pAtrAnA sAta upakaraNo (pAtraniryoga) (pAdona porisIe pAtrAnA upakaraNonuM paDilehaNa kare ema kahyuM. tethI pAtrAnA upakaraNonuM svarUpa batAve che.) (1) pAtrA - te traNa prakAranA che - (i) tuMbaDAnA pAtrA (i) lAkaDAnA pAtrA (i) mATInA pAtro pAtrAnuM pramANa - madhyama pramANa - jenI paridhi traNa veta ane cAra aMgula thAya te pAtru madhyama pramANavALuM che. utkRSTa pramANa - madhyama pramANathI vadhu pramANavALu pAtru te utkRSTa
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtrAnA sAta upakaraNo 47. pramANavALu pAtru che. jaghanya pramANa - madhyama pramANathI ochA pramANavALu pAtru te * jaghanya pramANavALu pAtru che. (2) pAtrAbaMdhana (jhoLI) - pAtrAnA mApa pramANe pAtrAbaMdhananuM mApa rAkhavuM jethI gAMTha lagAvyA pachI cheDA cAra aMgula jeTalA bahAra rahe. (3) pAtrasthApana (pAtrAsana) - te UnanuM hoya che. tenI upara pAtrA rakhAya che. tenuM mApa 1 veMta ane cAra aMgula che. (4) pAtrakesarikA - te sUtarAu muhapattirUpa che. tenAthI pAtrAnuM paDilehaNa thAya che. tenuM mApa 1 veMta ane cAra aMgula che. (5) paDalA - te sUtarAu hoya che. pAtrAmAM jIvone paDatAM aTakAvavA paDalA rakhAya che. te keLanA garbha jevA komaLa hoya che. te ghana hoya che. RtupramANe temanuM saMkhyApramANa A pramANe che - paDalAnI saMkhyA jaghanyathI | madhyamathI | utkRSTathI | uSNa | 3 | 4 zIta | 4 | 5 Rtu varSA paDalA aDhI hAtha lAMbA ane 36 aMgula pahoLA hoya che. temanuM bIju pramANa pAtrA ane zarIra pramANe jANavuM. (6) rajastrANa - pAtrAne vIMTavAnuM kapaDuM. tenuM mApa pAtrA pramANe hoya che. pAtrAne cAre bAjuthI vIMTIne pAtrAnI aMdara cAra aMgula Utare
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 pAtrA vagerenA paDilehaNanI vidhi eTaluM rajastrANanuM pramANa hoya che. (7) gucchaka - te UnanuM hoya che. te jhoLI upara baMdhAya che. te 1 veta ane 4 aMgula lAMbu - pahoLu hoya che. pAtrA vagerenA paDilehaNanI vidhi - muhapattinI jema paDalA ane gucchaka vagerenuM pacIsa prakAre paDilehaNa karavuM. AgaMtuka jIvo, saMmUcchima jIvo, vanaspati jIvo vagerene jANavA mATe pahelA AMkha, nAka vagerethI upayoga mUke. muhapattithI gucchakanuM paDilehaNa kare. gucchakavALI AMgaLIothI paDalAnuM paDilehaNa kare. pAtrAnuM paDilehaNa karatI vakhate pAtrA bhUmithI cAra aMgula UMcA rAkhe. pAtrAnuM paDilehaNa karatI vakhate jyAM pAtrAne hAthano sparza thAya tyAM eka bola ciMtavavo, pAtrAnuM bahArathI paDilehaNa karatA bAra bola ciMtavavA ane pAtrAnuM aMdarathI paDilehaNa karatA bAra bola citavavA. pUrvabhavamAM sArI rIte karela pAtrApaDilehaNane lIdhe valkalacIrine jAtismaraNajJAna thayuM. "zuM AmAM sApa che? ke A rIte vAraMvAra paDilehaNa karAya che." ema kahIne paDilehaNanI upekSA karanAra sAdhune zAsanadevIe zikSA karI. jema yogya samaye karela khetI phaLa Ape che tema yogya samaye karela paDilehaNa phaLa Ape che. jema muhUrtanA samayanuM dhyAna rakhAya che tema paDilehaNanA samayanuM dhyAna rAkhavuM, paDilehaNamAM pramAda karanAra pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya, trasakAya - ema cha kAyano virAdhaka thAya che. paDilehaNa karatA karatA je vAta kare, dezakathA kare, paccakhANa Ape, bhaNe, bhaNAve, bIjA pAsethI pATha le, te cha kAyano virAdhaka thAya che. mATe paDilehaNa karatA karatA A badhu na karavuM, upayogapUrvaka . paDilehaNa karavuM. bIjI porisImAM arthanI vAcanA pAdona porisIe pAtrAnuM paDilehaNa karyA pachI bIjI porisImAM
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 49 vihAranA guNo vaMdana karavuM, kAjo levo, sthApanAjI sthApavA vagere vidhipUrvaka ziSya guru pAsethI AgamanA arthanI vAcanA le. guru paNa zuddha prarUpaNA kare, eTale ke utsutra na bhaNAve. vihAranA guNo (AgaLa sUtranI vAcanAnuM phaLa batAvaze temAM saMyamacaryAnI vAta Avaze. vihAra e paNa saMyamacaryA che. tethI vihAra saMbaMdhI vAta kare che.) zramaNo, pakSIo, bhamarAo, gAyo ane zaradaRtunA vAdaLonI vasatio aniyata hoya che. vihArathI thatAM lAbho (i) darzanazuddhi. (i) jinazAsanamAM sthiratA. (i) atizaya arthomAM kuzaLapaNuM. (v) dezonuM parIkSaNa. avihAranA doSo () pratibaMdha - sthAna, gRhastho vagere upara Asakti thavI. (i) laghutva - gRhastho taraphathI halakAI thavI. (i) loko para upakAra na thavo. (v) dezomAM kuzaLapaNuM na Ave. (v) jJAna vagerenI vRddhi na thAya. vihAra kyAre karavo ?- sArI tithimAM, sArA karaNamAM, sArA nakSatramAM athavA potAnI anukULatA mujaba, zukana tapAsIne, sthApanAjI laIne vihAra karavo. sArA zukano - jAMbUnuM vRkSa, cAsa pakSI, mora, bhAradvAja pakSI,
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 caraNasittarI noLIyo - AmanuM darzana sAruM che. A badhA jo jamaNI bAjuthI jAya to sarvasaMpatti thAya. mAMgalika vAjiMtrono avAja, zaMkhano avAja, paDahano avAja, kaLaza, chatra, cAmara - A sArA zukano che. modaka, dahi, mAchalI, ghaMTa, patAkA - A badhA sArI yatanAvALA, indriyonuM damana karanArA, sArA manavALA zramaNanuM prayojana siddha thayeluM kahe che. kharAba zukano - melA ane kharAba vastro, IyaLa, kutaro, kuja, vAmana - kSetramAMthI nIkaLanArAo mATe A kharAba zukano che. garbhavatI strI, vRddhakumArI, lAkaDAno bhAro, kesarI vastro, bhAlAdhArIo - A badhA kAryane sAdhI ApatA nathI. goLa goLa bhramaNa, bhUkha, sapheda zarIra, lohI paDavuM, cora - A badhAne jovA para avazya maraNa thAya che. (AgaLa sUtranI vAcanAnuM phaLa batAvaze temAM caraNa-karaNanI vAta Avaze. tethI caraNa-karaNanuM svarUpa batAve che.) caraNasittarI vrata - 5 zramaNadharma - 10 saMyama - 17 vaiyAvacca - 10 brahmacaryanI guptio - 9 jJAnAdi trika - 3 tapa - 12 kaSAyanigraha - 4 kula - 70
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaNasittarI karaNasittarI piMDavizuddhi - 4 samiti - 5 bhAvanA - 12 sAdhunI pratimA - 12 indriyanirodha - 5 paDilehaNa - 25 gupti - 3 abhigraha - 4 kula - 70 sUtranI vAcanAnuM phaLa saMyamacaryAmAM avasagna (pramAdI) evo paNa sAdhu jo vizuddha rIte caraNa-karaNanI anumodanA kare ane prarUpaNA kare to te karmone khapAve che ane sulabhabodhi thAya che, eTale tene bhavAMtaramAM samyakatva sulabha bane (upara avasatranI vAta AvI. tethI avasatranuM svarUpa batAve che.) avasana kriyAmAM zithila hovAthI je mokSamArgamAM thAkelA jevo che te avasagna. te be prakAre che - (i) sarvAvasana - RtubaddhapaThaphalakadoSa ane sthApanAbhojIdoSanuM sevana kare te. " varSARtumAM saMthArA mATe pATa vagere na maLe to vAMsa vagerenA ghaNA kakaDAone dorIothI bAMdhI saMthAro karavo paDe, paNa tenA baMdhana choDIne pharI paDilehaNa karavuM joIe te kare nahIM te RtubaddhapITha
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ para sAdhuone kyu Asana ka? phalakadoSa, athavA vAraMvAra zayana mATe saMthAro kare, athavA saMthAro pAtharelo rAkhe, athavA comAsA vinA pATa-pATalA vagere vApare te paNa 2RtubaddhapIThaphalakadoSa. sAdhunI mATe rAkhI mUkelA AhAra vagere vAparavA te sthApanAbhojIdoSa. in) dezAvasana - Avazyaka (pratikramaNa), svAdhyAya, paDilehaNa, dhyAna, bhikSA, upavAsa, Agamana, nirgamana, sthAna, besavuM, sUvuM vageremAM zAstramAM kahela vidhi na kare athavA ochI-vadhu kare athavA guruvacanathI parANe kare te dezAvasagna. vyAkhyAna sAMbhaLavAnuM phaLa vyAkhyAna sAMbhaLavAthI samyakatva, dezavirati ke sarvavirati maLe che. kadAca bIjo dharma na svIkAre to paNa (vyAkhyAna sAMbhaLe) teTalo kALa AraMbhathI aTake che. sAdhuone kyu Asana kahyuM? sAdhuone zeSakALamAM pAdaprIMchanaka (rajo haraNanI UnanI niSadyA)nuM Asana hoya che ane comAsAmAM pATa-pATIyA vagerenuM Asana hoya che. sUvAmAM bhUmi, eka lAkaDAno saMthAro, te na hoya to dorIthI bAMdhelA vAMsa vagereno saMthAro hoya che. paMdara divase dorI choDIne tenuM paDilehaNa karavuM joIe. rajoharaNa (upara rajoharaNanI vAta AvI. tethI rajoharaNanuM svarUpa batAve che.) rajoharaNa UnanuM hoya, UMTanI rUvATInuM hoya athavA kAmaLInuM hoya. tene pAdaprIMchanaka paNa kahevAya che. tene traNa vAra vIMTI zakAya
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 bIjI porisI kyAre pUrI thAya? teTaluM tenuM pramANa hoya. te komaLa hoya. AvuM eka rajoharaNa dhAraNa karavuM. vyAkhyAna zarU thayA pachI sAdhue zuM na karavuM? vyAkhyAna zarU thayA pachI te pUruM na thAya tyAM sudhI sAdhue bIjAne paccakhANa paNa na ApavuM ke vAta paNa na karavI. bIjI porisI kayAre pUrI thAya? arthanI vAcanA pUrI thAya eTale bIjI porisI pUrI thAya. bIjI porisI pUrI thAya tyAre pramANayukta puruSanA paDachAyAnuM pramANa - mAsa chAyAnuM pramANa (aMgula) poSa mahA phAgaNa caitra vaizAkha o nm a won a m n o e aSADha zrAvaNa bhAdaravo Aso kArtika mAgazara
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 chAyA parathI divasa keTalo gayo ke rahyo? te jANavAnuM karaNa - sADhaporisI vakhate pramANayukta puruSanI chAyAnuM pramANa - mAsa chAyAnuM pramANa (pAda'). poSa mahA phAgaNa caitra vaizAkha jeTha aSADha zrAvaNa bhAdaravo Aso kArtika mAgazara chAyA parathI divasa keTalo gayo ke rahyo? te jANavAnuM karaNa - (i) = chAyAnA pAda + 7 (ii) = 289 + (1) (i) = (i) - 2 (v) = (i) + 2 = divasanuM pramANa (ghaDImAM). jo be praharanI aMdarano samaya hoya to teTalo divasa gayo. jo be praharathI vadhu samaya hoya to teTalo divasa rahyo. dA.ta. chAyA 7 pAdanI hoya tyAre divasa keTalo gayo? () = 7 + 7 = 14 con fx was n ona 1. 1 pAda = 1 veta = 12 aMgula
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prakAranI jinapratimA 55 (i) = 289 + 14 = 20, zeSa 9 (i) = 20-2 = 18 (iv) = 18+ 2 = 9 jyAre chAyA 7 pAdanI hoya tyAre divasa 9 ghaDI ane 8 pala jeTalo vItyo che. sAdhu dararoja keTalA caityone (jinapratimAne) vaMdana kare? bIjI porisI pUrI thAya eTale sAdhu caityavaMdana kare. sAdhu AThama - caudase badhA jinAlayomAM rahela badhI jinapratimAone vaMdana kare, zeSa divasomAM eka jinapratimAne vaMdana kare. pAMca prakAranI jinapratimA (caitya) - (1) bhakticaitya - gRhamaMdiranI jinapratimA. (i) maMgalacaitya - bArasAkhamAM ghaDAvela jinapratimA. (i) nizrAkRtacaMtya - eka gacchanI jinapratimA. (iv) anizrAkRtacaitya - sakalasaMghanI jinapratimA. (v) zAzvatatya - siddhAyatanamAM rahela zAzvata jinapratimA. athavA, (1) nityacaitya - devalokamAM rahela jinapratimA. (i) bhakticaitya - bharatacakrI vageree banAvela jinapratimA. (ii) nizrAkRtacaitya - eka gacchanI jinapratimA. (v) anizrAkRtacaitya - sakalasaMghanI jinapratimA. (v) maMgalacaitya - bArasAkhamAM ghaDAvela jinapratimA. sAdharmikacaitya - vArattaka maMtrInA putro caityamAM pitAmuninI pratimA karAvI te sAdharmikacaitya thayuM. tenuM kathAnaka A pramANe che -
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 sAdhue dararoja karavAnA sAta caityavaMdano vArattapuramAM abhayasena rAjA hato. teno vArattakamaMtrI hato. tenA ghare dharmaghoSamuni bhikSA levA gayA. maMtrInI patnIe ghI ane khAMDavALuM vAsaNa upADyuM. eka TIpuM nIce paDyuM. charditadoSa jANIne muni vahoryA vinA nIkaLI gayA. matta hAthI upara beThelo maMtrI vicAre che, "munie AvI suMdara paNa bhikSA kema na lIdhI ?' teTalIvAramAM te TIpA upara mAkhIo paDI. mAkhIne khAvA garoLI AvI. tene khAvA kAcIMDo Avyo. tene khAvA bIlADI AvI. tene khAvA kUtaro Avyo. tene khAvA gharano kUtaro Avyo. tenI mATe bannenA mAlikonI lAkaDIthI laDAI thaI. te joIne maMtrIe vicAryuM, "aho ! A sAdhuono dharma suMdara che. eka TIpu bhUmi para paDyuM. tenI pAchaLa ATalI virAdhanA jANIne ja munie bhikSA vahorI nahIM hoya." Ama vairAgyathI tene jAtismaraNajJAna thayuM. pachI devatAe Apela sAdhuveSane svIkArI saMyama pALI kevaLajJAna pAmI te siddha thayA. tenA putra pitA paranA snehathI caitya karAvI rajoharaNa ane muhapattivALI pitAmuninI pratimA temAM sthApana karAvI. tyAM zALA banI ane suMdara sthaLa banyuM. te sAdharmikacaitya thayuM. sAdhue dararoja karavAnA sAta caityavaMdano (1) savAre UThe tyAre jagaciMtAmaNinuM. (2) savAranA pratikramaNamAM vizAlalocananuM. (3) jinAlayanuM. (4) paccakakhANa pAratAM jagaciMtAmaNinuM. (5) vAparyA pachI jagaciMtAmaNinuM. (6) sAMjanA pratikramaNamAM namoDastunuM. (7) saMthArA porisI bhaNAvatAM caukkasAyanuM.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvake dararoja karavAnA sAta caityavaMdano 57 tivihAra upavAsa karanArane vAparyA pachInuM caityavaMdana karavAnuM na hovAthI cha caityavaMdano karavAnA hoya che. cauvihAra upavAsa karanArane paccakakhANa pAravAnuM ane vAparyA pachInuM e banne caityavaMdano karavAnA na hovAthI pAMca caityavaMdano karavAnA hoya che. zrAvake dararoja karavAnA sAta caityavaMdano (1) savAre UThe tyAre jagaciMtAmaNinuM. (2) savAranA pratikramaNamAM vizAlalocananuM. (3) savAranA devavaMdananuM . (4) baporanA devavaMdananuM. (5) sAMjanA devavaMdananuM. (6) sAMjanA pratikramaNamAM namoDastunuM. (7) saMthArA porisI bhaNAvatAM ke sAMbhaLatAM cIkkasAyanuM. pratikramaNa nahIM karanArA zrAvakane vizAlalocananuM ane namoDastunuM caityavaMdana karavAnuM na hovAthI pAMca caityavaMdana karavAnA hoya che. jaghanyathI zrAvakane traNa kALanA devavaMdananA traNa caityavaMdano karavAnA hoya che. caityavaMdanAnA traNa prakAra (1) jaghanya caityavaMdanA - (i) ekAMga namaskAra - mastaka namAvavuM. | (i) yaMga namaskAra - be hAtha joDavA. (i) caMga namaskAra - be hAtha joDI mastaka namAvavuM. (iv) caturaMga namaskAra - be ghuMTaNa bhUmi upara aDADIne be hAtha joDavA. (v) paMcAMga namaskAra - be hAtha, be ghuMTaNa ane mastaka bhUmi upara
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 caityavaMdanAnA traNa prakAra aDADIne namaskAra karavo. (vi) "namo jirANuM vagere eka padarUpa namaskAra. (i) eka zloka vaDe namaskAra. (ii) aneka zloko vaDe namaskAra. (4) eka namutthaNa vaDe namaskAra. (2) madhyama caityavaMdanA - (1) arihaMta ceiANa + thAya. (i) namuskurNa + arihaMta caANe + thoya. (i) pAMca daMDaka sUtro + 4 thoya. [pAMca daMDaka sUtro = namutthaNa (zakrastava), arihaMtaceiANaM (caityastava), logassa (nAmastava), pukharavaradI (zrutastava), siddhANaM buddhANaM (siddhastava)] (3) utkRSTa caityavaMdanA - (1) IriyAvahI + namaskAra + namuskurNa + 4 thoya + namuNaMthI jayavIyarAya. (i) vartamAnamAM karAtuM 3 caityavaMdana, 5 namutthaNuM, be vAra 4 thAya vALuM devavaMdana. gocarIkALa je gAma vagere kSetramAM gocarIno je kALa hoya te pramANe sAdhu sUtraporisI ane arthaporisI kare. tyArapachI gocarI mATe jAya. sAdhu ucitakALe gocarI mATe jAya ane ucitakALe pratikramaNa kare. sAdhu akALane choDIne ucitakALe ucita kriyA kare. he sAdhu! jo tuM akALe gocarI mATe jAya che ane kALano upayoga rAkhato nathI to tuM pote thAkI jaIza ane kSetranI niMdA karIza. sAdhu ucitakALe puruSArtha karIne gocarI mATe jAya. jo lAbha na thAya to zoka na kare, paNa "tapa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa9 saMghATaka vinA ekalA gocarI javAmAM doSo thayo ema mAnIne sahana kare. gocarIsamaya thavA para sAdhu zuM zuM kare? gocarIsamaya thavA para sAdhu nAnu vaMdana karIne muhapattinuM paDilehaNa kare. pachI khamAsamaNuM ApIne pUche, "bhagavan! pAtrA sthAne sthApuM ?" pachI pAtrAne barAbara pramArjIne pAtrA ane paDalA laIne saMghATaka sAthe gurunI AgaLa upayoga kare. pachI AvasahI kahIne gautamasvAmIne yAda karIne je bAjunI nADI cAlu hoya te bAjuno paga pahelA upADIne gocarI mATe jAya. jyAM sudhI bhikSA na maLe tyAM sudhI dAMDo bhUmi upara na mUke. saMghATaka vinA ekalA gocarI javAmAM doSo (i) strIno bhaya. (i) kutarAno bhaya. (i) pratyenIka (duzmana) no bhaya. (v) bhikSAnI avizuddhi (doSo lAge). (v) mahAvratanI virAdhanA thAya. mATe saMghATaka sAthe gocarI javuM. pAtrA laIne gocarI mATe nIkaLatA sAdhu zuM bole? gocarI mATe nIkaLatA sAdhu A pramANe bole, "RSabhadeva bhagavAnane pAraNAmAM ikSarasa maLyo ane bAkInA tIrthakarone pAraNAmAM amRta jevI khIra maLI. akSaNamahAnalabdhivALA gautamasvAmIjI jaya pAmo ke jemanI kRpAthI bharatakSetramAM Aje paNa sAdhuo samAdhimAM rahe che.' sAdhu gocarI mATe kevI rIte vicare? sAdhu pUrve kahyA mujaba bolIne, ALasa vinA, dInatA vinA, prasanna mana ane dRSTi pUrvaka, icchAkAra vagere jayaNApUrvaka, thoDuM thoDuM
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ gocarI mATenA ATha mArgo letA gocarI mATe vicare. jema bhamaro puSpamAMthI thoDo rasa pIve, puSyane pIDA na kare ane potAne tRpta kare tema sAdhu gRhasthonA gharamAMthI thoDuM vahore, gRhasthone takalIpha na pahoMcADe ane potAne tRpta kare. gocarI mATenA ATha mArgo (1) Rjugati - sthAnathI sIdhI gatie vahorato jAya ane pAchA vaLatA vahoryA vinA Ave. (2) gatvA pratyAgati - pahelA vahoryA vinA sIdho jato rahe ane pAchA vaLatA vahorato vahorato Ave. gomUtrikA - gomUtrikonI jema DAbI bAjunA ghare vahorIne jamaNI bAjunA ghare vahore, pachI DAbI bAjunA ghare vahore ema DAbethI jamaNe ane jamaNethI DAbe vahorato jAya. (4) pataMgavithi - pataMgiyAnI jema game te gharamAM vahoravA jAya. (5) peTA - vaccenA gharo choDIne cAre dizAnI zreNInA gharomAM kramazaH vahoravA jAya. ardhapeTA - bAju bAjunI be zreNInA gharomAM kramazaH vahoravA jAya. atyaMtarasaMbukkA - aMdaranA gharomAM vahorato vahorato bhamatA bhamatA bahAra Ave. bAhyasabukkA - bahAranA gharomAM vahorato vahorato bhamatA bhamatA aMdara jAya. anya graMthomAM pahelA - bIjA mArgono eka mArga kahyo che ane sAtamA-AThamA mArgono eka mArga kahyo che. tethI gocarI mATenA cha . mArgo kahyA che. daza prakAranI sAmAcArI (pUrve kahyuM ke, "sAdhu icchAkAra vagere jayaNApUrvaka gocarI mATe
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ daza prakAranI sAmAcArI 61 vicare." tethI have icchAkAra vagere dasa prakAranI sAmAcArI batAve che.) (1) icchAkAra - sAdhue kAraNa vinA bIjA pAse potAnuM kAma na karAvavuM. mAMdagI vagerenA kAraNe kadAca bIjA pAse kAma karAvavuM hoya to bIjAne vinaMti karavI, "tamArI icchA hoya to mAruM A kAma karI Apazo ?" nirjarA mATe bIjAnuM kAma karavuM hoya to paNa kahevuM, tamArI icchA hoya to huM tamAruM kAma karI ApuM?' badhe icchAkArano prayoga karavo, kyAMya baLAtkArano upayoga na karavo. (2) miththAkAra - kaMI paNa viparIta AcaraNa thAya to tenuM micchAmi dukkaDam ApavuM. ('te mAru duSkata (kharAba kArya) mithyA (khoTu) thAo" ema kahevuM.) (3) tathAkAra - kalpa ane akalpamAM jJAnanI parAkASThAne pAmelA, mahAvratomAM rahelA, saMyama-tapathI yukta evA gurunuM vacana vAcanA vageremAM vicAryA vinA avazya svIkAravuM. kalpa = AcAra athavA jinakalpa vagere. akalpa = anAcAra athavA caraka, bauddha vagereno AcAra. (4) AvazyakI - jJAna vagere mATe vasatinI bahAra avazya javAnuM hoya tyAre "AvasahI' kahevI. (5) naSelikI - vasati, jinAlaya vageremAM pravezavAnuM hoya tyAre nisIhI' kahevI. () ApRcchA - kArya Ave tyAre gurune pUchavuM. pratipRcchA - pahelA gurue nA pADI hoya evuM kArya avazya karavAnuM hoya tyAre gurune pharI pUchavuM. athavA pahelA gurue je kArya karavAnuM kahyuM hoya te karavAnA samaye pharI gurune pUchavuM. (8) chaMdanA - pUrve vahorelA AhAra vagere vaDe sAdhuone lAbha ApavA vinaMti karavI.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 bIjI rIte daza prakAranI sAmAcArI (9) nimaMtraNa - "tamArI mATe A ke A yogya vastu lAvuM?" ema nimaMtraNa karavuM. (10) upasaMpadA - jJAna vagere mATe bIjA gurunI nizrA svIkAravI. te traNa prakAre che - jJAna mATe, darzana mATe, cAritra mATe. bIjI rIte daza prakAranI sAmAcArI (1) upadhinuM paDilehaNa. (2) vasatinuM pramArjana. (3) bhikSAcaryA. (4) bhikSAcaryAthI AvIne iriyAvahI karavI. (5) bhikSAnI AlocanA karavI. (6) avAja karyA vinA vAparavuM. (7) traNa vAra pAtrA dhovA. (8) saMjJAtyAga mATe bahAra IMDilabhUmie javuM. (9) sAMje mAtra paraThavavAnI bAra sthaDilabhUmi jovI, sthaDila paraThavavAnI bAra sthaDilabhUmi jovI ane kAlagrahaNa mATenI traNa bhUmi jovI. Ama sAMje 27 bhUmi jovI. (10) pratikramaNa karavuM. - sAdhu divasa daramyAna zuM kare? | (dasa prakAranI sAmAcArInuM pAlana karatA sAdhu zI rIte varte? te kahe che.) sAdhu bhaviSyanA kAryamAM bIjAne vartamAnajo ga kahe, pote akAryano tyAga kare. hRdayarUpI pAtramAM upazamarUpI pANI bharIne pAparUpI melathI melA thayelA AtmAne micchAmidukkaDa rUpI culuka vaDe sAdhu samaye samaye zuddha kare.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 uddagamanA 16 doSo gocarInA 4ra doSo pUrve kahelA vacanAmRtonA rasAsvAdathI jeNe AtmAne bhAvita * karyo che evo, sAmAcArInuM barAbara pAlana karanAro gItArtha sAdhu 42 doSa rahita bhikSA grahaNa kare. (1) udmanA 16 doSo - A doSo gRhasthanA kAraNe lAge che. (1) AdhAkarma - sAdhu mATe cha kAyanI virAdhanA karIne taiyAra kareluM, athavA sAdhu mATe sacittane acitta karyuM hoya te, athavA acittane pragaTa karavuM. AdhAkarmathI ATha karmo baMdhAya che. AdhAkarmI vAparanAra sAdhu AyuSya sivAyanA sAta karmo zithila rIte baMdhAyA hoya to daDha rIta bAMdhe, alpa sthitivALA hoya to lAMbI sthitivALA kare, maMda rasavALA hoya to tIvra rasavALA kare, alpa pradezavALA hoya to ghaNA pradezavALA kare, AyuSya karma bAMdhe athavA na bAMdhe, azAtAvedanIyakarma vAraMvAra bAMdhe. (2) dezika - potAnI mATe je banAveluM hoya temAM sAdhune udezIne pheraphAra karavo. tenA 13 prakAra che. (3) pUtikarma - nirdoSa bhikSAmAM doSita bhikSA bhaLavI. (4) mizrajAta - gRhastha mATe ane sAdhu mATe ema banne mATe banAvela. (5) sthApanA - sAdhu mATe vAsaNamAM juduM rAkhI mUkavuM. (9) prAbhRtikA - sAdhune vahorAvavA mATe lagna vagerene AgaLa ke pAchaLa karavA. (7) prAduSkaraNa - sAdhune vahorAvavA mATe dIvA vagerethI vastune prakAzita karavI, athavA vastune aMdhArAmAMthI prakAzamAM lAvavI. (8) kriIta - sAdhu mATe kharIdavuM. (9) prAmitya - sAdhu mATe udhAra (uchInuM) levuM.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 utpAdananA 16 doSo (10) parivartita - sAdhu mATe bIjA sAthe adalAbadalI kareluM. dA.ta. durgadhavALu ghI ApIne sugaMdhavALu ghI lAvIne vahorAve. (11) abhyAhata - sAdhunA upAzraye sAmethI lAvIne ApavuM. (12) ubhina - tela, ghI vagerenA vAsaNa chANa mATI vagerethI baMdha karyA hoya to tene ukheDIne ApavuM, ghaDA vagerene ughADIne vastu ApavI. (13) mAlApahRta - mALIyA parathI, bhoyarAmAMthI ke koThI vageremAMthI sAdhu mATe lAveluM. (14) Acchedya - sAdhu mATe bIjA pAsethI enI icchA vinA parANe levuM. (15) anivRSTa - sAdhune ApavA mATe badhA mAlikoe rajA nahIM ApeluM. (16) adhyavapUraka - potAnI mATe rAMdhavAnuM zarU karela AhAramAM sAdhu mATe umeravuM. (2) utpAdananA 16 doSo - A doSo sAdhunA kAraNe lAge che. (1) dhAtrIdoSa- dhAtrIpaNuM karIne ke karAvIne bhikSA meLavavI. bALakane dhavaDAve, ramADe te dhAtrI. te pAMca prakAranI che - 1) kSIrapAtrIdUdha pIvaDAve. (2) majjanadhAtrI - navaDAve. (3) krIDA dhAtrI - ramADe. (4) utpATanadhAtrI - UMcakIne phare. (5) aMkadhAtrI - khoLAmAM ramADe. (2) dUtIdoSa - dUtIpaNuM karIne bhikSA meLavavI. paraspara saMdezo laI jAya te dUtI. (3) nimittadoSa - nimitta kahIne bhikSA meLavavI. bhUta-bhAvInA arthanuM, lAbha-alAbhanuM, sukha-duHkhanuM, jIvita-maraNanuM sUcana
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 utpAdanonA 16 doSo karavuM te nimitta. (4) AjIvakadoSa - gRhasthanI ane potAnI jAti, kuLa, gaNa, karma, zilpa samAna batAvIne bhikSA meLavavI. (5) vanapakadoSa - gRhastha zramaNa, brAhmaNa, atithi, kRpaNa, kutarA vagere jeno bhakta hoya sAdhu potAne paNa teno bhakta batAvI bhikSA meLave che. zramaNa pAMca prakAranA che - 1) nigraMtha-jaina sAdhu 2) zAya-bauddhasAdhu 3) tApasa-jaTAdhArI 4) bairuka-dhAtuthI raMgAyela vastravALA tridaMDika. 5) AjIvaka-gozALAnA matane anusaranArA. () cikitsAdoSa - gRhasthanA rogano pratikAra batAvI bhikSA meLavavI. cikitsA be prakAranI che - 1) sUkSma-auSadha-vaidyanuM sUcana karavuM. 2) bAdara-roganuM upazamana, vamana vagere kriyA karavI-karAvavI. (7) krodha doSa- gusso karIne bhikSA meLavavI. (8) mAnadoSa - labdhinI prazaMsA karIne bIjAe caDAvela ke apamAna karela sAdhu abhimAna karIne, garvathI bhikSA meLave che. athavA gRhasthane abhimAna utpanna karAvIne bhikSA meLave te. (9) mAyAdoSa - mAyAthI judA judA veSa karIne bhikSA meLavavI. (10) lobhadoSa - lobhalAlaca)thI bhikSA meLavavA ghaNuM bhamavuM. (11) pUrvapazcAtusaMstavadoSa - vahoryA pahelA ane pachI dAtAnI prazaMsA karavI. potAnA ane dAtAnA uMmara, yuvAnI, rUpa vagere avasthAne anurUpa mAtA, pitA, bhAI, bena vagere pUrva saMbaMdho ane sAsu, sasarA, patnI, putra vagere pachInA saMbaMdho batAvIne gRhasthanI stuti karavI.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ eSaNAnA 10 doSo (12) vidyAdoSa - vidyAno prayoga karIne bhikSA meLavavI. devIthI adhiSThita akSaronI vizeSa prakAranI racanA te vidyA. tene jApa, homa vagerethI sAdhavI paDe. (13) maMtradoSa - maMtrano prayoga karIne bhikSA meLavavI. devathI adhiSThita akSaronI vizeSa prakAranI racanA te maMtra. tene sAdhavo na paDe. (14) cUrNadoSa - cUrNano prayoga karIne bhikSA meLavavI. cUrNa AMjaNa vagere rUpa hoya che. tenAthI adazya thavAya che, vazIkaraNa vagere thAya che. (15) yogadoSa - yoganA prayogathI bhikSA meLavavI. yoga eTale saubhAgya vagere mATe karAyelo caMdana, dhUpa, pagano lepa vagere dravyono saMyoga. (16) mUlakarmadoSa - garbhane thaMbhAvIne, garbhane utpanna karAvIne bhikSA meLavavI. A bhayaMkara doSa che. A doSanuM sevana thAya to pharI dIkSA levI paDe. eSaNAnA 10 doSo - A doSo gRhastha ane sAdhu bannenA kAraNe lAge che. zaMkita ane apariNata doSo sAdhunA kAraNe lAge che. bAkInA doSo gRhasthanA kAraNe lAge che. (1) zaMkita - AdhAkarma vagere doSonI zaMkA karIne bhikSA vahoravI. (2) prakSita - sacitta ke acitta akathya dravyathI kharaDAyela AhAra vahoravo. (3) nikSipta - sacitta vagere upara mUkela vastu vahoravI. (4) pihita - sacitta vagerethI DhAMkela vastu vahoravI. ahIM cAra bhAMgA che - (1) sacittathI sacitta DhAMkela hoya. (2) acittathI sacitta DhAMkela hoya. (3) sacittathI acitta DhAMkela hoya. (4) acittathI
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ eSaNAnA 10 doSo acitta DhAMkela hoya. AmAM pahelA 3 bhAMgA azuddha che. cothA bhAMgAmAM guru-ladhurUpa 4 bhAMgA che. te piMDavizuddhimAMthI jANI levA. saMhata - vAsaNamAM rahela dAna mATe ayogya vastune ke dAna ApavA nahIM IcchAyela vastune pRthvIkAya vagere vALA vAsaNamAM nAkhIne khAlI thayela vAsaNathI vahorAvAtI vastu vahoravI. (6) dAyaka - ayogya dAtAnA hAthe vahoravuM. ayogya dAtA 27 prakAranA che - (1) avyakta - 8 varSathI nIceno bALaka. (2) aprabhu - mAlika na hoya te nokara. (3) sthavira - 70 varSathI uparanI uMmaranA vRddha. (4) paMDaka - napuMsaka. (5) matta - dArUnA nazAmAM hoya te. (6) kSiptacitta - gAMDo vagere. (7) dIpta - mahAlAbha vagerethI garviSTa cittavALo. (8) yakSAviSTa - bhUta-preta vagerenA pravezavALo. (9) chinnakara - jenA hAtha kapAyelA hoya te. (10) chinnacaraNa - jenA paga kapAyelA hoya te. (11) aMdha - AMdhaLo. (12) nigaDita - beDImAM baMdhAyela. (13) tvagdoSI - cAmaDInA doSavALo. (14) garbhiNI - garbha rahyAne ATha mAsa thayA hoya te. (15) bAlavatsA - stanapAna karanArA nAnA bALakavALI.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 eSaNAnA 10 doSo (16) khAMDanArI - sAMbelA vagerethI kaMI khAMDanArI. (17) daLanArI - anAja vagere daLanArI. (18) bhUjanArI - caNA vagere rokanArI. (19) kAMtanArI - rU vagere kAMtanArI. (20) piMjanArI - kapAsa vagere piMjanArI. (21) kaMpamAnAMga - hAtha kaMpato hoya te. (22) pAdukArUDha - lAkaDA vagerenA pagarakhA paherelA hoya te. (23) rogI - rogavALo. (24) loDhanArI - yaMtra vaDe kapAsamAMthI bIjane kADhanArI. (25) viloDanArI - be hAthothI rUne vAraMvAra sUkSma karanArI. (26) mathanArI - dahIM vagerene mathanArI. (27) tuvaMtI strI - mAsikadharmamAM rahelI strI. (7) unmizra - sacitta-acitta mizra karelI vastu vahoravI. AmAM cAra bhAMgA che - () sacittanI sAthe sacitta mizra. (i) acittanI sAthe sacitta mizra. (i) sacittanI sAthe acitta mizra. (iv) acittanI sAthe acitta mizra. AmAMthI cotho bhAMgo zuddha che, bAkInA traNa bhAMgA azuddha che. . (8) apariNata - acitta nahIM thayelI vastu vahoravI. athavA vahoravAnI vastu saMghATakamAMthI eka sAdhune doSita lAge ane bIjAne nirdoSa lAge tevI vastu vahoravI.
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ krodhapiMDadoSanuM dRSTAMta (9) lipta - madha, dahIM, dUdha, chAza vagerethI lepAyelI vastu vahoravI. tenAthI vahorAvanAranA hAtha lepAya, te tene dhuve. (10) chardita - bhUmi para DhoLatA DhoLatA vahorAvAtI vastu vahoravI. krodhapiMDa doSanuM deNaMta - hastakalpanagaramAM eka sAdhu mAsakhamaNanA pAraNe brAhmaNanA ghare mRtakanA jamaNavAramAM gayA. brAhmaNone ghebara apAtA hatA. ghaNI rAha jovA chatAM bhikSA na maLI eTale teo gussAthI bIjA jamaNavAramAM Apaze." ema kahIne nIkaLI gayA. nasIbajoge tyAM bIju maraNa thayuM. tenA mAsika jamaNavAramAM paNa te ja rIte te sAdhu gayA. tyAM paNa ghaNI rAha jovA chatAM bhikSA na maLI eTale te ja rIte kahIne te nIkaLI gayA. trIju maraNa thayuM. tenA jamaNavAramAM paNa sAdhu te ja rIte kahIne nIkaLI gayA. trIjI vAra dvArapALe joyA. mAlikane kahyuM. teNe paNa maraNanA bhayathI sAdhune khamAvyA ane icchA mujaba ghebara vahorAvyA. A krodhapiMDa. mAnapiMDa doSanuM daSTAMta - kozala dezamAM giripuSmita - nagaramAM sevatikAnA utsavamAM yuvAna sAdhuono vArtAlApa cAlato hato. eke kahyuM, "Aje ghaNI sevalikAo maLaze. paNa je kAle savAre sevatikA lAvaze te labdhimAna jANavo." bIjo bolyo, "ghI-goLa vinAnI thoDI sevo vaDe zuM?' eka sAdhu bolyo, "huM tevI sevatikAo lAvIza." ema pratijJA karIne bIjA divase tenI mATe zreSThinA ghare gayo. tyAM sevatikAo joIne zreSThinI patnI pAse vividha rIte mAMgavA chatAM teNIe na ApI. teNe abhimAnathI kahyuM, "huM game tema A sevatikAo meLavIza." teNIe kahyuM, "jo ema thAya to nAka ghasavuM." sAdhue koIka rIte tenA patine sabhAmAM beThelo jANIne, "tamArAmAMthI devadatta koNa che?" ema pUchyuM. sabhAmAM beThelAoe kahyuM, 'tenuM zuM kAma che ?' sAdhue kahyuM, "tenI pAse kaMIka mAMgavuM che.' temaNe kahyuM, "tame khAlI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 mAnapiMDadoSanuM daSTAMta gharomAM sukhaDI zodho cho." te mazkarIthI gusse thaI devadatta pote bolyo, bolo, huM devadatta chuM. jo te che pachI huM sAtamo na houM to kahuM." te badhAe AzcaryathI pUchyuM, "te cha koNa che ?' teNe kahyuM, '(1) zvetAMgulI, (2) bakoTTAyI, (3) tIrthasnAta, (4) kiMkara, (5) hadana, (6) gUThAvarISI - A cha patnInA vazamAM hoya che. (1) zvetAMgulI - eka kulaputra patnInA kahyA mujaba karato hato. savAre bhUkhyo thayo. patnI pAse bhojana mAMgyuM. teNIe palaMgamAM rahIne kahyuM, "jo khAvuM hoya to culAmAMthI rAkha kADhIne Injana pragaTAvo. to zIdhra jamADuM." teNe tema karyuM. roja te pramANe culAmAMthI rAkha kADhavAthI tenI AMgaLIo sapheda thaI gaI. tethI lokoe tenuM "zvetAMgulI' nAma pADyuM. (2) bakoTTAyI - patnInA bhakta evA koI mANasane patnIe kahyuM, "roja tamAre ja taDAvamAMthI pANI lAvavuM." tene divase zarama AvatI hatI eTale roja aMdhArAmAM taDAve pANI levA jato hato. tethI bagalAo uDatA hatA. tethI tenuM nAma lokoe "bakoDAyI" rAkhyuM. (3) tIrthasnAta - patnIne AdhIna koI mANase patnIne potAne snAna karAvavA kahyuM. patnIe kahyuM, "sAmagrI laIne nadIkinAre jAo, nDAIne jaladI Avajo." te te pramANe karato hato. tethI lokoe tenuM nAma "tIrthasnAta" rAkhyuM. (4) kiMkara - patnInA anurAgI eka mANase savAre UThIne patnIne kahyuM, "he priyA! zuM karuM?' teNIe khAMDavAnuM, pisavAnuM, pANI lAvavAnuM kahyuM. teNe tema karyuM. "zuM karuM ?' ema kahevAthI lokoe tenuM kiMkara evuM nAma pADyuM. (5) hadana - eka kulaputra patnInA AdezathI nAnA chokarAonA ramADavA, jhADo-pezAba karAvavA, tenA vastro dhovA vagere karavAthI
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyApiMDadoSanuM dRSTAMta durgadhI vastrovALo thavAthI lokoe tenuM nAma "hadana' pADyuM. (6) gRdhrAvariMSI - koI mANasa jamavA beTho. patnI pAse zAkachAza vagere mAMgyA. patnI gharanuM kAma karatI hatI. tethI teNIe tiraskAra pUrvaka "lo' ema kahyuM. te gIdhanI jema tenI najIka jAya che. tethI lokoe tenuM nAma "gRdhAvariSI pADyuM. A cha jaNA patnIne vaza che. huM tevo nathI." sAdhue kahyuM, "jo ema hoya to tArA gharamAMthI mane ghI-goLa vALI ghaNI sevatikA Apa." pachI enI patnInI vAta ene kahI. sAdhune bahAra UbhA rAkhI teNe patnIne bolAvIne bahAnuM kADhIne mALIyA para caDAvI. pachI sIDhI kADhIne teNe sAdhune sevatikAo ApI. sAdhue nAka para AMgaLI ghasIne teNIne batAvI. teNIe svIkAryuM. A mAnapiMDa. mAyApiMDa doSanuM dRSTAMta - rAjagRhImAM siMharatha rAjA hato. ekavAra tyAM dharmaruci AcArya AvyA. vividhajJAnavALA aSADhAbhUti sAdhu vahoratA vahoratA naTanA ghare gayA. eka modaka maLyo. "A modaka AcAryane maLaze." ema vicArI kANA thaI bIjo modaka meLavyo. "A modaka upAdhyAyane maLaze." ema vicArI kubdha thaI trIjo modaka meLavyo. "A modaka saMghATaka sAdhune maLaze" ema vicArI koDhI thaI cotho modaka meLavyo. gokhamAM beThelA naTe te joyuM. teNe vicAryuM, "jo A naTa banI jAya to sAruM." Ama vicArI tene bolAvI IcchA mujaba modako ApIne kahyuM, "roja ahIM AvavuM." naTe potAnI patnIne kahyuM, rUpa parAvartana karavAnI labdhivALA A sAdhunI evI bhakti karavI ke jethI e ApaNI putrIno rAgI thaI ApaNA gharamAM Ave." dararoja ghare AvatA temane naTapatnIe potAnI putrI vaDe evA lobhAvyA ke jema pANI vaDe kAco ghaDo bhedAya tema teo gurune avagaNIne dIkSA choDIne teNIne paraNyA. temaNe patnI pAse niyama karAvyo, "dArU na pIvo."
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 lobhapiMDadoSanuM daSTAMta ekavAra vividha naTonI sAthe te rAjAne tyAM gayA. rAjA dUtanI sAthe kAryamAM vyasta hovAthI te pAchA vaLyA. ghare patnIe dArU pIdho. temaNe ghare AvIne patnIne dArU pIdhelI hAlatamAM joI. viSayothI virakta thaI te nIkaLI gayA. naTIoe jIvavAno upAya mAMgyo. sAta divasamAM bharatacakrInuM navuM nATaka taiyAra karyuM. rAjAne jaNAvyuM. pote bharatacakrI banI nATaka karyuM. arIsAbhavanamAM AvyA. vIMTI paDI. bharatacakranI jema bhAvanAmAM caDyA ane kevaLajJAna pAmyA. devatAe Apela sAdhuveSa svIkAryo. rAjA vagerene pratibodha karyA. pAtra banela 500 rAjaputrone dIkSA ApI. lokone pratibodha karyA. Ama mAyAthI modaka grahaNa karyA te mAyApiMDa. lobhapiMDa doSanuM daSTAMta - caMpAnagarImAM eka sAdhue mAsakhamaNanA pAraNe utsavanA divase siMhakesarIyAmodakano abhigraha karyo. gocarI gayA. modaka na maLyo. manamAM saMkuleza thayo. siMhakesarIyA modakanuM ja dhyAna karatA rAtanA be prahara sudhI bhamyA. eka zrAvake temano bhAva jANIne thALabharI modaka vahorAvyA. pachI pUchyuM, "bhagavaMta ! purimaDhano samaya thaI gayo ?' temaNe upayoga mUkI upara joyuM. candrane joI aDadhI rAta jANI zaramAyA. "sArI rIte mane samajAvyo." ema zrAvakane kahI nagaranI bahAra modakane paraThavavA gayA. tyAM paraThavatAM zuddha adhyavasAyathI kevaLajJAna thayuM. A lobhapiMDa. piMDadravya upara piMDadravyane grahaNa karatA TALavAnA doSo kahyA. tethI have piMDadravyanuM svarUpa kahe che. piMDa eTale zarIra. tenA AdhAra mATenuM dravya te piMDadravya te be prakAre che - (1) eka - azana, pAna, khAdima, svAdima rU5.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ nava koTI 73 (2) aneka - pAdaprochana, vastra, pAtrA, kAmaLI rUpa. zayyAtarapiMDa ane rAjapiMDa sAdhune na kahyuM. nava koTI nava koTIthI zuddha AhAra levo. nava koTI A pramANe che - (1-3) haNavuM nahIM, haNAvavuM nahIM, haNanArAnI anumodanA na karavI. (4-6) rAMdhavuM nahIM, raMdhAvavuM nahIM, rAMdhanArAnI anumodanA na karavI. (7-9) kharIdavuM nahIM, kharIdAvavuM nahIM, kharIdanArAnI anumodanA na karavI. nirdoSapiMDa levAmAM lAbha dezona kroDa pUrva sudhI cAritra pALanArA sAdhuone nirdoSa AhAra levAthI haMmezA upavAsa ja che. sAdhu kevuM pANI vahore? sAdhu osAmaNa, kAMjInuM pANI, cokhA dhoyelu pANI, traNa ukALAvALu uSNa pANI, grahaNa kare. uSNa pANI na maLe to anya varNa vagerene pAmela bIju acitta pANI paNa grahaNa kare. sAdhune kahya pANI - 1) uttedima pANI - loTavALuM pANI. 2) saMvedima pANI - loTanuM dhovaNa. 3) cokhAnuM pANI 4) talanuM pANI pa) photarAnuM pANI 6) javanuM pANI.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 sAdhu kevuM pANI vahore? 7) kAMjInuM pANI 8) osAmaNa 9) ukALeluM zuddha pANI 10) AMbalInuM pANI 11) AMboLIyAnuM pANI 12) koThAnuM pANI 13) bIjorAnuM pANI 14) drAkSanuM pANI 15) dADamanuM pANI 16) khajuranuM pANI 17) nALiyeranuM pANI 18) phaTakaDInuM pANI 19) boranuM pANI 20) AmaLAnuM pANI 21) khATuM pANI. suvihita ane AcAramAM rahela sAdhuone uSNa pANI ke kaSAya dravyathI mizrita bIju pANI kahyuM. sAdhue ThaMDu (sacitta) pANI, zilAparathI varaselu pANI, himanuM pANI na vAparavuM. teNe tapIne acitta thayeluM uSNa pANI vAparavuM. uSNa pANI eTale traNa ukALAvALu acitta pANI. glAna vagerenA kAraNe traNa praharathI vadhu pANI rAkhavuM. ukALeluM pANI unALAmAM pAMca prahara pachI, ziyALAmAM cAra prahara pachI, comAsAmAM traNa prahara pachI sacitta thaI jAya che. gocarI vahoryA pachInI vidhi Ama AgamamAM kahela vidhipUrvaka nirdoSa gocarI vahorIne sAdhu
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 gocarI vahoryA pachInI vidhi nisIhI' kahIne upAzrayamAM praveze. pachI te guru pAse jaIne iriyAvahI kare. tenA kAussagnamAM gocarI levAmAM ane javAAvavAmAM lAgelA aticAro vicAre. kAussagna pArIne je vastu je rIte vahorI hoya te badhAnI AlocanA kare. guru dharmakathAmAM vyAkSipta hoya, parAThukha hoya, sUtA hoya ke gussAmAM hoya, AhAra-nihAra karatAM hoya ke karavAnI IcchAvALA hoya tyAre AlocanA na karavI. guru vyAkSiptacittavALA na hoya, sanmukha hoya, upazAMta hoya tyAre gurunI rajA laIne AlocanA karavI. je doSita gocarInI barAbara AlocanA na thaI hoya tenA prAyazcitta mATe "IcchAmi paDikramile goaracariAe...' vagere kahIne kAussagna kare. temAM A gAthA vicAre - aho jirNahi asAvajjA, vittI sAhUNa desiyA | mokhasAhaNahaumsa, sAhudahassa dhAraNA !' artha - are ! jinezvaroe sAdhuone mokSanA sAdhanabhUta sAdhuzarIrane dhAraNa karavA asAvadya (hiMsAdi pApo na lAge tevI) vRtti batAvI che. namaskArathI kAussagga pArIne logassa bole. pachI paccakhANa pAre. pachI jaghanyathI paNa 16 gAthAno svAdhyAya kare. pachI kSaNamAtra vizrAma karIne glAna vagerene nimaMtraNa kare, "jo glAna vagere mArI upara kRpA kare to huM kRtakRtya thAuM." tyAra pachI muhapattinuM paDilehaNa karIne navakAra bolIne ajavALAmAM vApare. gADAnA akSamAM jeTaluM tela naMkhAya, ghA upara jeTalo malama lagAvAya saMyamanA bhArane vahana karavA mATe zarIrane teTalo AhAra apAya. aMdhArAmAM vAparavAmAM je doSo che te ja doSo sAMkaDA mukhavALA pAtrAmAM vAparavAmAM che. sAMkaDA mukhavALA pAtrAmAM vAparatA ghaNuM
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 grAmaiSaNAnA pAMca doSo DhoLAya ane ghaNuM lepAya. tethI pahoLA mukhavALA pAtrAmAM vAparavuM. grAseSaNAnA pAMca doSo vAparatI vakhate grAmaiSaNAnA pAMca doSo tyajavA. te A pramANe (1) saMyojanA - rasanI AsaktithI svAda mATe khAMDa, ghI vagerene dUdha, khAkharA vagere sAthe saMyukta karavA te saMyojanA. te be prakAre che - (i) upakaraNaviSayaka saMyojanA - tenA be prakAra che - (a) bAhya saMyojanA - upAzrayanI bahAra sAro colapaTTo meLavIne vibhUSA mATe sAro kapaDo mAMgIne bahAra ja pahere che. (b) atyaMtara saMyojanA - vasatimAM upakaraNanI saMyojanA kare te. (i) bhAta pANIviSayaka saMyojanA - tenA be prakAra che - (a) bAhya saMyojanA - viziSTa svAda mATe vasatinI bahAra dUdha, dahIM, bhAta vagerene bhegA karavA te. (b) atyaMtara saMyojanA - pAtarAmAM khAkharA, goLa, ghI vagerene bhegA karavA te. rasa mATe saMyojanA karavI doSa che. glAna mATe, jene AhAranI ruci na hoya tenI mATe, zubha AhArathI TevAyela rAjaputra vagere je sAdhune ucita AhArathI bhAvita na hoya temanI mATe saMyojanA karavAnI anumati che. (2) pramANa - puruSanA AhAranuM pramANa 32 koLIyA che. strInA AhAranuM pramANa 28 koLIyA che. napuMsakanA AhAranuM pramANa 24 koLIyA che. A pramANathI vadhu vAparavuM te doSa che. | koLIyAnuM pramANa kukaDInA IMDAnA pramANa jeTaluM che. kukaDI ane IMDA be prakAranA che - dravyathI kukaDI - sAdhunuM mukha, athavA pakSIrUpa kukaDI.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ grAseSaNAnA pAMca doSo dravyathI iMDu - AMkha, kapALa vagerene vikRta karyA vinA jeTalo AhAra eka sAthe mukhamAM jAya che, athavA kukaDInuM IMDu. bhAvathI kukaDI - jeTalA AhArathI peTa khAlI paNa na rahe ane vadhu paNa na thAya ane jJAna vagerenI vRddhi thAya teTalo AhAra. bhAvathI iMDu - bhAvakukaDIno 32mo bhAga. peTanA cha bhAga karavA - vyaMjana sahita AhAranA traNa bhAga, pravAhInA be bhAga, vAyunA halana-calana mATe eka bhAga. vivigRhIta ane vidhimukta bhAMgo bhagavAne anumati Apela che. zeSa bhAMgA anumati apAyelA nathI. zeSa bhAMgAthI grahaNa kare ke Ape to prAyazcitta Ave. vidala vAparyA pachI pAtro ane moDhuM dhoIne bIjA pAtrAmAM gorasa vAparavuM. dUdha, dahIM, chAza vageremAM maga vagere vidala bhegA thavA para temAM trasa jIvonI utpatti thAya. traNa divasanA dahIMmAM, calitarasavALA annamAM, kohavAyelA annamAM trasajIvo utpanna thaI jAya che. anaMtA jIvo evA che je trasapaNuM pAmyA nathI. anaMtAnaMta jIvo nigodavAsane anubhave che. (3) aMgAra - AhAra ke dAtAnI prazaMsA karatAM karatAM vAparavuM te. jema aMgAro kapaDAne bALe tema A doSa cAritrane bALe che. (4) dhUma - AhAra ke dAtAnI niMdA karatAM karatAM vAparavuM te. jema dhUmALo kapaDAne bagADe tema A doSa cAritrane bagADe che. (5) kAraNa - cha kAraNa vinA AhAra vAparavo te. cha kAraNo A pramANe che - (1) vedanA - bhUkhanI vedanAne zamAvavA vAparavuM, kemake bhUkha samAna vedanA nathI. (ii) vaiyAvacca - AcArya vagerenI vaiyAvacca karavA mATe vAparavuM, kemake
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 vAparavAnI vidhi bhUkhyo sAdhu barAbara vaiyAvacca na karI zake. (iii) IryAsamiti - IryAsamitinuM nirmaLa rIte pAlana karavA vAparavuM, kemake bhUkhyA sAdhune AMkhe aMdhArA AvavAthI te IryAsamitinuM barAbara pAlana na karI zake. (5) saMyama - paDilehaNa, pramArjana vagere rUpa sattara prakAranA saMyamanuM pAlana karavA vAparavuM, kemake bhUkhyo sAdhu saMyamanuM barAbara pAlana na karI zake. (5) prANa - daza prakAranA prANa athavA jIvananI rakSA mATe vAparavuM. (i) dharmadhyAna - dharmadhyAna karavA sAdhue vAparavuM, kemake bhUkhyo sAdhu dharmadhyAna barAbara na karI zake. vAparatI vakhate sAdhu potAne hitazikSA Ape he jIva! gocarInA 42 doSorUpI viSamasthAnamAM tuM bacI gayo che, have vAparatI vakhate rAga-dveSa na thaI jAya tenuM dhyAna rAkhaje. vAparavAnI vidhi (1) sabaDakA karyA vinA vAparavuM. (2) cabacaba avAja karyA vinA cAvavuM. (3) bahu jhaDapathI na vAparavuM. (4) bahu dhIme dhIme na vAparavuM. (5) DhoLyA vinA vAparavuM ke jethI pachIthI jonArane khabara na paDe ke ahIM sAdhue vAparyuM hatuM ke nahIM. (6) moTuM vikRta karyA vinA vAparavuM. Ama vANI ane kAyAthI gupta * thaIne vAparavuM. (7) vAparIne badhA pAtrA traNa vAra dhoIne te pANI pI javuM. (8) mukhazuddhi karavI.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAparyA pachI karavAnI vidhi 79 je munio haMmezA vidhipUrvaka vApare che ane badhA pAtrA dhoIne pIve che temanA badhA doSo (rogo) dUra thAya che. pAtrA dhovAnI vidhi gurunuM pAtre traNa vAra judu dhovuM. bAkInA pAtrA vizuddhinA krama pramANe dhovA. ochA kharaDAyelA pAtrA pahelA dhovA, vadhu kharaDAyelA pAtrA pachI dhovA. vadhelA AhAranI vidhi pramAda vagerenA kAraNe je doSita AhAra vahoryo hoya ane je AhAra vadhyo hoya tene rAkhamAM coLIne jIvarahita jagyAe taDakAmAM paraThavavo. paraThavavAnuM kArya sthavira kare, kemake bAlasAdhu vagere paraThave to zAsanahIlanA, jIvahiMsA vagere doSo lAge. vAparyA pachI karavAnI vidhi (1) vAparyA pachI IriyAvahi paDikkamIne caityavaMdana kare. (2) pachI khamAsamaNuM ApI muhapattinuM paDilehaNa karI vAMdaNA Ape. (3) pachI paccakakhANa kare. (4) pachI pAtrA luchIne jhoLImAM bAMdhIne mUke. (5) pramAdane lIdhe jhoLI, pallA ke kapaDA kharaDAyA hoya to temane jayaNApUrvaka dhove. (6) pAtrA luchavAnA vastra (luNA)ne roja dhove, nahIMtara niMdA vagere doSo lAge. | spaMDilabhUmi javAnI vidhi (1) vAparyA pachI trIjA praharamAM aMDilabhUmie jAya. kahyuM che ke, laghunIti-vaDI nIti rokavI nahIM.' (2) IzAna khUNA ane dakSiNa dizA sivAyanI dizAmAM jAya.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 IMDilabhUmi javAnI vidhi (3) mAtrakamAM pANI laIne AvasahI kahIne jAya. (4) iriyAsamitinuM pAlana karatAM karatAM jAya. cAlatAM cAlatAM vAto na kare. (5) nagara, sUrya, pavanane pUMTha na thAya te rIte bese. (6) saMDAsA pramArjIne, AMkhathI joIne, kSetradevatAnI rajA laIne sAdhu saMjJA vagere vosirAve. (9) caMDilabhUmi vistAravALI, lokonI avarajavara vinAnI, dUra rahelI, najIka nahIM rahelI, bila vinAnI, trasa jIvo-sthAvara jIvo - bIja vinAnI joIe. (8) saMjJA vagerene vosirAvyA pachI traNa vAra vosirai bole. (9) pachI upAzraye AvIne paga pramArjIne nisIhi kahIne pravezIne iriyAvahi paDikkamIne bIjA dharmakAryo kare. so hAthathI vadhu bhUmie jaIne ke so hAtha bahAranI bhUmithI AvIne jayAM muhUrta jeTaluM rahe tyAM, vihAra karyA pachI, nadI UtaryA pachI IriyAvahi pratikramaNa karavuM. samaye samaye karAtAM kAryonI vacce jo samaya hoya to temAM svAdhyAya karavo. sAMjanA paDilehaNanI vidhi (1) chello prahara bAkI rahe tyAre gItArtha sAdhu kahe, "paDilehaNano samaya thaI gayo che." (2) sAdhuo paheluM khamAsamaNuM ApI paDilehaNa karavAno Adeza mAMge ane bIjuM khamAsamaNuM ApI vasati pramArjavAno Adeza mAMge. (3) upavAsavALA badhA sAdhuo colapaTTAnuM paDilehaNa badhI upAdhinuM paDilehaNa thayA pachI chelle kare. bAkInA sAdhuo colapaTTAnuM
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 81 sAMjanA paDilehaNanI vidhi paDilehaNa pahelA kare ane rajoharaNanuM paDilehaNa chelle kare. (4) be Adeza mAMgyA pachI muhapatti, colapaTTo, gucchA, caravaLI, jhoLI, paDalA, rajastrANa, pAtrAsana, mAtraka ane pAtrAnuM paDilehaNa kare. (5) pachI upAzrayanuM pramArjana kare. (6) pachI khamAsamaNuM ApIne sthApanAcAryanuM paDilehaNa kare. guru, glAna, nUtanadIkSita vagerenI upadhinuM paDilehaNa kare. (7) pachI khamAsamaNuM ApIne upAdhimuhapattinuM paDilehaNa kare. (8) pachI khamAsamaNuM ApIne sajhAya kare. (9) pachI khamAsamaNuM ApIne "upadhi saMdisAhuM no Adeza mAMge. (10) pachI khamAsamaNuM ApIne upadhi paDilehuMno Adeza mAMge. (11) pachI potAnI upadhinuM paDilehaNa kare. (12) pachI cAra khamAsamaNA Ape. caMDilabhUminA paDilehaNa mATe be khamAsamaNA Ape, gocaracaryAnA pratikramaNa mATe ane kAussagga mATe be khamAsamaNA Ape. savAre kyAre kyAre zenuM zenuM paDilehaNa thAya? kayA samaye? zenuM paDilehaNa? daza prakAranI upAdhi (te pUrve jaNAvela che) pAdonaporisI sAta prakArano pAtraniryoga (te pUrve jaNAvela che) chello prahara bAkI badhI upAdhi ane badho pAtraniryoga hoya tyAre pakSmI, caumAsI, | vIMTIyA sahita badhI upAdhi ane badho pAtraniryoga saMvatsarI -
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82. sthavirakalpika sAdhuonI 14 prakAranI upadhi sthavirakalpika sAdhuonI 14 prakAranI upadhi (upadhinuM paDilehaNa karavAnuM kahyuM. tethI upadhinA prakAra batAve " che.) (1) utkRSTa upadhi - te ja prakAranI che - | (i) (i) (i) traNa kapaDA (iv) pAtrA (2) madhyama upadhi - te 6 prakAranI che - () jhoLI (iv) rajoharaNa (i) paDalA (v) colapaTTo (i) rajastrANa (vi) mAtraka (3) jaghanya upadhi - te 4 prakAranI che - (1) guccho (ii) muhapatti (i) pAtrAsana (iv) caravaLI utkRSTa, madhyama ane jaghanya upadhionuM paDilehaNa na thAya to prAyazcitta juduM juduM Ave che. mATe upadhinA traNa bheda pADyA. jinakalpika sAdhuonI 12 prakAranI upadhi (i) (i) (i) traNa kapaDA (v) pAtrA (2) madhyama upadhi - te ja prakAranI che - () jhoLI | (i) rajastrANa (i) paDalA (iv) rajoharaNa (3) jaghanya upadhi - te ja prakAranI che - (1) guccho (i) muhapatti (i) pAtrAsana (iv) caravaLI
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 83 jaMbUsvAmI vakhate viccheda thayela daza vastuo upadhinA prakAra upadhi be prakAranI che - (1) dravya upadhi - zarIra. (2) bhAva upadhi - jJAna, darzana, cAritra vagere. upadhinA paryAyavAcI zabdo (1) upadhi (5) avagraha (2) upagraha (6) bhAMDa (3) saMgraha (7) upakaraNa (4) pragraha (8) karaNa jaMbUsvAmI vakhate viccheda thayela daza vastuo (jinakalpano bUsvAmI vakhate viccheda thayo. tethI bUsvAmI vakhate viccheda thayela dasa vastuo kahe che.) (1) mana:paryavajJAna (2) paramAvavijJAna - kevaLajJAna sudhI rahenAru avadhijJAna. (3) pulAkalabdhi - tenAthI cakravartInA sainyane paNa harAvI zake. (4) AhArakalabdhi - AhAraka zarIra karavAnI labdhi. (5) kSapakazreNi (6) upazamazreNi (7) jinakalpa (8) saMyamatrika - (i) parihAravizuddhi saMyama. (i) sUkSmasaMparAya saMyama. (i) yathAkhyAta saMyama. (9) kevaLajJAna (10) siddhi
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 sAdhvIonI 25 prakAranI upadhi (7) jhoLI (8) paDalA sAdhvIonI 25 prakAranI upAdhi (1) muhapatti (15) avagrahAnaMtaka (2) rajoharaNa (16) paTTa (3-5) traNa kapaDA (17) andhaka (6) pAtrA (18) calanikA (19) atyaMtaranivasanI (20) bAhya nivasanI (9) rajastrANa (21) kaMcuka (10) mAtraka (nAnu pAtra) (22) utkakSikA (11) guccho (23) vaikalikA (12) pAtrAsana (24) saMghATI (13) caravaLI (25) skaMdhakaraNI (14) kamaDhaka (1) thI (13) upadhinuM varNana pUrve karyuM che. bAkInI upadhinuM varNana A pramANe che - (14) kamaDhaka- kamaDhaka eTale lepa kareluM (raMgeluM) tuMbaDAnuM kAMsAnI moTI katharoTanA AkAranuM pota potAnA peTa (AhAra) pramANa bhAjana samajavuM. sAdhunI jema sAdhvIne mAMDalImAM sarvasAdhAraNa moTu anandI) pAtra na hovAthI darekane juduM juduM kamaDhaka hoya che, kAraNa ke strI jAtipaNAne lIdhe prAyaH svabhAva tuccha hovAthI pota potAnA judA kamaDhakamAM ja teone bhojana karavAnuM hoya che. (15) avagrahAnaMtaka - te guhyadezanI rakSA mATe ane RtusamayanA bIjapAtanI rakSA mATe hoya che. te eka hoya che. te nAvaDI jevuM hoya che. te ghana ane komaLa hoya che. te koIne pAtaLo hoya che ane koIne jADo hoya che. tenuM mApa zarIra pramANe judu judu hoya che. (16) paTTa - te cAra aMgula pahoLo hoya che ane kamaranA mApa pramANe lAMbo hoya che. pAtaLI kamaravALAne nAno hoya che, jADI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIonI 25 prakAranI upAdhi 85 kamaravALAne lAMbo hoya che. te mallanA kachoTA jevo hoya che. te avagrahAnaMtakane DhAMke che. te eka hoya che. (17) aruka - te aDadhA sAthaLane DhAMke. banne sAthaLanI vacce sIvela hoya. andhaka, avagrahAnaMtaka ane paTTa keDanA bhAgane DhAMke che. (18) calanikA - te DhIMcaNa sudhInI hoya che. te sIvyA vinAnI hoya che. te vAMsa para nAcanArI nartakInA paheravAnA vastra jevI hoya che. (19) atyaMtaranivasanI - te aDadhI jaMghA (DhIMcaNa ane ghuMTInI vacceno bhAga) sudhInI hoya che. te khUba pAtaLI hoya che. (20) bAhyanivasanI - te keDathI paganI ghuMTI sudhInI hoya che. te keDe dorAthI bAMdhelI hoya che. (15) thI (20) A cha prakAranI upadhi nAbhinI nIcenI che. (21) kaMcuka - te stanane DhAMke che. te DhIlo ane sIvyA vinAno hoya che. (22) utkakSikA - te kaMcuka jevI hoya che, paNa jamaNI bAju hoya che. (23) vaikakSikA - te kaMcuka ane utkakSikAne DhAMke che. te paTTanI jema lAMbI hoya che. (24) saMghATI - te komaLa hoya che. te cAra hoya che - saMghATInI saMkhyA mApa | upayoga 2 hAtha upAzrayamAM paherAya. 3 hAtha gocarI levA jAya tyAre paherAya. 3 hAtha spaMDilabhUmie jAya tyAre paherAya. samavasaraNamAM (vyAkhyAna vageremAM) jAya tyAre paherAya. te saMpUrNa zarIra DhAMke. (25) skaMdhakaraNI - te cAra hAtha pahoLI hoya che. pavanathI vastro UDe ja 4 hAtha.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhvIonI utkRSTa-madhyama-jaghanya upadhi nahIM tenI mATe te khabhA upara rakhAya che. rUpavatI sAdhvIone kubdha batAvavA mATe paNa teno upayoga thAya che. sAdhvIonI utkRSTa-madhyama-jaghanya upadhi (i) utkRSTa upadhi - te 8 prakAranI che - (1) (2) (3) - traNa kapaDA (6) saMghATI (4) atyaMtaranivasanI (7) aMdhakaraNI (5) bAhyanivasanI (8) pAtrA (ii) madhyama upadhi - te 13 prakAranI che - (1) jhoLI (8) andhaka (2) paDalA (9) calanikA (3) rajastrANa (10) kaMcuka (4) rajoharaNa (11) utkakSikA (5) mAtraka (12) vaikalikA (6) avagrahAnaMtaka (13) kamaDhaka (7) paTTa (ii) jaghanya upadhi - te ja prakAranI che - (1) pAtrAsana (3) guccho (2) caravaLI (4) muhapatti pUrve kahI te badhI sAdhu-sAdhvInI audika upadhi samajavI. aupagrahika upadhi saMthAro, uttarapaTTo, dAMDo, pATa, pATalA, dhAbaLo vagere aupagrahika upadhi che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prakAranA dAMDA 9 pAMca prakAranA dAMDA nAma | pramANa | upayoga yiSTi | zarIranI UMcAI jeTalI lAMbI | tenAthI paDado baMdhAya. viyaSTi | yaSTithI 4 aMgula nAnI upAzrayanuM cora vagerethI rakSaNa karavA kyAMka viSTithI daravAjo baMdha karAya. daMDa | hAtha (khabhA) sudhIno zeSakALamAM upAzrayanI bahAra jatA hAthamAM rakhAya. vidaMDa | kakSA (paDakhu) sudhIno comAsAmAM upAzrayanI bahAra jatA hAthamAM rakhAya. varasAda paDe to te jaldIthI kapaDAmAM DhAMkI zakAya. nAlikA yaSTithI 4 aMgula lAMbI nadI vagerenA pANIne oLaMgavAnuM hoya tyAre nAlikAthI pANInI UMDAI mapAya. dAMDAmAM keTalA parvo hoya to zuM lAbha, alAbha thAya? parva = be gAMThanI vacceno bhAga. | dAMDAmAM parvonI saMkhyA lAbha, alAbha prazaMsA karavA yogya che kalaha (jhaghaDo) karAve.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAMDAnA azubha-zubha lakSaNo dAMDAmAM parvonI saMkhyA lAbha, alAbha lAbha karAve. maraNa karAve. mArgamAM kalahanuM nivAraNa karAve. bhaya lAve. Arogya apAve. saMpatti na karAve. yaza karAve. sarvasaMpatti karAve. dAMDAnA azubha lakSaNo (1) vAMko hoya. (2) kIDA vaDe khavAyela hoya. (3) jenI upara zikharo thayA hoya. (4) baLelo hoya. (5) tenA sthAnamAM rahelo hoya tyAre sukAyelo hoya. AvA dAMDA prayatnapUrvaka varjavA. dAMDAnA zubha lakSaNo (1) ghana hoya. (2) vadhatA parvovALo hoya. (3) snigdha hoya. (4) eka raMgano hoya. (5) ghana, komaLa ane goLa parvovALo hoya. AvA dAMDA sAdhuo mATe sArA che.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAMDAnA upayogo 89 dAMDAnA upayogo (1) gAmanA duSTa pazuo, kutarAo, jaMgalanA duSTa pazuothI zarIranI rakSA mATe dAMDo rakhAya che. (2) kAdavavALI jagyAe zarIranI rakSA mATe dAMDo rakhAya che. (3) UMcI-nIcI jagyAe zarIranI rakSA mATe dAMDo rakhAya che. pANInA mArgomAM (jyAM pANI oLaMgavAnuM hoya tyAM) zarIranI rakSA mATe dAMDo rakhAya che. Ama dAMDo tapa ane saMyamano sAdhaka che. upakaraNa zarIranI rakSA vagere upakAra kare te upakaraNa. adhikaraNa upakaraNa sivAyanuM je AtmAne durgatino adhikArI banAve te adhikaraNa. divasano chello prahara bAkI hoya tyAre pUrve kahyA mujaba paDilehaNa karIne sAdhu pharIthI sUtra ane arthane grahaNa kare. sUtra - artha grahaNa karavAno lAbha sAdhu jema jema atizaya rasanA prasAravALA, navA navA zAstrone bhaNe tema tema navA navA saMveganI bhAvanAthI AnaMdita thAya. divasanA cothA praharamAM sAdhue karavAnuM kRtya cothA praharano cotho bhAga bAkI hoya tyAre spaMDilabhUmi jovI. aMDila paraThavavAnI 12 bhUmi juve. te A pramANe - sahana thaI zake evI zaMkA hoya,sahana na thaI zake evI zaMkA hoya = 2 (utAvaLa na hoya) (utAvaLa hoya)
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 divasanA cothA praharamAM sAdhue karavAnuM kRtya bahAranI bhUmi, aMdaranI bhUmi = 2 najIkamAM, vacce, dUra = 3 2 4 2 X 3 = 12 (1) sahana thaI zake evI zaMkA hoya, najIkamAM, bahAranI bhUmi. (2) sahana thaI zake evI zaMkA hoya, najIkamAM, aMdaranI bhUmi. (3) sahana thaI zake evI zaMkA hoya, vacce, bahAranI bhUmi. (4) sahana thaI zake evI zaMkA hoya, vacce, aMdaranI bhUmi. (5) sahana thaI zake evI zaMkA hoya, dUra, bahAranI bhUmi. sahana thaI zake evI zaMkA hoya, dUra, aMdaranI bhUmi. (6). evI ja hoya vacce mAM, aMdaranI bAja. (8) sahana na thaI zake evI zaMkA hoya, najIkamAM, aMdaranI bhUmi. (9) sahana na thaI zake evI zaMkA hoya, vacce, bahAranI bhUmi. (10) sahana na thaI zake evI zaMkA hoya, vacce, aMdaranI bhUmi. (11) sahana na thaI zake evI zaMkA hoya, dUra, bahAranI bhUmi. (12) sahana na thaI zake evI zaMkA hoya, dUra, aMdaranI bhUmi. A pramANe spaMDila paraThavavAnI 12 bhUmi juve. e ja rIte mAtru paraThavavAnI 12 bhUmi juve. pachI kAlagrahaNa levAnI 3 bhUmi juve. pachI kAussagna kare. temAM nIcenI gAthA arthanA upayogapUrvaka ciMtave - 'kAlo goaracariyA thaMDila vasahi vatthapattapaDilehA / saMbharaI so sAhU jassavi jaM kiMci uvauttaM // ' artha - kAlagrahaNamAM, gocarImAM, aMDilabhUmimAM, vasatimAM, vastra-pAtrAnA paDilehaNamAM je aticAra lAgyA hoya jenuM je kaMI yAda Ave tenuM te sAdhu yAda kare.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlAtIta, mArgAtIta 91 A kAussagnamAM divasa daramyAna lAgelA aticAro yAda kare. aticArone yAda karIne temanuM AlocanArUpa prAyazcitta kare che. kAlAtIta (upara aticArone vicAre ema kahyuM. tethI kAlAtIta-mArgAtIta aticAro kahe che.) pahelA praharamAM vahorelA azana vagere sAdhune trIjA prahara sudhI vAparavA kahyuM, tyAra pachI te kAlAtIta kahevAya. te vAparavA na kalpe. mArgAtIta be gAunI aMdarathI lAvelA azana vagere sAdhune vAparavA kahyuM. tenI bahArathI lAvelA azana vagere mArgAtIta kahevAya. te vAparavA na kalpe. - sAMjanA devasI pratikramaNano samaya sAMjanuM devasI pratikramaNa tevI rIte zarU karavuM ke sUrya aDadho asta thAya tyAre pratikramaNa sUtra Ave ane pratikramaNa pUruM thAya tyAre be ke traNa tArA dekhAya. pratikramaNa pUrvadizA ke uttaradizA sanmukha karavuM. pratikramaNa zrIvatsamAMDalImAM ke paripATImAMDalImAM karavuM. devasI pratikramaNanI vidhi (1) caityavaMdana, cAra thoya. (2) cAra khamAsamaNApUrvaka bhagavAna, AcArya, upAdhyAya, sAdhune vaMdana. (3) pachI bhUmi upara mastaka namAvI "sabUstavi devasiya' vagere bolavuM.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 devasI pratikramaNanI vidhi (4) pachI jJAna, darzana, cAritramAM cAritra zreSTha hovAthI cAritranI vizuddhi mATe "karemi bhaMte' sUtra bolIne kAussagna karavo. temAM savAranA paDilehaNathI mAMDIne divasamAM lAgelA aticArone manathI vicAravA. te aticAro A pramANe che - (1) zayana - saMthAro avidhithI grahaNa karavAthI ane vAparavAthI lAgela aticAra. (i) Asana - pITha vagere avidhithI grahaNa karavAthI ane vAparavAthI lAgela aticAra. (i) annapAna - AhArapANI avidhithI grahaNa karavAthI ane vAparavAthI lAgela aticAra. caitya - avidhithI jinAlaya-jinapratimAne vaMdana karavAthI lAgela aticAra. (v) yati - sAdhune yogya ucita vinaya vagere na karavAthI lAgela aticAra. (vi) zayyA - vasatinuM avidhithI pramArjana karavAthI ke strI vagerethI saMsakta vasatimAM rahevAthI lAgela aticAra. (vi) kAyikI-uccAra - laghunIti-vaDI nIti asthaDilamAM ke joyA vinAnI aMDilabhUmimAM karavAthI lAgela aticAra. (vi) samiti - IryAsamiti vagere pAMca samitionuM viparIta AcaraNa karavAthI ke AcaraNa nahIM karavAthI lAgela aticAra. (ix) bhAvanA - anityabhAvanA vagere bAra bhAvanAonuM viparIta ciMtana karavAthI ke ciMtana nahIM karavAthI lAgela aticAra. (4) gupti - traNa guptionuM viparIta AcaraNa karavAthI ke AcaraNa nahIM karavAthI lAgela aticAra.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ devasI pratikramaNanI vidhi 93 devasika aticAranA kAussagnamAM A aticArone vicAravA. pachI kAussagna pArIne pragaTa logassa bolavo. (5) pachI muhapattinuM paDilehaNa karIne be vAMdaNA ApavA. (6) pachI "icchAkAreNa saMdisaha bhagavan! devasiaM AlouM ?' ema kahI AlocanA karavI. (7) pachI "ThANe kamANe.' vagere bolavuM. (8) pachI "sabUstavi devasiya vagere bolavuM. guru paDikkamaha kahe. (9) pachI besIne karemi bhaMte.' sUtrathI zarU karIne pratikramaNa sUtra bolavuM. pachI UbhA thaIne "adbhuDhiomi ArAhaNAethI mAMDIne "vaMdAmi jiNe cauvvIsa" sudhI bolavuM. (10) pachI be vAMdaNA ApavA. (11) pachI abhuDhio khAmavo. (12) pachI be vAMdaNA ApavA. badhe dvAdazAvarta vaMdananI pUrve khamAsamaNuM ApavuM. (13) pachI avagrahamAMthI bahAra nIkaLIne "AyariyauvajajhAe'nI traNa gAthA bolavI. keTalAkanA mate na bolavI. (14) pachI cAritra mATeno be logassano kAussagna karavo. (15) pachI darzana (samyakatva) mATeno eka logassano kAussagna karavo. (16) pachI jJAna mATeno eka logassano kAussagna karavo. (17) pachI zrutadevatA ane kSetradevatAnI stuti karavI. (18) pachI gaNanizrAno asajhAya ohaDAvaNiya kAussagna karavo. temAM eka navakAra ciMtavavo. (19) pachI muhapattinuM paDilehaNa karI be vAMdaNA ApavA.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 kAlagrahaNa lenAra sAdhunA guNo (20) pachI "icchAmo aNusarphi kahe. teno artha - "pratikramaNa karavuM joIe evI gurvAjJAne ame icchie chIe ane ame e AjJA pALI che. (21) pachI "namoDasTa' bolI "namoDastu vardhamAnAya nI eka stuti guru bole. pachI tenI traNa stuti sAdhuoe bolavI. sAdhvIo "namoDas' na bole ane "namoDastu nI badale "saMsAra dAvAnala'nI traNa stuti bole. (22) pachI namutthaNe bolI stavana bolavuM. (23) pachI "devasiapAyacchittI' no kAussagna karavo. temAM 4 logassa "caMdesu nimmalayarA" sudhI ciMtavavA. (24) pachI svAdhyAya karavo. A vidhithI devasI pratikramaNa karavuM. kAlagrahaNa devasI pratikramaNa karyA pachI traNa tArA dekhAya tyAre sAMjanuM kAlagrahaNa le. kAlagrahaNa zuddha Ave to kAlikazruta bhaNe ane pUrve bhaNelAnuM punarAvartana kare. kAlagrahaNa zuddha na Ave to bIjA sUtro ke artha bhaNe ane punarAvartana kare. kAlagrahaNa lenAra sAdhunA guNo (1) tene dharma priya hoya. (2) te dharmamAM daDha hoya. (3) te saMvigna - mokSAbhilASI hoya. (4) te pApathI Darato hoya. (5) te thAke nahIM.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 95 pakhI pratikramaNanI vidhi (9) te Dare nahIM. kAlikazruta 11 aMgo e kAlikazruta che. saMpUrNa dRSTivAda kAlikazruta nathI. kAlikazruta bhaNavAno-punarAvartana karavAno samaya divasa ane rAtrinA pahelA ane chellA praharomAM kAlikazruta bhaNI zakAya, punarAvartana karI zakAya. pakhI pratikramaNanI vidhi (1) devasI pratikramaNa pratikramaNasUtra sudhI karavuM. (2) pachI paphakhI muhapattinuM paDilehaNa karI be vAMdaNA ApavA. (3) pachI pAkSika AlocanA karavI. (4) pachI paphakhIno 1 upavAsano tapa Apavo. (5) pachI pasUtra bolavuM. (6) pachI pratikramaNa sUtra bolavuM. (7) pachI vAMdaNA ApavA. (8) pachI "saMbuddhA khAmaNeNaM abhuDhio khAmavo. te jaghanyathI traNa sAdhu ane utkRSTathI badhA sAdhu pAme. (9) pachI guru ubhA thaIne pratyeka bAja0 karAve (10) pachI be vAMdaNA ApavA. (11) pachI "karemi bhaMte !" sUtra bolI mUla-uttara guNonI vizuddhi mATe 300 zvAsocchavAsano kAussagna karavo. (1 zvAsocchavAsa = 1 pada) temAM 12 logassa ciMtavavA. pArIne pragaTa logassa bolavo.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 caumAsI pratikramaNanI vidhi (12) pachI muhapattinuM paDilehaNa karI be vAMdaNA ApavA. (13) pachI samApta bAmaNeNaM abhuddhio khAme. gurunuM vacana "ahamavi khAmemi tumaM" - artha-huM paNa tane khamAvuM chuM. (14) pachI cAra pAkSikakhAmaNA khAmavA. artha | khAmaNA guruvacana IcchAmi khamAsamaNo ahamavi khAmemi huM paNa tamane piyaM ca me jaM bhe... turbhe khamAvuM chuM. (i) icchAmi khamAsamaNo tubhehi sama tamArI sAthe pulvi ceIAI... maFeNe vaMdAmi mastakathI vaMduM chuM. icchAmi khamAsamaNo AyariyasaMtiya AcAryanuM che. abhuDhioha... (iv) icchAmi khamAsamaNo nitthAraga pAragA saMsAranA kayAiM ca me... hoha nistArane pAmanArA thAo ane bIjAne saMsArasamudrathI pAra utAro. (15) pachI devasI pratikramaNanI bAkInI vidhi karavI. temAM bhavanadevatA ane kSetradevatAnA kAussagna karavA tathA ajitazAMtistavana bolavuM. caumAsI pratikramaNanI vidhi caumAsI pratikramaNanI vidhi paphabI pratikramaNanI vidhi pramANe ja jANavI. nIce mujaba thoDA pheraphAra che - (1) caumAsIno 1 chaThThano tapa Apavo. (2) abhukrio pAMca sAdhu pAme.
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvatsarI pratikramaNanI vidhi (3) mUla-uttara guNonI vizuddhi mATe 500 zvAsocchavAsano kAussagna karavo. temAM 20 logassa "caMdesu nimmalayarA' sudhI ciMtavavA. saMvatsarI pratikramaNanI vidhi saMvatsarI pratikramaNanI vidhi paphakhI pratikramaNanI vidhi pramANe ja jANavI. nIce mujaba thoDA pheraphAra che - (1) saMvatsarIno 1 aThThamano tapa Apavo. (2) abhudio sAta sAdhu pAme. (3) mUla-uttara guNonI vizuddhi mATe 1008 zvAsocchavAsano kAussagna karavo. temAM 40 logassa "caMdsu nimmalayarA" sudhI ane 1 navakAra ciMtavavA. kyA pratikramaNamAM keTalo kAussagga? pratikramaNa kAussagnanuM pramANa zvAsocchavAsa | logassa devasI 100 rAI - pa0 2 (1-1 logassa be vAra) pakUkhI 300 caumAsI pa00 saMvatsarI 1,008 40 logassa + 1 navakAra. AlocanA abhigraha caumAsIe ane saMvatsarIe avazya AlocanA ApavI ane pUrve lIdhelA abhigraho jaNAvIne navA abhigraho levA. saMthAro karavAnI vidhi (1) rAtrino pahelo prahara svAdhyAya, dhyAna, guru-glAna vagerenI 12.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 saMthAro karavAnI vidhi sevA vagere kAryothI pasAra karIne khamAsamaNuM ApIne muhapattinuM paDilehaNa kare. pachI 1 khamAsamaNuM ApI "rAtri saMthAro saMdisAhu no Adeza mAMge. pachI 1 khamAsamaNuM ApI rAisaMthArae ThAmi'no Adeza mAMge. (3) pachI caityavaMdana kare. (4) pachI saMthArA ane uttapaTTAne joDIne DhIMcaNa upara rAkhIne bhUmine pUje. te pUjelI bhUmi upara te saMthAro ane uttarapaTTo pAthare. (5) pachI saMthAro karavAnI rajA mAMgIne badhA vyApAranA niSedhane sUcavanArI nisahI kahe. (6) pachI kSamAzramaNa pUjyone namaskAra kare. (7) pachI saMthArA para besIne muhapattinuM paDilehaNa karI traNa vAra navakAra + karemi bhaMte bole. (8) pachI cAra zaraNanA svIkAra vagerenI vidhi kare. (9) pachI 18 pApasthAnakone vosirAve. (10) pachI paccakhANane yAda karIne parameSThinuM smaraNa kare. (11) pachI aNajANaha paramaguru, aNajANahasaMthAra, saMkoDiya saMDAsA vagere saMthArAporasInI gAthAo vicAre. (12) pachI sUI jAya. pramAdathI Darato sAdhu ghasaghasATa na UMdhe. (13) pachI saMthArAmAM sUtA sUtA UMgha na Ave tyAM sudhI zAzvata caityo ane azAzvata caityo vagerene yAda karIne jinezvarone vaMdana kare, . pUrvamunione vaMdana kare, adhikaraNa vosirAve, micchAmi dukkaDam Ape, zubhabhAvanA bhAve, samyakatvanA svarUpanuM ciMtana kare, navakAranuM smaraNa kare.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 kyA tIrthone ane jinezvarone vaMdana kare? kyA tIrthone ane jinezvarone vaMdana kare? (upara kahyuM ke zAzvata cetyo ane azAzvata caityo vagerene yAda karIne jinezvarone vaMdana kare. tethI have te zAzvatacaityo ane azAzvata caityo batAve che.). (1) naMdIzvaradvIpa - para jinAlayanA 6,448 jinapratimAne vaMdana kare. matAMtare 20 jinAlayanA 2,480 jinapratimAne vaMdana kare. (2) aSTApada - ayodhyAthI 12 yojana (pramANAMgulathI mapAyela) dUra aSTApada nAmano parvata che. te kozalA dezanA lokonuM ramavAnuM sthAna che. tenI upara bharata cakravartIe siMhaniSadyA prAsAda' nAmanuM caturmukha jinAlaya banAvyuM che. temAM nIce mujaba bhagavAna che - pUrva dizA | jinapratimAnI saMkhyA | jinapratimAnA nAmo RSabhadeva, ajitanAtha dakSiNa saMbhavanAthathI padmaprabha pazcima supArzvanAthathI anaMtanAtha dharmanAthathI mahAvIra svAmI uttara A jinapratimAo bhagavAnanA varNanI ane bhagavAnanA pramANavALI che. temane yAda karIne vaMdana kare. (3) zatruMjaya - za= jayane ane tenI upara rahela jinAlayo jinapratimAone vaMdana kare. (4) sametazikhara vagere kalyANakabhUmio - 24 tIrthakaronI nirvANabhUmio A pramANe che -
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 kyA tIrthone ane jinezvarone vaMdana kare? bhagavAna nirvANabhUmi RSabhadevA aSTApada mahAvIrasvAmI pAvApurI vAsupUjya svAmI caMpApurI neminAtha ujjayaMtagiri (giranAra) zeSa 20 sametazikhara A kalyANakabhUmione yAda karIne vaMdana kare. (5) badhA sArA tIrthone zreSThabhaktithI vaMdana kare. (6) zAzvata jinapratimA - traNalokamAM rahela zAzvata jinapratimAne vaMdana kare. temanA nAma A pramANe che - () RSabha (ii) vAriSaNa (i) candrAnana (iv) vardhamAna. (7) 20 viharamAna bhagavAna - pAMca mahAvideha kSetramAM vicaratA 20 viharamAna bhagavAnane vaMdana kare. te A pramANe - bhagavAna 1| jebUdvIpanuM mahAvidehakSetra' (1) sImaMdharasvAmI (2) yugamaMdharasvAmI (3) bAhusvAmI (4) subAhusvAmI | dhAtakIkhaMDanuM (5) sujAtasvAmI pUrvamahAvidehakSetra (6) svayaMprabhasvAmI (7) RSabhAnanasvAmI (8) anaMtavIryasvAmI . kSetra
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 | | kSetra bhagavAna dhAtakIkhaMDanuM (9) sUraprabhasvAmI pazcimamahAvidehakSetra (10) vizAlasvAmI (11) vajadharasvAmI (12) candrAnanasvAmI | 4 | puSkaravArSadvIpanuM (13) candrabAhusvAmI pUrvamahAvidehakSetra (14) bhujaMgamasvAmI (15) IzvarasvAmI (16) nemiprabhasvAmI | 5 | puSkaravarArdhadvIpanuM (17) vIrasenasvAmI pazcimamahAvidehakSetra (18) mahAbhadrasvAmI (19) devayazAsvAmI (20) ajitavIryasvAmI pUrvamunivaMdanA (pUrve kahyuM ke sUtA pachI UMgha na Ave tyAM sudhI tIrthanaMdana ane pUrvamunivaMdanA kare. have te munivaMdanA batAve che.) (1) puMDarIka gaNadhara (11) daDhaprahArI muni (2) bAhubalI muni (12) dhanya muni (3) bharata muni (13) dazArNabhadra muni (4) sagara muni (14) cilAtIputra muni (5) sanakumAra muni (15) udAyana muni (6) viSNukumAra muni (16) bUsvAmI (7) gajasukumAla muni (17) sudarzana muni () prasannacandra muni (18) sthUlabhadra muni (9) metArya muni (19) avaMtisukumAla muni (10) zAlibhadra muni (20) vajasvAmI
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 adhikaraNaAlocanA, micchAmi dukkaDam, zubhaciMtana A ane anya munione vaMdana kare. adhikaraNa-AlocanA (pUrve kahyuM ke munivaMdanA pachI adhikaraNa vosirAve, micchAmi dukkaDam Ape, zubha bhAvanA bhAve, samyakatvasvarUpanuM ciMtana kare. te "A bhavamAM karelA krodha vagere rUpa adhikaraNomAMthI jenuM have kArya nathI tene huM vosirAvuM chuM ane nidrAmAM mRtyu thAya to badhA adhikaraNone huM vosirAvuM chuM. Ama adhikaraNone vosirAve. micchAmidukkaDam meM mana-vacana-kAyAthI dharmaviruddha pravRtti karI hoya to tenuM micchAmi dukkaDam dauM chuM. pharIthI mane evI pApabuddhi na thAo." Ama micchAmi dukkaDam Ape. zubha ciMtana traNa bhuvananuM maMgaLa karanArA jinezvarane hRdayamAM dhAraNa karanArA amArI upara badhA zukano, svajano, graho, nakSatro prasanna che (amane anukULa che). samyakatvasvarUpaciMtana "arihaMta bhagavAnuM, susAdhurUpa guru ane jinezvarono dharma mane pramANa mAnya che." AvA svarUpavALA samyakatvathI nirmaLa dharma haMmezA mane zaraNarUpa thAo. A badhI vidhi karIne, navakAranuM smaraNa karIne sAdhu alpanidrA vaDe sUve.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 dinacaryAnA AcaraNanuM phaLa yogya samaye UThIne te pharI dinacaryA kare. dinacaryAnA AcaraNanuM phaLa A pramANe pUrve kahelI dinacaryAnI sAmAcArIne nirmaLa rIte karanAro, dharmanA ghaNA manorathothI ullasita cittavALo, potAne saMsArasamudrathI tarelo mAnato sAdhu mokSasukhane pAme che. graMthakArano upasaMhAra - zrIkAlikasUrijI mahArAjanI paraMparAmAM thayelA zrIbhAvadevasUrijI mahArAje alpabuddhivALA sAdhuo mATe A dinacaryAnuM saMkalana karyuM. zrIyatidinacaryAno padArthasaMgraha samApta A saMpUrNa pustakamAM jinAjJA-viruddha kaMI paNa lakhAyuM hoya to tenuM trividha trividha micchAmi dukkaDa dauM chuM.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ yathArthayugapradhAnazrIkAlakAcAryAnvayibhiH zrIbhAvadevasUribhiH sandRbdhA zrImadbhirmatisAgarasUribhirvivRtA // zrIyatidinacaryA //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA yA upakramaH 105 zrIbhAvadevasUrisUtritAyA yatidinacaryAyA upakramaH aidaMyugIneSu na ko'pi jainaH yugapradhAnottamazrIkAlakAcAryANAmabhidhAnasyAjJaH, teSAmevAtivizrutatamAnAmanvayotthA ete zrIyatidinacaryAyA vidhAyakAH sUrivaryAH zrIbhAvadevAbhidhAH / yadyapi sAdhUnAmahorAtracaryA zrIoghaniryuktyuttarAdhyayanAdiSu nyastA sAnukramA tathApi vihArAdisAmAcAryAdinA gupileti kevalA sAdhudinacaryA prAbhAtikajAgaraNAdArabhya saMstArakavidhiparyavasAnA spaSTarUpA nibaddhA pUjyairasyAM, yadyapi pUjyatamaiH zrIdevasUribhirvihitA yatidinacaryA, vistRtA paraM seti saGkSiptarucInAmupayuktatamaiSeti nizcitya mudritaiSA, vivRtirapi zrImadbhirmatisAgarairvihitA laghvIti sA'pi sahaivAnayA mudritA, saphalayantu ca sajjanA anuSThAyaitaduktaM parizramamasmadIyamiti zam / AnandasAgarAH zIhora (siMhapura) zrIvIrasaMvata 2463 phAlguna kRSNA pratipad
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA yugapradhAnazrIkAlikAcAryasantAnIyazrIbhAvadevasUrisaGkalitA zrImatisAgarasUrisUtritAvacUrNiyutA [ zrIyatidinacaryA / praNamya jagadAnandavRndakandakadaM jinam / zrIpAzrvaM dinacaryAyA, vakSye vyAkhyAM sasUtragAm // 1 // zAnti tanotu satataM kRtapApazAntiH, zAntirjino'ghajalasantatisAgarAtriH / khyAtiH kSitau kSitipatau kila yasya loke, dharmAddhiye ca bhuvi garjati sampratIyam // 2 // yatrAbhUd gaNabhRt prabhAvanidhibhRt kezI, pradezIlasatsatsamyaktvaguNAptijJaptipadakRt svaddhisaMyacchakaH / tasyaitaddinakRtyametadakhilaM gacchasya cAnyasya ca, vyAkhyAM bodhinibandhanaM gaNivarasyAhaM naye sUtrataH // 3 // athAryA - dinacaryAM zrutadhuryAM kRtavAn zrIbhAvadevasUrivaraH / sukarAM tanute ramyAM matisAgara eSa tavRttiM // 4 // atha granthasyAdyagAthAM sanamaskArAM vivRNoti - vIraM namiUNa jiNa suANusAreNa suddhabhAveNa / vucchAmi samAseNaM sAmAyAriM jaINa hiyaM // 1 // - ahaM sAmAcArI samyak Acaryate-kri yate sAmAcArI tAM vakSyAmi-kathayiSyAmi, kena ?-samAsena-sakSepeNa, na tu vistareNa, kathambhUtAM ?-yatihitAM-saMyaminAM hitakAriNI, kiM kRtvA ?-vIraM
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 107 namaskRtya-varddhamAnaM praNamya, vizeSeNa Irayati-prerayati aSTa karmANi jJAnAvaraNIyAdInIti vIrastaM, traizaleyamityarthaH, punaH kena ?-zrutAnusAreNa-AgamAnukrameNa, kathaM ?, tathA zuddhabhAvena-manovacanakAyanairmalyena // 1 // tatra jAgrad diSTyA tasmAnmunI rAtrau kathaM jAgartItyAha - jaggai savvo'vi muNI pacchimajAme nisAya pbhnnNto| paramiTThinamukkAraM samara devagurutitthAI // 2 // sarvo'pi muniH-sakalo'pi sAdhuvargaH nizAyA:-nizIthinyAH pazcimayAme-antimanizIthe jAgati-nidrAtyAgaM karoti, nidrAtyAge kRte ko lAbhaH ? "jai caudasapuvvadharo vasai nigoe aNaMtayaM kAlaM / nidAipamAyAo tA hohisi kaha tumaM ? jIva ! // 1 // " kiM kurvan ?-parameSThinamaskAraM bhaNan - paJcanamaskAramaGgalaM paThan, tato'pi kiM karoti ?-devagurutIrthAni smarati-cintayati, tatra devAH-vItarAgAH guravaH-tattvopadezakAH tIrthAni-siddhakSetrAdIni, iha cAgame nidrAH paJca, yathA - nidrA 1 nidrAnidrA 2 pracalA 3 pracalApracalA 4 styAnaddhikA ca 5, yadAhuH - "suhapaDibohA niddA nihAniddA ya dukkhapaDibohA / payalA ThiovaviTThassa payalapayalA ya caMkamao // 1 // diNaciMtiyatthakaraNI thINaddhI addhacakkiaddhabalA" iti // 2 // tatra kRtanidrAparityAgo muniH kiM kiM cintayatItyAha -
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA kiM nAyarAmi kiccaM ? kiM kiyamahiyaM ? abhiggaho ko vA? / appA paro'vi pAsai kiM maha ? iya ciMtai mahappA // 3 // tatheha sAdhuridaM cintayati, ahaM kiM kRtyaM nAcarAmi-kiM dharmakArya na karomi ?, mayA adhikaM dharmakRtyaM kiM kRtaM-kimAcaritaM vA?, athavA mama ko'bhigraho-niyamavizeSaH, niyamasya pratirUpAdiSu caturdazaguNeSu vidyamAnatvAt, yadAhuH - "paDirUvo teyassI" tyAdi 2, tathA''tmA parazca pazyati kiM mama iti mahAtmA-gariSTha iti cintayati, yadAhuH - "kiM sakkaNijja kajjaM na karemi abhiggaho a ko ucio ? / kiM maha khaliyaM jAyaM ? kaha diyahA majjha vaccaMti ? // 1 // kaha navi pamAyapaMke khuppissaM ? kiM paro va appo vA / maha pecchai AyAraM ? iya kujjA dhammajAgariyaM // 2 // " // 3 // tatra pUrvoktaM sarvaM smRtvA kAyikI kathaM kurute ityAha - AvassiyAe~ thaMDilladese gaMtUNa kAiyaM kaauN| nisIhiyaM bhaNaMto pavisai iriyaM paDikkamai // 4 // iha avazyaM bhavA AvazyakI tayA AvazyakyA-AvasahIitizabdarUpayA sthaNDiladeze-mAtrakapariSThApanabhUbhAge gatvA gamanaM vidhAya kAyikI kRtvA-laghvI niSpAdya nissIhi iti bhaNan-nissIhizabdaM uccaran vasati pravizati-pravezaM karoti, praviSTaH san IryApathikI pratikrAmati, tatra IraNaM IryA-gamanaM tadyuktaH panthAH IryApathaH tatra bhavA IryApathikI-virAdhanA jantubAdhA, mArge gacchatAM yA kAcidvirAdhanA bhavati sA IryApathikItyucyate, yadvA IryApatha:-sAdhvAcAraH, Aha ca - 'IryApatho dhyAnamaunAdikaM bhikSuvrataM' tatra bhavA IryApathikI-virAdhanA, nadyuttaraNazayanabhojanAdibhiH prANAtipAtAdikA sAdhvAcArAtikramarUpA sA IryA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA pathikI // 4 // punaH tato'pi kiM karoti tadAha - . gamaNAgamamAloiya kayakusumiNakAusaggapacchitto / jiNamuNivaMdaNapuci uvautto kuNai sajjhAyaM // 5 // tasyA IyApathikyA anantaraM gamanAgamanamAlocayati, atra tribhaGgI gamanaM 1 AgamanaM 2 gamanAgamanaM ceti 3, atra prastAvAd gamanAgamanabhaGgaH tamAlocayitvA kRtakusvapnakAyotsargaprAyazcittaH kRtaM vihitaM kusvapnavidhvaMsanArthaM kAyotsargarUpaM prAyazcittaM-AlocanA(di)rUpaM yenAsau, sarvamanuSThAnaM IryApratikramaNapUrvamevoddiSTaM, Aha ca - "iriyAvahiyAe apaDikkaMtAe na kiMci kappai ceiyavaMdaNasajjhAyaAvassayAi kaauN|" iti vacanAt, kSamAzramaNapUrvaM 'kusumiNadusumiNaohaDAvaNiyaM rAIpAyacchittavisohaNatthaM kAussaggaM karemi / ' tatra caturviMzatistavacatuSkacintanaM, tato'pi kiM kurute ?jinamunivandanapUrva jinA-bhagavanto munayaH-sAdhavastayorvandanaMnamaskArastatpUrvaM tatpuraHsaraM udyuktaH1-udyamaparaH pramAdarahitaH karoti svAdhyAya, atra sarvasAdhureva kartA boddhavyaH, yadAhu:"jAmiNi pacchimajAme savve jaggaMti bAlavuDDAI / paramiTThiparamamaMtaM bhaNanti sattaTThavArAu // 1 // iriyaM paDikkamaMte kusumiNadusumiNanivAraNosaggaM / sammaM kuNaMti nijjUDhapamAyaniddA mahAmuNiNo // 2 // pANivahappamuhANaM kusumiNabhAve bhavanti ujjoyA / cattAri ciMtaNijjA sanamukkArA cautthassa // 3 // 1. mUle - uvutto|
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA jiNanamaNamuNinamaMsaNa puvvaM tatto kuNei sajjhAyaM / citaMti puvvagahiyaM tavaniyamAbhiggahappamuhaM // 4 // " // 5 // tataH svAdhyAyakaraNe phalaM kimityAzaGkyAha - kammamasaMkhijjabhavaM khavei aNusamayameva uvautto / annayaraMmivi joge sajjhAyami ya viseseNaM // 6 // prANI asaGkhyAtabhavaM karma-asaGkhyAtabhavanibaddhaM karma anusamayameva pratisamayameva udyukto-dharmakriyAsUdyamavAn kSapayatinirAkaroti, kva ?-anyatarasminnapi dharmayoge-itarasmin puNyayoge, svAdhyAye ca udyukto vizeSeNa karma kSapayatyeva, yadAhuH - "jAmiNivirAmasamae sarae salilavva nimmalaM nANaM / iya tattha dhammakamme AyamuvAyaM viciMtijjA // 1 // " // 6 // tato'pi sAdhuH kAM kriyAM kurute tadAha - dhammINaM jAgariyA puNo ahammINa suttayA seyA / to taha bhaNai mahappA jaha pAvajiyA na jaggaMti // 7 // tatra nizAvirAme dharmiNAM-dharmAtmanAM jAgarikA-nidrAtyAgarUpA zreyasI, yato dharmiNAM jAgratAM garIyAn lAbhaH, Aha ca - "jAgaraha narA niccaM jAgaramANassa vakhae buddhI / jo suvai so na dhanno jo jaggai so sayA dhanno // 1 // " kiJca"sIyaMti suvaMtANaM atthA purisANa loga'sAritthA / tamhA jAgaramANA vihuNaha porANayaM kammaM // 2 // 1. mUle - uvutto|
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 111 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA suvai suvaMtassa suaM saMkiyakhaliyaM bhave pamattassa / jAgaramANassa suyaM cirapariciyamappamattassa // 3 // suyaI ayagarabhUo suaM ca se nAsihii amiabhUtaM / hoi goNabbhUo naTuMmi sue amiabhUe // 4 // jo kevalIva sammaM suanANabaleNa tihuaNaM muNai / so nihAi bhamer3a bhImaM bhavamaNaMtaM // 5 // " tathA adharmiNAM-pApAtmanAM punaH suptatA zreyasI-niyataiva zreSThA, tataH-tadanantaraM tathA bhaNati-tathA jalpati pUrvAdhItaM vA tathA smarati mahAtmA-gariSThAtmA yathA pApajIvA-duSTajantavo gRhagodhAkAkAdayastailakArakumbhakArAdayazca na jAgrati-na nidrAM tyajanti, yadAhuH - "iriyAvahiyAIyaM savvaM saNiyaM bhaNanti jayaNAe / gharakoilakAyAI jaha pAviTThA na jaggaMti // 1 // AujjovaNavaNie agaNi kuTuMbI kukamma kammarae / teNe mAlAgArI ubbhAmagaithie jaMte // 2 // " tathA cAtra nidarzanaM - kvApi pure ke'pyAcAryAH varSAsUpAzrayasthAH pazcimarajanyAM ziSyAn pUrvagataM jIvAdhyayanamadhyApayanto guNanikAM kArayantaH santi, tatrauSadhayogAd jIvotpattyadhikAre mandaM mandaM smAryamANe rabhasA ziSyeNa gADhaM pRSTaMbhagavan ! atrAgame amukavRkSaparNayogAt jale tatkSaNaM matsyotpattirbhaNitA, tarorlokabhASAyAM kiM nAma ?, gurubhiranAbhogAd gADhazabdenAbhASiamukaM nAmeti, tadvacaH prAtivezmikena mAtsyikenAzrAvi, tena tathaiva kRtaM, bahumatsyotpattirjAtA, pratidinaM 2 bahumatsyotpattitaH sa dhanADhyo babhUva, asaGkhyamatsyavikrayAd navInaM sadanaM nirmAya vilAsAn vidhatte, vyatIteSu varSeSu sUrayaste tatrAyayuH, tena dRSTAH, svarNapoTTalikA ratnairbhUtA gurupAdA
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA grato'Dhauki, bhaNitaM ca-bhagavan ! yuSmadvacaHprasAdAdahaM dhanI jAtaH, etad gRhNIdhvaM prasAdAt, yathA mama samAdhirbhavati, UcuH sUrayo-vayaM nirmamA nirgranthAH tyaktasaGgAH, kiM prayojanaM dhanenAsmAkaM ?, anyacca-asmAkaM prasAdAtte dhanAptiH kathaM ?, mAtsyikena pUrvo rAtrivRttAntaH uktaH, gurubhiH pApabhIrubhizcetasi cintitaM-AH svAmin bhagavan arhan ! vismRtivazAt pramAdAcca stokamAtravacanAsaMvareNa mama kiyat pApaM lagnaM ?, anyacca - karhicit matsyabandhakenAnenAnyasya kasyAyamauSadhayoga upadiSTo bhaviSyati tadA'titIvratarA vRddhirbhaviSyati, ata evoktaM yuktamidaM - "varaM hAlAhalaM pIyaM, varaM aggIa sevaNaM / varaM sappeNa saMvAso, mA pamAeNa saMgao // 1 // " kiJca"jayaNA ya dhammajaNaNI jayaNA dhammassa pAlaNI ceva / tavvuDDikarI jayaNA egaMtasuhAvahA jayaNA // 2 // " ataH prANinA yatanaiva kAryA, pramAdaH parihartavyaH, uktaM ca zayyaMbhavAcAryaiH"kahaM care ? kahaM ciTThe ?, kahamAse ? kahaM sae ? / kahaM bhuMjaMto ? bhAsaMto ?, pAvaM kammaM na baMdhai // 1 // jayaM care jayaM ciTTe, jayamAse jayaM se| jayaM bhuMjaMto bhAsaMto, pAvaM kammaM na baMdhai // 2 // " tAvat mama jIvotpatti bhedena zikSANAM gADhasvareNa kathayataH iyatI pApavRddhirabhUt, paramasAvupAyena pApAnnivAryate tadA zreyaH, anyathA dharmopadezadAnenAsau dharmArthI san mAtsyikaH pApAdasmAt sarvathA na
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 113 nivartayiSyate, ato'smin ekasmin samApti nIte stokaM pApaM syAt, anekaprANisaMhArapApaM nivartate, ataH stokavyayena bahulAbhaH, uktamasti"tamhA savvANunnA savvaniseho ya pavayaNe natthi / AyaM vayaM tulijjA lAhAkaMkhivva vANiyao // 1 // " iti vicintyotsargApavAdavidhijJaistairuktaH saH-idamauSadhaM tvayA kasyApyuktaM na vA ?, tenoktaM-no kasyApi paramanidhAnavat, sUrijagautarhi bhavyaM kRtaM, paramanenauSadhena tava bahupApaM lAbhaH stokaH, ato'nyadauSadhaM te kathayAmaH yena tava akSayasuvarNadAyakaH suvarNapuruSaH sidhyati, prAha-svAmin ! tadauSadhamapi vada, sUrirjagau-dvAri argalAM dattvA apavarakAntaH etadauSadhaM jalakuNDikAyAM kSiptaM suvarNapuruSaM prakaTayiSyati, tena tat tathA vihitaM, vyAghro niHsRtaH, tena so ghAtitaH, sa tu vyAghraH sammUchejo'ntarmuhUrtajIvI svayamapi mRtaH, evamAcAryaiH pApavRddhinivArayitvA gurubhiH ziSyeNa sahAlocanA gRhItA, sugatiM jagmatuH, ato bhavyaiH prANibhiriti vicArya rAtrindivaM bhASAsamitiH pAlanIyA, vizeSato nizAyAM gADhaM na vaktavyaM iti bhASA'samitau sAdhukathA // 7 // punarapi munirnizAnte kiM karoti tadAha - kAliyasuabhaNaNatthaM giNhai pAbhAiyaM khaNe kAlaM / paDikamai tahA jaha dasa paDilehANaMtaraM sUro // 8 // kAlikazrutaprabhaNanArthaM kAlena-kAlagrahaNena gRhItaM zrutaM kAlikazrutaM, tatra zrutaM dvedhA-kAlikamutkAlikaM ca, tadbhaNanArthaM kSaNeprastAve pAbhAiyakAlaM gRhNAti, uktaM ca - "kAlaggahaNAvasare patte pAbhAiyaM tao kAlaM / kAliyasuapaDhaNatthaM dunni jahanneNa giNhaMti // 1 // "
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tadanu pratikrAmati-pratikramaNaM tathA karoti yathA daza pratilekhanAH-mukhavastrikArajoharaNAdikAH tatkRtAnantaraM sUrya udgacchati-udayaM prApnoti / pratikramaNaM niyuktau paJcadhoktaM "paDikamaNaM devasiyaM rAiyamittariyamAvakahiyaM ca / pakkhiya cAummAsiya saMvacchariyatti sattee // 1 // " tat pratikramaNaM paJcAcAravizuddhinimittaM kriyate, tadAhuH"paMcavihAyAravisuddhiheumiha sAhu sAvago vAvi / ' paDikamaNaM saha guruNA guruvirahe kuNai ekkovi // 1 // " // 8 // atha AcAryAdInAzritya vizeSavidhernirNayamAha - AyariyagilANAI je navi jaggaMti pacchime jAme / Avassayassa samae kajjaM iriyAiyaM tehiM // 9 // AcAryaglAnAdayo ye pazcimayAme-kSapAntime yAme na jAgratina nidrAtyAgaM kurvanti, Agame teSAM tatrAjAgaraNabhaNanAt, yadAhuH"savve'vi paDhamajAme donni ya vasahANa AimA jAmA / taio hoi gurUNaM cauttha savve gurU suai // 1 // " Avazyakasya samaye-pratikramaNasya prastAve taiH-AcAryAdibhirIryAdikaM kArya-IryApathikyAdi samagraM vidheyaM / tatrAvazyakaM kiM nAma?, tathA coktaM anuyogadvAre - "samaNeNa sAvaeNa ya avassakAyavvayaM havai jamhA / aMto ahonisissa ya tahA AvassayaM nAma // 1 // " // 9 // tadeva pUrvoktamIryAdikaM kimityAzaGkyAha - iriyA kusumiNusaggo sakkatthaya sAhuNa namaNa sajjhAyaM / cauro'vi khamAsamaNA savvassavi daMDao ceva // 10 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tatra pratikramaNavidhau AdAvIryApathikI, tadanu kusvapnakAyotsargaH, sa cAyaM-kSamAzramaNapUrvaM 'kusumiNadusumiNarAIpAyacchittavisohaNatthaM kAussaggaM karemi' ityAdi bhaNitvA caturviMzatistavacatuSkacintanaM, tataH pArite coccaiHsvareNa logassa0 AprAntAdbhaNanaM, tadanu zakrastavaH namotthuNamityAdikaH, tato'pi sAdhunamanaM-pratyeka 2 sAdhunamaskaraNaM, pazcAllaghukSamAzramaNayugmapUrvaM svAdhyAyakaraNaM, tadanu jAte pratikramaNasamaye pratikramaNArambhaH, sa cAyaM samayaH_ "jo mAso vaTTato tasya ya mAsassa tatiyamAsaMmi / jaMnAmaM nakkhattaM sesesu Thie paDikkamaNaM // 1 // " tatra pratikramaNArambhe catvAri kSamAzramaNAni, tAni cAmUni-zrIbhagavan 1 AcArya 2 upAdhyAya 3 sarvasAdhurUpANi 4, iha bhagavanzabdenArhan samagraizvaryAdiyuktaH, AcAryAdayaH pratItA eva, pazcAt kSamAzramaNapUrvaM 'rAI paDikamaNai ThAuM' ityAdi bhaNitvA bhUnyastamastakaH 'savvassavi rAIya' ityAdidaNDakaM sakalarAtrikAticArabIjabhUtaM bhaNati // 10 // tasmin daNDake bhaNite pazcAt kiM paThati tadAha - sakkatthaya sAmAiya caraNAitigassa tinni ussaggA / cauvIsaitthaya dosuM taie aiAraciMtaNayaM // 11 // thui pottI AloaNa saMthArAvaTTaNAiyaM vihiNA / suttaM abbhuTThANaM vaMdaNa khAmaNaya vaMdaNayaM // 12 // sAmAI chammAsa tava ussaragujjoya putti vaMdaNayaM / ussagge ciMtiyaM tavovihANamiha paccakkhANe // 13 // igapaMcAidiNUNaM paNamAsaM jA caittu teradiNe / cautIsAi diNUNaM cinte navakArasahiyaM jA // 14 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tadanu punaH zakrastavaM paThati, tatpaThite utthAya 'karemi bhaMte ! sAmAiya'mityAdisUtrapAThapUrvaM cAritradarzanajJAnAcArAticAravizuddhyarthaM kAyotsargatrikaM karoti, teSu triSu kiM cintanIyaM ?, uttarArddha tadAha - 'cauvIsatthaya'miti dvayozcaturviMzatistavayugmaM, yathA rAtripratikramaNe prathame kAyotsarge ekaM caturviMzatistavaM cintayati, dvitIye'pyekaM, 'sAsasayaM gosaddha' iti vacanAt, tRtIye tu nizAticArAMzcintayati, sA ceyaM gAthA "gosamuhaNaMgAI Aloe devasIaaiAre / savve samANayittA hiyae dose ThavijjAhi // 1 // " arthazcAyaM-gosaM-prabhAtaM tasmAdArabhya mukhavastrikAdau Alokayet daivasikAn aticArAn prAk yathoktAn, tataH sarvAn samAnIya-ekatra kRtvA hRdaye doSAn-AlocanIyAn aticArAn sthApayedityarthaH // 11 // tadanu kaM vidhi kurute tadAha - 'thui'tti tataH kAyotsargaM pArayitvA 'siddhANaM buddhANa miti paThati, tataH saMDAsakapramArjanapUrvaM upavizati, tataH potiko pratilikhya vandanakaM datte, iha potikApratilekhanapUrvakasya vandanasya (sthAne) potikaiva bhaNitA, pazcAdAlocanaM 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! rAiyaM Aloemi' iti sakalaM sUtraM paThati, tadAlocanAnantaraM 'saMthArAvaTTaNI'ti gAthAbhaNanaM, sA ceyaM - saMthArAvaTTaNagI pariaTTaNakI pasAraNakI rahaThANa bAra jo na sario, itaH savvassavi rAI0 icchAkAreNa saMdisaha, atra gurorvAkyaM-paDikkamaha, aparo bhaNati-icchaM, punaH tassa micchAmi dukkaDaM iti bhaNitvA punarupavizati, upaviSTaH san vidhinA-vidhipUrveNa sUtraMpratikramaNasUtraM bhaNati, sa vidhiH kaH?, Aha "kAUNa vAmajANuM hiTThA uTuM ca dAhiNaM jANuM / suttaM bhaNaMti sammaM karajuyakayaputtirayaharaNA // 1 // "
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 117 tato'pi abhyutthAna-UrvIbhavanaM 'tassa dhammasse'tyAdi, 'vaMdAmi jiNe cauvvIsaM' iti paryantabhaNanaM, tataH bhaNite sUtre vandanaM-dvAdazAvartavandanakaM pazcAt kSAmaNaM - 'abbhuTThio'ha'mityAdi bhaNanaM, punarapi vandanaM, bRhadvandanakamityarthaH // 12 // tataH punaH ko vidhividheya ityAzaGkyAha - vandanakAnantaraM sAmAyikaM-'karemi bhaMte ! sAmAiyaM' tatpUrvakaM SaNmAsatapasa utsargaH, tasmin kAyotsarge guruNA namaskArapUrvakaM pArite pazcAdanyo'pi sAdhuvargaH kAyotsargaM pArayediti, yaduktaM - "bhaNiyaMmi namukkAre guruNA pArijja tayaNu ussaggaM evaM kiyakammAisu annaha ANAiyA dosA // 1 // " kAyotsarge pArite ujjoakathanaM-'logassa ujjoagare' sAdyantabhASaNaM, pazcAnmukhavastrikApratilekhanaM, tadanu vandanakayugalaM, vandanA-nantaraM kAyotsargacintitaM yattapaH tatpratyAkhyAnena atha tapovidhAnaM tapaHkaraNam // 13 // tadevaM tapaH kathaM cintitaM tadAha - atra kAyotsarge pUrvaM cAritrAdyAcArANAM pRthaktvenAlocitAnAmidAnIM sammilitAnAmapi zodhanArthamayaM kAyotsargaH sambhAvyate, asminnutsarge zrIvardhamAnavihitaM pANmAsikatapo yatirevaM cintayati, 'he prANin ! zrIvarddhamAnatIrthe vartamAnastadvihitaM pANmAsikaM tapaH kartuM samartho na vA ?, prANI prAha-na zaknomi, tarhi ekena dinenonaM pANmAsikaM kartuM zakto'si ?, prANI prAha-na zaknomi, tarhi dvitricatuHpaJcadinonaM pANmAsikaM tapaH kartuM zaknoSi ? punarvadati-na zakto'smi, tarhi SaDsaptASTanavadazadinonaM pANmAsikaM kartuM zakto'si ?, punarvadati-na zakto'smi,
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA evamekAdazAdi, tataH paJcapaJcadinavRddhyA krameNa mAsaM yAvat cintanIyaM, atha punaH paJcame mAse saiva yuktiH, AdyamAsavaccintanIyaM, evaM caturthe mAse saiva yuktiH, evaM tRtIye dvitIye'pi, tataH prathame mAse tatastrayodazadinaM yAvat-trayodazadinonaM mAsaM kartuM zakto'si na vA ?, tatrApi vadati-na zakto'smi, tatastrayodazadinordhvaM catustriMzadAdi UnaM cintayet, kathaM ?, dvayahAnyA dvayahAnyA, yathA catustriMzat dvAtriMzat triMzat aSTAviMzatiH SaDvizatiH caturviMzatiH dvAviMzatiH evaM caturthaM yAvat cintayati, tato'pyAcAmlAdi namaskArasahitaM yAvat yattapaH taddine kartumudyataH tattapaH cetasi nidhAya pazcAd gurusamakSaM AgArazuddhyA pratyAkhyAti, tatrAgamayuktirasau-yathA AditIrthe vArSikaM tapaH, anyatIrthakarANAM tIrthe ASTamAsikaM, caramajinatIrtheSu SANmAsikaM, yadAha - 'saMvaccharamusabhajiNe'tyAdi // 14 // atha pratyAkhyAnAdhikArAt tat pratyAkhyAnaM katidhetyAzakya gAthAyugmena Aha - aNAgaya 1 maikkaMtaM 2 koDIsahiyaM 3 niaMTiaM 4 ceva / sAgAra 5 maNAgAraM 6 parimANakaDaM 7 niravasesaM 8 // 15 // saMkeyaM ceva addhAe paccakkhANaM tu dasavihaM hoi / sayameva'NupAlaNiyaM dANuvaese jaha samAhI // 16 // atha pratyAkhyAnavivaraNaM, tat tapaH, pratyAkhyAnamAdau dvedhAmUlaguNapratyAkhyAnamuttaraguNapratyAkhyAnaM ca, idamapyekaikaM hi dvidhA dezaviratisarvaviratibhedAt, tatra yatizrAvakayoranAgatAdi dazadhA pratyAkhyAnaM, yadAhu:
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "paccakkhANaM uttaraguNesu khamaNAiyaM aNegavihaM / teNa ya ihayaM pagayaM taMpi ya iNamo dasavihaM tu // 1 // " arthazca - pratyAkhyAnaM mUlottaraguNeSu kSapaNAdikaM-mAsopavAsAdyanekavidhaM caturthaSaSThASTamAdirUpaM, tadapi tanmUlabhedApekSayA dazavidhaM, tadyathA - AdAvanAgatapratyAkhyAnaM 1 anAgate kAle paryuSaNAdyarvAk glAnatvavaiyAvRttyAdikAraNasadbhAve yattapo'STamAdi kriyate tadanAgatapratyAkhyAnaM 1, yadAhuH "hohii pajjosavaNA mama ya tayA aMtarAiyaM hujjA / guruveyAvacceNaM tavassi gelannayA ceva // 1 // so dAi tavokammaM paDivajjai jaM aNAgae kAle / eyaM paccakkhANaM aNAgaya hoi nAyavvaM // 2 // " 1 // atha dvitIyaM atikrAntaM-atikrAntapratyAkhyAnaM yat paryuSaNAdiparvaNi atikrAnte yattapaH kriyate tat, yadAhuH - "pajjosavaNAi tavaM jo khalu na karei kAraNajjAe / guruveyAvacceNaM tavassigelannayA ceva // 1 // so dAi tavokammaM paDivajjai taM aicchie kAle / eyaM paccakkhANaM aikaMtaM hoi nAyavvaM // 2 // " atha tRtIyaM koTIsahitaM pratyAkhyAnaM, ekasya niSThAkAle anyasya ca grahaNakAle pratyAkhyAnasyAdyantakoTidvayamIlanAt koTIsahitaM 3, yadAhuH "paTThavaNao ya divaso paccakkhANassa niTThavaNao a / jahiyaM samaMti dunnivi taM bhaNai koDisahiyaM tu // 1 // " atha caturthaM niyantritapratyAkhyAnaM-mAse 2 amuSmin divase yadaSTamAdi vidheyaM hRSTena glAnena vA tanniyantritaM, yadAhuH
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "mAse 2 u tavo amugo amugotti amugadivasaMmi / haTeNa gilANeNavi kAyavvo jAva ussAso // 1 // " vizeSazcAyaM-taccaturdazapUrviSu jinakalpikeSu prathamasaMhananena saha vyavacchinnaM, uktaM ca - "caudasapuvI jiNakappiesu paDhamaMmi ceva saMghayaNe / eyaM vucchinnaM khalu therAvi tayA karesI yA // 1 // " 4 / atha paJcamaM sAkAraM sAkArapratyAkhyAnaM, sahAkArairmahattarAdyairyad vartate, yadAhuH "mahayarayAgArehi annattha ya kAraNaMmi jAyaMmi / jo bhattapariccAyaM karei sAgArakaDameyaM // 1 // 5 / atha SaSThamanAkArapratyAkhyAnaM, na vidyate mahattarAdikAraNaM yatra tadAnAkAraM, athavA na kurvanti AkArAn-apavAdAna, vane durbhikSatAyAM ca bhojanAbhAvAnna jIviSyAmIti jJAtvA anAkArapratyAkhyAnaM pratyAkhyAti, tadAhuH"nijjAyakAraNaMmI mahayarayA no karaMti AgAraM / kaMtAravittidubbhikkhayAie taM nirAgAraM // 1 // " aparaM nAma nirAkAramapi 6 / atha saptamaM parimANakRtaM, parimANakRte pratyAkhyAnaM dattikavalaAdIyattayA parimANaM yatra tat, "dattIhi kavalehi ya gharehiM bhikkhAhiM ahava davvehi / jo bhattapariccAyaM karer3a parimANakaDameyaM // 1 // " 7/ athASTamaM niravazeSa-niravazeSapratyAkhyAnaM sarvAzanapAnatyAgAnniravazeSa, yadAhuH
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 121 "savvaM asaNaM savvaM ca pANayaM savvakhajjapijjavihI / vosiDa savvabhAveNa iya bhaNiyaM niravasesaM tu // 1 // " 8/ tathA navamaM saGketaM-saGketapratyAkhyAnaM aGgaSThamuSTigranthyAdicihnopalakSitaM, yadAhuH - "aMguTu muTThI gaMThI ghrseuusaasthivugjoikkhe| bhaNiyaM saMkeyameyaM dhIrehiM aNaMtanANIhi // 1 // " aGgaSThamuSTimocanaM granthicchoTanaM gRhapravezaM svedazoSaM ucchvAsAn thivugazoSaM pradIpajvalanaM ityAdi saGketayati tat 9 / tathA dazamaM addhApratyAkhyAnaM, tatra addhA-kAlastadupalakSitaM muhUrtAdikAlasahitaM yat tat 10 / svayamevAnupAlanIyaM, na kAraNAdiniSedhaH, AhAradAnopadezayoH yathAsamAdhiH / punastadaddhApratyAkhyAnaM dazadhA bhavati, yadAhuH"addhApaccakkhANaM taM jaM kAlappamANacheeNa / purimaDDaporisIe muhuttamAsaddhamAsehiM // 1 // " // 16 // tadaddhApratyAkhyAnaM kathaM dazadhA tadAha - navakAraporisIe purimuDDikkAsaNegaThANesuM / AyaMbilaabhattaDhe carime ya abhiggahe vigaI // 17 // tatra dazavidhapratyAkhyAne prathamaM navakArasahitaM 1 dvitIyaM pratyAkhyAnaM pauruSI 2 tRtIyaM purimArddhapratyAkhyAnaM 3 caturthamekAzanapratyAkhyAnaM 4 paJcamaM ekasthAnapratyAkhyAnaM 5 SaSThamAcAmlapratyAkhyAnaM 6 saptamamabhaktapratyAkhyAnaM 7 aSTamaM caramapratyAkhyAnaM, tad dvedhA-bhavacaramaM divasacaramaM ca 8 navamamabhigrahapratyAkhyAnaM 9 dazamaM vikRtipratyAkhyAnaM 10 // 17 // atra uddezanirdezayuktyA kAni tAni daza pratyAkhyAnAni(ke te
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA dazasu pratyAkhyAneSu AkArA ityAzaGkyAha - do ceva NamukkAre AgArA chacca porisIe u / satteva ya purimaDDe egAsaNagaMmi advaiva // 18 // sattegaTThANesu a advaiva ya aMbilaMmi AgArA / paMceva abhattaTe chappANe carima cattAri // 19 // - . / ----- ------- // 20 // tatra AkAradvikasahitaM namaskArapratyAkhyAnaM, taccedaM - 'uggae sUre namukkArasahiyaM paccakkhAi cauvvihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM annattha'NAbhogeNaM sahasAgAreNaM vosii / 1' vyAkhyA-udgate sUrye sUryodayAdArabhya namaskArasahitaM pratyAkhyAnaM karoti, idaM gurorvacaH, chAtrastu pratyAkhyAmIti vadati, evaM vyutsRjatItyatrApi vAcyaM, kathaM ?caturvidhamapyAhAraM azanaM pAnaM khAdyaM svAdyaM ca, vyutsRjatItyuttareNa yogaH, tatrAzanaM zAlyAdi mudgAdi saktukAdi peyAdi modakAdi kSIrAdi sUraNAdi maNDakAdi ca, Azu-zIghraM kSudhaM zamayatItyazanaM, yadAhuH - "asaNaM moagasattugasamuggajagArAi khajjagavihI ya / khIrAI sUraNAI maMDagapabhiI ya vinneyaM // 1 // " tathA pAnaM-prANAnAmindriyAdInAmupagrahe-upakAre yat pravartate tat pAnaM, taccedaM-sovIraM javAdidhovanaM surAdi sarvazcApkAyaH karkaTajalAdi ca, yadAhu: "pANaM sovIrajavodagAi cittaM surAiyaM ceva / AukkAo savvo kakkaDagajalAiyaM ca tahA // 1 // " tathA ca khAdima, khe-mukhAkAze mAtIti khAdimaM, taccedaM khAdimaM
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 123 bhRSTadhAnyaguDatilaparpaTikAkhajUranAlikeradrAkSAkarkoTakAmrapanasAdi, yadAhuH"bhattosaM daMtAi khajjUraM nAlikeradakkhAI / aMbagaphaNasAi tahA bahuvihaM khAimaM neyaM // 1 // " atha svAdima, svAdayati guNAn rasAniti svAdimaM, taccedaMdantakASThatAmbUlatulasikApiNDArjagamadhupippalisuMThImiracajIrakaharitakIAmalakAdi, yadAhuH"daMtavaNaM taMbolaM cittaM tulasI kuhegAIyaM / mahupippalisuMThAI aNegahA sAimaM neyaM // 1 // " "asaNaM pANagaM ceva, khAimaM sAimaM tahA / eso AhAravihI, cauvviho hoi nAyavvo // 1 // ". anAhArAzcaite-nimbatvakrakSAkhadiratikaTukAdInyanekAni dravyANyanAhArANi bhavanti, atra niyamabhaGgabhayAt AkArAvAha-'annattha'NAbhogeNaM sahasAgAreNaM' atra paJcamyarthe tRtIyA, anyatrAnAbhogAt, anAbhogaH-atyantavismRtiH sahasAkArAt ca, sahasAkAro gavAdikaM duhato tApayato vA ghRtAdikaM mukhe sahasA chaTAyAH pravezaH, tAbhyAmanyatra pratyAkhyAnaM, idaM caturvidhAhArasyaiva muhUrtamAtrameva bhavati ityAmnAyaH, rAtribhojanaviramaNavratatIraNarUpatvAdasya, namaskArasahitasya cAyamarthaHmuhUrtAt parato namaskAroccAraNe pUryate, muhUrtaM dvighaTikAmAnaM, tadanuccAraNe sUryAstasamaye'pi na pUryate, muhUrtAbhyantare namaskAroccAraNe'pi na pUryate // 1 // (AkAraSaTkayutaM pauruSI) tat sUtraM cedaM - 'porasi paccakkhAi uggae sUre duvihaM tivihaM cauvihaM vA AhAraM asaNaM pA0 khA0 sA0
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA a0 saha0 pacchannakAleNaM disAmoheNaM sAhuvayaNeNaM savvasamAhivattiyAgAreNaM vosii 2 / ' arthazca puruSaH pramANamasyAH sA pauruSI0 chAyA tadyuktaH kAlo'pi pauruSI, prahara ityarthaH kevalaM yAmyottararekhAyAH AtmanazcAntare pUrvapazcimarekhaiva chAyeti grAhyA, tAM pauruSIM pratyAkhyAti, atra SaDAkArANAM madhye prathamau dvau pUrvavat, anyatra pracchannakAlAt diGmohAt sAdhuvacanAt sarvasamAdhipratyayAkArAcca, pracchannatA ca kAlasya meghena rajasA giriNA vA'ntaritatvAtsUryasyAdarzane, tena apUrNAmapi pauruSI jJAtvA pUrNAM bhuJjAnasya na bhaGgaH, jJAtvA tvardhabhuktenApi tathaiva sthAtavyaM yAvat pauruSI pUryate, tataH paraM bhoktavyaM, anyathA tu bhaGga eva 3, diGmohAdiSu yadA pUrvAmapi pazcimeti jAnAti tadA pauruSyAmapUrNAyAmapi na bhaGgaH, mohavigame tu pUrvavidhiH 4, sAdhuvacanaM-udghATApauruSItyAdikaM bhrAntikAraNaM tat zrutvA bhuJjAnasya na bhaGgaH, bhuJjAnena tu jJAte anyena vA kathite prAvidhividheyaH, sarvasamAdhiH-gADhAtaGkAdirahitatvaM, gADhAtaGkAdau ca tatpratyaya AkAra:-pratyAkhyAnApavAdo bhavati, ayamabhiprAyaHAkasmikatIvrazUlAdiduHkhodbhavArtaraudradhyAnopazamAya sarvendriyasamAdhyarthaM pathyauSadhAdi kurvANasya apUrNAyAmapi pauruSyAM na bhaGgaH, jAte tu samAdhau pUrvavidhiH, uktaM ca - "cauhA''hAraM tu namo ratipi muNINa sesa tiya cauhA / nisiporisi purimegAsaNAi saDDANa duticauhA // 1 // " tathA sArddhapauruSIpratyAkhyAnaM tu pauruSItulyamAkAraiH, parantu kAlato bhedaH 3 / atha pUrvArddhapratyAkhyAne tasmin saptAkArAH, tatsUtramidaM- 'sUre uggae purimaDhe paccakkhAi duvihaM tivihaM cauvvihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khA0 sA0 a0 sa0 paccha0 disA0 sAhu0 mahattarAgAreNaM savva0 vosidd|' arthazca - pUrvaM ca tadardhaM ca pUrvArdha-dinasyArdhaM praharadvayaM tat
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 125 pratyAkhyAti, atra SaDAkArANAmarthaH prAgvat, 'mahatta0' mahattaraM-pratyAkhyAnAnupAlanAdapi bahutaranirjarAnimittaM puruSAntarAsAdhyaM glAnacaityasaGghAdikAryaM tadevAkAra:-apavAdo mahattarAkAraH tasmAdayaMgapi bhuJjAnasya na bhaGgaH, yathAtraiva mahattarAkArapATho na namaskArasahitAdau tatra kAlamahattvAlpatve hetU, tathA apArdhapratyAkhyAnamapyetattulyamAkAraiH, paramihApi kAlato bhedaH 4 / athaikAzanapratyAkhyAnaM, ekAzanapratyAkhyAne aSTAvAkArAH, tatsUtraM - 'egAsaNaM paccakkhAi du0 ti0 cauvihaMpi AhAraM asaNaM 4 anna0 saha0 sAgAriAgAreNaM AuMTaNapasAreNaM guruabbhuTThANeNaM pAriTThAvaNiyAgAreNaM maha0 savva0 vosii / ' arthazca - ekaM-sakRt azanaMbhojanaM ekaM vA AsanaM-putAcAlanato yatra tadekAzanaM ekAsanaM vA, prAkRte dvayorapyekAsaNamitirUpaM, evaM vyAsanamapi, atra prathamAvantyau cAkArau militau catvArasteSAmarthaH prAgvat, sahAgAreNa vartate sAgAraH sa eva sAgAriko-gRhasthaH sa evAkAraH-tasya pazyato'nyatrApi gatvA bhuJjAnasya na bhaGgaH, tatsamakSaM bhojane tu mahAdoSaH, yadArSam"chakkAyadayAvaMto'vi saMjao dullahaM kuNai bohiM / AhAre nIhAre duguMchie piMDagahaNe ya // 1 // " gRhasthasya yadRSTaM tu bhojanaM na jIryate sa sAgAriko baMdikAdirvA, 'AuMTaNa' iti AkuJcanaM-jaGghAsanasaGkocanaM prasAraNaM-tasyA eva RjukaraNaM, AkuJcane prasAraNe ca kriyamANe kiJcidAsanaM calati tatrApi na bhaGgaH 'guru0' iti guroH-AcAryasya prAghUrNakasya vA sAdhorAgacchato'bhyutthAnaM vidhAya pazcAd bhuJjato'pi na bhaGgaH, 'pArihA' iti pariSThApanaMsarvathA tyajanaM prayojanamasyeti pAriSThApanikaM-adhikIbhUtaM vastu tadevAkAra: pAriSThApanikAkAraH ayamAkAraH sAdhoreva, uktaM ca -
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "vihigahiyaM vihibhuttaM uvvariyaM jaM bhave asaNamAI / taM guruNA'NunnAyaM kappai AyaMbilAINaM // 1 // " zrAvakastvakhaNDasUtratvAduccarati, tatra hi tyajyamAne mahAn doSaH, gurvAjJayA bhujyamAne guNaH, tatastasya bhuJjAnasyApi na bhaGgaH, anekAzanaM pariharati 4 // 18 // athaikasthAnapratyAkhyAnaM, tasmin saptAkArAH, tatsUtramidaM - 'egaTThANaM paccakkhAi cau0 A0 asa0 pA0 khA0 sA0 anna0 saha0 sAgA0 guru0 pAriTA0 maha0 savva0 vosii / ' atra saptAkArA ekAsanavat, kevalaM AuMTaNapasAreNaM na paThanIyaM, saptAnAmarthaH prAgvat, tathA ekaM-advitIyaM sthAnaM-aGgavinyAsarUpaM yatra tadekasthAnaM, yat yathAyogyamaGga bhojanakAle sthApitaM tasmin tathA sthita eva bhoktavyaM, AkuJcanaprasAraNe na kArye, tathA mukhasya pANezcAzakyaparihAratvAt calanaM na niSiddham 5 / athAcAmlapratyAkhyAnaM-tasmin aSTAvAkArAH, tatsUtraM - 'AyaMbilaM paccakkhAi anna0 saha0 levAleveNaM gihatthasaMsaTeNaM ukkhittavivegeNaM pAri0 maha0 savva0 vosirai / ' arthazca - AcAmaH-avazrAvaNaM amlaM-caturtho rasaH te ete ca prAyeNa vyaJjane yatra bhojane odanakulmASasaktuprabhRtike tat AcAmlaM samayabhASayocyate, atra Adyau dvau antyAstrayaH evaM paJcAkArAH prAgvat, 'levAleveNa'miti bhAjanAdeH pratyAkhyAtavikRtyAdinA lepaH tasyaiva hastAdinA saMlekhanAdalepaH lepazcAlepazca lepAlepaM tato'nyatra, bhAjanAdevikRtyAdyavayavayoge'pi na bhaGgaH, 'gihatthasaMsaTeNaM' ti gRhasthena svArthaM dugdhena odanaH saMsRSTaH, tacca dugdhaM tadupari catvAryaGgulAni yAvadvartamAnaM avikRtiH, adhikaM tu vikRtireva, yadAhuH
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 127 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "khIradahIviyaDANaM cattAri aMgulAI saMsaTuM / phANiyatillaghayANaM aMgulamegaM tu saMsaDheM // 1 // mahupuggalarasayANaM addhaMgulayaM tu hoi sNsttuN| gulapuggalaNavaNIe addAmalayaM tu saMsaTuM // 2 // " anena nyAyena anyavikRtInAmapi gRhasthasaMsRSTatvaM zrutAd jJeyaM, tathA gRhasthasambandhikaroTikAdibhAjanaM vikRtyAdinA upari liptaM tadapi gRhasthasaMsRSTamucyate, 'ukkhittavivegeNa'miti utkSiptavivekaH uddhartuM zakyeSu pratyAkhyAtavikRtyAdiSu ca dravyarUpeSu viveko - niHzeSatayA tyAgaH, 'vosirai'tti anAcAmlaM vyutsRjatItyarthaH 6 / athAbhaktArthapratyAkhyAnaM, tasmin pratyAkhyAne paJcaivAkArAH, tatsUtraM - 'sUre uggae abhattaTuM pa0 tivihaM cau0 A0 asaNaM 4 anna0 savva0 vosidd|' arthazca - na vidyate bhaktena arthaH-prayojanaM yasmin pratyAkhyAne saH abhaktArthaH, upavAsa ityarthaH, atra paJcAkArAH prAgvat, navaraM pAriSThApanikAkAre vizeSaH-trividhAhArapratyAkhyAne pAriSThApanikaM kalpate, caturvidhAhArapratyAkhyAne pAnake'pyuddharite'pi kalpate, 'vosiraittibhaktArthaM parityajati / atha trividhAhArapratyAkhyAneSu pAnakamAzritya SaDAkArA bhavanti - 'chappANe' iti, tatsUtraM-'pANassa levAeNa vA alevAeNa vA accheNa vA bahuleNa vA sasittheNa vA asityeNa vA vosiD / ' arthazca-ihApyanyatretyanuvartate, lepakRtAd bhAjanAthupalepakAt khajUrapAnakAdeH alepakRtAt-nirlepAdanyatra trividhAhAraM vyutsRjatItiyogaH, vAzabdAt nirlepeneva lepakAriNA'pi upavAsAdena bhaGga ityarthaH, acchAdvA-nirmalAduSNodakAdeH bahulAdvA gaDulataNDuladhAvanAdeH sasikthAdvA bhaktalepopetAdavazrAvaNAdeH asikthAdvA-sikthavarjitAt pAnakAhArAt anyatra vyutsRjati 8 // atha carimaM -'carima cattAri' iti carimaH-antyo
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA bhAgaH, sa ca divasasya bhavasya vA, tadviSayaM pratyAkhyAnamapi carimaM upacArAt, tatra divasacarimaM sUryodgamAnte, bhavacarimaM tu yAvajjIvaM, dvayorapi catvAra AkArAH, tatsUtraM - 'divasacarimaM bhavacarimaM vA paccakkhAi duvihaM tivihaM0 cau0 AhAraM asa0 anna0 saha0 maha0 savva0 vosidd|' arthastu prAgvat, atha ekAsanAdimatAM kiMphalametat, naivaM, ekAzanAdikaM hi aSTAkAraM, etat caturAkAraM, ata AkArANAM sakSepakaraNAt saphalamevedaM, niSiddharAtribhojinAmapi divasazeSe kriyamANatvAt smArakatvAcca phalavadeva bhavati, bhavacarame tvanAkAratve'pi AkAradvayaM bhavati tasyAzakyaparihAratvAt, anAbhogAt sahasAkAreNa ca aGgalyAdermukhe prakSepasambhavAt 9 // 19 // athAbhigrahikapratyAkhyAnaM, etadeva sAGketikamucyate, tadane vakSyate, kathayiSyati 'paMcacauro abhiggaha' iti, abhigrahe-abhigrahapratyAkhyAne paJca catvAro vA AkArAH, sAmAnyenoktaM tatsUtraM - 'aMguTThasahiyaM paccakkhAi cauvi0 asa0 4 anna0 saha0 maha0 savva0 vosiraha / ' arthastu prAgvat, evamaGguSThamuSTigranthyAdisahitamapi / dezataH avakAzo dezAvakAzaH mutkalAnAM dvAdazavratAbhigrahANAM sakSepaNityarthaH, tatprayojanamatra dezAvakAzikaM tatpratyAkhyAti, vizeSato dinopayogitvAt, upabhoge paribhoge ca, sakRd bhujyate upabhogo dravyasaccittavikRtisragAdikaH punaH punarbhujyate paribhogo-vastrAlaGkArAGganAdikaH tat pratyAkhyAti, Aha ca - "sakRdeva bhujyate yaH, sa bhogo0 // " tathA aGguSThAdisahite aGguSThamuSTigranthi ca yAvanna muJcAmi tAvat pratyAkhyAnaM, bhavatItyarthaH / atha paJcamamAkAraM sthAnavizeSato darzayati 'appAvaraNe'tti aprAvaraNAkhyaH 'colapaTTAgAreNaM' iti paJcamaH AkAra:
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 129 syAt, 'sesesu' iti zeSeSu granthisahitAdiSu catvAra eva caramoktAH 10 / ____ atha nirvikRtipratyAkhyAnaM, tatra 'nivvIe aTTha nava ya AgArA' nirvikRtau aSTau nava cAkArAH, tatsUtraM - 'nivvigaIo paccakkhAi anna0 saha0 levA0 gihi0 ukkhi0 paDu0 pAri0 maha0 savva0 vosiraha / ' manaso vikArahetutvAdvikRtayaH, tAzca daza, yadAhuH"khIraM 1 dahi 2 navaNIyaM 3 ghayaM 4 tahA tillameva 5 guDa 6 majjaM 7 / mahu 8 maMsaM 9 ceva tahA uggAhimagaM ca 10 vigaIo // 1 // " __ arthazca - tatra kSIrANi paJca gomahiSyajauSTrayelakAnAM, dadhinavanItaghRtAdi caturddhA, uSTrINAM dadhyAdyabhAvAt, tilAnyapi catvAri tilaalasIlaTThAsarSapANAM, uktaM ca - "paMceva ya khIrAiM cattAri dahINi sappi navaNIe / cattAri ya tillAI do viyaDe phANie dunni // 1 // mahupuggalA a tinnI calacala ogAhimaM ca jaM pakkaM / eesi saMsaTuM vucchAmi ahANupuvvIe // 2 // " / zeSANi tailAni nirvikRtirUpANyeva, guDo dvedhA-piNDo dravazca, madyaM dvedhA-kASThajaM piSTajaM ca, madhu tridhA-mAkSikaM kauntikaM bhrAmaraM ca, mAMsaM tredhA-jalasthalakhacarajantubhedAt carmarudhiramAMsabhedAdvA, 'avagAhimaM' avagAhena-snehabolanena nirvRttaM avagAhima-pakvAnnaM, pAkAdima, pakvAnnamiti rUDhaM, snehapUrNAyAM tApikAyAM anyasnehAkSepe yAvaccalAcalaM khAdyakAdi triH pacyate tAvad vikRtiH tataH paraM pakvAnnAni yogavAhinAM nirvikRtipratyAkhyAne'pi kalpante, tAni tu nirvikRtipratyAkhyAne'pyAgADhakAraNe kalpante, atha ekenaiva pUpakenApi tApikA pUryate tadA dvayamapi kalpate iti vRddhasAmAcArI, etAsu dazasu vikRtiSu madyamAMsamadhunavanItAkhyAzcatasro'bhakSyAH uktaM ca -
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "majje mahaMmi maMsaMmi navaNIyaMmi cautthae / uppajjaMti asaMkhA, tavvannA tattha jaMtuNo // 1 // " zeSAzca bhakSyAH, zeSANi ca nirvikRtigatAni, tAni cAmUni"aha peyA 1 duTTiI 2 duddhavalehI ya 3 duddhasADI ya 4 / paMca ya vigaigayAiM duddhaMmI khIrasahiyAiM 5 // 1 // aMbilajuaMmi duddhe duddhaTTI dakkhamIsaradami / payasADI taha taMDulacunnasiddhami avalehI // 2 // " etAni paJca dugdhavikRtigatAni / atha dadhivikRtigatAnyucyante"dahie vigaigayAiM gholavaDA 1 ghola 2 sihariNi 3 karaMbo 4 / lavaNakaNadahiyamahiyaM 5 saMgarigAiMmi appaDie // 1 // " atha paJca ghRtavikRtigatAnyucyante"pakkaghayaM 1 ghayakiTTI 2 pakkosaha uvari tariya sappiM ca 3 / nibbhaMjaNa 4 vIsaMdaNagA ya 5 ghayavigai vigayagayA // 1 // " atha tailasya paJca vikRtigatAni - "tilamallI 1 tilakuTTI 2 addhatilaM 3 tahatahosahuvvariyaM 4 / lakkhAidavvapakkaM tillaM 5 tilaMmi paMceva // 1 // " atha paJca guDavikRtigatAni - "addhakaDDikkhuraso 1 guDavANiyayaM ca 2 sakkarA 3 khaMDaM 4 / pAigulaM 5 guDavigaIvigayagayAiM ca paMceva // 1 // " atha kaTAhavikRteH paJca vikRtigatAnyucyante - "egaM egassuvari 1 tiNhovari bIyagaM ca / jaM pakkaM tuppeNaM teNaM ciya 2 taiyaM gulahANipabhii 3 // 1 //
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 131 cautthaM jaleNa siddhA lappasiyA 4 paMcamaM tu pUyaliyA 5 / cuppaDiyatAviyAe siddhA jA tIsa miliesu // 2 // " atha 'paDuccamakkhieNaM' atirUkSamaNDakAdikaM pratItya-apekSya prakSitaM-ISat snehitaM, mekSitAbhAsamityarthaH, atrAyaM vidhiH-aGgalyA snehamAdAya mrakSitaM maNDakAdi nirvikRtasyApi kalpate, dhArayA tu na kalpate, apareSAmAkArANAmarthastu prAgvat / atha pratyAkhyAnabhaGgakAH, te ca saptacatvAriMzatzataM bhaGgakA bhavanti 147, te caivaM - "tinni tiyA tinni duyA tinni ikkA ya huMti jogesu / tiduegaM tiduegaM tiduekkaM ceva karaNAI // 1 // nyAsaH 3 3 3 2 2 2 111, 3 2 13 2 1 3 2 1 / paDhame labbhai ego sesesu tiesu tiya tiya tiyaM ca // 2 // " nyAsaH 1 3 3 3 9 9 3 9 9 tathAhi - maNavayaNakAya 1 maNavayaNa 2 maNataNu 3 vayataNu 4 maNa 5 vayaNa 6 kAya 7 jogi saga satta / karaNakAraNANumaya iti juya tikAla sIyalabhaMgasayaM // 1 // 3 3 3 2 2 2 1 1 1, 3 2 1 3 2 1 3 2 1, 13 3 39 93 9 9 manasA vacasA kAyena na karoti na kArayati nAnumatiM datte 1, manasA vacasA kAyena na karoti na kArayati 1 manasA vacasA kAyena na karoti na anumati datte 2 manasA vacasA kAyena na kArayati na anumati datte 3, trayo'mI ekastu pAzcAtyaH evaM catvAraH 4, manasA vacasA kAyena na karoti 1 manasA vacasA kAyena na kArayati 2 manasA vacasA kAyena na anumati datte 3, trayo'mI catvAraH pUrvoktAH evaM sapta bhaGgakAH 7, tathA manasA vacasA na karoti na kArayati na anumati datte 1 manasA
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA kAyena na karoti na kArayati na anumatiM datte 2 vacasA kAyena na karoti na kArayati nAnumatiM datte 3 ete trayaH, sapta ca pUrvoktA iti daza, manasA vacasA na karoti na kArayati 1 manasA kAyena na karoti na kArayati 2 vacasA kAyena na karoti kArayati 3 manasA vacasA na karoti nAnumati datte 4 manasA kAyena na karoti nAnumatiM datte 5 vacasA kAyena na karoti nAnumati datte 6 manasA vacasA na kArayati nAnumati datte 7 manasA kAyena na kArayati na anumati datte 8 vacasA kAyena na kArayati nAnumatiM datte 9 ete nava, daza pUrvoktAH, evaM ekonaviMzatirbhaGgAH 19, manasA vacasA na karoti 1 manasA kAyena na karoti 2 vacasA kAyena na karoti 3 manasA vacasA na kArayati 4 manasA kAyena na kArayati 5 vacasA kAyena na kArayati 6 manasA vacasA na anumatiM datte 7 manasA kAyena na anumati datte 8 vacasA kAyena na anumati datte 9, ete nava, ekonaviMzatiH pUrvoktAH, evaM aSTAviMzatirbhaGgAH 28, tathA manasA na karoti na kArayati nAnumatiM datte 1 vacasA na karoti na kArayati nAnumatiM datte 2 kAyena na karoti na kArayati nAnumatiM datte 3, trayo'mI, aSTAviMzatiH pUrvoktAH, evaM bhaGgAH ekatriMzat 31, tathA manasA na karoti na kArayati 1 vacasA na karoti na kArayati 2 kAyena na karoti na kArayati 3 manasA na ka0 na anumanyate 4 vacasA na karoti na anumati datte 5 kAyena na karoti na anumati datte 6 manasA na kArayati na anu0 7 vacasA na kArayati na anu0 8 kAyena na kArayati na anu0 9, ete nava, ekatriMzat pUrvoktAH, evaM catvAriMzat 40, tathA manasA na karoti 1 vacasA na karoti 2 kAyena na karoti 3 manasA na kArayati 4 vacasA na kArayati 5 kAyena na kArayati 6 manasA na anumati datte 7 vacasA na anumati datte 8 kAyena na anumati datte 9, ete nava, pUrvoktAH catvAriMzat, evaM bhaGgAH
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 133 ekonapaJcAzat, ete eva atItAnAgatavartamAnaiH kAlairguNitAH saptacatvAriMzatzataM 147 bhaGgA bhavanti, te ca pratyAkhyAnabhaGgakA jJeyAH / uktAH pratyAkhyAnabhaGgakAH, adhunA tacchuddhimAha - sA ca SoDhA, yadAhuH - "sohI paccakkhANassa chavvihA samaNasamayakeUhiM / pannattA titthayarehiM tamahaM vucchaM samAseNaM // 1 // " yathA zraddhAnazuddhiH 1 jJAnazuddhiH 2 vinayazuddhiH 3 anubhASaNAzuddhiH 4 anupAlanAzuddhiH 5 bhAvanAzuddhizca 6, yadAhuH - "sA puNa saddahaNA 1 jANaNA ya 2 viNaya 3 'NubhAsaNA ceva 4 / aNupAlaNAvisohI 5 bhAvavisohI bhave chaTThA 6 // 1 // " tatra zraddhAnazuddhimAha - "paccakkhANaM savvannudesiyaM jaM jahiM jayA kAle / taM jai saddahai naro taM jANasu jaannnnaasuddhi||1||" atha jJAnazuddhimAha - "paccakkhANaM jANai kappe jaM jaMmi hoi kAyavvaM / mUlaguNa uttaraguNe taM jANasu jANaNAsuddhi // 2 // " atha vinayazuddhimAha - "kiyakammassa visuddhi pauMjaI jo ahINamairittaM / maNavayaNakAyagutto taM jANasu viNayasuddhi tu // 3 // " atha anubhASaNAzuddhimAha"aNubhAsai guruvayaNaM akkharapayavaMjaNehiM parisuddhaM / paMaliuDo abhimuho taM jANasu bhAvaNAsuddhiM // 4 // " atha anupAlanAzuddhimAha -
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "kaMtAre dubbhikkhe Ayake vA mahai samuppanne / jaM pAliyaM na bhaggaM taM jANasu pAlaNAsuddhi // 5 // " atha bhAvavizuddhimAha - "rAgeNa va doseNa va pariNAmeNa va na dUsiyaM jaM tu / taM khalu paccakkhANaM bhAvavisuddhaM muNeyavvaM // 6 // " atha pratyAkhyAnazuddhyantaramAha - "phAsiyaM 1 pAliyaM ceva 2, sohiyaM 3 tIriyaM tahA 4 / kiTTiya 5 mArAhiyaM ceva 6, jaijja eyArisaMmi ya // 1 // " arthazca-spRSTaM-vidhinA kAle prAptaM 1 pAliyaM-punaH 2 upayogapratijAgaritaM 2, uktaM ca - "ucie kAle vihiNA pattaM jaM phAsiyaM tayaM bhaNiyaM / taha pAliyaM ca asaI samma uvaogapaDiyariyaM // 1 // " atha zodhitaM gurudattazeSabhojanAsevanena 3, tIritaM pUrNe'pyavadhau kiJcitkAlAvasthAnena 4, uktaM ca - "gurudattasesabhoaNasevaNe taM visohiyaM jANa / punne'vi thevakAlAvatthANA tIriyaM hoi // 1 // " tathA kIrtitaM bhojanakAle amukaM pratyAkhyAtaM mayeti na bhokSye iti smaraNena 5, ArAdhitaM-sarvairebhiH prakArairniSThAM nItaM 6, uktaM ca - "bhoyaNakAle amugaM paccakkhAyaMti sar3a kiTTiyayaM / ArAhiyaM payArehiM sammameehi paDiyariyaM // 1 // " atha pratyAkhyAnaphalamAha - "paccakkhANaMmi kae AsavadArAI huMti pihiyAiM / AsavavuccheeNaM taNhAvuccheyaNaM hoi // 1 // "
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "taNhAvuccheeNaM aulovasamo bhave maNussANaM / aulovasameNa puNo paccakkhANaM havai suddhaM // 2 // " atha pratyAkhyAnapradhAnaphalamAha - "paccakkhANamiNaM seviUNa bhAveNa jiNavaruDhei / pattA aNaMtajIvA sAsayasukkhaM aNAbAhaM // 1 // " atha pratyAkhyAnaM kathaM karoti ?, "kiyakammAivihinnU uvaogaparo a asaDhabhAvo a| saMviggathirapainno paccakkhAviMtao hoi // 1 // " tathA - "etthaM paccakkhAyApaccakkhAviMtayANa cubhNgii| jANaga'jANapaehiM nipphannA hoi nAyavvA // 1 // " yathA jJo jJasya pArzve pratyAkhyAtIti zuddhaH 1 jJo'jJasya-mUrkhasya pArzve pratyAkhyAtIti zuddhaH 2 ajJo jJasya pArve pratyAkhyAtIti zuddhaH 3, ajJo'jJasya pArzve karotIti na zuddhaH 4 caturbhaGgI // 20 // atha namaskArasahitAdiSu pratyAkhyAneSu kAnyAdyAkSarANItyAzaGkyAha - navakArasahiyaM 1 porasi 2 saDDhA 3 purime 4 avaddha 5 uvavAso 6 / u1 po 2 sA 3 sU 4 sU5 sU 6 neyA paDhamakkharA kamaso // 21 // namaskArasahite tathA pauruSyAM purimArdai apArdhe upavAse ca etAni kramazaH-anukrameNa prathamAkSarANi jJAtavyAni, etAni kAni ?, u po sA sU sU sU, yathA uggae sUre namukkArasahiyaM paccakkhAi 1 porasiaM0 uggae sU0 cau0 2 sADhaporasI0 uggae 3 sUre uggae purimaDhe pa0 4 sUre uggae avaDaM0 pa0 5 sUre uggae abhattaTuM paccakkhAi 6 // atha
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA yathAsaGkhyaM vyAkhyAnaM boddhavyam // 21 // atha pratyAkhyAne pauruSyAdau kRte kiyAn karmakSayaH tadAha - porisi cauttha chaTuM kAuM kammaM khavaMti je muNiNo / taM na hu nArayajIvA vAsasayasahassalakkhehiM // 22 // pauruSI-puruSacchAyA caturtha-ekopavAsarUpaM SaSThaM-upavAsayugmarUpaM etallakSaNaM tapaH kRtvA yat karma sattAgataM munayaH-sAdhavaH kSipantinirAkurvanti tat karma hu nizcitaM nArakino jIvA varSazatasahasralakSaiHvarSakoTibhirna kSipanti-na niSThAM nayanti // 22 // tarhi tattapaH kathambhUtena manasA vidheyamityAzaGkyAha - taM tu tavo kAyavvaM jeNa jio maMgulaM na cintei / jeNa na iMdiyahANI jeNa ya jogA na hAyaMti // 23 // tathA punaH tat tapaH kartavyaM yena tapasA mana:-cittaM amaGgalaMdurdhyAnaM na cintayati-na smarati, tat kiM ?, yena tapasA indriyANAM sparzanAdInAM paJcAnAmapi hAnirna bhavati-nijanijaviSayakSayo na syAt, yena ca tapasA yogA-manovAkkAyarUpAH pratikramaNAdayo vA hInatAM na vrajanti // 23 // atha saGketapratyAkhyAnamalpakaSTasAdhyaM kAlAniyamatvAt tasmin kRte kiM phalamityAzaGkyAha - saMkeyaM puNa gaMThiyapamuhaM balumi taMmi maNabaMdho / gaMThimi ya sivasokkhaM baddhaM to taM sayA kuNaha // 24 // saGketapratyAkhyAnaM punargranthiprabhRti-granthyAdyaSTadhoktaM tadevAvaseyaM, tasmin granthyAdau baddhe manaso bandho bhavati, ganthimi ca zivasaukhyaM
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 137 mokSaH syAt, tato hetostadvadgranthisahitaM pratyAkhyAnaM sadA kuruta, bho bhavyA iti zeSaH / uktaM ca - "je niccamappamattA gaMThiM baMdhaMti gaMThisahiyaMmi / saggApavaggasukkhaM tehiM nibaddhaM sagaMThimi // 1 // bhaNiuNa namukkAraM niccaM vimharaNavajjiyA dhannA / pAraMti gaMThisahiyaM gaThiM saha kammagaMThIhiM // 2 // maMsAsI majjarao ekkeNaM ceva gaMThisahieNaM / sAhaMtu taMtuvAo susAhuvAo suro jAo // 3 // iha ciMtasu abbhAsaM abbhAsaM sivapurassa jai mahasi / aNasaNasarisaM puNNaM vayaMti eyassa samayannU // 4 // " // 24 // itaH prabhRti pratyAkhyAnamAzritya kiyat sarvamuktaM, tadanu sAdhuH kiM karotItyAzaGkyAha - paccakkhANe sammaM vihie aNusaTTi tinni ya thuIo / vakhaMtiyAu ceiyavaMdaNa bahuvela paDilehA // 25 // pratyAkhyAne samyag vidhinA-AkAravidhinA vihite-kRte pazcAt 'aNusaTThi' iti 'icchAmo'Nusarddhi' iti bhaNitvA upavizyAdau gurureva tisro varddhamAnastutayo 'vizAla [bhAla] locanadala'mityAdirUpAH paThati, pazcAd paro'pi sAdhuvargaH, kathambhUtAH ?-varddhatyaH, chandaseti zeSaH, tadanu caityAdi-tatazcaityeSu AcAryaparamparayA gurukramarUpayA stotreSu paThiteSu tatazcaturbhiH kSamAzramaNairAcAryAdIn vandate, pazcAt kSamAzramaNadvayena sAdhuH kRtapauSadhazrAddhazca bhagavan bahuvelaM saMdisAvauM ?, dvitIyena kSamAzramaNena bahuvelaM karemi iti bhaNati, bahuvelasyAyamarthaHsarvakAryANi zrIgurupraznapUrvakaM kAryANi, tena ca divasamadhye laghukAryeSu
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA punaH 2 praznaH kartuM duHzakyaH, tata etatkSamAzramaNadvayena tattallaghukAryaviSaye AcAryANAmanumati mArgayati, bahuvelAsambhavAnyapi kAryANi bahuveletyucyate upacArAt, gItArthastvanyathApi yathAgamaM vicArya, uktaM ca - "jamhA kiccaM guravo viyaMti viNayapaDivattiheuM vA / UsAsAi pamuttuM tayaNApucchAi paDisiddhaM // 1 // savvaMpi paDikkamaNaM akuNaMto lahai caugurU samaNo / deseNa virAhato lahai puNo mAsalahuyAI // 2 // " kiJca - "avihikayA varamakayaM asUyavayaNaM vayaMti samayanU / pAyacchittaM jamhA akae garuyaM kae lahuyaM // 1 // " tataH pratilekhanAM vidhatte // 25 // samprati pratilekhanAkramavidhiH kathamityAzaGkyAha - muhapattI rayaharaNaM dunni nisijjAu cola kappatigaM / saMthAruttarapaTTo dasa pehA'Nuggae sUre // 26 // tatra kSamAzramaNadvayena pUrvamAdau mukhavastrikA pratilekhanIyA 1 tadanu rajoharaNaM 2 pazcAd rajoharaNasya dve niSadye 4 tadanu colapaTTaH-adhaHparidharaNavastraM 5 tadanu kalpatrikaM 8 pazcAt saMstArakaH 9 pazcAduttarapaTTaH 10, etA daza pratilekhanA vidheyAH, kadA?-anudgate sUrye, yadAhuH"paDilehaNANa gosA'varaNha ugghADaporasIsu tigaM / tattha pahAe'NuggayasUre paDikkamaNakaraNAu // 1 // " ihAgame pratilekhanAtrayaM bhaNitaM-ekA prAtareva, dvitIyA udghATapauruSyAM pAdonaprahare, tRtIyA aparAhne tRtIye yAme, etAstisraH pratilekhanAH yathA prAtaH pratikramaNAdUrdhvamanudgate sUrye pUrvoktA daza pratilekhanAH
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 139 mukhavastrikAdyAH syuH, udghATapauruSyAM pAdone prahare pAtraniryogaH-pAtraparikaraH saptavidhaH pratilekhanIyaH, tathA tatra mukhavastrikA AsanopaviSTaiH pratilikhyate, tataH prathamaM gocchakaH 1 tataH paTalAni 2 tadanu pAtrakesarikA 3 pazcAd pAtrabandhaH 4 tadanu pAtrakaM 5 tato'pi rajastrANaM 6 tasmAt pAtrakasthApanaM 7, tathA tRtIyaprahare upakaraNacaturdazakaM, yathA prathama potikA 1 tadanu colapaTTaH 2 pazcAd gocchakaH 3 pazcAt cilamalI 4 tadanu pAtrakabandhaH 5 pazcAt paTalAni 6 tato rajastrANaM 7 tataH pariSThApanakaM 8 tato mAtrakaM 9 pazcAd pAtrakaM 10 tato'pi rajoharaNaM 11 pazcAt kalpatrikaM 14, ihAnyo'pyautsargikopadhiH pratilekhyaH, uktaM ca - "uvagaraNacauddasagaM paDilehA // 1 // " uktArtheyaM // 26 // tathA dazaprakArapratilekhanIyopadheH parimANaM kimityAzaGkyAha - battIsaMguladIhaM rayaharaNaM puttiyA ya addheNaM / jIvANa rakkhaNaTThA liMgaTThA colapaTTo tu // 27 // kaMbalamaI nisijjA dasiyA sahiyA bhaNijja rayaharaNaM / dunni nisijjA ikkA khomI pAuMchaNaM bIyaM // 28 // tathA rajoharaNaM dvAtriMzadaGguladIrghaM bhavati, uktaM ca - "battIsaMguladIhaM cauvIsaM aMgulAI daMDo se / aTuMgulA dasAo ega paraM hINamahiyaM vA // 1 // eyaM ohapamANaM bhaNiyaM nisIhassa paMcamuddese / chavvIsa vIsa daMDo chabbArasa aMgulA dasiyA // 2 // " rajoharaNakRtyaM ca - "AyANe nikkheve ThANa nisIyaNa tuyttttsNkoe| puvvaM pamajjaNaTThA liMgaTThA ceva rayaharaNaM // 1 // "
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA atha rajoharaNapadasyArthamAha - "abhitara rayaharaNaM karer3a jaM jiivrkkhnnaahito| bAhirarayaM pamajjai rayaharaNaM teNa niddiDheM // 1 // " tathA potikA ca arddhana rajoharaNadIrghato'rddhaM bhavatItyarthaH, tathA ardhazabdanimittaM sUtragataM kramamulladdhyAdau rajoharaNaM pazcAnmukhavastrikAyA vyAkhyAnaM vihitaM, tatra potikA-mukhavastrarUpA, sA tu SoDazAGgulamitA dIrghA bhavati, yadAhu:"cauraMgulaM vihatthI evaM muhaNaMtagassa u pamANaM / bIaM muhappamANaM gaNaNapamANeNa ikkikkaM // 1 // " tatprayojanamAha - "saMpAimarayareNUpamajjaNaTThA vayaMti muhapattiM / nAsaM muhaM ca baMdhati tIe vasahiM pamajjaMto // 1 // " tathaiva dvayaM rajoharaNamukhavastrikArUpaM jIvAnAM rakSArthaM ca liGgArthamapi // 27 // ato rajoharaNasyAkRtimAha-tathA kambalamayI niSadyA-vastravizeSo dasikAbhiH sahitaM rajoharaNaM bhaNayet-kathayet, tasmin rajoharaNe apare dve niSadye bhavataH, tatra ekA kSaumI-sautrI niSadyA ekendriyAvayavaniSpannarUpA dvitIyA pAdapuJchanakamayI-kambalamayI, sA tu paJcendriyAvayavaniSpannarUpA, tathA sUtre vastraM tredhA-ekendriyAvayavaniSpanna kArpAsAdi 1 vikalendriyAvayavaniSpannaM kauzeyAdi 2 paJcendriyAvayavaniSpannaM UrNAdi 3 // 28 // sAdhoH kalpapramANaM kiM iti vicAryAha - kappA AyapamANA du khoma cukkhikka unnio taio / saMthAruttara do karasaDDA coloTTa cauhattho // 29 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA ____ tathA sAdhoH kalpAstrayo bhavanti, kiMviziSTAH ?-AtmapramANAH, yAtrApravRttAnAM skandhasyopari kSiptAstiSThanti, etadAtmapramANAH arddhatRtIyahastavistRtAH syuH, etatpramANAt sthavirANAM manAk sAtirekA(yUtAM)anatirekA bhavanti, tatra dvau kSaumau kalpAvAtmapramANau bhavataH, tRtIyastu 'cukkhikka unniu' iti pradhAna UrNAniSpanno, nAnAvarNabhedarahita ityarthaH, yadAhuH - "kappA AyapamANA aDDAijjA ya vitthaDA hatthA / do ceva suttiyAo unni taio muNeyavvo // 1 // kappeNa jeNa bhikkhA ceiyagamaNaM ca teNa annANi / kajjANi neva kujjA tatto do suttiyA bhaNiyA // 2 // taNagahaNANalasevAnivAraNA dhammasukkajhANaTThA / diTuM kappaggahaNaM gilANamaraNaTThayA ceva // 3 // " tathA saMstAraka: uttarapaTTaH-saMstArakAcchAdanametat dvitayaM sArddhahastadvayamAnaM, uktaM ca - "saMthAruttarapaTTo aDDAijjA ya AyayA hatthA / duNDaMpi ya vitthAro hattho caraMgulaM ceva // 1 // " tathA colapaTTazcaturhastapramANopetaH, uktaM ca - "duguNo ya cauguNo vA duguNo cauraMsa colapaTTo u| therANa juvANaTThA saNhe thUlaMmi ya vibhAsA // 1 // " // 29 // atha mukhavastrikAdidazavidhopadheH pramANaM nirUpya samprati tatpratilekhanAkrama eva kathamityAzaGkyAha - lahuvaMdaNeNa putiM paDilehai paDhamagaMmi rayaharaNaM / aMto nisijja paDhamaM majjhaNhe bAhirAi puNo // 30 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tuNhikko ikkamaNo uvautto cattaannavAvAro / dayapariNAmaMmi Thio tAhe paDilehaNaM kujjA // 31 // aMgapaDilehaNaM lahuvaMdaNajualeNa saMdisAvittA / paDilehai ThavaNaguruM ThavaNaM ThANe puNo puttI // 32 // uvahiM saMdesAviya chohAvaMdaNajueNa paDilehe / chohAvaMdaNa lahuvaMdaNA khamAsamaNa egaTThA // 33 // aha raviudae vasahi supamajjiya puMjamuddhareUNa / parisohittA iriyA paDikkamiya pamajjae (paveyae )vasahiM // 34 // paDilehA didikayA rayaharaNAI pamajjaNaM biMti / kAlaggahaNe pottiya vasahI kAlappaveyaNayaM // 35 // iha pratilekhanAsamaye laghuvandanena-'icchAmikhamAsamaNo' ityAdirUpeNa potikAM-mukhavastrikA pratilekhayati, uttarArddhana tatpratilekhanAkramamAha - prathamapratilekhanAyAM-prabhAtapratilekhanAyAM antarniSadyAM-abhyantaraniSadyAM pratilekhayet, madhyAhne punaH-tRtIyapraharapratilekhanAyAM prathamaM bAhyaniSadyAM pratilekhayet sAdhuriti zeSaH // 30 // kena vidhinA pratilekhanAM karotItyAzaGkyAha - tasmin pratilekhanAsamaye pratilekhanAM kuryAt, yatiriti zeSaH, kathambhUtaH ?tUSNIko-mukharatArahitaH, punaH kathambhUtaH ?-ekamanAH-saGkalpavikalparahitaH, punarapi kathambhUtaH ?-udyamaparaH', punaH kaH ?-tyaktAnyavyApAraH, punaH ka0 ?-dayApariNAme sthitaH-sadayahRdayaH // 31 // . tathA punarapi pratilekhanAM kena krameNa karotItyAha-aGgapratilekhanAM 1. mUle - uvutto|
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 143 laghuvandanayugalena-chobhavandanayugmena saMdezApayitvA aGgapratilekhanAM vidhAya sthApanAcArya pratilekhayati, tameva sthApanAcArya pratilikhya sthAne sthApayitvA ca punarupadhimukhavastrikA pratilekhayati // 32 // tAmupadhimukhavastrikA pratilikhya pazcAt kiM karotItyAha - ca punaH chobhavandanayugalena-laghukSamAzramaNadvayena upadhiM saMdezApayitvA pazcAdupadhi pratilekhayet, uttarArddhanaikArthAnAha-chobhavandanalaghuvandanAdayaH kSamAzramaNaekArthAH // 33 // itaH prabhRti rAtrividheranukramaH kathitaH, tataH sUryodayAt ki vidheyamityAzaGkyAha - atha rAtripratikramaNAdividhikaraNAnantaraM sUryodaye vasati-zayyAM supramArjayitvA-sutarAM yatanayA yatanApUrvakaM pramArjayitvA pujhaM-kacavaraM coddhatya-uddharayitvA pari-sAmastyena zodhayitvA ca SaTpadikAmakSikAkITikAdi mRtaprANivargaH tatsaGkhyAM ca vidhAya kacavaraM chAyAyAM - zItalasthAne pariSThApya pazcAdupAzrayAd bahiH zatahastamAtraM zodhanIyaM, tatra nArINAM tirazcAM ca prasavamavabuddhya asthyAdikaM coddhRtya pazcAdIryApathikI pratikrAmati, pazcAt sa eva ziSyaH vasati pravedayati, yathA guroH purastAditi bhaNati-bhagavan vasati saMdisAvaM ?, vasatiM paveuM ? // 34 // atha pratilekhanApramArjanayoH padArthanirUpaNaM kimityAzaGkyAha - tatra pratilekhanAM dRSTikRtAM vadanti, ogho rajoharaNAdibhiH pramArjanAM vadanti, gItArthA iti zeSaH, yadAhuH"cakkhui nirikkhijjai jaM kira paDilehaNA bhave esA / rayaharaNamAiehiM pamajjaNaM biti gIyatthA // 1 // " tathA kAlagrahaNe-kAlagrahaNavizeSe ye yogavAhino munayaste potiko pratilikhya ca kRtikarma ca kRtvA vasatiM pravedayitvA pazcAt
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA kAlapravedanaM kurvanti, uktaM ca - "je uNa kAlaggAhI te puttiM pehiUNa kiikammaM / kAuM vasahiM tatto kAlaggahaNaM paveyaMti // 1 // " // 35 // kAle pravedite punaH ko vidhividheya ityAzaGkyAha - vihiNA vAyaNAyario sajjhAyaM paTThavei taha iyare / aha uvaogo eso AyAro suttaporisIe // 36 // atha tathA vidhinA-AgamoktamArgeNa vAcanAcAryo-vratAdhikaH svAdhyAyaM prathamaM prasthApayatIti, tathA pazcAditare-anye sAmAnyasAdhavaH svAdhyAyaM prasthApayantIti zeSaH, atha svAdhyAyAnantaramupayogakaraNaM eSa AcAra:-kriyAvizeSaH sUtrapauruSyAM bhavati, uktaM ca - "uvaogakaraNakAle gIatthA jaM karaMti sajjhAyaM / so suttaporisIe AyAro daMsio tehiM // 1 // " // 36 // atha svAdhyAyasambandhAt sAdhUnAM saptamaNDalIniyamamAha - sutte atthe bhoaNa kAle Avassae ya sajjhAe / saMthAre ceva tahA satteyA maMDalI jaiNo // 37 // yatino-muneH saptaitA maNDalyaH-paGktayo bhavanti, zreNIrUpA maNDalI ityarthaH, kutra 2 ?-prathamA maNDalI sUtre-sUtravAcanAyAM 1 dvitIyA artha-AgamArthagrahaNe 2 sA tvarthapauruSyAM bhavati, tRtIyA bhojane-azane 3 caturthI kAlagrahaNe 4 paJcamI Avazyake-pratikramaNe 5 SaSThI svAdhyAyesvAdhyAyaprasthApane 6 saptamI saMstArake caiva-zayanavelAyAM 7, etA eva sapta maNDalyaH, etAsveva maNDalISu ekaikenAcAmlena praveSTuM labhyate // 37 // atha pauruSINAM vizeSamAha -
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 145 paDhamA chagghaDiyA suttaporasI atthaporasI bIyA / bAlANa do'vi suttassa gahiyasuttANa atthassa // 38 // atha prathamA-AdyA SaDghaTikArUpA pAdonapauruSI ityabhidhAnA sUtrapauruSI bhavati, tasmAd dvitIyA yA pauruSI sA arthapauruSI bhavati, artho gRhyate yasyAM sA0, tatra bAlAnAM-anadhItazAstrANAM laghumunInAM ca dve api sUtrapauruSyau, gRhItasUtrANAM ca-adhItAgamAnAM dve apyarthasya-dve arthasya pauruSyau bhavataH, yadAhuH - "ussaggeNaM paDhamA chagghaDiyA suttaporisI bhaNiyA / bIyA ya atthavisayA nihiTThA diTusamaehi // 1 // biiyapayaM bAlANaM agahiyasuttANa do'vi suttassa / je gahiyasuttasArA tesiM do ceva atthassa // 2 // " // 38 // tatra pauruSyAM sAdhavaH kiM kurvantItyAzaGkyAha - ajjhayaNaM ujjhAo karei juttIi vAyaNaM dei / AyariyA suttatthaM kahai iya payaTTaI nANaM // 39 // tatropAdhyAyaH-pAThakaH adhyayanaM kArayati, kayA ?-yuktyA, vAcanAM datte, nanvAcAryAH sUtrArthaM kathayanti, iti-amunA prakAreNa jJAnaM zrutajJAnaM pravartate, uktaM ca - "puvvi paDhiMsu muNiNo putthayasatthaM viNAvi siddhaMtaM / ajjhAvai ujjhAo Ayario kahai suttatthaM // 1 // saMpai puNa suttatthA gurUNa sIsANa putthayA''yattA / dIsaMti dUsamAe ahavA kiM kiM na saMbhavai ? // 2 // uvavisai uvajjhAo sIsA viyaraMti vaMdaNaM tassa / so tersi savvasuyaM vAyai sAmAiyappamuhaM // 3 // " // 39 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tatra gacche AcAryAdayaH pradhAnIbhUtAH kiyanto bhavantItyAzabyAha - Ayariya uvajjhAyA pavitti therA taheva gaNavacchA / ee paMca pahANA jattha narA huMti so gaccho // 40 // tathaite vakSyamANAH pradhAnA-pradhAnIbhUtAH yatra gacche narAH-manuSyAH bhavanti-jAyante sa gaccha:, ete ke?-AdAvAcAryaH 1 tadanu upAdhyAyaH 2 tathA pravartakaH 3 tathaiva sthavirA:-vRddhavayaskAH 4 tathA gaNAvacchedakaH 5, tasmAt kimAyAtaM ?, yatrAmI paJca na bhavanti sa gaccho na, uktaM ca - "so kiM gaccho bhannai jattha na vijjaMti paMca varapurisA ? / Ayariya uvajjhAyA pavitti therA gaNAvacchA // 1 // taM kiM bhannai gacchaM(rajja)jattha pahANA na santi paMca ime / rAyakumArAmaccA seNAvai khaMDarakkhA ya // 2 // " yathA svayaM paJcavidhAcAravantaH anyeSAmapi tatprakAzakatvAt AcArasAdhavaH AcAryAH, yadAhuH"paMcavihaM AyAraM AyaramANA tahA pahAsaMtA / AyAraM daMsaMtA AyariyA teNa vuccaMti // 1 // " tathA upAdhyAyaH, upetya-samIpamAgatya yatsakAzAdadhIyate ityupAdhyAyaH, yadAhuH"bArasaMgo jiNakkhAo sajjhAo kahio buhehiM / taM uvaisaMti jamhA ujjhAyA teNa vuccaMti // 2 // " pravartayati saMyamayogeSu pravartakaH, yadAhuH"tavasaMyamajogesuM jo joggo tattha taM pavatteI / asahuM ca niyatteI gaNatattillo pavattI u // 3 // " tathA sthirakaraNAt sthaviraH, yadAhuH
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 147 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "thirakaraNA puNa thero pavattivAvAriesu atthesu / jo jattha sIyai jaI saMtabalo taM thiraM kuNai // 4 // " gaNAvacchedako-ratnAdhikaH, yathA - "uddhAvaNApahAvaNakhittovahimaggaNAsu avisAI / suttatthatadubhayaviU gaNavaccho eriso hoi // 5 // " // 40 // yasmin gacche amI AcAryAdayaH paJca bhavanti tatra kiM kiM bhavatItyAzaGkyAha - gacche atthaM suttaM tavapamuhaM jattha ceva ya thirattaM / khittovahigahaNAI sUrippamuhA pasAhati // 41 // gacche AcAryAdipaJcapradhAnapuruSopete artha-vRttigrantharUpaM sUtraMvAcanAmAnaM tapaH-anazanAdi dvAdazavidhaM tatpramukhaM tathA caiva sthiratvaMnizcalIkaraNaM kSetropadhigrahaNAdikaM ca sUripramukhA-AcAryAdayaH paJca sAdhayanti-kathayanti // 41 // | tatra kecinmunayo dvAviMzatiparISahebhyo bhagnAH kiM kurvantItyAha - ke'vi tahA maMdamaI kAussaggAi AsaNaM jhANaM / AyAvaNAi kaTuM kuvvaMti parIsahA bhaggA // 42 // ke'pi mandamatayo-hInabuddhayaH, sAdhava iti zeSaH, tathA-tena prakAreNa kAyotsargAdi-pralambitabhujadvandvakriyAdi, tathA AsanaM-upavezanaM dhyAnaM-cintanaM AtApanAdi kaSTaM ca kurvanti - vidadhati, kathambhUtAHparISahebhyo bhagnAH dvAviMzatiparISahebhya udvignAH // 42 // te cAgamapratItAH kati parISahA eveti vicArya gAthAyugalenAha - khuhA pivAsA sIuNhaM, daMsA'celA itthiio| cariyA nisIhiyA sijjA, akkosa vaha jAyaNA // 43 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA alAbha roga taNaphAsA, mala sakkAra parIsahA / pannA annANa saMmattaM, iya bAvIsaM parIsahA // 44 // tatra cAzeSaparISahANAM kSutparISaha eva duHsahaH, uktaM ca - "paMthasamA natthi jarA, dAridasamo parAbhavo natthi / maraNasamaM natthi bhayaM khuhAsamA veyaNA natthi // 1 // " ityAdi, atastamAha Adau, kSutparISaho, granthAntare tvAdau digiMchAzabdena dezIyabhASayA bubhukSaivocyate, saivAtyantavyAkulatAheturapi saMyamabhIrutayA AhArapAkeSu prAsukAnnameSaNIyaM, asya parISaha iti kathaM saJjJA ?, bhuktivAJchAnivartanena pari-samantAt sahyate iti kSutparISahaH 1 tathA pipAsA-tRSNA saiva parISahaH pipAsAparISahaH 2 tathA zItaMzItasparzaparISahaH 3 uSNaM-nidAghAditApAtmakaM sa eva parISahaH 4 tathA daMzamazakAH pratItAH, yUkAdyupalakSaNaM caite 5 acelaM-celAbhAvo jinakalpikAdInAM, anyeSAM tvanyathaiva, bhinnaM alpamUlyaM celamapi acelam 6 ratiH-saMyamaviSayA dhRtiH tadviparItA tvarati: 7 tathA strIrAmA tasyA eva tadgataM rAgahetuvibhrameGgitAkAravilokane'pi tadabhilASavinivartanena parIsahyamANatvAt 8 caryA grAmAnugrAmaviharaNAtmikA 9 naSedhikI-zmazAnAdikA svAdhyAyabhUmiH 10 zayyA-upAzrayaH saMstArako vA tau samaviSamau prApya nodvijate 11 Akroza:-asabhyabhASaNAtmaka: 12 vadho-lakuTAdibhistADanam 13 yAJcA-prArthanA dharmopakaraNAdirUpA 14 alAbha:-abhilaSitaviSayAprAptiH 15 rogaH-kuSThAdirUpaH 16 tRNasparzodarbhakaNTakAdisparzaH 17 malo-jallaH 18 satkAro-vastrAdibhiH pUjanaM, parasmAt tad labdhvAnutkarSa kuryAt, asatkArito vA na dveSaM 19 prajJAparISahaH-svayaM vimarzapUrvako vastuparicchedaH 20 ajJAnaM-prajJAyA abhAvaH 21, samyaktvaparISahaH-samyaktvaM parisahyamANaM nizcalacittena
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 ------------------ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA dhAryamANasvarUpamiti 22 / ete nAmato dvAviMzatiH parISahAH // 43 // // 44 // aprApte pauruSIsamaye sA kathaM dRzyate ityAzaGkyAha - ------------------------------ / ---------- // 45 // arthaH tathA samaye-kAle prApte sUryaM dakSiNe zravaNe-karNe kRtvAvidhAya dakSiNajAnau aGgulIdhRtvA pratilekhanAsamayaM jAnIta, uktaM ca - "sUraM dAhiNasavaNe dakkhaNajANuMmi aMgulI kAuM / paDhamapayaMpi gaNijjA taM jANa paDilehaNAsamayaM // 1 // " // 45 // pazcimapraharapratilekhanAyantrakam-pauruSIchAyApramANam mAsa | pa0 / aM0 w 0 | ASADha h h . h zrAvaNa bhAdravauM Aso kArtika s 0 8 sh mArga0 . sh pauSa 0 h s mAgha phAguNa s caitra s . sy vaizAkha jyeSTha yh c
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA pAdonapauruSIchAyApramANam pa0 / pa0 mAsa jyeSTha ASADha | h h h s s h zrAvaNa bhAdravauM Aso kArtika mArga0 pauSa mAgha phAguNa a w a vo vo w 8 w ou do h h h h caitra sh vaizAkha sh atha kasmin mAse katibhiH padbhiH pratilekhanA bhavatItyAzaGkyAha - AsADhe mAse dupayA, pose mAse cauppayA / cittAsoesu mAsesu, tipayA havaI porasI // 46 // aMgulaM sattaratteNaM, pakkheNaM tu duraMgulaM / vaDDae hAyae vAvi, mAseNaM cauraMgulaM // 47 // tathA ASADhyAM paurNamAsyAM dvau pAdau bhavataH, pauSyAM paurNamAsyAM catvAraH pAdAH, caitrAzvinayormAsayosnipadA pauruSI bhavati // 46 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 151 atha pratimAsaM hAneddheH kiM svarUpamityAzaGkyAha - ASADhapUrNimAyAH Arabhya saptAhorAtreNAGgulaM varddhate, pakSaNa tvaGguladvikaM varddhate, anayA pUrvoktayuktyaivAGguladvikaM hIyate vardhate ca, tathA mAsenapakSadvayarUpeNa caturaGgulaM varddhate hIyate ca, iyaM vyavahArapauruSI // 47 // eSa pazcimapraharapratilekhanAnyAsaH, ataH prAtaH pauruSInirNaya kartumAzaGkate - jiTThAmUle AsADhasAvaNe carhi aMgulehi paDilehA / aTTahiM bIatiaMmi a tatie dasa aTTahiM cautthe // 48 // mUle Adau jyeSTha ASADhe zrAvaNe ca mAse SaDbhiraGgalaiH pratilekhanA bhavati, yathA yA pUrvaM jyeSThe ASADhe zrAvaNe ca trike tRtIyaprahare pratilekhanA kathitA tatra SaT 2 aGgulaprakSepaH kartavyaH, tathA dvitIyatrike-bhAdrapadaAsokArtikarUpe tRtIyapraharapratilekhanAyAM aGgulASTakacchAyAprakSepaH, tathA tRtIye trike-mArgazIrSapauSamAgharUpe aGguladazacchAyA sAdhikatayA pauruSI bhaNitA, caturthe trike-phAlgunacaitravaizAkharUpe aGgalASTakacchAyAvRddhiH, asAvAgamapraNItaH prAntapratilekhanAvidhiH // 48 // tathA jyeSThAmUlamatra sUtre kimarthaM nizcitaM ityAzaGkyAha - vaisAhapuNNimAe samaNaMtarapaDivayAi jo diyaho / taM ciya jiTTAmUlaM chakko pakkhevao tattha // 49 // vaizAkhapUrNimAyAH pazcAd yA pratipat sA jyeSThAmUlasaJjJA tasminneva jyeSThAmUle Adau SaD prakSepaH kartavyaH-SaDaGgalaprakSepo vidheyaH, agre'pi yathAsUtraM sarvatra boddhavyam // 49 // atha pUrNimAyAM 2 SaTkAdiprakSepaH kathaM svIkRta ityAzaGkyAha -
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA devANa maharisINavi samappae puNNimAi khalu mAso / AsADhapuNNimAe dunni payA teNa nAyavvA // 50 // tathA devAnAM-bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikarUpANAM tathA maharSINAM ca pUrNimAyAM khalu-nizcitaM mAsaH samarpyate-gacchati tena hetunA ASADhapUrNimAyAM dvau pAdau jJAtavyau, tathA sUtre'pi mAsabhedAH paJcodAhRtAH, yadAhuH"mAsA ya paMca sutte nakkhatto 1 caMdio ya 2 riumAso 3 / Aicco'viya avaro 4 abhivaDDiyao ya 5 paMcamao // 1 // " arthazca - nakSatre bhavo nAkSatraH, ko'rthaH ?, candrazcAraM caran yAvatA kAlenAbhijidArabhyottarASADhAntargacchati tAvannAkSatramAsaH, yadvA candrasya nakSatramaNDale parivartanato niSpannaH ityupacArato mAso'pi nakSatram 1, tathA cAndro mAsaH, candrasambhavaH cAndro, yugAdau zrAvaNe mAsi kRSNapratipadArabhya paurNamAsyantazcAndro mAsaH, yadvA candracAraniSpannatvAdupacArato mAso'pi candraH 2 tathA RtumAsaH, RtuH-lokarUDhyA SaSTyahorAtramAno mAsadvayAtmakaH, tasyArddhamapyavayave samudAyopacArAt triMzadahorAtrapramANo RtumAsaH 3 AdityasyAyamAdityaH, sa ca ekasya dakSiNAyanasya uttarAyaNasya vA azItyadhikadinazatapramANasya SaSThabhAgamAnaH, yadvA AdityacAraniSpannatvAt upacArato mAso'pyAdityaH 4, tathA paJcamo'bhivaddhito mAsaH, abhivadhitastu mukhyatastrayodazacandramAsamAnaH saMvatsaraH, ekena mAsena abhivardhitatvAt, paraM taddvAdazabhAgapramANo mAso'pyavayave samudAyopacArAt abhivardhitaH 5, ete ca nakSatrAdayaH paJca mAsAH, ato vRttikAraH paJcamAsAnAM yathAsaGkhyaM dinasaGkhyAM gAthAvyAkhyayA''ha - aharatta sattavIsaM tisattasatasaTThibhAga nakkhatto 1 / caMdo auNattIsaM bisaTThibhAgA u battIsaM // 1 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 153 uumAso tIsadiNo Aicco tIsa hoi addhaM ca / abhivaDDio a mAso cauvIsasaeNa cheeNa // 2 // bhAgANigavIsasayaM tIsA egAhiyA diNANaM ca / ee jaha niSphattiM lahaMti samayAu taha neyaM // 3 // nAkSatro mAsaH saptaviMzatyahorAtrA: ekasya cAhorAtrasya trisaptasaptaSaSTibhAgAH, ekaviMzatirityarthaH, nyAsaH 27 21, tathA candramAsa ekonatriMzadahorAtrAH dvASaSTibhAgasyAhorAtrasya dvAtriMzat 29 33, RtumAsaH pUrNAni triMzaditi nyAsaH 30, tathA AdityamAse triMzadahorAtrA bhavanti arddha cAhorAtrasya, nyAsaH 30 30, tathA abhivardhitamAse dinAnAM ekAdhikatriMzat-ekatriMzadahorAtrA: ekasya cAhorAtrasya caturviMzatyuttararUpeNa chedena-bhAgena vibhaktasya ekaviMzatyadhikaM zataM bhAgAnAM bhavati 31 124, ete paJca mAsA yathA niSpattiM labhante tathA samayAdavaseyam / uktaJca ratnamAlAyAm - "darzAvadhi mAsamuzanti cAndraM, sauraM tathA bhAskararAzicArAt / triMzaddinaM sAvanasajhamAryA, nAkSatramindorbhagaNabhramAcca // 1 // " // 50 // yathAgamaM pauruSIsvarUpamavagamya prApte kAle tAM kathaM bhaNati tadAhapaDhamapayaMpi gaNijjA tatto namiUNa bhaNai gIattho / bhayavaM bahupaDipunnA saMjAyA porasI paDhamA // 51 // tatra pauruSIchAyAminanasamaye pramANakaraNavelAyAM prathamapAdamapi gaNayet, tadgaNayitvA tato'nantaraM namaskRtya-laghuvandanaM dattvA gItArtha:sUtravAn bahupratipUrNA prathamA pauruSI saJjAtetyuccaiHsvareNa bhaNati, uktaM ca"gIyaM bhannai suttaM attho puNa hoi tassa vakkhANaM / gIeNa ya attheNa ya jutto so hoi gIyattho // 1 // "
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tathA"salluddharaNanimittaM gIatthannesaNA u ukkosA / joyaNasayAI satta u bArasa vAsA u kAyavvA // 2 // " // 51 // . iti gItArthabhaNityanantaraM guravaH kiM kurvantItyAzaGkyAha - uTThinti tao guruNo muNiNo'vi ya chobhavaMdaNaM dAuM / puttiM perhiti tao pattAI matta uvaviTThA // 52 // tata uttiSThanti-UrvIbhavanti guravaH, munayo'pi chobhavandanaM dattvA mukhavastrikA pratilekhayanti, tataH pazcAt pAtrAdIni mAtrakaM ca pratyupekSante paramupaviSTAH / kAni pAtrAdInItyAha - pattaM pattAbandho pAyaTThavaNaM ca pAyakesariyA / paDalAiM rayattANaM gocchao pAyanijjogo // 53 // tathA pAtraM-bhAjanaM pAtrabandho-jholikA pAtrasthApanamUrNAmayaM, ca punaH pAtrakesarikA-pAtrapralekhinI, kSaumikI mukhavastriketyarthaH, paDalAni sautrANi jaghanyamadhyamotkRSTarUpANi, rajastrANaM-pAtraveSTanaM, gocchakaH UrNAniSpannaH, pAtraniryogaH-pAtraparikaraH, yadAhuH"tinni vihatthI cauraMgulaM ca bhANassa majjhimapamANaM / itto hINa jahannaM airegataraM tu ukkosaM // 1 // " tathA zrIAcArAGgavRttiH-"pAtraM tredhA-lAupAyaM vA 1 dArupAyaM vA 2 maTTiyApAyaM vA 3" iti, tathA pAtrabandhapramANaM yadAhuH"pattAbaMdhapamANaM bhAyaNamANeNa hoi kAyavvaM / jaha gaMThimi kayaMmI koNA cauraMgulA huMti // 1 // " tathA pAtrakasthApanAdInAM pramANaM -
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 155 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "pattagaThavaNaM taha gucchao ya pAyapaDilehiNI ceva / tihaMpi huppamANaM vihatthi cauraMgulaM ceva // 1 // " pAtrakesarikA uktaiva, uktaM ca - "pAyapamajjaNaheuM kesariyA sA puNo bhave ekkA / gucchagapattaTThavaNaM ekkekkaM gaNaNamANeNaM // 1 // " ja0 | ma0 / u0 kAla uSNa 3 / 4 / 5 | zIta | 4 / 5 / 6 | varSA 5 / 6 / 7 / atha paTalAnAM pramANaM, yadAhuH - 'kayalIgabbhadalasamA paDalA kkiTThamajjhimajahannA / gimhe hemaMtaMmi vAsAsu a pANarakkhaTThA // 1 // tinni cau paMca gimhe cauro paMca cchagaM ca hemante / paMca cha satta vAsAsu huMti ghaNamasiNarUvA te // 2 // " arthastu yantrAdavaseyaH / atha paTalAnAM pramANamAha - "aDDAijjA hatthA dIhA chattIsaaMgule ruMdA / bIaM paDiggahAu sarIrAu ppamANeNaM // 1 // " tathA rajastrANamAnamAha - mANaM tu rayattANe bhANapamANeNa hoi kAyavvaM / pAyAhiNaM kuNaMtaM majjhe cauraMgulaM kamai // 1 // gucchaka uktArthaH, eSa pAtraniryogaH-pAtraparikaraH // 53 // tathA granthakRt samprati paDalAnAM svarUpamAha -
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA paDalA puNa ghaNamasiNA gimhAisu ti caU jahaNNeNaM / pottivva paDalagucchAi pehe paNavIsaThANehiM // 54 // paDalAni punarghanAni-dRDhAni masRNAni bhavantIti zeSaH, tathA paJca catvAri jaghanyAdIni jAyante, ayamarthaH vyAkhyAtapUrva eva, tata eva spaSTo boddhavyaH, uttarArddhana pAtrAdInAM pratilekhanAvidhimAha - tatra potikeva mukhapotikeva paDalAni gucchakAdIni ca paJcaviMzatibhiH sthAnaH-paJcaviMzatipratilekhanAprakAraiH pratilekhayet, uktaM ca - "muha vatthe taha dehe gucche paDalAiesu patteyaM / paNavIsA paNavIsA ThANA bhaNiyA jiNidehiM // 1 // cakkhunirikkhaNamegaM purimA chacceva puvva kAyavvA / akkhoDA pakkhoDA nava nava paNavIsaM vatthaMmi // 2 // bhuasiri muhahiyae tiya 2 cau puTTi cha paya paNavIsA / sirapuTTihiyayavajjA taNu panarasa ThANa itthINaM // 3 // " iti pratilekhanAvidhiH / atha pAtrakavizeSavidhizcAyaM - "AgaMtuga saMmucchima haritaNupamuhANa jANaNaTThAe / paDhamaM karei diDhei nAsApamuhehiM uvaogaM // 1 // muhaNaMtaeNa gucchaM gucchaMgalayaMgulIhiM paDalAhiM / bhUmio cauraMgula pattamapattaM ca pehijjA // 2 // gucchagapaDalaga taha pattakesari pattabaMdha pattAI / rayattANa pattaThAvaNa paDilehA pattanijjogo // 3 // bArasa bAhiM ThANA bArasa ThANAiM huMti majjhaMmi / pattapaDilehaNAe paNavIsaimo karapphaMso // 4 // pattANaM paDilehA saMmaM jammaMtaraMmi taha vihiyA / jaha vakkalacIrijaI jAIsaraNaM samaNupatto // 5 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA kiM iha ciTThai sappo jaM ittiyamittayaMmi paDilehA / iya jaMpaMto sAsaNadevIe sAsio khamao // 6 // paDilehaNA sakAle dei phalaM kisibalAikammuvva / uvaogaM taM kAle padijjasu laggasamayavva // 7 // kAlaMmi kIramANaM kisikammaM bahuphalaM jahA hoi / iya sAhiyAvi kiriyA niyaniyakAlaMmi boddhavvA // 8 // puDhavI AUkAo teU vAU vaNassaitasANaM / paDilehaNApamatto chaNhaMpi virAhao bhaNio // 9 // paDilehaNaM kuNaMto miho kahaM kuNai jaNavayakahaM vA / paccakkhANaM vA dei vAei sayaM paDicchai vA // 10 // " // 54 // atha vidhinA kRtapratilekhanAnantaraM sAdhuH kiM karotItyAzaGkyAhaiya kAle kayapeho atthaM giNhijja bIyaporisIe / akkhaThavaNAi vihiNA gurUvi suddhaM parUvei // 55 // iti-pUrvoktaprakAreNa kAle-pauruSIsamaye kRtapratilekhanovihitapratilekhanAvidhiH dvitIyapauruSyAM-arthapauruSyAM arthaM gRhNIyAt, AgamArthavAcanAM gururapi vidhinA-kRtikarmAdinA zuddhAM prarUpayati, utsUtraM na pAThayatItyarthaH, kathaM yathA syAt ?, akSasthApanAdipUrvaM yathA syAt tathA, yadAhuH "akkhe varADae vA kaTe putthe0" ityAdi // 55 // sUtravAcanAyAH kiM phalamityAzaGkyAha - osanno'vi vihArI kammaM sohei sulabhabohI ya / caraNakaraNaM visuddhaM uvavUhaMto parUvaMto // 56 // vihArI sAdhuH-vihArakaraNazIlaH sAdhuH avasanno'pi-pramAdyapi
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA aSTavidhaM karma zodhayati-nirAkaroti, tathA vihAre lAbho'pi garIyAn, uktaM ca - "samaNANaM sauNANaM bhamarakulANaM ca gokulANaM ca / aNiyayAu vasahIu sADyANaM ca mehANaM // 1 // dasaNasohI thirabhAvabhAvaNA aisayatthakusalattaM / jaNavayaparikkhaNAviya aNIyayavasahIguNA huMti // 2 // " athAvihArapakSe ke doSAH ?, uktaM ca - "paDibaMdho lahuyattaM ajaNuvayAro adesakusalattaM / nANAINa avuDDI dosA avihArapakkhaMmi // 1 // " atha vihArodyatena sAdhunA kiM cintyaM ?, tadAha - "tihikaraNaMmi pasatthe nakkhatte ahava sayassa aNukUle / cittUNa niti vasahA akkhe sauNe parikkhaMtA // 1 // " te zakunA eva ke ?, uktaM ca - "jaMbU cAsa mayUre bhAradAe taheva naule ya / daMsaNamesi pasatthaM payAhiNe savvasaMpattI // 1 // naMdI tUraM saMpunnadaMsaNaM saMkhapaDahasado a| bhiMgArachattacAmara evamAI pasatthANi // 2 // samaNaM saMjayaM daMtaM, sumaNaM moagA dahi / mINaM ghaMTA paDAgaM ca, siddhamatthaM viyAgare // 3 // " ato'prazastazakunAH - "mailakucele abhiga illIe sANa khujja vaDabhe ya / ee ya appasatthA, havaMti khettAu niMtANaM // 1 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 159 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA nArI pIvaragabbhA vaDDakumArI ya kaTThabhAro a| kAsAyavattha kuMtaMdharA ya kajjaM na sAhati // 2 // cakkayaraMmi bhamADo bhukkha'himAro ya paMDaraMgaMmi / taccanni ruhirapaDaNaM bohiya diDhe dhuvaM mAraNaM // 3 // " tathA vihartumudyataH sAdhuH sulabhabodhizca bhavati, kiM kurvan ?vizuddhaM-nirmalaM caraNakaraNaM-caraNakaraNasaptatikArUpaM cAritramupabRMhayan prarUpayaMzca, yadAhuH"vaya 5 samaNadhamma 10 saMjama 17 veyAvaccaM ca 10 baMbhaguttIo 9 / nANAitiyaM 23 tava 12 kohaniggahAI 4 caraNa 70 meyaM // 1 // " atha karaNasaptatikA - "piMDavisohI 4 samiI 5 bhAvaNa 12 paDimA ya 12 indiyaniroho 5 / paDilehaNa 5 guttIo 3 abhiggahA ceva 4 karaNaM 70 tu // 1 // " anayovivaraNamAgamAd boddhavyaM, tathA 'avasanne'ti ko'rthaH ?avasIdatIti kriyAzaithilyAt mokSamArge zrAnta iva avasannaH, uktaM ca - "osanno'viya duviho savve dese ya tattha savvaMmi / uThabaddhapIDhaphalago ThaviyagabhoI ya nAyavvo // 1 // AvassayasajjhAe paDilehaNajhANabhikkhaabhattaTTe / AgamaNe niggamaNe ThANe ya nisIyaNatuyaTTe // 2 // AvassayAiyAiM na kai ahavAvi hINamahiyAiM / guruvayaNabalA ya tahA bhaNio eso u osanno // 3 // " // 56 // atha vAcanAzravaNe vizeSaphalaM kimityAzaGkyAha - vakkhANaM nisuNaMtA agahiyadhammAvi tittiyaM kAlaM / huMtI AraMbhavirayA kiM puNa giNhaMti je dhammaM ? // 57 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tathA vyAkhyAnaM zRNvantaH-sUtrArthazravaNaM dhArayantaH prANinastAvanmAtrakAlaM viratA bhavanti - pApavyApArarahitA jAyante, kathambhUtAH ?agRhItadharmA api, na gRhIta:-na svIkArito dharmo yaiste, dharmAGgIkAraM vinApi, kiM punarbhaNyate ye punardharmaM gRhNanti - aGgIkurvanti, teSAmatra kA kathA ?, uktaM ca - "je agahiyadhammAvi hu jattiyakAlaM sugaMti vakkhANaM / niyamA chajjIvadayA tehi kayA tittiyaM kAlaM // 1 // je uNa sammattaM vA gihatthadhammaM ca samaNadhammaM vA / giNhanti desaNAe paramattho tehiM paDivanno // 2 // " 57 // tathA varSAdiSu yatInAM kimAsanaM kalpanIyamityAzaGkyAha - pAuMchaNamuDubaddhe vAsAsamayaMmi piiddhphlgaaii| AsaNamiNaM jaINaM bhUmI phalihANi sayaNami // 58 // yatInAmRtubaddhe kAle pAdaproJchanakaM, tatra pAdaproJchanakaM rajoharaNamucyate, yadAhuH"unniyaM uTTiyaM vAvi, kaMbalaM pAyapuMchaNaM / tipariyallamANasuddhaM, rayaharaNaM dhArae ikkaM // 1 // " tatra varSAsamaye ca pIThapaTTakAdi idamAsanaM grahItavyaM, zayanIyesaMstArake bhUmiphalihakAdIni, bhUmiH pratItA phalihakaM-ekakASThaniSpannaM saMstArakAzrayaM, tadabhAve vaMzAdikhaNDaM davarakabaddhamapi karoti, paraM yadi pakSAnte davarakamutsArya pratilekhayati tadA tamapi kuryAdityarthaH // 58 // athAnuyoge Arabdhe sAdhuH kiM kiM na kuryAt tadAha - aNuoge ADhavie paccakkhANaMpi neva kAravae / jAvaM na paDikkamaI ii punnA bIyaporasiyA // 59 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 161 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA anuyoge prArabdhe pratyAkhyAnamapi naiva kArayati, apizabdAt kathAM ca, yAvat tat pratikrAmati-paripUrNatAM yAvanna gacchati tAvat kimapi na karoti, iti-pUrvoktaprakAreNa dvitIyA pauruSyapi paripUrNA bhavati, uktaM ca"AraMbhiya aNuogaM paccakkhANaM na dijjae jattha / annassa tattha vattAmittassAvi nAma kA vattA ? // 1 // " // 59 // dvitIyA pauruSI kathaM bhavatItyAzaGkyAha - chAyApaehiM muNisaMjuehiM naMdaTThabAhudhuvayaMmi / laddhaM nayaNavihUNaM dalIkayaM divasagayasesaM // 60 // chAyApadaiH-zarIrachAyAcaraNaiH munisaMyuktaiH-saptasahitaiH nandASTabAhudhruvAkaiH 289 aGkAnAM vAmato gati riti zrIdharAcAryaH tathA etasminnaGkena bhAjite yallabdha-yat prAptaM tannayanavihUna-ubhayahInaM pazcAd dalIkRtaM-ardhIkRtaM, ardhe kRte sati yat sthitaM taddinamAnaM, yadi praharadvayAdAk tadA tAvanmAtraM dinaM gataM, yadi praharadvayAdUrdhvaM tadA tAvanmAnaM dinaM zeSaM, tathAhi - chAyApAdAH pUrvArdham sapta, munisahitAzcaturdaza 14, sArdhapauruSI nandASTabAhu 289 dhruvAGke bhAjye pUrvAGkena bhAgaH, labdhaM viMzatiH 20, etannayanavihInaM-ubhayahInaM, sthitamaSTAdaza 18, etacca dalIkRtaM sthitaM 9 nava, evaM gatA ghaTI 9 pala 8, evaM yathArha kalpanA kAryA // 60 // dinagatazeSaprastAvAt sArddhapauruSImapyAha - pose porasi saDDhA navapayapamANadehachAyAe / paya ikkikkA hANI jA AsADhe payA tinni // 61 // pauSe mAsi navapadapramANayA dehacchAyayA sArddhapauruSI bhavati, tataH pauSataH ekaikapadahAnyA yAvadASADhe tripadA bhavati-caraNatrayarUpA chAyA
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA bhavati, tato'pyekaikapAdavRddhyA pratimAsaM yAvat pauSe punarnava pAdAH, evaM sArddhapauruSI bhaNitA / uktaM ca - "taNuchAyAe navarhi paehiM posaMmi porisI saDDA / ikkikke payaharaNe jA AsADhe payA tinni // 1 // aDDAijjadiNehi ikkikkaM aMgulaM caDai paDai / AsADhAo poso posAo jAva AsADho // 2 // " tatheha prastAvAt purimArddhamapyAha - "pose vihatthi chAyA bArasaaMgula pamANapurisassa / mAsi duaMgulahANI AsADhe niTThiyA savve // 1 // " artho yantrAdavaseyaH // 61 // purimArdhachAyApramANam mAsa aM0 pose mAghe phAlgune caitre vaizAkhe jyeSThe ASADhe zrAvaNe bhrAdrapade Aso kArtike mArgasire 6m & .. - cm 60 |
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 163 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA sArdhapauruSIchAyApramANam mAsa pa0 poSa mAgha phAlguna caitra vaizAkha jyeSTha a vo w oso no owo ASADha zrAvaNa bhAdrapada Aso kArtika mArgasira tathA sAdhuH pratidinaM caityAni kathaM namaskaroti tadAha - vaMdijja ceiyAiM savvabhuvaNe visesao savve / aTTamicauddasIsu sesadiNe ceiyaM ikkaM // 2 // bhuvaneSu-prAsAdeSu caityAni-pratimAlakSaNAni vandayet, sAdhurityadhyAhAraH, vizeSato'STamIcaturdazISu sarveSu bhavaneSu sarvANi caityAni vandayet, zeSadine-parvarahite dine ekaM caityaM vandayet, tAni tu caityAni Agame paJcadhA proktAni, yadAhu:"bhattI 1 maMgala 2 ceiya nissAnissakaDaceie 4 vAvi / sAsayaceiya paMcama 5 muvaiTuM jiNavariMdehi // 1 // "
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA yathA - "gihi jiNapaDimA bhattI ceiyaM 1 uttaraMgaghaDiyaMmi / jiNabiMbe maMgalaceiyaM tu samayannuNo biMti 2 // 1 // nissakaDaM jaM gacchassa saMtiyaM 3 tadiyaraM anissakaDaM 4 / siddhAyayaNaM ca imaM 5 ceiyapaNagaM viNiddidvaM // 2 // " athavA "nIyAiM suraloe bhattikayAiM ca bharahamAIhiM / nissAnissakayAI maMgalakayamuttaraMgaMmi // 1 // vArattassa ya putto paDimaM kAsIya ceie ramme / tattha ya thale ahesI sAhaMmIceiyaM taM tu // 2 // " atreyaM kathA-vArattapuraM puraM abhayaseno rAjA vArattako mantrI, tadgehe dharmaghoSamunibhikSAM grahItuM jagAma, tadbhAryA ghRtakhaNDayutaM pAtramutpATitavatI, binduH papAta, charditadoSa iti nirgato muniH, mattavAraNastho mantrI kimevaMvidhApi bhikSA muninA na gRhIteti yAvat cintayati tAvat tatra bindau makSikAH petuH, tadbhakSaNAya gRhagodhikA, tasyA api saraTaH, tasyApi mArjArI, tasyA upari zvA, tadupari tatra vAstavyaH zvA, tatkRte svAmino'bhUllakuTAlakuTi, tad dRSTvA mantrI cintayAmAsa-aho sudRSTo dharmaH sAdhUnAmapyeSa eva, trayANAmitivairAgyAjjAtismaraNamutpannaM, tato devatArpitaliGgazciraM saMyamamanupAlya samutpannakevalaH siddhaH, tatputreNa snehAt caityaM kArayitvA rajoharaNamukhavastrikAsahitA pitRpratimA tatra - sthApitA, tatra zAlA ca pravartitA, tatra sthalIti abhUt, tatra sAdharmikacaityamabhUt // 62 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 165 __ atha caityanamaskAraprastAvAt sAdhoH kiyanti caityavandanAni ityAhapaDikamaNe ceihare bhoaNasamayaMmi tahaya saMvaraNe / paDikamaNa suaNa paDibohakAliyaM[iya]sattahA jaiNo // 63 // sAdhoH prathamA caityavandanA pratikramaNe-rAtripratikramaNe 1 dvitIyA caityagRhe-jinabhavane 2 tRtIyA bhojanasamaye-cAravelAyAM 3 caturthI saMvaraNe kRtabhojana: sAdhuH satataM caityavandanaM karoti 4 tathA paJcamI pratikramaNe-daivasikapratikramaNe 5 SaSThI zayane saMstArakakaraNasamaye 6 saptamI pratibodhakAle-nidrAparityAge 7, etAH sapta caityavandanA yatino jJAtavyAH, yadAhuH"sAhUNaM satta vArA hoi ahorattamajjhayAraMmi / gihiNo puNa ciyavaMdaNa tiya paMca ya satta vA vArA // 1 // paDikamao gihiNo'vi hu sattavihaM paMcahA u iyarassa / hoi jahanneNa puNo tIsuvi saMjhAsu iya tivihaM // 2 // " atha tasyAzcaityavandanAyA jaghanyAdayaH kiyanto bhedA ityAzaGkyAha - navakAreNa jahannA daMDagathuijuala majjhimA neyaa| ukkosA vihipuvvaM sakkatthayapaMcanimmAyA // 64 // namaskAra:-praNAmastena jaghanyA caityavandanA, namaskAraH paJcadhA - "ekAGgaH ziraso nAme, vyaGgastu karayordvayoH / aGgatrayANAM namane, karayoH zirasastathA // 1 // caturNAM karayonvionamane caturaGgakaH / zirasaH karayorjAnvoH, paJcAGgaH paJcamo mataH // 2 // "
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA yadvA zlokAdirUpanamaskArAdibhirjaghanyA 1, ato madhyamA dvitIyA, sA tu sthApanArhatsUtradaNDakaikastutirUpeNa yugalena bhavati, anye tu daNDakAnAMzakrastavAdInAM paJcakaM tathA stutiyugalaM-samayabhASayA stuticatuSTayaM tAbhyAM yA vandanA tAmAhuH, yadvA daNDakaH-zakrastavaH stutyoryugalaM-arihaMtaceiyANaM stutizceti, yataH AvazyakacUrNau sthApanArhatstavacaturviMzatistavazrutastavAH stutayaH proktAH, ete madhyamacaityavandanAdayo bhedAH, utkRSTA - vidhipUrvakazakrastavapaJcakanirmitA, yadvA utkRSTA tu zakrastavAdipaJcadaNDakanirmitA jayavIyarAyetyAdipraNidhAnAntA caityavandanA syAt, anye tu zakrastavapaJcakayutAmAhuH, tatra vAraddhayaM caityavandanA pravezatrayaM niSkramaNadvayaM ceti paJca zakrastavAH // 64 // atha caityavandanAnantaraM sAdhorgocaracaryAkAlaH kathamityAha - khittaMmi jattha jo khalu goaracariyAe vaTTae kAlo / taM sAhijjasu porasijualaM puNa tayaNusAreNa // 65 // yasmin kSetre-yatra grAmAdau yaH kAlaH azanAdigrahaNalakSaNaH khalu nizcitaM gocaracaryAyA vartate taM kAlaM sAdhuH sAdhayet, tadanusAreNa punaHtasya kAlAnusAreNa porasIyugalaM-sUtrArthalakSaNaM vidheyam, yadAhuH - "kAleNa nikkhame bhikkhU, kAleNa ya paDikkame / akAlaM ca vivajjittA, kAle kAlaM samAyare // 1 // akAle carasi bhikkhU, kAlaM na paDilehasi / appANaM ca kilAmesi, sannivesaM ca garihAsi // 2 // sai kAle care bhikkhU, kujjA purisakAriyaM / alAbhutti na soijjA, tavRtti ahiyAsae // 3 // " // 65 // atha gocaracaryAkAle jJAte sAdhunA kiM kiM vidheyamityAzaGkyAha
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA bhikkhAsamae putti pehiya ThANaMmi Thaviya pttaaii| AvasiyAi bhaNittA goariAe viNikkhamai // 66 // bhikSAsamaye-AhAragrahaNasamaye laghuvandanakapUrvaM mukhavastrikAM pratilikhya punaH kSamAzramaNaM dattvA bhaNati-bhagavan ! pAtrakANi sthAne sthApayAmi ?, tataH pAtrakAdi supramAW AvazyakI bhaNitvA gocaracaryAM niSkrAmati-niHsarati, uktaM ca - "patte bhikkhAsamaye paNamiya paDilehiUNa muhapottiM / namiUNa bhaNai bhayavaM ! ThANe ThAvemi pattANi // 1 // paDilehiya supamajjiya tatto pattANi paDalajuttANi / uggahiuM gurupurao uvaogaM kuNai saMghADo // 2 // egANiyassa dosA itthI sANe taheva paDaNIe / bhikkha'visohi mahavvaya tamhA sabiijjae gamaNaM // 3 // AvassiyaM bhaNittA guruNA bhaNiyaMmi taha ya uvautto / sirigoamaM sarittA saNiyaM kkhiviya to daMDaM // 4 // vAhavahanADipAyaM paDhamaM uppADiUNa vaccijjA / dharaNiyalaM no daMDaM dharijja jA labbhae bhikkhaM // 5 // " // 66 // atha pAtrakANi kare vidhAya niHsaran kiM vadati tad gAthAyugalenAha - usabhassa ya pAraNae ikkhuraso Asi loganAhassa / sesANa ya paramannaM amiyarasarasovamaM Asi // 67 // akkhINamahANasiladdhisaMjuo jayau goamo bhayavaM / jassa pasAeNa'jjavi sAhuNo sutthiyA bharahe // 68 // tatra sAdhurAhArArthaM gacchannetat gAthAdvayaM paThati-usabhassa-RSabhasya
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA lokanAthasya bhuvanaguroH pAraNake-tapaso dvitIyadine ikSurasa AsItabhavat, zeSANAM tIrthakRtAmamRtarasarasopamaM paramAnnaM-pAyasaM AsIt // 67 // tathA gautamo'pi bhagavAn gaNabhRt jayatu, kathambhUtaH ?-akSINamahAnasIlabdhisaMyuktaH yasya gautamasya prasAdenAdyApi-vartamAnakAlaM yAvat susAdhavaH-cAritriNaH bharate-bharatakSetre susthitAH samAdhibhAjo vartante // 68 // tathedaM gAthAyugalaM bhaNitvA sAdhuH kathaM vicarati tadAha - iya bhaNiuM uvautto adINavayaNo pasannamaNadiTThI / uMchavittIi vihai icchAkArAijayaNAe // 69 // iti - pUrvoktaM prathamapraNItaM gAthAyugalaM bhaNitvA udyuktaHAlasyarahito'dInavadano-vikasitavadanaH tathA prasannamanodRSTiH, prasannaMnirmalaM manaH-cittaM dRSTiryasyAsau, uJchavRttyA-stokAdAnavyApAreNa vicaran azanAdi gRhNAti, yadAhuH - "jahA dumassa pupphesu, bhamaro Aviyai rasaM / na ya puSpaM kilAmei, so a pINei appayaM // 1 // " ityAdyatra drumapuSpikAdhyayanaM boddhavyaM, granthagauravabhayAnna likhyate / tatrAzanagrahaNe gaucaracaryAyAmaSTau vIthaya:-aSTau mArgAH, yadAhuH - "ujjU gaMtuM 1 paccAgaI ya 2 gomuttiyA 3 payaMgavihI 4 / peDA ya 5 addhapeDA 6 abbhaMtara 7 bAhisaMbukkA 8 // 1 // ThANAu ujjugaie bhikkhaMto valai anaDaMto paDhamAe 1 / bIyAe emeva ya pavisai nissai bhikkhaMto 2 // 2 // vAmAu dAhiNagihe bhikkhijjai dAhiNAu vArmami / jIe sA gomuttI 3 addaviyaddA payaMgavihI 4 // 3 //
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA caudisi seNIbhamaNe majjhe mukkaMmi bhannae peDA 5 / disidugaseNIsaMbaddhabhikkhaNe addhapeDatti 6 // 4 // abbhaMtarasaMbukkA jIe bhamiro bahiM viNissara 7 / bahisaMbukkA bhannai eyavivarIyabhikkhAe 8 // 5 // tathA ca paJcAzakavRttau - zambUka:-zaGkhaH tadvat vRttatAgamanaM, tacca dvidhA - pradakSiNataH apradakSiNatazca, iha pratyAgatikAyAM rathyAprakSepAt zambUkAyAmekatvavivakSaNAcca SaDeva vIthayo granthAntare / tathA punaH kathaM vicarati ?-icchAkArAdiyatanayA-icchAkArapUrvaM yatanayA vicarati // 69 // athAtrecchAkArAdiyatanA kA iti vitAha - icchA 1 miccha 2 tahakkAro 3 AvasiyA 4 ya nisIhiyA 5 / ApucchaNA 6 vi paDipucchA 7 chaMdaNA ya 8 nimaMtaNA 9 // uvasaMpayA 10 ya kAle, sAmAyArI bhave dasahA // 70 // SaTpadIchandaH, samprati icchAkArasambandhAdazadhA sAmAcArI, tatrAdau icchAkAreNa mamedaM kRtyaM kuru 1 yadAhuH - "jai abbhatthejja paraM kAraNajAe karijja se koii| tattha ya icchAkAro na kappai balAbhiogo a||1||" arthazca-sAdhunA svakAryArthaM niSkAraNaM paro nAbhyarthanIyo, yadi tu kAraNe-glAnAdau paramabhyarthayate-icchAkAreNa mamedaM kurviti, yadvA se-tasya kurvataH kiJcit kazcinnirjarArthI brUte, yathA kAryamahaM vidhAsye tatrApIcchAkAro, na balAtkAraH 1, atha mithyAkArarUpA dvitIyA sAmAcArI, yadAhuH"saMjamajoe abbhuTThiyassa jaM kiMci vitahamAyariyaM / micchA eyaMti viyANiUNa micchatti kAyavvaM // 2 // "
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA atha tRtIyA tathAkArasAmAcArI, yadAhuH - "kappAkappe pariniTThiyassa ThANesu paMcasu Thiyassa / saMjamatavaDagassa u avigappeNaM tahAgAro // 3 // " arthazca - kalpAkalpe pariniSThitasya, kalpaH-AcArastadviparIto'kalpaH, yadvA jinakalpAdInAM kalpa:-carakasugatAdInAM akalpaH, tasmin pariniSThitasya-jJAnaniSThAM prAptasya, sAdhavastiSThanti yeSu tAni sthAnAni-mahAvratAni teSu sthitasya, saMyamatapobhyAmADhyasya guronirvikalpaM vAcanAdau nizcayena tathAkAraH, tadukte tatheti bhaNanam 3 tathA caturthI AvazyakIsAmAcArI 4 paJcamI naiSedhikIsAmAcArI 5 yadAhuH - "AvassiyA viheyA avassagaMtavvakAraNe munninnaa| taMmi nissIhiyA jattha sejjAThANAi AyaraI // 1 // " arthazca - muneH - sAdhoH avazyagantavye kAraNe-nizcitagantavye nimitte jJAnAdyarthagamane AvazyakI vidheyA 4 yatra zayyAsthAnaM zayyAvasatistasyAH sthAnaM prastAvAt pravezarUpaM, AdezcaityAdau pravezane, naiSedhikI kuryAditi bhAvaH 5 atha SaSThI ApRcchA 6 saptamI pratipRcchA 7 aSTamI chandanA 8 navamI nimantraNA 9, yadAhuH - "ApucchaNA u kajje puvvanisiddheNa hoi paDipucchA / puvvagahieNa chaMdaNa 8 nimaMtaNA to agahieNaM 9 // 1 // " arthazca kArye sati gurorApRcchA kAryA, prabho ! idamahaM karomIti 6 guruNA pUrvaM niSedhitenAvazyaMkAryatvAt pratipRcchA, yadvA pUrvaM nirUpitena karaNakAle punaH pRcchA pratipRcchA 7 pUrvagRhItena azanAdinA sAdhUnAM chandanaM-AhvAnaM gRhNantvetaditi 8 agRhItena tu nimantraNA 9, yattavedamidaM vA yogyamAnayAmIti,
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 171 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "uvasaMpayA u tivihA nANe taha daMsaNe caritte ya / esA hu dasapayArA sAmAyArI tahAnnA ya // 1 // " arthazca - upasampad jJAnAdyarthamanyaguronizrAzrayaNaM, sA tu tredhA - jJAna 1 darzana 2 cAritra 3 rUpA, etadarthaM yuSmAnahamAzritaH, eSA tu nizcitaM dazaprakArA sAmAcArI, anyApyasti, yadAhuH - "paDilehaNA 1 pamajjaNa 2 bhikkhe 3 riya4''loa5 bhuMjaNA ceva 6 / pattagadhuvaNa 7 viyArA 8 thaMDila 9 AvassayAIyA 10 // 1 // arthazca-anyA nizIthoktA dazadhA sAmAcArI, tatra prAtaHprabhRti kramazaH pratilekhanopadheH 1 tataH pramArjanaM vasateH 2 tato'pi bhikSAcaryA 3 AgatairIryA pratikramyA 4 AlocanaM kAryaM gRhAdInAM 5 asurasuramiti bhoktavyaM 6 kalpatrayeNa pAtrakANAM dhAvanaM kAryaM 7 vicAra:-saJjJotsargArthaM bahiryAnaM 8 sthaNDilAni dvAdaza dvAdaza trINi ca evaM saptaviMzatiH 27, 9 AvazyakaM-pratikramaNaM kAryaM 10, eSA cakravAlanAmikA dazadhA sAmAcAryanyA // 70 // tathA dazadhA sAmAcArI pratidinaM 2 pAlayan sAdhuH kathamavatiSThate ityAzaGkyAha - taha vaTTamANajogaM bhavissakajje paraMmi niyajogaM / vosiraNaM cAkajje aNujANijjA ya bhAsijjA // 71 // arthaH-tathA bhaviSyatkArye parasmin-anyasmin vartamAnayogamanujJApayet-vartamAnayogamiti bhaNayet, tathA nijayogaM-AtmasaMyogaM, akAryaviSaye vyutsarga parityajya pazcAdanujJApayet bhASayedvA / tathA pratidinaM punarapyAtmAnaM kathaM sthApayatItyAha -
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA hiyayakaravattiyAe samajalabhariyAi pAvamalachin / appaM micchAukkaDaculueNa khaNaM khaNaM sohe // 72 // arthaH-tathA hRdayakarapatrikAyAM, carmamayaM jalapAtraM karapatriketyucyate, sA ceha hRdayarUpaiva, tasyAM zamajalabharitAyAM-upazamanIrapUritAyAM AtmAnaM pApamalacchannaM-pApakazmalavyAptaM mithyeti culukena kSaNe 2-samaye 2 zodhayed, AtmAnaM nirmalaM kuryAdityarthaH // 72 // tathA pUrvoktayuktyA punarapi sAdhuH kiM karotItyAha - iya vayaNAmayarasasAyabhAviyappA sayAvi gIyattho / jahajuttasamAyAro giNhai piMDaM vigayadosaM // 73 // iti-pUrvoktena prathamapraNItena vacanAmRtarasAsvAdabhAvitAtmA sadApi-nirantaramapi gItArthaH gItaM-sUtraM artha:-tasya vyAkhyAnaM tadvit sUtrArthavit yathAyuktasamAcAro-yathoktakriyAsahito vigatadoSaMdvicatvAriMzaddoSarahitaM piNDaM-azanAdikaM gRhNAti-Adatte // 73 // atha piNDaprastAvAt dvicatvAriMzaddoSAn (vyAcikhyAsuH udgamadoSAn) gAthAyugalenAha - AhAkammu 1 desiya 2 pUIkamme a 3 mIsajAe ya 4 / ThavaNA 5 pAhuDiyAe 6 pAoara 7 kIa 8 pAmicce 9 // 74 // pariaTTie a 10 abhihaDu 11 bbhinne 12 mAlohaDe a 13 acchijje 14 / aNisiTTha 15 'jjhoarae 16 solasa piMDuggame dosA // 75 //
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 173 tatra AdhAkarmAdayaH SoDazodgamadoSAH, yathA AdhAkarma-AdhAya sAdhUn SaDjIvanikAyavirAdhanAdinA pApakriyA, niruktAt yalopaH 1 dvitIyamauddezikaM tadevaM-yAvantikAdInuddizya kRtamaudezikaM 2 tRtIyaM pUtirvA, apavitrakarmakaraNamityarthaH tadyogAt pUtikarma, caH samuccaye 3 caturthaM mizrajAtaM - kiJcid gRhiyogyaM kiJcit sAdhUnAmapi 4 paJcamaM sthApanA, sAdhudAnAya pRthagbhAjane sthApyate 5 tathA SaSThaM prAbhRtikAkhyaM, vivAhAdeH pazcAtpuraHkaraNaM prAbhRtaM tena prAbhRtikA 6 saptamaM prAduSkarAkhyaM, yat AtmArthaM vastunaH prakaTIkaraNaM 7 aSTamaM krItAkhyaM, krIyate-sAdhunimittamazanAdi gRhyate 8 navamaM prAmityaM, sAdhvarthamuddhArAnItaM 9 dazamaM parAvartAkhyaM, parivartitaM sAdhvarthaM kRtaparAvartaM 10 ekAdazamabhyAhRtaM, sAdhvAlayamAnIya dattaM 11 dvAdazaM udbhinnaM, ghayadikaM vastu udbhidya-udghATya yad dIyate 12 trayodazaMmAlApahRtaM, mAlAt-maJcAderapahRtaM-sAdhvarthamAnItaM, caH samuccaye 13 caturdazaM AcchedyaM, Acchidyate-anicchato'pi putrAdeH sakAzAt sAdhudAnAya gRhyate 14 paJcadazaM anisRSTaM, na nisRSTaM sarvasvAmibhiH sAdhudAnAyAnanujJAtaM 15 SoDazamadhyavapUrakaM, svArthapAkArambhe adhikSepaH 16, evaM SoDaza piNDodgame-AhArotpattau doSAH syuriti gAthArthaH // tathA udgamaH prasUtirutpattiH prabhavaH janmeti paryAyAH // 74-75 // athotpAdanAdoSAH SoDaza, nAmataH saGkhyAtazca tAn gAthAyugalenAha - dhAI 1 dUI 2 nimitte 3 AjIva 4 vaNImage 5 tigicchA ya 6 / kohe 7 mANe 8 mAyA 9 lobhe ya 10 havaMti dasa ee // 6 //
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA puTviM pacchA saMthava 11 vijjA 12 maMte ya 13 cunna 14 joge ya 15 / uppAyaNAi dosA solasame mUlakamme ya 16 // 77 // tatrAdau dhAtrIdoSaH, dhayanti-pibanti tAmiti dhAtrI, sA tu bAlAnAM, tasyAH karma dhAtrIkarma karoti kArayati ca 1 dvitIyaM dUtIkarma, parasparaM sandiSTArthAbhidhAyikA strI dUtI tatkaraNAt 2 tathA tRtIyaM nimittaM-atItAdyarthasUcanaM 3 caturthaM AjIvanaM, AjIvo jAtyAdInAM gRhasthAtmasamAnAnAmabhidhAnataH upajIvanaM 4 paJcamaM vanIpakaM-abhISTajanaprazaMsanaM 5 SaSThaM cikitsA-rogapratIkAraH, caH samuccaye 6, tathA krodhaH-kopaH 7 mAno-garvaH 8 mAyA-vaJcanA 9 lobho-lubdhatA 10 caH samuccaye, bhavanti-jAyante dazaite-anantaroktA: utpAdanAdoSAH iti yogaH // 76 // ___ tathA ekAdazaM pUrvapazcAtsaMstavodbhavaM dAnAt prAk pazcAcca dAtuH zlAghAdi 11 tathA dvAdazaM vidyA devatAdhiSThitA sasAdhanA ca 12 trayodazaM mantraprayogaH mantro-devAdhiSThito asAdhano vA akSararacanAvizeSaH, caH samuccaye 13 tathA caturdazaM cUrNaH, cUrNo-nayanAJjanarUpaH adRzyIkaraNaM vA 14 paJcadazaM yogaH - saubhAgyAdiheturdravyasaMyogaH, caH samuccaye 15 ete utpAdanAdoSA:-dUSaNAni SoDazaH ca punarmUlakarma-garbhotpAdAdi vA iti gAthAdvayArthaH // 77 // yadAhuH iya vuttA suttAo battIsa gavesaNesaNAdosA / gahaNesaNadose dasa leseNa bhaNAmi te a ime // 78 // atha prastAvitAn dazaiSaNAdoSAn nAmataH saGkhyAtazca darzayannAha
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA saMkiya 1 makkhiya 2 nikkhitta 3 pihiya 4 sAhariya 5 dAyagu 6 mmisse 7 / apariNaya 8 litta 9 chaDDiya 10 esaNadosA dasa havaMti // 79 // tatra zaGkitaM sambhAvitAdhAkarmAdidoSaM bhaktAdi 1 prakSitaMArUkSitaM 2 nikSiptaM-nyastaM saccittAdiSu 3 pihitaM-sthagitaM 4 saMhRtaMtasmAdanyatra kSiptaM 5 dAyako-bAlAdiH 6 unmizraM - mizrIkRtaM sacittayuktaM 7 apariNataM-aprAsukAdi kAlahInaM 8 liptaM-kharaNTitaM 9 charditaMparizATimat 10, ete eSaNAdoSAH- piNDagrahaNadUSaNAni daza bhaveyuriti gAthArthaH // yadAhuH - 'solasa uggamadose'tyAdi // 1 // // 79 // ___ atha dvicatvAriMzaddoSANAM madhye SoDaza piNDodgamadoSAH, teSvAdyamAdhAkarma, tadvicAraM gAthAsaptakenAha - sAhunimittaM bhattAi jaM gihI kuNai taM ahAkammaM / sacittassAcittIkaraNamacittassa vA payaDaM // 80 // uddisiyaM taM tu kurAiyassa dahiulavaNAi uddisiya / ahakammajuaM pUDU mIsaM kayamappajaijogaM // 81 // muNijoggaM Thavai pihu jaM sA ThavaNA imA u (sA ThavaNA payaraNe u / pAhuDiyA) sAhuvaogAya thiraM duyaM va jaM pagaDaNaM kuNai // 82 // pAoraNa dIvAI payaDaNaM dei vatthuNo majjhe / kIyaM tu mullagahiyaM pAmiccayamuddhiyaM jaM tu // 83 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA pariyaTTiyaM imaM puNa jaM dijjai gahiya vatthuNA vatthu / taM abhihaDaM jamANiyamannaThANAu muNikajje // 84 // ubbhinnaM kUDAisu ghayAi dANAya maTTiyA bhihddN| mAlohaDaM jahatthaM parAu haDa gahiyamacchijjaM // 85 // aNisiTuM bahusaMtiyamegeNaM dinnamaha'jjhoyarao / Ayariyassa niyaTThA sAhu nimittaM uvari pUro // 86 // yatra gRhI-gRhastho yadA bhaktAdi-caturvidhamazana 1 pAna 2 khAdima 3 svAdima 4 rUpaM, tatrAzanaM zAlitaNdularUpAdi 1 pAnaM sauvIratanduladhAvanAdi 2 khAdima-phalapuSpAdi 3 svAdima-haritakIzuNThyAdi 4 sAdhonimittaM yatiyogyaM karoti-niSpAdayati tad AdhAkarma, athavA sacittasya-aprAsukasya acittIkaraNaM-prAsukakaraNaM vA-athavA acittasya prAsukasya prakaTIkaraNaM tadapyAdhAkarma, asya catvAri nAmAni, yathA AdhAkarma 1 adha:karma 2 AtmaghnaM 3 Atmakarma ceti 4, eteSAmetattrayArthaH piNDavizuddheravaseyaH, yadAhuH - 'aTThavi kammAiM ahe baMdhai' ityAdi / tathA ca tatsUtraM-AhAkammaM NaM bhuMjamANe samaNe niggaMthe ki baMdhai kiM pakarei kiM ciNai ?, go0 ! AhAkammaM bhuMjamANe AuavajjAo satta kammapagaDIo siDhilabandhaNabaddhAo dhaNiyabandhaNabaddhAo pakarei, hassakAlaThitIAo dIhakAlaThitIAo pakarei, mandANubhAvAo tivvANubhAvAo pakarei, appapaesaggAo bahupaesaggAo pakarei, AuyaM ca NaM kammaM siya baMdhai siya no baMdhai, asAyAveyaNijjaM ca NaM kammaM bhujjo 2 uvaciNai" ityAdi // 80 // __atha dvitIyamauddezikAkhyamAha - tu punaH tadauddezikaM yatra kUrAdiodanAdi dadhnA sAdhu sAdhumuddizya ullavaNaM-pavitrIkaraNaM 1, idamauddezikaM
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 177 trayodazadhA bhavati 2, atha tRtIyaM pUtikarma, adhaHkarmayutaM-sahitaM pUtiapavitraM 3 atha mizra-AtmayogyaM yatiyogyaM ca kRtaM 4 // 81 / / atha paJcamaM dUSaNamAha-gRhI yanmuniyogyaM pRthak sthApayati sA( sthApanA 5) eSA tu punaH prAbhRtikA (prakaraNasyotSvaSkaNAvaSvaSkaNe) sthApanA prAbhRtiketyarthaH 6 atha SaSThaM (saptamaM) prAduSkaraNaM, tad dvibhedaM-prakaTakaraNaM prakAzakaraNaM ca, tatra prakaTakaraNaM sAdhUpayogArthaM deyaM vastu sthitaM nizcalaM drutaM zIghraM yat prakaTanaM sAndhakAragRhAt bahistAt karaNaM athavA cullasya prakaTakaraNam // 82 // ___ atha dvitIyaM prakAzakaraNAkhyaM nirUpayati-yatra dIpAdinA yadvastuno gavAkSakuDyacchidrAdikaraNena prakaTanaM tat prakAzakaraNAkhyaM, asyobhayathApi prAduSkaraNaM nAma, yat satimire gRhe-sAndhakAragRhe acakSurviSayabhikSAyA agrahaNAt zramaNArthamazanAdInAM prakaTanamiti yogaH 7, atha krItamaSTamaM, yat deyavastunaH krayaNaM krItena-mUlyena 8 // atha navamaM prAmityaM yat yatiyogyamucchinnaM gRhItvA dadAti 9 // 82 // atha dazamamAha - dazamaM parAvartitaM yad dravyaM durgandhaM ghRtAdi dattvA sugandhaM ghRtaM gRhItvA dadAti vastunA-dravyeNa ghRtAdirUpeNa vastu-ghRtAdirUpaM parAvRttya gRhNAti tat 10 / athaikAdazamabhyAhRtaM yad gRhiNA svaparagrAmAdeH AdizabdAd dezapATakagRhAderapi (AnIya) munaye yaddIyate 11 // 83 // atha dvAdazaM bhaNati - atha dvAdazamudbhinnaM yatra kuTAdiSughRtatailabhAjaneSu tailAdidAnArthaM chagaNamRttikAdi viliptaM udbhidya-udghATya dadAti tad udbhinnaM 12 / atha trayodazaM mAlApahRtaM tatra mAle-maJce gRhoparitanabhAge zikkakAdiSu ca bhUmigRhAdiSu vA kumbhIkoSThakAdiSu ca pANiutpATanAt adhobAhuprasAraNAcca yad dIyate tat 13 / atha caturdazamAcchedya-uddAlya bhRtyAdibhyaH sakAzAt balAdapi gRhItvA dadAti
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 14 // 85 // atha paJcadazaM vakti-paJcadazaM anisRSTaM syAt yatra bahusantikaManekasatkaM bahUnAM vastu bahubhiradattamananumataM vA teSAM madhyAdekena dattaM tat, yadAhuH"duNhaM tu bhuMjamANANaM, ego tattha nimaMtae / dijjamANaM na icchijjA jaM tatthesaNiyaM bhave // 1 // " 15 / atha SoDazamadhyavapUrakAkhyaM, yatra yAvadarthino yAcakAH sAdhavo munayo vA satIthikAzca tadarthaM sthAlyAmavatArayati prakSipati pazcAt tat, ayamartho-nijArthaM sthAlyAM dhAnyaM prakSipya pazcAt sAdhunimittaM tadupari kSepaH 16 // 86 // ete SoDazodgamadoSAH gRhasthAzritA uktAH, samprati utpAdanAyAH SoDaza doSAn gAthApaJcakenAha - dhAiyaiyakammaM muNI nimittaM ca kuNai bhikkhaTTA / AjIvI kulasippAiM paresu appA tahA kahito // 87 // vippAINaM bhattesu tassarisaM payaDaMtu jaM giNhe / vaNimagapiMDo osahakaraNeNa tigicchapiMDo u // 8 // koho tapphalakahaNaM mANo sehuvva laddhitutikaraNaM / mAyAi vivihaveso lobho bhikkhaTTa bahu bhamaNaM // 89 // puTviM piyAi sasurAi pacchimaM kuNai sarisasaMbaMdhaM / jo so saMthavapiMDo vijjAipauMjaNe paMca // 10 // vijjA javAisajjhA maMto emeva aMjaNAi puNa cunnaM / jogo levAikammaM mUlakammaM tu rakkhAI // 11 //
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 179 yatra muniH-sAdhuH dhAtrIkarma dUtIkarma tRtIyaM nimittaM-nimittakaraNaM ca yatra bhikSArtha-AhArArthaM karoti tatraitaddoSatrayaM syAt, tadyathA-yatra bAlasya dhAtrIkarmANi-dhAtrIkAryANi bhikSustanoti AtmanA pareNa vA kArayati tAni dhAtrIkarmANi, tAstvAgame dhAtryaH paJcadhA, yadAhuH - "bAlassa khIramajjaNe"tyAdi, tatra kSIradhAtrI 1 majjanadhAtrI 2 krIDotpATanadhAtrI 3-4 aGkadhAtrI 5 / atha dvitIyaM dUtIkarma, yatrAnyo'nyasya sandiSTArthaM guptaM vA nirUpyate tat, yadAhuH"kahiya miho saMdesaM payaDaM chaNNaM ca saparagAmesuM / jaM kahai liMgajIvI sa dUpiMDo aNatthaphalo // 1 // 2, tRtIyaM nimittakarma, yatra bhikSurbhikSArthamAhAravastrapAtrAdInAM lipsayA nimittaM-jJAnavizeSaM lAbhAlAbhaM nirUpayati tat, yadAhu:"jo piMDAinimittaM kahai nimittaM tikAlavisayaMpi / lAbhAlAbhasuhAsuhajIviyamaraNAi so pAvo // 1 // 3, athAjIvAkhyaM caturthaM, yatra yatirAtmanaH kulaM kathayaMstathA pareSu zilpAdi darzayan piNDaM gRhNAti tat, yadAhu:"jaccAidhaNANa puro tagguNamappaMpi kahiya jaM lahai / so jAikulagaNakammasippaAjIvaNApiMDo // 1 // 4, // 87 / / atha paJcamaM vanIpakAkhyaM nirUpayati-viprAdInAM bhakteSubrAhmaNAdInAM vatsaleSu janeSu tatsadRzaM tadbhaktaM vA''tmAnaM prakaTayanspaSTIkurvan piNDaM gRhNAti abhilaSati ca tat, yadAhuH - "piMDaTThA samaNAtihimAhaNakiviNasuNagAibhattANaM / appANaM tabbhatta daMsei jaM so vaNImagutti // 1 // " tatra viprAH-brAhmaNAH zramaNAH nirgranthabauddhatApasaparivrAjakAdayazca
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA te paJca proktAH, yadAhuH "niggaMtha 1 sakka 2 tAvasa 3 gerua 4 AjIva 5 paMcahA smnnaa| tami ya niggaMthA te je jiNasAsaNabhavA muNiNo // 1 // sakkA ya sugayasissA je jaDilA te u tAvasA gIyA / je dhAurattavatthA tidaMDiNo geruA te u // 2 // je gosAlagamayamaNusaraMti bhannati te u AjIvA / samaNattaNaM khu bhavaNe paMcavihaM tA pasiddhamimaM // 3 // " 5, atha SaSThaM cikitsAkhyaM AviSkaroti-asau cikitsApiNDo bhavati, asau kaH?-yaM piNDaM sAdhurauSadhakaraNena-bheSajavidhAnena kathanena vA labhate saH, tatra sA cikitsA dvedhA-sUkSmA 1 bAdarA ca 2, yadAhuH - "bhesajja vijjasUaNa uvasamaNa vamaNamAikiriyaM vA / AhArakAraNeNavi duvihaM tigicchaM kuNai mUDho // 1 // " 6 // 88 // krodhAdipiNDasvarUpaM nirUpayati-krodhapiNDaH krodhayogAt piNDo'pi krodhaH, yathA daNDayogAt puruSo'pi daNDaH, tarhi krodhapiNDaH, yadAhuH"vijjAtavappabhAvaM nivAidhUaM balaM ca se naauN| mRNavi kohaphalaM deti bhayA kohapiMDo so // 1 // " tatra krodhe ghRtapUropalakSitasya kSapakatapasvino nidarzanaM, taccedaMhastakalpe nagare yatireko mAsakSapaNapAraNakadine mRtakabhaktotsave dhigjAtIyagRhaM gataH, viprebhyo dIyamAneSu ghRtapUreSu cireNApyalabdhabhikSaH, kopAdanyasmin dAsyati ityuktvA nirgato, daivavazAt tatra dvitIyaM mAnuSaM vipannaM, sAdhurapi tathaiva tanmAsike'pi gataH, tathaiva dRSTvA tadevoktvA punazcalito yAvat tRtIyaM mRtaM, sAdhurapi tathaivAnyasmin dAsyatIti
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 181 jalpan gataH, tRtIyavAraM dvArapAlena dRSTaH, tena ca gRhAdhipasya niveditaM, so'pi maraNabhayAt sAdhu kSamayitvA yathecchaM ghRtapUraiH pratilAbhitavAniti krodhapiNDa: 7 / atha mAnapiNDamAha-mAno-mAnapiNDaH, ko'rthaH ?-mAnena utpAditaH piNDa: mAnapiNDa:, sa ca ziSyavat 'laddhituDIkaraNaM' labdhyAH spardhIkaraNaM, yadAhu:"laddhipasaMsuttaio pareNa ucchAhio avamao a / gihiNo'bhimANakArI jaM maggai mANapiMDo so // 1 // " atra mAne sevatikAbhirupalakSitasya kSullakasya nidarzanaM, tadidaMkozalAdideze giripuSpite nagare sevatikotsave taruNazramaNAdInAM saMlApaH, ekenoktaM-adya baDhyo'pi sevatikA labhyante, paraM yaH prAtarapyAnayati sa labdhimAn, apareNoktaM-kiM ghRtaguDarahitAbhiH stokAbhizca ?, tata ekaH kSullako'vAdIt-ahamidRzIstA AneSyAmIti kRtapratijJo dvitIyadine tadarthI ibhyagRhe tAdRzIstA nirIkSya tadgRhiNI vividhoktibhiH prArthitAmapyadadatI sAhaGkAramAha-yathAtathA'pyahamimA grahISye, tayoktaM-yadyevaM bhavati tadA nAsA gharSaNIyA, kSullako'pi tatpati sabhAsInaM kuto'pi jJAtvA ko bhavatAM devadattAkhya iti apRcchat, tairuktaH kiM tena ?, so'pyAha-kiJcittaM yAciSye, te'pyUcuH-zUnyagRheSu sukumArikA vilokayati, tadapahAsAmarSAdevadattaH svayamAha-vada bho ahamasmi, yadi teSAM SaNNAM na saptamaH tadA vacmi, te sarve'pi savismayamUcuH-ke te SaT ?, sa Aha - "zvetAMguli 1 rbakoDDAyI 2, tIrthasnAtA ca 3 kiGkaraH 4 / hadano 5 gRdhrAvariSI 6, SaDete gRhiNIvazAH // 1 // " tatrAdyaH-ekaH kulaputraka: priyAnirdezakArI prage'pi kSudhA" yAcitabhojanaH zayanasthayA patnyA bhaNito-yadi bhokSyate tadA culhI
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA bhasmApanIya jvalanendhanAdyAnayanena zIghra bhojayAmi iti nityaM tathA kurvan culhIbhasmApanayanAt jAtazvetAlirlokena zvetAGgulirucyate 1 / bagoDDAyI yathA kazcit priyAbhaktaH patnyA bhaNitaH-taDAgAt pratyahaM tvayaiva jalamAneyaM, tataH sa tat kurvan dine lajjamAnaH andhakAre taDAgaM yAti, bakAzcoDDIyante, iti lokena bakoDDAyItyucyate 2 // atha tIrthasnAto yathA kazcit kAntAyattadeho yAcitasnAnaH patnyoce-gaccha sAmagrI gRhItvA tatraiva sarittIre snAtvA zIghramAgaccheH iti, sa tatra snAnakaraNAt lokena tIrthasnAta ityucyate 3 / atha kiGkaro, yathA ekaH priyAnurAgI prAtarutthAyapriye ! kiM karomItyAha, tayA ca SaNDaNapiSaNajalAdyAnayanAdezAnAM karaNaM, teSu kiM karomIti bhaNanAt lokena kiGkara ityucyate 4 / hadano, yathA ekaH kulaputrako bhAryAdezAt arbhakAnAM krIDApanamUtrotsargAdividhAnatatpotakakSAlanakaraNena durgandhavastro lokena hadana ityucyate 5 / atha gRdhrAvariSI, yathA kazcid bhojanopaviSTo vyaJjanatakrAdiyAcane nijamahilayA gRhakarmavyApRtayA sAdhikSepaM gRhANetyukto gRdhra iva riMSan 2 tadAsannaM yAtIti lokena gRdhrAvariSItyucyate 6, tadete SaD gRhiNIvazA iti (tenoktaM-nAhaM tathA, tataH) kSullaka Uce-yadyevaM tarhi ghRtaguDAnvitAH prabhUtAH sevatikA dehi me nijagRhAt, atha utthAya kathitapatnIvRttAntaM kSullakaM dvAre avasthApya gRhiNIM cAkAryaM vyapadezena mAlAmAropya utsAritaniHzreNikaH (sa tA dadau) kSullakaH svanAsAGgalIgharSadarzanena tasyApi jJApitanAsAgharSamAkArya sevatikA lalau ityevaM mAnapiNDa: 8 / ___ atha mAyApiNDaH, yatra mAyayA vaJcanena parapratAraNabuddhayetiyAvat vividharUpaM nAnArUpaM nAnAkAraM kANakubjAdyanekasvabhAvaM veSaM-aGgAdisaMsthAnamAhArakAraNe - azanAdilAbhAya kriyate sa mAyApiNDaH, yadAhuH - "mAyAi viviharUvaM (sAhU) AhArakAraNeNa kuNai" iti, mAyAyAM
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 183 ASADhabhUternidarzanaM, yathA rAjagRhe siMharatho rAjA, anyadA tatrAgatA dharmarucaya AcAryAH, vividhajJAnI ASADhabhUtiviharan naTagRhaM gataH, tatraikamodakalAbhAdeSa sUrINAmiti vicintya kANIbhUya dvitIyaM jagrAha, asAvupAdhyAyasyeti kubjarUpeNa tRtIyamAdAt, saGghATikasAdhorasAviti kuSThikarUpeNa caturthamagrahIt, tacca gavAkSasthanaTena dRSTaM, cintitaM-aho bhavyo'sau naTo bhavatIti saGgrahArthaM tamAkArya yatheSTaM modakAMzca dattvA nityamatrAgantavyamiti bhaNitavAn, atha rUpaparAvartAdilabdhimAnasau tathopacaraNIyo yathA matputrIraktaH sadA asmadgRhamAyAtIti naTena zikSitaM tathA patnyAH, sa nityaM gRhamAgacchan tathA svaputryA lobhito yathA AmaghaTa ivAmbhobhibhinno yathA gurUnavagaNayya muktavratastAM pariNItavAn, tathA asya pazyato madyAdikaM nAsevyaM (iti nyayaMsIt) anyadA vividhanaTAvRto nRpagRhe gatvA tatra dUtavyAkSepAdvalito, nirvyajanamiti vIkSitA naTena naTIstAvatpItamadyAH, visaMsthulAM svapatnI vilokya viSayavirakto nirgacchannasau naTIbhistAbhiryAcito jIvanopAyaH, saptAhena zrIbharatacakrinATakaM navyamakarot, tacca rAjJe nivedya labdhAbharaNapAtrAdisamudAyaH svayaM bharatIbhUya cakrotpattidigvijayarAjyAbhiSekAdicaritaM nATitavAn yAvadAdarzagRhaM gataH, tatra cAGgulIyakaratnapAtAt tayaiva bharatabhAvanayA labdhakevalAloko gRhItadravyaliGgo rAjAdIn sambodhya pAtrIkRtarAjasutapaJcazatyAH pradattavrato bhavyo lokamabodhayat, evaM modakagrahaNAt sa mAyApiNDa: 9 / atha lobhapiNDaH, yatra lobhena-lampaTatayA bhikSArthaM bhikSAkuleSu bahu-prabhUtaM bhramaNaM-aTanaM saH, tatra lobhe kesarakayaterudAharaNaM, yathA campAyAM yatireko mAsakSamaNapAraNe utsavadine siMhakesarakamodakAbhigrahI
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA viharan tadalAbhAt saJjAtakliSTAdhyavasAyaH kesarAneva dhyAyan rajanIyAmadvayaM babhrAma, yAvadekena zrAvakeNa vijJAtatadbhAvena pradattaM modakaM sthAlena, bhagavan ! purimA? mamAsti pUrNo na veti pRSTaH, sa dattopayogo yAvadUrdhvamIkSate tAvaccandradarzanAdardharAtraM vijJAya lajjitaH samyagbodhito'smIti zrAvakaM jalpan nagarAnte'tikramya modakAn vidhinA pariSThApayan zuddhAdhyavasAyavazAt kevalAlokamApa, yadAhuH"kohe ghebarakhavago mANe sevaiyakhuDDago nAyaM / mAyAi asADhabhuI lobhe kesarIya sAhutti // 1 // " 10 // 89 // atha saMstavadoSaM nirUpayati-saMstavapiNDaH saH, kaH ?, yatra pUrvasmin-Adau dAtAraM dAnAt pUrvakAle saMstavanaM pUrvasaMstavaH tathA pazcAd-uttarakAle dAnAnantaraM saMstavanaM pazcAtsaMstavaH, pUrvaM pitAjananIbhrAtRbhaginyAdipUrvasambandhAt pUrvasaMstavaH, tathA zvazurakazvazrUkalatraputrAdInAmAtmaparayorvayastAruNyarUpAdyavasthAsadRzI-samAnAM nirUpya jJAtvA sambandhapUrvakaM stauti sa pazcAtsaMstavaH, sa ca punarmUlato guNastutirUpaH saMstavazca, tathA vidyAdiprayojye paJca doSA bhavanti // vidyAdayaH paJca doSAstvamI // 90 // vidyA 1 mantraM 2 aJjanaM 3 cUrNayogaH 4 rakSAdizca 5, tatra devyadhiSThitAkSarapaGktirvidyA jApahomAdi sAdhyA strIdevatA ca, piNDArthaM doSA yasyAM tat tathA, mantro vidyAyA viparyayalakSaNo'sAdhanaH devatAdhiSThitazca, tasyApi piNDArthakaraNAd doSaH, tathA aJjanAdayaH antardhAnAdiphalAH tirodhAnavazIkaraNAdikAryasAdhakAH 3 tathA cUrNAni locanAJjanabhAlatilakAdIni tathA saubhAgyadaurbhAgyakarAH zrIcandanadhUpadravyAdivizeSAH pAdapralepacaraNalepamukhyA yogAH syuH, tathA tu punarmUlakarma rakSAdimUlikAbhiH prasiddhAbhiH saubhAgyArthaM rakSAkaraNamidaM mUlakarma, ete
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA vidyAdayaH paJca doSAH, yadAhuH - "iya vuttA suttAo battIsa gavesaNesaNAdosA / gahaNesaNadose dasa leseNa bhaNAmi te ya ime // 1 // " // 91 // dosA saMkAi saMkiya makkhiyaM mahudagAisaMsiTuM / tasathAvaresu ThaviyaM acittamavi hoi nikkhittaM // 12 // pihiyaM sacittathagiyaM sAhariyaM bhAyaNaTThiyamajogaM / nikkhiviUNa sacitte viyara jaM teNa patteNa // 13 // dAyagayaM jaM dinnaM nigaDiya kaMpaMta pAuyaThiehiM / bAlathaviraMdhapaMDagamattakuNikhaMjajariehiM // 14 // khaMDagapIsagaloDhagapiMjagakattagaviloDagAIhiM / velAmAsavaIe sabAlavacchAi itthIe // 15 // khaMDAikaNAijuyaM ummissaM pariNayaM na jaM phAsuM / mahumAivilitteNaM karAiNA dei taM littaM // 16 // chaDuMteNa ya dinnaM chaDDiyamiya huMti dosa bAyAlA / gihijaiubhayappabhavA uggamamAI tahA kamaso // 17 // atha gaveSaNAyA daza doSAH prarUpyante, doSANAmAdhAkarmAdInAM zaGkAyAM piNDagrahaNe zaGkitagrahaNe zaGkitaM syAt, asya catvAro bhaGgAH, tadyathA - zaGkitagrahaNaM zaGkitabhogaH 1 azaGkitagrahaNaM zaGkitabhogaH 2 zaGkitagrahaNamazaGkitabhogaH 3 ni:zaGkitagrahaNaM niHzaGkitabhogaH 4 / atha mekSitaM, mrakSitaM dvedhA-sacittAcittayormadhUkAdivastunoryogAt, saMsRSTaMsacittamrakSitaM yat karAdi tat prakSitamityarthaH, tathA trasasthAvareSu sthApitaM samastamacittamapi-prAsukamapi nikSiptaM bhavati tat, tatra vasA dvIndriyA zaGkitA prakSitaM dvadhA- tat prakSitamityavati tat, tatra
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA dayaH sthAvarA ekendriyAdayaH tairyukte acitte'pi // 12 // atha pihitAkhyaM dUSaNaM nirUpayati, tatra sacittAcittAbhyAM sthagitaMAcchAditaM, etac-caturbhaGga, tadyathA-sacittena sacittaM pihitaM 1 acittena sacittaM 2 sacittena acittaM 3 acittena acittamiti 4, tatra bhaGgatrayamazuddhaM, caturthe bhane gurulaghurUpAzcatvAro bhaGgAste'pi piNDavizuddhe yAH, granthagauravabhayAnneha likhitAH, atha saMhRtAkhyadoSamAha-tat saMhRtAkhyaM yat pRthvIkAyAdau bhAjane ayogyaM dAnAnucittaM mRttikAjalatuSAdi dAtumanabhipretaM vA karoTikAderbhAjanAdapareNa riktIkRtamAtRkeNaiva dadAti-deyaM vastu sAdhubhyo yacchati, gRhastha iti zeSaH // 13 // atha dAyakAkhyadUSaNaM gAthAyugmena nirUpayati, tatra yadi dAturgatamevaMvidhena vakSyamANena dattaM taddAyakAkhyamityarthaH, kena ?-nigaDitAdinA, nigaDito-lohamayAdipAdabandhanAditaH kampamAnAGgaH pAdukArUDhaHkASThAdimayopAnaccaTitaH taiH, tathA bAlasthavirAndhapaNDakamattakubjakakhaJjajvaritairapi, tadyathA-bAlo'vyakto vA SaSTikAntarvartI, sthaviro vRddhaH, sa ca saptatervarSANAmupari, andho dRSTirahitaH, paNDago napuMsako, matto madirAvihvalaH, kUNika:-kubjaH, khaJjaH-caraNarahitaH, jvarito-rogavAn, taiH // 94 // tathA udUkhalamuzalAbhyAM yA sacittaM zlakSNayati khaNDIkaroti tayA dIyamAnaM na gRhyate, tathA yA ca pinaSTi-zilAyAM tilalavaNajIrakAdi mRdnAti, tathA loDhakaH kasiloDinyA kaNakena niSkulaM karoti, piJjaka: rutaM piJjanena mRdukaraNaparaH kartakaH-puNikAbhiH sUtrakaraNaparaH, viloDagAbhirviloDanaM karAbhyAM punaH punaH rutasUkSmakaraNamebhirapi deyaM na grAhyaM, tathA viloDanaM dadhyAdimathanaM ca, tathA velAmAsavatyAH kAlaH, rajasvalAyA ityarthaH, tathA ca yA strI sabAlA-stanopajIvizizukA tathA
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 187 prastAvAt garbhiNyA aSTamAsakagarbhavatyAH, ebhirdoSaiH sAdhunA dAtuH sakAzAt piNDo na grAhyaH // 15 // ___ athonmizrAkhyaM vivRNoti, atha khaNDAdhucitaM-yogyaM kaNAdyaiH sacittamayogyaM yatra dve vastunI ekIkRtya sAdhave dIyate tadunmizraM, atraikIkaraNaM mIlanamAtramevAvaseyaM, asminnapi doSe caturbhaGgI, yathA sacittena sacittaM mizraM 1 evamacittena sacittaM 2 sacittenAcittaM 3 acittenAcittaM 4, eSvAdibhaGgatrayaM na kalpate, caturthaH zuddha eva, atha apariNataM-apariNatAbhidhAnaM yatra dAtavyaM vastveva dravyameva aprAsukaM, athavA etadazanAdi grAhakasya sAdhormanasi nirdoSaM pariNataM dvitIyasya sadoSaM pariNataM, atha liptaM madhunA, AdinA dadhikSIratakraM, anena ca viliptena lepayuktena yaddadAti talliptam // 96 // atha chabitAkhyamAviSkaroti-chaditaM-charditAbhidhAnaM dUSaNaM syAt, tat kiM yadazanAdi-bhaktapAnaprabhRti parizATI-bhUmau paripatadavayavaM sad AdIyate tat, etasmin chadite doSe milite sati pUrvoktA dvicatvAriMzadoSA bhavanti, atra vArakamantrikathAnidarzanaM pUrvaM vyAkhyAtamevAsti / te ca yathAsaGkhyaM SoDaza 2 daza gRhasthayatitadubhayaprabhavAH, ko'rthaH ?-SoDaza udgamadoSAH gRhasthaprabhavAH, gRhiNA prAyeNa teSAM kriyamANatvAt, tathA sAdhuprabhavAH SoDaza, teSAM sAdhunaiva vidhIyamAnatvAt, tathA gRhisAdhujanyA dazaiSaNAdoSAH, zaGkitadoSasya sAdhubhavatvAt apariNatadoSasya ca sAdhujanyatvAt, zeSANAM ca gRhiprabhavatvAt, tathA paJca grAsaiSaNAdoSAH tAn agre vakSyati, yadAhuH - iha "solasa solasa dasa u uggamauppAyaNesaNAdosA / gihisAhuubhayapabhavA paMca u ghAsesaNA hoi // 1 // " // 97 / /
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA uktAH piNDadoSAH, atha piNDagrahaNalAbhamAha - piMDo deho bhannai tassa uvaTuMbhakAraNaM davvaM / egamaNegaM piMDa asaNAi pAuMchaNAIyaM // 18 // piNDa:-piNDazabdena deha:-kAyo bhaNyate-kathyate tasya-dehasyopaSTambhakAraNe-AdhAranimitte piNDaM dravyaM syAt, tat piNDadravyamekamanekaM ca, yathA ekamazanAdi anekaM pAdaproJchanAdi // 98 // tadekamanekaM vivRNoti - asaNAIyA cauro pAuMchaNa vattha pattakaMbalayA / sijjAyarapiMDo uNa na kappae rAyapiMDavva // 19 // haNaNaM payaNaM kayaNaM na kuNai na ya kAravei annapi / aNujANai na kuNaMtaM eyA nava hu~ti koDIu // 100 // suvisuddhAhAreNaM sAhUNaM niccameva uvavAso / desUNapuvvakoDiMpi pAlayaMtANa sAmannaM // 101 // atha tatra piNDe nava koTayo bhavanti, tAstvimA vakSyamANAH, hananaM vadhaH pacanaM pAkaH krItaM-mUlyagRhItaM AtmanA na karoti apareNa na kArayati anyaM kurvantaM nAnujJApayati, ekasmin hanane trayaH karaNakAraNAnumatirUpAH, evaM pacane krIte'pi, mIlitAH nava koTayo bhavanti, yadAhuH"ee puvvAbhihiyA dosA savvevi navasu koDIsu / bheyappabheyajuttA saMkheveNaM avayaraMti // 1 // " // 99-100 // nirdoSapiNDagrahaNe sAdhUnAM yo lAbhastamAha - sutarAM-atizayena vizuddho-nirdoSaH suvizuddhaH evambhUto ya AhAraH prANAdhArastena sAdhUnAM
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA mahAtmanAM nityameva-sadaivopavAsaH-abhaktArthaH, kathambhUtAnAM sAdhUnAM ?dezonapUrvakoTiM zrAmaNyaM-cAritraM sAdhutvaM pAlayatAM // 101 // atha piNDAdhikAre pAnakagrahaNavidhimAha - giNhijja AranAlaM aMbiladhoaNatidaMDaukkaliyaM / vannaMtarAipattaM phAsuasalilaMpi tadabhAve // 102 // piNDagrahaNasamaye sAdhurAranAlaM-avazrAvaNaM gRhNIyAt AmbilaMkAJjikaM tandulAdidhAvanaM tridaNDotkalitamuSNodakaM varNAntarAdiprAptaM anyat prAsukajalamapi gRhNIyAditi yogaH, paraM tadabhAve-tasyoSNodakasyAprAptau, yadAhu:"usseima 1 saMseima 2 taMdula 3 tila 4 tusa 5 javodagA 6 ''yAmaM 7 / sovIraM 8 suddhaviyaDaM 9 aMbaDa 10 aMbADaya 11 kaviTuM 12 // 1 // mAuliMga 13 dakkhA 14 dADima 15 khajjura 16 nAliyara 17 kayara 18 badaraphalaM 19 / AmalayaM 20 ciMtApANagAI 21 paDhamaMgabhaNiyAiM // 2 // " kiJca - annajalaM uNhaM vA kasAyadavvehiM mIsiyaM vAvi / kappai jaINa nanaM suvihiyakappaTThiyANaM 2 ca // 1 // sIodagaM na sevijjA, silAvuTuM himANi ya / usiNodagaM tattaphAsuaM, paDigAhijja saMjae // 2 // usiNodagaM tidaNDukkaliyaM phAsuajalaM tu jaikappaM / navari gilANAikae paharatigovari dhareyavvaM // 3 // jAyai sacittayA se gimhami ya paharapaMcagassuvari / caupaharuvariM sisire vAsAsu jalaM tipaharuvari // 4 // // 102 //
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA azanAdi gRhItvA pazcAt kaM vidhi tanute ityAzaGkyAha - iya vihariya vasahi gao iriyaM AloaNA ya gurupurao / kAuM pehiya bhUmi muttuM bhattAi namai jiNe // 103 // iti-AgamanirUpitayuktyA vihRtya-nirmalapiNDaM gRhItvA vasati gataH-upAzrayadvAraM prAptaH piNDAdi pramAM niSedhikApurassaraM vasatimadhye pravezaM vidhAya IyA~ pratikrAmati, tadanu gurupurata AlocanAM kRtvA bhUmi-maNDalIsaMsthAnaM pratilikhya tatra pAtrakANi muktvA bhaktAdyarthaM jinAn namati, zakrastavaM paThatItyarthaH, yadAhuH - "iya samayavihisuddhaM piMDaM giNhittu vasaidAraMmi / pajjatte paribhAviya pammajja nisIhiyA kuNai // 1 // sajjAmajjhe pavisiya paDilehiya maMDalIya jaM ThANaM / vaccai ya gurusayAse iriyAvahiyaM paDikkamai // 2 // kAussagge ciMtai kameNa aiyAranivahamAvannaM / jaM bhattapANavisayaM gamaNAgamaNassa visayaM ca // 3 // pAriyakAussaggo cauvIsathayassa ciMtaNaM kAuM / gamaNAgamamAloiya avvakkhittassa guru purao // 4 // ujjupanno aNuvviggo, avvakkhitteNa ceyasA / Aloe gurusayAse, jaM jahA gahiyaM bhave // 5 // vakkhitta 1 parAhutte 2 pamatte 3 mA kayAi Aloe / AhAraM ca karataM 4 nIhAraM vA 5 jai kareD // 6 // avvakkhittAutto u, saMtabuddhinAUNaMti jANiyA / aNunnavittu mehAvI, Aloijja jayaM jaI // 7 // jaM kiMci durAloiyamaNesaNijjaM bhavejja bhattAI / tappaDikkamaNanimittaM ussaggaM kuNai iya vihiNA // 8 //
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 191 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA icchAmi paDikkamiuM goaracariAe evamAIyaM / uccAriUNa suttaM kayaussaggo viciMtei // 9 // aho jiNehiM asAvajjA, vittI sAhUNa desiyA / mokkhasAhaNaheussa, sAhudehassa dhAraNA // 10 // pArei namukkAreNa tayaNu cauvIsajiNathavaM bhaNai / paccakkhANaM niyamaM puvvakayaM ittha pAreD // 11 // " amuM pUrvoktavidhi niSpAdya punaH kiM kurute tadAha - kayasajjhAo ya khaNaM vIsamiya nimaMtiuM gilANAI / pottiM pehiya bhaNiuM navakAraM bhuMjai payAse // 104 // kRtasvAdhyAyo munirjaghanyato gAthASoDazakavihitasvAdhyAyaH kSaNaM kSaNamAtraM vizramya glAnAdIn nimantrayitvA-AkArya potikA pratilikhya namaskAraM ca bhaNitvA-namaskAramantramuccArya prakAzenAndhakAre bhojanaM karoti, sAdhuriti zeSaH, yadAhuH - "muMcai bhattaM pANaM sammaM jiNaNAhavaMdaNaM kuNai / solasasilogamANaM jahannayaM kuNai sajjhAyaM // 1 // khaNamittaM vIsAmaM karei ciMte aNuggahaM jai me / kuvvaMti gilANAI tatto hujjAmi kayakicco // 2 // jaha abbhaMgaNalevo sagaDakkhavaNANa juttIo hoi / iya saMjamabharavahaNaTThayAe sAhUNamAhAro // 3 // je ceva andhayAre dosA te ceva saMkaDamuhaMmi / parasADIbahulevADaNaM ca tamhA pagAsamuhe // 4 // // 104 // atha piNDadoSAdhikArAdiha dvicatvAriMzaddoSA: nirUpitAH, zeSAH saMyojanAdayo grAsaiSaNAdoSAH paJca, yatervidhinA gRhItasyAhArasya vidhinaiva
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA grAsaH kAryaH, ataste nirUpyante - saMjoyaNA pamANe iMgAle dhUma'kAraNe ceva / bhoyaNadose paMca u samayapasiddhA ime vajje // 105 // khaMDAi maMDagAisu saMjoyai bhuMjaI pamANa'hiyaM / saMsaMto niMdato jimai ya chakkAraNAbhAve // 106 // tatra paJcasu grAsaiSaNAdoSeSu Adau saMyojanAdoSaH 1 tathA pramANaMpramANAtikramarUpaM sa eva dvitIyaH 2 tathA tRtIyaH aGgAranAmA 3 caturtho dhUmanAmA 4 paJcamastu kAraNanAmA 5, ete paJca doSAH samayaprasiddhAHAgamanirUpitAH tAn varjayet sAdhuriti zeSaH // 105 // teSAmeva paJcadoSANAM vyAkhyAnaM kurute, khaNDAdi maNDakarasagRddhayA guNAntarotpAdanAya maNDAdiSu saMyojayati-ekatrIkaroti sA saMyojanA, sA ca dvidhA upadhAnaviSayA bhaktapAnaviSayA ca, punarekaikA dvividhA-bAhyA abhyantarA ca, tatra upakaraNe bahirbhavyaM colapaTTaM labdhvA bhUSArthaM paTIM bhavyAM yAcayitvA bahireva paridhatte sA bAhyA, vasatau tvabhyantarA, tathA dvitIyA bhaktapAnaviSayA, sA'pi dvedhA vasaterbahirantazca, yasyAM viziSTAsvAdanimittaM dugdhadadhyodanAdInAM mIlanaM sA bahiHsaMyojanA, tathA bhikSAmaTitvA'ntarbhaktapAnasaMyojanA pAtre maNDakaguDaghRtAdi saMyojya bhakSayato dvitIyA, iha ca rasahetoriti vizeSaNena kAraNataH saMyojanAyAmapi na doSaH, yadAhuH"rasaheuM saMjogo paDisiddho kappae gilANaTThA / jassa va abhattachaMdo asahociyabhAvio jo ya // 1 // " sugamA, navaraM yasyAhAre aruciH tathA zubhAhArocito rAjaputrAdizca sAdhUcitAhAreNAbhAvitastasya saMyojanA anujJAtA / atha dvitIyaM pramANaM
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 193 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA yattvAgame dvAtriMzat kavalAdirUpaM tena hInamadhikaM vA bhuGkte ityarthaH, tatra puruSasya sUtre kukkuTyaNDakamAtrakavalApekSamAhAramAnaM, yadAhuH"kukkuDiaMDayamittA kavalA battIsa bhoaNapamANe / rAgeNAsayaMto saMgAraM karai sacarittaM // 1 // " arthazca - kukkuTI dravyabhAvabhedAd dvidhA, tatra dravyataH kukkuTIsAdhoH zarIraM tanmukhaM aNDakaM tatrAkSikapolAdInAM vikRtimanApAdyAhAraH yadvA kukkuTI-pakSiNI aNDakaM pramANaM kavalasya ato, bhAvakukkuTI tu yAvanmAtreNa na nyUnaM nApyadhikaM codaraM syAt jJAnAdInAM ca vRddhiH syAt tAvanmAnaM bhaktamiti, tathA tasya dvAtriMzattamo bhAgaH aNDakaM tanmAnaH kavalaH 4 yathA puruSasya dvAtriMzat kavalAH striyo'STAviMzatiH napuMsakasya caturviMzatiH, punarapyAhuH"battIsaM kira kavalA AhAro kucchipUrao bhnnio| purisassa mahiliyAe aTThAvIsaM bhave kavalA // 1 // " uttAnArthaiva, atrodarabhAgApekSaM tvevaM - "addhamasaNassa savvaMjaNassa kujjA davassa do bhAge / vAyapaviyAraNaTThA chabbhAgaM UNagaM kujjA // 1 // vihigahiyaM vihibhuttaM iyabhaMgaM jiNavarehiNunnAyaM / sesA nANunnAyA gahaNe dite ya nijjuhaNA // 2 // " tathA - "bidalaM jimiuM pacchA pattaM ca muhaM ca do'vi dhovijjA / ahavA annayapatte bhuMjijjA gorasaM niyamA // 1 // " kiJca -
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA atthi aNaMtA jIvA jehiM na patto tasAipariNAmo / te'vi aNaMtANaMtA nigoavAsaM aNuhavaMti // 1 // tatra trasAH bAdarAH dvIndriyAdayaH, anyacca - ye nigodavAsamanubhavanti te'pyanantAssanti, tatra kecana dugdhadadhitakrAdInAM madhye mudgAdidvidalAnne milite kAlAntareNa trasajIvAnAmutpattiH evaM tridine dani calite kuthitAnne ca, atra sarvatra sUkSmatrasajIvAnAmutpattirjAnibhidRSTA, athAGgAradhUmalakSaNaM doSadvayaM vyanakti-yatra mAdhuryamAhAradAtAraM vA zaMsan bhuGkte tadiha pravacane aGgAropamacaraNendhanakaraNabhAvAdaGgAramiti kathyate, yaccAsundaramitikRtvA nindan dviSTo'bhyavaharati tasya dhUmopamacaraNendhanakaraNabhAvAt dhUmamiti, Aha ca - "taM hoi saiMgAlaM jaM AhAre mucchio sNto| taM puNa hoi sadhUmaM jaM AhArei niMdato // 1 // atha SaTkAraNAbhAve bhojanaM kurvato'kAraNadoSaM spaSTayati // 106 / / atha tAni SaT kAraNAni kAnItyAzaGkyAha - veyaNa veyAvacce iriyaTThAe ya saMjamaTThAe / taha pANavattiyAe chaTuM puNa dhammaciMtAe // 107 // tatra SaNNAM kAraNAnAM madhye Adau vedanAkAraNaM-kSudvedanopazamanAya bhuGkte, kSud-bubhukSA tasyAH vedanA tadrUpA vA vedanA kSudvedanA tannivAraNAya bhuJjIta sAdhuH, yadAhuH-"Natthi chuhAe sarisA viyaNA bhuMjijja tappasamaNa? / " tti 1 / tathA vaiyAvRttyaM-AcAryAdipraticaraNaM tadrakSArthaM taddhAninivAraNArthaM bhuGkte sAdhuH, Aha ca - 'chAo veyAvaccaM na tarar3a kAuM ao bhuMje / ' 'chAu'tti sphAto bubhukSitaH, tathA IryArthaM IryAzuddhaye, atra IryAM IryAsamiti vA vizodhayituM-nirmalIkartuM bhuGkte
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 195 sAdhuH, bubhukSito hi dhyAmalalocanastAM tathA kartuM na zaknoti, tathA saMyamArtha-saptadazasaMyamarakSAyai, tatra saMyamaH-pratyupekSaNApramArjanAdilakSaNaH sAdhuvyApAraH tatpAlanArthaM, bubhukSito'pi taM kartuM na zaknoti, tathA prANavRttyarthaM-dazaprANavartanAya, athavA prANasya-jIvitasya rakSArthaMparipAlananimittaM yatirbhuGkte, SaSThaM punaH kAraNaM dharmacintArthaM-dharmadhyAnacintAyai, dharmasya dhyAnaM dharmadhyAnaM, etadapi bubhukSitaH kartuM na zaknoti // 107 // atha sAdhurbhojanaM kurvannAtmAnameva tarjayatItyAzaGkyAha - bAyAlIsesaNa saMkaDaMmi gahaNaMmi jIva ! na hu chlio| imhi jai na chalijjasi bhuMjaMto rAgadosehiM // 108 // jIvati-prANiti dazabhiH prANaiH iti jIvaH tadAmantraNaM bho jIva!, dvicatvAriMzadoSANAM gahane saGkaTe viSamasthAne hi-nizcitaM na chalito'si yadi cedidAnI-adhunA bhuJjAnaH-AhAraM kurvan rAgadveSAbhyAM na chaliSyasi // 108 // tathA AhAraM kathaM kurute ityAzaGkyAha - asurasuraM acabacabaM ahuamavilaMbiyaM apaDisADi / avikiyamuho jimittA pakkhAliya piyai pattajalaM // 109 // ___ sAdhuranayA yuktyA supraNItayA vakSyamANayA AtmAnaM prINAti tarpayati, yathA asurasuraM-suraDakAnakurvan acabacabaM cabacabamakurvan carbayati ahuaM-avilambitaM-amantharaM aparizATi-parizATanArahitaM avikiyaM-avikRtaM vikArarahitaM mukhaM mano yasya tAdRk vAkkAyagupto bhuJjIta, atho bhuktvA-jimayitvA triH pAtraM prakSAlya pAtrajalaM pibati, yadAhuH
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 zrIyatidinacaryA avacUNiyutA "pattANaM pakkhAlaNasalilaM muNiNo piyaMti tikkhutto| sohaMti muhaM tatto sAgarie pattamuha dhuvaNaM // 1 // je muNiNo vihipuvvaM jemaMti sayAvi sayalapattANi / dhovaNasalileNa dhuvaM aveMti dosA asesAvi // 2 // taha parisADivimukkaM jimaMti jaiNo jiiMdiyA niccaM / jaha jimiyAjimiyANaM ThANavisesaM na lakkhaMti // 3 // " // 109 // atha pAtrakSAlanakramavidhi vivRNoti - guruNo pattaM bhinnaM kappiya AhAgaDaM tu sesesuM / paDhamaM pakkhAlijjai jahAvisuddhaM tu sesANi // 110 // guroH pAtrakaM-bhojanabhAjanaM bhinna-pRthak kalpayet-trepayet, kalpatrayaM kuryAt, zeSapAtrakeSu yathAkrama-kramasyAnullaGghanena prakSAlayitvA tu punaH zeSANi pAtrakANi yathAvizuddhaM prakSAlayet // 110 // athoddharitasyAhArasya ko vidhirityAha - jaM gahiyamaNAbhogAiNA asuddhaM taheva uvvariyaM / chAreNamakkamittA pariDhuveuM uciyadese // 111 // atha yadazanAdi anAbhogAdinA-pramAdAdiyogena azuddhaM-sadUSaNaM gRhItaM tathaivoddharitaM ca tadazanaM chAreNa-rakSApuJjanAkramayitvA-mardayitvA pariSThApayet, kva ?-ucitadeze-prANivarjitapradeze-Atape vA, yadAhuH"jaM ca asuddhaM gahiyaM saMkiyadavvaM vigiMcae thero / bAlAipariTuvaNe uDDAhavahAiyA dosA // 1 // " // 111 // atha kRtAhAro muniH kiM kurute ityAzaGkyAha - iriyapaDikamaNasakkatthayaputtivaMdaNayasaMvaraNa puTvi / nimmajjiUNa patte Thavijja pehAi jA samao // 112 //
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 197 paThati, caityavandanAM karoti ityarthaH, pazcAtsaMvaraNapUrvaM mukhavastrikAM pratilikhya vandanakaM dadAti, tatra ca pratyAkhyAnaM karoti, tato'pi pAtrakANi mArjayitvA-bhAjanAni jalabindurahitAni kRtvA sthApayet yAvat pratilekhanAsamayaH-tRtIyapraharapratilekhanAkAlaH syAt, yadAhuH"vihiNA jemiya uTThiya iriyaM paDikkamiya bhaNai sakkathayaM / puttiM pehiya vaMdaNamiha dAuM kuNai saMvaraNaM // 1 // sohiya pattAbaMdhe samma nimmajjiyANi pattANi / baMdhittu teNa ThAvijja hoi paDilehaNaM jAva // 2 // kahavi hu pamAyavasao pattAbaMdho kharaMTio hujjA / paDalANi ahava kappA kappijjasu tANi jayaNAe // 3 // paDhamaM lUhijjaMte cIvarakhaMDeNa jeNa pattANi / taM niccaM dhovijjasu annaha kucchAiyA dosA // 4 // " athaivaM pAtrakANi nidhAya bahirbhUmikRtyaM kuryAt tadgAthAdvayenAha - aha bAhirabhUmIo disAi iisaannjmmvjjaae| gaMtUNamasaMloe jaNassa mattaganihiyanIro // 113 // puTThimadeMto puraravivAyANaM thaMDilaM ca saMDAse / pehiya aNujANAviya uccArAI jaI kuNai // 114 // athAnantaraM kRtabhojanAnantaraM tRtIyayAmapauruSyantaH bahirbhUmi gacchati, tatra - bahirbhUmau IzAnayamavarjitAyAM dizi gatvA, IzAnavidig-dakSiNAdigrahitAM dizaM gatvA, janasya-lokasyAsaMlokesammardarahite mAtrake-tRptikare nyastanIraH-prakSiptajalo nagarasUryavAtAnAM - puratapana-vanAnAM trayANAM pRSThimadadat saNDAsena saprakAze sthaNDilaM
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA pratilekhya dRSTipratilekhanAM vidhAya kSetradevatAmanujJApayitvA ca yatiHsAdhuH uccArAdi kurute, yataH sUtre - "vaccamuttaM na dhaare|" yadAhu:"aha bAhirabhUmIe jalapattANi gahAya gacchanti / AvassiyaM tu kuvvaM iriyAsamiyA abhAsaMtA // 1 // vicchinne dUramogADhe, nAsanne bilavajjie / tasapANabIyarahie, uccArAINi vosire // 2 // " // 113-114 / / tathA vRttoccArAdikarmaNaH pazcAt sAdhuH kiM karoti ? tadAha - vosiriUNa tikhutto vasahiM Agamma kuNai kiccAI / pacchimajAme pabhaNai patto paDilehaNAsamao // 115 // tataH uccArAdikaM vidhAya pazcAt vosirai iti vAratrayaM bhaNitvA pazcAdvasati-upAzrayaM IryAsamitividhinA Agatya aparANi dharmakRtyAni karoti, tatrApi IryApathikI pratikramitavyA, yadAhuH - "gaMtUNa vasahidAre pAya pamajjiya nisIhiyaM kAuM / iriyApaDikamaNeNaM gamaNAgamaNAi viyaDaMti // 1 // hatthasayAdAgaMtuM gaMtuM va muhuttagaM jahiM ciddh'e| paMthe vA vaTuMte naisaMtaraNe ya paDikamaNaM // 2 // kajjassa ya 2 samaye 2 karijjamANassa / jai hujja samayasesaM to tattha karijja sajjhAyaM // 3 // " iti pUrvoktasvarUpAM kriyAM kurvataH sAdhoH pazcimayAme-prAnte pazcimaprahare Agate bhaNati-kathayatyuccaiHsvareNa pratilekhanAsamayaH prAptaH-tRtIyapraharapratilekhanAyAH kAlaH AgataH, yadAhuH"pacchimajAmaM sesaM sammaM jANittu samayatattannU / vAgar3a khamAsamaNA ! patto paDilehaNAsamao // 1 // " // 115 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 199 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tataH pratilekhanAM kathaM kurvanti tadAha - paDilehaNavasahipamajjaNAu dAUNa do khamAsamaNe / puttiM pehiya dohiM taNupehaM saMdisAvei // 116 // (IryAM kRtvA pratilekhanAvasatipramArjanayoH) tatheha kSamAzramaNadvayaM dattvA potikAM mukhavastrikAM-pratilekhayitvA tadanu punarapi dvAbhyAM kSamAzramaNAbhyAM laghuvandanarUpAbhyAM tadanu pratilekhanAmavagamya pratilekhanAM saMdezApayati // 115 // athAtra pratilekhanAyAM vizeSamAha - uvavAsiya savvovahipajjate colapaTTagaM pehe / iyaro paDhamaM paTTa rayaharaNaM savvao pacchA // 117 // iha tRtIyapraharapratilekhanAsamaye khu nizcitaM sarvo'pi-sakalo'pi upoSitaH sAdhuvarga:-kRtAbhaktapratyAkhyAnaH paryante-sakalopadhiparyante colapaDheM-adha:paridhAnavastraM pratilekhayati, sarvasAdhuriti zeSaH, yadAhu:"pabhaNaMti khamAsamaNe gurU tao sAhuNovi paDhamaMmi / paDilehaNaM karemo bIe vasahi pamajjemo // 1 // puttiM paTTA gucchaga kesariyA pattabaMdha paDalAI / rayattANa pattaThAvaNa mattagapattaM ca pehaMti // 2 // " // 116 // tato'pi ko vidhividheyaH tadAha - vasahi pamajjaNa ThavaNAguru uvahiM kaTTa pehae putiM / kaTTa sajjhAyamohI thaMDillaM saMdisAvei // 118 // tatastadanantaraM vasateH upAzrayasya pramArjanaM tadanu sthApanAcAryapratilekhanaM tata upadhimukhavastrikApratilekhanaM, pazcAt svAdhyAyakaraNaM,
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA svAdhyAyAdanu uvahI sthaNDilaM saMdezApayati, yadAhuH"to vasahiM ca pamajjiya ThavaNAyariyaM taheva pehittA / dAUNa khamAsamaNaM puttiM pehiti uvautto // 1 // aha lahuyavaMdaNeNa sammaM kuvvanti tayaNu sajjhAyaM / suttatthagAhiNo je tesiM so ceva sajjhAo // 2 // cattAri khamAsamaNA deitthaM do u thaMDilANa pehAe / dunni ya goaracariyApaDikamaNe kAusagge ya // 3 // " // 118 // atha kasmin kAle kiM kiM pratilikhyate tadAha - gose dasagaM pehe ugghADAporisIi pttaaii| savvaM tu carimajAme pakkhAisu tadabhihA eva // 119 // gose-pratyUSe uSasyeva daza mukhavastrikArajoharaNaprabhRti pratilekhayet, tathA udghATapauruSyAM pAtrAdikaM-pAtraM pAtrabandha ityAdi, pratilekhayet tupunazcaramayAme- tRtIyapraharapauruSyAM sarva-sarvamapi pratilekhayet, pakSAdiSupAkSikacAturmAsikasAMvatsarikAdiSu tadabhidhA eva // 119 // atha punaH pratilekhanAyA vizeSamAha - aha pattANuvagaraNaM paDilehiya nikkhivaMti to uvahiM / perhiti guruparinnA gilANasehAi appassA // 120 // atha pAtrakANAmupakaraNaM-upaskaraM pratilekhayitvA tataH upadhi nikSipanti, tato gurUNAmupadhi pratilekhayati, tato glAnazaikSAdInAM tatazcAtmana upadhi pratilekhayatIti yogaH // 120 // . atha sthavirakalpikAnAmupadhisaGkhyAmAha -
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 201 pottiya rayaharaNaM ciya kappatigaM satta pattauvagaraNA / mattaM ca colapaTTo uvahI therANa caudasahA // 121 // sthavirakalpikAnAmupadhizcaturdazadhA bhavati, tadyathA-potikA 1 rajoharaNaM 2 caiva kalpatrikaM 5 sapta pAtrakopaskaraNAni 12 mAtra 13 colapaTTazca 14 iti caturdazadhA upadhiH sthavirANAM, sa cotkRSTamadhyamajaghanyabhedAt prAyazcittAdInAM kArye boddhavyaH, tathA utkRSTAdyopadherhi apratilekhanAdau prAyazcittaM pRthak pRthak bhavati, tatra jinakalpinAM trayaH pracchAdakAH patadgrahazca eSa utkRSTaH, tathA gocchakaH pAtrakasthApanaM mukhavastrikA pAtrakesarI cAdyaH-caturvidho jaghanyaH, pAtrabandhaH paTalAni rajastrANaM rajoharaNaM ca eSa madhyamaH, yadAhuH"ukkosago jiNANaM cauvviho majjhimo'vi emeva / jahanno cauvviho khalu itto therANa vucchAmi // 1 // " tatra sthavirANAmupadhistredhA-utkRSTo 1 madhyamo 2 jaghanyazceti 3, tatrotkRSTaH pracchAdakA:-kalpAH patadgrahazca, tathA jaghanyo gocchakaH pAtrasthApanaM mukhavastrikA pAtrakesarI ca, atho madhyamaH-pAtrabandhaH paTalAni rajastrANaM rajoharaNaM colapaTTaH mAtrakazca eSa SaDvidho madhyamaH, sammIlite caturdaza, yadAhuH"tinneva ya pacchAgA paDiggaho ceva hoi ikko so| gucchaga pattagaThavaNaM muhaNaMtaya kesari jahanno // 1 // paDalAiM rayattANaM pattAbaMdho ya colapaTTo ya / rayaharaNa mattao'vi ya therANaM chavviho majjho // 2 // " iha prastAvAdupadherekArthAH likhyante, tatra upadhirdvidhA-dravyato bhAvatazca, tatra dravyataH zarIraM bhAvato jJAnAdIni, tatropadhiH 1 upagrahaH 2
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA saGgrahaH 3 pragrahaH 4 avagraha: 5 bhANDaM 6 upakaraNaM 7 karaNaM 8 ete ekArthAH, yadAhuH - "uvahI 1 uvaggahe 2 saMgahe ya 3 taha paggahu 4 ggahe ceva 5 / bhaMDaga 6 uvagaraNe'vi ya 7 karaNe'vi ya 8 huMti egaTThA // 1 // " tathA jinakalpikAnAM dvAdazadhA upadhiruktaH, tasya jinakalpasya jambUto dazakavyavacchittau viccheda eva, yadAhuH - "maNa 1 paramohi 2 pulAe 3 AhAraga 4 khavaga 5 uvasame 6 kappe 7 / saMjamatiya 8 kevala 9 sijjhaNA ya 10 jaMbUmmi vocchinnA // 1 // " __'maNa'tti manaHparyAyajJAnaM 1 paramAvadhiH kevalAvadhivicArI 2 pulAkalabdhiH, cunnijjettItyAdikaH 3 AhArakatanukaraNalabdhiH 4 kSapakazreNiH 5 upazamazreNiH 6 jinakalpaH 7 saMyamatrikaM parihAravizuddhiH 1 sUkSmasamparAyaH 2 yathAkhyAtarUpaM ca 3, 8 kevalaM 9 siddhizca 10 jambUsvAmini vicchinnAH, tathA AryakANAM-sAdhvInAM pAtrAdIni paJcaviMzatirUpANi upakaraNAni utsargato bhavanti, Aha ca - "jiNA caudasarUvANi, therA caudasarUviNo / ajjANaM pannavIsaM tu, ao uDDhe uvaggaho // 1 // " // 121 // atha AryakANAmupakaraNaM darzayati - uvagaraNAiM cauddasa acolapaTTAI kamaDhagajuyAiM / ahiyAiM samaNINavi bhaNiyANivi hu~ti tANevaM // 122 // zramaNInAM upakaraNAni caturdaza pUrvoktAnyeva bhavanti, kathambhU- . tAni?- acolapaTTAni colapaTTarahitAni, punaH kathambhUtAni ?kamaDhakayutAni sahitAni, tAnyeva pUrvabhaNitAni vakSyamANaprakAreNAdhikAni bhavanti, evaM paJcaviMzatiH // 122 / /
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 203 atha paJcaviMzatyupakaraNasaGkhyAM vyaktIkurvan gAthAdvayenAha - uggahaNaMtaga paTTo addhorua calaNiA ya boddhavvA / abbhitarabAhi niyaMsiNI ya taha kaMcue ceva // 123 // ogacchiya vegacchiya saMghADI ceva khaMdhakaraNI ya / ohovahimi ee ajjANaM pannavIsaM tu // 124 // tatra avagrahAnantakaH 1 paTTaH 2 arhorukaH 3 calanikA 4 abhitaranivasanI 5 bahirnivasanI 6 kaJcakaH 7 utkakSikA 8 vaikakSikA 9 saGghATI 10 skandhakaraNI 11 oghopadhau-utsargopadhau AryakANAM sAdhvInAM ete eva paJcaviMzatirbhedAH, tathA amISAM arthAnAM bhedAH nirUpyante, Aha-avagrahAnantakaH kIdRzo bhavati ?, nAvanibhaHnAvA sadRzaH ghano-nibiGa: ArtavabIjapAtarakSArthaM masRNaM ca karkazasparzatyAgArthaM kasyAzcit sUkSmaM kasyAzcit sthUlaM, zarIrapramANena bhavati, zarIramapekSya bhavatItyarthaH, yadAhu:"aha uggahaNaMtagaM nAvasaMThiyaM gujjhadesarakkhaTThA / taM tu pamANeNikkaM ghaNamasiNaM dehamAsajjA // 1 // " 1 // atha paTTaH-paTTazcaturaGgalapRthuH kaTImAnadIrghaH husvakaTyA husvaH dIrghakaTyA dIrghaH mallacaraNIvadbhavati-mallakacchAvat syAt, avagrahAnantakamAcchAdayati, yadAhu:"paTTo'vi hoi ego dehapamANeNa so bhiiyvvo| chAyaMtuggahaNaMtaM kaDibaddho mallakacchavva // 1 // 2 // aoruga:-AdyaM UrukAdhU bhajati ajhairuka: paramUrvorantare urudvaye ca kazAbaddhaH, tathA ardhorukaH avagrahAnantakaH paTTazca kaTIbhAgamAcchAdayati 3 tathA jAnupramANA caliNI, sA'pi asyUtA-sUcIsaGgarahitA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA nartakIparidhAnavastrasadRzI, laGkhikA-vaMzoparinartakI tatparidhAnavastravat, yadAhuH addhoruo va te do'vi gihiya pacchAyae kaDIbhAgaM / jANupamANA calaNI asIviyA laMkhiyAivva // 1 // 4 / atha abhyantaranivasanI, antarnivasanI-abhyantaranivasanI lInatarA suzliSTA sUkSmatarA ardhajavAM yAvadbhavati, 5 / bahirnivasanI-upari kaTIbhAgAt gulpho yAvat kaTIdavarakena baddhA, eSa SaDvidha upadhi bheradho bhavati 6, tathA kaJcakaH, sa ca hRdayodbhavAcchAdaka: anukuJcitaH zlathaH 7 / itthamevAvakakSikA dakSiNe pArve bhavati, yadAhuH chAei aNukkuie urUruhe kaMcue asiiviyo| emeva ya ogacchiya sA navaraM dAhiNe pAse // 1 // 8 // atha vaikakSikA, vaikakSikA punaH paTTavaddIrghA bhavati 9 / atha saGghATI, tAH saGghATyazcatasro bhavanti, ekA dvihastA dve trihaste ekA caturhastA, evaM ca tatra dvihastA upAzraye prAvriyate, yadAhuH"vekacchiyao paTTo kaMcugamogacchiyaM ca chAei / saMghADIo cauro tattha duhatthA uvasayaMmi // 1 // dunni tihatthAyAmA bhikkhaTThA ega ega uccAre / osaraNe cauhatthA nisannapacchAyaNI masiNA // 2 // " 10 // tathA skandhakaraNI, caturhastA vistRtA bhavati, vAtavidhUnitavastrarakSArthaM ca, yadAhu:"khaMdhakaraNI ya cauhattha vitthaDA vAyavihUyarakkhaTThA / khujjakaraNI ya kIr3a rUvavaINaM kuDahaheDaM // 1 // " 11 // atra AryakANAmupadhau utkRSTamadhyamajaghanyabhedA api santi,
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 205 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA yadAhuH "ukkoso aTTaviho majjhimao hoi terasaviho ya / .. jahanno cauvviho khalu ajjANaM hoi vinneo // 1 // " tatrotkRSTo'STavidho'sau-trayaH pracchAdakA:-kalpAH 3 abhitaranivasanI 4 bahirnivasanI 5 saGghATya: 6 skandhakaraNI 7 pAtrakaM ca 8, Aha ca - "tinneva ya pacchAgA abdhitarabAhinivasaNI ceva / saMghADI khaMdhakaraNI pattaM ukkosauvahimi // 1 // " atha madhyamamAha, sa trayodazadhA-pAtrabandhaH 1 paTalAni 1 rajastrANaM 3 rajoharaNaM 4 mAtraM 5 upagrahAnantakaM 6 paTTakaH 7 aorukaH 8 calaNI 9 kaJcakaH 10 upakakSiNI 11 vaikakSikI 12 kamaDhakaH 13, Aha ca - "pattAbaMdho paDalA rayaharaNaM matta maDhaka rayatANaM / uggaha paTTo addhoru calaNi okacchi kaMcu vekacchI // 1 // " atha jaghanyamAha-pAtrasthApanaM 1 pAtrakesarikA 2 gucchakaH 3 mukhavastrikA 4 ca, ayaM catuSprakAraH, Aha ca - "muhapattI kesariyaM pattaTThavaNaM ca gucchao ceva / eso cavviho khalu ajjANa jahannao uvahI // 1 // " // 123-124 // uktaH audhika upadhiH, aupagrahika ucyate - saMthAruttarapaTTo laTThIpamuho uvaggaho uvahI / phalahAI pADiharU AyapamANA bhave laTThI // 125 // saMstArakaH tathA uttarapaTTakaH-uttarIyavastraM anyacca yaSTipramukhoyaSTiprabhRtiH sarvo'pyayamaupagrahika eva, tathA phalahakAni-paTTikArUpANi pADiherukazca-kambalAdivizeSaH, tatropadhau yaSTirAtmapramANA, deha
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 zrIyatidinacaryA avaghUrNiyutA pramANA bhavedityarthaH, yadAhu:"laTTI vilaTTI daMDo vidaMDao nAliyA ya paMcamiyA / saMthAruttarapaTTo iccAi uvaggahe uvahI // 1 // laTThI AyapamANA vilaTThI cauraMguleNa parihINA / daMDo bAhupamANo vidaMDao kakkhamitto a||2|| laTThIe cauraMgulamUsiyA daMDapaMcage nAlI / naipamuhajaluttAre tIe thaggijjae salilaM // 3 // bajjhai laTThIe javaNiyAi vilaTThIi katthai duvAraM / ghaTTijjai ya uvassayassa teNAirakkhaTTA // 4 // uDubaddhami ya daMDo vidaMDao dhippae vrsyaale| jaM so lahu olijjai kappaMtario jalabhaeNa // 5 // " // 125 // atha tasmin daNDe sUtroktayuktyA gAthApaJcakena parvaniyamaM nirUpayati - egapavvaM pasaMsaMti dopavvA kalahakAriyA / tipavvA lAbhasaMpannA caupavvA mAraNaMtiyA // 126 // paMcapavvA ya jA laTThI paMthe kalahanivAriNI / chapavvA ya AyaMkA sattapavvA arogiyA // 127 // aTThapavvA asaMpattI navapavvA jasakAriyA / dasapavvA u jA laTThI taiyaM savvasaMpayA // 128 // vaMkA kIDakkhaiyA phullaDayA ceva tahaya daDDA ya / laTThI ya ubbhasukkA vajjeyavvA payatteNaM // 129 //
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA dudrupasusANasAvayavijjalavisamesu udayamaggesu / laTThI sarIrarakkhA tavasaMjamasAhiNI bhaNiyA // 130 // ekaparvAM-ekakattalikArUpAM yaSTiM prazaMsanti, pUrvAcAryA iti zeSaH, dvipA-dve parve-kattalike yasyAM sA dviparvA tAM kalahakArikAM rATIkaraNahetukAM vadanti, tripA-trINi parvANi yasyAM sA triparvA tAM tripAM lAbhena sampannAM-lAbhakArikA bhaNanti, catuSpAM catvAri parvANi yasyAM sA catuSparvA tAM catuSpA mAraNAntikAM-prANatyAgakAriNI vadanti // 126 // tathA paJca parvANi yasyAM sA paJcaparvA yaSTiH-daNDarUpA sA pathimArge kalahanivAriNI-rATInirAkariNI kathayanti, SaT parvANi yasyAM sA SaTparvA tasyAH sakAzAt karagrahaNayogAt AtaGko, bhayaM bhavatItyarthaH, sapta parvANi yasyAM sA saptaparvA sA ArogikA-rogAbhAvarUpA // 127 // ____aSTau parvANi yasyAM sA aSTaparvA asampat-asampadyogAd yaSTirapi asampat upacArAt, yathA daNDayogAt puruSo'pi daNDaH, nava parvANi yasyAM sA navaparvA yazaHkArikA-yazaHkartuM zIlA, navazabdasya anyArthapratipAdakatvAt saGkhyAzabdena saha yogaH anyathA (navaparvI) navaivetyapi bhavati, daza parvANi yasyAM sA dazaparvA tasyAH sakAzAt sarvasampado bhavanti // 128 // __ atha azubhalakSaNAM yaSTiM varjayedityAha-evambhUtA yaSTirvarjanIyA, prayaleneti yojyaM, kathambhUtA ?-vakrA-asaralA, kubjAkAretyarthaH, tathA kITakabhakSitA-kITakakhAditA rekhAdinA, phullAni-zikharANi yasyAM sA, tathaiva dagdhA ca yaSTiH, tAvadUrdhvazuSkA-sthAnasthitazuSkA, zubhalakSaNAni ca yadAhuH
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "ghaNavaDDamANapavvA niddhA vanneNa egavannA ya / ghaNamasiNavaTTaporA laTThi pasatthA jaijaNassa // 1 // " // 129 // atha evambhUtAyA yaSTeH sAdhoH prayojanamAha - duSTapazavo-grAmyAH duSTajantavaH zvAnA:-grAmavyAghrAH zvApadAH-AraNyakA duSTatiryaJcaH vijjala:karddhamapradezaH tadviSameSu-nimnonnateSu ca udakamArgeSvapi-jalamArgeSvapi yaSTiH zarIrarakSArthaM tapaHsaMyamasAdhinI bhaNitA // 130 // athopakaraNanirNayamAha - uvagaraNaM jaM jujjai uvayAre sesayaM tu ahigaraNaM / iya uvahiM pehittA puNaravi saMgahai suttatthaM // 131 // upakaraNaM tat yadupakAre-zarIrarakSAdau yujyate, tu punaH zeSaMupakaraNAdanyadadhikaraNaM, iti pUrvoktaM-pUrvoktasvarUpamupachi pratilekhya punarapi sUtrArthaM gRhNAti // 131 // atha sUtrArthagrahaNe sAdhUnAM ko lAbhastadAha - jaha jaha suamavagAhai aisayarasapasarasaMjuamapuvvaM / taha taha palhAi muNI navanavasaMvegasaddhAe // 132 // yathA yathA sAdhuH zrutaM-AgamamavagRhNAti, kathambhUtaM ?-atizayarasaprasarasaMyutaM, punaH kathambhUtaM ?-apUrvaM-navInaM, tathA tathA saMvegazraddhayA-vAsanayA prahlAti-harSabhAk bhavati // 132 // atha sAdhodinacaturthabhAgakRtyamAha - diNasese kayathaMDilapeho paDikkamai goyare cariyaM / jaM kiMci aNAuttaM taM sumariya kuNai pacchittaM // 133 // tathA dinazeSa-dinAvasAne kRtasthaNDilo-vihitabAhyadUramadhyavidhinA kAlasthaNDilavidhikaH, yadAhuH
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ 209 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "caubhAgavasesAe carimAe porisIe kAlassa / paDikamiUNa kuNaMto thaMDilapaDilehaNaM tatto // 1 // ahiyAsiya'NahiyAsiya bahiraMto dUramajjhaAsanne / muttuccAre bArasa bArasa kAlaMmi bhUmitiyaM // 2 // paDhamappaharANIyaM asaNAi jaINa kappae bhottuM / jAva tijAme ur3e tamakappaM kAlaaikaMtaM // 3 // asaNAIyaM kappai kosadugabbhaMtarAu ANeuM / parao ANijjaMtaM maggAIyaMti tamakappaM // 4 // " tathA vihitasthaNDilAdikRtyaH pazcAdgocaracaryApratikramaNakAyotsargaM karoti, Aha ca - "pariThaviya pANagAI vimhariuM vasahivatthapaDilehaM / kAuM kuNaMti goaracariyApaDikkamaNaussaggaM // 1 // " atra kAyotsarge - "goaracariyA thaMDila vasahi vatthapattapaDilehA / saMbhaI so sAhU jassavi jaM kiMci uvauttaM // 1 // " iyaM gAthA cintanIyA, tathA yatkiJcidanAcaritaM kriyAkRtyaM tat smRtvA-hRdi cintayitvA prAyazcittamAlocanArUpaM vidadhAti-karoti // 133 // atha daivasikapratikramaNakAlanirNayamAha - to paDikkamaI sUre addhanibuDDe jahA bhaNai suttaM / saMmatte paDikamaNe tArAu bi tinni dIsaMti // 134 // ceiyavaMdaNa bhayavaMsUriuvajjhAyamuNikhamAsamaNA / savvassavi sAmAiya devasiyaiyAraussaggo // 135 //
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tataH pratikramaNasamaye prApte pratikramaNaM tathA karoti yathA sUryerakhau arddhanibUMDite bimba prApte sUtra-pratikramaNasUtraM bhaNati-kathayati, samApte paripUrNe pratikramaNe-Avazyake tArA:-tArakAH dve tisro vA dRzyante, Aha ca - "addhanibuDDe sUre suttaM kaDaMti navari gIyatthA / iya vayaNapamANeNaM devasiyAvassae kAlo // 1 // ahavAvi paDikkamaNe punne tArAu tinni dIsaMti / devasiyaM AvassiyameyaM tuliUNa kuvvaMti // 2 // puvvAbhimuhA uttaramuhA va AvassayaM pakuvvaMti / sirivacchamaMDalIe ahavA parivADimaMDalie // 3 // " 134 // atha daivasikapratikramaNaM nirUpayati - tatrAdau caityavandanaM-arihaMtaceiyANamityAdi pazcAt catvAri kSamAzramaNAni bhagavAn sUriH upAdhyAyaH munirityAdirUpANi, tadanu bhUnyastamastakaH 'savvassavi devasi' ityAdi bhaNati, tadanu jJAnAdiSu cAritraM gariSThaM tenAdau cAritrAcAravizuddhyarthaM sAmAyikaM-karemi bhaMte ! sAmAyika miti sUtraM paThati, tasmAt kAyotsarge ekonaviMzadoSarahite prAtastyAyAH pratilekhanAyAH prabhRti divasAticArAMzcintayet manasA sampradhArayecca tasmAdasau daivasikAticArautsargaH // 134 / / tarhi atra te aticArAH ke ityAha - sayaNAsaNannapANe ceiya jai sijja kAya uccAre / samiI bhAvaNa guttI vitahAyaraNaMmi aiyAre // 135 // tatra zayanaM-saMstArakaH 1 AsanaM-pIThAdi 2 annapAne pratIte 34 eSAmavidhinA grahaNe paribhoge ca, caityasyAvidhinA vandane 'jaitti
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 211 yativizeSe yathArhavinayAdyakaraNe 5 zayyAyA-vasateH avidhinA pramArjanAdau stryAdisaMsaktAyAM vA tasyAM vasane 6 kAyikoccArAvasthaNDile apratilekhitasthaNDile vA kurvataH 7 samitayaH-IryAdayaH paJca 8 bhAvanA:-anityAdyA dvAdaza 9 guptayaH tisraH 10 AsAM vitathAcaraNe anAsevane vA aticAraH, asmin daivasikakAyotsarge etAnAlocayati // 135 // tathA pUrvoktAnaticArAnAlocya pArite ca kAyotsarge kiM karoti tadAha - ujjoa putti vaMdaNamAloaNa ThANa kamaNa payasuttaM / abbhuTTiya vaMdaNakhAmaNa vaMdaNa AliyAvaNiyaM // 136 // tatra kAyotsarge pUrNe uccaiHsvareNASTAviMzatyucchAsaparyantaM logassujjoagare iti nigadati, lokodyotakarAnityAdi bhaNati, tadbhaNite ca mukhavastrikA pratilikhya vandanakaM dadAti, taddattvA''locanaM 'icchAkAreNa saMdisaha bhagavan ! daivasikamAlocayAmi' tasminnAlocite ca 'ThANe kamaNe' ityAdi bhaNati, 'savvassavi devasiya' iti paryantaM paThati, pazcAdgurorvAkyaM 'paDikkamaha' iti nizamya upavizati, tadanu sUtraMpratikramaNasUtraM 'karemi bhaMte ! sAmAiyaM' ityAdi kRtvA bhaNati, tathA ca paripUrNe sUtre abhyutthitassan 'abbhuTTio mi ArAhaNAe' ityataH abhyutthito'smyArAdhanArthaM 'vaMdAmi jinAn caturviMzati miti paryantaM paThitvA pazcAdvandanakaM kSAmaNaM ca 'jaM kiMci apattiyaM' ityAdi yatkiJcit aprItikamiti kathayati, punarvandanakaM dadAti, iha sarvatra dvAdazAvartavandanakaM laghukSamAzramaNapUrvameva boddhavyaM, kRtavandanaH pazcAtpAdairavagrahAd bahiniHsRtya 'AyariyauvajjhAe' iti gAthAtrayaM paThati, keSAJcinmate na paThanti ca // 136 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 212 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA tadanu pratikramaNe ko vidhividheyaH ityAzaGkyAha - caraNAitiussaggA tesu ujjoaciMtaNaM kamaso / suadevayAithuio putti cciya vaMdaNA tithuI // 137 // tadanu cAritrAdayaH-cAritradarzanajJAnaprabhRtayaH trayaH kAyotsargAH teSu kramaza:-anukrameNa dvau eka ekaH pRthak udyotacintanaM, caturviMzatistavacintanaM, yadAhuH"dunni ya hu~ti caritte daMsaNanANe ya hunti (ikka )ikko ya / suyakhittadevayAe thui aMte paMcamaMgalayaM // 1 // " tadanu zrutadevatAdistutayaH, tatazca gaNanizrAyAH asa(jjhA)yA uDahAvaNiya kAyotsargaH, tasminnekanamaskAracintanaM, tataH potikApratilekhanaM tataH kRtikarma-vandanakaM datte, pazcAt 'icchAmo aNusarddhi' iti bhaNitvA jAnubhyAM sthitvA kRtAJjalirnamo'rhatsiddheti pUrvakaM stutitrayaM paThati, tatra sAdhvyastu namo'rhatsiddheti na paThanti, tadarthazcAyaM - icchAmaH-abhilaSAmaH anuzAsti-zrIgurvAjJAM pratikramaNaM kAryamityevaMrUpAM, tAM ca vayaM kRtavantaH svAbhilASapUrvakaM, yadAhuH"puttI vaMdaNadANe bhaNanti bhAlayalamiliyakarajuyalo / icchAmo aNusaddhiM guruthuigahaNe thuI tinni // 1 // " atra 'namo'stu varddhamAnAya' ityAdi abhAve vA 'saMsAradAvAnale'tyAdi stutitrayaM paThanti // 137 // etasmAdapi kiM vidheyamityAha - sakkatthaya pAyacchitta sajjhAo iya diNassa paDikamaNaM / taM puNa pakkhiyamAIsu alliyAvaNiyapajjaMte // 138 //
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 213 tadanu zakrastavapAThaH 'namutthuNa'mityAdi, tataH stotre nirUpite divasaprAyazcittakAyotsargo vidheyaH, tasmin caturvizatijinastavacatuSkaM cintanIyaM, ekamekaM paJcaviMzatyucchAsamayaM, atrAntare gaNanizrayA kAyotsargAdivizeSasvarUpaM svayaM boddhavyaM, pazcAt svAdhyAyaH, iti gataM divasasya pratikramaNaM, daivasikapratikramaNaM gatamityarthaH yadAhu:"devasiyapaDikkamaNe kayaMmi giNhaMti tayaNu kayakaraNA / tArAtiyasaMpekkhaNasamae pAosiyaM kAlaM // 1 // piyadhammo daDhadhammo saMviggo ceva vajjabhIrU a| kheyanno ya abhIrU kAlaM paDilehae sAhU // 2 // aha vAghAiyakAle suddhami paDhaMti kAliyaM suttaM / puvvagahiyaM guNaMti ya annaha annapi atthaM vA // 3 // kAliyasuassa kAlo bhaNio ajjhayaguNaNavisayAiM / divasassa paDhamapacchimajAmA evaM tijAmAe // 4 // ikkArasa aMgAI kAliyasuttaM vayaMti tattannU / diTThIvAo savvo na hoi kAliyasuaM niyamA // 5 // " tataH punaH pAkSikacAturmAsikasaMvatsareSu ayameva vidhirvakSyamANaH / atha pAkSikapratikramaNaM gAthAyugmena nirUpayati - potticiyavaMdaNamAloyaNaM ca pakkhiyagasuttasuttaM ca / vaMdaNa patteyaM khAmaNaM ca vaMdaNaya sAmaiyaM // 139 // mUlottaraguNasohI ussaggujjoa putti vaMdaNayaM / pajjaMtakhAmaNANi ya puNo'vi paDikkamai devasiyaM // 140 // atra daivasikapratikramaNavandanAnantaraM pAkSikamukhavastrikA pratilikhya vandanakaM ca dattvA pAkSikamAlocanaM vidheyaM, Alocite ca
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA pAkSikacAturmAsikasAMvatsarikAdiSu caturthaSaSThASTamarUpaM tapo deyaM, pazcAt pAkSikasUtraM, punastato'pi pratikramaNasUtraM, pazcAt vandanakaM, pazcAt pratyekaM kSAmaNaM, sambuddhAkSAmaNamiti 'jaM kiMci apattiyaM' ityAdi paThati, tatra jaghanyatastrayaH sAdhavaH kSAmyanti, utkarSataH sarve'pi yadAhuH"devasiyacaummAsiyasaMvacchariesu paDikkamaNamajjhe / muNiNo khAmijaMti tinni tahA paMca satta kamA // 1 // " tato'pi gururUrvIbhUya pratyekakSAmaNakaM ca kArayati; tataH punarapi vandanaM, pazcAt karemi bhaMte ! sAmAiyaM paThanti // 139 // tatpaThite mUlottaraguNazuddhaye-mUlottaraguNavizodhanArthaM karemi kAyotsargaM, tataH ucchAsazatatrayamAnaM kAyotsargaM kurvanti, dvAdazavArAMzcatuviMzatistavaM cintayatItyarthaH, sarve'pIti zeSaH, pArite caturviMzatistavamuccairutkIrtya mukhavastrikA pratilikhya vandanakaM ca dattvA paryantakSAmaNAH kSAmyante samAptikSAmaNAH kriyante, ahamapi kSAmyAmIti gurorvAkyaM, pAkSikakSAmaNAcatuSTayaM kurvanti, tatra 'icchAmi khamAsamaNo' ityAdipUrvakaM 'piyaM ca me jaM bhe' ityAdi paThati, atha dvitIyaM-'icchAmi kha0 puvvi ceiyAI' ityAdi, atha tRtIyaM-'icchAmi kha0 abbhuTTioha'mityAdi, atha caturthaM-'icchAmi0 kayAiM ca' ityAdi, tataH parihAreNa AtmAnaM saGkSipya niHstArakAH pareSAM pAragA AtmanaH saMsArasamudrAt bhavateti guruvacanaM, zeSaM sarvaM spaSTam / atra saGgrahagAthA - ahamavi khAmemi tubbhe tubbhehiM samaM matthaeNa vaMdAmi / Ayariya saMti nitthArapAragau gurUNa vayaNAiM // 1 // uttAnArtheyaM, evaM gataM pAkSikaM, anayaiva paripATyA cAturmAsikaM sAMvatsarikaM ca, navaraM tatra paJcazatocchAsamAnaH kAyotsargaH, viMzativArAMzcaturviMzatisUtraM cintayantItyarthaH, tathA sAMvatsarike aSTottara
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 215 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA sahasrazvAsaH kAyotsargaH, catvAriMzataM vArAn sanamaskArAMzcaturviMzatirUpAMzcintayantItyarthaH, tataH punarapi daivasikaM pratikrAmati, sarvatrAyameva vidhiH // 140 // atha caturviMzatistavasya pAkSikAdiSu saGkhyAmAha - pakkhe bArasa caumAsiesu vIsaM tahA varisayaMmi / ussagge cAlIsA sanamukkArA ya ujjoyA // 141 // pakSe-pAkSikapratikramaNe dvAdaza cAturmAsike viMzatiH sAMvatsarike catvAriMzat udyotakAH sanamaskArAH, utsarge-kAyotsarge iti sarvatra yojyaM, yadAhuH"sAyasayaM gosaddhaM tinneva sayA havaMti pakkhaMte / paMca sayA camAse aTThasahassaM ca varisaMmi // 1 // " Aha ca - "cattAri do duvAlasa vIsaM cattA ya huMti ujjoA / desiyarAiyapakkhiyacAummAse ya varise ya // 2 // " kiJca-tathA bhavanadevatAyAH kSetradevatAyAH kAyotsarga kurvanti, pratikramaNaprAnte ca ajitazAntistavaM paThanti, Aha ca - "caumAsiya varisie ya AloaNAniyamaso u dAyavvA / gahaNe ya'bhiggahANaM puvvaggahie niveeuM // 1 // cAummAsiya varisiya ussaggo khittadevayAe u| pakkhiya sijjasurIe kareMti caumAsie vege // 2 // " // 141 // atha vihitapratikramaNAdikRtyaH pazcAt kiM kurute tadAha - paharaMmi aikkaMte gurumuNivIsAmaNAikiccehiM / poti pehiya rAiyasaMthAraM saMdisAvei // 142 //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA aNujANaha saMthAraM nisihI namo khamAsamaNagANa iya bhaNiuM / vihikayasaMthAraTThiya ceiya vaMdittu sar3a jiNe // 143 // . atha prahare atikrAnte-zarvarIprathamayAme vyatIte pazcAt gurumunivizrAmaNAdikRtyaM kRtvA kAmapi nizithinIM nItvA-kiyanmAtrAM rAtrimullaGghya laghukSamAzramaNapUrvaM potikAM pratilikhya pazcAt laghukSamAzramaNayugalena rAtrisaMstArakaM saMdezApayati, rAtrisaMstArakaM saMsthApayAmi karomyahaM ca iti bhaNati, yadAhu:"sajjhAyajhANaM gurujaNagilANavIsAmaNAikajjehiM / jAmaMmi vaikkaMte vaMdiya perhiti muhapottiM // 1 // paDhamaMmi khamAsamaNe rAIsaMthArasaMdisAvaNiyaM / pabhaNaMti puNo biie rAIsaMthArae ThAmi // 2 // " // 142 // tathA saMstArakavidhikaraNodyataH sAdhuranujAnIta saMstAraM nissihI namo khamAsamaNANaM, nissIhi sarvavyApAraniSedha ityarthaH, yadAhuH "sakkatthaya pabhaNaMtA saMthAruttarapaTTayaM ca pehittaa| joittA jANuvari ThAviya bhUmi pamajjaMti // 1 // taM tattha acchurittA karajualaM ittha nisiya pabhaNaMti / aNujANau saMthAraM nissIhI namo khamAsamaNapujjANaM // 2 // ThAUNaM saMthAre putiM pehittu tinni vaaraau| navakAraM sAmAiyatisamuccariuM samAseNaM // 3 // kayacausaraNAivihI aTThArasapAvaTThANa vosiriuM / samaya paccakkhANaM kAuM paramiTTisaraNaM ca // 4 // aNujANaha paramagurU guruguNarayaNehiM bhUsiyasarIrA / bahupaDipunnA porisi rAIsaMthArae ThAmi // 5 //
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA aNujANaha saMthAraM bAhuvahANeNa vAmapAseNaM / kukkuDi pAyapasAraNa ataraMta pamajjae bhUmi // 6 // saMkoDiya saMDAsA uvvaTuMte ya kAyapaDilehA / davvAIuvaogaM ussAsaniraMbhaNA''loe // 7 // iccAi ciMtayaMtA niddAmukkhaM karaMti khaNamittaM / tatthavi nibbharanihaM pamAyabhIrU vivajjati // 8 // " tathA vidhikRtasaMstArakasthitaH caityAni- zAzvatacaityAni vandayitvA jinAn aparAn anusarati // 143 // atha atra kAn jinAn anusarati tadAha - naMdIsara aTThAvaya sittuMjaya ujjayaMta sammeyaM / pamuhAI titthAI vaMde'haM paramabhattIe // 144 // tatra tIrthaM smaraNIyaM aSTamadvIpe nandIzvaravare dvIpe dvipaJcAzat prAsAdAH, matAntare viMzatizca, tatra catuHSaSTizatASTacatvAriMzad azItyadhikacaturviMzazataM vA bimbanamaskArakaraNaM, tato'STApadasmaraNaM, sa ca ayodhyAto dvAdazayojanaiH pramANAGgalaniSpannaiH, tathA'tra aSTApadanAmA parvataH kozalAvAsijanakrIDanasthAnaM, tasmin zrIbharatacakrikAritaM aSTApadanAma caityaM zAzvataM vartate, tasmiMzca caturmukhe prAsAde catvAraH aSTau daza dvau ca jinezvarA vandanIyAH, yathA pUrvadvAre RSabhAjitau, dakSiNadigdvAre sambhavAdipadmaprabhAntAzcatvAro jinAH, tathA pazcimadvAre supArvAdyA anantaparyantA aSTau tIrthaGkarAH, tathottaradigdvAre dharmAdyA vIrajinaparyantA daza jinavarA vijayante, teSAM smaraNaM vidheyaM, iha zrIuttarAdhyayane aSTAdazAdhyayane bharatavaktavyatAyAM idaM bhaNitaM, yadAhuH
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA "eyaM punnapayaM soccA, atthadhammovasohiyaM / bharaho'vi bhArahaM vAsaM, ciccA kAmAI pavvae // 1 // " tathAhi-asthi uvajjhAe nayarIe siriusabhanAhapaDhamaputto puvvabhavakayamuNIyaNaveyAvaccanivattiyacakkibhoo bharaho nAma cakkavaTTI, tassa navaNhaM nihINaM caudasarayaNANaM battIsAe mahAnaravaisahassANaM chakhaNDassa ya bharahassAhevaccaM kareMtassa vatthAhAradANeNa sAmIvacchalaM kuNamANassa usabhajiNanevvANagamaNANantaraM ca sayaMkAriyaaTThAvayasiharasaMThaviyajiNAyayaNapaTTAviyANaM niyaniyavannapamANovaveyANaM usabhAicauvIsajiNapaDimANaM vaMdaNaccaNaM samAyaraMtassa aikkaMtA paJca puvvalakkhA, tathA ca zrIAvazyakaniyuktau dvitIyavaravarikAyAM mUlasUtre - "thUbhasaya bhAuyANaM cauvIsaM ceva jiNaghare kAsI / savvajiNANaM paDimA vannapamANehiM niyaehi // 1 // " tatheha bahuvaktavyamasti 'cattAri aTTha dasa do ya' ityasya tanna likhyate granthagauravabhayAt, tathA zrIzatruJjayasiddhakSetrasmaraNaM, tathA sammetagiripramukhANi samastaprazastatIrthAnyahaM paramabhaktyA vande, jinAnAM dIkSAdikalyANakasthAnatvAt, yadAhu: "aTThAvayaMmi usabho vIro pAvAi caMpa vAsupujjo / ujjayaMtammi nemI saMmee sesayA siddhA // 1 // " // 144 // atha punaH tIrthasmaraNe zAzvatajinanAmAnyAha - usabhaM caMdANaNa vAriseNa sirivaddhamANa titthayaraM / sImaMdhara jugamaMdhara bAhu subAhuM ca vaMdAmi // 145 // tatra RSabhacandrAnanavAriSeNavarddhamAnatIrthaGkarAn vande svargamRtyu
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 219 pAtAlaprAsAdagatAn anusarAmi, tathA zrIsImandharAdIn viMzati viharamANajinAn vande, tathA jambUdvIpe mahAvidehakSetre sImandhara 1 jugamandhara 2 bAhu 3 subAhu 4 prabhRtayazcatvAro jinA viharamANAH - vihAraM kurvANAssanti, tathA dhAtakIkhaNDe mahAvidehakSetrayugmaM tatrASTau tIrthaGkarAH santi, yathA zrIsujAta 1 zrIsvayaMprabha 2 zrIRSabhAnana 3 zrIanantavIrya 4 zrIsUraprabha 5 zrIvizAla 6 zrIvajradhara 7 zrIcandrAnanAH 8, tathA puSkaravaradvIpADhe mahAvidehakSetrayugmaM, tatrApyaSTa tIrthaGkarAH, zrIcandrabAhu 1 zrIbhujaGgasvAmI 2 Izvara 3 zrInemiprabha 4 zrIvIrasena 5 zrImahAbhadra 6 zrIdevayazAH 7 zrIajitavIryaH 8, evaM viMzatirjinAH // 145 // atha saMstArakasthaH akRtanidraH pUrvamunIn smarati tadgAthAyugmenAha puMDariyaM bAhubaliM bharahaM sagaraM saNaMkumAramuNi / viNhuM gayasukumAlaM pasannameajjasAlimuNiM // 146 // dhannaM dasannabhaI cilAiputtaM udAyaNaM jaMbuM / sudarisaNa thUlibhaI avaMtivairAi muNicaMde // 147 // Adau puNDarIkanAmAnaM gaNadharaM, tadanu bAhubaliM bharataM sagaraMsagaranAmAnaM sanatkumAraM viSNukumAraM gayasukumAraM-gayasukumAlaM prasannaMprasannacaMdraM metAryamuni zAlimuNi-zAlibhadraM dRDhakumAraM ca munim // 146 // tathA dhannAbhidha-dhannamuni dazArNabhadraM cilAtIputraM udAyanaM jambUsvAminaM sudarzanaM sthUlabhadraM avantisukumAraM vajrAdIn-vajrasvAmiprabhRtIn munInahaM vande-namaskaromIti sarvatra yojyam // 147 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA atha tadbhavavihitamadhikaraNamAlocayati - jaM aiyabhavanibaddhaM ahigaraNaM jeNa jAva na hu kajja / tamiha mae vosiriyaM dehapamAyaMmi puNa savvaM // 148 // yad atItabhavanibaddhaM-gatabhavopArjitamadhikaraNaM-krodhAdilakSaNaM yena hu nizcitaM yAvanna kArya-no vidheyaM tad iha mayA visRSTaM, kva?dehapramAde-nidrArUpe punaH sarva-sakalamapi // 148 // atha trividhamanovyApAramithyAduSkRtaM tanute - jo me dhammaviruddho jAo maNavayaNakAyavAvAro / micchAmidukkaDaM tassa puNaravi mA hujja pAvamaI // 149 // yo mama manovacanakAyavyApAro dharmaviruddho jAtaH tasya mithyAduSkRtaM bhavatu, tathA punarapi pApamatirmA bhUyAH // 149 // atha catuHzaraNAzritAM bhAvamatiM cintayati - savve amha pasatthA sauNA suaNA gahAi nakkhattA / tihuaNamaMgalahiyayaM hiyaeNa jiNaM vahaMtANaM // 150 // sarve-samagrAH zakunAH svajanA grahA nakSatrANi cAsmAkaM prazastAH-prasannAH, kathambhUtAnAmasmAkaM ?-hRdaye-urasi jinaM-vItarAgaM vahatAM dhArayatAM, kathambhUtaM jinaM ?-tribhuvanamaGgalaM bhUrbhuvaHsvarmAGgalyam // 150 // atha tatra samyaktvatattvaM cintayati - arihaM devo guruNo susAhuNo jiNamayaM maha pamANaM / iya sammattavisuddho dhammo me hou sai saraNaM // 151 //
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA 221 tatra iti, samyaktvavizuddhaH-samyaktvanirmalo dharmaH mama sadAsatataM zaraNaM bhavatu, tat samyaktvaM kiM ?-yatra devo'rhan guravaH susAdhavaH jinamataM ca mama pramANaM iti lakSaNaM samyaktvaM yatra dharme saH // 151 // pUrvoktavidhinA sAdhuH zayanaM kathaM kurute tadAha - iccAi bhaNiya samariyanavakAro suai appanidAe / samae jaggiya evaM kuNai muNI puNavi diNacariyaM // 152 // ityAdi pUrvoktavidhinA bhaNitvA tathA ca smRtanamaskAraH alpanidrayA stokanidrayA svapiti-zayanaM karoti, tathA ca samaye prastAve jAgrayitvA muniH-sAdhuH punarapi dinacaryA divasakriyAM karoti-vidhatte // 152 // atha dinacaryAyAH phalamAha - iya suddhasamAyAro bahudhammamaNorahulhasiyacitto / tinnabhavajalahimappaM mannaMto lahai siddhisuhaM // 153 // iti-pUrvoktavidhinA zuddhasamAcAro-nirmalakriyAvizeSaH prANI bahudharmamanorathollasitacittaH tIrNabhavajaladhimAtmAnaM manyamAnaH siddhisukhaM zivasukhaM labhate-prApnoti // 153 // atha granthakRt granthamupasaMharan nijagurunAmAGkitAM gAthAM cAha - sirikAliyasUrINaM vaMsubbhavabhAvadevasUrIhi / saMkaliyA diNacariyA esA thovamaijaijoggA // 154 // zrIkAlikasUrINAM-kAlikAcAryANAM vaMzodbhavaiH-anvayotpannaiH
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 zrIyatidinacaryA avacUrNiyutA zrIbhAvadevasUribhiH saGkaliteyaM dinacaryA, kathambhUtA ?-stokamatiyatiyogyA // 154 // samAptA yatidinacaryA sAvacUriH // iti zrIkAlikAcAryasantAnIyazrIbhAvadevasUrisUtritA zrImatisAgarasUrivivRtA zrIyatidinacaryA samAptA + + + + + He that considers in prosperity, will be less afflicted in adversity. Joy and sorrow are today and tomorrow. Sadness and gladness succeed eachother. No joy without alloy. Truth begins when thought ends. One refusal prevents a hundred reproaches. No weeping for shed milk. No rose without a thorn. None knows the weight of another's burden. Sow good works and thou shalt reap gladness. It is not the standard of living that is important, but the manner of living. + + + + +
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ sukatanI kamANI karanAra puNyazALI 'padArthaprakAza bhAga-22nA prakAzanano saMpUrNa lAbha pa.pU. pravartinI zrI vasaMtaprabhAzrIjI ma.sA. nI preraNAthI ' zrI hema-prabhA-divya-ArAdhanA bhavana bhagavAnanagarano Tekaro, pAlaDI, amadAvAda taraphathI jJAnanidhimAMthI levAmAM Avela che. ame temanI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. an App MULTY GRAPHICS - kaan 12, hatA(LI[L[' (IIIIIIT/ haitt|I[[ I S T]\lliliya t[LI[LI[C(GST)llllll TI[IIIII I IIIIIII), - till III