Book Title: Have to Jago
Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Jivan Mani Sadvachnmala Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005899/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kllllm muni caMdaprabhasAgarajI'citrabhAnu'. A Saa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jIvana-maNi saddavAcanamALA TrasTa:2015: varSa zrIjuM pustaka trIjuM jIvana mAta thaitojAgo citrabhAnu (kruti caMdraprabhasAgarajI) Cecilia pla sAca zrI jIvana-maNi sAcanamALA TrasTa harIbhAinI vADI sAme dilhI daravAjA bahAra ; amadAvAda ama 372.31b Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama AvRtiH ogasTa 1959 dvitIya AvRttiH navembara 1959 tRtIya AvRtti ogasTa 1961 - puna mudra NaH 1962 kiMmataH be rUpiyA : prakAzakaH lAlabhAI maNilAla zAha zrI jIvana-maNi savAcanamALA TrasTa haThIbhAInI vADI sAme, dilhI daravAjA bahAra, amadAvAda : mudraka: kAtilAla ema. desAI : caMdrikA prinTarI mirajApura reDa : amadAvAda Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * je vaDalAnI gheghUra chAMya mAre jIvanavisAmo hatI, e dharmaratna cAritraratna | sva. munIzrI caMdrakAntasAgarajI ma. ne ! tame AkhuM-tamane samarpaNa --citrabhAnu Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . : , - - - : &. dilanuM dIvAnakhAnuM [ prakAzakanuM nivedana mANasa sukha icche che, paNa sukhanAM sAdhanene icchato nathI. mANasa duHkha Icchato nathI, paNa duHkhanAM sAdhanane choDatuM nathI. A baMne taraphtA gajagrAhamAM sapaDAyelI duniyA mATe prAcIna samayathI vidhavidha prakAranA bodha ane upadeza apAyA che mANase zuM karavuM, zuM na karavuMH mANase kevI rIte jIvavuM, kevI rIte na jIvavuM; mANase kevI rIte vicAravuM, kevI rIte na vicAravuM-TUMkAmAM kahIe te ApaNuM Arya purue mANasa savAramAM jAge tyAMthI rAte sUe tyAM sudhInI badhI bAbato para vicAraNuM karelI che. leke Iche ke na I, leka prazaMsA kare ke ciDAya, lekahitanA cAhaka e Arya puruSae te pitAnAM ciMtana, manana ane anubhavathI lAgele sAce rAha sApha dilathI cIMdhavAnuM kArya karyuM che. alabatta, samaSTigata enuM pariNAma jotAM jagata, jANe enuM e rahyuM che. khAre sAgara seMkaDe mIThI saritAo emAM bhaLavA chavakhAro rahyo che, chatAM vyaktigata rIte emAM tame jora-AvI che jora khAsa rahyo, paNa ene mane harani tarI javAnI tAkAta anubhavAI che. ane Akhare vyaktiA para ja sachine ne! sAja vyaktine jeTalI ghaDe che, prema karatAM vyakita samAjane vadhAre vAra che 1 suMdara sarala bedhanuM tira rAnapurAamArA vAcakenA hAthamAM mUkatAM amane kharekhA zA che. mAtra bedhathI T Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja jagata sudharI jAya che, tevuM paNa ame nathI mAnatA, paNa jagatasudhAranAM aneka sAdhanomAM A paNa eka jarUrI sAdhana che. ema jarUra mAnIe chIe. A pustakanA lekhaka jaina ane jenetara samAjamAM kuzaLa vaktA ane ciMtaka tarIke jANItA munirAja zrI caMdraprabhasAgarajI che. teonuM takhalusa "citrabhAnu" che. teo zrI jIvana-maNi sarvAcanamALAnA prAraMbhathI ja preraka ane puraskartA che. A vAcanamALAne sarvatra sarakAra sAMpaDyo che. bAkI kSati te kyAM nathI ? konAmAM nathI ? paNa mANase sAratatvanA hamezAM gaSaka thavuM ghaTe. sarvathA satya te sarvajJa vinA koIne zakaya nathI. chatAMya e prakAranI koImAM zakyatA kapavI, e paNa narAtara bhrama che zrama kadI satyanI garaja sArI zakatuM nathI. vivekI mANase to sadA mIra-nIrane viveka karanAra haMsa banavuM joIe, na ke cAMda jonAra ke khAtaranAra kAga. - A prakAranA vivekI sAdhucarita haMmee vAcanamALAne prathamathI ja preraNA ne protsAhana ApyAM che. e guNI ane vijanomAM munirAja zrI caMdraprabhAsAgarajInuM nAma mekhare che. amArA prayAsane emaNe sadA AzIrvAda ApyA che. amArI kSatio tarapha AMgaLI cIMdhI che, ane ame evA sAdhujananI salAhane yathAzakya anusaryA paNa chIe. citrabhAnu "nA takhallusathI pitAnI kalamaprasAdI pIrasatA munirAjazrIthI amArA vAcake suparicita che. prathama varSanAM pustakomAM "saurabha," bIjA varSamAM "bhavanuM bhAtuM ane trIjA varSamAM prastuta have to jAge pAMcamAM varSamAM dhamaratnanA ajavALa tathA preraNAnI paraba e teozrInI ja kalama prasAdI che. sAtamA varSa mATe teozrInI "saurabhanA jevI navI anupama kRti nivedya taiyAra thaI rahI che, je rUpa-raMga ne suzobhanathI advitIya banaze.' prastuta graMtha "have te jAge'mAM munirAjazrIe bhinna bhinna sthaLe, bhinna bhinna viSa para Apela vyAkhyAne che. kula cauda Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyAkhyAno che ane temAM sAmAjika, dhArmika, rASTrIya ane zaikSaNika jIvananAM tamAma pAsAMone AvarI lIdhAM che. vidvAna munirAja peAtAnI eka AgavI svataMtra daSTi dharAve che. eTale kArDavAra emanuM sAdhuya kaDavA cAbakhA paNu mAre, che, keTalIka vAra ajJAna bheALA janeAne sAkaraveSTita kAyadAna paNa Ape che, ne keTalIka vAra teA jANe nikhAlasa pIparamITanA AsvAda karAve che. munirAje peAtAnA A pustakarUpI dilanA dIvAnakhAnAmAM sahune peAtapeAtAnI saurabha laI ne neAtaryA che; ane peAte attariyA banIne beThA che. e attayiAnAM pUmaDAMne thADA AsvAda nIcenAM uddharaNA parathI maLaze. mANasa peAtAnA paga para UbhA rahetAM zIkhe ne kAInA paNa AdhAra vinA jIvI zaka: eja pAyAnI keLavaNI.' *. AjanI keLavaNI jIvanane mAdaka tyAre ja bane ke jyAre keLavaNIne tranuM mArgadarzana haiAya, ka savAra teAphAnI gheADAne keLavIne kAbUmAM le che, paNa tene mArI nAkhata nathI, kAraNa ke a Mte e ja dheDo kAma ApavAnA che, tema ApaNe paNa ApaNI svaccha Mda indriyAne kaLavIne sa yamamAM lAvavAnI che, nArA kare nahi cAle, ' pAzcAtya saMskRti ema kahe che, ke haka e mAnavIne janmasiddha che, paNa paurvAtya saMskRti ema kahe che ke haka yAgyatAthI prApta thAya che. eka janmAMdha brekaro paribhramaNa-svAtaMtryanA haka mAge te e apAya ? kAI kajiyALe ane gALA denArA vANIsvAtaMtryanA haka mAge te te apAya ? nAdAna bALakane matasvAtaMtryanA haka apAya ? vyabhicArIne AcAra-strAtaMtryane! haka apAya khaza ? tAtparya e ke ayeAgyanA hAthamAM hukanu hathiyAra na apAya.' Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pazcimanA tajavA lAyaka saMskAranuM ApaNe anukaraNa karyuM. ane agIkRta karavA lAyaka guNanuM apamAna karyuM.' "sukha paisA ke vastumAM nathI, paNa ApaNe hRdayamAM che. e ApaNA hRdayamAM haze to jagatanI dareka vastu AnaMdanA bajAra jevI lAgaze." tamane pUchuM chuM ke tame tamArA dilanA dIvAnakhAnAmAM konI chabI TAMgI che? rAmanI ke ramAnI? dharma ke dhananI ? vAsanAnI ke vAtsalyanIM javA che. e tame nahi kahe, teya dilanuM dIvAnakha nuM chabI vinA khAlI te kadI nahi ja rahe. yAda rAkho ke tame vikAsanI chabI tyAM nahI TAge to vilAsanI chabI enI meLe TiMgAI jaze. mATe kahuM chuM ke vinAzanI chabI pasaMda na hoya te vikAsanI chabI lA. Ama munizrI AkhA graMthadvArA TUMkAmAM eka ja vAta kahe che, tamArA dilanA dIvAnakhAnAmAM suMdara chabI TAMgo ! dilamAM dI kare. zrI jIvana-maNi savAcanamALA TrasTa AvAM munirAjanI kRtio meLavavA mATe pitAne bhAgyazALI mAne che; ane potAnA vAcakane A vyAkhyAnone pitAnA jIvanamAM utArI vaktAnI sarvatomukhI kalyANabhAvanAne jIvanamAM caritArtha karavA vinave che. ' prastuta AvRtti prasaMge A savAcanamALAnA chaThThA varSamAM pravAsa karI rahI che, ne meMdhavArI vadhatI jatI hovA chatAM vArSika lavAjama rA. daza ja rAkhyuM che. chaThuM varSa divALIye puru thaze ne purA pustake grAhakonA hAthamAM jaze. amArA vAcakane ATalI sastI kiMmatamAM rUpa, rasa ne guNathI sarvottama sAhitya ApatI A saMsthAnA grAhaka banavAbanAvavA vinaMtI che trIjI AvRttinuM A punarmudraNa che -vyavasthApaka Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama ane papa 119 125 1 have te jAge ! 2 sukhanI zodhamAM 3 jAga, e sapUta! 4 dharma kahe kene? 5 mAnavatAnAM pAna 6 cAra maMgaLa * 7 saumya prakRti 8 jIvanamAM dharma 9 divyadRSTi 10 AtmajAgRti 11 jIvanazikSaNa 12 gaupUjA 13 Adarza riAkSaka 14 dharmaratna 12 164 175 203 211 215 * 223 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalyANa -bhAvanA maitrI mitrIbhAvanuM pavitra jharaNuM, muja haiyAmAM vahyA kare, zubha thAo A sakala vizvanuM, evI bhAvanA nitya rahe. - pramoda guNathI bharelA guNIjana dekhI, haiyuM mAruM nRtya kare e saMtonA caraNakamaLamAM muja jIvananuM artha rahe. kAraNya dIna, kUra ne dharmaviheNAM, dekhI dilamAM darda rahe, karaNAbhInI AMkhamAMthI, azrune zubha strota vahe. mAdhyastha mArga bhUlelA jIvanapathikane, mArga cIMdhavA Ubho rahuM, kare upekSA e mArganI, toya samatA citta dharuM. tyAdi A cAra bhAvanA, haiye caMdraprabha lAve vera-jheranAM pApa tajIne, maMgaLa gIte e gAve. muni caMdraprabhasAgarajI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 have jAgo! UMghatA ho te jAge. beThA he to have UbhA thAo. UbhA he te have gatimAna bane. gatimAna he te have kAryadakSa bane. * ema "jAgo" zabda manuSyane kartavyadharma tarapha AgaLa vadhavAnI preraNA ApanAra maMtra che. jAge! A zabda jema cetavaNI ApanAra che, tema enI pUrve rahele "to" atisUcaka che, jene duniyAmAM tera maNane te kahevAmAM Ave che. - have te jAge-A sAmUhika vAkaya ema gheSaNa kare. che ke, hada thaI, khUba aMtara paDI gayuM, keTalo badho pramAda? khUba UMdhyA, have jAgo! pramAda choDe. ApaNAmAM ghara karIne Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra have tA jAgA! beThelI ALasane chAMDA ne jIvananI sAdhanA karavAmAM tatpara banI jAe. kAraNa ke, jenuM mUlyAMkana na thAya evI mAnavatAbhayuM, ane vizvamAM sahaja prApta na thAya evuM uttama mAnavajIvana tamane maLyuM che, te ene saphaLa kare. pramAda karazo te A mahAmUluM dhana hArI besazo. mATe ja kahevuM paDe che ke have teA jAgA ! mahAnubhAvA ! AjanA vyAkhyAnanA viSaya che 'have te jAgA ! ' A vAkaya jo gabhIratApUrvaka vicArAya te AjanA doDha kalAkanA vakatRtvanuM rahasya sahaja rIte pAmI zakAya. have te jAge!-AmAM ' jAgeA, ' zabda zuM sUcave che ? A zabda cAnaka caDhAvanArA che. AvuM uttama je mAnavajIvana maLyuM che te svAnA kuMDALAmAM rahI aLasiyAnI jema jIvavA ane maravA mATe nathI; paNa jIvanane amara banAvavA mATe maLyu che. Aje tame kevI pavitra bhUmimAM janma lIdheA che, enA teA vicAra kare. AryAvarta mAM, uttama kuLamAM te dhArmika kuTumbamAM ke jenA mATe tame gaurava laI rahyA che, ane 'ame brAhmaNa chIe, ame kSatriya chIe, ame vaNika chIe '-ema gauravapUrNAMka elIne phA che, paNa huM tamane ja pUchuM chuM ke khelavA mAtrathI mahattva zuM ! mahattva che kanyaparAyaNatAnuM, sadAcArI vananuM ane pratibhAsa panna jIvananuM mahAna kahevAthI mahAna na manAya 6 mahAna " kahevA mAtrathI mahAna na manAya. enA mATe mahAna kArya karavuM paDe, jIvanane tevuM banAvavuM paDe. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! pittaLa pitAne sonuM kahe teTalA mAtrathI te sonuM nathI thaI jatuM. enA caLakATa uparathI enI kaI kismata ke te e thApa khAya. sonAne to tejAbane tApa khamavo paDe, kasoTIe caDhavuM paDe, agniparIkSAmAM uttIrNa thavuM paDe, ane chatAM kALuM na paDe te senuM tema manuSya paNa pitAnI jAtane agniparIkSAmAM mUkI, kasoTIe caDhAvavI joIe ane temAM uttIrNa bane te ja e jAtivAna kahevAya ane mahAna gaNAya. emAM zaktihIna thAya e zI rIte pAlave ? kartavya karI mahattA siddha karavI paDaze, ane jagatane paDakAra kare paDaze ke jIvananA pratyeka prakAranA vAtAvaraNamAM paNuM kartavya mATe ame taiyAra chIe! game tevA samaye ame cAritryathI DagIzuM nahi, dhyeyathI yuta thaIzuM nahi, amArA Adarzane prANune paNa choDIzuM nahi. A rIte mahattA siddha karavA tamArI taiyArI nahi hoya to bhale UMca jJAtionAM nAma belatAM phare paNa mAnavA keI taiyAra nahi thAya. mANasa sAre ke kharAba; UMca ke nIca e zabdathI nahi, AcaraNathI siddha thAya che. tame paNa ucca he te sArA AcaraNathI ane pavitratAthI tamane pitAne tame mahAna pUravAra karo. ApaNe be hajAra varSano itihAsa - ApaNe na jAgavAne kAraNe ghaNuM gumAvyuM che. be hajAra varSane itihAsa tapAsazo te jaNAze ke ApaNe keTalA gabaDI gayA chIe. eka vAra vihaMgAvalokana karI juo te paristhiti samajAze. eka divasa rAmanI saMskRti paNa ApaNI saMskRti pAse jhAMkhI lAgatI. A saMskRti mATe remamAM Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! paNa gaurava hatuM, dezaparadezanA pravAsIe A saMskRtinA muktaka hai guNagAna karatA, te ja saMskRti Aje' mRta-prAya ane jANe chellA zvAseAzvAsa letI hAya ema lAge che. Aje tame kaI dizAmAM AvI pahoMcyA che ? kALI cAmaDImAM bhayakara geArA ! AryonA zarIramAM anAryanA AtmA peThA. saMta-mahantAnI gauravavantI A bhArata bhUmimAM Aje jIvananI kismata nathI, dha'nI kaI gaNanA nathI, tattvajJAnanI kaI paDI nathI--A zuM kahevAya ? ApaNA yuvAnAne yurepanAM pa ta, nadI ne taLAvA vagere kaMThastha kharAM, paNa gaMgA yamunA ke sarasvatInuM prabhavasthAna ke vilIna thavAnuM sthAna kAM e khakharana maLe. are bahAranA badhA tattvacintakAnAM nAma elI janArane enA peAtAnA AsapAsamAM thayelA jIvanadraSTAonAM nAma paNa na AvaDe. A keTalI zocanIya sthiti gaNAya ? AkhA vizvanuM jJAna meLave paNa gharanu jJAna pahelAM meLavA e mAruM kahevuM che. gharanuM jJAna na meLavavAne kAraNe ApaNA ja yuvAne dvArA ApaNI saMskRti bhUMsAtI jAya che ne bahAranI saMskRti navapallavita thAya che. mATe kahevuM paDe che ke khUba UMghyA ! bahu UMghanAre. UMghamAM paNa lavArA kare che, evI ja ApaNI paNa dazA che. UMDA vicAra karAya te samajAya ke sa`skRti aMge tamAruM khelavuM paNa khakavAda rUpa che. tamArA AgevAne keTalIka vAra AryAvarta nAM guNagAna kare che, paNa te pUrNa rIte samajyA vagara ane jIvanamAM utAryA vagara mAtra upara uparathI zabdonA sAthiyA pUrI jAya che jenI kimmata UMghamAM thatA lavArA karatAM jarAye vadhAre na Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jA! AMkI zakAya. mATe jAgo ! ApaNane maLelA AdhyAtmika ne sAMsakRtika vArasAnI kismata samaje, te ja maLelA A uttama mAnavajanmanI mahattA aMkAze. brahmacarya AjanA pravacananI prAgabhUmikA ApaNe vicArI gayA. have mukhya viSayane vicAra karIe. A deza brahmacaryanA paMjarUpa hatuM, saMyamanI carcA ghara ghara thatI. brahmacarya e ja dhana ane sarvasva manAtuM, kAraNa ke A badhA saguNonuM brahmacarya e mULa che! ene evAthI temaja vilAsa ane meja-zokhanA sevanathI Aryadeza patana pAme che. A dezanuM kSAtrateja vagere sarvatra AdarzarUpa hatAM. e baLa, e dIrdhAyuSitA, e zaurya, e vIratA ane e dIrghacintana Adi Aje emAMnuM kaMI zodhyuMya maLatuM nathI. enuM kAraNa ApaNe saMyamane choDyo ane asaMyamane svIkAryo te che. viSaya, vilAsa, vineda ne vikAranAM sAdhane Aje ghaNA pramANamAM ahIM pesI gayAM che. vyasane ane kuTeva mATe te kahevuM ja zuM? huM tamane pUchuM chuM ke, A dezamAM cAnI zI jarUra? iglAMDa Adi ThaMDA pradezamAM te samajyA ke umA mATe (strong) oNga cAnI kadAca jarUra paDe, paNuM A samazItoSNa dezamAM enI zI jarUra? cAne laIne A hiMdamAM keTalI bekArI vadhI? mAtra rUpiyA kamAnAra mANasa paNa traNa-cAra AnA cAmAM vApare, A kaI dazA? AjanA kAntikArI yuvAnane, cA vinA UMgha na UDe ! meM para surakhI na Ave, jANe cA devIne mAnIte gulAma! Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have to jAge? bhale tame kadAca cA pItA che, paNa enA vinA cAle ja nahi, UMgha na uDe, TAMTiyA ghasavA paDe-e kaI sthiti kahevAya? ApaNA bApa-dAdA cA vinA gheryA ja karatA hatA ane ApaNe cA pIne jAgIe chIe, ema te nathI ne? vyasana ane saMyama - tame zAntithI, huM je kahuM chuM tenA para vicAra karo. Aje vyasanone lIdhe kevI saMyamahIna sthiti thaI che tene vicAra karo. manane, vANIne ke cakSune ekene pUrNa saMyama che kharo? tame tamArI jAtane bhale svataMtra mAnatA he paNa vAstavika rIte svataMtra che kharA ? Indriyone gulAma e AjhAda nahi paNa baMdIvAna che. viSayono dAsa e svataMtra nahi paNa parataMtra che. vikAre pAchaLa ghasaDAIne saMyamahIna jIvana banAvavuM e unnati nathI paNa avanati che. paNa tame tamArA antarane pUche ke tame Aje mAlika che ke gulAmavAsanAonA dAsa banI svataMtratAnI vAta karavI e keTaluM hAsyaspada gaNAya! svataMtratAne hakaka vAtathI nahi, paNa guNa ane lAyakAtathI meLavavo joIe. pAzcAtya saMskRti ema kahe che ke, hakaka e mAnavIne janmasiddha che! paNa parvAtya saMskRti ema kahe che ke, hakaka gyatAthI-lAyakAtathI prApta thAya che, A be vaccenuM aMtara samajavA jevuM che. eka janmAMdha chokare paribhramaNa svAtaMtrya mAMge te ene pitA ene paribhramaNa svAtaMtryane hakaka Ape khare? kaI kajiyALo ane gALo denAra mANasa vANI svAtaMtryane hakaka mAge te ene apAya kharo? ane apAya te roja kajiyA keTalA thAya? nAdAna Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ heve tA jAgA ! khALakane mata svAtaMtryanA hakka apAya khare ? vyabhicArIne AcArasvAtaMtryanA hakka apAya kharA ? mUkha'ne vicArasvAta'trya apAya kharu'? tApa e ke ayeAgyanA hAthamAM hakkanuM mahAna zastra na apAya. aAgyanA hAthamAM gayelI vastu lAbhane badale hAnikAraka nIvaDe. vAnaranA hAthamAM rahelI talavAranI jema vastu suMdara hAya teA paNa ghaNIvAra saMganA ceAge bhayaMkara thaI jAya che. ghI jevI pASaka vastu paNa se| vakhata dhAvAya eTale jhera banI jAya che. AthI paurvAtya saMskRtinuM kahevu che ke svataMtratAne hakka ceAgyane hAya, ayeAgyane nahi ! indriyA para saMyama na rAkheA ane svataMtratAnI vAtA kare emAM zuM vaLe? sayama vagara te svataMtra mANasa paNa parataMtra khanI gayA. pRthvIrAja svataMtra maTI parataMtra anyA, zAthI ? sayama gumAvyeA ne saMyuktAnA mAhamAM ghele banyuM tethI! sudara citra mATe zuddha bhUmi joI e brahmacaya e evA guNa che ke enI pAchaLa khadhA guNA taNAI ne Ave che, jIvanazuddhi enAthI thAya che. sAdhanA enAthI saMdhAya che. dUranI vAta teA javA do, paNa A duniyAmAM paNa naiSThika brahmacArIne joI ne sau koI namI paDe che. badhA enA para vizvAsa rAkhe che, leAkeA ene vandanIya ane pUjanIya gaNe che. brahmacaya e mahAna zakti che. e vinA jIvana cetanAhIna kahevAya. eka vidvAne kahyuM che ke Strength is life and weakness is death.' brahmacaryanI zakti e jIvana che, ane vIya hIna-zaktihIna jIvana e mRtyu che! vikasita phUlanI khUzAthI bhamarAe jema kheMcAIne Ave C Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! che, tema brahmacarya thI paNa khIjA guNe kheMcAI ne Ave che. sUrya Uge eTale leAkeA kAme lAgI ja jAya che, tema brahmacaya rUpI tejasvI sUrya Uge eTale bIjA sadguNe enI meLe ApaNA jIvanamAM pravezI kAma karavA maDI paDe che. tamAre sadguNNAne jIvanamAM vasAvavA hAya teA bhUmi zuddha kare. Aje huM ahIM bhUmi zuddha karavA Avye chu, jhADu. laI kacaro vALavA Avyo chuM. kayA kacarA ? viSaya ane vilAsanA kacaro. tene Aje mAre sayamanA jhADuthI kADhavAnA che. tamane kAMI vAMdhA teA nathI ne (je holamAM vyAkhyAna cAlatuM hatuM e hAlanI bhAMya sAme AMgaLI cIMdhI mahArAjazrIe kahyuM ) A haeNlamAM kacarA kADhyA vinA tame jAjama bichAveA kharA ? pahelAM tame kacaro sApha karAvyA pachI upara jAjama pAtharI. paNa ema ne ema azuddha bhUmi upara jAjama nAkhI hAya te! zuM pariNAma Ave ? dhULa ja UDe ne ? duniyAmAM kAI sArA mANasa ukaraDe khATale nAkhIne sUze ? nahi ja. bhale taLAI rezamanI hAya, paNa tyAM na sUvAya, kAraNa ke dunya mAre, tema pramANiktA, sajjanatA, bhAtRtva Adi guNNAne lAvavA mATe prathama sayama joI e. e guNNAnA nivAsa mATe bhUmikA zuddha joI e. kALI, melI, khADA-TekarAvALI bhIMta para citrakAra pAse citra dorAvIne kahIe ke citra sAruM' nI. emAM ene doSa nathI. doSa bhUmine che. dIvAla cAkhI joI e. kharAba bhIMta para teA sArA citrakAra paNa citra na dorI zake. telathI kharaDAyelAM melAM vastro para raMgArA paNa sArA raga zI rIte Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! karI zake? tAtparya e ke dIvAla suMdara hoya te citra suMdara thAya.. vastra cAkhyuM hoya te raMga caDhe, jIvana vizuddha hoya te saddaguNa vikase ! brahmacArI satyakAma hoya - jenAmAM brahmacarya nahi hoya tenAmAM bIjA game tevA guNe haze te paNa te niSphaLa javAnA. suvarNa vasaMtamAlatI piSaka che, sATha ke sittera rUpiye telanA bhAvanI che, paNa maravA paDelAne te apAya? ane be AnI bhAra Ape te be miniTa moDe maravAno haze te ulaTa vahelo maraze, kemake enAmAM pacAvavAnI zakti nathI. lAyakAta vinA sArI vastu paNa viparIta pariNAmane lAvanArI nivaDe che. yuvako ane yuvatIo mATe A vAta ati jarUrI che. brahmacaryanA khamIra vinA saddaguNanI e game eTalI vAta kare, te paNa e vAta niSphaLa ane vaMdhya che, vAyaDI ane vyartha che. eka divasa evo hato ke AryAvartanuM pratyeka ghara brahmacaryanA brahmavanithI guMjatuM hatuM, vAtAvaraNa saMyamamaya hatuM, paNa Aje kamanazIbe hAlata judI che. brahmacaryanAM nIra osaratAM jAya che. raste dazya kevAM? brahmacaryanuM khUna karI nAkhe tevAM! skUla-kaoNlejanuM vilAsathI bhabhakatuM vAtAvaraNa joIne saMyamI vidyArthIne te trAsa ja chUTe! sahazikSaNa - sahazikSaNa ane atisaMparkanuM je kaTu pariNAma dekhAya che te mAre tamane kahevAnI jarUra kharI? tame pratyakSa nathI joyuM? chApAmAM nathI vAMcyuM? sATha varSane guru-adhyApaka Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 * have te jAge ziSyAne paraNI beThe. mane thayuM ke jagatamAM A zuM thavA beThuM che? adhyApaka eTale ke pavitra puruSa! e pavitra puruSa-are, samAjane eka javAbadAra mAnavI, ziSyAne paraNuM. bese te pachI chokarIonAM mA-bApa adhyApako para vizvAsa kema rAkhI zake? rakSaka ja bhakSaka bane ane adhyApaka ja apahAraka bane, A sthiti tamane zocanIya nathI lAgatI? sAhitya AjanA chabIgharomAM naTa-naTInAM hAvabhAva, sinemAnA rUperI paradA para bhajavAtAM bhayaMkara duzya ane naphaTAInI hada, Ave tyAM sudhI paherAtI veSabhUSAe brahmacaryane pADanAra nathI to bIjuM zuM che? pustakanA vAcanathI jJAna maLe paNa AjanAM pragaTa thatAM pustako te jANe praNayatrikoNanAM citra! navela eTale vilAsanI pyAlIo! AvuM sAhitya UgatAM yuvAno ane yuvatIo vAMce te ene saMyamamAM te pULe ja mukAya ne ! citro - tamArA gharamAM citre kevAM che? navayauvanAonAM vastro cArAtAM hoya evAM citro. evuM citra devanuM hoya te paNa sadAcAranuM patana karanAruM che. hoya te pheMkI de. naTa-naTInAM citro TAMgyAM hoya te phagAvI deje. pheTA rAkho te saMtanA, jJAnInA, dhyAnInA ke kaI vitarAga tapasvInA rAkho. A te chabIo rAkhI che naTa-naTInI! prabhAte UThIne darzana kenAM karavAnAM?naTa ane nadIonAM ne? mATe kahuM chuM ke bhUmikA evI rAkhe che jene paDaghe 5De. brahmacarya haze te sAcA AjhAda banaze. Ama bhautika rIte AjhAda thayA chIe? paNa AjhAdInI kharI Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAgo! lahejata kayAMya dekhAya che? mukha para glAni zAthI? bahAcarya hoya te meM para teja camakatuM hoya ane bIjA guNe sahaja bhAve AvI vase, A vAta yAda kare. pAMDava-kIrenA yuddhamAM bhISmapitAmaha kIranA pakSamAM hatA, yuddhanA AraMbhakALe dharmarAjAe bhaDavIra bhAI bhImane bhISmapitAmaha pAse AzIrvAda levA javAnuM kahyuM. bhIme AzcaryapUrvaka kahyuM: "bhAI! Apa A zuM kahe che? e te kauravonA pakSamAM cheH e kaMI vijayane AzIrvAda ApaNane Ape? parAjita thAo ema ja kahene!" dharmarAjAe kahyuM: "nA, ema nathIH sAco brahmacArI satyakAmI hoya che, asatyakathI nathI hote, mATe tuM emanI pAse jA, ane AzIrvAda mAMga. bhIma moTAbhAInA vacana para vizvAsa rAkhI tyAM gaye ne bhISmane page paDayo. kaue A dazya joyuM ane mAnyuM ke hamaNAM ja parAjyane AzIrvAda laIne e jaze. paNa badhAnA Azcarya vacce naiSThika brahmacaryavAna bhISmapitAmaha bhImane kahyuM: satya tamArA pakSamAM che mATe vijaya tamAre che !" A sAMbhaLI kaura bheMThA paDI gayA. AvuM pragaTa satya belAvanAra hoya te te brahmacarya che-saMyama che! AvA AjIvana brahmacArI bhISma pitAmaha jevA purUSa ane neminAtha jevA tIrthakare je bhUmimAM thayA e bhUminA mANase brahmacaryathI keTalA pAchaLa haThI gayA che? mATe ja kahevuM paDe che ke have te jAgo! Adeza mATe maratAM zIkha je dezamAM AvA naravIra pADyA tyAM brahmacaryano upadeza devo paDe e duHkhano viSaya nathI ? A dezanI nArIo paNa Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 have tA jAge.! kevI pavitra hatI ? mahAn satI sItAne yAda kareA. traNa khaMDane dhaNI rAvaNa enA caraNAmAM paDatA hatA, paNa e mahAdevIe enAM praleAbhanAne Thokare mAryAM. rAvaNa eTale keNu ? ene tyAM kevA vaibhave! acchA acchA rAjAe jenI sevA kare, Indra jenI pAse hAjara rahe ane jenI sattA sAvabhauma gaNAya evA rAvaNe sItAne kahyuM : * tuM zA mATe bhaTakatA rAmaDA pAchaLa barabAda thAya che ? enI sAthe vanamAM bhaTakavAnuM, jamIna para sUvAnuM ane sUkAM phaLa khAvAnAM, enAM karatAM mArI icchAne tAbe thA te he mAninI! huM tane mArI priya paTarANI banAvuM ane tArI tamAma icchAone pUrNa karavAnuM A khatapatra tArA caraNAmAM dharuM ! " vicAre ! eka mAjI rakhaDatA rAma ane bheMkAra vanajaMgala, bIjI khAju caraNeAmAM namatA rAvaNa ane saMpattithI chalakAtuM rAjya ! paNa sItAe ziyaLavatI sItAe, e badhI sapattine Thokare mArIne kahyuM: "narAdhama ! AvuM khelatAM lAjatA paNa nathI ? zarama che, rAvaNa, tane zarama che! dhikkAra hA tArA traNa khaMDanA vaibhavane ! tArI sa'patti vizALa che; virATa che, paNa tAre AtmA vAmaNeA che. rAmanI saMpatti tane gheADI dekhAtI haze paNa enA AtmA mahAna che, virATa che! rAma te rAma che, enI sAthe tArI jAtane sarakhAvatAM tane zarama kema nathI AvatI ? kayAM sAgara ne kAM khAmeciyu'! tAruM mAM . paNa mAre nathI jovuM, ane tArI vAteya mAre nathI sAMbhaLavI !" sayamanuM A kevu' Adaza STAnta che! puna lagna ane chUTA-cheDAnI vAtA karanArAone jarA kahejo ke rAmAyaNamAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! 13 eka zAnta najara pheravI Ave. bhISmapitAmaha ane sItA jevAM e mAnavIe ucca Adaza mATe khapI janArAM sAcAM ratno hatAM. barnArDa zaoNe paNa ThIka ja kahyuM che: 'The secret of happiness is being used up for a purpose recognized by yourself as a mighty one." koI mahAna hetu mATenI vIratvabharI jIvanasAdhanAmAM ja sukhanuM rahasya che. sAcA AnaMda joI teA hAya teA sayamanI sAdhanAmAM lAgI jAo. vilAsa-pradhAna vRttione parityAga karo. uttiSThata ! lAvrata ! pramAdanI UMghamAMthI jAgeA ane UbhA thAo ! haiyAnA vicArAnuM dRzya jhaDapAya ? jIvanamAM sadbhAvanA na heAya, mana upara saMyama na hAya, IndriyA para kAbU na hoya teA e jIvana naraka jevuM dudhI bane che. nara-nArInA dehamAM, hArDa, grAma ne mAMsa, zuM ene suMdara kaho, jemAM durgandha khAsa.' hADa, cAma ne mAMsa tA,naramAMya hAya ne nAramAMya hAya, e emAM pharaka ze ? zreSThatA che sayamI jIvananI. saMyamI jIvana mahAna che. saMyama vagara zarIra hADa-mAMsanA kothaLe che. uttarapUti te zvAna paNa kare che. A sa`sAramAM mAnavInI mahattA je kAMIka adhika che te sa'yamathI ! jagatane zAnti-cena paNa enAthI ja che. sayama vinA duniyAne trAsa pamADanAra teA bhayakara che. saMyama vagaranuM jIvana mIThA vinAnA anAja jevuM meALuM che. jIvanamAM vAstavika rIte sadguNanI suvAsa Ave pachI gabharAmaNuM kaI nathI. " Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 have te jAge! saMyama e gulAbanuM phUla che. e tamArI pAse haze te tamaneya sugaMdha Apaze ne tamArA samAgamamAM AvanAraneya sugaMdha Apaze. A vAtane mananI sAthe ekAntamAM vicAra karI jojo. A kAMI koIne kahevAnI vAta nathI, hRdayanI vAta che. vijJAne badhI jAtanI zodha karI, pheTA pADavAnA kemerA zodhyA paNa mananA pheTA pADavAnI zodha haju sudhI thaI nathI. hadayanA vicAre jhaDapavAne kemere che ke haju zodhAye nathI, paNa mAne ke e kemerA nIkaLe ane tamArA gupta vicAronA phoTA levAya te tamane lAge che ke, tamArI pAse kaI bese? are, sage bhAI paNa pAsethI bhAgI jAya bhAgI! tamArA anicchanIya vicAre e pheTAmAM prinTa thAya to sago bApa paNa ema kahe ke AnA AvA vikRta vicAre? are, sAruM che ke evA kemerA haju sudhI nIkaLyA nathI. jema AMtaraDAnA pheTA levAya tema vicAronA pheTA levAya te duniyA ja eka vagara pisAnuM prasiddha nATaka banI jAya! : bIjI eka vAta. mANasanI chAtImAM che te mAMsanA cA; paNa mAno ke chAtImAM vIzavIza telA senuM bharyuM hoya ane jAhera thAya ke jema, chIpamAM motI, hAthInA kuMbhasthaLamAM muktAphaLa, mRganI ghUMTImAM kastUrI che, tema mANasanA kalejAmAM senuM che to enuM pariNAma kevuM Ave? tame ja kahe, mAre bolavuM nathI. mANasa ekale pharI zake khare? rAtre bahAra nIkaLI zake khare? mANasa mANasane jIvate rahevA dekhare? A te sAruM thayuM ke kalejAmAM suvarNa mUkayuM nahi, nahitara AjanI saMyamahIna bhAvanAvALA vAtAvaraNamAM te julama thaI jAta! Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! dila e arIsA che Aje jagatamAM kaleza, avizvAsa Adi dugu Ne! dekhAya che, te ApaNI bhAvanAonA paDaghA che. ApaNA hRdayamAM vizvanA prANIo mATe kalyANabuddhi hAya tA vizvanA pratyeka mAnavIne ApaNA mATe saddhi haiAya. paNa ApaNA hRdayamAM tArA- mArApaNAnI ja vRtti ramatI heAya te bIjA leAkeA ApaNA mATe kalyANa kema icche ? bhAvanAonA paDaghA paDyA vinA rahetA nathI. A siddhAnta para tamane eka prasaMga saMbhaLAvuM: dharmarAjAnA vakhatanI A vAta che. eka kheDUtanA khetaramAMthI eka carU nIkaLyo. kheDUta hatA te garIba paNa pramANika! Ave carU nIkaLe te! Aje pramANikatA kevI jaLavAya ? paNa kheDUte te vicAryuM : " jamInanA mAlika rAjA gaNAya te khetaramAMthI nIkaLelA carUnA mAlika paNa rAjA gaNAya. huM te jamIna kheDu' eTale khetIthI pAkela anAjanA ja mAlika," ema vicArI e rAjAne carU ApavA gayA. . 15 66 dharmAMrAjAne namIne eNe kahyuM: "" mahArAja! mArA khetaramAMthI seAnAmahArathI bharelA A carU nIkaLyA che, ane te ApanA gaNAya. Apa enA svIkAra kare." dhama rAjAe ene asvIkAra karatAM kahyuM : " nA, bhAI ! e khetara tA tane vecAyeluM che mATe enA mAlika tuM gaNAya." pachI teA rAjA ane kheDUte ghaNIya carcA karI paNa dharmAMrAjA kaMI e le? paNa kheDUta te e carU tyAM ja mUkIne cAlatA thayA. ema karatAM divaseA gayA, pakhavADiyAM gayAM ne mahinAo gayA, paNa carU te tyAM ja! AvI garIbImAM AvA carU Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 have tA jAgA ! joI bhalabhalA caLI jAya paNa A te pramANikatAthI jarA paNa na DagyA. paNa Aje AveA seAnAmaheArAthI bharelA carU maLe te ? are, paNa maLe ja zAnA ? bhAgya vinA evu kAMI maLatuM nathI. eka kavie kahyu che : ' pade pade nidhAnAni yojane rasakUpikA / bhAgyahInA na pazyanti bahuratnA vasundharA // ' Dagale Dagale dhana che. ceAjane ceAjane rasapikA che; pRthvI tA bahu ratnAvALI che.paNa bhAgyahInane na maLe; na dekhAya. : dharAjA rAja e carUne jue. cha mahinA sudhI e carU khUNAmAM paDaDyo rahyo. eka rAtre rAjAne vicAra AvyA H " me bhUla karI ke carU me` na lIdhA. kheDUte te kahyuM hatuM ke, mAlika tame che vAta paNa kharI che. pRthvInA mAlika huM eTale kSetranA mAlika paNa huM. savAre carU bhaMDAramAM mukAvI daIza.'" te ja samaye kheDUtane paNa vicAra AvyA, " me* bhUla karI ke huM carUne mUkI AvyeA. bhalA rAjAe te kahyuM ja hatuM ke jenA khetaramAMthI je vastu nIkaLe tenA mAlika te. paNa huM bhUlyA. cAla, savAra thavA Avyu che. jaI ne e carU upADI AvuM." ema vicAra karI e laI gayA. savAre rAjasabhAmAM rAjA jue te carU na maLe! pUchyuM, tapAsa karI, eMTale jANavA maLyuM ke carU kheDUta laI gayA che. eTale kheDUtane elAbyA ane laI javAnuM kAraNa pUchyuM.. . kheDUte sApha sApha zabdomAM kahI dIdhu` : mahArAja ! Ape te teja divase laI javAnuM kahyuM hatuM. paNa meM mUrkhAe nahAtuM mAnyu. pachI vicAra karatAM ApanI vAta kharI lAgI. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAgo! 17 khetara meM vecAtuM lIdhuM che mATe mAlika huM chuM. ane tethI huM laI gaye chuM." rAjAnI tamAma dalIlane teDI e cAlate thaye. ane dharmarAjAne vicAra karatAM samajAyuM ke mArI ja buddhi bhraSTa thaI enuM ja A pariNAma! prajAne mAla haDapa karavAnI mArA dilamAM IcchA thaI, eTale Ane vicAra paNa palaTAye-AnI bhAvanA paNa badalANuM kemake bhAvanAne paDagho paDyA vinA rahetuM nathI. dila e te arIso che. AtmA paramAtmA kayAre bane? - Aje te A dRSTAMtanuM citra pratyakSa che, prAyaH pradhAnathI mAMDIne sAmAnya prajAjana, tamAma, ekabIjAne utArI pADavAnI, chetaravAnI, ThagavAnI, pitAnI jALamAM phasAvavAnI ane zIzAmAM utAravAnI ramata ramI rahyA che. A sthitimAM puruSamAM sAcuM puruSatva ane strIomAM sAcuM strItva lAvavuM heya te naitika bhAvanAne udaya mAMge che. barnADa zoe. pAzavatA tarapha kheMcAtA jagatane paDakAra karyo che. "The beginning of manhood and womanhood is the drawing of passions in him.' - manuSya ke strImAM sAcuM puruSatva ke sAcuM strItva tyAre ja Ave che ke jyAre utkaTa bhAvanAne teonA mAM udaya thAya che, jenAmAM A bhAvanAne udaya na thAya tenA mATe te kavie kahyuM che: "manuSyana muzcitti" manuSyane jyAre mRganI sAthe kavie sarakhAvyA, tyAre mRgalAMoe paNa vadhe lIdhe ame evA nathI. pazu viphare te zuM kare? ekAda bene jarA IjA kare, paNa mAnavI viphare te ? mAnavI te Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! yeAjanApUrvaka, buddhipUrNAMka sAmAnuM kAsaLa kADhe, duniyAmAM kAMI mAkI na rahevA de, khedAnamedAna karI nAkhe. 18 manuSya jo sayamI hAya te! te mahAna che : bhAvineA phistA che, vizvanA uddhAraka che, paramAtmAnuM pratIka che. paNa AjanI havAe ApaNA dezavAsIonAM haiyAM paNa kALamI Dha paththa thara jevAM banAvI mUkayAM che. na maLe prema, na maLe mamatA, na maLe hamadI, sAmAnAM duHkha-darda joI haiyAmAM AMsu AvavA joI e,. paNa Aje teA paDeAzIne ke sagA bhAI ne khAvAnAM sAsAM hAya ane pAte dUdhapAka-pUrI uDAvatA hAya! A kaI dazA che, te vicArI le. kevI UMdha ! jarA vicArI juo ! tamane kevI kuMbhakarNanI nidrA vaLagI che? kuMbhakaNa mATe kahevAya che ke DhAla vAgatA tyAre e cha mahine jAgatA. tyAre mAre paNa,tamArI AgaLa cAra ke cha mahinA upadezanAM Dhola vagADavAnAM ne ? ThIka che, Aja jAhera-rajA che, dukAneA baMdha che, mahArAja ThIka le che, sAMbhaLavAthI vakatRtvakaLA khIlaze, varasAdamAM kayAM javu, ema vicArIne te A hajArA mANasA nathI AvyA ne ? yAda rAkhA tamAre tamAruM jIvana palaTavAnuM che, jIvanamAM sayamanA ra'ga lAvavAnA che. mahAna netA, payagambara vagere je mahAna thayA che te saMyamathI thayA che. ApaNe ApaNA AtmAne paramAtmA banAvavAne che, paNa ApaNA AtmA paramAtmA kacAre mane ? niSThApUrNAMkanA sayama Ave te ne ! sthira ane Aja te| vAta e che ke sAMbhaLavu kaI ne nathI. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAgo!. darekane pitAnA vicAro bIjAne ThasAvavA che. mATe ja te Aje aLasiyAnI jema, vAde vAda nIkaLI paDyA che. vAta tyAM sudhI vadhI che ke sAme je pitAnA vicAre jhIlavA-sAMbhaLavA taiyAra na thAya te hAtha upADatAM paNa vicAra na kare. dhArAzAstrI nyAyAdhIzane potAnA vicAre jaNAve, paNa kaI sTeja upara dhasI jaIne ke bocI pakaDIne samajAve khare? paNa huM jANuM chuM ke AjanA navanavA vAdanA himAcatIonA vicAre sthira nathI, UMDA ciMtanamAMthI pragaTelA nathI, mAtra pustaka vAMcIne bhADUtI uchInA lIdhelA vicAro ja che! ane e bhADUtI vicAre parANe ThasAvavAno prayatna thAya che. keTaluM hAsyAspada che? tamArA vicAre je maulika ane suMdara hoya to jagatane cekamAM mUke. suMdara haze te ene jarUra svIkAra thaze. ane na svIkAra thAya te uzkerAI javAnI kaMI jarUra nathI. UMDA utarIne vicAra karo ke mArA vicAramAM zuM doSa che ke leke svIkAratA nathI. paNa A vastu kyAre bane? je mana para saMyama hoya ane cittanI sthiratA hoya te. e vinA eTalI dhIraja paNa na Ave ane sAra-asArano vicAra paNa na Ave. kAMTe sthira hoya te mApa (tela) nIkaLe, paNa kaTa hAlate calate caMcaLa hoya te mApa na nIkaLe tema citta sthira hoya te mahApuruSonAM vacana sAMbhaLavAmAM rasa ane AsvAda Ave, tenI asara thAya, ane pitAnA vicAramAM rahelI truTIo paNa jaNAya, mATe cittanI sthiratA keLavo Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 have tA jAgA ! ane cittanI sthiratA lAvavA mATe pUrva bhUmikA rUpe brahmacaya ne barAbara pALe. asacama ne patana brahmacaya paLAya eTale bhUmikA zuddha thAya. pachI pramANikatA vagere guNA AvI emAM pratibibita thAya, bhUmikA azuddha haiAya tyAM sadguNAnA vAsa hAya khare! ke ? AjanI sthiti tapAseA. kAyama eka dhyAnathI lAMbeA samaya pUjA vagere karanAranuM paNa tyAMthI bahAra nIkaLyA pachInuM jIvana tapAse. cAvIza kalAkanuM TAIma Tebala tapAse. duniyAmAM lagabhaga badhe apramANika tarIke ja enI chApa haze! keTaluM duHkhada ! pahelAMnA samayane iMglenDanA eka dAkhalA Apu-- eka chApAnA pheriyA doDhasA chApAM laI ne vecavA nIkaLye. ene aNudhAyu gharanu` kAma AvI'paDyuM, ane ghare javuM paDe tema hatuM. have jo tema kare te chApAM vecAya nahi. samaya gayA pachI keNu le ? eTale e Tebala upara e doDhasA chApAM mUkatA gayA, pAse paisA mATe peTI paNa mUkatA gayA. grAhakone sUcanA mATe chApAnI kiMmata lakhI eka ciThThI mUkI gayeA. ghera jaI kAma patAvI e AbyA tyAre tamAma chApAM khapI gayelAM. grAhakA e laI gayelA ane peTImAM paisA paNa pUrepUrA nAkhI gayelA. kevI bhavya pramANikatA! hiMdustAnanA kAI kariyA jo AvA akhataro kare te zu' pariNAma Ave? mAre nathI kahevuM, tame ja kaheA chApAM teA ThIka, paNa meja ke peTI paNa rahevA de kharA ? tyAM sadAcAranA saMskAra ahiMthI gayA. teo anAya maTI Aya thayA. ahIthI sadAcAranA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAgo! - saMskAra palAyana thayA. ApaNe haju Arya maTI anArya thayA nathI, paNa ApaNe pUrajozathI e tarapha dhasI rahyA chIe. ane e pUrane aTakAvanAra hoya te te mAtra saMyama ja che. pazcimanA tajavA lAyaka saMskAranuM ApaNe anukaraNa karyuM. ane aMgIkRta karavA lAyaka guNonuM apamAna karyuM. tenuM kevuM bhayaMkara pariNAma AvyuM te eka dAkhalAthI tamane samajAvuM. hidane eka vidyArthI jApAna bhaNavA gayA. tyAM eka pustakanI jarUra paDI. pustaka tyAMnA eka prasiddha pustakAlayamAM hatuM. paNa e ghaNuM kImatI hatuM. A vidyArthI e pustaka pustakAlayamAMthI laI Avyo ane vAMcyuM. temAM mahattvanAM cAra citro hatAM. enA manamAM hatuM ke tevAM citra banAvI laIzuM, paNa e banAvavA azakya lAgyAM. ane enAthI e na banAvI zakAya. manamAM thayuM ke citranAM cAra pAnAM taphaDAvavA de ne? InkamaTekasa khAtAne chetaravA navA cepaDA karavA, cepaDAmAM ghAlamela karavI; e badhuM thAya chene! eja mahArathIene A putra hatuM ne ! eTale ene vicAra AvyuM? - "caudase pAnAnA graMthamAMthI cAra pAnAM taphaDAvavAmAM zuM vadhe? keNa jue che?" eNe pAnAM phADI lIdhAM, ane graMtha pAche pustakAlayamAM ApI AvyA. paNa pApa kadI chupAya che? pApa chupAye nA pe, pe to moTA bhAga; " dAbI dUbI nA rahe, rUI lapeTI Aga. rUthI lapeTAyelI Agane game eTalI dabAvI rAkhe te paNa bhaDako thayA vinA rahe ja nahi. pAMca dasa miniTamAM ja Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 have tA jAgA ! bhaDakA. pAparUpI Aga paNa maLyA vinA rahetI nathI. e vidyAthI graMtha ApI AvyA pachI traNa mAsa pasAra thaI gayA. eka divasa ene jApAnIsa mitra ene tyAM Avye. pelA kAMI kAme bahAra gayA, ane A mitra peAtAnA mitrane tyAM zuM suMdara sAhitya che, te pheMdavA lAgyA. phedatAM phUMdatAM eNe pelAM cAra citro taiyAM. eNe vicAra karyo ke AnI pAse A citra kathAMthI ? A te pelA prasiddha pustakanAM citrA che, ane e pustaka te A pustakAlaya sivAya kacAMya na maLe. ema vicArI citrA tyAM mUkI, eNe pustakAlayamAM tapAsa karI, teA jaNAyuM ke traNa mAsa pahelAM ene mitra laI gayele. ane emAMthI citrA phADI lIdhelAM. pustaka te mitre pustakAlayanA adhikArIne A vAta jaNAvI ane adhikArIe tapAsa karI e citreza pAchAM meLavyAM. paNa tame A jANIne khuzI (?) thaze ke, e pachI tyAM evA eka dhArA thayA ke, ' hiMdustAnanA koI paNa vidyAthI ne A pustakAlayamAMthI pustaka Apavu nahi.' keveza niyama ! saMyama vinA pramANikatA ATalI hade palAyana thaI che. mATe kahevuM paDe che ke, have te ceteA. vizvanA kacarAne gharamAM ghAlavA che ? tame jagatane sudhAravAnI meATI meTI vAto karIne samayane arabAda na kare. hamaNAM eka va ne mATe, mAtra eka ja varSe ne mATe, tame bIjAne sudhAravAnuM mAMDI vALA ane mAtra tamArI jAtane ja sudhAre! pachI jue ke piraNAma kevu' Ave che ! * All are good if we are good.' Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAgo! 23 jAtane sudhAryA vinA bIjAne sudhAravA jazo te tame ya banDazo ne tamArA samAgamamAM AvanArane paNa bagADazo. mATe tame tamArA sthAna para sthira thAo. grIsavAsI ArkimIDIjha kaheto ke, "mane TekA mATe hAthamAM eka daMDa maLe ane UbhA rahevA mATe pRthvI bahAra keI sthira sthAna maLe te huM AkhA vizvanuM parivartana karI zakuM" are re, A mANasane AkhA jIvanamAM evuM sthira sthAna maLyuM nahi, te mATe mane enA para dayA Ave che paNa huM tamane kahuM chuM ke tamane to evuM sthira sthAna Aje paNa maLI zake tema che ane te tamAro AtmA ! AtmAne sthira sthAna para saMyamane daMDa hAthamAM laIne UbhA thaI jAo. jAo, huM tamane kahuM chuM ke, saMyamanA AdhArathI tame AkhA jagatane pheravI zakazo. pachI koInI tAkAta nathI ke tamane koI halAvI zake ke DolAvI zake! sarvane mAlika AtmA che. mitro! A gappa nathI, kalpanA nathI paNa hakIkata che. bhagavAna mahAvIre saMcamanA daMDathI jagata AkhAmAM parivartana ANyuM, ane maulika jIvananI dRSTi ApI! paNa A kAma emaNe kayAre karyuM? kevI rIte karyuM? pahelAM emaNe potAnI jAtane kacare dUra karyo, pachI mahollAne, pachI gAmane, pachI dezane ane pachI vizvano ! paNa Aje te piotAnI jAtane vicAra karyA vinA AMtararASTrIya duniyAne kacaro kADhavAnI dhUna saune lAgI che. e vizvane kacaro kADhIne potAnA dezamAM ghAla, dezane kacare tAlukAmAM, tAlukAne kacaro gAmamAM, gAmane Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 have te jAge ! kacare mahollAmAM ane mahollAne kacare potAnA gharamAM : kahe kevI bhavya bhUta-racanA ! gharano kacaro dariyAmAM nAkhavAne badale vizvane kacaro gharamAM nAkhanArane bAhoza mAnavA ke baheza " charity begins at home !' zubha zarUAta pitAnI jAtathI ja thavI joIe. vANI nahi vartana : jAtane sudhAravA mATe ghaNuM sahana karavuM paDaze, aMtaramAM DUbakI mAravI paDaze, potAnI suMvALI vRttione khaseDavI paDaze. paLepaLa sAvadhAna rahevuM paDaze ane UMcAmAM UMcAM pralebhane AvI paDe te paNa ene phagAvI devAM paDaze. mAtra vAto kare kAMI nahi vaLe. belanAra to meM ghaNAya pravacanakArane joyA che, evAone mATe A vAta nathI. ahIM to jIvanamAM utAranAra joIe. , zrI sayAjIrAva mahArAjAnI adhyakSatAmAM eka bhAI eka jAhera sabhAmAM "ahiMsA " e viSaya para deDha kalAka sudhI ghaNuM sAruM bolyA. e vaktavya sAMbhaLI sabhA stabdha thaI gaI. sabhA enA pravacanathI prabhAvita thaI gaI. unALAne divasa hatuM, vaktAne zarIre pasIne pasIne thaI gaye hate. pasIne lUchavA mATe eNe khIssAmAMthI rUmAla kADho. tyAM rUmAla sAthe khIsAmAM raheluM IMDuM praNa tarata UchaLI bahAra AvyuM, ane paDyuM vyAsapITha para! " zrI sayAjIrAva gAyakavADa vicakSaNa hatA. emane upasaMhAra karavAno hatA. emaNe kahyuM, "A bhAI ahiMsA para sAruM bolyA che. belavAnI chaTA ane zakti sArAM che paNa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! sa, hiMdustAnanI barabAdI AvA vaktAoe karI che, je bole che tenI viredhI dizAmAM ja emanuM jIvana hoya che!" A sAMbhaLI vaktA ne sabhA sau TharI gayAM. matalaba ke AvA vaktAo asara na upajAvI zake, sthAyI suvAsa na phelAvI zake. jIvanamAM AcAra joIe, saMyama joIe. UMcA UMcA maMca para hajAronI medanI pAse tyAganI vANI uccAranAra pite pacAsa hajAranI meTaramAM besI haMkArI jatuM hoya to enI sthAyI asara keTalI thAya, te tame ja samajI zake tema che. ApaNe AjanA vyAkhyAnamAM be vAta karI brahmacarya ane sadAcAra pUrvakanI pramANikatA ! pramANikatA e prasiddha che. enA para adhika vivecananI jarUra nathI. paNa brahmacaryasaMyama e mAnavajIvanane pAme che. saMyama haze te pramANikatA enI meLe Avaze, mATe mRtyune na IcchatA ho ane amaratAne cAhatA ho te jheravALA annanI jema asaMyama-chAcArane choDe ne saMyamane svIkAre. .: Aje keTalA kahe che ke "Religion is humbug dharma apa che" paNa huM emane kahuM chuM ke You are humbug, because you do not know what religion is .! tame gappa che. kAraNa ke dharma zuM che, e tame jANatA nathI. dharma zuM che e jANyA vinA kahevuM ke dharma juThTho che, enA jevuM gappa bIjuM kayuM hoI zake? kAraNe ke dharma e bIjuM koI nathI, paNa saMyama e ja dharma che. saMyamapurvakane dharma te bhavya che, Adarza che, sukha-zAntine denAra che, duHkha-dAridrane kApanAra che ane Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! jIvanamAM suvAsa phelAvanAra che. . . AvA mahAna dharmane tamArA hRdaya-maMdiramAM padharAva hoya to pAyAne majabUta kare, bhUmikAne zuddha kare: AjanA vyAkhyAnamAM yurepa ke jApAnanAM keTalAka daSTAMta ApyAM che, e uparathI tame ema na mAnatA ke mane bhAratavAsIomAM azraddhA che. mane to mAnavajAtamAM pUrNa zraddhA che. vIranI vANI kahe che ke ekavIza hajAra varSa sudhI dharmanI patAkA bharatAdikamAM pharakavAnI che ! eTale mAnavInA ujajavaLa bhAvi mATe mArI tIvra jhaMkhanA che, eTale ja pUrNa zraddhAthI huM kahuM chuM ke saMyamanI jAgRti e ja sAcI jAgRti che. vyaktine, samAjane, dezane ke vizvane uddhAra kare hoya to saMyama pahelAM joIzete tame atyArathI ja saMyamanI sAdhanA mATe AtmAne saMyamita karI tamArI pavitra sAdhanAmAM lAgI jAo. saMyamane prakAza ApaNA anaMtanA paMthane ajavALe evI bhAvanApUrvaka AjanuM vyAkhyAna pUrNa karavAmAM Ave che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - its: 31 che? kaDaka aneka sukhanI zodhamAM jagatamAM dareka prANI jIvanabhara sukhanI jhaMkhanA kare che. e aprApya sukhane prApta karavA mAnavI jagatamAM ekeeka khUNe pharI vaLe che, ne e sukha prApta karavA mATe AkAza pAtALa eka karatA hoya che, chatAM e sAcuM sukha meLavI zakate nathI, kAraNa ke manuSya sAcA sukhanI spaSTa vyAkhyA samajI zakyo nathI. - sAcA sukhanuM kalpanAcitra enI pAse paNa nathI. ane enuM spaSTa citra na hovAne kAraNe ja mAnavI Aje duHkhI che. Aje jagatamAM mahAna gaNAtA mAnavIne paNa pUchI juo ke sAcuM sukha tamane sAMpaDyuM che? sAcA sukhane AsvAda tame karyo che? tyAre pratyuttara eka ja maLaze Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 have te jAge ! ke bhAI, tamArI jema ame paNa sukhanI zodhamAM ja chIe, paNa sAcuM sukha haju sudhI te meLavI zakyA nathI. eTale A rIte mANasa hajAro ne lAkha varSothI sAcA sukhane pAmavA paribhramaNa kare che; pravAsa kheDe che, vipatti sahe che, chatAM sAcuM sukha meLavI zakI nathI. ' atRpta IcchA sAcuM sukha meLavavA mATe mana, vacana, ane kAyA e traNa mahAna ane abhuta sAdhana che. sukhanA sAdhana jagatamAM kyAMya zodhavAnI jarUra nathI, e te ApaNI pAse ja che. mana, vacana ane kAyAno vivekapUrvaka upaga karavAmAM Ave te e dvArA adbhuta sAcuM sukha pAmI zakAya, ne ene vivekaviheNe durUpayoga thAya te ApaNA ja hAthe duHkhanA DuMgarA khaDakAI jAya. ATalA varSone aMte paNa mANasa sukha meLavI zakyo nathI. enuM kAraNa e ja che ke saMpattimAM ane vipattimAM mana, vacana ne kAyAnA yogano sumeLa rAkhI zako nathI. sukhamAM unmatta bane ne duHkhamAM mUMjhAI gaye. A dvidhAbharI vRttine lIdhe ja mANasanuM jIvana sukha viheNuM ne asamatala banyuM che. sukha meLavavA icchatA prAthamika sAdhake saMpattimAM khUba utsAhamAM AvI ghelA na banavuM, ane vipattimAM gabharAIne kartavyahIna ke vivekahIna na banavuM, paNa tene aDaga ne aDola rahI sAmane kare. duHkha e paNa ujavaLa jIvana-vastranI eka kALI kinAra che. jIvananuM eka paDakhuM che, ema mAnI jIvanamAM samatala paNuM jALavavuM joIe. jIvanamAM vicAraNA pUrvaka samatolapaNuM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zodhamAM jaLavAya te ja manuSya sukhI thaI zake. paNa kamabhAgye mANasanI sukhanI icchA mRgajaLa jevI che. mRga jema unALAnA divasomAM dhagadhagatA tApamAM pANI pIvA mATe valakhAM mAre che, ane mRgajaLa joIene meLavavA deDe che chatAM pANInuM eka bindu paNa meLavI zakatuM nathI, ane maraNane zaraNa thAya che tema mANasa paNa jagatamAM dhanika mANasanuM mAtra bAhya sukha joI emAM ja sAcA sukhanI kalpanA karI, e meLavavA mATe jIvanabhara deTa mUke che. chatAM pariNAme nathI te e meLavate bAhya sukha ke nathI jALavI zakate pitAnuM mULasthAna. jIvanabhara e sukha zodhavA bhamyA ja kare che. te eka IcchA pUrNa na thAya tyAM te bIjA sukhanI IcchA janmI jAya che. bIjI IcchA pUrNa karavA mANasa prayatna kare che ne ardhavATe jAya che tyAM vaLI keAI trIjI ja kalpanA Ave che. Ama mANasa e apUrNa sukhane pUrNa karavAnI vyartha jhaMkhanAmAM jIvana veDaphI nAkhe che. ghaNAne, pAse kAMI na hoya tyAre lAkha meLavavAnI IcchA jAge che, lAkha maLe, eTale daza lAkha meLavavA prayatna kare che, daza lAkha maLe eTale koDa meLavavA valakhAM mAre, ne koDa maLe eTale dasa koDa meLavavA TaLavaLe-Ama IcchAonI ghaTamALa cAlyA ja kare, paNa IcchAone anta na Ave. . . atRpta mAnasane lIdhe mAnavIne sAcuM sukha na maLe, e sahaja che. paiso e ja Adarza che ne pisAmAM ja sAcuM sukha chupAyeluM che, evuM mAnasa ne siddhAMta ghaDAI jAya eTale Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30. have te jAge! kahevuM ja paDe, ke tamArI sukhanI kalpanAo bhrAmaka ne khoTI che, avAstavika ne asiddhAtika che, e kalpanAnI dharamULathI kAnti karavAnI jarUra che, e vinA mAnavajAti sukhanI zodhamAM jiMdagI hArI besaze. jagatamAM sukhanAM svapna sevanArA vividha prakAranA manuSya vase che. keIne khUba ja dhana meLavavAnI IcchA hoya che, te koIne putra meLavavAnI jhaMkhanA hoya che, keIne priyajana meLavavAne talasATa hoya che, koIne kIti prApta karavAnI abhilASA hoya che. te keI ne sattAnuM siMhAsana prApta karavAnI mahecchA hoya che. aihika sukhanI, AvI kSaNika eSaNAo hoya che, tema sAthe sAthe aneka prakAranI arthahIna cintAo paNa vaselI hoya che. vidyAnA kSetramAM hoya te kaI berisTara agara koI meTI DigrI meLave te bIjAne adekhAI Ave che, vepAranA kSetramAM hoya to koI khUba paisAdAra thAya agara vepAramAM phAvI jAya te bIjAne IrSA thAya che. rAjakAraNamAM hoya te kaI pradhAna thAya agara UMcA hoddA para jAya to bIjAne baLatarA thAya che. tyAgavihoNuM sAdhu-saMsthAmAM hoya te kaI pUjAya agara lokamAnya thAya tyAre anyane e joIne aMgeaMgamAM agana lAge che-ema mANasa jema vAstavika sukha samajI zakato nathI, ne meLavI zakato nathI, tema anyanuM bAhya sukha zAntithI joI paNa zakato nathI. mAnavInI daSTi Aje vikRta banI che, eNe sukhane jovA mATe paherelAM cazmA sAva UMdhA che, e UMdhA cazmAne D J che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhanI zodhamAM 31 lIdhe sukhane joI zakatA nathI ne duHkhIneA vicAra sarakhA paNa karI zakatA nathI. dAdarA UtaranAra jema nIce joI ne Utare teA e sukhethI dAdara UtarI jAya che, tema sa'sAramAM sukhapUrNAMka jIvavuM hoya te ApaNAthI nIcI kakSAnA garIme kaI rIte jIvana jIve che te jovAnI jarUra che. UMce joine dAdara UtaranAra jema gabaDayA vinA rahetA ja nathI, tema peAtAnAthI sukhI koNa che e ja joyA karanAra mANasa paNa sukhI banI zakatA nathI, te duHkhI thAya che. jIvana paMthamAM gabaDI jAya che, mATe sAcA sukhane zodhanAra mANase duHkhI jagata upara paNa eka vAra najara nAkhavAnI jarUra che. jagata Aje duHkhathI bhareluM che. keTalAya evA manuSya che ke jeo peTanA khADA pUravA mATe divasabhara kALI majUrI kare che, chatAM e manubyA peTa pUratuM khAvAnu' anna paNa meLavI zakatA nathI. zarIra DhAMkavA mATe pUratAM vastrA paNa meLavI zakatA nathI, mAMdagImAM rakhAtA hAya chatAM davAnu eka bindu paNa meLavI zakatA nathI, nirAdhAra rakhaDatA hoya chatAM rahevA eka jhuMpaDuM paNa pAmI zakatA nathI. are ! kutarAne teA rahevA khAla hoya, paNa keTalAka mANasane te Aje rahevA e paNa nathI, upara AkAza ne nIce dharatI ! AvA daNyA jovA chatAM emanA duHkhanA vicAra sarakhA karyA vinA dareka mANasa peAtAnA ja duHkhanI vAta khIjAnI garIbI ne khIjAnA duHkhane vicAra na hAvAne kAraNe, samRddha mANasa paNa bhIkhArInA jevI dIna kahe . Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra have te jAge? vAta karato najare paDe che. te samaye manamAM thAya ke A pote samRddha hovA chatAM pitAnI jAtane sukhI nathI banAvI zakti, te bIjAne sukhI banAve zI rIte? ane evA pAsethI sukhanI AzA rakhAya paNa zI rIte ? ' ' AjanuM ApaNuM A dekhAtuM sukha e lagnaprasaMga para uchInA lAvelAM dAgInA jevuM che. A bhADUtI sukhane lIdhe ApaNe unmatta banyA chIe; paNa ApaNe jIvanamAM UMDe vicAra karavo joIe, ke A ApaNI pAse AvelI vastuo pitAnI che ke mAgI lAvelI che? jo mAgI lAvelI hoya to A garva zA mATe ? A kSaNabhaMgura vastuo para mustAka thaIne jIvana hArI na javAya, mATe ApaNe ApaNA AtmAne eka sIdhe prazna pUchavo joIe ApaNe je mAna meLavIe chIe, je pratiSThA prApta karIe chIe, te zuM ApaNA Atmika vyaktitvanA prabhAvathI meLavIe chIe? te nakAramAM ja uttara Avaze. - ApaNI kaI prazaMsA kare ke koI khUba vakhANa kare eTale ApaNI chAtI gajagaja pahoLI thAya che, ne manamAM galIpacI thAya che. paNa uDe vicAra karatAM mAluma paDaze ke e badhI vastuo bahAranI che. bAhya ADaMbarane lIdhe mAna ne sthAna maLe che, e vastuo ApaNuM nathI. ApaNI pAsethI kayAre jatI rahe tene bhaso paNa nathI, mATe mANase evI rIte pUrNatA, pratiSThA, sukha ne AnaMda meLavavAM joIe ke A badhI kSaNika vastuo kadAca cAlI jAya te paNa mANasAI haMmezAM dIpatI rahe ane ApaNA sukhane duHkhane paTa na lAge? Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zodhamAM 33 Aje mANasa je je bhautika suMdara padArtho jue che, te te meLavavA yatna kare che, ane emAM ja pUrNa AnaMda mAne che; parantu enAM piraNAmeAnI bhayaMkaratAneA vicAra kadI karatA nathI. icchAe ne AzAenA pUramAM mANasa jIvanabhara taNAye ja jAya che. e pravAhamAM taNAtA mANasa peAtAnA dhArelA sthAne pahAMcI zakatA nathI, sevelA Adane pAmI zakatA nathI, ne bhADUtI mANasanI jema jIvana pUruM kare che. mitrA ! sAcA sukhanI zodhamAM nIkaLyA che teA khUba gaMbhIra manI vicAra kareA. bAhya vastu tamane vAstavika zAnti Apaze kharI ? ADaMbarathI meLavelI pratiSThA ne pUjA tamArI vidAya veLAe mukha para smitanI surakhI lAvaze kharI ? elA ! tame sukha meLavavA khUba varSoM kharcyA che ane haju kharco che. A prasaMge huM tamane eka prasaMga yAda karAvuM, je jagamazahUra che. ja eka vakhata evA hatA ke hiTalaranAM mAna ane sthAnanI jagatanA sattAdhIzone iSTa AvatI, e ja hiTalarane Aje vatto paNa nathI. gheADAM ja varSa pUrve e AkhA vizvane dhrujAvatA hatA. enI pAse lAkhkhA raNavIra cAndrAe hatA, mahAna mutsadIo hatA, ma senAnIe hatA, ajoDa vyUharaciyatAe hatA, ciMtaka pracArake| hatA, ane enI pAse anekavidha Adhunika yuddhanI vizALa ne virATa sAmagrI hatI. enA vacana para AkhuM janI peAtAnuM UnuM UnuM lehI reDavA taiyAra hatuM. jagata kahetuM ke hiTalaranA jaya ja hAya, parAjaya 3 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge ! to svapnamAM paNa na hoya! paNa e ja jagatane sAMbhaLavuM paDyuM ne javuM paDyuM ke jagatane e ajoDa sattAdhIza hiTalara ghaDInA chaThThA bhAgamAM kyAMya pheMkAI gaye. enuM Aje vizvanA paTa para nAmanizAna paNa nathI-enuM nAma bhUMsAI gayuM. enI pAchaLa enA smaraNanI eka khAMbhI UbhI karanAra paNa keI nathI. kaho. je sukhane mATe leke IrSAnI aganamAM baLatA hatA, e hiTalara ane enuM sukha kyAM gayAM? duniyAnA keIpaNa mANasane kahevuM ja paDaze, ke e sukha pitAnuM na hatuM, paNa pArakuM hatuM. mAgI lAveluM hatuM-kSaNabhaMgura hatuMsaMdhyAnA raMga jevuM alpajIvI hatuM!. raDatA AvyA paNa hasatA jAo eka kavi kahe che: * "jaba tuma Aye jagatameM, jagata hasata tuma reta; aba karaNI aisI kare, tuma hasata jaga reta." A cAra paMktio para jarA vicAra kare. ApaNe jagatamAM AvyA, janma lIdho tyAre raDatA hatA, te vakhate ApaNe nirdoSa kALa hate. nirdoSa jIvanane lIdhe ApaNe zuM karIe chIe, e ApaNe jANatA nahotA, ApaNe zA mATe AvyA chIe? sukha zuM? ne vAstavika sukhanAM svapnAM zAM? e ApaNe skUla rIte samajatA nahotA eTale raDatA hatA. e samaye nirdoSa bALakane joI gharanAMne gAmanAM mANaso hasatAM hatAM, kAraNa ke zeThane tyAM putra janme eTale AnaMdajanya hAsya ja hoya ne? paNa have te ApaNe samajaNA thayA, vicAraka thayA, vepArI thayA, prauDha buddhivALA thayA. have duniyA Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukhanI zodhamAM 35 e rIte choDavI ke ApaNuM ma para sakartavyanuM ne jiMdagI saphaLa karyAnuM mita haya, Ananda haya, saMtoSanI rekhA mAM para upasatI hoya, saMtoSano prakAza mAM para caLakATa mAratA hoya ane ApaNAM sakartavya ne saguNone yAda karI loke athane pravAha vahAvatA hoya. A rIte maraNa thAya te jANavuM ke jiMdagI meLavI te keLavI ! A paNa te samaye hAya, hAya! mAruM zuM thaze? mArI milakatanuM zuM thaze? mArA kuTumbanuM zuM thaze? evA ja dainyatA bharyA zabda ne ugAre nIkaLyA to samajavuM ke jiMdagI meLavI paNa keLavI nahi. ane keLavyA vinAnI jiMdagI te dIrgha hoya te paNa vadhya ja che. - tatvacintaka kahe che jema mANasa jUnAM kapaDAM choDe ne navAM kapaDAM pahere che, tema mAnava jIrNa zarIrane cheDIne nUtana zarIra dhAraNa kare che. jema jUnAM vacce choDIne navAM kapaDAM paheratAM mANasane AnaMda Ave che, tema ja zarIra choDatAM ne navAM zarIrane dhAraNa karatAM paNa AnaMda thave joIe, sAcA sukhanuM lakSaNa A ja che. ' jU nuM zarIra eTale anAdine A saMsAra ane nUtana zarIra eTale di anaMta mekSa ! A apUrva mekSa meLavatAM jIvananA sAcA pravAsIne to AnaMda ja thAya, kAraNa ke enuM bhavabhramaNa TaLe che, paNa leke Aje maraNathI gabharAya che, enuM kAraNa e che ke e jANe che ke jIvanamAM kAMI sAcI vastu meLavI nathI, kAMI sakartavya karyuM nathI, dAna dIdhuM nathI, ziyaLa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAgo ! pALyuM nathI, tapa karyA nathI, ne bhAvanA bhAvI nathI, eTale ahIMthI marIne bIjI gatimAM gayA eTale A badhuM khalAsa! navuM vastra to nahIM maLe, paNa A jUnuM vastra paNa nahIM rahe, ane nirAdhAra rIte narakamAM ne tiryaMcamAM bhaTakavuM paDaze. ne tApamAM ughADA TaLavaLavuM paDaze. Aja kAraNe mANasa maraNathI gabharAya che. mANasa pAse sattA, siMhAsana ke koDa rUpiyA hoya te. paNa e Atmika vaibhava vinA sukhI hotuM nathI. bahAra e bhale sukhI dekhAte hoya paNa enA AMtarika jIvanamAM azAMtine dAvAnaLa saLagate hoya che, cintAo enA para gIdhaDAMnI jema bhamatI hoya che, e phaphaDATa enA haiyAne kIDAnI jema kerI khAtA hoya che, mATe ja kahuM chuM ke AjanI tamArI sukhanI kalpanA avAstavikatAmAMthI janmelI che. sukha, pisA ke vastumAM nahIM, paNa ApaNA hRdayamAM hovuM joIe. ApaNA hRdayamAM sukha haze, te jagatanI dareka vastu AnaMdanA bajAra jevI lAgaze. eTale ja jIvanazodhakoe kahyuM ke ApaNe AnaMda ApaNA haiyAmAM poDhele che, ApaNA haiyAmAM AnaMdanuM sarovara bhareluM paDyuM che ! paNa anya mana e joI zakatuM nathI, ne tarasyuM banI AkhA vizvamAM AnaMda-jaLa pIvA doDe che, jema kasturI mRganI iMTImAM ja hoya che, paNa e jANatuM nathI, tethI AkhA vanamAM bhaTake che. je dizAthI pavana AMve che e dizA tarapha deDe che, ane mAne che ke e dizAmAM kastUrI haze, paNa kharI rIte e enI pitAnI pAse ja che. . Aje AkhA vizvamAM paNa Ama ja banI rahyuM che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 sukhanI zodhamAM jagata, bahAra sukha zodhe che, paNa aMtaramAM te kadI talAsa karatuM ja nathI. sAcuM sukha meLavavuM hoya te bAhya padArthomAMthI mana vALavuM joIe, Indriyo para vijaya meLava joIe, jIvanamaMthana karavuM joIe. citta sthira banAvavuM joIe ane mananA vadhatA vegane aTakAvavA AtmanirIkSaNa karavuM joIe. A rIte sAdhanA karIzuM te ja ApaNe sAcuM sukha meLavI zakIzuM.. Ajane cepI roga Atmika sukhane pUrNa rIte nahIM samajanAra jApAnIe paNa idriyajaya mATe aneka prayogo karyA che. jApAnanA Teki. zaheranA traNa daravAjA para traNa mahAkAya vAMdarAnAM pUtaLAM mUkyAM che. e traNe pUtaLA idriyajayane bedhapATha Ape che. eka vAMdarAe AMkha baMdha karI che. AMkha baMdha karIne e ema kahevA mAge che, ke sArI vastuo jeje, ane kharAba vastuo jevAne prasaMga Ave te mArI jema AMkha baMdha karaje. bIjA vAMdarAe pitAnA kAna baMdha karyA che, e ema cetave che ke sArI vAta sAMbhaLavAne prasaMga Ave te sAMbhaLaje, ane kharAba vAta sAMbhaLavAnI veLA Ave to mArI jema kAna baMdha karaje. trIjA vAMdarAe pitAnuM moTuM baMdha karyuM che. e ema sUcave che ke sAruM bolavuM, ane kharAba balavAne prasaMga Ave ke nindA karavAnI veLA Ave te mArI jema meM baMdha karI mane sevavuM. bAhya rIte A traNe idri para vijaya meLavanAra paNa sukha meLave che. te saMpUrNa rIte Idri para kAbU AvI jAya te sAcuM sukha Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 have to jAge ! maLe emAM Azcarya paNa zuM che?. . .' paNa Aje lekone AhavA-idriya upara kAbU nathI. nindA karavAnI Teva paDI gaI che. Aje ekanuM vATe, AvatI kAle bIjAnuM vATe, parama divase trIjAnuM vATe. Ama.vATa, vATa, ne vATa, basa vATavAnI ja Teva paDI che ! paNa koIne sadguNa gAvA ke prazaMsA karavI enI to Teva ja nathI. yAda rAkhaje ke nindA e bahu ja bUrI cIja che. nindA e Ajane eka jAtano mAnasika cepI roga che. mANasa jema nindA karato jAya tema e roga abhivRddhi pAmate jAya. kharajavuM thayuM hoya che tene vAraMvAra caLa Ave che. ne mANasa jema jema khaNatA jAya che tema tema caLa ghaTavAne badale vadhatI jAya che, tevI ja rIte nindAne mATe paNa kahI zakAya. khUjalIvALo ghaNuM khaNIne aMte vikRta bane che, tema nindaka paNa pArakI nindA karI potAnA jIvanane vikRta banAve che. khUjalI thaI hoya tyAre nAnA chokarAone hAthe lUgaDAM bAMdhe che ne ? tema have nindakanA moDhe paNa kapaDAnA pATA bAMdhavAnI jarUra che, kAraNa ke nindake paNa bALakanI jema ajJAna che. nindaka nindA karIne sukha meLavatA nathI, paNa sukha khAI rahyA che mATe sukhanA zodhake vAcA Adi idri para kAbU-vijaya meLavavA prayatna karavo joIe. tame joI gayA ke iMdri para saMyama ne bAhya vastueno tyAga, A be vastuo dvArA sukhane sAkSAtkAra thAya che. emAM paNa tyAgathI je jIvana-tRpti thAya che te alaukika che. e mATe prabhu zrI mahAvIradevanuM jIvana ApaNane daSTAMtarUpa Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 39 sukhanI zodhamAM che. te ja rIte zrI rAmacaMdrajIne jIvanaprasaMga AdarzarUpa che. A prasaMga bhavya chatAM karuNa che! tyAgane A prasaMga sAMbhaLatAM ApaNAM haiyAM bharAI jAya che, ne nayana AMsuthI chalakAI jAya che paNa AmAMthI te ApaNe preraNA levAnI che. A prasaMga ApaNane e ja sUcave che ke AzA-abhilASAne kacaDIne paNa je tyAga kare che, te ucca AdarzanA zikhare pahoMce che. je AzA ke abhilASA vinA je saMpUrNa tyAga karAya, te to pachI pUchavuM ja zuM ? . - A prasaMge gaMbhIra rIte vicAraje. sukha rAjyamAM hatuM ke vanamAM? bhegamAM hatuM ke tyAgamAM siMhAsanamAM hatuM ke haiyAmAM? haiyAmAM AnaMda na hota to rAmanuM teja paLe hRdaya baMdha paDI jAta, paNa evuM kAMI na thayuM. paNa ulaTe sApa kAMcaLI utArIne cAlyo jAya tema rAha cheDI e vanamAM cAlatA thayA. kAraNa ke e jANatA hatA ke tyAga je haiyAmAM haze te jIvana sadA sukhathI chalechala bhareluM ja raheze. mATe kahuM chuM ke iMdriyo para kAbU meLavavAthI AtmA zAnta bane che, ne tyAga karavAthI AtmA nirlepa bane che A be ajoDa sAdhanonA pratApe AtmA, AtmAmAM ja sukhane prajAne jue che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sana ! = ] - jAga,oN sapUtA A pratApI pUrvajonA sapUta'! blaga ! UbhA thaI jA! jarA AMkha khAlIne te jo ! tArI ja najara sAme dIna, hIna, anAtha ne garIba mAnavA anna vinA TaLavaLatA hAya, tyAre tuM traNa TaMka suMdara ne svAdiSTa bhebhAjana, ThaMDe kaleje kema AregI zake ? tArI khAjumAM ja vasatA tArA bhAMDuone lAja DhAMkavA pUratuM vastra paNa na maLatuM hAya tyAre tuM dayAvAna kahevAte, suMdara vastromAM sajja banI mahAlI kema zake ? tArA ja bhAie vera jhera, dveSanI mahAvALAmAM saLagatA hoya tyAre tu vilAsa ne vineAdanI mAdaka zayyAmAM peADhI kema zake ? A jotAM tAruM khUna Aje vilAsanI jaDatAthI ThaMDuM paDI gayu che, ema tane nathI lAgatuM ? tuM tArA punita pitA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAga A sapUta ! 41 zrI mahAvIranA siddhAntAnA droha tA nathI karatA ne? tArA hAthe AvuM krUra pApa thAya e huM icchatA nathI. huM icchuM" chuM tArA amara vijayane ! kAraNa ke tuM jaina che ! tArI pAse e pAMkhA cheH ahiMsA ane satya ! A e pAMkho kapAi jatAM tuM jaina maTI "jana" banI jaIza ! tArI zeAbhA A be dvivya pAMkhomAM ja che.A be mAtrA tane zreSTha banAvanArI che! tane gaganavihArI banAvanArI che! A ahiMsA ne satyanI pAMkhothI tuM hiMsAnA bhaDAkAthI saLagatI duniyA para paribhramaNa karI zakIza, vizvane prema ne zAntinA sa Mdeza pAThavI zakIza, zAntine dUta banI zakIza, mATe sAvadhAna thA ! A be pAMkho kaMpAI gaI tA samajaje ke tuM pa'zu che, laMgaDA che. tArI A e priya AMkho pramAdathI rakhe kapAI na jAya, mATe jAgRta khana ! jhokAM khAvAM cheDI de ! Ama bagAsAM khAdhe ne nirmAlya jIvana jIve mukti nahi maLe ! mukti meLavanAra zrImahAvIrane tuM yAda kara. eNe kevAM mahAn zubha kAryo karyA hatAM ! jo-- jeNe dhai pUrNAMka nara-pizAcanA sAmanA karI, bhayabhItane niya banAvI ane mAnavamAM rahelI akhUTa zaktinA paracA tAvI mahAvIrapada prApta karyu" hatuM. jeNe sAMvatsarika dAna dai aDhaLaka sapatti varSAvI ane dIna, hIna, anAtha ne garIbene yathAyAgya dAna vaDe sukhI banAvI-dAnavIrapada vibhUSita karyuM hatuM. jeNe vaibhaveAthI chalakAtA rAjamadirAne cheDI, peAtAnA pyArA priyajanAthI vikhUTA paDI, ane mahAmahanA parAjaya Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * have to jAge ! karI tyAgavIrapada suzobhita karyuM hatuM.' jeNe girikandarAomAM dhyAnamagna rahI,vAsanAono nAza karI ane indriyo para vijaya meLavI zUravIrapada zobhAvyuM hatuM. jeNe ahiMsA, satya, asteya, saMyama ne akicanane pitAnA jIvanamAM vaNI, eno ja pracAra AjIvana karI ane mAnavatAnI soDama mahekAvI-dharmavIrapada alaMkRta karyuM hatuM. e ja naravIrane tuM putra ! * jenA nAmathI preraNAne dIpaka prakaTe, e mahAvIrane putra banI, tuM Ama nirmAlya jIvana jIve, e tane zobhe kharuM! UTha! prANavAna thA ! tArA nirmAlya jIvanamAM mahAprANa phUMka! tArA vinithI dizAo kaMpI jAya evI jaya ghoSaNA kara ! pApanA paDadA cIrAI jAya evuM teja tArI AMkhamAM lAva! himmatane utsAhathI Age kadama bhara ! tArI adamya zaktiene pace jagatane batAva ! prabhu mahAvIranA siddhAntane aNanama nizcayapUrvaka jIvanamAM utArI, emane amara banAva ! khAlI vAyaDI vAte nA kara. - AcAravihoNA bhASaNathI kAMI vaLe tema nathI. evAM nirmAlya bhASaNa sAMbhaLI- sAMbhaLIne prajA trAsI gaI che !mATe lAMbA-paheLA hAtha karavA mUkI de ane evuM AcaraNa karI batAva ke tAruM nirmaLa caritra joI duniyA diga banI jAya! kaDaka zista keLava. jIvana-vikAsamAM naDatara karatI vAsanAo sAme baLavo pikAra. vAsanAono samULago nAza kara ! A tArA vikAsanA mArgamAM antarAya karanArane ukheDIne pheMkI de. jarA paNa gabharAIza nahi. keIthI aMjAte nahi.. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAga e sapUta! 43 keInI zemAM taNAte nahi! jA ! eka paLanI paNa vAra kya vinA ahiMsA ne satyanA siddhAntane vizvamAM vikasAvavAnA tArA A mahA-kAryamAM lAgI jA. paNa yAda rAkhaje!nitika saMyamathI barAbara kamarakasIne ja A mArge prayANa karaje. saMyamamAM jarA paNa zithilatA na pravezI jAya te mATe pUrNa kALajI rAkhaje. vAsanAo tArA para vijaya na meLavI jAya te mATe cAritranI majabUta killebaMdhI karIne, avirata jAgRtipUrvaka jIvana-vikAsanA A mahApaMthe viharaje. vIjaLInA jhabakArA thAya ke vipattinA vaMToLiyA vAya; brahmAMDanA kAna phADI nAkhe evA kaDAkA-bhaDAkA thAya ke pralayanA meghanI garjanAo thAya, toya tArA nizcita paMthane choDIza nahi. nizcita karelA dhyeyane pahoMcatAM pahelAM eka DagaluM paNa mArgathI khasavuM e mahApApa che. e divya saMdezane bhUlatA nahi! vizvamAM evI kaI zakti nathI ke je tArA nizcita dhyeyathI tane calita kare; tArI virATa zaktio joI sAgara paNa tane mArga Apaze! A kalpanA nathI. vApaTutA ke lekhanakaLA nathI, paNa kevaLa satya che, nakakara che, vAstavika che. AvuM banyuM che, ane che ane banaze. mAtra zraddhAnI ja AvazyaktA che. vijyazrI AtmazraddhAvAna mahAmAnavane ja vare che. A mArgamAM kAMTA paNa che ne kIcaDa paNa che; kAMTAthI kaMTALI na javAya ane kIcaDamAM kheMcI na javAya te mATe saceta raheje. vipattinA samayamAM yAda karaje tArA AtmAnI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! anaMta virATa zaktione! tArI vIra-garjanAthI vipattio kaMpI UThaze, iMdriye dhrujI UThaze, vAsanAo baLIne khAkha thaze, aMdhakAra nAza pAmaze, anaMta prakAzathI jhaLahaLate dIpaka tArA paMthamAM prakAza pAtharaze ane prakRti madhura smita karI tAruM susvAgatam karaze ! pyArA amRtanA bhaktA Atman ! adhika tane zuM kahuM? tAruM virATa rUpa vizvane dekhADa! vahAlA zaktiono bhaMDAra Atman ! tArI zaktionA bhaMDAramAMnuM eka amUlya ratna vizvanA cogAnamAM mUka! prakAzamAM viharanAra priya Atman ! tArA zAzvata prakAzanuM eka kRpAkiraNa A vizva para pheMka! vizva tArA javalanta prakAza mATe jhaMkhI rahyuM che, vIrano sapUta A kAma nahi kare te pachI koNa karaze? mATe Aje ja dIpAvalinA patitapAvana divase aNanama nizcayapUrvaka bhara kadama vijayakUca bhaNa! . Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] dhava kahevo ? mANasa savAramAM dAMta sApha karI ArasImAM meTuM jue che. bapore jamIne bajAramAM jatI vakhate paNa mukhane darpaNamAM jaIne bajAramAM jAya che, ne sAMje bajAramAMthI AvIne paNa kAcamAM pitAnA mukhaDAne dhArI dhArIne jue che. A jahemata zA mATe? mANasane ema che ke mArAM meM upara kyAMya DAgha to nathI lAge ne? ane huM pote kevo dekhAuM chuM? paNa ArasImAM mukha jotI vakhate koIneya e vicAra nathI AvatuM ke A ArasImAM dekhAuM chuM te huM nathI, paNa jenAra e huM chuM. A dekhAya che, e pratibimba mArA AtmAnuM nathI, paNa zarIranuM che, ArasImAM dekhAya che e mAla nathI, paNa bAradAna che. zarIranA saundaryane huM mAruM saudarya mAnI beTho chuM Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 have tA jAgA ! ane mAruM saundaryAM huM vIsarI gayA chuM. je zarIra nAzavaMta che, ahIM ja jene mUkIne javAnu che, je maLI javAnu che, rAkha thaI ne UDI javAnuM che, enA avalAkanamAM kalAkeAnA kalAke nIkaLI jAya che : ane je AtmA zAzvata che, karelA kanA bhAktA che, enA mATe ApaNane jarA vicAra sarakhA ya na Ave; A kevu. Azcaya ? anAja kevuM che enA vicAra AvatA nathI ane photarAM mATe mAthAkUTa thaI rahI che. zarIra upara lAgelA DAghane jue che, paNa AtmA para lAgelA DAghane vicAra kema AvatA nathI ? zarIrane DAgha te pANI ne sAbuthI dhAI zakAze, paNa AtmA para lAgelA DAgha te ApaNA leAhInAM AMsuthI paNa nahi dheAvAya ! mAM upara lAgelA DAghane batAvanAra ArasI te aneka ThekANe maLaze, paNa AtmA para lAgelA DAghane cI'dhanArabatAvanAra kANu ? peAtAnA mukhanI kadarUpatA mATe mANasa zaramAya che, e kadarUpatAne TALavA aneka prayatnA kare che, paNa AtmAnI kadarUpatA paLe paLe vadhI rahI che, ane A kadarUpA mukhane laI huM vibhunA pavitra dhAmamAM kaI rIte jaIza, enA mATe cintA karanArA keTalA che? jyAM anantA niLa AtmAe birAje che, evA siddhonA pavitra dhAmamAM javA mATe A AtmA lAyaka che kharA ! ArasImAM je mukha dhArI dhArIne jovAya che, e mukha upara vizvAsaghAta, asatya, asayama, anItinA keTalA apavitra DAgha lAgelA che ? chatAM mAnavI gava karIne phare che ! Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kahevA kAne ? 47 peAtAnA sthUla saundaryane ArasImAM joI malakAya che ! aMtaranuM rUpa, AtmAnuM saundarya ane pavitra jIvananuM lAvaNya bhulAyuM, enuM ja A duHkhada pariNAma che. eTalA mATe ja jIvanadraSTAo kahe cheH * bhAI !.tAre ArasImAM mAM jovu hAya te jo; paNa sAthe sAthe AtmAnuM avaleAkana paNa karatA jA. AtmAnuM nirIkSaNu vadhatAM A sthUla rUpanuM AkaSa Nu ghaTaze, ane A sthUlanuM AkarSINa ghaTatAM AtmAnuM saundaya vikasaze. 6 pratyahaM pratyavekSeta, narazcaritamAtmanaH / " 'kiM nu me pazubhistulyaM, kiM nu satpuruSairiti ? || rAja prabhAte mANase peAtAnA cAritryanuM potAnA vahetA jIvananu avaleAkana karavuM joI e. jovu joI e ke mAru jIvana pazu jevuM che ke satpuruSa jevuM? satpuruSAnuM jIvana kevu... nimA~La che ne mAruM jIvana kevuM milana che? A saMsAranI phUlavADImAM mAruM' jIvana gulAbanA phUla jevuM suvAsita che, ke lasaNa jevu durgaMdhathI bhareluM ? A jagatamAM janmIne meM ArzIrvAda meLavyA che ke zApa ? A duniyAmAMthI vidAya letI vakhate mArA mukha upara AMsu haze ke hAsya ? huM ahI... zuM karavA Avyo hatA ne zu karI rahyo chuM? huM kayAMthI AvyA hatA ne kayAM javAno chuM? mAru' svarUpa kevuM che ne huM Aje kevu mAnu chuM ? AvA prazno UMDANamAMthI jAge teA ja mANasane potAnI sthitinu bhAna thAya ke Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 have te jAge? huM mAtra be zarIra dvA huM manuSya che. manuSyatvane zobhe evuM jIvana mAre jIvavAnuM che ane A zarIra dvArA ja mAre mukti meLavavAnI che. mane suMdara mAnavadeha maLela che, tIkSNa buddhi maLI che. anyanI vedanA samajavA gya komaLa hRdaya maLyuM che, AvI suMdara vastuone huM kema veDaphI zakuM? pazuM jevuM jIvana jIvavA kAMI A mahAmUlI jiMdagI nathI maLI. AtmAne nirmaLa karavAne, jIvanane sugaMdhaMthI bharI devAne zubha avasara sAMpaDyo che. keTakeTalA tyAgI puruSee A mAnavajIvananI gauravagAthAo gAI che, te zA mATe? tyAgIoe A dehamAM zuM vizeSatA nihALI? A dehamAM emane zuM bhavyatA bhAsI? zA mATe pazuone ane manuSyane eka ja kakSAe na mUkyAM? zuM baMnemAM jIvana nathI? che ja. tema ja baMnene AhAra-nidrA-bhayaM ne kAmanI samAna lAgaNI nathI? te paNa che ja. te pachI baMne vacce bheda zA mATe? to pachI mAnavIne ucca kakSAe mUkyo ane pazune nIcI kakSAe zA mATe mUkyAM? jJAnIone zuM A mAnavadehane meha hate? nA, teone A dehanI kismata to kaMI ja nathI. paNa kismata che eka dhamanI, ane te dharma A mAnavadeha dvArA ja zakaya che. eTale AtmAne ajavALanAra dharmane lIdhe A dehanI kiMmata paNa vadhI ane mAnava jIvananI gauravagAthA gavANI. dharma mAnava-jIvanane tejasvI banAve che. dharma A jIvanamAM saMskAranA prANa phUMke che. dharma mANasane UrdhvagAmI banAve che, ane enI devatvanA siMhAsana para pratiSThA kare che. dharmaviheNuM jIvana e te AtmA vagaranA zarIra jevuM che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kahe kone? ke jemAM na hoya nUra ke na hoya prakAza na hoya prANa ke naheya pavitratA, jIvanamAM prANane pavitratA reDanAra dharma ja che. * tyAre ApaNane vicAra Avaze ke dharma je jIvanamAM Ave vyApaka che, te te dekhAte kema nathI? bhUkha lAge tyAre dharma khAvA kAma lAgatuM nathI, tarasa lAgI hoya tyAre dharma pIvA kAma lAgatuM nathI, TADha vAya tyAre dharma oDhavA kAma lAgatuM nathI, devuM cUkavavuM hoya te te devA peTe ApavA kAma lAgatuM nathI ane vyavahAramAM kaI vastunA vinimayamAM paNa dharma upayogamAM AvatuM nathI, te pachI dharmanuM mahattva zuM ? ' A praznanA uttaramAM jJAnIo jaNAve che ke, dharma e te jhADanAM mULiyAM jevuM che. mULiyAM phaLanI jema khAvAmAM kAma lAgatAM nathI. jhADanA bIjA aMgenI jema bahAra dekhAtAM nathI. te dhULamAM daTAyelAM-chupAyelAM hoya che; chatAM e na hoya te TakI rahevAnI tAkAta jhADamAM nathI ja. vRkSe phaLe che, khIle che, mIThAM phaLa Ape che. A badhI bAhya dekhAtI kiyAone AdhAra te mULiyAM che. A dharma pazuone sAMpaDyo nathI, eTale e kaniSTha che, hIna che. manuSya A dharmane pAmIne zreSTha ane baDabhAgI thaye che. A dharmathI mAnavadeha gauravAnvita che! * dharmanI AvI prazaMsA sAMbhaLI sahaja prazna thAya ke tyAre dharma kahe kone? sau potapotAnA janmagata ane jAtigata kriyAkAMDane dharma kahe che ane e ja dharmanA nAme laDe che, jhaghaDe che, azAnti UbhI kare che ane mAnavane mAnavatAthI dUra laI jAya che. zuM Ane dharma kahe? A Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 have to jAge! praznanuM samAdhAna jaina darzane bahu sArI rIte karyuM che. dharmanuM lakSaNa bAMdhIne mAnavajAtane eka suMdara satya pIrasyuM che, ane dharmanA rahasyane ceDA ja zabdomAM vyakta karyuM che. . . maitrI, prameha, kAruNya ne madhyastha-bhAva e dharmanAM cAra lakSaNa che. A bhAvanAothI yukta je kriyAo thAya te dharma. dharmanuM paheluM lakSaNa che maitrIbhAva. maitrIbhAvanuM pavitra jharaNuM, muja haiyAmAM vahyA kare; zubha thAo A sakala vizvanuM, evI bhAvanA nitya rahe." je manuSyanA hRdayamAM dharmane aMkura phUTayA hoya, tene AkhuM jagata mitrothI bhareluM lAge, tene AkhuM vizva premamaya lAge. jenA haiyAmAM prema hoya, matrI hoya, tenuM haiyuM zuM bolatuM hoya? huM bhale dukhI thaye, thAuM, paNa bIjAne A vakhata na Ave. mArA sarvasvanA bhege paNa bIjA AtmAo tRpta thAo. sarva prANIo baMdhanathI mukta bane. sau dehIna bane. sau svataMtra bano. parAdhIna koI na rahe. A mitrIbhAvanA pachI dharmanA bIjA lakSaNamAM pramoda bhAvanA Ave che. guNathI bharelA guNIjana dekhI, haiyuM mAruM nRtya kare; e saMtonA caraNakamalamAM, muja jIvananuM artha rahe." * A bhAvanAne janma mahAtmAonA bahumAnamAMthI thAya che. A pramedabhAvanAnA raMgathI raMgAyelA haiyAvALo mANasa mahApuruSane joI AnaMda pAme, jagatane maMgaLamaya pathe laI jatA saMtone joI, A bhAvanAvALuM haiyuM nAcavA mAMDe. ene ema thAya ke A satparuSe ja jagatane kalyANane mArga batAvanAra che. A semiyA vinA bhava-vanamAM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kahe kene? 51 bhUlA paDelAone mArga keNa cIdhe? A saMsArarUpa mabhUmimAM A sajajane ja zILI chAyA ApanAra vRkSo jevA che. pramodabhAvavALo mANasa AvA puruSane joI emanA caraNomAM DhaLI paDe. tame tamArA mATe A bhAva vicArI jeje. tame mitra sAthe vaTathI cAlyA jatA he, ane mArgamAM saMtanAM darzana thAya te emanA pagamAM paDe kharA? mArgamAM emanA pagamAM paDatAM zarama Ave, ane amaladArane, kaI vaDA adhikArIne mUkIne namana karatAM zarama na Ave! sattA ane zrImaMtAI AgaLa mANasa mUkI paDato hoya ane saMyama ane tyAga AgaLa mANasa akkaDa thaIne cAlate hoya te mAnavuM ke tene hRdayamAM prabhedabhAvanuM dIvALuM che. e pachI dharmanuM trIjuM lakSaNa che kAruNyabhAva, dIna, kara ne dharma vihoNA, dekhI dilamAM darda rahe, karuNAbhInI AMkhamAMthI, azrune zubha strota vahe, jenA haiyAmAM karuNAbhAva vikAsa pAmela hoya, enuM hayuM jagatanA jIvo mATe sahAnubhUtithI chalakAtuM hoya che, te bIjAnAM duHkhone pitAnAM duHkha mAne ane e duHkhane dUra karavA satata prayatna kare che. dIna AtmA pratye e haiyAnI sahAnubhUti batAve che. dharmaviheNa ane krUra AtmAone joI enuM hRdaya dayAdra banI jAya che, ane ene thAya che ke A jIve bApaDA pApa karIne durgatimAM cAlyA jaze! A ja te sattAne zrImaMtAInA ghamaMDamAM keInuM sAMbhaLatAM nathI, keI duHkhInI sAme paNa jotA nathI, paNa emanuM puNya paravArI jaze tyAre A jIvanuM zuM thaze? te vakhate emane AdhAra koNa? Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E para have te jAge? Aje je hasatAM hasatAM pApa karI rahyA che, e pApa retAM paNa nahi chUTe. je kUvAmAMthI A mANasa tuccha AnaMdanuM pANI ulecI rahyA che, e kUve te aMte UnAM AMsuthI bhare paDaze. jagatanI daSTie dekhAtA AjanA A sukhI che, e AvatI kAlanA duHkhI jIve che-A karuNAbharyo vicAra AvatAM, kAruNya bhAvavALAnuM haiyuM bharAI Ave che, ane enAM nayanemAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI jAya che. dharmanuM cothuM lakSaNa te madhyasthabhAva. mArga bhUlelA jIvana pathikane, mArga cIMdhavA Ubho rahuM; kare upekSA e mArganI, toya samatA citta dharu, A bhAvanAvALo mANasa pApanA kIcaDamAM paDatAM mAnavIne bacAvavA prayatna kare, paNa pite bIjAne pApI banAvavAnuM nimitta to na ja bane. adharmanA mArge jatA koI paNa prANune zakya hoya tyAMsudhI e aTakAve, mArga bhUlelAne mArga cIMdhe, paNa mArga cIMdhavA jAya ene avaLe mArge janAra kaheH "tane koNe DAhyo karyo che? tuM tAruM kAma karane, ame amAruM pheDI laIzuM. tAre amArAmAM paDavAnI jarUra nathI. tArI salAha amAre nathI joItI." te ya mAdhyastha bhAvavALe enA para krodha na kare. DUbatAne tAravA prayatna kare paNa sAme DUbate mANasa na tare to ene UMDA pANImAM dhakako to na ja mAre. je manuSya A cAra bhAvanApUrvaka rjIvananI kriyA karate hAya, enAmAM svArthabuddhi ke paravaMcanA kema hoI zake? e te ema ja mAnate hoya ke huM A duniyAmAM Avyo chuM, mAnavatAnI suvAsa phelAvavA. te pachI mArAthI te jarA paNa Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma kahe kone? bUruM kema thAya ? jagatanA bhalAmAM ja mAruM bhaluM che. jagatamAM azAMti heAya te huM zAMtithI kaI rIte jIvI zakuM? huM jema sukha, zAMti ane AbAdI IcchuM chuM, tema bIjAne paNa enI ja tRSNA che, te mAruM atyAre kartavya e che ke bIjAne zAMti ApavI ane bIjAne azAMti na thAya e rIte mAre jIvavuM. jagatanI azAMtimAM mAre phALo na hovuM joIe. jagata duHkhI hoya tyAre huM eza-ArAmamAM kema jIvI zakuM? mAnavajAta saMkaTamAM sapaDAyelI hoya tyAre huM chupAIne mArI jAtanuM rakSaNa kaI rIte karI zakuM ? mAre te jhaMpalAvavuM joIe, mArA bhAIonuM rakSaNa karavuM joIe. A samaye huM mArI jAtanuM vilemana karI, saunA kalyANa mATe khapI jAuM te ja huM sAco dhamI. para-sevA e ja AtmasevA che. arpaNa e ja mAruM kartavya che. ethI ja mAruM kalyANa thavAnuM che. jyAM mitrI, pramAda, kAruNya ane mAdhyasthabhAva ramatA hoya tyAM mAna apamAna, stuti ke niMdA keInI kaMI ja paDI na hoya. e kaI divasa prazaMsAthI kulAya nahi ane apamAnathI muMjhAya nahi. ene pitAnA arpaNane ja AtmasaMtoSa hoya. ene bIjAnA matanI, bIjAnI prazaMsAnI jarUra na hoya. te kaI divasa aTake nahi, thAke nahi. e ema ja mAne ke huM . mArA AtmasaMtoSa mATe karuM chuM, AmAM huM zuM mahAna karI rahyo chuM? are, jaDa paNa maitrI kare, jAta samarpaNa kare, te pachI huM cetana ATaluM paNa na karI zakuM? * dUdha ane pANInI maitrI kevI bhavya che? dUdha pitAne ujajavaLa raMga pAne ApyuM ane pANIe potAnI jAtane Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 have tA jAge!! dUdhamAM vilApana karI. ane eka anyAM. dUdha e dUdha na rahyuM ne pANI e pANI na rahyu. maitrIbhAvane artha ja ektA che. ektAmAM bheda na hAya, bhinnapaNuM paNa na hoya. have dha cUlA para caDhe tyAre dUdha garama thatuM jAya che, tema pANI maLatuM jAya; kAraNa ke pANI mAne che ke eNe mane raga ApyA te mAre enI khAtara khaLavuM joI e. ane pANI maLavA lAge che-maLI jAya che, tyAre dUdha vicAre cheH mAre mATe pANIe prANa ApyA tA mAre enI pAchaLa maLI maravu joI e. ane pachI e UbharA thaI agnimAM jha'palAve che;mitra pAchaLa khaLI maravA taiyAra thAya che. tyAre mANasa zuM kare che? dUdhamAM pANI reDe che. mitrane pAmatAM dUdhanA UbharA zAMta banI jAya che--UbharA esI jAya che ane pachI mANasa tarata dUdhane cUlA uparathI utArI le che. A jaDanI maitrI ! jaDa jevI vastu paNa maitrIbhAva keLavyA pachI sarvIsva arpaNa karavA tatpara bane che, teA ApaNe teA cetana kahevAI e. ApaNe vicAra karavAnI jarUra che ke ApaNAmAM Ave maitrIbhAva Avye ? kadI AvI tyAganI bhAvanA janmI ? mATe ja cintakA kahe che ke, dhama nu paheluM pagathiyu' maitrI che. A maitrIne udaya thayA pachI ApaNe game tevuM mahAna kAya karIzu teA ya ApaNAmAM 'ahama' nahi Ave. ema ja thaze ke, A tA mAruM kata bya che, ane mAnava tarIke huM mArA kabyA karuM chu. AvI kavya bhAvanAne jagADavA mATe, prabhAte Atmacintana ne jIvanaciMtana karavuM joI e. ane kAcanI ArasImAM mukhaDAne jovA karatAM mahApuruSonA cAritryarUpI ArasImAM AtmAnuM saundaryuM. avalAkavuM; e ja kalyANanA mArga che. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che mais : - ka * [ pa ] . mAnavatAnAM saMpAna appA ceva dameabbo, appA hu khalu duimA / appA daMto suhI hoi ariMsa loe parattha y|| -uttarAdhyayana sUtrama [ pitAnA AtmAne ja damavo joIe, ene rAga ane dveSamAMthI upazAnta kare joIe, kema ke bAkI badhAne ye thaI zake-AtmA ja kharekhara durjaya che, dAnta AtmA ja A lekamAM ane paralokamAM sukhI thAya che. ' ' mAnavabhava e eka evuM sthAna che ke ene eka cheDe pazutA ane bIje cheDe devatva. mANasa vivekapUrvaka Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa6 have te jAge! prasthAna kare te e deva bane ane viveka bhUle te pazu! mANasa pazutA bhaNI na lapasI jAya, e mATe jIvanadraSTAoe mAnavatAnAM amuka sopAna nizcita karyA che. mANasa jAgRtipUrvaka e sopAne caDhe to e pAna dvArA prakAzane pAmI zake. sapAna eTale pagathiyAM. sopAna kono? mAnavatAnAM, pazutAnAM nahi. pazutAnAM sopAna na hoya, ene te khADe hoya, patana heya. utthAna te mAnavatAnuM hoya, te pachI e mAnavatAnuM mUlyAMkana karatAM te ApaNane AvaDavuM joIe ne? enuM mUlyAMkana karatAM na AvaDe to A mAnavabhavane phere niSphaLa jAya. A bhAvane phere niSphaLa na jAya ane saphaLa thAya e mATe mAnava bhavanI nisaraNInAM pAna caDhavAnI jarUra che. mAnavatAnuM eka paNa sopAna je mAnavI caDyo nathI, e mAnavI bAhyadaSTie mANasa dekhAvA chatAM aMtaramAM te pazutAnuM pradarzana ja bharIne beThe hoya che. pazutAnuM pradarzana pitAnA jIvanamAM na bharAI jAya e mATe mANase satata jAgRtipUrvaka potAnA jIvananuM ane kartavyanuM avalokana karavuM joIe. mANase mANasAInA guNavaDe A duniyAne mAnavatAthI bharelI banAvavAnI che. daityenI duniyA banAvavAnI nathI. mAnava jyAM vasate heAya tyAM te havAmAM paNa phUlanI jema mAnavatAnI suvAsa hoya paNa Aje ApaNuM kamabhAgye jagatamAM mAnavatAnA aMzo ochA thaI rahyA che. bhagavAna mahAvIranI ahiMsAthI bharelA jagatanA citra sAthe AjanA vijJAnathI ghAtaka banelA jagatanA citrane sarakhAvI jeje ! Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa7 = mAnavatAnAM pAna mANasAInA dIvA je baLatA haze te A citra jotAM ja hRdaya pUjI UThaze. jagatanuM citra. * AjanA jagatanuM drazya keTaluM bihAmaNuM che? keTalAka zrImate aihika sukhamAM ja magna banI, jIvananA uddAtta tattvane bhUlI beThA che. sattAdhIzo sattAnA ghenamAM mUcchita thaI uddaghATana kriyAmAMthI UMcA AvatA nathI. keTalAka dharmaguruo pitAne mATe maTha-maMdira banAvavAnI dhUnamAM jyAM tyAM bhamI rahyA che. | madhyamavarga jIvananirvAhanI cakakImAM pisAI rahyo che. vijJAnanAM bihAmaNAM sAdhana lAkho mAnavIone mRtyunA mamAM dhakelI rahyAM che; azAMti DAkaNanI jema Akho kADhI mAnavI sAme ghUrakI rahI che. AvA viSama samayamAM mAnavatAnAM tane vikasAve evA upadezakanI, e upadezane jIvanamAM vaNanAra jijJAsu zrotAonI, keI paNa samaya karatAM Aje vadhAremAM vadhAre jarUra che. ' ' '' jo ke AjakAla vyAkhyAne cAre bAju thAya che. pravacana saptAha goThavAya che. te hajAronA pramANamAM sAMbhaLe paNa che. paNa ghaNIvAra te sAMbhaLanAra ane saMbhaLAvanArane hetu dilane DelAvavAne, manane bahekAvavAne, jagatamAM khyAti meLavavA ane vANunA jAduthI mANasone mUrzita karavAne hoya che, ema AjanA pravAha parathI tamane nathI lAgatuM. ' sAcA upadezake ane sAcA jijJAsu zrotAo ATalA badhA heya te jagatanuM citra AvuM hoya? AvI svArthanI Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! AMdhI heya kharI? eTale ja prazna thAya che ke upadezane jIvana sudhAravA mATe sAMbhaLanArA sAcA jijJAsu zrotA keTalA? keTalAka Agame ane zAstrone abhyAsa kare che, paNa te jIvana sudhAravAnI buddhithI kare che ke pachI emAMthI paNa vijJAnanA mArakaNA prayoga karavA mATe kare che? kahevAya che ke zAstro jarmanImAM gayAM, tyAM vaMcANa, zodhANa ane emAMthI aNuvAda ane paramANuvAda siddha karyo, aMte emAMthI nIkaLe te eTamaoNmba (atombomb) ne ? zAstrane paNa kevo upaga? je sarjanahAra hatuM tene ja saMhAraka banAvyuM ! kAraNa ke mAnava mAnavatAnA sAme morace jaIne Ubhe che. sAmA morace ubhelA mAnavane mAnavatAnA nikaTamAM lAvavAnA sAdhane jIvanadraSTAe ApaNane cIdhI gayA che. e sAdhanane vicAra A prasaMge karavAne che. kamekame e saMpAna dvArA, e sAdhana dvArA mAnavatAnA siMhAsana para AruDha thavAnuM che. mAnavatAnA siMhAsana para caDhavAnAM cAra sopAna che, zuratA, paMDitAI, vaktApaNuM ane dAtApaNuM! A cAra nAma sAMbhaLI tame malakAI na jatA. manamAM ema na mAnatA ke be cArane mArI zakuM chuM, mATe huM ghera chuM, DuM bharyo chuM, eTale paMDita chuM. bolatAM AvaDe che, mATe vaktA chuM ane thoDuM dAna dauM chuM eTale dAtA chuM. ane mahArAje kahelAM cAre sapane huM caDhI gai chuM, eTale mAnavatAnA matAsiMhAsanane mATe yegya chuM , Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna na raNe vijayAcchUro'dhyayanAnna ca paNDitaH, na vatA vAkpaTutvena, na dAtA cArthadAnataH / indriyANAM jaye zUra; dharma carati paNDitaH; satyavAdI bhaved vaktA, dAtA bhUtahite rtH|| . raNamAM jItI Ave e zUra nahi, bhaNavA mAtrathI e paMDita nahi, bhASaNa karavAmAM kuzaLa hAya eTalA mAtrathI vaktA nahi ane je mAtra dAna ja daI jAya eTalA mAtrathI dAtA nahi paNa je Indriyane jIte te zUravIra; je dharmane Acare te paMDita; je satyathI pavitra banelI vANIne uccAre te vaktA ane je prANIonA hitamAM Asakta hoya-abhayadAna Apate hoya te dAtA; A cAra guNomAMthI kayA guNamAM ApaNe pragati karI che, tene ahIM vicAra karavAnuM che. rUriyALAM naye sUra : jagatane jItavuM saheluM che. jagata para pazubaLathI sAmrAjya. calAvavuM e paNa saheluM che, paNa indriyo para vijaya meLave, indriya para AtmAnuM sAmrAjya calAvavuM e kaThIna nahi, paNa ati duSkara che. - sAco viklI, te dezane jItanAro nahi, paNa Indri ane manane jItanAro che. Indriye jenA kAbumAM nathI, mana jenA hAthamAM nathI, ene vijayI kema kahevAya? e te. parAjita, parataMtra gaNAya. mANasa mAne che ke huM bhegane bhegavuM chuM; paNa kharI rIte bhego mANasane bhogavI rahyA che. mANasa cA pIte hoya che. tyAre cAne amRta mAnI garvathI kahe che ke huM cA pIuM che." paNa paccIsa varSa pachI zakti kSINa thatAM khabara paDe che ke Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have to jAge ! nA. huM cA naheAte pIte, paNa cA mane pI rahyo hato. huM cAne AdhIna hato. bIDI pInArA paNa ghaNIvAra tAnamAM AvI kahe che keame bIDInI majA mANIe chIe. bIDI e te svarganI sIDI che! AvuM bolanArAonuM vRddhAvasthAmAM haiyuM khavAI jAya che ane AkhI rAta khU khU karI UMghe nahi ane pADozIne UMghavA paNa de nahi, tyAre ene khabara paDe che ke, bIDInI majA huM nahote mANata, paNa bIDI mArA kALajAnI majA mANatI hatI. Aja svataMtratAnA nAmanI bAMga pokAranArAM te ghaNuM maLe che; paNa svataMtratA e kayA paMkhInuM nAma che e te mane samajAvo! jIvana para jarA kAbU rAkhavo nahi ne chAtI ThekIne svataMtratAnI vAta karavI che? mANasanI AMkhe apavitra rUpa ane ajIThA lAvaNyane mATe talasatI hoya; jIbha bharyAabhakSyane vicAra karyA vinA judI judI vAnIo cAkhavA talasATa karatI hoya, kAna na sAMbhaLavA lAyaka vAta ane nindAo sAMbhaLavA taiyAra hoya, cAmaDI apavitra ane suMvALA sparzI mATe jhaMkhanA karatI hoya; mana bIjAnuM bhUMDuM ciMtavatuM hoya; nAkane suMdara suvAsa ApavA mATe kudaratanAM dIdhelAM kamaLa pune kaccaraghANa kADhatA hoya. nAdirazAhe mANasanAM mAthAM kApI jema thAMbhalAmAM maDhayAM, tema mANasa paNa suMdara phUlane cheDathI chUTAM karI phUladAnImAM maDhate hoya, durgadha kahI garIbathI dUra bhAgatuM hoya, te kaI rIte mAnavuM ke mANase Indrine jItI che ane e svataMtra banyuM che? Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna A te sAruM che ke mANasanA haiyAmAM sAmAnA vicArone jovAnI bArI nathI. evI bArI hatI te kevuM pariNAma Avata? mANasa chappana IMcane Dagale paherI, zAha thaI AgaLa besI zake che, te besI zakta khare? mANasanA vicAre e bArI dvArA bIjA mANasane dekhAte te mANasa mAnava lAgata ke dAnava? A daSTie te haiyAmAM vicAre. jovAnI bArI na karIne kudarate mAnava jAtanI lAja rAkhI che. ne? mANasa ke krUra banyA che, ene eka dAkhalo tamane ApuM. ' DA divasa para huM eka bhAIne baMgale AhAra levA gaye hate. enA baMgalAnA dIvAnakhAnAnI dIvAla para haraNa ane rejhanAM ziMgaDAM zobhA mATe TAMgyAM hatAM. A joI mane thayuM: "mANasa ke kUra banyA che ! pitAnA gharane zaNagAravA mATe haraNa ane rejha jevAM nirdoSa prANIone mArIne enAM ziMgaDAMthI gRhazebhAne vadhAre che ane pitAnI jAtane kalArasika kahevaDAve che ! mANase vivekazakti khoI svArthI banI, IndrinA pravAhamAM taNAI ane AtmAnI anaMta AnaMdamaya zakti para pANI pheravyuM che. AtmAnA sAmarthyane haNanAra vAsanA che. vAsanAnAM vastroeN AtmAnA prakAzane DhAMkyo che. A ja kAraNe vAsanAnA sAmrAjyamAM AtmAne ghaNuM pichAnatA paNa nathI, pichAnatA heye te paNa e mATe sacinta nathI. : - AtmAne nIrakhe, enA sAmarthyane pArakhe, te ene samRddhithI chalakAtA rAjAdhirAjane vaibhava paNa tuccha lAge. e zvAnanI jema sattAdhIzonI ane zrImatAnI khoTI khuzAmatana Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara have tA jAgA! kare. tamane khabara haze ke mAM zoe bhagavAna mahAvIranAM kalyANaka vakhate zekasapiyaranuM mahAvAkaya uccArI kahyuM' hatuM : Give me that man who is not passions' slave and I will wear him in my heart's, core [ mane evA mANasa ApA ke jeNe indriyone thatI hAya, je vAsanAne--viSayAne gulAma na heAya, tene huM mArA haiyAmAM UDAmAM UMDA khUNAmAM padharAvIza.] khoDa jJAnuM A vAkaya keTaluM bhavya che! e kahe che ke mArA haiyAnA dIvAnakhAnAmAM zahenazAhInI chabI nahi TAMgu, paNa indriyone jItanAranI chabI TAMgIza. vAha ! kevI mAgaNI ! huM tamane pUchuM : tame tamArA dilanA dIvAnakhAnAmAM keAnI chamI TAMgI che ? rAmanI ke.ramAnI ? dhamanIke dhananI ? vAtsalyanI ke vAsanAnI ? javA de. e tame nahi kaheA tAya cAlaze. paNa e vAta ceAkkasa che ke dilanuM dIvAnakhAnuM chamI vinA khAlI teA kadI nahi ja rahe. tame vikAsanI chabI nahi TAMgA te vinAzanI chabI enI meLe TiMgAI jaze. vinAzanI chabI pasa'da na hAya teA vikAsanI chamI lAvA ane vikAsanI chakhI lAvavA mATe vAsanA para vijaya meLave ! sikaMdaranA dilamAM upaselI vinAzanI bhayaMkara chakhIne bhUMsI nAkhavAne vicAra I. sa. pUrve 325mAM eNrisToTalane AveleA. mesiDAnIAnA mahAna vijayI sikadare digvijaya karavA prayANa karyuM ane bhArata bhaNI kUca AdarI tyAre tenAM guru erisTATale, ene jIvananI mahattAnuM bhAna karAvavA enI pAse eka mAgaNI karI. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = mAnavatAnAM pAna 'yadi jo ho zake rAjana / to jainI guruko le aanaa| 'jinAMne jJAnako pAkara gahare tattvako jAnA // yuddhane aMte paMjAbathI pAchA pharatA sikaMdare erisToTale mAMgaNI karelA sAdhunI zodha karAvI. zodha karavA enA sinike cAre tarapha pharI vaLyA. ghaNI zodha pachI eka nadIkinAre beThelA ane AtmasamAdhimAM DUbelA eka masta sAdhu maLI AvyA. sinikee kahyuM "mahArAja!cAle, jaladI kare. digvi jayI sikaMdara tamane yAda kare che. tamAruM te kAma thaI gayuM ! are, tamAre uddhAra thaI gayo, jaladI karo, jaladI." tame vicAra karI juo. sikaMdara saMtane zuM uddhAra karavAne hate? paNa A te rahyA dAsa! e te ema ja mAne ke sikaMdara jene premathI yAda kare, tenuM bhAgya ughaDI gayuM. tamane paNa ahiMnA keI pradhAna A rIte bolAvI mAnapAna Ape te khuza khuza thaI jAo ne? ane badhe kahetA pharI ne ke, mAre te pradhAna sAthe dostI che ! huM Ama karuM ne tema karuM, paNa A te masta sAdhu hatA. - erisToTale jANIne ja AvA sAdhuone lAvavAnI mAgaNI karI che. ghaDIkamAM rIjhe ne ghaDImAM khIje te te saMta kema kahevAya e teM meru parvatanI jema aDela hoya. megha gaMbhIra vANImAM saMte kahyuM : " "sikaMdara keNa che, te huM jANato nathI. tame kahe che ke, e digvijayI che te AnaMdanI vAta che, paNa mahAna vijetAne mAre eka namra prazna pUchaje: "tame digvijaya te karyo paNa Indriyavijaya karyo? Indriyone vijaya karyo hoya te Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have to jAge! tamArA caraNamAM AvavA huM taiyAra chuM, paNa je mAtra jagatane ja jItyuM hoya te mAre AvavAnI kaMI jarUra nathI." sikaMdarane AtmA zuM vastu che enI khabara na hatI. ene te vizvavijayanI dhUna lAgI hatI. e dhUnamAM ja e pAgala banyo hate. AvA dhUnIne AtmacintA mATe ke Atma jAgariko mATe samaya kyAMthI hoya? bhautikatAnA raMge raMgAyelA sikaMdarane saMte puchAyelA prazna sAva ja nUtana lAgyo. ene te ema ja thayuM ke, potAnuM nAma sAMbhaLIne bhalabhalA yoddhAo paNa jhUkI paDe, tyAM A vaLI keNa ke je sAme thaI prazna pUche che? rAjAo maLyA, mahArAjAo maLyA, vIra paNa maLyA ane dhIra paNa maLyA, paNa A paDakAra karanAra te haju sudhI keI nahotuM maLyuM, prazna karanAranuM kevuM sAmarthya ? ane Ane prazna ? e te vaLI sAva ja vicitra ! ane chatAM keTalo UMDe, gaMbhIra ne hRdayasparzI ? eTale e jAte ja muni pAse pahoMcyo munine premALa dharmalAbha sAMbhaLatAM ja enA hRdayamAM bhAvanAnuM pUra AvyuM. saMta! Apa mArI sAthe padhAre. ati mAnathI huM Apane mArA dezamAM laI jaIza. vijayayAtrAnA prasthAna kALe mArA guru erisToTale jaina saMtane sAthe lAvavAnI mAgaNI karI hatI te Apa padhAre suMdara vAhane,bhavya mahele AnaMdathI ubharAtAM upavane, hIrA, mANeka, melI...je joIe te Apane mATe taiyAra che. mAtra tame mArI sAthe cAle." vijayanA garvathI chalakAyela ddho eka pachI eka zabda uccAravA lAgyuM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna keTalAka zrImaMta ane sattAdhIzo ema ja mAne ke paisAthI ne sattAthI badhuM kharIdI zakAya che. emAM saMte ceDA ja bAkI rahe che? e lekenI vAta zuM karavA karIe? tamArI ja mAnyatAne vicAra karo ne? tame ya ema ja mAne che ne kedhanathI dharma ne svarga badhuM meLavI zakIzuM, mATe dhana bheguM kare, Aha! mehanA sAmrAjya jagata upara ke ghere ghA che? paNa ahIM te munie potAne dharma samajAvyo. dhana, vAhana, vaibhava, vanitA vagerene sparza paNa na karAya, evI zravaNadharmanI maryAdA samajAvI, ane potAnA dharmakSetra ane kAryakSetrane cheDI tyAM na AvavAnI makkamatA jaNAvI. paNa sikaMdara jenuM nAma! e zene mAne? ene garva chaMcheDAyo. AjJA AgaLa dharma ke ne maryAdA kevI? dharatIne dhrujAvI nAMkhe evA sattAvAhaka zabdamAM sikaMdara pragaTo. ne "mahArAja ! dharmane maryAdA e te nirbaLanuM AzvAsana che. e upadeza kaI zaktihInane Apaje. atyAre huM maryAdA ane dharma sAMbhaLavA nathI Avyo paNa tamane levA Avyo chuM. tamAre AvavuM ja paDaze. mArI AjJAno anAdara ke pratikAra karanAra rAjAdhirAja paNa dhULamAM maLI gayA, e tame jANo cho? tame mane nA kaheze te tamArI zuM sthiti thaze teno vicAra tame karyo che?..." ene hAtha sonAnA mUThAthI camakatI talavAra para gayo ane tejasvI talavAra myAnamAMthI bahAra nIkaLI. cAMdanI jevuM zAMta ne madhura smita karI AtmazraddhAthI jhaLahaLatA zabdamAM munie kahyuM: "sikaMdara, digvijayI sikaMdara! Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 have tA jAgA ! jarA zAMta thAo. A samarAMgaNa nathI, paNa samatAMgaNa che! ane talavAra teA rAjana ! zarIrane chede, paNa tamArI sAMme te AtmA che. AtmA zastrAthI chedAtA nathI, pANIthI bhInnatA nathI, pavanathI sukAtA nathI, ne pracaMDa agninI javALAethI paNa dAjhatA nathI. AtmA te amara che. nAza pAme e ta zarIra che. rAjana ? zAzvata AtmAne azAzvata talavAra kaI rIte kApI zake? " A .. jIvanamAM kadI nahiM sAMbhaLelI satanI ajeya vANI sAMbhaLatAM sikaMdaranuM hRdaya AtmAnI alaukika duniyAmAM viharavA lAgyuM. AtmAnI pracaMDa zaktinuM bhAna ene thavA lAgyuM. mRtyunA guru jevA A saMtanA zabdo sAMbhaLatAM, enA hAthamAMthI talavAra sarI gaI samarAMgaNamAM meracA para ene maraNiyA thaI ghUmatA lAkhkhA vIra yoddhA joyA hatA; paNa mRtyunA maMDapamAM paNa A saMtanA mukha upara amaratAnI je kAnti upasI AvI, te te sAva ja alaukika hatI. AnI sAthe jANe phAInIya sarakhAmaNI na thAya! A zabdo gabhIratAthI vicAravA jevA che. AvA maraNeApasanA viSaya samaye paNa muni kevA nirbhIya upadeza Ape che? kAraNa ke emaNe indriyonA viSayone jItI, AtmasvarUpa jANyuM che. indriyonA vijetAne maraNa dhrUjAvI zakatu nathI, ethI teA maraNa pAte ja praje che! maraNanA bhaya vadhyo che, maraNanuM nAma sAMbhaLI kape che; kAraNa ke amaratAnI vAta bhulAI ane kAyAnI mAyA vadhI. kAyAnI mamatAe mANasane pAmara banAvyo che, sattvahIna banAvyA che ane hiMsaka Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 27 bhAvanAthI taraboLa banAvyo che. jene amaratAnAM gIta gAyAM che, e te viSama vipattimAM paNa nirbhayane vAtsalyabharyo hoya. caMDakauzika nAga jyAre cAre bAju potAnI viSadaSTi pheMkate ho ne prANIono saMhAra karate hatuM tyAre premadaSTi laI prabhu mahAvIra tyAM pahoMcyA. emane jotAM ja viSadhara dhasI AvyuM. phUphADe mArI, prabhune caraNe jorathI DaMkha mArI dUra bhAge. enA manamAM ema ja hatuM ke hamaNAM mArA kAtila jherathI mUcchita thaI A mANasa mArA para gabaDaze. paNa tyAM te prabhue emanI amIbharI premadaSTi e viSadhara para varSAvI ane bolyA: - "e caMDakauzika ! jarA samaja! bUjha ! tuM hatuM, tene te tuM vicAra kara. tuM te eka vakhata pavitra sAdhu hatuM, paNa krodha karavAthI, ane premanI draSTi khovAthI tuM marIne sApa thayo. mistrInI daSTi khAIne jherI daSTi keLavI, eTale tuM saMta maTI sarpa thayo!" bhagavAna mahAvIranI premanA prakAzathI bharelI amaravANI sAMbhaLI sarpane paNa AtmajJAna thayuM, eNe jherane vamI amRtane mArga lIdho. sarva samarpaNa karI, anazana svIkArI, amaratvane pAme. * Aha! premane ke prabhAva! premanA sAmrAjyamAM kaI virI nathI, keIjherI nathI, keI adhama nathI, keI uttama nathI, kaI uraca nathI, keI nIca nathI! tyAM te kevaLa nirbhayatA ane vAtsalyane prakAza vikase che! munie kahyuM : sikaMdara! mAnavI mRtyuthI gabharAya che, Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 have tA jAgA ! kAraNa ke eNe indriyavijaya karyAM nathI. jo eNe indriyone jItI ja hAya tA tA e ema ja kahe - * anantanA praveza dvAre, mRtyu te paricArikA, je jINu vastro pariharIne, navInane paherAvatI;. e mRtyuthI he mAnavI ! tuM kAMDare ? tuM zAM Dare?' mRtyu Ave te AvavA de. e navAM navAM vastrA paherAvanArI suMdara sevikA che. ene joI gabharAo che. zA mATe ? paNa A suMdarI tene ja navAM ne suMdara vastra paherAve che ke jeNe jIvanamAM kaMIka sArAM- kAryo karyA hAya, jeNe sayama pALyo hAya, premanI havA phelAvI hAya, vAtsalyane prakAza pAtharyo hAya, eve! mANasa te mRtyukumArikAne jotAM AnaMda pAmavAne, paNa jeNe iMdriyone jItI nathI. vera-jherane dAvAnaLa pragaTAvyeA che. evA mANasa te mRtyunuM nAma sAMbhaLatAM ja kaMpI javAne-dhrUjI UDavAneA ! tame maraNathI gabharAo che ke nibhaya che ? jo gabharAtA hA teA e bhayanuM kAraNa zodhI kADho. satkavyonA abhAva ane iMdriyagaNunI svacchandatA te mRtyunA bhayanuM kAraNa nathI ne ? e sivAya bIjuM zuM heAI zake ? saMtanA A prabhAvazALI vIra vacaneA sAMbhaLI sikaMdara emanA caraNeAmAM DhaLI paDayo. eNe kahyuM : " huve mane samajAya che ke mArA gurue jaina sAdhunI mAgaNI kema karI! mArA abhimAnane gALavA ja emaNe bhalAmaNa karI hatI. AtmA mATe dehane DUla karanArA vIrA paNa A vizvamAM che. ema ApanA darzana pahelAM mane kAI e kahyuM hAta te| huM na mAnata. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna 69 paNa Aja ApanA danathI te e satyanI mane khAtrI thaI che.. ApanA milanathI mane samajAyu ke, jagatane jItanAra karatAM paNa indriyone jItanAra mahAna che-zUravIra che! dhIra ne vIra te ja kahevAya ke, je vAsanAnA gulAma nahi, paNa je saMtAyanuM saMtAna che. Apa mane kaMIka evA saMdeza Ape, je laI huM mArI mAlAma tarapha jAuM, ane e amara saMdeza mArA jIvanamAM utArI,e divya saMdeza mArA dezamAdhaveAne paheAMcADuM!..." joyu, tyAganA prabhAva kevA che ? sikadara jevA dhamaDI paNa tyAga AgaLa jhUkI paDayo. vizvanI evI koI tAkAta 'nathI, je tyAga sAme paDakAra kare ! sUryanA udaya thatAM jema aMdhakAranA DuMgarA paNa ogaLI jAya, tema tyAganA mahimA pragaTatAM, bhAgIe enI AgaLa egaLI jAya ! ane tethI ja koI ne ya nahi namanArA akkaDa sikaMdara namra banI saMtanA caraNAmAM DhaLI paDaDyo. enA AtmAnA dvAra UghaDI gayAM, ane upadeza grahaNa karavA yogya banyA. tamAre paNa upadeza sAMbhaLadma mATe AvI namratA ane jijJAsA keLavavI joI e ne ? namratA ane jijJAsA vinAnA zrotAne upadeza sa'bhaLAvaveA e teA UMdhA ghaDA para pANI reDavA jevu' che, ethI baMnene nukazAna. pANI niSphaLa jAya ne ghaDA khAlI ne khAlI rahe. jo ke A tA vivakSAe vAta che. nahitara vaktAne teA ekAMte lAbha che ja. e teA eka kalAka nija rAja karatA hAya che, paNa sAdhAraNa rIte vyAkhyAnakAre paNa sabhA nirIkSaNa teA karavu' ja rahyuM ke-AmAM kAnI keTalI pAtratA che? Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Go have te jAge! pAtratAno prabhAva keI ajaba che! . 1. pANI ekanuM eka ja che, paNa pAtranA bhedathI pariNAma juduM Ave che. svAti nakSatranuM pANI chIpamAM paDe te motI thAya, phaLadrupa bhUmimAM paDe te sAruM anAja thAya, ne sarpanA mamAM paDe te jhera thAya. . . pAtrA'pAtraviveko'rita, dhenupannagayoriva / tRNAt saMjAyate kSIraH, kSIrAt saMjAyate viSam / / pAtra ane apAtranuM keTaluM aMtara che, te batAvavA mATe A eka subhASita ja basa che. gAyane tRNaghAsa khavaDAvo te tenuM dUdha thAya ane sarpane dUdha pAo te tenuM halAhala jhera thAya! pAtrane ke prabhAva ? munie paNa sikaMdaramAM have namratA ane jijJAsA dvArA pAtratA joI ane kahyuM: "tame je ApI na zako te tamAre levuM nahi...!" | muninuM A rahasyapUrNa vAkya emane na samajAyuM, eTale sikaMdare kahyuM: "huM A mahAvAkyane artha samajI zakyo nathI eTale kRpA karI Apa mane vistArathI samajA..." karuNapUrNa saMte kahyuM -rAjana ! keInuM lUTeluM dhana tame ene pAchuM ApI zake che, keInuM jhUMTaveluM rAjya paNa tame pAchuM ApI zake che, paNa keIna lIdhelA prANa tame pAchA ApI zake kharA? je prANa devAne adhikAra tamane nathI te prANa levAno adhikAra paNa tamane nathI. mANasa badhI vastuo ApI zake che, paNa e jIvana koIneya ApI zakato nathI, te pachI bIjAnAM jIvana yuddhanA bahAnAthI levAne Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna hakaka tamane koNe ANe....?" - saMtanA A vacana sAMbhaLI eno AtmA nAcI UThyo. yuddhavirAma ane ahiMsAne mahAmaMtra ene AvIne mAM dekhAya ane ahiMsaka jIvana jIvavAnI pratijJA laImunine prema ane bahumAnathI namana karI, e pitAnA deza bhaNuM upaDyo. erisToTale sikaMdarane pUchyuM: "kema, meM maMgAvelI vastu lAvyA? na lAvI zakyA ne? bhAI! mAre e saMtane ahIM lAvavA nahotA, paNa mAre te tamAruM ghena utAravuM hatuM. sattA ne zrImaMtAIthI jagatanI bIjI kaI paNa vastu kharIdI zakAtI hoya te paNa tyAga te nathI ja kharIdI zakAte. sattA ne zrImaMtAI AgaLa bIjI kaI paNa vastu pIgaLI zake, paNa tyAga ja eka unnata ane aNanama rahI zake che. sarva vastune bhaya che, paNa tyAga ja eka abhaya che" erisToTalanI A vAta sAMbhaLI sikaMdara emane bheTI paDe. gharma jAti ti : - - saMta ane sikaMdaranA A prasaMga dvArA iMdriyone jite te zUra, A vAta ApaNe vicArI gayA. have Ave che paMDita. paMDita ke? zAstra bhaNe, zloke pipaTanI jema bolI jAya ke bhaDabhaDa saMskRta belavA mAMDe eTalA mAtrathI te paMDita na kahevAya. paMDita te ja kahevAya ke je dharmane vivekapUrvaka Acarate hoya, pitAnI pharaja je samaja hoya, ane atyAre pitAnuM prApta kartavya zuM che, ene vicAra karI, agyane cheDI gyane Adara karatA hoya te paMDita kahevAya. A Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 have te jage ! paMDita A duniyAne bhogamAM rAce khare? e vilAsanAM sAdhane meLavInAce khare? e jagatanI saMpattimAM mAce ema tame mAne che? tyAre sAce paMDita A duniyAne zuM mAne? sAco paMDita A duniyAne eka vizALa musApharakhAnuM mAne. A musApharakhAnAmAM ja lAkhe Ave che ane lAkha jAya che. mANasa mAne che. huM kaMIka chuM e huM-padanA ghamaMDamAM DelanArA paNa dhULamAM maLI gayA. jemAM eka phUMka mArI jagatanI rAkha karI zakatA hatA, emanI rAkha Aje zodhI jaDatI nathI. jagatanA game evA sattAdhIza ke dhanavAna mANasane paNa A jagatamAMthI javAnuM che e te nakkI che ne? mANasa mATe che, mATe kaMI mRtyu enI vATa joIne UbhuM rahevAnuM nathI. mRtyunI gADI to rAtadivasa cAlI ja jAya che. ane je enA jhapATAmAM Ave, tene upADatI ja jAya che. jagatanI gADI te meTA mANasanI zaramane lIdhe kadAca thaMbhAvI zakAya, paNa A mRtyunI gADIne game evo sattAdhIza paNa thaMbhAvI zake ema tamane lAge che? tamAro piso mRtyunI gADIne eka sekanDa (Second) paNa nahi rokI zake ? ema mAthuM DelAve nahi cAle. jarA spaSTa zabdomAM kahe, te A sAmAnya mANasane paNa khabara paDe ke A zeTha ATalA zrImaMta hovA chatAM paNa kahe che ke, amAro paiso ne amArI AvaData amane bacAvaze te nahi, paNa ene sadapaga na thaye te amane kheMcIne narkamAM laI jaze. kema A vAta kharI che ne? sukhI mANasoe te vaLI A vAta upara khUba vicAra Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna karavo joIe. "saMsAra e musApharakhAnuM che. ahIM game eTaluM bheguM karIzuM teya cheDyA vinA chUTake nathI. huM A vibhavane nahIM choDuM te e mane cheDaze. hasatAM hasatAM nahi taLuM te raDatAM raDatAM tajavuM paDaze." bApaDA thaIne choDavA karatAM bahAdura thaIne cheDe ne! jethI loko paNa tamArI pAchaLa ema kahe ke-khara bhaDane dIkare nIkaLe. bhegee ene nathI cheDyo paNa eNe bhegone lAta mArI. dhanya che AnA DahApaNane! saMsAramAM rahyo paNa emAM phasAye nahi. dhana maLyuM paNa emAM muMjhAyo nahi. saMsArane musApharakhAnuM mAnI nIkaLI gayo ! raghukulane tyAga zrI rAmanA vanavAsanI vAta te jagaprasiddha che ne? rAmAyaNane e karuNa chatAM sahAmaNe prasaMga vicAravA jevo che. AkhI ayodhyAmAM AnaMdanI havA pAmI che. zrI rAmacaMdrajInA rAjyAbhiSekanI taiyArI ghaNIja utsAhapUrvaka parajane karI rahyA che. A utsava ekalA rAjAne nahi, paNa prajAne paNa kharo. kAraNa ke AvA bhalA kumAranA rAjyAbhiSekathI prajAne zAnti ne sukha maLavAnAM che. eTale AjanI jema kevaLa rAjyane ja kharce e utsA nahotA thatA, paNa prajAnAM tana, mana ane dhana paNa emAM maLatAM, eTale e utsavane AnaMda koI ore ja Avate ! A samaye zrI rAma zaMgAragRhamAM vastrAlaMkAra paherI rahyA che. hAthamAM hIrAthI jaDele mugaTa letAM e vicAra kare che-A mugaTanA bhArane vahana karavA huM samartha chuM khare? Aja huM nAgarika chuM, AvatI kAle huM rAjA thaIza, ane AkhI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! ayeAdhyAnI javAbadArInA bhejo mArA zire Avaze. te A vizALa javAbadArInA bhArane upADavA huM samatha chuM kharA ? rAjyAbhiSekanA AnaMdabharyA prasaMge, gabhIra banI zrIrAma vicAra kare che. AvA prasaMge peAtAnI javAbadArI ne lAyakAtane vicAra karyA vinA AjakAla sattAnI paDApar3I mATe je doDAdoDa kare che, enuM ja A kalezamaya piraNAma che. saune sattA joI,e che, zaktinA ke sayamanA vicAra kAine ya karavA nathI. jyAM sattAnI ja bhUkha jAge tyAM kevuM kAramu piraNAma Ave, tenA ja ahI vicAra karavAnA che. je samaye zrIrAma peAtAnA kanyanI vicAraNA karI rahyA che, te ja prasaMge kaikeyI peAtAnA tuccha svAnA vicAra kare che. zrI dazarathajI paNa Aje AnadamAM che, peAtAnA lAyaka putrane rAjyAbhiSeka thavAnA che, pote Aja divasa sudhI upADelI rAjyapUrA pAtAnA ceAgya uttarAdhikArIne khAMdhe mukAya che. enI khuzAlImAM e manamAM malakAya che. peAte mukta bane che ane ceAgyanA hAthamAM rAjyanA dAra sepAya che. rAjyanI dRSTie jIvananA A chellA prasa`ga zAntithI patI jAya, tA te have jIvananA uttarAmAM pUrNa AtmasAdhanA karI zake, ema e mAne che. 74 zrI dazarathajI suMdara vastra paherI mahelamAMthI bahAra nIkaLavA jAya che, tyAM kharaNAmAM ja kaikeyI AvI UbhAM rahyAM. A catura strIe Aje sALe zaNagAra sajyA che. mANasane matta banAvI de evA enA zRMgAra che. svArthInI madirAthI enI masta AMkho ghUmI rahI che; sauMdaryAMnuM AkaNu vRddha upara Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 04 = paNa zuM kAma kare che te tame vicArI joje. jJAnIo kahe che ke, prale bhanakArI padArthothI dUra rahe, ene mArakaNe svabhAva ja nathI. jhera te jhera che. vRddhaneya mAre ne yuvAnaneya mAre, bhaNelAone mAre ane abhaNaneya mAre. je khAya te mare! ghaNuM kahe che ne ke ame te have vRddha thayA. amArI Indriya zithila thaI have amane viSayanI bhUkha na jAge. ame te have anAsakta chIe--paNa huM kahuM chuM ke javA do e daMbhane! tame kevA anAsakta cho te jJAnIo ane mAnasa zAstrIothI ajANyuM nathI. pAMca Indriyana trevIsa viSe ane basa ne bAvana vikAramAM magna rahevuM ane pAchI anAsaktinI vAta karavI! ja keTalAka vRddho mATe kahevAya che, ke zArIrika zithilatAne lIdhe bAhya daSTie zAnta dekhAtA hoya, paNa sinemAmAM ke nATakamAM jAya eTale naTIone IveMtaveMta UMcA thaI jAya! nIrakhIne A bUDhAonI anAsakti ! vRddha thavA chatAM vAsanA na jAya to e AkhA kuLane kumArge laI jAya. jema vALa dhaLA thatA jAya tema tema haiyuM paNa dhoLuM thavuM joIe. zrI dazarathajI upadeza sAMbhaLyA pachI virAgI banyA che. emaNe pitAnA haiyAne keLavyuM che, eTale e vicAra karatA Ave che, ke have rAjyane bhAre utArI huM haLa banuM, ne saMyamanI sAdhanA karuM e ja prasaMge bAraNAmAM UbhelAM kaikeyIne joI emaNe pUchyuM : "kAM bAraNAmAM kema? Aje tame udAsa kAM jaNAe che ? Aja te AnaMdane divasa che je joIe te mAge. Aje Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - have te jAge! kaMI ja meMghuM nathI." tyAre kaikeyIe kahyuM : "zuM mAguM? mAre bIjuM mAMgavAnuM zuM hoya? tamArI jema mAre bharata paNa tyAganA raMge raMgAye che. mArA hAthamAMthI te patine putra baMne jAya che, eTale putrane rokavAne mArga eka ja che. rAmane badale bharatane rAjyAbhiSeka karo, ane tame lagnakALe ApeluM vacana pALe e ja prArthanA.. kaikeyInAM A vacane sAMbhaLatAM zrI dazarathajIne pitAnI chAtI para moTI zilA paDI hoya e kArame AghAta thaye AnaMda UDI gayeTa lehI thIjI gayuM. ekadama mUcha AvI ne dharaNI para DhaLatAM kahyuM. "tathAstu.. . mehanuM sAmrAjya kaI ajaba che. meha e vairAgya. vAsita haiyAonA baMdhane paNa toDI nAMkhe che. nAvika sAvadhAna na rahe to kinAre AvelI naukAne paNa mahine mArakaNuM vAyarA madhadariye kheMcI jAya! zrI dazarathajInI mUcchanA duHkhada samAcAra antaHpuranA mANase zrI rAmacandrajIne ApyA. A samAcAra sAbhaLatAM vinayI zrIrAma stabdha banI gayA. A vakhate zrI rAmacandrajIne eka ja vicAra AvyaH "mAruM kartavya zuM? mAre dharma zuM ? putra tarIkenI mArI pharaja zuM? pitAjInI IcchA e ja mArI IcchA. pitAjInA vacananuM pAlana karavuM e ja suputrane dharma ! pitAnA vacanane bhaMga kare te putra nahi paNa paththara! e sapUta nahi paNa kapUta !' paMDitAIbharyo A dIrgha vicAra karI, emaNe tejathI jhaLAMhaLAM thate ratnamugaTa hAthamAMthI nIce mUkyo ane vicAra Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna 77 karyo ke "huM jyAM sudhI adhyAmAM houM, tyAM sudhI bhAratane rAjyAbhiSeka thAya nahi, ane e rAjyane svIkAre paNa nahi. ane e rAya na svIkAre te pitAjInA vacananuM pAlana kaI rIte thAya? ane vacanabhaMga jevuM bIjuM pApa paNa kayuM? vacanabhaMga je bIje droha paNa ka? e vacanabhaMganA pApamAM huM nimitta banuM? e kadI na bane. basa, tyAre rAjya choDI vanamAM jAuM, ane bharatane mArga niSkaTaka banAvuM. pitAjInI pratijJA akhaMDa rahe." karuNadra vIra mAtA zrI kauzalyAjInA pavitra AzIrvAda laI zrI rAmacaMdrajI cAlI nIkaLyA. AgaLa zrI rAma, pAchaLa puNyavatI zrI sItAjI ane enI pAchaLa zrI lakSmaNajI-A trimUrtine jaMgalanI vATe jatI joI adhyAnAM naranArIo rudana karavA lAgyAM. AMkhamAMthI AMsunI dhArA vahevA lAgI. AnaMdabharyA sUrane cheDatI zaraNAIo baMdha paDI. zekanuM vAtAvaraNa jAmatuM gayuM. prajAnA hRdayanA baMdhane toDI nAkhe evI viyeganI vAMsaLI vAgavA lAgI. prajA zrI rAmanI pAchaLa cAlI nIkaLI, tyAre zrI rAme saune premathI samajAvIne pAchA vaLyA ane e vana bhaNI cAlI nIkaLyA. dharma keNa AcarI zake? paMDita hoya te. paMDita dharmane ne kartavyane vicAra kare che. jyAre mUrkha hakkanI mAthAkUTa kare che. zuM zrI rAma dhArata te rAjyanA mAlika na banI zakata ? e AjanA lokonI jema kahetA ke " cAlo cUMTaNuM karo. matadAna karAvo. bahumatI kone maLe che ? mane ke bharatane? prajAne prema keTalo saMpAdana karyo che. enI Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. have tA jAgA! mAre kasATI karavI che." ema kahI zrI rAme cUMTaNI jaMgamAM jha MpalAvyu` hAta teA ? to zuM thAta? Aja cUMTaNIvALAo pratye je najarethI prajA jue che, e ja najarathI zrI rAmane paNa prajA nIrakhata ! 66 khIjI eka vAta vicAro. zuM zrI rAma ema. na kahI zakata ke A DAsAnI buddhi tA have bhraSTa thai che. eNe zuM karavA khIjI patnI karI ? ane zuM karavA AvuM vagera vicAyu vacana ApyuM ? eNe Apyu che te e jANe. mArA hakkanA rAjyane bharatane ApanAra e kANu ? e bRDhAnA vacanane pALavA huM kaMi khaMdhAyA nathI." AvI dalIla karI hata te ? paNa e jamAnAmAM AjanAM jevA svAthI vakIlo nahAtA. e jamAnAmAM AjanA jeTalI hanI mArAmArI naheAtI. saune yeAtAnA dhanI paDI hatI, saune peAtAnuM kartavya yAda AvatuM hatuM. zrI rAmacaMdrajI te eka ja vAta samajatA hatA ke tyAga karavA e mAre dhama che. pitAnA vacanane abha'ga rAkhavu' e mAru kanya che. A kartavyaniSThAnI asara zrI sItAjI para paNa paDI, ane eTale ja emaNe paNa peAtAnA patinA kAna na bhabheryo. emaNe vicAyu : patine pagale cAlI nIkaLavuM e satIneA dharma ! patinA sukhe sukhI ne patinA duHkhe duHkhI thAya te satI ! satI tarIke mAre atyAre khIjuM kaI ja karavAnuM na hAya. patinA mArga e ja mAro mA ! zrI lakSmaNajIne thayu' : vaDIla bhAI vanamAM jAya ne huM ahI paDayA rahuM ? e ghAra araNyamAM bhAI bhAbhInI sevAnA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna 79 apUrva avasara mane pharI nahi maLe? guNiyala bhAIne viyega kema veThAya? ane zrI lakSmaNajI paNa sAthe cAlI nIkaLyA. joyuMne? saue pitapotAne dharma ke bajA! tame tamArI dukAna A rIte bhAIne ApI cAlI nIkaLe te tamane tamArI patni zuM kahe? tamAre ghera patni te haze ne ? jo ke tamAro svabhAva jotAM tame kaMIka AvuM arpaNa karo ema lAgatuM nathI, chatAM paNa dhAro ke A upadeza sAMbhaLyA pachI tame kaMIka evuM arpaNa karI bese te e samAcAra sAMbhaLI tamArI strI prasanna thAya che. rAMdhelA roTalA paNa cUlAmAM pheMkI DhuM caDhAvI besI jAya? A prasaMga cAle che tyAre saue potAnA gharanI sthiti paNa vicAravI joIe ne? zrI bharata bahAragAma che. tyAMthI temane bolAvavAmAM Ave che. AvIne bharatajI mAtA kaikeyIne praNAma karavA jAya che. putrane AzIrvAda ApatAM kaikeyIe AnaMdathI kahyuM vatsa! tArI mAtA tArA hitanI keTalI ciMtA kare che ! AjanI vAta sAMbhaLatAM tuM harSathI nAcI UThavAne. Aja meM mArA varadAmanI mAMgaNI tArA pitA pAse karI lIdhI che. have rAjyAbhiSeka rAmane nahi, paNa tAro thavAne." zrI bharate kahyuM: "mA, mA ! tuM A zuM bole che? IzvAku kuLamAM A svArthodhatA kevI ? tane haju mArAmAM ane zrI rAmamAM bheda lAge che? mA, huM mAnatA hatA ke tuM mArI kalyANakArI mAtA che, paNa Aja meM jANyuM ke tuM mAtAnA vezamAM pUrvanuM vera levA Avela keI veraNa che ! Aha ! A uttama kuLamAM svArtha ane sattAnI durgadha kevI ! mA, tuM tAro Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! dharma cUkI. svArthamAM aMdha banI, te mArA jIvanamAM jhera reDayuM. dhikkAra che svArthodhatAne!" ATaluM kahetAM kahetAM te e mUccha pAmyA. dAsadAsIo deDI AvyAM. caMdananuM vilepana ane gulAbajaLanuM siMcana emanA para karavA lAgyAM. ' A prasaMga cAle che tyAre, ApaNuM haiyAMne paNa jarA tapAsavAnI jarUra che. AvA sukhada samAcAra AjanI kaI mAtAe AjanA keI yuvAnane ApyA hoya te yuvAna zuM kahe? AvI vAta sAMbhaLI mAtAne Thapake devAnI vAta te dUra rahI, paNa sAMbhaLIne nAcavA ja mAMDe. harSathI pulakita thatA e kahe, "he ! rAjya mane maLaze?" Ama bolatAM bolatAM enI DAgaLI ja casakI jAyane? rAjyAbhiSekanI vAta dUra rahe ane gAMDAonA davAkhAnA bhegA karavAnI dhamAlamAM UtaravuM paDe ne? kAraNa ke Aje saune sattAnI lAlasA jAgI che. e anyanuM paDAvIne bhegavavAnI lAlasAvALAne pahelAM to e maLe nahi, maLe te Take nahi, ane Take te bhegavI zake nahi. Aja jagatamAM jozo te thoDazI saMpatti mATe sagA bhAI koTe caDe che, varSo sudhI laDe che. vakIlo, salisiTaro ane berisTaronAM ghara bhare che, pote phanA thaI jAya paNa namatuM jarAya na Ape ! AnuM kAraNa eja ke sau pitapitAne dhama bhUlyA che. - dharma Acare te paMDita ane dharmane cUke te mUrkha. zuM bharatane bhASAnuM nATaka bhajavatAM nahotuM AvaDatuM? e prajAne ema na kahI zakta ke, "prajAjana! huM zrI rAmacaMdranA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnA sopAna viyegathI ati duHkhI chuM, mAre rAjyanI kaMI paDI nathI, paNa zuM karuM? mArI mAtAe AvI pharaja pADI che, eTale rAjyane A kAMTALe mugaTa mAre anicchAe paNa vahana kare paDe che!" AvI bhASAnI bhavAIzuM bharatajI na karI zakata? ane rAjyana pacAvI zakata? paNa bharatajI dhUrta nahotA. dhUrta hoya te ja AvI ramata rame! eka kavie kahyuM che - sukhaM padmadalAkAraM vAcA cNdnshiitlaa| hRdayaM kartarItulya trividhaM dhUrtalakSaNam // daMbhIo kevuM nATaka bhajave che, te AmAM kahyuM che. meM kevuM ThAvakuM rAkhe, te kahe che ke saumya kamaLa jevuM rAkhe, ane vANuM te caMdanathI ya zItaLa; paNa hRdaya? hRdaya te kahe che ke kAtara joI le kAtara ! jyAM jAya tyAM dhIme rahI kApavAnI ja vAta kare. ekanA be kare, benA cAra kare ane cAranA ATha kare. bhAgalA sivAya vAta ja nahi. chatAM meMthI te saMpa ane ekatAnI ja vAta karatA hoya ! : ' kaI sabhAmAM tame gayA che te tamane khyAla haze ke, sabhAna pramukha kahe che, "huM A ucca siMhAsana mATe lAyaka nathI, paNa tame mane A javAbadArIbharyuM sthAna saMpyuM che te mitrenA Agrahane huM kema nakArI zakuM?" Ama bolanAra vyaktine e sabhAne pramukha na banAvyA hoya te, e sabhAnuM kevuM duHkhada pariNAma Ave e mATe kahevAnI jarUriyAta kharI? tame ja kaho. tame te AvI ghaNI sabhAo joI che. - jema raNasaMgrAmamAM yoddhAnI myAnamAMthI camakatI talavAra Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have to jAge! nIkaLe tema enAM mukhamAMthI paNa tIkhI ne tamatamatI jherI vANI ja nIkaLe ne ? vANInI talavAra evI vIMjhe ke sabhAnA TukaDeTukaDA thaI jAya ne ghaNIvAra te AvA daMbhIo, "mArAmAM kaMI nathI" ema kahI jagatane chetare che, ane ADakatarI rIte ema sUcave che ke, je che te amArAmAM che ane amArAmAM je nathI te jagatamAM kyAMya nathI. paNa bharatajI AvA na hatA. e to mahApuruSa hatA. mUccha utarI eTale zrI bharate pUchayuM "zrI rAma kyAM che?" uttara maLe: "e te vanamAM cAlyA jAya che !" A zabdo sAMbhaLatAM emanuM hRdaya dhrujI UThayuM, ane zrI rAmane maLavA, e ayodhyAnI UbhI zerIe deDavA lAgyA. UghADA pagavALA ane vikharAyelA vALavALA bharatane lekonI AMsubhInI AMkhe, joI ja rahI. zuM emane bhAI pratyene zuddha prema! zuM emane tyAga ! adhyAnI sUnI zerIomAMthI eka ja avAja Avato hato, AnuM nAma bhAtRbhAva! sagA bhAI na hovA chatAM ke adbhuta prema ! zrI bharata to zrI rAmanI pAchaLa deyA ja jatA hatA. dUrathI zrI bharatane jotAM ja zrI rAmanuM hRdaya bharAI AvyuM. vagrApha TorALa mRri kusumAphi te enuM nAma. kartavyane paMthe kaThora rIte cAlanAra kRtanizcayavALA zrI rAmanuM hRdaya bhAInA neha AgaLa mINa jevuM banI gayuM. bharate pitAnuM mAthuM jevuM zrI rAmanA caraNe mUkyuM, te ja paLe zrI rAma bharatane UMcakIne haiye haiyu daLAya e rIte bheTI paDyA. baMne bhAIonI AMkhamAMthI AMsunAM jharaNAM vahevA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna lAgyAM. baMne dilamAM eka bIjA mATe adbhuta lAgaNIo chalakAtI hatI. A pavitra UrmionA sAgarane jhIlavA te samartha kavinuM pAtra paNa nAnuM paDe. e milanamAM kevA bhAvanAnA taraMga UchaLe ! arasaparasa ema ja thAya ke, ame ekabIjAmAM samAI jaIe. A premabhInA dazyane jenAra zrI lakSmaNa ane zrI sItAjInI AMkhe paNa dhanya banI haze ne? zrI lakSmaNajI manamAM ema bolyA haze. jAo maiyA, yAre bhaiyA, rahegA nAma tumahArA, jaba taka camake cAMda sitAre, camake nAma tumahArA." kahe, tame ja kahe, baMdhuo ! A virala dazyane jotAM mAtA dharatIne keTale AnaMda thaye haze? A gharaDI dharatI mAtAnA haiyAmAM pitAnA kupAtra saMtAnonA vera-jheranA keTakeTalA dAvAnaLe baLatA haze, emAM A vAtsalyabhInA dazya mAtA dharatIne kevI apUrva zAnti ApI haze? kaho dharatI tyAre kevI hariyALI ne navapallavita banI haze? bhAI bhAI vaccenA vAtsalyane A AnaMdakaro pIne te A vRddha dharatI paNa tyAre navayauvanA banI gaI haze nA? ene paNa ema thayuM haze ke, nA, nA, mArA badhAM saMtAne kupAtra nathI, AvA supAtra paNa che! AMkhanA AMsu lUchIne zrI bharate kahyuM : "baMdha ! Apa A zuM kare che? mane ahIM ekale mUkI Apa vanamAM jaze? tamArA viyoge kaI rIte rahI zakIza? Apa vanamAM taDakAmAM bhamatA ho tyAre huM mahelanI zILI chAyAmAM AnaMda karuM? Apa jagalamAM sUkAM phaLaphUla para AjIvikA calAvatA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 have to jAge? ho tyAre huM uttama rasavALAM bhejana karuM? Apa jamIna ane ghAsa para ALoTatA he tyAre huM palaMgamAM ane zayyAmAM peThuM bhAI e pyArAbhAI! AvuM kadI banyuM che? zuM tame mane ATale halake mA ? zuM tame mane rAjyane lebhI mAnya? bhAI, tamArA vinA A ayodhyAnuM te zuM paNa traNa bhuvananuM rAjya maLe te paNa huM ene tuccha mAnuM !" bharatajI chelyA ane vaLI AgaLa belyA "mAruM mana te saMyamanA raMge raMgAyuM che, A rAjyanA kIcaDamAM mane kAM nAkhe? kRpA karI Apa adhyAmAM padhAro ane mane mArA mArge javAnI anujJA Apo !" e pachI zrI rAme emane ghaNuM rIte samajAvyA paNa e na mAnyA. e vakhate zrI rAmanA haiyAmAM kartavya ane lAgaNIenuM kaMdva yuddha jAmyuM hatuM. ' eka bAju bhAIne nirmaLa prema, mAtAnI mIThI mamatA, snehIonI lAgaNIbharI hUMpha--A sau kheMcI rahyAM hatAM. bIjI bAju kartavyane kaThora paMtha hato. prema, mamatA ane lAgaNIo saune kacaDI kartavyanA kaThera paMthe javAnuM hatuM. zrI rAma samajatA hatA ke Aja huM pite ja je kartavyane pATha nahi bhaNuM te pachI bhaviSyamAM mArA kuTumbIone kartavyano pATha kaI rIte bhaNAvI zakIza? mamatAthI Adra banelA haiyA para kumaLI lAgaNIonAM bANanI asara tIvra thAya che, paNa jene kartavyanuM bakhtara paheryuM hoya che, e te AvA AkarA ghA paNa samatAthI sahI le che, ane kartavyane paMthe AgaLa vadhe che. paNa je Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna asamartha che e te kumaLI lAgaNIomAM kheMcI jAya che, ane emAM ja aTavAI paDe che. kartavyane kaThera banI svIkAre che, tene vikAsa thAya che, ane je taraMgamAM taNAya che. tene vinAza thAya che! zrI rAme kartavyane kaThera paMtha svIkAratAM kahyuM: "bhAI, vahAlA bharata! tArAthI vikhUTA paDatAM mane keTaluM duHkha thAya che, e huM atyAre nahi varNavuM. huM to tane atyAre kaThera banI AjJA karuM chuM. nAnAbhAIe moTAbhAInI gya AjJA mAnavI joIe, A raghukuLanI maryAdA che. te huM AjJA karuM chuM ke pitAjInA vacanane akhaMDa rAkhavA mATe tAre A mArga svIkAryA vinA chUTake nathI. huM pAcho na AvuM tyAMsudhI, mArI gerahAjarImAM, tAre adhyAnuM siMhAsana sAcavavuM ane rAjyapUrAne tAre vahana karavI, e mArI AjJA che." ATaluM bolatAM bolatAM te zrI rAmanA haiyAnA baMdha tUTI rahyA hatA. emanI AMkhanA khUNAomAM be AMsu chalakAyAM ane zrI bharatanA mastaka para paDyAM. vanabhaNuM javA DagalAM upADatA zrI rAmanA caraNomAM mAthuM mUkI zrI bharate karuNa svare kahyuM, "bhAI pyArA bhAI! huM raghukuLanI maryAdA jANuM chuM. ane zIzA gunAmatanIyA e nItivacanane paNa jANuM chuM. paNa snehane AdhIna baneluM haiyuM kAbUmAM rahetuM nathI." mAnavInA mananuM mApa AvA prasaMge ja nIkaLe che. vAtamAM te ghaNuM bhAIpitAnA bhAIo mATe zubhecchAo vyakta karatA hoya che, paNa jayAre tyAgane A keIka viSama prasaMga Ave che, tyAre ene bhAtRpremanI kasoTI thAya che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge ! hamaNAM ahIM TIpa karIe ane emAM mAtra rUpiyA beMdhAvavAnA ja hoya ane bharavAnA na hoya te TIpa keTale pahoMce? lAkha, koDa ke abaja kaMI mApa rahe kharuM ? kAraNa ke rUpiyA lakhAvavAmAM keNa kaMjUsa bane? bharavAnA hoya te ciMtA che ne? tema bhAtRbhAva, vidhavAtsalya, nirdoSa prema vagere zabda vAparavA sahelA che, paNa jyAre kasoTI para caDhe che, tyAre ja enI kiMmata thAya che. A Aje zabda soMghA banyA che, kartavya zuM banyuM che, kartavyane dIvaDe pragaTaze te ja prakAza maLaze. kartavya vinAnAM bhASaNathI to che enA karatAM aMdhAruM vadhaze, ema AjanA yuganAM AMdolana parathI lAge che. - hRdayanA UMDANamAM kotarAI jAya evI gaMbhIra vANIthI zrI rAme kahyuM: "bhAI ! huM jANuM chuM ke prema baLavAna che. paNa e tuM kema bhUlI jAya che ke prema karatAM paNa kartavya mahAna che! kartavyanI vedI para premanuM balidAna ApavuM emAM ja mAnavanI mahattA che. "dharmasamarameM kabhI bhUlakara, zairya nahIMkhanA hogA, vajaprahAra bhale zira para ho, kintu nahIM renA hogA'. mATe kahuM chuM ke zoka karyA vinA kartavyanA paMthe lAgI jA." A vacana sAMbhaLatAM zrI bharatathI na rahevAyuM. emane AtmA mamatAthI dravI gaye. emaNe kahyuM: "bhAI! A vAta huM jANuM chuM paNa mAnavInuM mana e nirmaLatAnA paramANuothI ghaDAyeluM che. eTale kekavAra e dravI jAya che, chatAM huM ApanI AjJA zirevaMdya gaNuM chuM. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna 'Apa mane rAjyapUrA vahana karavAnI AjJA kare che. te huM paNa pratijJA karu chuM ke adhyAnA mahAna sihAsana para hu' nahi besu : paNa zrI rAmanI pavitra pAdukAo birAjaze. rAjyAbhiSeka bharatane nahi, paNa zrIrAmanA caraNanI cAkhaDIone thaze. AjathI bharata eka rAjA tarIke nahiM, paNa zrI rAmanA caraNAnI pAdukAonI AjJA uThAvanAra sevaka tarIke raheze." ema kahI AMsu nItaratI AMkhe zrI bharate zrI rAmanA paganI cAkhaDIo khe'cI lIdhI, ( ahI sabhAmAM tALIone joradAra gagaDATa thatAM pravacanakAre kahyuM) tame zAMta thAo. tALIo na pADA, zAMtithI sAMbhaLeA. A te tamane lAgaNIonA uchALA Avye che, eTale tame tamAro harSa vyakta karI che. A prasaMga upara teA tamAre tALIo pADavA karatAM UMDA vicAra karavAnI jarUra che. ApaNA jIvanamAM Ave bhAtRbhAva ane sAcA tyAga AvI jAya teA Aja saMsAra je saLagatA lAge che ene badale e svanuM naMdanavana banI jAya. kalahanA aMgArA jharatA A saMsAramAM premadhamanAM AvAM sudhAbinduo vavA mAMDe te saMsAra kevA madhura ane bhavya lAge? paNa. viSaya ane sattAnA kIDAoe A sasAramAM atha ane kAmanA a`gArA bharIne A sa'sArane dAvAnaLa jevA manAvI dIdhA che. * hara jIvanadraSTAo kahe che ke tame A sa`sAramAM nandanavana jovA IcchatA hai| teA A sa`sArane eka musApharakhAnuM samajIne jIvA, rahe tyAM sudhI te sau maitrIne premabharyA saMkha dhothI rA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 have tA jAgA! ane javAnI paLa Ave te gabharAe nahi, ane mRtyune paNa kahA " dosta! kaMI vAMdheA nathI. hu taiyAra ja chuM. cAlA, have vilaMba karavAnI kaMI ja jarUra nathI." ? . khelA, mRtyu mATenI AvI taiyArI che ? nathI, kAraNu kAraNa ke mANasa jIvananA dhama samantyA nathI. dhama samajye hAya teA e kahe ke, maraNu e tA prakRti che, ane janma e ja vikRti che. mRtyu ke je prakRti che, svabhAva che, ethI gabharAvuM zA mATe? je anivAya che tethI Dare zuM vaLe? mRtyu na joItuM hAya teA janmane aTakAveA. ane janmane aTakAvavA mATe jIvanane! dharma samajo. je mANasa manuSya banavA chatAM peAtAnA dhama samajatA nathI te kevA kahevAya ? sabhAmAMthI avAja Avye : pazu jeve." ane pazumAMya bhayaMkara siha jeve ja kaheAne ! si'hu sAthe mANasanI sarakhAmaNI karuM te tame bahAra jaI ne mAre mATe zuM.kahA ? kaheA ne kemANusa jevA mANasane jagalI siMha sAthe sarakhAvyeA. paNa game te kaheA tene mane vAMdho nathI. Aja tA huM tamAre ja meDhe kabUla karAvavAno chuM ke dhane bhUle teA mANasa siMha jevA krara kharo ke nahi ! mANase siMhane traNa halakAM vizeSaNA ApyAMH jaMgalI, hi'saka ane krUra ane enA ja pratispardhI traNa zreSTha vizeSA peAtAnI jAta mATe vAparyA cheH zaherI, ahi'saka ane saumya, paNa A vizeSaNe kenA mATe keTalAM sAka che, enA vicAra tA karavA ja rahyo ne ? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna 89 si'ha zikAra kayAre kare ? bhUkhyA thAya tyAre. bhUkha na hAya tA e kAI nA ya zikAra na kare. enI bAjumAM thaIne eka nAnuM bALaka pasAra thAya teAya enI sAme e mITa paNa na mAMDe. kAraNa ke enu peTa bharelu che. peTa bhareluM DrAya tA nya zikAra zA mATe kare ? kAraNa ke ene saMgraha karavAnI jarUra nathI. have tame si'hanI sAme manuSyane mUke, ane manuSyane vicAra kare. manuSya zikAra kayAre kare? bhUkhyA hAya tA ja e zikAra kare ke peTa bharelu` hAya tAye e jagatane lUMTayA ja kare? Aje leAkAne nIceAvanArA, kALAbajAra karanArA, vastuonA aparimita sa'graha karanArAM, bajArane U McA-nIcA karanArA zuM badhA bhUkhyA che? leAkeAne cUsI karoDAnA mAlika anyA chatAM lUTa aTakatI nathI. jema dhana vadhatuM jAya tema zikArIvRtti vikasatI jAya. AnuM kAraNa zuM ? kAraNa ke mANasane peTa nathI bharavuM, paNa meTA paTArA bharavA che. chatAM ApaNe kahIe chIe ke mANasa zaherI che ane siha jaMgalI che ! satASamAM magna rahenArA siMha jagalI gaNAya ane asateSathI jagatane lUMTanAra mANasa zaherI gaNAya ? have bIjI vAta para AveA. si'ha zikAra kayAre kare ? jyAre bhUkha lAgI hoya tyAre. paNa e zikAra kAne kare? nAnakaDA uMdara ke sasalAne e zikAra kare ema mAneA che ? nA, nA. e nAnA kSudra prANIone zikAra kadI na kare. e peAtAnA sameAvaDiyA hoya evAM prANIonA ja zikAra kare. madonmatta hAthI ke evA mATA prANIone ja e pakaDe. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 have te jAgo! have, manuSya kene zikAra kare? zuM pitAnA jevA samRddha mANasane e chetarI zake khare? e te kaI bheLa nirdoSa ane ochuM bhaNelAne chetaravAne. pitAthI moTA mANasane zikAra karavA jAya te enAM dAMta khATA thaI jAya! evA moTAnA tejamAM to mANasa pataMgiyuM thaIne paDato hoya che evAne zikAra karavA jAya te e pote ja ene zikAra thaI jAya. mANasa te pitAnAthI je utarate hoya, ene je zIzAmAM utAravAno ane bheLAne chetarI manamAM malakAvAne. chatAM Azcarya te jue-mANasa ahiMsaka ane siMha hiMsaka. halakA jaMtu para trApa nahi mAranAra siMha bhayaMkara gaNAya ane nAnA nAnA mANasone ja chetaravAmAM bahAdurI mAnanAro mANasa dayALu gaNAya. ' , have trIjI vAta siMha zikAra kayAre kare e jANyuM, zikAra kene kare, e paNa jANyuM, have zikAra kaI rIte kare, e vicArIe. siMha aNadhAryo keInAya para na trATake. tyAre e kaI rIte trATake? pahelAM e garjanA kare, trADa nAkhe, pUchaDuM pachADe, sAmAne cetavaNI Ape, ane sAvadhAna karI pachI e trATake ! jyAre mANasa, sAmA mANasane chetaro hoya tyAre cetavaNI Ape kharo? e gharAkane ema kahe are ke "amAre tyAM asatya bolAya che, na mAla batAvI jUne mAla apAya che, kALAbajAra karAya che, amAre tyAM AvanAre sAvadhAna thaIne AvavAnI jarUra che." ema kahenAre vepArI tamane kaI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna maLe? je ke nahi hoya ema na kahevAya, paNa hoya to evA keTalA? e kaI A sabhAmAM che khare? nathI. tyAre vepArI pitAnI dukAna para zuM rAkhe che? pramANikatAnAM pATiyAM, saMta-mahAtmAonA phoTA mahAna netAonI chabIo-A badhuM zA mATe ! ahiMsAmAM jarAya na mAnate heya, ahiMsAnA eka paNa siddhAMtane na pALate hoya chatAM khAdI paherIne pharatA hoya che, A badhuM zA mATe? lekene dila para pramANikatAnI chApa besADavA mATe ne? ane pramANikatAnI chApa paDyA pachI mANasa, mANasanI sAthe vAta karatA hoya tyAre meMDhAmAMthI sAkara jharatI hoya evuM belate hoya che. mAdakatAnI evI bhUrakI chAMTe ke sAme mANasa e vANInA ghenamAMthI jAgI ja na zake. mANasa potAnA gharAkane samajAvatA zuM kahe che? "are, bhAI! huM te jUThuM boluM khare! bhAI, jUThuM bolIne keTalA bhava kADhavA che? ApaNe to sAcuM ja bolIe, eka ja bhAva, ane huM khoTuM kaheto houM te bhAInA gaLAnA sama !' ema kahI gharAkanA gaLe hAtha nAMkhe, paNa ene kyAM khabara che ke bhAImarI jAya to A bhAIne to nehavA-nicovavAnuMya nathI, ene te mAtra dhaMdhAdArI sama ja khAvA che ne? ' A rIte mANasa manamAM kaMIka ghATa ghaDate hoya, vacanamAM vaLI kaMI juduM bolate heya, ane kAyAthI vaLI trIjuM ja karate heya, chatAM daMbha karanAra mANasa saumya gaNAya ' ane cetavaNI ApI zikAra karanAre siMha krUra gaNAya! Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge! A sarakhAmaNI karIne huM zuM kahevA mAguM chuM, e tamArA dhyAnamAM AvyuM ja haze. huM AkhI mAnava jAtate siMha sAthe nathI sarakhAvate, paNa je dharma bhUlyA che, evAonI A vAta che, je potAnA dharmane samaje che, jemane pitAnA kartavyanuM bhAna che, te te mAnavakaTimAM deva che. paNa je dharmane bhUle che, kartavyane yAda karatA nathI. vivekane cheDe che, te te A siMha karatAM kaI rIte zreSTha nathI ja. bhale e zaherI, ahiMsaka ke saumya kahevAtA hoya. vizeSaNonI mahattA nathI paNa vizeSaNone anurUpa jIvana jIvanAranI ja mahattA che. Ama juo, A ghaDiyALa TakerA mArIne kahI rahI che ke-samaya thaI gayo che, eTale huM AjanA pravacanane upasaMhAra karuM chuM. AjanA pravacanamAM ApaNe mAnavatAnAM cAra sapAnamAMthI be pAnane vicAra ghaNuM ja vistArathI karI gayA. paheluM pAna te Indriyavijaya Indriyone jitanAra che zUra ane je zUra bane che, te bIjA sopAna para caDhI paMDita bane. paMDita vADiye na hoya paNa dharmanuM AcaraNa karanAro hoya.mIThAIo gaNAvavA karatAM eka eka sUkA roTalAne pIrasavAmAM mAnanAro hoya te paMDita ! paMDita vANIvilAsamAM na mAne paNa AcaraNane mAne ! mAnavatAnuM trIjuM sopAna te vaktA. satyathI pavitra thayelI vANune vade te vaktA. cethuM sopAna te dAtA. dAtA keNa? prANInA hitane cintavate hoya, jIva mAtranA kalyANamAM jenuM mana ramatuM Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna hAya ane abhayadAnane ApatA hAya te dAtA. indriyA para kAbU meLavA. maneAmalane dUra karo, dhanuM AcaraNa karI, ane A saMsAramAM mAnavatAnI saurabha mahekAvA e ja zubhecchA. [3] satya girirAjanA keAI unnata zikhara upara caDhavuM hAya tA ekadama kUdakA mArI upara na javAya paNa kramekrame seApAnadvArA upara pahoMcAya, tema mAnavatAnA unnata zikhare paheAMcavA mATe paNa jJAnIee cAra seApAna nakkI karyA cheH zUra, paMDita, vaktA ne dAtA. jenAmAM zauya hoya te zura, jenAmAM pAMDitya hoya te paDita, jenAmAM vakatRtva heAya te vaktA, jenAmAM dAtRtva hAya te dAtA. gayA pravacanamAM vicArI gayA ke raNamAM jIte te zra nahi, paNa indriyAne jIte te zUra. zAstro bhaNI jAya te "pati nahi, paNa dharmane Acare te paData. tevI ja rIte vANI vilAsa karanAro e vaktA nahi paNa satyane uccAre te vaktA. IMgleDamAM eka saMsthA che. satyanA siddhAntanI sabhA. Padlock Society A maMDaLamAM umarAva kuTumbathI mAMDIne garIba kuLamAM janmelA mANasa paNa sabhya thaI zake che. e maMDaLanI viziSTatA e che ke enA niyameAne nahi pALanAra vaDApradhAnane paNa mAna na maLe, jyAre enA niyameAne pALanAra Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have to jAgo! eka sAmAnya vyaktine paNa mAna maLe, evuM enuM baMdhAraNa che, ane enA baMdhAraNIya siddhAnta anusAra je varte teja ene sabhya gaNAya. A maMDaLanA sabhya muThThIbhara ja che, paNa je che te pUre pUrA kasAyelA che. emAM dAkhala thanAre ATalI prAthamika vidhi karavAnI hoya che. tyAM eka cAMdInuM tALuM ne sonAnI kRcI che. sabhya thanAre e tALAne traNa vAra ughADavAnuM ne traNa vAra baMdha karavAnuM hoya che. A rIte ApaNane keTalI vicitra lAge? paNa ApaNe je UMDA utarIzuM te ApaNane khabara paDaze ke A ughADa-vAsa karavAnI pAchaLa ke bhavya uddeza che! tALuM vAsanAro A saMkalpa kare che ? AjathI huM manathI keInuM ya bUruM cintavavAnuM baMdha karuM chuM, vacanathI keInuM ya kharAba bolavAnuM baMdha karuM chuM, ne kAyAthI koInuM ya kharAba nahi karavAnI pratijJA lauM chuM. cAMdInA tALAne senAnI cAvIthI baMdha karuM chuM. eTale cAMdI jevA ujajvaLa mukhane huM pratijJAnI suvarNacIthI baMdha karuM chuM. A mukharUpI tALuM tyAre ja UghaDaze ke jyAre AmAMthI satyanI ke prazaMsAnI vANI Tapakaze. asatya ke nindA mATe te A mukha have pachI baMdha che. mArAM nayana satyane joze, asatyane nahi. mArA kAna satyane sAMbhaLaze, asatyane nahi. mArI jIbha satyane TapakAvaze, asatyane nahi manathI, vacanathI, kAyAthI keInuM bhaluM thaze te karIza; bhaluM na thAya to kaMI nahi, paNa keInuM bUruM to nahi ja karuM. A ja vAtane bhAratanA tejasvI saMte hajAro varSathI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna peAtAnA jIvanadvArA kahetA AvyA che, vacana--ratana mukha kATaDI, cUpa kara dIje tALa, dharAka hAyatA khAlIye, vANI vacana rasALa. ( 95 vacana e teA ratna che. mukha e A mahAmUlA ratnAne rAkhavAnI tijorI che. ratna kaMi jema tema ane jyAM tyAM rakhAya ? e teA khaMdha tijorImAM ja zeAle. paNa tijorI sadAkALa kaI baMdha raMkhAya ? gharAka Ave, kaI kharIdanAra Ave, kAI sAro pArakhu Ave te tijorI khAlavI ja paDe. paNa khAlyA pachI teA e ratnA evI rIte saccAIthI matAvavAM ke jonAra DAlI UThe. e vacana-ratnamAM priyatAnA pAsA hAya, hitacintananA AkAra hA, satyanAM prakAzita karaNA hoya, tA jonArA paNa vAha vAha ! peAkArI jAya ! huM kahuM chuM. ke satya, tathya ne pathyathI bhareluM ApaNu vacana hAya tA, enI AgaLa keAhInUra hIro paNa kaI ja hisAkhamAM nathI ! ghaNA vakhata pahelAM Agama-sAhityamAM vANInA ATha guNA meM vAMcyA hatA. mane thayuM ke A ATha guNAthI yukta ApaNAM vacana hoya, te te A saMsAramAMya zAntinuM svaga UbhuM thAya ! te ATha guNNAne huM ApanI AgaLa mUkuM chuM. vANInA pahelA guNa te madhuram / ApaNu elavu... evu' hovu' joie ke jemAMthI madhuratA Tapake, mIThAza jhare, vANImAMthI sauya nItare. sAMbhaLanAranA kAna paNa e priya vacana phrI sAMbhaLavA talase. vAta ekanI eka ja hoya, paNa eka mANasa evI mIThAzathI rajU kare ke Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAge ! sAMbhaLanAra AnandathI DelI jAya, jyAre e vAta bIje evA kaTu zabdamAM mUke ke sAMbhaLanAra hasate hoya te raDI paDe. madhura zabdamAM mAtAne kahyuM hoya ke : "kema che mArI mA?'te mAtA khuza thaIne kaheze ke "Avane mArA bhA. paNa e ja vAta kaTu zabdamAM kahI hoya ke : "kema che mArA bApanI vahu?" te uttara maLaze ke "tAruM kALajuM khAuM" zabdomAM ke jAdu che? ekaja vAta rajU karavAmAM paNa keTaluM aMtara? kavie kahyuM che - ' zabada zabada tuM kayA kare ? zabado hAtha na pAMva, eka zabada auSadha kare, eka zabada kare ghAva." . " zabdane hAtha ke paga bhale nathI, paNa enAmAM evI tAkAta che ke suMdara rIte ene. upaga thayela hoya te e dAjhelA haiyAnA ghA para malamapaTTAnuM kAma kare, paNa e ja zabda aNaghaDa rIte vAparyo hoya te koInA dilamAM na hoya teya jakhama UbhuM kare. eTalA mATe ApaNe vANuM madhura hovI joIe.' madhuratAnuM te samajyA, paNa madhuratAnA nAme khuzAmata AvI jAya te?te te julama thAya. e vANIja patananuM sAdhana thAya. na bolavAne ThekANe bele, ane belavAne ThekANe mauna thaI jAya, te kevuM ayogya thAya? eTale vANIne bIjo guNa che, nipuLAnuM! vacana jema madhura hoya tema sAthosAtha nipuNa paNa hovuM joIe. jenI vANImAM nipuNatA hoya te kheTI khuzAmata kare nahi. keInI kheTI zemA taNAya nahi ane keI banAvavA Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna Ave te avasare ene cetavyA vinA paNa rahe nahi. eka phUlaNajI pati vAraMvAra pitAnI patnI AgaLa pitAnAM kuLa, jAti, gaurava ane kuTuMbanAM vakhANa karatA, AthI strI kaMTALI jatI. eka vAra patie pUchyuM: "mArAM sagAo para tAre prema ke che?" nipuNa zabdamAM patnIe uttara vALyuM. "prANanAtha ! ApanAM sagAo para mAre prema kAM na hoya? huM te mArI sAsu karatAMya ApanI sAsune vadhAre cAhuM chuM!" A madhura chatAM nipuNa uttara sAMbhaLyA pachI enA patine thaI gayuM ke ahIMthI beTI baDAI ke khuzAmata sAMbhaLavI nahi maLe. A uttaramAM madhuratA ne nipuNatAnuM mizraNa che. ' trIjo guNa che to teka eTale thoDuM bolavuM kharuM paNa thoDuM bolavuM. jarUra pUratuM ja bolavuM. bahu bela bola karanAranA vacananI kiMmata hotI nathI. bahu bhASaNe karanAra, jyAM tyAM ne jyAre tyAre zikhAmaNa denAra vAcALamAM khapI jAya che. enA para lokone vizvAsa besatuM nathI. e bele te leka ene zAntithI sAMbhaLe nahi. ane sAMbhaLe te enA para vizvAsa bese nahi, mATe thoDuM bolavuM. jarUra paDe tyAre bolavuM, ane thoDA zabdomAM ghaNuM kahetAM zIkhavuM. - eka prasaMga mane yAda Ave che. muMbaImAM pU. AgamedvAraka AcArya mahArAja zrI sAgarAnandasUrIzvarajI mahArAjane vaMdana karavA eka gRhastha AvyA hatA. be mALa caDhIne pelA bhAI upara AvyA. AvanAranuM zarIra jarA bhAre hatuM. e hAMphI gayA. vaMdana karyA pachI smita karI emaNe kahyuM - Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta have teA jAgA ! sAheba, Apa te bahu ja UMce mirAjo che ? ' mahArAjazrIe smita karI mArmika uttara vAkhyA : eTale ja teA tame vaMdanA * hA bhAI! ame UMce chIe karavA Ave che !' A vAkayamAM zleSa hatA. ame sadguNunA siMhAsana para chIe eTale tame vaMdanA kare che. sadguNlRA na hoya te ahIM kANu Ave ? A TUMkA uttarathI paNa ApaNuM mana AnaMda pAme che, kAraNa ke A uttaramAM madhuratA, nipuNatA ne alpatAnuM sapramANa saMmizraNa che! dArjItimU-ceAtho guNa te khAsa kaI kAryaM hoya teA ja khelavu, hi tA mauna rahevu. maunathI vANInuM mUlya vadhe che. maunathI vANImAM cintana Ave che. maunathI vacanamAM teja Ave che, ane mauna pachI pragaTelI vANImAM keAI ajama jussA heAya che. evI vANI sAMbhaLavA ghaNAM haiyAM talasatAM hAya che. pAzcAtya paddhatine laI ne Aja keTalAka, koI ThekANe khANuM le tAya bhASaNa jhIke, jyAre raziyAmAM sTelina jarUra vagara kadI na mele. enuM piraNAma e AvyuM ke ApaNA AgevAnane sAMbhaLavA keAI taiyAra nathI, tyAre sTelina kAre zu' khelaze e mATe leAkeA sAMbhaLavA talasI rahyA che ! mATe kArya vinA nakAmI vAta na karavI. vyavahAramAM paNa ApaNane ghaNA mANase evA jovA maLe che ke jemane khelavAnuM na maLe te Apharo caDhe! kheAle tyAre ja japa vaLe. e mele tyAre enI vAtamAM na heAya mAthuM ke na hoya paga. jema Ave tema ADe dhaDe phUMke rAkhe ! aMte sAMbhaLanAranA manamAM thAya Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna ke A balA kyAre jAya? mATe jarUra pUratuM bolavuM. jarvati-ApaNI vANuM garvavihoNI hovI joIe. vAtavAtamAM ApabaDAI karavI, pitAnI ja vAta AgaLa dharavI, pite zuM karyuM ane zuM nathI karyuM enuM laMbANathI vivecana karavuM-A badhuM abhimAnanuM sUcaka che. jyAre mANasa ApabaDAI karato hoya che, tyAre vivekI sAMbhaLanAra te enA para manamAM hasate hoya che, paNa jAtaprazaMsAmAM paDelA mANasane e sAme dhyAna hotuM nathI. potAnI prazaMsAmAM paDele mANasa vivekazakti khoI beThe hoya che, ane avivekI mANasa sAmA mANasane samajavA jeTale zaktizALI kyAMthI thAya? abhimAnI mANasa kevo vivekazUnya bane che tene tamane eka dAkhalo ApuM. * dAdAbhAI navarojajI iMglenDamAM eka vAra tyAMnA umarAvo sAthe khANuM letA hatA. sArA sArA buddhizALI mANasoe e prasaMge hAjarI ApI hatI. vAta vAtamAM eka vAta upara jarA vadhAre paDatI carcA thaI emAM dAdAbhAIe pitAne mata darzAvyo. tyAM beThelA eka bAjue abhimAnabharyA zabdomAM TIkA karatAM kahyuM: "What these ugly and black Indians can understand about it?" (kadarUpA ane kALA hindustAnIo A bAbatamAM zuM samaje?) A sAMbhaLI dAdAbhAI navarojajIe khIsAmAMthI ArasI kADhI, e bAnunA mukha AgaLa dharI namratAthI kahyuM: "You can see your face in it" (tame tamAruM me AmAM jaI zake cho, kAraNa ke A strInA mukha karatAM pitAnuM ujajavaLa ne Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! pratibhAsaMpanna mukha ja enI kALAza ne kadarUpatA pUravAra karavA pUratuM hatuM. AthI sau hasI paDyAM. vivekI mANase te kAma ja evu' karavu' joI e ke jethI enuM kAma ja enI prazaMsA kare. mANasane peAtAne tA kholavAnI jarUra na paDe. abhimAna karatAM namratApUrvaka mUkavAmAM AvelI vAtane leAkeA zAntithI sAMbhaLe che. kholanAra namra rIte kholatA hoya tA enA pratye leAkeAne sahAnubhUti pragaTe che, ane molanAranA zabdo sAmAnA haiyAmAM sAMsarA UtarI jAya che. namravANI e vAcAne alaMkAra che. anuk--vANI tuccha na hovI joIe. vANImAM prauDhatA, gabhIratA ane sahRdayatA hAvI joI e. Aja ApaNAM gharemAM kevI tuccha vANI.kholAI rahI che? gALA, tochaDAI ne asabhyatAthI chalakAtAM AjanAM ghare jouM chuM, tyAre hRdayamAM kSeAbha thAya che. ucca kahevAtA maNasAnAM gharA paNa Aja kevAM saMskArahIna banatAM jAya che? AryAvartonAM gharamAM patnI patine ' A putra' 'deva'' nAtha ' kahIne sa MbodhatI ane pati patnIne ' devI " kahIne saMbodhatA. enA khadale Aja tAchaDAIbharyA aceAgya sabodhanAthI gRho gAjI rahyAM che. " 100 Apa dIkarAne kheALAmAM besADI ramADatA hAya ane bALakane ramADatAM ramADatAM lADamAM bApa kahe cheH 'mArA sALA bahu taphAnI.' huM ene pUcha` ' ke bhAI ! A chokarI tArA sALA kacAre thayA ? kaI rIte thaye ?' tyAre kaheze ke ' huM te| amastA jovuM chuM. Ama kholAya ' Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * \ mAnavatAnAM sApAna 101 che!" paNa pote zuM khole che, enu ene bhAna nathI. chekarAnA kAnamAM grAmINutAnuM' kevu' jhera reDAya che ene ene khyAla nathI. cheAkarI pANInu kheDu' bharIne AvatI hoya ane ThAkara vAge ne beDu phUTI jAya teA mA e dIkarIne kevA .halakA ne tuccha zabdothI Thapako ApavAnI zarUAta kare ? huM nahi kahuM. tame ja kaho. have tame nahi kaho teAya cAlaze, manamAM sau samaje che. mULa vAta te e che ke--ApaNA zabdomAM tucchatA vadhI gaI che. Aja sudharelA mANaseA paNa kevu tuccha khole che, te A praznottara parathI samajAze. eka zeThe neAkarane tucchatAthI kahyuM : ' sAlA ! tArAmAM jarA ya akkala nathI.' nokare namratAthI uttara vALyo : ' vAta sAcI che, zeTha! mArAmAM akkala nathI ja. mArAmAM akkala hota te huM tamAre tyAM nokarI na karata, paNa tamane mAre tyAM nokara rAkhata!' na kholA, AmAM kholanAre zuM sAra kADhyo ? enA karatAM tuccha-halakAM vacaneA na uccAryAM,hota to kevu mAna raheta ? tuccha vANIthI mitra hAya tAya zatru thAya, jyAre atuccha ane sabhyatAbharyo priya vArtAlApathI zatru hoya tAya mitra thaI jAya. pUrvasaMonitam--je kholavuM te saMkalanApUrNAMka ne pUratuM vicArIne kholavu. vicAranA gaLaNAthI gALIne kADheluM vacana atiramaNIya hoya che, ane kholelA vacanane pheravavAnA prasaMga AvatA nathI. kholatAM pahelAM vicAra karavA ke o sthAnamAM A kholavA jevuM che ke niha ? A kholIza te tenu pari NAma zuM Avaze ? mArA kholavAnA zo uddeza che? ane je Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 have to jAge? boluM chuM tenI keTalI asara thaze?--A rIte pahelAM vyavasthita karIne ke vicAra karIne uccArela vAkya dhArI asara karI jAya. are ! evuM vacana to ratna karatAM ya vadhI jAya. ' zabada sarakhA dhana nahi, je kaI jAne bola, "hIrA te dAme mile, zabada na Ave mela'' . eka kavi kahe che ke bolatAM AvaDe te vacananuM teja hIrAnA tejaneya jhAMkhuM pADe. paNa zarata eTalI ke vicArIne bolavuM. A rIte vicArIne bolanAranI vANImAM adharma te hAya ja kyAMthI? eTale vANune AThama guNa te dharmasaMyukta! dharmasaMyuk-ApaNu vANImAM dharma hovo joIe. vANI e pavitra vastu che, IzvaranA jeTalI ja pAvana che. ene durupayoga kema thAya?huM tamane ja pUchuM ke tamArI vANuM Aje pavitra che kharI? tame zabdane brahma jANI uccAre che? je tamArI vANImAM niMdA hoya, dhikkAra hoya, tiraskAra ke pakSapAta hoya te tamArI vANI pavitra kaI rIte gaNAya? dharmayukta kaI rIte manAya? - tamane koI sAmo maLe te enI prazaMsA kare, enA guNagAna karo, enI vAhavAha pokAre ane e jAya ke tarata enuM khodavAnuM cAlu kare, e kyAMne nyAya? keInAya na joyelA ke na jANelA doSanuM varNana karavuM, emAM rasa le, emAM saMmati ApavI, A badho vANIne vyabhicAra nathI ? Aja ke be mitro maLe te gAmanI niMdA kare. emAM koI trIje bhaLe te e paNa e bemAM bhaLI nidaka--maMDaLa vadhAre. ema karatAM e traNamAMthI eka cAlyA jAya, te turata e banne Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 103 bhegA thaI, janAranI nindA karavA maMDI paDavAnA. A te kevI vANI? are! zuM vALuM A mATe maLI che? Ama je adharmayukta vANIne vyApAra cAlaze te pachI mANasanA vacana para vizvAsa keNa karaze? prajJa mANasa te A vANIvilAsa sAMbhaLI samajI jAya ke je mANasa bIjAnI gerahAjarImAM enI nindA kare che, te mArI gerahAjarImAM mArI nindA kAM na kare? Avo DahApaNa bharyo vicAra karanAra mANasa AvAone mitra rahe kharo? AvA mANasane keIsAro mANasa dhArI nyAya teLavA besADe te e nyAya paNa ke Ape? enI vANImAMthI e ja nIkaLe ke, mAruM mArA bApanuM, ne tAruM mAruM sahiyAruM ! - dharmayukta vANI kene kahevAya ane dharmayukta vANIvALA mANasa ke niSpakSapAtI ane nIDara hoya, tene eka suMdara dAkhala ItihAsamAM che. eka rAjA dhanurvidyA zIkhate hate. rAjAnA hAthathI ajANatAM eka bANa chUTayuM ane eka nirdoSa mANasane vAgatAM e ghAyala thaye. ghAyalanI mAtAe AnI phariyAda tyAMnA vaDA nyAyAdhIza pAse karI. te jamAnAmAM rAjyanuM rakSaNa jema kSatrionA hAthamAM hatuM, tema nyAya ane prajAnI salAmatInuM khAtuM prAmANika evA dharmAdhikArInA hAthamAM hatuM. ane e dharmAdhikArI puruSa vaThA-nyAyAdhIza gaNAtA. nyAyane vaphAdAra evA nyAyAdhIze rAjAne nyAyAlayamAM hAjara thavAne AjJA patra mokalyA. rAjA Ave tyAre ene ucca sthAna para besADavAne badale gunegAranA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 have te jAge! pAMjarAmAM UbhA rahevAnI eNe sUcanA karI. A dazya sau joI ja rahyA. rAjAe potAne gune kabUla karyo. eNe amuka daMDa karI rAjAne mukta karyo, ane pachI nyAyAlayanI bahAra AvI nyAyAdhize ati namratAthI rAjAne namana karyuM. AthI rAjA khUba prasanna thayA, ane pote saMtADI rAkhelI nAnI talavAra batAvatA kahyuM: "nyAyAlayanA AjJA-patrane mAna ApI hu adAlatamAM hAjara thayopaNa mane ema lAgyuM hota ke dharma ne nyAyathI tamArI vANI vegaLI che, te A talavArathI tamAre ziracheda ahIM ja karI nAkhata. paNa tamArI dharma ne nyAyamaya vANIthI mane AnaMda thAya che, tamArA jevA nyAyAdhIzathI huM garva lauM chuM ke mArA rAjyamAM rAjA karatAMya nyAyane prathama mAna ApanArA dharmaniSTha nyAyAdhIza che!" . te ja ghaDIe pote jhakhyAmAM saMtADI rAkhelI soTI batAvatA nyAyAdhIze kahyuM: "rAjana ! sAruM thayuM ke tame adAlatane mAna ApyuM ane mAro nyAya mAnya rAkhyo. nahi te huM sogana khAIne kahuM chuM ke tame nyAyane Thekara mArI hatI te, huM A soTIthI tamArA baraDAnI khabara ahIM ja laI leta. sAruM thayuM ke ApaNane banene sadbuddhi sUjhI ! " vAha A ke nyAya? kevI dharmamadhyavANI? A prasaMga zuM kahe che? ApaNu vANamAM dharma joIe, nyAya joIe, satya ane pavitrya joIe. keIneya ApaNuM vANIthI anyAya na thaI jAya evI kALajI rAkhI vakatRtva karanArA keTalA? AvA vicAraka vaktA hoya te prajAmAM keTalI zAMti ne kalyANa Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna 105 kAmanA heya? eTale A ATha guNothI yukta vANI bole te vaktA; nahi te aktA-labADa ! mAtra bhASaNa sAruM karI jAya, vANI zuddha bolI jAya, eTalA mAtrathI jJAnIo ene vaktA nathI kahetA. ema te kAzImAM evA keTalAka vidvAne che ke je belavAmAM vyAkaraNanI eka azuddhi Ave te jIbha kApavA hAthamAM cappa laIne beThA heya. paNa e ja paMDite gaMgAnA ghATa para jAya tyAre gAyatrIne jApa karatA jAya ne mAchaluM dekhAya te leTAmAM nAMkhatA jAya. emane pUcho ke A leTAmAM zuM che? te kahezeH "jaLaDeDI AvA mAtra vAcALa paMDite potAnuM ke enA samAgamamAM AvanAranuM zuM kalyANa kare? evI ja hAlata che AjanI vidyApIThanA snAtakanI! A jJAnane vANIvilAsa janakalyANa mATe nathI vaLe paNa lokone chetaravA mATe ane abhaNone AMjavA mATe vadhyuM che. eTale Aje mANasa vANIne upayoga potAnA vicArone vyakta karavA mATe nahi, paNa pitAnA vicArane chupAvavA mATe karI rahyo che. mANasanI vANImAM satya na hoya ane jUTha hoya te enI bIjI sajA te thavAnI hoya tyAre thAya, paNa pratyakSa sajA te e maLe ke-e sAcuM bolate hoya tyAre paNa leke ene huM mAne che! e segana khAIne kahetA hoya toya enA vacana para lokone vizvAsa na bese! mATe vANI pavitra joIe ane e vANIne pavitra rAkhavA mATe tapa joIe. jema AcArane zuddha rAkhavA mATe tapa, vicArone zuddha ne svastha rAkhavA mATe tapa, tema uccArane zuddha ne pavitra Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 have te jAge rAkhavA mATe vANInuM tapa karavuM joIe. ', anudvegakaraM vAkyaM, satyaM priyAhitaM ca yat / svAdhyAyAbhyasanaM caiva, vAGmayaM tapa ucyate / / . vANuM evI hoya ke sAMbhaLanArane uga na thAya; satya. chatAM madhura ne hitakara hoya, UMDA cintana ane abhyAsamAMthI. pragaTelI hoya-A vANInuM tapa! AvA tapathI mANasa e sAce mANasa bane che. tapa vinAnI,cintana vinAnI, abhyAsa vinAnI karkaza vANI to pazuo paNa bolI zake che. emAM mANasa bolIne zuM vadhAre kare che? A huM eka ja nathI. kahete hoM ! gItA paNa kahe che ke mANasanI vANuM pAchaLa. tapazcaryA hoya. tapazcaryAvihoNI vANI te pazunI hoya! eka jUnA vakhatanI vAta che. jyAre mANasa ATalA cAlAka ne jUThAbolA nahotA paNa bhadrane sAcAbolA hatA. te vakhate eka gRhasthane tyAM saMta padhAryA. paNa A gharanAM mAlika-strIpuruSa-bahArathI ghaNuM suMdara ne bhalA lAgatAM hatAM paNa aMdarathI sAva ja beDeLa! eka mahinAnA paricayathI saMta trAsI gayA. e gharamAM satya, cintana, svAdhyAya, madhuratA kaMI ja na maLe. ekalA bAhya vibhavanA ADaMbarano kolAhala hato. saMte mahinA pachI vidAya vakhate AzIrvAda ApatAM kahyuM: "mANasa banaje!" - puruSa dhamAliye hato. eNe A vAkya para. jarA ya. vicAra na karyo, paNa strI bhAre cakara hatI, e pAmI gaI. eNe patine pUchayuM ke ApaNe mANasa nathI? zuM Dhera chIe? saMte "mANasa banaje ema zA mATe kahyuM? A sAMbhaLI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 107 puruSane paNa jarA vicAra AvyuM. vAta sAcI hatI. saMte Ama kAM kahyuM! eNe manamAM gAMTha vALI, e pharI maLaze tyAre pUchIza. - kaI paNa vacana para UMDANathI vicAra karIe te ja vaktAnI vANIne mahimA samajAya, nahi te zravaNa mAtra eka vyasana banI jAya. vyasananI mANasa pravRtti kare kharo paNa emAMthI prakAzana meLaveH prakAza te UMDA ciMtanathI ja maLe. - be varSa pachI pharI saMta padhAryA tyAre pelI strIe pUchayuM: mahArAja ! mANasa thaje ene artha zuM? zuM ame hera chIe?" saMte pitAnI pAse eka kAca hete te ApatAM kahyuM : "le A kAca, A evo adbhuta che ke enA uparanA bhAgamAM jozo te tame mANasa dekhAze ane aMdaranA bhAgamAM jozo te tame je che te dekhAzo." strIe kAcanA aMdaranA bhAgamAM joyuM ne e camakI kAM? " patie pUchayuM. strIe bhaDakIne kahyuM. "o bApa re! huM te AmAM kUtarI dekhAuM chuM. ane zerInA nAka para UbhI rahIne bhasI rahI che. hAya re ? kUtarI?" 1 . utAvaLiyA puruSe kahyuM "Ama lAva; mane javA de" ane pitAnI jAtane jotAM ja eNe rADa pADI. "are, A zuM? huM gadheDe? ukaraDA upara ubhuM rahI bhUkanAra huM gardabha? are, mahArAja! julama karyo! tame amane Ama janAvara kAM banAvo?" saMte kahyuM "bhalA mANasa! AmAM huM zuM karuM? tame je rIte jIvo che te rIte AmAM dekhAo cho! mANasa bahArane AkAra game te meLavI zake, paNa aMdara kUtarA jevuM che ke mANasa je, te ja khare prazna che. je manathI satyane pUjata Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 have te jAge! nathI, satyane ucArato nathI, satyane Acarate nathI. ane jenAM manane vAcAne meLa nathI te manuSya hovA chatAM pazu che te bhASaNa karatA nathI paNa bhase che, bolatA nathI paNa bake che!" AjanuM vyAkhyAna eTale vANInA tapanI vicAraNuM. jIvana gaMbhIra vicAraNA mAMge che. bahAra tame game te ho, huM e aMge kaMI jANavA nathI mAgate, tame aMdara Ave, aMdara tame koNa che te mane kaho."satyane jhaLe te paheryo paNa e jhambA nIce zuM che te mane kahezo? bolo, mArA bhAI ! bele ! Aja nahi bele te kyAre bolazo? manane vANIne sumeLa cheke kumeLa? manane vANae ApaNuM jIvanane saMgItamaya banAvyuM che ke besUruM? jIvanamAM zuM che, AnaMda ke aphasosa? koIne gUmaDAM thayAM hoya ane bhAre keTa paherIne pharate hoya te kone khabara paDe ke A kapaDAM nIce gUmaDAM khadabadI rahyAM che? gUmaDAM bhale bahAra na dekhAya paNa aMdara te pIDA thAya ne caLa upaDe ne? lohI nIkaLe ne? tamane kaI divasa asatyanuM gUmaDuM khaTake che kharuM? enI pIDA thAya che kharI ? asatyanI pIDA jarAya nathI thatI? kAMI nahi Aja nahi thAya te maratI vakhate A citro najara sAme khaDA thaze. bhUtavaLanI jema nAcyA karaze ane asatyavAdIne mUMjhavI mAraze. paNa je ApaNuM jIvanamAM satyano sUrya, camakato haze te andhakArano jarAya bhaya nathI. ApaNe kaI nAnakaDI vastu khaI besIe chIe tyAre keTalo badho aphasosa thAya che? eka rUpiye khavAI gaye heya te keTalI ciMtA thAya? paNa Aje ApaNe AtmA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 109 Akhe ne Akhe asatyamAM khovAI gayuM che, ene jarAya vicAra AvatuM nathI. A kevuM Azcarya ! AjakAla keTalAka bheLA mANasa Ave che ane kahe cheH "kaMIka maMtra batAve, kaMIka siddha thAya e jApa dekhADe. Apane vacanasiddhi AvaDe che huM kahuM chuM ke H are bheLA jI ! Ama brAtimAM khoTAM kAM bhame che? priya, pathya ane satya e vacana-siddhine maMtra che! satyanA prakAzathI jhaLahaLatuM sumadhura hitavacana e rAmabANa che; e aphara che. jene vAge te vidhAyA vinA na rahe. e vacana jenA dilamAM pese tyAM prakAzane dIvaDA pragaTe !" AjanuM vyAkhyAna samApta karatAM eTaluM ja kahyuM ke satyavAdI veta vakatA sAce vaktA te che ke jenI vANImAMthI satyane prakAza jhare che ! Not only with our lips but it from our lives-ekalA heThamAMthI nIkaLatA zabdothI nahi paNa ApaNuM jIvanamAMthI pragaTatA satyanA tejathI ApaNuM vANIne raMgI sAcA vaktA banIe! [4] dAtA mAnavatAnAM pAna aMge ApaNe traNa pAnanuM vivecana karI gayA. Aje cothA sopAnane vicAra karavAnuM che. cintako. zabdanA UMDANamAM kevuM rahasya mUke che te juo. e kahe che ke navA varyAnataH kevaLa dhana vAparavA mAtrathI dAtA nathI banAtuM. ane mAtra paisA kharcavAthI dAtA thaI zakAtuM hoya Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 have te jAge! te sattA mavati vA na vA-dAtA hoya ke na paNa hoya, A gaMbhIra bhAva na kaheta. cintake jANe che ke kIti mATe, gayelI pratiSThA pAchI meLavavA mATe, pitAnAM apakRtyane dAnanA paDadA nIce DhAMkavA mATe ane keTalAka puNyathI pApa ThelAya evA bhAvathI paNa dAna karanAra che. AvI bhAvanA dAna pAchaLa ramatI hoya te e dAna na kahevAya. yAda rAkhajo, kevaLa paisAthI AtmAnI ekeya vastu kharIdI zakAtI nathI, dhanathI cetanajyotanuM eka paNa kiraNa pAmI zakAtuM nathI. dhanathI mAna maLaze, sanmAna maLaze, pUjA maLaze, pratiSThA maLaze, kIti maLaze, are ! jaDa jagatanI kadAca badhI vastuo maLaze, paNa AtmatanuM kiraNa dhanathI maLavuM muzkela che. e Atmata meLavavA mATe dhana sAthe mana paNa joIe. AjakAla jayAM tyAM samAjamAM apAtA mAnapatro ane dIvAla para coTelI kaMkuma patrikAone joze te lAgaze, ke Aja dhanathI kIrti keTalI sastI maLe che tenuM A pradarzana che. keTalIka kumakuma patrikAo vAMcuM chuM tyAre to mAthuM zaramathI nIcuM namI jAya che. manamAM ema thAya che ke AvA moTA AcAryo AvA nAnA mANasone AvAM meTAM vizeSaNe Ape che! AkhI jiMdagI sudhI na karavAnAM kAma karIne thoDA paisA ekAda occhava pAchaLa vAparI nAkhyA eTale emane AvAM vizeSaNe ApavAnAM ? A gRhastho mATe je vizeSaNe vAparyA che, teTalAM guNe temanAmAM hoya te huM kahuM chuM ke mekSa emanAthI jarAya dUra Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 111 nathI. emane have bIjuM kaMIja karavAnI jarUra nathI. e vizeSaNe jotAM te e tarI gayA che ema ja lAge! paNa huM Apane ja pUchuM chuM. A badhA vAparelA IlakAbe Apane sAcA lAge che? jenA mATe nararatna ane dAnavIra jevA zabda vaparAya che, ene tyAM eka bhUkhe mAnavI jAya te ene eka Taka paNa premathI bhejana maLe kharuM? sabhAmAMthIH "jana te na maLe, paNa gALe te maLene? tame paNa ThIka kahyuM. zuM maLe? gALe ? ane evA mATe vaLI AvAM vizeSaNo ? kevA dAnavIra ne kevA nararatna ! ane A vizeSaNa ApanArAonAM vizeSaNo joyAM ke? ahI katriI te emAM ja bharAI jAya che! A IlakAba ja eTalA badhA che ke AmAM nAma zodhavA jAo te nAma paNa na jaDe. paNa A IlakAbadhArIo ema kAcA gurunA celA nathI. teo jANe che ke hanumAnajInA pUchaDA jevI A padavIomAM ApaNuM nAma aTavAI jaze. eTalA mATe emaNe vAMcanArane vAMcavA mATe sagavaDa karI ApI che; pitAnAM nAma bolDa (moTA) TAIpamAM ne bIjA raMgamAM chApyAM che ! e jANe che ke padavIomAM nAma aTavAI javAnI saMbhAvanA che! . ene keTalIka patrikAomAM te vaLI pheTA mukAvyA che. aMte A phoTAvALI patrikAomAM gAMThiyA ne caTaNI baMdhAze ne gaTaramAM paDIne saDaze. AzAtanAnI hada thaIne! AvAone Aje kahenAra koNa? A nirNAyaka sanya kyAM jaze e khabara paDatI nathI. mane te bhaya lAge che ke kayAMka nIce na utarI jAya! jema eka naukAmAM se nAvike beThA hoya ane sau Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 have tA jAmA ! peAtAne ThIka paDe tema halesAM mAre tA naukAnI je dazA thAya evI dazA Aja samAjanI che ! AvI dhamAlamAM dAtA zodhyA ya jaDe ! A tA sau kIti mATe lUMTAlUMTa karavA nIkaLelA mahAdurA che ! dAna lenAra UMcA sAde pelA kALAbajAriyAenAM vakhANa kare ane pelAM samAjane lUTavAnI dhUnamAM paDelA mahAnubhAvAnAM guNagAna gAya. eTale pariNAme banne ochuM bhaNelA gurue, ane samAjane lUTanArA vepArIo-samAjamAM mAna ne pratiSThA meLavI jAya. bheALA lAke AmAM zuM samaje ? - eka subhASita yAda Ave che: uSTrakANAM vivAhe tu garddhabhA vedapAThakAH / paraspara prazAnti heA hava gaddA dhvaniH // 9 // UMTabhAInA lagnamAM gaddhAbhAI gAra banyA. geAra kahe 'vAha ! UMTanuM kevuM suMdara rUpa che ! " UMTa kahe : 'vAha ! gaddhAjIne kevA mIThA vina che!' AvI A samAjanI dazA che. AvA vAtAvaraNamAM guptadAna denAra dAtA kayAMthI pAke ? sAdhima kAne TekA ApanArA, emaneA hAtha jhAlI upara caDhAvanArA ane potAnA garIbabhAinI Arthika rIte pITha thAbaDanArAAkAraNane lIdhe vAtAvaraNamAMthI bahu ja alpa maLavAnA. A dAtAone ghaNuA paisA te vAjAvALA, benDavALA, presavALA are ragaeragI mATI mATI kumakuma patrikA chApavAvALA cAvI jAya che. e divasa vAha vAha thAya ane pachI huvA havA thaI jAya ! pahelAnA jamAnAmAM mANasane pADavA mATe svaga leAkamAMthI menakA ne apsarAo AvatI, have e nathI AvatI. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sApAna 113 kAraNa ke emane joI mANasA gAMDA thaI jAya ! eTale AjanA yugamAM menakA ne apsarA kIti ne prazaMsAnA rUpamAM Ave che, ane mANasAne pADI de che. Aja mANasanI jarA prazaMsA kare eTale phulAI ne phuggA thaI javAnA. vidvAne AvAene sAcA amAM dAtA nathI kahetA. tyAre dAtA kANu ? vAta smRttine rataH| prANImAtranA kalyANamAM jenuM mana rame che, te dAtA. haiyAnA UMDANamAMthI pragaTelI jIvadayAnI bhAvanAvALA dAtA. eTale ja abhayadAna uttama che, utkRSTa che. AvI dAtRtvanI bhAvanA pragaTayA pachI potAnA prabhAvathI, peAtAnA baLathI ke peAtAnA adhikArathI kAI ne ya bhaya na thAya enI kALajI rAkhe. tamArA hAthamAM te eka sATI hAya tAya hAtha sIdheA na rahe ! kAM e 'sATI jhADa para vi'jhAya, kAM kUtarAnA kharaDAmAM paDe, kAM kAI rastAmAM jatA Dhora para phrI vaLe. eka seATI paNa na pacAvI zakAya teA baMdUka ke talavAra teA kaI rIte pacAvI zake ? jJAnIe kahe che: sAcA dAtAnI AsapAsa tA evI havA hAya ke sau abhayanA mukta AnaMda mANatA hAya! caitanyadevanuM nAma teA tame sAMbhaLyuM haze ? mArgAnusArImAM paNa kevA guNA hAya che e huM kahevA mAguM chuM. caitanyadeva ane raghunAtha zireAmaNi ane sahAdhyAyI ane baMne pAchA mitra, dostI evI ke jANe puSpa ne parimala, kadI chUTA na paDe. athavA ema kahIe te cAle - * mittara aisA kIjiye, jo DhAla sarIkhA heAya; 'sukhame' pIche paDa rahe, duHkhame' ANuM hAya. kharA mitra DhAlanuM kAma kare, sukhamAM pAchaLa hAya, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 have to jAge! duHkhamAM ghA jhIlavA AgaLa hoya. tamArA mitre sukhamAM ne mahephilamAM AgaLa hoya ne duHkhamAM ne saMkaTamAM bhAgI jAya ! evA mitre mAla khAvA hAjara thAya, mAra vakhate adazya thAya. eTale mitrone paNa cUMTavA paDe che. jene tene mitra na karAya. raghunAthe nyAyazAstra para eka suMdara TIkA lakhI, ane caitanyadevane batAvI. eNe mitranA kAryanI prazaMsA karatAM kahyuM: adbhuta che." AthI raghunAtha manamAM malakAyA. emane thayuM, A TIkA mane jagatamAM prakhyAta banAvaze, mArI kIti bhAratabharamAM phelAze. te arasAmAM citanyadeva paNa nyAya para TIkA lakhatA hatA. emanI bhAvanA khyAti meLavavAnI na hatI, emane prazaMsanIya paDI na hatI. e te kartavyabuddhithI lakhe jatA hatA. eka divasanI sAMje, raghunAtha cetanyane ghera AvyA tyAre te TIkA lakhI rahyA hatA. raghue pUchyuM: "mitra zuM lakhe che?" sahRdayI cetajo nyAyanAM pAnAM mitranA hAthamAM ApatAM kahyuM : "ApaNI pUrve thayelA vidvAnoe vAvelAM vidyAnA vRkSanAM phaLa ApaNe khAdhAM. ApaNe paNa ceDAM bIja vAvatA jaIe je AvatI kAlanI peDhIne khAvA kAma lAge. raghunAtha jema jema eka pachI eka lITI vAMcatA gayA tema tema emano jIva addhara caDhato gaye. emanA mukhanI lAlI UDI gaI. meM sapheda pUNI jevuM thaI gayuM. ciMtAmagna raghunAthane joI eNe pUchyuM: "kema? ATalA UMDA vicAramAM UtarI gaye?" svastha thatA raghunAthe kahyuM: "have mArI TIkAne to kUtarAya Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM pAna 11 nahi sUdhe! tArI A pAMDityapUrNa TakA AgaLa mArI TIkA zuM hisAbamAM? huM mAnate hatuM ke mArI TIkAthI huM khyAtanAma thaIza, paNa A jotAM lAge che ke eka kalpanA ja hatI. mitra! tuM A graMthathI amara banI jatI ema kahI pitAnA zramane viphaLa jate joI raghunAthe eka UMDe niHzvAsa mUkyo. caitanyane vicAra AvyaH "amara to kaNa thayuM che?nAma tene nAza che. meM A prayatna kalyANa mATe kartavya buddhithI karyo che. paNa mArA ja mitranI kIrtine e haNatA hoya, ene ja e bhayajanaka dekhAte hoya te mAre A prayatna na karavo. eka pUrNimAnI rAte baMne mitre jalavihAra karavA nikaLyA hatA. heDI saritAnI chAtI para ramI rahI hatI. baMne vAtee caDyA. eTalAmAM citaLe bagalamAMthI eka pithI kADhI,. ane jANe pitAnA nAjuka haiyAne, jaLamAM padharAvate na hoya. e rIte grantha pANImAM padharAvI dIdho ! - raghunAthe pUchyuM: "mitra! A zuM karyuM?' karuNA smita karI caitanyadeve kahyuM: "je grantha mArA mitranA kirticandrane rAha banI gaLI jato hoya te zA kAmano raghu !ApaNe te bALagoThiyA. tuM jANe che ke huM saunA bhalAnI bhAvanAmAM muM chuM. ane mitranuM ja bhaluM na karI zakuM te bIjAnuM bhaluM te huM zuM karI zakuM? je grantha tArA dila para ghA karyo e granthane meM pANImAM ghA karyo..." arpaNanA A dazya para pUnamano cAMda cAMdanI varSAvI rahyA hatA. AMkhamAM AvelAM AMsune lUchatAM raghunAthe kahyuM : mitra, te te julama karyo. tAro varSone zrama pANImAM gaye. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 have te jAgo ! ane tArI A jagata vyApI kIrti...... . "raghu! kIrtinI khAkhane je zarIre coLI jANe te ja kaMIka karI zake. kItine meha choDyA vinA kalyANa nathI. mArI kIti koInA ya mATe bhayarUpa hoya te e kIrtithI saryuM !" . A sAMbhaLI raghunAtha enA caraNamAM DhaLI paDyA. caitanyadeva! te ja kharuM meLavyuM, meM te kevaLa TIkAo ja karI che. ame pUjaIzuM. tame aNapriyA rahezo, paNa pUjAnArA taLiye jaze ane aNaprinthA tarI jaze A prasaMga ApaNane kSaNabhara vicAra karatA karI mUke che. ApaNe ApaNA vartamAna jIvana sAthe A prasaMgane sarakhAvIe te ApaNuM jIvana kevuM vAmaNuM lAge ? ApaNe jyAM jaIe tyAM bhaya ja UbhuM karIe chIe, ApaNI vANImAM abhaya nathI, ApaNA vartanamAM abhaya nathI, ApaNA haiyAmAM abhaya nathI. cAre bAju bhayanuM sAmrAjya pravartI rahyuM che. ApaNA samAgamamAM AvanAra ApaNe bhaya rAkhe ane sAmAnA samAgamamAM jatAM ApaNe bhaya rAkhIe. A rIte arasaparasa bhaya ne avizvAsa UbhAM thayAM che. kharI rIte A bhaya hovA na joIe. prANI ane mAnavI vacce te abhaya ane vizvAsa have joIe! bhagavAnanAM ghaNAM vizeSaNomAM eka vizeSaNa che macarayALa kevuM suMdara che. A vizeSaNa! bhagavAna abhayanA denArA che. duzmananeya bhagavAna taraphathI bhaya nahi, kUra prANa paNa bhagavAna pAse abhaya thaIne Ave. eTale bhagavAna sAcA arthamAM dAtA che. ApaNe emanA ja bhakta chIe, paNa ApaNe dAtA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAnavatAnAM sopAna 117 nahi, paNa khAtA -jenuM maLe tenuM khAdhe ja jaIe. - bhagavAna badhuMya jANe che. zuM karyuM, zuM kare che ne zuM karaze. badhuMya jANavA chatAM enAthI bhaya nahi. khUna karIne gayele pUnI paNa dayA mATe prabhu pAse jAya te prabhu sabhA vacce emane kahe ke "alyA khUnI !tuM ahIM kema Ave?' e karuNAsAgara to enA upara paNa kSamA ane abhayanI daSTi ja nAkhavAnA. eTale pApI paNa emanI pAse bhaya vinA jaI zake che. jyAre tamArI dazA kevI che? keIkanI jarAsarakhI ya vAta jANatA ho, te dama mAratA pharaH kahI daIza hoM, huM tAruM badhuM ya jANuM chuM. tArI cATI mArA hAthamAM che, ema kahetA jAo ne tamAre svArtha emanI pAsethI kaDhAvatA jAo. taravAra jevI tIkhI vANuM hoya, khAbeciyA jevuM mudra hRdaya hoya, kAgaDA jevI deSa gaSaka daSTi hoya, ane ziyALa jevI vArthasAdhu buddhi hoya, evA mANase abhayadAnane jIvanamAM kaI rIte lAvI zake? evA mANasanuM mana prANI mAtranA kalyANamAM rame ema tamane lAge che? evA mANaso mATe to ema ja kahevAya ke bIjAnuM bhaluM na kare te kAMI nahi paNa koInuM bUruM na kare te ya sAru abhaya mATe joIe arpaNanuM zaurya, dharmabhAvathI tarabaLa hRdaya, nirbhaya satyamita vaktavya, ane haiyAnI utkaTa udAratA-A guNo Ave tyAre mANasa dAtA bane che. jeNe sAcA dAnane itihAsa sarjyo che, te AvA guNovALA hatA. eTale ja A subhASitamAM kahevAmAM AvyuM che ke AvA prakAranA dAto hoya ke na paNa hoya ! nahi te bhAva vinA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 have tA jAge!! paisA veranAra dAtAonI kacAM khATa che ? sAmAnya rIte dhana vAparanArA ghaNA maLaze, paNa AvA jagatakalyANamAM rAcanArA, saunA bhalAmAM khuza thanArA, bahu echA haze. jIvanazilpIenI icchA ApaNane sAcA arthamAM dAtA banAvavAnI che. mArI najara atyAre ghaDiyALa para jAya che. e kahe che ke samayanI maryAdA thaI gaI che. have huM mArA viSayane vadhAre na laMbAvatAM eTalu ja kahIza saunuM kalyANa thAo. sau eka bIjAnA kalyANamAM lAgI rahe. saunA doSa naSTa thAo. jIva mAtra sukhanI duniyAmAM saphara karI. A pavitra bhAvanAnI naukAmAM ApaNe ApaNI jIvana yAtrA vyatIta karIe evI zubhecchA. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] cAra maMgaLa cattAri paramaMgANi, duhahANiha jaMtuNA / mANusatta suI saMddhA, saMjamammi a vIriaM | -uttarAdhyayana sUtra A cAra sAdhane A jIvane maLavAM ghaNAM ja dubha cheH mAnavatA, dharmAMzravaNa, zraddhA ane sayamamAM vInA -parAkramane-upayAga. vidAya veLAe pitA jema peAtAnA suputrAne chellI vAranI bhalAmaNa kare che, tema bhagavAna mahAvIre pAvApurImAM deDa cheDatAM pahelAM mAnavajAtane A cAra aMge! kahyAM. 'mahAnubhAve ! A vizvamAM A cAra aMga parama maMgaLa che: manuSyatva, zAstranuM zravaNa, zraddhA, ane sayamamAM puruSA.' ' Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 have te jAge! mahattA manuSyajanmanI nahi, manuSyatvanI che. manuSyatva vinA A manuSyajanma bhayarUpa che. Aje vizvamAM manuSya to abajonI saMkhyAmAM che, paNa manuSyatva na hovAne lIdhe, ATalA vijJAnanAM sAdhano hovA chatAM, azAMti che, hiMsA che, jya che. catura mANasa potAnA cAturyathI anyane chetarI rahyo che. baLavAna mANasa pitAnA baLanA pratApe bIjAne dabAvI rahyo che. sattAvAna mANasa potAnI sattAthI sAmAne nirdaya rIte kacaDI rahyo che. zrImaMta mANasa pitAnA ghananA jere mANasane gulAma gaNI kharIdI rahyo che. A badhuM banI rahyuM che, kAraNa ke manuSyatva naSTa thaI rahyuM che. manuSyatva e gulAbanuM phUla che. phUlane uSNa jaLamAM ukALaza, to e pANIne gulAbajaLa banAvaze, ene UkaraDA para pheMkazo to e tyAM javuM paDyuM suvAsa prasarAvaze. ene keAI suMdarI veNImAM gUMthaze teya e tyAM zobhAmAM abhivRddhi karaze, ane keI bhakta ene prabhunA mastaka para caDhAvaze toya te eTalI ja namratAthI saurabha mahekAvaze. ene game te sthAnamAM mUke, paNa e pitAno dharma nahi cUke. manuSyamAM manuSyatva jIvaMta hoya che, tyAre e paNa sumananI jema mahekatuM hoya che. e je catura hoya to bheLA mANasane buddhibharI salAha Ape, e lekhaka hoya te ziSTa sAhitya sarjIne samAjane sanmArge vALe, e baLavAna heya te nirbaLanuM rakSaNa kare, e sattAvAna hoya te prajAne sahAyatA Ape, ne dhanavAna hoya te e nirdhanane mitra bane; kAraNa ke enuM manuSyatva ene AvAM sArAM kAryo karavA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra maMgaLa 121 avirata preratuM ja hoya che. sUryane prakAza jagatane lokavyavahAramAM prere che, tema manuSyatva bhalAInI pravRttimAM prere che, sUryanA prakAzamAM prANIsamUha abhaya hoya che, tema manuSyatvanA prakAzamAM mANasane pratyeka vyavahAra abhaya heya. Aja tame jozo te manuSya sAmA manuSyathI cetIne dUra dUra cAle che, kAraNa ke manuSyatvane hAsa thaye che, mATe manuSyajanmane maMgaLamaya banAvavA manuSyatvanI punaH pratiSThA kare. bIjuM maMgaLa che-zAstranuM zravaNa. manuSyatvano vikAsa karavAmAM zravaNa khUba sahAyaka bane che. mANasanuM mana pANI jevuM che. e sadA nIcANavALA pradezamAM jatuM hoya che. emAM paNa je DhALa maLI jAya te pUchavuM ja zuM! ene vega dviguNita thaI javAne-khUba ja vegathI nIce javAnuM. mANasanuM mana nIce jaI ja rahyuM hatuM, emAM vAsanAthI bhabhUkatuM raMgIluM vAtAvaraNa maLyuM, mANasane unmatta banAve evAM nirlajaja nRtye vadhyAM, Dagale pagale vilAsI gItanuM zravaNa vadhyuM, ane mana vadhAre ne vadhAre adhogAmI banyuM. AvA saMyogomAM nIce lapasatA manane UMce laI. janAra hoya te te sallAstravuM zravaNa che. jema paMpathI pANI UMce jAya che. tema mahAna puruSonA jIvana zravaNathI mANasanuM mana UrdhvagAmI thAya che. ane jenuM mana pavitra hoya che, te ja AnandamAM rahI zake che. Ananda jagatanI vastuomAM nathI, paNa nirmaLa manamAM che. manamAM nIcatA hoya, apavitratA hoya, aMdhakAra hoya, Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have teA jAgA paNa tene nirbhIya UMDe UMDe vedanAnA 122 tyAre te aneka sAdhanA hovA chatAM AnaMda maLatA nathI. ane keTalIkavAra teA daMzathI mANasa pIDAtA hoya che. ahI bhagavAne vAcana karatAM zravaNa eTalA mATe kahyuM ke, ethI cAritrazIla puruSanA sAnidhyane lAbha maLe. enI vANImAMthI nItaratI cAritryanI uSmA zrotAnA haiyAne bharI de. ziyALAmAM agni para lakhela vivecana vAMcavAthI uSmA nathI maLatI, paNa agninA sAnidhyathI ja uSmA maLe che, tema pustakanA vAcana mAtrathI ApaNAmAM parivana nathI AvatuM, paNa cAritryavAna puruSonI upAsanAthI ApaNA jIvanamAM tyAganI bhAvanA Ave che. ane e Adaza mAnavInI chApa, upadezanI sAthe sAthe ApaNA haiyA para akita thAya che. ahI... eka vAta khUba sUcaka che. ApaNe jene sAMbhaLIe te tyAgI hovA joI e. tyAgI eTale mAtra kapaDAM badalAvIne beThelA nahi, paNa niHspRhI ne sayamI. evA niHspRhI puruSanA mukhamAMthI nIkaLela vANI ni`La jaLanuM kAma kare che. pANIthI jema zarIranA ne vastrAne maLa dUra thAya che, tema AvI vANIthI ApaNA AtmA para caDhelA maLanA kSaya thAya che. trIju` ma`gaLa te zraddhA. zraddhA. e mAnavInuM parama dhana che. mANasa pAse jo zraddhAnI mUDI hAya tA ja e jIvanamAM pragati karI zake che. jyAre zraddhA khUTe che, tyAre mAnavapragati thaMbhe che. jIvananA viSama ne vikaTa pathamAM mANasa zraddhAnA pAtheyathI ja AgaLa vadhI zake che, buddhi ku MThita thAya che, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra maMgaLa 123 tyAM zraddhA mArga kare che. zraddhAne A je te vijaya nathI. * mANasa kaI paNa vastuno prAraMbha tyAM kare che, jyAM ene e vastu pratye zraddhA hoya. paNa e vastu pratye zraddhA kyAre jAge ! jyAre ene potAnA jIvanamAM zraddhA hoya, paNa ene e jIvanamAM zraddhA tyAre ja jAge jyAre ene pitAnA AtmAnA astitvamAM asIma zraddhA hoya.Avo AtmazraddhAvAna mANasa ja AkhA jagata sAme bAtha bhIDI zake. cothuM maMgaLa te saMyamamAM puruSArtha. mANasa dhana raLavAmAM, ene sAcavavAmAM, vilAsa vadhAravAmAM puruSArtha kare che, paNa saMyamanI vAtamAM e puruSArthahIna banI jAya che. bhagavAna kahe che ke tuM tAre puruSArtha bhAgamAM nahi, tyAgamAM kara. * bheguM karavAnuM kAma te eka bhikhArI paNa karI zake che, emAM puruSanI mahattA zI! eka bhikhArI pAse be DabalAM hAya ne mArgamAM trIjuM DabaluM maLe, te ene e jhoLImAM nAkhavAne. bheguM karavAnuM ene bhegavavAnuM kArya te bhikhArI paNa karI zake. mahattAtyAganI che. tyAga mATe amIrI joIe. mahAna hRdaya joIe, prakAzamaya daSTi joIe. . . saMyama ekadama nathI Avato. IndriyonA ghoDA tophAnI che. emane vaza karavA ke prabaLa puruSArtha joIe! emanA mamAM saMyamanI lagAma na hoya, te te ApaNA jIvanane kyAMya phagAvI de, kAraNa jagata prabhathI bhareluM che. AvA prabhanabharyA mArgamAM jIvanarathane salAmata rIte laI jave Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 have to jAgo! hoya te saMyama vinA kema cAle? ghaNA mANaso kuzaLa hovA chatAM jIvanamAM AgaLa vadhI zakatA nathI, emane zakti maLI hovA chatAM antima vijaya maLatuM nathI, enuM kAraNa e ja ke, e saMyamamAM nirbaLa haiya che ethI emanI sAdhanA mAtra vyartha jAya che. mATe mAnava jIvanane vijayavaMtu banAvavA tamArI zaktione, tamArI AvaDatane, tamArI buddhine, tamArA puruSArthane, saMyamamAM De. mAnavajIvananI parama maMgaLa evI A cAra vAta bhagavAna zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahI che. Aja jagatamAM azAntine dAvAnaLa pragaTo che. zAntinI vAta mAtra havAmAM ja che. vAstavika jagatamAM te buddhizALI mANasone paNa kaI mArga dekhAtA nathI. cAre bAju AganA bhaDakA che. evA TANe mANase "mANasa" banavA mATe ne zAntinI duniyA UbhI karavA mATe paNa A maMgaLa satyane pracAra sAhityamAM karo rahyo. ane A aMgene AcAramAM vaNavAM rahyAM. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ baMna [0] saumya prakRti saumya prakRti e evA guNa che ke e jenI prakRtimAM vaNAya hAya tene zAMti Ape che, tema tenA samAgamamAM AvanArane paNa zAMti ApanAra bane che. A guNu AkhA sasArane sukhamaya banAvanAra che, madhurI havA phelAvanAra che, ane draDha baMdhAI gayelI mithyA mAnyatAne kevI rIte gALavI tenA ukela karanAra paNa A saumya prakRti nAmanA guNa ja che. sAmA mANasanI kAMIka bhUlane lIdhe, tene jotAM, tamane aNagamA utpanna thAya, chatAM tame tene taka ApeA. jema tamane haiyu, lAgaNI, bhAvanA che, tema tene paNa te adhu che. kadAca teNe bhUlathI agara saMsAranA sacAgonI viSamatAne lIdhe kaIka kharAba kArya karyuM... hAya teA paNa tame tene ekavAra jarUra Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 have te jAge! kSamA Apo. jema sAgaranI aMdara bharatIoTa Ave che, tema mAnavInI bhAvanAomAM paNa bharatI-oTa Ave che. jema tame pite kAMIka bhUla karI hoya ane tamane pazcAtApa thAya, ane pachI ema thAya ke mane A take mAphI Ape, ane sajA na kare te sAruM, tema sAme mANasa paNa pazcAtApa karIne tamArI pAsethI mAphI Irache che, nahi ke sajA. . mAnavInI mahAna kSati je kaI hoya te te A cheH manuSya eTale pitAne gune, pite karelI bhUla, chupAvavAne Icche che, te karatAM sAmA mAnavIne gune, teNe karelI bhUla, pragaTa karavAmAM anekagaNe Atura hoya che, paNa UMDA utarIne vicAra karaze te mAluma paDaze, ke jema tamAruM haiyuM kSamA mATe jhaMkhe che, tema sAmA mANasane paNa tamArA jevI ja jhaMkhanA rahe che, enI A Akho paNa kSamAnI bhIkha mAMgatI hoya che. jenAmAM sAmA mANasanA haiyAne-dilane pArakhavAnI zakti nathI te mAnavI nathI. e mAnavajIvana jIvavAne paNa lAyaka nathI ! tema tame paNa keInA saMjogone. vicAra na karI zaktA ho, sAmAnI lAgaNInI kadara na karI jANatA he to tame paNa dAnanI koTImAM ja gaNAo. ItihAsanuM avalokana karaze to evA aneka dAkhalAo maLaze; je ghaNI bhayaMkara bhUlo karavA chatAM keIka suMdara taka maLatAM sudharI gayA, unnatinA zikhare pahoMcI gayA; A vAta dhyAnamAM rAkhI tame vartanamAM sAmA mATe evI bhAvanA keLavo ke Aje e bhale bUro hoya paNa kAle mArA sahavAsathI Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saumya prakRti jarUra sudharaze ane te mATe tame tamArA hRdayanA daravAjA khelI tenI vAta sAMbhaLo, tene mATe tamArA haiyAmAM je gAMTha badhAI gaI hoya tene dUra kare, ane tene jAte ja sudharavAnI taka Apa, tene anutApa karavAno avasara Ape; te te jarUra sudharaze. | sAmA mANasanI vAta sAMbhaLatAM tame jAgRta jarUra rahe, cetatA jarUra raho, sAcA-khoTAnI pArakha karatA raho. paNa sAMbhaLo te jarUra ! amAvAsyAnI ghora aMdhArI rajanImAM paNa tAralA hoya che ke nahi ? tenuM thoDuM ghaNuM paNa te ja kharuM ke nahi? te tAralAne bhase paNa tenI sAme mITa mAMDe; tene pApI hRdayamAM paNa tAralIyA jeTaluM satva to jarUra haze! e kALA haiyAmAM paNa eka divasa caMdra jarUra ugaze, pUrNa kaLAe khIlI nIkaLaze. A daSTi keLavIne tame tene taka ApavAmAM udAra bane. tamArI jAta mATe je vicAra kare che, te sAmA mANasa mATe paNa vicAra kare. ApaNe ema na mAnI levuM joIe ke huM suvarNamAMthI ghaDAyeluM chuM ane bIjA pittaLamAMthI bIjA badhA kharAba ane huM eka ja sAre chuM; AvI kadAgrAhI daSTi je tamArA jIvanamAM vyApaka banI gaI te tame saMsAramAM AgaLa vadhI zakavAnA nathI. . . keTalAka kahe che ke, sagA bApane vacana upara paNa vizvAsa na karavo, vizvAsathI DagaluM bharavA lAyaka A pRthvI rahI nathI. duniyA evI che ke avasare khasI jAya ! AvI mAnyatAvALo mAnavI pitAnA AtmAne AgaLa vadhArI zakato nathI. huM ema nathI kahetA ke koIne para tame saMpUrNa vizvAsa Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 have te jAge, mUkI de; huM te eTaluM ja kahuM chuM ke jAgRtipUrvakano vizvAsa te tame jarUra rAkhe. jAgRtipUrvakanA prakAzanI aMdara jIvavuM e jIvananI keIera lahejata che, ethI madhuratA alaukika che jyAre premanuM vAtAvaraNa vizvAsanI suvAsathI mizrita ane che, tyAre ApaNuM jIvana keI alaukika banI jAya che. Aje ApaNe avizvAsane lIdhe ja satya ne asatya, hiMsAne ahiMsA, daivI saMpattine AsurI saMpatti, pAzavaMtA ne mAnavatA vagerene pUrNa rIte samajI zaktA nathI. saMsAramAM prakAza pAtharI zakatA nathI, ane AtmAne unnata banAvI zakatA nathI. ' . avizvAsanA aMdhArAne lIdheja sAmA mANasanA hRdayamAM je avizvAsanuM aMdhAruM hoya che te ApaNuM hRdayamAM pesI jAya che. saumya prakRti nAmanA guNano svabhAva prakAza che. ane te AvatA aMdhakArane aTakAve che, roke che, tene avarodha kare che. prakRti nAmano saddaguNa e ApaNane uddaghoSaNA karIne kahe che ke, sahiSNu bane, ne saMsAramAM kaDavA ghUMTaDA gaLI jatAM zIkho ATaluM ja nahi paNa jheranA ghaDA pItAM paNa zIkhe. saMsArane je zAMtimaya, premamaya ane bhAvanAmaya banAvavuM hoya te A saumya prakRti nAmanA guNanI suvAsa jIvanamAM mahekAvI de ! Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] jIvanamAMdharma dharmasya phalamicchanti dharme necchanti mAnavA: phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti sAdarA : mANasA dhanuM phaLa-pariNAma icche che, paNa temane dhama AcaraveA nathI. emane pApanuM phaLa joItuM nathI, chatAM pApa Ape! divasa premapUrvaka kare ja jAya che! " jIvana vyavahAramAM dharmAMnI agatya zI che, tenA Aje ahI' vicAra karavAne che. jagata Akhu AbAdI, sukha zAMti, AnaMda ane saMpattinI icchA kare che, paNa te maLe zAthI ? kAraNanA vicAra koI karatuM nathI ! kA joI e che, paNa kAraNu nathI joItuM ! paNa e bane kema ? dharma satyanu' vRkSa che, ane 9 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 have to jAge ! sukha dharmanuM phaLa che, phaLa kone hoya? jhADane heya..jhADa vAvIe nahi to phaLanI prApti kayAMthI thAya? kerIo joIe che, paNa AMbo vAvo nathI. dharmanuM phaLa meLavavuM che, paNa dharma Acara nathI, te phaLa kevI rIte maLe? : - pApanuM phaLa barabAdI, duHkha, azAnti, zoka ane daridratA che. pApa durvanita sArAH covIse kalAka pApamAM racyApacyA rahevuM che, pApanI pravRtti karI che, pApamaya jIvana jIvavuM che, ane puNyanA phaLanI AzA rAkhavI che, te kevI rIte bane? gamAra paNa e vicAra nahi kare ke bAvaLanAM bI vAvIe ane AMbe UgI nIkaLe! jIvanamAM pApanuM paribaLa che. vANI, vartana ane vAcana mukhyatve vilAsa taraphI che, ane pharIyAda karIe chIe ke sukha maLatuM nathI! paNa sukha Ave kayAMthI? sukha joItuM hoya te dharmamaya jIvana banAve; paNa dharmanI vAta Ave tyAM te kahezo ke kurasada nathI. paNa yAda rAkhaje, ke eka divasa tamAre parANe -anicchAe paNa phurasada kADhavI paDaze, ane te aMtima paLe tamAruM ghara game teTalA vaibhavathI chalakAtuM haze to te AkaruM lAgaze, bhAre paDaze. A ja sukhanAM sAdhano e vakhate bhayaMkara lAgaze. Aje ahIM paNa keTalAya evA bAhya daSTie sukhI dekhAtA mANaso haze, jemanA aMtarane duHkhane kaI gusa kaDo satata korI khAto haze! masAle nAkhI dUdhapAka banAvyA hoya, aMdarathI sugaMdhI maheka AvatI hoya, tene pIvA moM sudhI kaTare laI jaIe, tyAM keIkahe ke emAM jheranAM be biMduo paDayAM che, te ApaNe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama 131 tarata e kaTArA phekI daIe chIe, tene pItA nathI. zuM kAraNa ? kAraNa e ke vastu su'dara che, tenA prati prIti paNa te preya che tevI zreya nathI : vastu suMdara heAvA chatAM paNa mArI nAkhe tevI te cIja che. tema jyAM jyAM dharma nathI tyAM tyAM badhuM hAya te paNa jheramizrita che. dharma vinA jIvanamAM sukha nahi, zAMti nahi. jema zarIra sAruM na heAya te game teTalA paisA hAya te paNa mANasane cena paDatuM nathI, tema jIvanamAM dhama na hoya teA bahAranI game tevI vastuo paNa AtmAne zAMti ApI zaktI nathI. aMtara ujjaDa che waa jagata para najara nAMkhA ! bahArathI sukhI dekhAtA mAnavIA 'tarathI khaLI rahelA jaNAze. temane mahArathI jonAra kAI bhale kahe ke, ' bhAI ! tame te parama sukhI che.' paNa sAMbhaLanAranuM atara jANatuM heAya che ke temanA aMtaramAM keTalA kAMTA bharyo che ! pAtAnI pIDA petei ja jANe. kapaDAM utAre tyAre zarIra paranAM gU'maDAM dekhAya. bahArathI te sau kahe ke bhAI dasa lAkhanA dhaNI .che, babbe meTara che, ane AlIzAna baMgalA che. zo vaibhava che! paNa ekAntamAM ene pUchazo teA kaheze ke, ' A , adhu che, paNa bhAIlA ! aMtaranA mAga ujjaDa che. aMtarane teA A ukaraDA lAge che.' jIvanamAM dharmAMnuM saMgIta nathI tethI ja bahAra ne aMtaramAM bheda che. * ......tame chApAmAM vAMcyu haze. eka karoDapati vimAnanA akasmAtamAM marI gayA. e ghaNA vaibhavazALI hatA, peAtAnI AvaDatathI teNe paisAne teA Dhaga karyAM hatA, ane jhaverAtanI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 have te jAge! peTIo bharI e bahAragAma vimAnamAM jatAM hatuM. rastAmAM vimAna saLagyuM, ane AkAzamAM e paNa saLage. dharatI ane AkAza vacce enuM karuNa mRtyu thayuM. A sukha! maratI vakhate bhagavAnanuM nAma saMbhaLAvanAra paNa keI na maLe ! ane hAya ! hAya ! karate vacamAM ja marI paDe. AvAM karuNa mRtyu sAMbhaLIe chIe tyAre kamakamATI chUTe che. keTalAka rastAmAM gAtA gAtA jAya cheH " duniyAkI majhA le le, duniyA tumhArI hai" paNa huM kahuM chuM ke "duniyA tamArA pUrvaje ke mahAna cakavatIonI paNa nathI thaIte tamArI kaI rIte thavAnI che? tamArA pUrvaje paNa "mAru mAru" karatAM marI gayAM. e zuM laIne gayA ? kaI vastuo sAthe gaI? hA, je sArAM kAryo karyA te jarUra sAthe gayA, bAkI te mAthe pApane bhAra ja. . namirAjanuM darzata tamane khabara che ke pApano udaya Ave che tyAre madhura vastuo paNa amadhura lAge che. keyalane madhura Tahuko paNa kAme lAge che. namirAja keTalA vaibhavazALI hatA? e mahArAjavIne vaibhavane pAra nahi. aMtaHpura paNa suMdarIothI bhareluM paNa eka divasa enA dehamAM bhayaMkara roga phATI nIkaLe. zarIra javaranI jvALAomAM tapavA lAgyuM, e saLagatA aMge para caMdanavilepana karavA mATe enI yauvanavaMtI patnIo caMdana ghasavA beThI. suMdarIonA hAthe ratnanAM kaMkaNa hatAM. je ratnakaMkaNa ane nUpurajhaMkAranA kavioe bhArobhAra vakhANa karyA che, jenA zravaNathI hRdaya nAcI uThe ane dilamAM raNakAra jAge; e ja Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma * 133 kaMkaNano madhura avAja Aje zaLanI jema namirAjanA kAnamAM bhoMkAya che. e kahe che "A karkaza avAja kayAMthI Ave che?" eka vAra jene sAMbhaLavAnI e jhaMkhanA karato hato te ja Aje ene gamata nathI; kAraNa ke zarIramAM sukha nathI. pApano udaya thAya tyAre tenuM pariNAma duHkha te samaye vaibhavamAM zAnti na dekhAya te sahaja che. maMtrIe kahyuM: "A avAja kaMkaNane che." namirAja kahe: "mane A kaNa kaTu avAja gamatuM nathI." strIoe eka eka kaMkaNa kADhI nAkhyuM ane caMdana ghasavA lAgI. thoDI vAra thaI ane namirAje pUchayuM : "kema! have avAja kema thato nathI? " maMtrIe kahyuM : "kekaNa bene badale eka thavAthI. ekamAM zAnti, bemAM azAnti. ApaNe zIkhyA chIe neekaDe eka ane bagaDe che. ene artha zo be thAya eTale bagaDe namirAjane mAMdagImAM kaMkaNamAMthI paNa AtmAnA ekatvanuM bhAna thayuM ane AtmajJAnI thayA. samAdhi maraNa vidAyaveLAe anekamAMthI AtmA eka ja rahevAne, saune pAchaLa mUkI e AgaLa vadhavAne. A paLa ghaNI ja * kaparI hoya che. jIvananA marmane bhedI nAMkhe evI A paLa hoya che. A samaye prabhunuM nAma kene moDhe caDhe? jeNe sArA kAryo kya hAya, jeNe jIvanamAM prakAzane vicAra karyo hoya, te Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 have teA jAgA ! - mANasa AvA samaye prabhunuM smaraNa karI zake. AkhI jiMdagI je ghUMTayu haze, te aMtasamaye AvIne Ubhu` raheze. paNa jeNe jIvanabhara pApane, aMdhakArane, vicAra karyo hoya tene koI 'namA arihaMtANu ' saMbhaLAve te ce sAMbhaLavuM na game; kemake jiMdagImAM te aMge prema keLaLye nathI, tenu mahattva ene samajAyuM nathI : eTale chellI paLe e nAmanuM smaraNa karavuM paNa AkaruM lAge che. mRtyunI nAkhata vAgI hoya tyAre prabhu-nAmanI baMsarI kayAMthI sa`bhaLAya ? mRtyunI bhaya'kara kalpanAmAM ene AtmA gUMgaLAtA haiAya tyAM zAMti kacAMthI hoya ? samAdhi kevI rIte maLe ? bhagavAna pAse rAja caityavadana karatA hA, ne je sUtra khelate hAya, tene a samajatA hai, te khabara paDe ke ApaNe ' jaya. vIyarAya'mAM zI mAgaNI karIe chIe ! dhana nahi, strI nahi, putra-putrI nahi, paNa samAdhi maraNanI prAnA karIe chIe. samAzmiraNaM prabhu, mAre kAMI na joI e ! mane samAdhi maraNa maLe. zAMtibhayu prazAnta mRtyu maLe. Aha ! jJAnIee mRtyune paNa satkAryuM. enI paNa mAgaNI karI ! jJAnInI mRtyu mATe paNa kevI taiyArI! * game te ghaDIe javAnuM che teA dareka mANase maravAnI taiyArI karI rAkhavI joi e. vepArI teA DAhyA kahevAya. pANI pahelAM pALa bAMdhe. tame kahezo amane vepAramAM samajaNa paDe. AmAM samaja na paDe. paNa jJAnIe kahe che ke Ane paNa samaje ja chUTakA che. nahi samajo teA aMtasamaya bagaDI jaze. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 135 zrI vastupALa ne tejapALa paNa tamArI jema saMsArI hatA, paNa emanuM jIvana dharmamaya hatuM. emaNe emane vaibhava AbUnAM saMgemaramaramAM ne ArasamAM kerIne emanA vaibhavane, emanA jIvanane, amara banAvyuM. emanuM mRtyu thayuM, paNa te kyAM? jANe yAtrAne bahAne maraNanI sAme gayA! emaNe mRtyune. paNa zaramAvyuM ! e ja prasaMge gujarAtanA mahAmaMtrI zrI udayanano che. emanuM vIramRtyu vicAravA jevuM che. gujarAtane enI pUrI pichAna nathI. zrI. munazI jevA keTalAka lekhake e aitihAsika sAhityane anyAya karyo che. ItihAsanAM tejasvI pAtrone potAnI manasvI vRttiothI raMgIne pitAnA mAnasanuM pradarzana karyuM che. pratApI pAtronI pavitratA sAmAnya mAnasamAM AvatI ja nathI. mahA maMtrI udayanane zrI. ka. mA. munazIe pitAnI navalakathAomAM sAva hINA cItaryA che. emanI e navalakathAo jANItI aMgrejI navalakathAonI punarAvRttio jevI che. emAM je je pAtra hatAM, te te pAtra potAnI navalamAM khaDAM karavAM, nei ene ItihAsane AbhAsa ApavA emaNe solaMkI yuga pasaMda karyo. ane e vakhatanAM pAtra ne manaphAvatAM gaThavIne game te rIte ghaDyAM che. - teoe eka prasaMge jAhera karyuM hatuM ke muMjAlane ' ThekANe pahelAM zAMtu mUkyo hato, paNa pachI pheravI nAkhyo. maMjarI emanI kalpanAnuM pAtra che! Ama emaNe navalakathAne risa jamAvavA gujarAtanAM pratibhAzALI pAtrone khurada karI nAkhe che. ItihAsanA satyane bhraSTa karyuM che. dhI jiyA kare che. keTalAka jAtane aAje che Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 ' have to jAge! A vakhate eka bharavADanuM daSTAMta yAda Ave che. strIpuruSa nadI UtaratAM hatAM. strIe potAnA page suMdara meMdI mUkI hatI. puruSane eno meha hato. strIne page pANI na aDe e mATe eNe strIne avaLI pakaDI. mAthuM nIce ne paga upara. strI pANI pIne marI gaIpaNa pelA puruSe kahyuM: "bhale jIva gaye. paNa raMga to rahyo. ' Ama gujarAtanA A jANItA navalakathAkAre navalakathAne 'TesTa jALavavA keTalAMya mahApratApI pAtrone khurada karI nAkhe che. AjanA udAra yugamAM zrI. munazI jevAe e pAtrone nyAya ApI potAnA apakRtyanuM prAyazcita karavuM ghaTe. A te e prAsaMgika vAta thaI have ApaNe mULa vAta para AvIe gurjara ItihAsanA ghaDavaiyAomAM mahAmaMtrI udayananuM sthAna anupama che. ' eMzI varSanA mahAyoddhA zrIudayana mRtyuzayyA para paDyA che. samarAMgaNanI e bhUmi che. emaNe saurASTra para kaMpa vijaya te meLavyuM, paNa deha ghAthI jarjarita thayo che. vidAya veLAe emane guru-darzananI pyAsa jAgI. jeNe samagra jIvanamAM deva-guru-dharmanI upAsanA karI che, tene te atyAre kema vIsarI zake? emaNe kahyuM: "mane eka ja IcchA che. prabhunuM nAma saMbhaLAvanAra koI tyAgInA sAnidhyamAM mAre deha choDuM... A samarabhUmimAM tyAgI sAdhu lAvavA kyAMthI? raNa medAnamAM eka taragALa hate. eNe sAdhuno veza bhajavavA hA kahI. e sAdhune veza paherI hAjara thayA ane dUrathI ja dharmalAbha kahI Ubhe rahyo. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dha 137 mahAmaMtrI zrI udayana sAdhune jotAM ja pathArImAMthI ardhA beDA thaI gayA. emanI AMkheAmAM premanAM jhaLajhaLiyAM AvyAM. emane thayuM, mAruM puNya ke aMtasamaye AvA tyAgI mahAtmAnAM mane darzana thayAM. emaNe caraNa raja lIdhI, pelAe 'tame dvitALam ' saMbhaLAvyuM. mahAma'trInuM mAthuM namsa'. emaNe chelluM zaraNa lIdhuM. ' hita zaraLa vavajJami ' arahitane zaraNe jAu chuM. aisI dazA he bhagavAna, jaba prANa tanase nIkale, gururAja hA nikaTame, aur dha ho mere dhaTame jIvana dhama maya ne pavitra hAya tA ja e samaye guru yAda Ave. mahAmaMtrI zrI udayane prabhunuM nAma japatAM mRtyunuM zaraNu lIdhuM'. e pachI rAjya taraphathI taragALAne sAruM InAma ApavA mAMDayuM. tyAre teNe tene asvIkAra karatAM kahyuM : 'nA, dravya mAre na khape. je vezanA darzanathI mahAmaMtrI jevAnuM maraNa sudhayuM, je vezanA caraNeAmAM zrI udayana jevA mahAmaMtrI paNa name, evA pAvanakArI pavitra veza maLavA chatAM huM IMDu tA mArA jevA durbhAgI kANu ? mane tyAganA paMthe javA do. hu koI jJAnI gurunA zaraNamAM jaI, zAstraneA abhyAsa karI, cAritra pALI mArA jIvanane dhanya banAvIza. mane javA de : 'arihaMta' zaraLa. patranAmi.' veza laIne bhajavatAM AvaDavA joIe. tame paNa manuSyabhavane veza bhajave! che ne ? chappana iMcanA Dagale paheravA mAtrathI kAMI manuSya na thavAya. bahAranA vezamAM sau sArA dekhAya che, sArA dekhAvAnA prayatna paNa kare che; paNa kharekhara sArA thavAnA keTalA prayatna kare che? phATA paDAvavA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 have tA jAgA ! jAe tyAre kevA dekhAe che? bahAra suMdara ane aMdara bagADa, A kayAM sudhI cAlaze ? aMte prabhunA darabAramAM te aMdaranu bahAra AvyA vinA nahi rahe ne ? kudarate ApaNI chAtImAM vicAro jovAnI khArI nathI mUkI. evI khArI hoya te zuM pariNAma Ave ? peAla badhI UghaDI ja jAya ne ! badhA dAva peca dekhAvA lAge ne! tamArA dilamAM kANu rame che, ane kevA vicAra Ave che, e madhu dekhAya te! pachI tamArA keAI saMga paNa na kare! peTanA chokarA paNa kahe ke tame dUra raheA, strI paNa sabhaLAvI de ke tame kevA che, te have joI lIdhA. pita paNa kahI de ke tuM kevI satI che, te samajAI gayu. paNa sAru` che ke evI khArI nathI. paNa duniyA na jue teA kAMI nahi. anaMta siddho te juve che ne ! prabhu ApaNA kAryanA sAkSI che; mATe manuSyatvanI chabI dhamanI phremathI maDhA. eka kavi kahe che 'narabhava nagara sehAmaNuM pAmIne karaje vepAra.' cArAzI lAkhanA pherAmAM A narabhava nagara anupama che. manuSya deharUpI uttama aMdara maLyuM che. jIvana evuM banAve ke game te paLe mRtyu Ave te paNa mukha upara prasannatA hAya, Aje te aMtasamaye davAkhAne lai jAya, tyAM abhakSya ane apeya davA pI pIne mRtyu pAme! davA. pIne kAI amara thayuM che ke ? amaratvane Are amaratva kayAM che ? dhruvA ane DaoNkaTarA amaranahi manAvI Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 139 zake. amaratva mATe eka rUpaka che. devee ghaNuM kaTe amRta zodhyuM. paNa rAkhavuM kyAM ke jethI te mAnavajAtane hAtha paDe nahi. eka deve kahyuM: "parvatanI Toca para mUke." javAba maLyo je mAnava mAunTa evaresTa sara karI zake te kyA zikhare na pahoMce?" tyAre saMtADavuM kyAM? bIjA deve kahyuM: "parvatanI guphAmAM ke khINamAM saMtADe." uttara maLyAH "je mANasoe mAIle UMDI khINo ane khANa khodI, telanA kUvA ane pAtALakUvA khodyA, te guphAone rahevA deze kharA? eTalAmAM eka vibudha bolyA: "amRtane eve sthAne mUke ke jyAM mANasane zodhavAnuM mana na thAya.jene vicAra sarakhoya na Ave!" eTale amRtane mANasanA haiyAmAM mUkayuM. te divasathI mANasa bahAra sarvatra amaratvane zeAdhate phare che, paNa aMtaramAM, pitAnA haiyAmAM te tapAsate ja nathI. enI sAme ja che, enI ja upara paga mUkI e AgaLa vadhe che ! jJAnIo A vAtane sAdI bhASAmAM samajAve che jema vane he mRga kastUrI, levA mRgamada gaMdha' haraNanI ghUMTImAM kastUrI che paNa e tyAM zodhatuM nathI, je dizAmAMthI pavana Ave che, te dizA bhaNe e doTa mUke che! tema amRta ApaNI pAse che, paNa ApaNe aMtaramAM DUbakI mAratA nathI, ane jyAM tyAM zodhatA pharIe chIe. leka dharmane bAhyAcAramAM zodhI rahyA che. maMdiramAM jaI jorazorathI ghaMTa vagADayA kare che, jANe bhagavAnane jagADatA na hoya ! saune bAhya dharma joIe che, aMtaradharma adRzya thato Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 have te jAge! jAya che. are bhAI! sAce dharma aMdara che, mATe aMdara AvoH Aja vijJAna vadhyuM che, paNa Atma-vijJAna vinA badhuM nakAmuM che. e duniyAnuM badhuM apAvaze, paNa amaratva nahi apAve. amRta AtmAmAMthI ja pragaTavAnuM che. deha bhale paDe, paNa AtmA nathI paDavAno. A daSTi AjanA vijJAnamAM kyAM che! zrI sAgarajI mahArAja mAMdA hatA. bhaktoe DaoNkaTarane bolAvyA. mahArAjazrInI chelI sthiti hatI. DaoNkaTare tapAsIne khAnagImAM jaI eka bhAIne kahyuM. "sIriyasa che." mahArAjazrIne kAne A zabdo paDyA, emaNe kahyuM, are bhalA DaoNkaTara ! A vAtane khUNAmAM jaIne zuM kahe che? have bhaya kyAM che, ke gabharAvAnuM hoya? samarAMgaNanA maraNiyA laDavaiyAne mRtyune bhaya kevo ! e laDavA mATe te nIkaLe che. ame mRtyunI sAme jaMga khelavA te sAdhu thayA chIe." A sAMbhaLI sau namI paDyA. mRtyunI chellI paLe paNa kevuM dharya! mRtyu pratye kevI beparavAI! kiMmata dehanI nahi, paNa AtmAnI che! e mATe eka suMdara dRSTAMta ApuM. jIvananAM mUlya eka kaMjUsa karoDapatinuM zaba smazAnamAM paDyuM hatuM. e smazAna nadIne kinAra hatuM. A vahetI nadInA kinAre eka yogI beThA hatA. eTalAmAM eka bhUkhyuM ziyALa pelA zaba pAse AvyuM, aMte zaba para tarApa mArI. tyAM yegI bolyAH re rejhanyUjha! mu% mu% salAnIvA nIgaM vapu ! ziyALa ! rahevA de, rahevA de. A nIca deha che. enI kAyA nidAne pAtra che, ene khAIza to tArI buddhi paNa bhraSTa thaI jaze." Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 141 ziyALe kahyuM: "bApu! mane khUba khUba bhUkha lAgI che. huM bIjuM kAMI nahi khAuM, huM mAtra enA hAthe ja khAIza. yegI kahe: "hAthe na khavAya, kAraNa ke ta Anaviya rSita A hAtha dAnathI vegaLA rahyA che. A hAthe dAna karyuM nathI. A hAthathI eNe lUMTa ja calAvI che. A hAthathI eNe noTanA baMDale ja bhegAM karyA che. kevI rIte bhegAM karyo che, tenI tane khabara che? lUMTIne, phasAvIne, ajJAnamAM rAkhIne, vizvAsaghAta karIne-bhegAM karyA che." A vAta vicAravA jevI che. bheguM te karyuM paNa sAthe zuM AvavAnuM? pAchaLa mUkIne javA mATe keTalAM pApa thaI rahyAM che puSyane sUrya tape che, tyAM sudhI pisAne prakAza Ave che, e AthamatAM AtmAnuM zuM ? - jaba laga tere puNyakA, AyA nahIM karAra, taba laga sabakucha mApha che, gunA kare hajAra. jyAM sudhI puNya che tyAM sudhI dhamadhokAra cAle. UMdhuM nAkhaze teya sIdhuM paDaze. puNyane karAra pUre thaze, eTale pApane vAre Avaze. pachI savaLuM karazo toya avaLuM paDaze. lakSmIne rAkhavA mAgazo teya te tALI daIne cAlI jaze. atyAre tamArI pAse che, tyAre tame vApare, nahi te lakSmI tamArI pAse kaI rIte Take ? Aja te lokenI evI vRtti thaI che ke, huM AkhA gAsanuM khAuM, mAruM khAya enuM nakheda jAya. evI vRtti hoya tyAM udaraMtA kema saMbhave ? AvA mANaso kadAca dAna kare che te paNa kIrti mATe pAMca hajAra rUpiyA Apane bIje Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 have te jAge! divase kayAM jue? chApAmAM, chApAmAM pitAnA samAcAra ane pheTA na jue te peTamAM goTA ja UpaDe ne! dAna eka prakArane vyApAra na banavuM joIe. dAnavIra puruSae pAlitANAmAM maMdiranuM nagara UbhuM karyuM, paNa kayAMya nAma na maLe. Aja te eka "paTa' karAve teya aMdara nAma katarAve ! ane ekaluM pitAnuM ke potAnA pitAnuM nahi. paNa gharamAM hoya te badhAnuM. zuM kIrti bhUkha ?' tame kahezo: 'ame amArA pisA ApIe te badale na mAgIe?? paNa tamane pUchuM chuM ke tame A pisA lAvyA kyAMthI? garIba pAsethI ne ? teM jemanA che, temane Ape che, temAM ATalA zAnA kulAo che ? eka ThekANe Tekare che, ene artha e ja ke bIje ThekANe khADe paDe che! pahelAMnA jamAnAmAM sukhI mANase gharamAMthI nIkaLatA tyAre apaMga mANaso temanI vATa joIne bolatA, lUlA, laMgaDA, AMdhaLAMonuM e piSaNa karatA, ane khissAmAM sonA mahere paNa rAkhatA.jarUriyAtavALA sArA mANasane joI senA mahArathI paNa khIsuM bharI detA. evA dAtAo gayA. Aja to kevA rahyA che, te kavi kahe che - . "dAtA dAtA mara gaye, raha gaye mammIcUsa, lene meM kucha nahi, laDane meM majabUta. Aja to moTarono mahimA jAge che. moTaranI AgaLa keIgarIba Avete kacarAImare. ane pAchaLa paDato dhumADAnA goTA maLe. garIbo dhanike pAse AzA na rAkhe te konI pAse rAkhe? keI garIba zrImaMtanA baMgalA pAse jAya te bhe Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama 143 cAra jANI dhakkA mAre. jo ke keTalAka sArA zrImaMtA hoya che, paNa te keTalA ? AMgaLAnA veDhA para Ave eTalA ja ne ? bhIkha mAgavA AvanAra tA bhikSA mAge che, ane jANe ADakatarA tamane upadeza paNa de che, 'zeTha, gayA bhavamAM amArI pAse paNa tamArA jevA ja vaibhava hatA, sa'patti hatI, paNa ame na ApyuM eTale amAre tamAre tyAM mAgavA AvavAne vArA AvyA, tame Aja nahi Ape| tA AvatA bhave tamAre paNa amArI jema mAgavuM paDaze mATe Ape....'A hAtha dAnathI zAle che, kaMkaNu ke ghaDIyALathI nahi, hAthathI dAna na apAyuM teA e ziyALa jevA pazunA khAvAnA kAmamAM paNa nahi Ave. cAMdA to kAgaDA paNa joI zake ceAgIe jyAre ziyALane kahyu ke A mRtyadehanA hAthe dAna karyuM nathI, paNa lUMTa karI che; mATe A hAtha khAvA lAyaka nathI, tyAre ziyALe kahyuM : 'AnA be kAna khA'?? ceAgI kahe : "nahi. kAna paNa nahi, zrRtipaTau sAraaiti ndrohiI A kAne dharma kathA, sAMbhaLI nathI. dana kathA A.kAnane spI nathI. teNe te vilAsI gANAM' zAMtithI sAMbhaLyAM che. duniyAnA nyUjha sAMbhaLyA che, AtmAnA nyUjha sAMbhaLavAnI ene phurasada nathI maLI. kAnane rAjakathA sAMbhaLavI game. dezakathA sAMbhaLavAmAM rasa Ave.khAvApIvAnI vAtamAM--bheAjanakathAmAM kAna savaLA thaI jAya ane strIkathA Ave tyAM teA emAM tallIna thaI jAya,ekAgra banI jAya : paNa nItikathA kADho tA bhAI ne jhokAM Ave, ALasa caDhe. kahe ke samaya nathI. kadAca koI prasa'gamAM na chuTake Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 have tA jAgA ! sAMbhaLavA besI jAya teA evA zAhukAra ke jarAya sAthe laI ne na jAya ! sAMbhaLeluM badhuM ja tyAM mUkI jAya ! laI jAya te ceAramAM khape ne! AtmAnI vAta eka kalAka paNa sAMbhaLavA mATe samaya na maLe to mANasAI kaI rIte Ave ? mAnavatA kaI rIte jAge ? AtmaprabeAdha kaI rIte thAya. trevIza kalAka A kAnamAM duniyAnuM jhera reDAI rahyuM che. e jherane dhAnAra kAI hAya tA vItarAganI A pavitra vANI che. A vANInAM pANI na maLe te AtmAnI milanatA kaI rIte TaLe ? AkhA divasa duniyAmAM joze teA niMdA sivAya keAI na maLe. cAra mANasa bhegA thAya tA niMdA karavAnA, prazaMsA koInAya meDha Ave che ? AkhA dhruvasamAM tame keTalA mANu- sanA sadguNa jue che ? ane durguNa keTalAnA jue che ? tamArA dhyAnamAM pahelA guNa Ave che ke avaguNa ? cAMdA jovAnuM kAma teA kAgaDA paNa karI zake che; e ja kAma mAnavanI dRSTi karaze to mAnavInI mahattA zI ? pApIonA pApo ja pApIone mAraze. enI niMdA karI tame zuM karavA tamArA AtmAne malina kare che. ? yAda rAkhajo ke niMdA paNa dArU jevI mAdaka vastu che ene kepha caDhavA pachI mANasa cUpa rahI zakatA ja nathI. pachI to e vagara elAvyA vinA pUchyuM paNa jenA tenA avarNavAda-ni dA khelatA pharavAne. junI kahevata hatI : cAra maLe ceATalA, teADI nAkhe ATalA. have e kahevatane pheravavI paDaze. baheneAne gharanI javAbadArIne lIdhe eTalA tADavAnI phurasada rahI nathI. have te Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama 145 purUSo ja bhegA thaI ne cU'TaNImAM ne umedavArImAM ATalA tADatA hAya che. eTale cAra maLe cATalI te! teADI nAkhe (keAkanI) roTalI ! savArathI UThIne prabhunuM nAma levAne badale eTalA para chApAM laIne besI jAya, ane dAtaNa karatAM karatAM chApuM vAMcatA jAya ane AkhI duniyAnuM jANe pote na jANatA hAya ema vAMcatA jAya ! be-pAMca enI pAse besIne AvI vAta sAMbhaLI manamAM DAlatA jAya. are, AvI kAramI kALI kathAe sAMbhaLavA mATe A kAna maLyA che ? patrakAronA dhama A sthaLe eTaluM kahevuM joI e. Aje keTalAka patrakAro paNa peAtAnA dhama bhUlyA che. prajAne zuM... pIrasavuMe patrakAranA viveka para AdhAra rAkhe che. patrakAra vivekI hAya te prajAne tArI zake. prajAne mahAna banAvI zake ane prajA unnata bhAvanAmaya ane evuM sAttvika sAhitya pIrasI zake. Aje upadezakAnu sthAna chApAoe lIdhuM che. upadezaka khUNAmAM che. patra jAheramAM che, prajAmAnasa upara patranI asara jevI tevI nathI. e dhAre te karI zake, eTale patrakAranI prAjJA paNa viveka mAge che; tema vAcakanI pAse paNa vivekanA cIpIyA hAya tA, e grahaNa karavA lAyaka grahaNa kare, ne nidyatemaja ayAgya hAya tene jatuM kare. Ave! viveka haze teA A kAna dhanya thaze, nahi te A kAna ziyALanA khAvAnA kAmamAMya nahi Ave. saudaryanA azvanA savAra kANu thaI zake? joyuM ? ceAgIe hAthane niMdya gaNyA, pavitrazravaNa vinAnA kAnane ayAgya kahyA, tyAre ziyALe pUchyuM' 'tA AMkha khAu' ?' 10 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 have te jAge! cagI kahe netre sAdhudhittejona rahite A AMkhoe sAdhupuruSanAM darzana nathI karyA, sAdhupuruSe ene gamyA ja nathI. sapuruSane sAme AvatA joIeNe AMkha ADI karI che, A AMkhee strIonAM udbhaTa rUpa jovAmAM je janmAro kADha. rUpamAM, raMgamAM, sauMdaryamAM A AMkhe kheMcI gaI. je vastune jovAnI nA pADI tyAM A nayane TharyA, ane jyAM nayane ThAravAnuM kahyuM tyAMthI khasyAM. - tame rastA parathI pasAra thAo che tyAM juo cho ne ? mANasonI AMkho ThekANe hoya che kharI? e kevI ADI avaLI bhaTake che? keTalIkavAra te A AMkhe evA evA sthAnamAM tallIna thaI jAya che ke keInI sAthe athaDAya tyAre ja ene bhAna Ave. ethI ja te akasmAte (Accidents) vadhyA che? dekhAtA AMdhaLAonI saMkhyA Aje ochI nathI. AvA ane sAcAM saundarya-darzana kyAMthI lAdhe ? saMyamanI lagAma jenA hAthamAM hoya te ja saundaryanA azva upara caDhI zake. A AMkhone cAmaDInA rUpano saundaryane ke rasa che te juo. ciMtanAtmaka sAhitya vAMcatAM AMkhanI pAMpaNa para UMgha caDhI bese, paNa sinemA ke nATakamAM jhokAM Ave kharAM? enuM kAraNa e ja ke AMkhamAM vikAra che. vikArane vikArI vastu ja game. soMdarya kAMTo nathIH kula che. ' eka kavie kahyuM che 'Beauty is to admire and not to touch if it is touched it is spoiled.' Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 jIvanamAM dharma - saundarya prazaMsA bharelI daSTithI jovA mATe che. sparzavA mATe nathI. sparzatAM nAza pAme. paNa te kayuM saundarya ? A cAmaDAmAM vaseluM ke prakRtimAM vaNAyeluM ? dehadezavAsI saundaryane DhanArI AMkhe pApI che AvI AMkha eka sthAnathI bIje sthAne athaDAyA karavAnI. ene sthiratA kyAMthI hoya!AtmadezavAsI saundarya mATe kahevAya che zuddha pApavimartha e saundarya zuddha che, pApane nahi spazeluM te pavitra che. - ApaNu mahAkavi kahe che e rasatarasyA bALa, rasanI rIta na bhUlaze! prabhue bAMdhI pALa, rasasAgaranI puNyathI.' - cAmaDAnI rUpakaDI pUtaLIonI zodhamAM jyAM sudhI AMkhe pachADA khAtI hoya tyAM sudhI tenAmAM saundaryarasa upAsikA zuddha cetanA che, ema kema kahevAya! huM kahuM chuM, saundaryanA bhakta banaje. ene pUjaje. paNa te saundarya Atmika hovuM joIe. yAda rAkhajo saundarya kATa nathI, phUla che. enAM darzanathI ghA na vAge, paNa hRdaya suvAsita thAya. DiMkha lAge tyAM saundarya nathI paNa vAsane che. sinemA jaIne AvyA pachI haiyuM nirmaLa ane haLavuM nathI banatuM, paNa vikalpanA bhArathI bhAre bane che. jyAre vItarAganAM darzanathI mana vikalpathI mukta banI haLavuM ne suvAsita bane che; eTale kavie kahyuM che; 1. akhiyanameM avikArI jinadA, terI akhiyanameM avikArA, zAMta rUci paramANu nipAyA, tuja mudrA mahArA. 'he bhagavAna ! tArI AMkhamAM avikAra che, kAraNa ke Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 have tA jAgA ! zAMta ane pavitra paramANuAthI ghaDAyelI tArI * mane hara mudrAmAM vikAra kAMthI hAya ? amArI AMkheA vikArI che; kAraNa ke rAga ane dveSanA apavitra paramANuethI ghaDAyela amArA dehamAM avikAra kayAMthI hAya ! amArA vikAranA adhakArane tArAM dunanI jyeAtamAM ame khALavA mATe AvyA chIe. ene tuM khALI nAkha ane amane paNa avikArI banAva. ApaNI AMkhAmAM zu bharyuM che, te ApaNane dekhAtu nathI. jema mAM para DAgha hoya paNa ApaNane na dekhAya arIsA maLe te ja ApaNe ApaNA mukhapara rahelA DAghane joI zakIe. tema AgamazAstranA arIsA maLe temAM ApaNI AkhAmAM rahelA vikArane ApaNe joI zakIe, paNa ApaNane te jovAnI phUrasada nathI. meAhanI mahApramAda madirA pIne ApaNA AtmA cakacUra banyA che; ghelA banyA che. dhenamAM e peAtAnA doSane! TApalA khIjA para DhALe che. eka mANasane amadAvAdathI muMbaI javu hatu. eNe muMbaInI TikiTa kaDhAvI ane pleTaphArma para AvyA, te dArU pIne cakacUra anyA hatA, kephamAM kaI gADImAM besavuM enuM ene bhAna na rahyuM. te Akhu bhaNI jatI gADImAM caDhI beThe. gADI UpaDI. mahesANA AvatAM TikiTa-cekara AvyA, aMge TikiTa mAMgI, TikiTa joi eNe kahyuM, A tamArI TikiTa tA su'bakinI che, ane tame te dilhI melamAM beThA che. tame bhUlyA che ? A sAMbhaLI pelA dArUDiyA tADUkayA: 'huM bhUluM...? huM tA kharAkhara joI ne beTho chu'. paNa tamArA DrAyavare dArU pIdheA lAge che! e muMbaI laI javAne badale gADI A bAju laI AvyA che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 149 ene nIce utAre ane kahe ke gADI pAchI muMbaI bhaNI hAMke." , vicAre! dArU keNe pIdhe hate? AvI dazA jagatanI che! pote bhUlanI adhImAM aTavAI gayuM che ane bIjAnI bhUla zodhI rahyuM che. kephamAM pitAne pitAnA gAmanI khabara nathI. ApaNuM gAma e A phAnI duniyA nathI. ahIM te alpa samaya mATe AvyA chIe, ahIM visAme lIdhA pachI ahIMthI AgaLa vadhavAnuM che. ApaNuM dhAma dUra che, upara che, sUryane caMdranIye pelI pAra che, jyAM sUryane prakAza paNa jhAMkhe lAge evA prakAzamaya, saundaryamaya mokSa-pradezane nivAsI ApaNe A AtmA che. ene vicAra svapnamAM paNa Ave che? eka gAmamAM eka bhAIe prazna karyo, tyAM mekSamAM - AI pIne vAto karavAnI kharI ke nahi?" meM kahyuM: "tyAM vAta kevI? tyAM te ApaNo AtmA anaMta jJAnamaya-prakAzamaya hoya che. vItarAgane vAta kevI?" tyAre pharI prazna karyo, "to pachI vAta vinA amAre samaya kaI rIte pasAra thAya? ame te muMjhAI jaIe.... * mane vicAra Avyo ke je leke vAta vinA rahI zakatA nathI. ghaMghATa vinA jIvI zakatA nathI, kolAhala vinA temane pitAnuM jIvana zUnya lAge che, AvA mANasone A mekSanI anaMta prakAzamaya pradezanI kalpanAya kayAMthI Ave? kedamAM kadI svastha vicAra Avato ja nathI, meheno paNa kepha che. emAM AtmAnI sahajane vAstavika daSTine vikAsa kayAMthI hoya? AtmAnI nisargika daSTi jAge te samajAya ke AtmA ja eka evI cIja che, jene agni bALI na zake, pavana Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 have te jAge! sUkavI na zake, talavAra chedI na zake, paNa bhIMjavI na zake. e vinA ranAne pavitra che, ane AbhUSaNe vinA paNa suMdaratama che. ovA AtmasaundaryanuM ekAda kiraNa paNa maLe te A daSTi dhanya bane. e vine te A AMkha ziyALane mATe paNa khAvA yogya nathI. yogIe hAtha, kAna ane AMkha khAvAnI nA kahI, tyAre ziyALe kahyuM : "te A be paga khAuM?" yegI kaheH "pI va tIrtha bhAI, paga paNa khAIza nahi, kAraNa ke e tIrthe gayA nathI. kadAca kaIka vAra tIrthe jAya to paNa ghoDAgADImAM, moTaramAM ke DALImAM. bIjAne mAthe pitAne bhAra nAkhI tIrthe gayA tethI zuM vaLyuM ? pitAnA snehI AvavAnA che, ema jANavA maLe ane vAhana na hoya te page cAlIne paNa sAme jAya. savAre pharavA javAnuM walking mATe javAnuM hoya te mAIle sudhI cAle. kaI AsAmI pheIla thaI javAnI che, ema sAMbhaLe te adharAte paNa vAhanavinA tyAM doDI jAya, paNa yAtrAe jatAM thAka lAge. paisAnuM nAma Ave tyAM pagamAM jera Ave. prabhunuM nAma Ave tyAM kaMTALe Ave. zarIrane zrama ApyA vinA, page cAlIne gayA vinA, yAtrAno pUrNa lAbha kaI rIte maLe? AjakAla yAtrAnA dhAma, tIrthasthAna ane dharmasthAno ayogya AtmAone lIdhe karmasthAno banI rahyAM che. tyAM jAya eTale na khAvAnuM khAya, na pIvAnuM pIe. jugAra rame, ane lahera kare. tame tIrthasthAnamAM rahelI dharma zALAonI oraDIo jozo te tamane lAgaze kyAMka bIDInAM ThUMThA paDyAM haze, kayAMka sigAreTane kacare paDyo haze, dIvAla para pAnanI picakArI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 151 e mArelI haze ane AvanAra sapUtAnAM nAma kAlasAnA kALA akSaramAM kAtarelAM haze ! A AraDIe ApaNI bhUcitA ne saMskAritAnI pArAzIzI zamI che. A badhuM banI rahyu che, kAraNa ke jIvanamAM dharma nathI. dhama ne leAkAe madiramAM ja pUrI rAkhyA che. ene have bahAra lAveA. jIvanamAM lAveA. mANasa jema jame che raseADAmAM, paNa e khArAkane pacAve che majAramAM. pacAvavA mATe raseADAmAM ja besI rahevuM paDatuM nathI, tema mANase upAzraya ne zimAMthI dharmAMne grahaNa karI, enA upayoga vyavahAramAM-bajAromAM karavA joI e. dhane mandiramAM ja na rakhAya. dhama jIvanamAM, vyavahAramAM ane vanamAM Avaze te ja ene mahimA vadhaze, teA ja e dhanya thaze. teA ja e jIvaMta banaze. sAcI yAtrA kanuM nAma ? thoDAM varSo pahelAMnI A vAta che, jyAre leAkeA yAtrA vAhanamAM nahi, paNa pagapALI karatA hatA, te divasanI A vAta che. eka zeTha takhatagaDhathI pAlitANAnI yAtrAe gayA. sAthe emanAM patni paNa hatAM. baMne jaNa lAMbe pravAsa karI pAlitANA pahoMcyAM.girirAjaupara cAlIne caDhavyAM ne devanagarInAM darzana karyA'. prabhunAM darzanathI emanA AtmA nAcI uDaDyo. je vastu ghaNAM kaSTa pachI lAMbe gALe maLe tenu mahatva kAI Ara heAya che. zeThe paNa ghaNA pravAsa pachI jIvanamAM prathamavAra ja AdIzvara prabhune joyA. emanA AtmA DelI uThayo. AnaMdamAM DolatA zeTha madiranI bahAra nIkaLyA, tyAM eka sAdhunA bheTA thayA. zeThe emane paNa premathI namana karyuM. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra have to jAge! sAdhue pUchayuM: "zeTha,tame dUrathI yAtrAe AvyA dekhAo che?" zeThe be hAtha joDI "hA" kahI. sAdhue kahyuM: "tame darzana karyA, have to tame tamArA gAma bhegA thaze, paNa darzananI mIThI yAda haiyAmAM kaI rIte rAkhazo? A pavitra sthaLamAM keI niyama le, kaI saMbhAraNuM le, to koIka mIThI smRti haiyAmAM sadAkALa TakI rahe, bAkI paththara upADIne te majUro paNa A tIrtha upara Ave che. emane zeDo ja yAtrAne lAbha maLavAno hato? yAtrA to te ke jenI mIThI yAda ApaNA jIvanane kaI sadguNathI bharI de !" raMgamaMDapamAM prabhunI sAme UbhA rahIne ja zeThe sAdhunAM vacana sAMbhaLyAM. emane A vacane mIThAM lAgyAM. emaNe kahyuM: ApanI vAta sAcI che. devanAM darzana thayAM. gurunAM vacanAmRta paNa sAMbhaLavA maLyAM. have eka niyama lauM te dharma paNa jIvanamAM Ave te gurudeva! mane niyama Ape. game tevA prasa gamAM paNa mAre krodha na karavo. je krodhe mArA jIvanane kaTu banAvyuM, e kodhane ahIM AvyA chatAM paNa na choDuM te yAtrAno artha zo ? krodhane ahIM mUkato jAuM ane premanI havA ahIMthI leto jAuM e ja yAtrAnI smRti." sAdhue kahyuM: "zeTha, je je ha. niyama to le che, paNa e tUTe nahi. pratijJA levI sahelI che, paNa pALavI ghaNI kaThina che. ghaNA pratijJA levAmAM siMha jevA zUrA banI jAya che, pALavAmAM ziyALa jevA kAyara..." nA gurudeva! nA. evuM nahi bane. dehanA TukaDA thaze teya niyama nahi tUTe. daDhatAnuM teja AMkhamAM lAvI zeThe kahyuM. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 153 zeTha A mIThI smRti laI yAtrA karI pitAne gAma AvyA. e jamAnAmAM AvI yAtrA karI AvanArane kuTuMbIjana AkhA gAmane jamaNa ApatA. sau snehapUrvaka sahabhojana karatA ane yAtrAnI pavitra havA AkhA gAmamAM chavAI jatI. A zeThane eka bhatrIjo hato. eNe pitAnA kAkAnI A saphaLa yAtrA nimitte gAmane bhejana ApavAne nirNaya karyo. paNa eNe jyAre kAkAnA niyamanI vAta sAMbhaLI tyAre ene kutUhala thayuM. kAkA eka kalAka paNa krodha vinA rahI zake? krodha choDe te pachI e kAkA zene ? AkhuM gAma jANe che. kodha eTale kAkA, ane kAkA eTale ja krodha. eNe manamAM nakkI karyuM ke jouM to kharo ke kAkA kevI rIte niyama pALe che? saunI vacce kAkAnuM svarUpa pragaTa karAvuM to ja huM kharo bhatrIje. - bhatrIjAe AkhA gAmamAM jamavAnAM netarAM pheravyAM, paNa pitAnA kAkAnA gharane TALe karAvyuM. kAkAne tyAM netaru na ApyuM. sAMje grAmajane thALIvATake laI jamavA javA lAgyA, tyAre zeTha paNa javAnI taiyArI karavA lAgyA. * zeThANI chaMcheDAI gayAM. "vagara notare jamavA jatAM zarama nathI? bhUkhaDI bArasanI jema A cAlyA. zeTha te premanI havA laIne AvyA hatA. emaNe hasIne kahyuM: "tArI buddhine paNa dhanyavAda che. are gharamAM te vaLI netarAM zAM ne nimaMtraNa zAM?ApaNe kyAM pArakA chIe? ApaNI yAtrA nimitte te A prItibhejana che! cAla, cAla have nimaMtraNavALI!" 'zeThANI babaDatI babaDatI pAchaLa cAlI. vADInI DelImAM ene bhatrIje saunuM svAgata karI rahyo hate. kAkAne jotAM ja e Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 have tA jAgA ! pUMThuM karIne UbhA rahyo. zeTha enI pAse thaI ne pasAra thaI gayA. AgaLa jatAM zeThANIe kahyuM : 'joyuM? nima MtraNa vinA AvyA teA kevI phajetI thaI? saunuM e mAnapUrvaka svAgata karI rahyo che, ApaNane ' AvA' eTalu ya kahyuM ?. e gAmane jamADe che, tamArI tA sAmuya jotA nathI. jAe tamAre javuM hoya teA, huM te| A cAlI....' bhatrIjo dUra UbhA UbhA A vArtAlApa sAMbhaLI rahyo hatA. enI AMkha bIjI bAju hatI, kAna ahIM hatA. zeThe kahyuM 'tIrthe jaI AvI, paNa tuM te AvI ja rahI. ekalA mANasa keTalAnu dhyAna rAkhe? jotI nathI, e keTalI dhamAlamAM che. e tA ApaNuM bALaka kahevAya. cAla have.' bhatrIjAe kAkAne sAMbhaLyAH enuM haiyuM namI paDayuM, paNa ene eka vadhAre kaseATI karavAnuM mana thayuM. eNe jaI ne kAkAnI thALImAM lADavA pIrasavAne badale eka gALa pANA mUkaco. zeThe UMce joyuM. AsapAsa beThelA sau hasI paDayA. dUrathI zeThANIe A apamAnajanaka dRzya joyuM ane e saLagI UThI. paNa zeTha teA tIthI viveka ne prema laI ne AvyA hatA. pratijJAnI mUDI e ema javA de ? emaNe peAtAnA ja kAna pakaDatAM kahyuM : 6 mArA bhANAmAM pakavAna na zobhe. pANeA ja zobhe. huM vRddha chatAM mArAmAM eTaleAya viveka na AvyeA ke gAmanAM mANasA pahelAM jame, gharanAM mANasA chelle jame. gharane thaine huM pahelA beTho, e mArI bhUla te ThIka sudhArI.' ema kahI emaNe pIranI zailensa hAmAM sIdhu Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma, upapa bhatrIjAnI AMkhamAM AMsu dhasI AvyAM. kAkAnA caraNomAM e DhaLI paDyo. emanI pavitra caraNaraja letAM eNe kahyuM: "kAkA ! Ape sAcI yAtrA karI. A5 krodhane zetrujI nadInA nirmaLa nIramAM deI AvyA Apa tyAMthI kSamA ane premanuM amRta laIne AvyA. mane hatuM ke kaDavI tuMbaDIne gaMgAmAM snAna karAvavA mAtrathI enI kaDavAza na jAya. paNa nA, mArI bhUla che. pArasamaNine sparza thAya te jokhaMDa paNa sanuM thAya che. Apane darzanane sparza barAbara thayuM che. ApanI A premayAtrA dhanya che. mane kSamA Apa." jamanArAoe jyAre A premakathA sAMbhaLI tyAre te emanA bhejananI mIThAzamAM keI apUrvata AvI vasI. yuddhanA lehIno paise A. ziyALa vicAra kare cheH "te have mAre khAvuM zuM? hAtha, kAna, AMkha ne paga badhuM ja apavitra che, te lAva, peTa khAuM. mane kakaDIne bhUkha lAgI che. bhUkhathI mArA prANa jAya che." 1 . tyAM yegI bolyA: " bhAIlA; prANa jatA hoya te javA deje, paNa A mANasanuM peTa khAIza nahi, kAraNa ke peTa te anyAyathI, atyAcArathI meLavelA anItinA dravyathI bhareluM che. A peTa khAIza te tArI buddhi bhraSTa thaze. pachI tuM tArA jAtabhAI ene madada nahi kare, jAtabhAIthI dUra bhAgIza. tuM bIjAonI sAthe te luccAI kare che, pachI te tuM jAtabhAIne, tArA kuTuMbane paNa nahi cheDe. mATe A anyAyanA dravyathI bhareluM piTa khAvuM rahevA de." Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 - have te jAge ! sAdhuomAM zreSanuM kAraNa anItinuM khAnAra mANasanI prakRtimAM paNa vikRti Ave che. e sagAbhAIo sAthe paNa kalaha kare che, vaMcanA kare che. AjakAla sAdhuo paNa aMdara aMdara kalaha karatA hoya che, kAraNa ke emanA pAtramAM A anna paDe eTale emanI buddhimAM vikRti Ave. nahi to sAdhuomAM verajhera, dveSa, kalaha, kusaMpa hAya zAnAM? emanAmAM to mitrI hovI joIe, paNa mitrIthI bharelA sAdhue Aje keTalA durlabha che? sAdhu sAdhune joI dUra bhAgatA hoya te jANajo ke anna tevuM mana che. bhagavAna mahAvIre dIkSA laI vihAra karyo. pahele ja divase e pitAnA pitAnA mitra eka tApasanA Azrame AvI caDyA. tApasane jotAM ja prabhunA haiyAmAM premanI choLa uchaLI, e banne hAtha pahoLA karI haiyehaiyuM dabAya e rIte eka bIjAne bheTI paDyA. prabhu te mahAna sAdhu che. pele sAmAnya tApasa che, chatAM kevo prema? sAdhunuM darzana e ja puNya che. sAdhue te haratApharatA (jaMgama) tIrtha samA che, paNa te kayA sAdhu? je tyAgI heya, brahmacArI hoya, mitrIbhAvathI chalakAtA hoya, evA sAdhunA namanathI ApaNAmAM jarUra namratA ne sabhyatA Ave. . AjanA yugamAM loko be hAtha joDIne namana karatAM bhUlyA. daMDavata praNAma karatAM bhUlyA, ane namaskAra paNa bhUlatA jAya che. have te dUrathI-salAmathI (Salute) patAve che. A yuddhanA anAjathI mANasanuM mAnasa bagaDyuM che mANasa mANasathI dUra bhAge che. mANasa ekabIjAne maLe che te vacce avizvAsane paDade rAkhIne ja maLe che. mANasanA mAnasamAM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 157 pApa AvyuM che, eTale mANaso mAne che ke dUra rahevAmAM ja sAra che. keTalAka kahe cheH "bhAI! cetIne cAlavAne A jamAne che. Aha ! mAnavatAnI pratiSTA gaI, have ApaNuM pAse rahyuM zuM? mANasamAM keTale avizvAsa jAge che tamane nIcenA prasaMga parathI khyAla Avaze. - eka chokare dIvAla para beThe hate. ene pitA nIce UbhuM rahI kahI rahyo hate; "beTA! uparathI ThekaDo mAra, huM tane jhIlI laIza. jarAya gabharAIza nahi, huM nIce UbhuM chuM ne! tAre DaravAnuM hoya nahi. cAla kUdake mAra joIe." - chokaro mUMjhAte hato. ene bIka hatI. tyAM pharI enA bApe kahyuM "are, Dare che zAne? tuM paDatuM mUkIza e ja tane huM jhIlI laIza." ane chokarAe bhUsako mAryo. ene bApatyAMthI khasI gaye. chokarAne jarAka vAgyuM. eNe bApanI sAme joyuM. bApe kahyuM: "meM tane bhUsake nathI marAvyA, paNa jIvanabhara yAda rahe tevI lAkha rUpiyAnI zikhAmaNa ApI che. sagA bApanA vacana para paNa vizvAsa karavA jevo A jamAne nathI. keIna AdhAra ke keIna vacana para, keIpaNa kAma karIza te hAthapaga bhAMgI jaze. tuM upara paDIza ema lAgatAM tAre bApa paNa khasI gaye, tyAM bIje te khasI jAya emAM navAI zI? mATe keInAya AdhAre bhUsake na mArIza. zatru sAthe paNa evI rIte vartaje ke kaI vAra maitrI karavAno prasaMga Ave toya vadhe na Ave, ane mitra sAthe paNa evI rIte vartaje ke kaIvAra e tAro zatru banI jAya teya tane muzkelImAM na mUkI zake. keIneya haiyuM na Apata." Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 have te jAge! Aje jIvana kevuM che tenuM A pratyakSa daSTAMta che. mAnavInA mananAM dvAra Aja khullAM nathI. paNa biDAyelAM che enAmAM prakAza AvI zakato nathI, ane aMdarane aMdhakAra bahAra jato nathI. mANasa maLe che, vAta kare che, sAthe khAya che, pIe che, ekabIjA sAthe premageSTi kare che. paNa vacce dIvAla che paDado che. prakAza nathI, timira che. AvA saMjogomAM mAnavatAnI ta eka bIjAnA haiyAmAM kaI rIte pahoMcI zake ? zuM thAya, dravya evuM AvyuM ! kALAM bajArane, yuddhanA atyAcArano vizvAsaghAtane pase AvyuM, eTale mAnavI mAnavatA vihoNe bane. mANasa have khavaDAvIne nathI khAte, paNa lUMTIne ekAntamAM besI ekale khAya che. tyAM sAdharmika vAtsalya ke sahabhejananI te vAta ja kyAM rahI? atithine bhejana ApavAnI vAta, Aja te keTalAkane kalpanAsRSTi jevI lAge che, chatAM ApaNuM bhAgya ke AvI havAmAM paNa vAtsalyathI bharelA, mitrIthI chalakAtA haiyAvALA mAna maLI Ave che. evAone jouM chuM tyAM mAthuM emanA caraNamAM namI paDe che. thoDA varSo pahelAM muMbaInI nizALanA be zikSake keTalAka prazno pUchavA AvelA. amArI vArtAlApa cAlatuM hatuM. meM e prasaMgane uddezIne zrI rAma ane bhAratanuM nAma lIdhuM, tyAM pilA bIjA bhAI e kahyuM: "A bhAIne A yuganA bharata kahIe teya beTuM nathI. e emane tyAga che. emanI umara 35 varSanI che. e apariNIta che, brahmacArI che. pitAnA bhAIne kuTuMba khAtara emaNe jIvanabhara brahmacarya pALavAnI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma 159 pratijJA karI che. mane emanI vAta jANavAnI jijJAsA thaI. meM emane ja pUchayuM : " A vAtanuM rahasya zuM che? emaNe namratAthI kahyuM "e kaI mahAna tyAga meM karyo nathI. A bhAI mArA mitra che eTale prazaMsA kare che. meM te mArI pharaja bajAvI che. ame be bhAIo hatA. mArA moTA bhAIe keTalAMya duHkhane kaSTa veThI mane bhaNAve, pustake levA mATe ne Tarma phI bharavA mATe paNa paisA amArI pAse na hatA tyAre mahinAo sudhI eka TaMka bhUkhyA rahI emaNe mane bhaNA. emane yAda karuM chuM eTale thAya che, e keTalA mahAna hatA? - "AjathI vIsa varSa pahelAM hullaDamAM e aNadhAryA mRtyu pAmyA. pAchaLa cAra bALake ane bhAbhI rahyAM. AjIvikA mATe koI sAdhana na hatuM sau nirAdhAra thaI gayAM. te vakhate huM amadAvAdamAM bhaNAvatA hatA. eja varSamAM mArAM lagna thavAnAM hatAM. bhAvinA madhura svapna mane kheMcI rahyA hatAM. bIjI bAju mArA bhAInuM nirAdhAra kuTuMba hatuM. mAre zuM karavuM? huM lagna karuM te mane maLatA so rUpiyA mArA saMsAramAM ja pUrA thAya. bhAbhI ane bALakanuM zuM? je bhAIe mane parasevo pADIne bhUkhe rahIne, dukhanI zilA haiyA para laIne bhaNAvya, enI gerahAjarImAM enAM bALake rajhaLe, bhUkhe mare, zikSaNa vinA rahe ? ane e huM joyA karuM ? huM lagna karIne AnaMda mANuM ne mArA bhAInuM kuTuMba bhIkha mAge te mArI mAnavatAna lAje? jeNe mane pive ane zikSaNa ApyuM, enA kuTuMbane piSavuM ane zikSaNa ApavuM e zuM mAre dharma na hate? paNa e kyAre bane ? huM lagna na karuM te ! Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 have te jAge! meM tarata ja nirNaya lIdhe, guru pAse jaIne prabhunI sAkSIe A jIvana brahmacarya pALavAnI pratijJA lIdhI. ApanA jevAnA AzIrvAdathI Aja sudhI te niyama paLAya che, ane have te bahota gaI, thoDI rahI." " . "mArA bhAInuM kuTuMba mArI sAthe ja che. meTI dIkarIne te paraNAvI. mArA bhAIne mATe dIkare ema. e. mAM che. ' e mArA vacanane devatulya gaNI mArI sevA kare che. evI sevA ane evI bhakti te huM jouM chuM ke sago putra paNa pitAnI nathI karatA. meM niSThAthI kartavyapAlana karyuM to ene badale mane so ghaNe maLe che, Aja huM keTale badhe sukhI chuM ? mane thAya che, bIjuM koI mahAna kArya bhale meM nathI karyuM, paNa kartavyapAlana te jarUra karyuM che.' laghutAmuM prabhutA vase, prabhutAse prabhu dUra je mANasa kartavyanI keDI para cAle che, tenuM jIvana phUla jevuM suvArSita, suvikasita temaja praphulla hoya che. paNa je kartavyane barAbara samajato nathI tenuM jIvana kevuM hoya che te ApaNe joI rahyA chIe. ziyALe yogIne pUchyuM te A maDadAnuM mAthuM khAuM?" yogIe kahyuM, 'nA; bhAI, nA ! A mANasanuM mAthuM paNa khAvA lAyaka nathI kAraNa ke sarveLa tuM zira : I garvathI AnuM mAthuM sadA UMcuM ja rahyuM che, e kaMyAMye namyuM nathI. hA, adhikArIo AgaLa eNe mAthuM ghasyuM haze, dhanavAnane namana paNa karyA haze, paNa deva AgaLa, guru AgaLa, ane dharma AgaLa te e akkaDa ja rahyuM che. pitAne ghera AvanAranI sAme Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dhama 161 e namratAthI kadI garcA nathI. peAtAne tyAM AvelA atithiAnA eNe namratApUrvaka satkAra paNa karyAM nathI, ane peAtAnA gurujane AgaLa paNa. e akkaDa thaI ne cAlyA che.' mANasamAM jema jema lAyakAta AvatI jAya, tema tema enAmAM namratA AvavI joie. AMbAnA jhADane jemajema phaLa AvatAM jAya tema tema te name che.namratAmAMja enI mahattA rahelI che. eTale ApaNe kahIe, 'laghutAme' prabhutA vase, prabhutAse prabhu dUra.'lAyaka mANasa kevA namra hAya che ane alpa sattvavALA kevA uddhRta hAya che, enA eka prasaMga mane yAda Ave che. ame ardherImAM cAturmAsa hatA. amArA najIkanA kha'galAmAM grejayueTa thayelA eka bhAI rahe. paNa emanAmAM abhimAna aa mAya nahi. e cAle tyAre akkaDa, gharathI nIkaLe tyAre enI cAla paNa jovA jevI. tADa vaLe teA e vaLe. amArA sAdhue sAme maLe bhAi mADhuM maraDIne cAle. ene thAya ke AtA badhA, pRthvI upara bhArabhUta ! A sAdhue zu' kAmanA ? maphatanuM khAya ane pharyo kare ! * eka divasa gammata thaI, huM eka bhAIne khagale AhAra levA gayeluM, tyAM e kha'galAnA mAlike mArI sAthe jJAnageSTi mAMDI, vAtAM cAlatI hatI, eTalAmAM pelA akkaDabhAI AvyA. zeThane jotAM ja e ekadama namra banI gayA. zeThane khUba ja sabhyatAthI salAma karI. zeThe kahyuM : "ATaluM moDu !nAkarI karI che ke hajAmata?" pelAe ati namratAthI ane dvInatAthI kahyuM: "sAheba, Aje jarA mADu thaI gayuM. mApha kareA. havethI AvI bhUla 11 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 have te jAge! nahi thAya." ! ane emanA IzArA pramANe e kAme lAgI gayA. meM pUchayuM : A bhAIne keTale pagAra Apa cho ? uttara maLe. "doDhase. mane manamAM thayuM, deDhaso mATe ATalI dInatA ? ATalI kAkadi bharI vinaMtI? jyAre bhegane roga jANuM lAta mAranAra tyAgIone joI akakaDa bane ane dhanavAnanI AgaLa dIna bane tyAre droNAcAryanuM vacana yAda Ave che. arthAnAM rAta vacam ame dhananA dAsa chIe, dharmane nahi ! dhananI AgaLa te sau name. roTale ApanAra AgaLa te kUtaruM paNa nRtya kare. mANasa paNa ekalA peTa poSanArane ja name, ane mahApuruSonI kadara na kare. vaDIlenA vinaya na sAcave, adhyApako pratye Adara na dAkhave to enI mAnavatA kaI rIte vikase ? namratA mATe vastupALano prasaMga vicAravA jevuM che. pAlitANAnI yAtrAe nIkaLelo saMgha mahAmaMtrI zrI vastupALanA gAmamAM AvyuM, emaNe saprema saMghane bhajananuM nimaMtraNa ApyuM. saMgha pitAnA ghera AvyA tyAre emanA haiyAmAM harSa mAya nahi. suvarNane thALa ane suvarNanI jhArI laI bAraNA pAse mahAmaMtrI pote ja saMghanA paganuM prakSAlana karavA beThA. zrI vastupALa saMghamAM AvanAra pratyeka vyaktine premathI namana karI enAM caraNa dhUe. ane mahAsenApati tejapALa atithine aMdara laI jAya, e rIte samasta saMghanA . paga dhetAM emanA zarIra para parasevAnI dhArA vahevA lAgI. karee kahyuMH mAlika! A kAma amane sopa. thoDA bAkI rahyA che, emanA paga ame dhoIzuM. ApanA zarIra para Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanamAM dharma - 163 parasevAnI dhArA vahI rahI che Apane thAka lAge haze." mahAmaMtrI vastupALe Apela uttara kadI na bhUlAya te cheH "are thAka! thAka te janamajanamane UtarI gaye. tamane A parasevAnI dhArA lAge che, paNa mane te A premanI dhArA lAge che. tIrthane spazI AvelA mAnavIne paga dhovAnuM saubhAMgya mane kyAre maLe? A dhArAnI buMdebuMdamAM vAtsalya, prema ne maitrI bharelAM che?" AvA mahAna mANasomAM paNa kevI unnata bhAvanA hatI! mAnava pratye kevuM sanmAna hatuM! kevI unnata bhAvanA hatI ! mAnavajIvana ekalA dhanathI mahAna nathI banatuM "Greatness does not consistin Riches' mahattA dhananI nahi mananI che. A pravacanamAM ApaNe joI gayA ke, je hAthe dAna dIdhuM nathI, je kAne savacana sAMbhaLyAM nathI; je AMkhe tyAganA darzana karyA nathI, je page tIrthanI yAtrA karI nathI, je peTamAM nyAyanuM-pramANikatAnuM dravya gayuM nathI, ane je mastaka gurujanA caraNamAM namyuM nathI, te deha te mAre mATe paNa lAyaka nathI, ema jANI ziyALa bhUkhyuM cAlyuM gayuM. A sAMbhaLIne vicAra Ave che. ApaNuM jIvanamAM dharma na hoya te ApaNuM jIvana paNa arthahIna gaNAya. jIvanamAM dharma hoya te ja jIvananI mahattA che. * Apa sau A pravacana para khUba gaMbhIratAthI vicAra karaje, ane jIvanamAM rUDhine nahi, paNa AcaraNane, marelo nahi paNa jIvate dharma lAvI jIvanane prakAzamaya banAve e zubhecchA... Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' . D) ( [9 ] divya dariTa sarvatra sarvasya sadA pravRtti-duHkhasya nAzAya sukhasya heto / tathApi duHkhaM na vinAzabheti sukha na kasyApi bhajeta sthiratvam / / badhe saunI rojanI pravRtti duHkhanA nAza mATe ane sukhanI prApti mATe che, chatAM duHkhane nAza thato nathI ane sukha sadA TakatuM nathI. bhayanI chAyA . Aje sarvatra bhaya che. bhaya vinAne mANasa virala dekhAya che. mAnavajAta jANe bhayanA sAgaramAM DUbI rahI che, ane havAmAM paNa bhayano phaphaDATa che. mukhathI ghaNA kahe cheH amAre kenI bIka che? ame to nirbhaya chIe paNa e te vAcA bole che. hRdaya zuM kahe che? hRdaya ema kahI zake kharuM ke, mane keIneya bhaya nathI ? vAcA jyAre abhayanI Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya daSTi 165 vANI uccAratI hoya che, tyAre paNa hRdaya te prajatuM hoya che, ane bhayanA oLA jotuM hoya che. bhegIne reNane bhaya che. bhega pachI roga te nahi Ave ne? e phaphaDATamAM bhegamAM paNa zoka dekhAya che. dhanavAnane cArane bhaya che. Tekasane bhaya che, agnine bhaya che, sAmyavAdane bhaya che, pradhAnane sattA cAlI na jAya tene bhaya che. vidvAnane parAjayano bhaya che. guNavAnane durjanone bhaya che. dehadhArIne mRtyune bhaya che, game tyAM jAo, bhaya ja dekhAya che. hA vairAgya eka evI vastu che, jene koIneya bhaya nathI. vairAgI te mRtyu sAme paNa moraco mAMDI zake. vairAga cheDe paNa haiyAmAM hoya te mANasa abhayane AnaMda mANI zake. mANasa ATale Darapoka, kAyara ane bhIru dekhAya che, enuM kAraNa e ke ene jaDa vastuomAM Asakti che. enuM meM siMha jevuM che, paNa haiyuM ziyALa jevuM che. mANasa hRdayathI siMha je zUre kaI rIte thaI zake te vicAravAnuM che. kabATamAM vastu mUkelI hoya paNa cAvI ApaNuM hAthamAM na heya te vastu joIe tyAre na maLe. rasoDAmAM suMdara vAnagI banAvelI hoya, enI soDama bahAra AvatI hoya, paNa raseIyo tALuM daI cAvI laI bahAra cAlyA gayo hoya, te vastu ApaNI hovA chatAM avasare ApaNane maLatI nathI. kaI vastu prApta karavA enI cAvI hAthamAM joIe. amaratva abhayane oraDAmAM che. paNa abhayanI cAvI je vItarAgatA che te ApaNI pAse nathI. vItarAgatA vinA . abhayanAM dvAra kaI rIte khUle? ApaNe rAganA hAthamAM ramI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have to jAge! rahyA chIe. parAdhIna chIe. svAdhIna nathI, ane svAdhInatA vinA sukha svaneya kayAM che? dhAro ke tame seIpha DipojhiTa vaTamAM rUpiyAnI thelIo mUkI che. rUpiyAnI tamAre ekadama jarUra paDI. gherathI levA nIkaLyA, paNa rastAmAM hullaDa phATI nIkaLyuM, te seIphamAM mUkelA tamArA rUpiyA avasare tamAre zA kAmanA? parAdhInatAnA kAraNe vastu tamArI nathI. . Aje ApaNe nirbhaya thaIne pharIe chIe paNa te abhaya ApaNo nathI, bIjAne lIdhe abhaya chIe. jema pAkistAna amerikAnA baLa upara kUde che, paNa te potAnuM nathI, pArakuM che, ane pArakA baLa para jhajhUmanAra kAyara che. tema bhaiyA ne cokIdArothI abhaya meLavanAra nirbhaya thaI pharanArA paNa kAyara che; abhaya aMtarathI bane. eka kavi kahe cheH prANa jAye deha tajaje Aja hI yA bhale hI kala, na mujake doSa de koI, ki thI Darapoka maranekA, jyAM sudhI aMtaramAM bhaya che tyAM sudhI mANasathI kAMI ja thaI zake nahi. amaratvane mArge DagaluM bharavuM hoya te abhaya thavuM joIe. AjakAla reDi para paNa zrI AnaMdaghanajInuM pada Ave che. aba hama amara bhaye na mareMge. A mahAna gIta reDI para Ave eTale ema na mAnatA ke gharamAM amaratvanuM guMjana thaI gayuM che! A gIta haiyAmAM guMjavuM joIe. haiyAmAM e tyAre ja guMje ke jyAre mANasanuM mana vItarAgatA tarapha DhaLe. siMhaNanuM dUdha suvarNanA pAtramAM ja Take. ThIkarAmAM le Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi 167 te pAtra paNa phUTe ane dUdha paNa jAya. lAyakAtavALA pAtramAM ja cAgya vastu Take che. Aja teA jANe badhA mahAna thaI gayA che. badhA ja potAnI jAtane pAtra mAne che. pacAsa hajAranI meTaramAM besIne Ave ane vairAganI, tyAganI,sayamanI vAtA UMcA ma'ca parathI lalakAre, pAte mevA mIThAI uDAve, ane leAkeAne zakariyAnA lATanA upayAga karavAnI, ane eka TaMka bhUkhe rahevAnI bhalAmaNa kare, AvA AcArahIna,vicArahIna,mANasAnA zaMbhu meLeA bhegA thavAnA kAraNe ja keTalIka mahAna saMsthAonI paNa badanAmI thaI rahI che. gheADA sAcA mANasA je karI zakaze, te khATA lAkheA bhegA thaI ne paNa nahi karI zake. kAcA ghaDAmAM pANI bharIe teA ghaDA phUTe ne pANI nakAmu jAya, mATe ene pAkA thavA do. agnimAM- bhaThImAM tapavA do. pachI TakArA mArIne leA. evA pAtramAM je vastu mUkazo te dIpI nIkaLaze. A pAtratAne pichAnavA diSTa,joI e. AMkha joI e. tame kahezo ke ' AMkha te che ane tethI ja teA ame joI zakIe chIe.' sAcI vAta che, ApaNI pAse AMkha che, paNa te cAmaDAnI che. satyane jANavA mATe AtmAnI AMkha joI e. divya nayana joI e. mahAtmA zrI AnaMdaghanajI gAya che, ca nacane karI mAga jotA, bhUlyA sakala saMsAra; jeNe nayane karI mAga joI e, nacana te dRizya vicAra. AtmAnI AMkha vinA cAmaDAnI AMkhathI jIvanapatha zodhanAra mAnavI Aja bhUlyA che. mAtra cama--nayanathI ja Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 have te jage! jIvanapathane zodhanArane aMte vinipAta thAya che. aMtaranI AMkha vinAnA mANasanI mane eka vAta yAda Ave che. ' aMtaranAda bhAvanagaramAM "aMtaranAda" upara meM vyAkhyAna ApeluM. e vyAkhyAna sAMbhaLyA pachI eka paricita bhAI maLavA AvyA. mane kaheH "mahArAjazrI A5 aMtaranAdane te mAne che ne ? e nAdane anusaravuM e mAnavIne dharma che ne? meM "hA" kahI. tyAre e kaheH "mAre paNa aMtaramAMthI avAja Ave che. meM pUchayuM : "avAja zuM kahe che?" e kahe : "lagna karavAnuM mane jarA Azcarya thayuM. meM kahyuM : "tame te paraNelA che ne?" e kahe: "hA, e kharuM paNa bIjI vAra paraNavAne avAja Ave che. pahelAnI patnImAM kAMI ja nathI. nathI rUpa, nathI jJAna, nathI guNa ke nathI saudarya. ' kahyuM: "e tamArA aMtarane avAja nathI, paNa zetAnane che. tame baMnenA avAjane jANatA nathI eTale A goTALe UbhuM thayuM che. aMtaranAda heta te te ema ja kaheta ke, je che emAM saMtoSa mAna-ane tArAmAM kAMI viziSTa tAva hoya te te e abhaNa nArImAM reDIne ene ja guNavatI, jJAnavatI, ne saMskAravatI banAva!" mArI A vAtanI emane para keTalI asara thaIte huM jaNa nathI, paNa emaNe mArI AgaLa te kabUla karyuM ke e zetAnane avAja paNa hoI zake. divya dRSTine abhAva mANasane ke banAvI mUke che! jIvanamAM saMyama heya, AMkhamAM avikAra haiya, Indri Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi 169 upara kAbU hAya ane manamAM makkamatA hoya tyAre ja dvivyatA prApta thAya che. ane AvI divyatAvALA mAnavInA aMtaranA avAja e ja aMtaranAda. ', ja bilvama'gaLa sAdhu thayA, paNa e enI priyA ciMtAmaNine na bhUlyA. e pratyeka vastumAM citAmaNine ja jovA lAgyA. jaLamAM, sthaLamAM, AkAzamAM ane phUlamAM paNa ene enI priyA ja dekhAvA logI, bhagavAnanI mUrtimAM paNa e peAtAnI preyasIne ja jotA. ethI e trAsyA. ene lAgyu, peAtAnI dRSTimAM pApa che, AMkhA paravaza che. ane eka divasa eNe potAnI AMkhA pheADI nAMkhI, sUradAsa banyA. ene aMtaranI AMkhA lAdhI. AkhAmAM divyatA na heAya teA e na karAvavAnuM paNa karAve. je dRSTi mANasane hevAna banAve, ene te dRSTi kema kahevAya ? vikRti Ave te pavitra rUpane paNa e pApabhAvathI jIe, keAInu sukha joi irSA kare, khIjAne AnaMdI joI anyA kare; ane pote pApanA mArge jAma. AMkhA te tAre, khADA Ave te khacAve. AMkhA hovA chatAM khADAmAM paDe te enA karatAM te. adhunI lAkaDI sArI. AMdhaLA mANasa lAkaDInA AdhAre khADAmAM paDatA te khace ne? 'ra tame dekhatA che, tame keAInI sAthe athaDAI paDA tA sAmeA mANasa zuM kahe ? " jue che ke nahi ? " AMdhaLA hAya ane kAInI sAthe athaDAya tA e ThapakAne pAtra nahi, ulaTA krayAne pAtra " bApaDA dekhatA nathI " ema kahI enA upara karuNA Ave. paNa tame dekhatA athaDA 'ra tA gunegAra kharAne ? Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 have teA jAgA ! AMkhAvALA mANasa vikAronA khADAmAM paDe, viSayA sAthe athaDAI ne AtmAnA cUrecUrA karI nAMkhe teA kahevuM paDe ne, ke dRSTivALA heAvA chatAM adha che! A aMdhatA kacAre jAya ? jyAre emAM divyatAnAM a'jana thAya tyAre. A ajana aMjAyA pachI ApaNe A jIvanamAM je vastu zodhavA nIkaLyA chIe te vastu maLatA vAra na lAge. ApaNA mAdaCka paNa dibya dRSTivALA heAvA joIe. tame a ane kAmamAM racyApacyA rahelA gurue pAse mAdarzana mAge te e zuM Ape ? e ja bApaDA mA bhUlyA che tyAM e bIjAne zuM cIdhe ? AMdhaLA netAne cUMTanAra prajA khADAmAM ja paDe ne ? guru tyAgI joI e, atha ane kAmathI alipta joI e. narisaha mahetAe paNa kahyuM cheH ''kaMcana ane kAminI, cAkI ADI zyAmanI." eTale guru cUMTavAmAM paNa viveka joI e. evA viveka hAya teA sadgurune pAmI zakIe ane kuguruothI bacI zakIe, Aje jagatamAM kuguruonA rAphaDA phATavo che. eTale gurune pichAnavAmAM paNa viveka joI e. magaja eka bagIcA rastA upara thaI ne ApaNe pasAra thatA hAI e te hajAra vastuo ApaNA jovAmAM Ave. joyelI badhI vastuo magajamAM bharI rAkhIe te ApaNu magaja eka nakAmA kacarA bharavAnI vakhAra thaI jAya. ane pariNAme emAM aMdhakAra ane kSudra jaMtue bharAI jAya. ApaNuM magaja vakhAra manAvavA jeTaluM sastu teA nathI ja, mATe joyelI vastuomAM grahaNa ane tyAganA viveka joIeH yAgya vastunA Adara ane Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi 171 ayeAgyane tyAga. mALI jema cheDavAne rApe che, ane nakAmA cheDavAone UkheDI nAMkhIne bagIcAne nayanamanahara ane suMdara banAve che, tema ApaNA magajane paNa eka suMdara bagIcA banAvave joie, paNa suMdara bagIcA vAta karethI anI jAya ? ApaNe paNa mALInI jema sArA vicArAnA cheDavAe magajanA kacArAmAM rApIe ane kharAbane dUra karIe te e mane. pachI e sthAnamAM kevI zAMti maLe? kevA Anada Ave? kevI surabhinI cheLe UchaLe ? pachI ApaNane e sthaLamAM azAMtine anubhava thAya kharA ? e sthaLamAM te ApaNe ThaMDA, zAMta, ane pulikata thaI viharavAnA. paNa ApaNe ApaNA A suMdara bagIcAne nakAmA vicArA bharI araNyamAM pheravI nAkhyA che, jyAM ekalA jatAM ApaNane peAtAne paNa kSeAbha thAya che. jANe cAre khAjI bhayanA bhaNakArA vAgatA na hoya ! jANe AmathI Avaze ke temathI Avaze! Aja mANasanuM magaja suMdara gIcA maTI bhayAnaka araNya banyuM che; tyAM phUla ane khulabula nathI, paNa kAMTA ane kAgaDA che; tyAM premanI khuza nathI, paNa pApanI khabe chUTe che. mANasamAM divyatA Ave te enI dRSTimAM phera paDI. jAya che.. e sAruM ane kharAma pArakhI zake che. eka dazya * eka.gAma bahAra sareAvaranI pALe eka navajuvAna strInuM zakha paDayuM hatuM. enA zarIra para aneka alakArA hatA,. mukha para zAMti hatI. jANe pragADha UMghamAM na heAya, ema e. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17ra have to jAge! paDI hatI ! A musAphara strInuM zaba jovA AkhuM gAma bheguM thayuM. pahelAM eka ceranI najara enA para paDI. enA manamAM thayuM-huM meDe paDyo, je pahelAM AvyuM hota to kevuM sAruM thAta ! ATalA badhA alaMkAre maLyAM hota to e pAMca varasanI pIDA TaLI jAta." te samaye kAmI vicArI rahyo hate-"zuM matta yauvana che! jIvatI maLI hota te jenmAre saphaLa thaI jAta!" daphtara eka ziyALa saMtAIne joI rahyuM hatuM, e vicAratuM, hatuM: "A zabane mUkIne A leke cAlyA jAya te kevuM sAruM! keTaluM moTuM zarIra! sAta divasa peTa bharIne khAuM toye na khUTe!" tyAM thaIne eka guru ziSya cAlyA jatA hatA emaNe joyuM. ane gurue potAnA ziSyane kahyuM: "vatsa! joyuM, jagata kevuM nazvara che! A yauvananA vaibhavathI chalakAto deha paNa aNadhAryo DhaLI paDyo ! enA haiyAmAM keTakeTalA koDa haze! paNa te badhA apUrNa ja rahyA. prANu mAtrane aNadhArI A mahAyAtrA AdaravI paDe che. A tanane garva nakAme che, A dehanuM abhimAna khoTuM che. ApaNI taMdurastI che tyAM sudhI saMyamanI sAdhanA karI levI. kALa koInAya para kRpA karavAne nathI." ema vicArI te tyAgane paMthe AgaLa vadhyA. A uparathI samajAze ke vastu eka ja che, paNa cArenA daSTibiMdu judAM che. cAra jaNamAMthI saMtanI AMkhamAM divyatA hovAne kAraNe je zarIra kAmIne kAma tarapha preratuM hatuM, te ja zarIra tyAgIne vairAgya ane ciMtananuM preraNadhAma banyuM hatuM. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divya dRSTi 173 ApaNuM daSTi maMgaLamaya hevI joIe. bilvamaMgaLanI jema daSTine khovAnI jarUra nathI. daSTi ghaNI ja upayogI vastu che. mAtra emAM divyatA lAvavAnI che. ditAvALI draSTi jagatamAM AzIrvAda samAna che. savAra jema tophAnI gheDAne keLavIne kAbUmAM le che, paNa tene mArI nAkhato nathI; kAraNa ke aMte e ja ghaDe kAma ApavAne che, tema ApaNe paNa ApaNI svachaMda indriyene keLavIne saMyamamAM lAvavAnI che. ene nAza karavAnI jarUra nathI. nAza kare nahi cAle. Indriye ghaNuM ja mahattvavALI che. mAruM kahevuM che eTaluM ja che ke ene vazamAM rAkhe. e vazamAM nahi hoya te jIvanarathane vAsanAnI khINamAM kheMcI jaze. pachI nIkaLavuM muzkela thaze. e kAbUmAM haze te ja kAma Apaze. ApaNI indriye ne mana Akhe divasa kaMI pravRtimAM magna rahe che? pahelAM ene sAruM game ke kharAba? chApAmAM paNa kaI vicArakanuM pravacana AvyuM haze te tame nahi vAMco. paNa kaI kharAba samAcAra haze, te pahelAM vAMcI kADhaze, koI pUche ke, " A suMdara pravacana mUkI A kharAba samAcAra pahelA kema vAMce che ? te tame bacAvamAM uttara zuM Ape? kharAba jAnI lIdhuM hoya te ApaNAthI kharAba thAya nahi mATe !" paNa A uttara sAce che? ema nathI kahetA ke, mAruM mana ja adhogAmI che, eTale ene AvI vAte vadhAre game che. ApaNe je bIjAmAM jevA prayatna karIe te ApaNAmAM che. ApaNe je bIjAnI nindA karIe chIe, te ApaNuM jIvanamAM ja beThuM che.....prasiddha mAnasazAstrI nIla kahe cheH Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 have to jAgo! "We hate in others what we dislike in ourselves" chApAomAM ke vAtamAM mANasa te ja zodhe che, je potAnAmAM che. je mANasamAM suMdara to hoya te sArI vastu tarapha ja AkarSAya. jenAmAM nirbaLatAo che. te nibaMtAnI vAta ja vAMcavAne. ene sArI vAta kaheze teya nahi game, kAraNa ke suMdara ne savika vastu pacAvavAnI enAmAM zakti ja nathI. * manane vicArane kherAka joIe che. e bhUkhyuM kadI nahi ja rahI zake, ene kAMIka te joIze ja. e svastha haze te suMdara khorAka leze. mAMdaluM haze to kharAba vicArono khorAka leze. vAsanAnuM dhummasa madharAte koI divasa tame jAge che? jAge te zuM vicAra kare? UMgha kema. AvatI nathI, e ja ne? jIvanano vicAra kadI Ave che? A sukhanI AhalAdaka cAMdanI te paMdara divasamAM pUrI thaze, pachI zuM? jIvanamAM prakAza TakI rahe evuM kAMI meLavyuM che ? evuM je kAMI ja na meLavyuM hoya, to A jIvanano artha zuM? satya, prAmANikatA, brahmacarya, pitAnA kartavyanI niSThA-AmAMthI kAMI ja meLavyuM na hoya to zAzvata prakAza jIvanamAM kaI rIte Avaze ? AvA vicAro ApaNane rAtre AvatA nathI. UMgha na. ane te vicArIe ke UMgha kema AvatI nathI ? A te kAMI vicAra che? paNa mANasane savicAre jaladI nathI AvatA, kAraNa ke enI buddhinI AsapAsa vAsanA, ane ajJAnanuM dhummasa jAmyuM che. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 divya dRSTi divya daSTi parvatanI Toca para ApaNe caDhatA heIe ne upara dhummasa joyuM hoya, tyAre sAme AvatI vyaktine paNa ApaNe joI nathI zakatA. keTalIkavAra athaDAI paNa paDIe chIe. dhummasamAM najIkanI vastu paNa na dekhAya. madhyAhnano sUrya tape tyAre dhummasa UDe ne vastu dekhAya. tema ApaNA jIvanamAM paNa saMjama ane jJAnane sUrya tape te prakAza Ave ane dekhAya. je paramAtmAne ApaNe dUra mAnIe chIe te te sAva najIka che. pachI samajAya ke - mane oLakhI zakuM te ja paramAtmAne oLakhI zakuM. paNa Aja te huM pitAne ja oLakhate nathI. svarUpanI vismRti kevI thaI che eNnA para keke kahelI eka ramUjI vAta sAMbhare che. eka zIkha musApharIe UpaDyo. eNe pharsTa kalAsanI TikiTa lIdhI. ane jIvanamAM pahelavahele pharsTa kalAsanA DabbAmAM beThe. theDIvAra pachI ene hAjata mATe saMDAsamAM javAnI jarUra jaNAI. eNe bAraNuM ughADyuM. tyAM sAme ja kAca hate. e kAcamAM enuM pratibiMba paDayuM. ene lAgyuM ke aMdara keI che. eTale bAraNuM baMdha karI e pitAnI jagyA para besI gaye. pAMca daza miniTa karatAM karatAM kalAka thayo paNa keI nIkaLe nahi. aMdara koI hoya to nIkaLe ne? thaDI vAra e pratikSA karate beThe, tyAM ene jhokuM AvI gayuM. pachI jAgye eTale ene lAgyuM ke have te bahAra nIkaLI gaye haze. pAchuM bAraNuM kholyuM te sAme ja mANasa dekhAya. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 have te jAgo ! ATalI vArathI A mANasa aMdara bharAI beThe che, eTale jarUra kaI badamAsa haze ema jANe eNe TikiTacekarane bUma pADI. AvanAra paNa Ane je ja buddhine jarA duzmana hato. eNe badhI vAta sAMbhaLI. pachI bAraNuM ughADyuM te potAnA ja je relave pheTavALo mANasa aMdara dekhAya. eNe jhaTa pAchuM bAraNuM baMdha karatAM kahyuM: "yaha aMdara te hamAre sTAphakA AdamI hai, unake hama kucha bhI nahIM kaha sakate. tuma bAju ke kampArTameM jA sakate ho." na A vAta ramUjI lAge che, kema? pitAnA ja pratibiMbane kAcamAM nahi oLakhanAra A baMne mUrkha lAge che, kharuM ne? paNa ApaNe paNa ApaNuM svarUpa kyAM eALakhIe chIe? ApaNuM pitAne svabhAvanuM, pitAnI vRttionuM, pitAnA mananuM ApaNane pitAne ja bhAna nathI. bIjAnI vRttiono ane vicArone ApaNe jeTale abhyAsa karIe chIe, eTale ApaNe potAno abhyAsa kayAre karyo che? AMkhamAM moti Ave te mANasa pitAnA svajanane paNa oLakhI zakatA nathI. koI kuzaLa DokaTara maLe, meti utAre ane regya camA maLe, te e joI zake, tema mANasanI AMkha para vikArano motiyo Avyo hoya, to e pitAnA svarUpane kaI rIte joI zake ? sadgurune vega maLe, e vikAranA metiyAne utAre, jJAnanuM ajana kare, divya cakSu maLe, to samajAya ke AtmA mATe deha che, deha mATe AtmA nathI ja. deha mATe va che, vastro mATe deha nathI. mANasane lAge ke vo vinA dehane phAyade thavAne che, te e Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ --- - --- divya daSTi 17 avasare vastrane paNa phagAvI de che. tema jyAre AtmAne ema lAge ke A dehanA arpaNathI AtmAne lAbha che. te dehanA arpaNamAM paNa AtmAne. AnaMda Ave. ApaNe arpaNa Akho ItihAsa vAMcIzuM te lAgaze ke arpaNanI pAchaLa AvI kaI mahAna ne divya bhAvanA ja kAma karI rahI hatI. A daSTi AvyA pachI mANasa pAmara nathI raheto. enAmAM navuM baLa navuM teja, ne jusso Ave che. A baLa dehanuM nahi paNa AtmAnuM che. - hAthI dehanI apekSAe ghaNe baLavAna hoya che. dasa siMha bhegA thAya toya hAthInA sthUla baLane na pahoMcI zake. eTale hAthI baLavAna hoya chatAM eka ja siMhanI garjane dasa hAthIne DhIlA karI de che. ghaNIvAra te enI trADa sAMbhaLI hAthI jIva laInAse che, enuM kAraNa e ja ke siMhanI cetanAmAM pauruSa che. e hAthInI pracaMDatAne vicAra ja karato nathI, e pitAnA baLa upara mustAka che. e pitAnI zaktithI sajAga che. hAthI baLavAna hovA chatAM haiyAne kAyara che. e ' siMhanI garjanA sAMbhaLatAM ja himmata hArI jAya che. enA zarIramAMthI parase karavA mAMDe che. A takane lAbha laI siMha enA gaMDasthaLa para kUdI paDe che. ane pahADa jevA hAthIne paNa DhALI de che. A baLa mananuM che. A daSTAnta parathI samajAze ke mana zuM kAma kare che? eka kavi kahe cheH . manake hAre hAra hai, manake jite jita, * mana caDhAve cAkaDe, mana banAve nIca. mana varALa jevuM che. varALanA saMyamathI enjina jema 12 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 have tA jAgA! lAkhA mANasanA khajAne kheM'cI jAya che, tema mananI sa'cita zaktithI paNa dhAryu kArya karI zakAya che. A manane khaLavAna banAvavAnuM sAdhana eka ja che--abhaya jenu mana abhaya che, tene mana jagatamAM evuM kAI paNa kA nathI ke je te na karI zake. A abhaya tyAre ja Ave ke jyAre ApaNI dRSTimAM divyatA Ave. tA have ApaNe eka ja kAya karavAnu che. dRSTine divya banAvavAnuM. * AtmA ane indriyAnI bhinnatAnA jJAnamAMthI ApaNI dRSTimAM divyatA pragaTe ane e dvArA ApaNAM aMtara abhayanA AnaMdathI sabhara ane e ja prAthanA. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = = IIIIIIII Bh Wililu [10] Ach 8AgRti bibheSi yadi sArAd mekSiprApti ca kAkSasi / tadendriyajayaM kartuM sphAraya sphArapauruSam // -jJAnasAra . vAsanAnI duniyAthI tuM je gabharAte hoya ane muktinI mahAsamAdhi je IcchatA hoya te tArI Indriyane jitavA tArA aphATa parAkamabharyA paruSane upayoga karI [ sUryanAM sonerI kiraNe kamaLanA hRdayane jagADe che ane enI pAMkhaDIne vikasAve che, tema bhagavAna mahAvIranAM jJAnavacano paNa tamArA AtmAne jagADe ane AtmAnI pAMkhaDIone vikasAvo, evI zubhecchApUrvaka AjanA vyAkhyAnane huM prAraMbha karIza.] tejano taNakhe je mANasane AtmA viSe zraddhA hoya che, tene ja Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - 180 have te jAge! Amennatino vicAra Ave che. tene ja AtmA jAge che, paNa AtmAnI ja jene jANa nathI, AtmAne je samajato nathI, agara AtmAnI jene zraddhA nathI, tene Amenatine vicAra kayAMthI Ave? tene AtmA kema jAge ! je mANasa kevaLa jaDa vastuonI mehaptAmAM magna rahe che, tene AtmA ke baLavAna che e nahi samajAya. ane jene AtmAnI tAkAtane khyAla nathI te mRta jIvana jIve che. Aje evAM mRtajIvananI saMkhyA vadhI rahI che. e mRta jIvanamAM cetanAnA prANa pheMkavA mATe ja AjanA saMbaMdhanane viSaya rAkhe che-AtmajAgRti. ApaNane evA keTalAya mANasa maLe che, jemane pitAnAM zabdomAM vizvAsa nathI, vANamAM zraddhA nathI, jIvanamAM teja ke tAkAta nathI; e nirmAlyanI jema kahe: "mArAthI A kAma kema thaze? A kAma te khUba agharuM che A nirmAlya zabdo koNa bolAve che? dehabhAva lAve che. AtmabhAnavALA AvuM kadI na bele. cetanavaMtanI vANImAM te tejanA kiraNe camakatAM hoya che. tAkAtanA taNakhA jharatA hoya che. raghuvaMzamAM kAlidAse lakhyuM che: raghuvaMzanA bALake evAM hatAM je zaizave abhyasta-vidyAnAM * bAlyakALamAM ja AtmavidyAnuM siMcana pAmatAM hatAM. e kaI vidyA ? peTa bharavAnI nahi. paisA bhegA karavAnI nahi. e vidyA te kIDI-maMkoDAne paNa AvaDe che. e paNa gaLapaNa maLe tyAM deDI jAya. AmaMtraNanI paNa rAha na jue! ame beThA hatA tyAM ekavAra kIDIo ubharAI. eka bhAI e tenI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti. 181 AsapAsa rAkha nAMkhI. eTale DI vAramAM te cAlI gaI. kIDIone lAgyuM ke ahIM rasa nathI, rAkha che. rasavRttine piSavAmAM te kIDIo paNa pAvaradhI che. mANasanI viziSTatA piTa bharavAnI vidyAmAM nathI. enI viziSTatA aMdhakAramAMthI prakAzamAM laI jAya, e vidyA prApta karavAmAM che. prAcInakALamAM zizune nAnapaNathI ja evA vicAramAM ucheravAmAM AvatuM, jethI ene AtmA sadA jAgRta rahe. nirAzAjanaka ke nirmAlya vAta emanI AgaLa uccAravAmAM AvatI ja nahi. rAmacandrajI yauvanane AMgaNe ramatAM hatAM te samaye cInanuM sainya mithilA para caDhI AvyuM. janake pitAnA mitra zrI dazaratha pAse sahAyatA mAgI ane kahevaDAvyuMH tamArA vIraputra zrI rAma ane lakSamaNane satya sAthe amArI vahAre mekale. zrI dazaratha jarA thaMbhyA, mamatAne lIdhe vicAranA vaLiyAmAM e aTavAI gayA. e jaMgalI ne kadAvara mANasa sAthe A bALako kevI rIte laDI zakaze? chatAM e bolyA nahi. manamAM ja vicAratA hatA, paNa rAma pitAne Azaya samajI gayA. emaNe kahyuM "pitAjI! zuM siMhanuM nAnuM baccuM moTA hAthInA gaMDasthaLane bhedI zakatuM nathI? * . bAkara baccAM lAkha, lAkhe bicArAM, siMhanuM baccuM eka, eke hajAro. A vIratA bharyo uttara sAMbhaLatAM ja dazarathane bhrama TaLI gayo. bane kumAra dhanuSyabANa laI mithilA gayA. zatruone harAvI vijaya patAkA pharakAvI,gauravapUrvaka ghera AvyA. A khamIra kayAMthI AvyuM? e bahArathI nathI AvyuM. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 have te jAge aMdara ja che. ene jAgRta karavAnI jarUra che. AtmAmAM anaMta zakti che, e bhAna thatAM, e koIthI nahi gabharAya, keInAthIya nahi aMjAya. Aje mAbApa bALakane vIra banAvavAne badale kAyara banAve che. bALaka raDatuM hoya ne UMghatuM na hoya te, "je bA AvyuM, paDI jaze." AvA bhIrutAbharyA vAkyo saMbhaLAve che. AthI bALakanI chAtI besI jAya che, pachI e moTo thAya, bahAra bahAdUra dekhAya, paNa aMdarathI Darapoka hAya AvA mANase nAgarika tarIke nakAmA. bAyalA nAgarikothI dezanuM paNa rakSaNa na thAya, te AtmAnuM kalyANa te kyAMthI thAya? mANasanI keTalI tAkAta che, ene pratyakSa dAkhalo le. eTama bomba bhayaMkara che. hAIDrojana bomba ethI paNa bhayaMkara che. enAmAM saMhAranI anaMta zakti che. ratala doDha ratalano belAkha mAnavIne saMhAra karI zake che. mAIlenA vistArane ujajaDa karI zake che. eka nAnakaDA bombamAM ATalI zakti che, paNa ene zodhanAra te manuSya ja che ne? te vicArI juo. mAnavInA sarjanamAM paNa ATalI apratima zakti che, te enA sarjaka evA mAnavInA AtmAmAM keTalI zakti hovI joIe? jaDane AviSkRta karanAra cetanAmAM pratibhA na hota te A amaryAda zakti AviSkata kema pAmata? AtmAnI apratima tAkAtanuM A jvalaMta dRSTAMta che. . amaratAne saMdeza AtmAnI A anaMta zaktione jeNe jANI ane ene jeNe kendrita karI teNe potAnI prabhutA meLavI, te ja Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti . 182 prabuddha thayA, bhagavAna thayA, saMsArathI te pAra pAmyA. je mANasa prakRtinA nirmaLa tothI Dare che. are, pite ekAMtamAM dhyAna dharatAM paNa Dare che, ane potAnI ja bIka pitAne lAge che, te mANasa mahAtmA te ThIka, paNa. mANasa tarIke paNa lAyaka kaI rIte gaNAya? mANasa A bhIru thaI jAya che, kAraNa ke bAlyakALamAM ene AtmavidyA maLI nathI. AtmAnI amaratAne saMdeza maLyo nathI. mAbApe ene dehanuM bharaNapoSaNa karyuM, paNa AtmAnuM poSaNa na karyuM. dehanuM piSaNa te kUtarAM bilADAM paNa kare che. mAnavInuM gaurava bALakane mAtra dehanuM poSaNa karavAmAM ja nathI. mANasanuM gaurava pitAnA saMtAnane saMskArI ne tejasvI banAvavAmAM che. mArI A vAta tamane Aja kadAca kaDavI lAgaze, paNa te satya che. vicArI jeje. Aja nahi te kAle jarUra samajAze. madAlasA pitAnA bALakane pAraNAmAM jhulAvatI paNa gAtIH siddhoti yuddho sininofsA vatsa! tuM siddha che. siddhio tArAmAM che. tuM buddha che. buddhi-prajJA tArAmAM che. tuM niraMjana che. tane kaI vAsanAne raMge raMgI zake tema nathI, tuM mukta cho. tane bAMdhanAra A vizvamAM ekeya tattva nathI. tuM svataMtra che, mukta che, hAlaraDAmAM ja je bALakane AvuM muktinuM gIta sAMbhaLavA maLe, te yuvAna tejasvI, tyAgI ke pratApI kema na bane ? Ajano yuvAna e AzAnI jyota nathI, paNa nirAzAne dariyo che. enAmAM jIvananI khumArI nathI, paNa vAsanAnI bimArI che. je dezanA yuvAne vilAsI vAtAvaraNamAM uchare che, te Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 have te jAge! dezanI prajA dhIme dhIme nirvIrya thaI jAya che. prajAne mahAna banAvavA yuvAno sAme Adarza joIe. emanI sAme saMyamanA pratIke joIe. jyAM emane ghaDavAmAM Ave che, emane keLavaNI ApavAmAM Ave che, e sthAno kevAM hovAM joIe? tyAM vilAsa ane vikAranI havA hoya te pAlave? paNa Aja tame jozo te vidyAmaMdiramAM paNa kaTa ane vaTa sivAya vAta nathI. ApaNe kaoNlejone vidyAmaMdira kahIe chIe, paNa maMdirane anukULa saMyama ane pavitratAthI bhareluM vAtAvaraNa che? ane keLavaNuM zA mATe levAmAM Ave che. tenuM dhyeyacitra paNa vidyArthIo samakSa kayAM che? "jJAna dad vipattiH" jJAnanuM phaLa vRttione virAma che. jJAna maLe te virAma AvavuM joIe, paNa Aje evuM dekhAya che? vidyArthIomAM zista ne sabhyatA che? Aje mANasa "vRttiothI viramavA mATe nathI bhaNata, paNa vRttionA tAMtaNa kareLiyAnI mAphaka vadhAre ne vadhAre kaI rIte kADhI zakAya e mATe bhaNe che. sIdhI bhASAmAM kahIe te ema kahI zakAya ke gune karIne chupAva kema, asatyane satya banAvavuM kema, e mATenuM kauTilya zAstra bhaNe che. eka bhAIne meM pUchayuM : "tamArA abhyAsanuM dhyeya zuM? " e kahe : "sAheba, dhyeya vaLI zuM? AjakAla kAyadA vadhI paDyA che. bhaNIe nahi te e kAyadAomAMthI bArI kayAMthI jaDe ? havenA jamAnAmAM vakInA AdhAre javAya ema nathI, jAte ja jANavuM joIe; nahi te raLIe temAMthI aDadhe bhAga te vakIle khAI jAya. jAte zIkhyA hoIe Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti . te ja kAyadAnA phAyadA maLe. joyuM, A keLavaNI! mANasa bhaNe che zA mATe? corI karavA mATe. cera banavA, potAnI ja sarakAranI AMkhamAM dhULa nAMkhavA. paisA raLavA che. paNa Tekasa Tax bhara nathI. - paise pitAnA mojazokhamAM kharcave che. paNa bIjAnA hAthamAM javA devA nathI. A vidyAthI mANasa mukta bane ke baMdhAya? je eka zreSTha nAgarika banavAne agya che te zreSTha jIvana mATe yogya kaI rIte gaNAya? mRtyune jIte te vidyA eka bhAI InTaranI parIkSA ApI rajAmAM ghera AvyA. e arasAmAM bahAragAmathI emane tyAM eka mahemAna AvyA. e mahAna cintaka hatA. vidyArthInA pitA pitAnA putrane bapere cintakanI pAse lAvyA ane pitAnA putranA abhyAsanI vAta karI. cintake pUchayuM : "zuM bhaNe che? " "sAheba, InTaranI parIkSA ApIne AvuM chuM." "have zuM karazo?' bI. e. thaIza." "pachI zuM karazo?'"pachI te je pharsTa kalAsa AvIza te vilAyata jaIza ane ema. e. thaIza." "ema. e. thaIne pachI zuM karazo?' "pachI kaI sArI nokarI meLavIza." - pilA ciMtaka to AgaLa ja vadhI rahyA hatA. emaNe pUchyuM: "pachI? pele vidyAthI jarA thaMbhyo. ene thayuM, A zuM pUche che? paNa uttara ApyA vinA cAle tema na hatuM, eTale eNe kahI nAkhyuM : "pachI prabhutAmAM pagalAM mAMDIzuM.' ciMtake prabhutAmAM pagalAM" A zabda cA. zabda te ghaNe sAro che. pazutA mATe vadhAremAM vadhAre chUTa meLavanArA paNa Aja Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA! 186 zabda vAparatA hAya che. ja cintake pUchyuM : 'ThIka pachI zuM?' vidyArthIe kahyu : ' pachI vaLI zuM ? gharaDA thaIza.' ciMtakane peAtAnA praznane Dhora kharAkhara hAthamAM AvatA lAgyA. eTale dhImethI pUchyuM, ! pachI zu?" pelA vidyAthI muMjhAI gayA thADA akaLAye, eNe enA pitA sAme joyuM enA pitA paNa vicAra|mAM taNAtA hatA. have pachI zuM ?...enA pitAnI AMkhamAM paNa praznA hatA. eTale vidyArthI e kahI nAMkhyuM : ' pachI marI jaIzu.' cintake kahyuM : ' kharAkhara, hu' e ja kahevA mAgatA hatA. ATalA abhyAsa pachI, ATalI pravRtti pachI, ATalI sAdhanA pachI paNa maravAnuM ! maravA mATe ATalu badhuM karavAnuM ? maravuM ja hAya teA ATale abhyAsa na karesa, dezATana na kare teA paNa marI zakAya che. zuM abhaNa nathI maratA ? abhaNa paNa marI zake che. vidyAvAna tA ema kahe ke pachI amara anIza, mRtyu sAme yuddha karIza, vRttio para vijaya meLavIza, jIvanamAM prema, prakAza ane zraddhAne bharIza, ane mRtyune tarI jaIza. vidyA tA mRtyune jitavA mATe che. eka kavi kahe cheH 'hasI mRtyumukhe dhasavAnu ja de, dhasI mRtyumukhe hasavAnuM ja de.' vidyAvAnamAM jIvananI khumArI joIe. sukhamAM ke duHkhamAM, sa'pattimAM ke vipattimAM, sayeAgamAM ke viyeAgamAM peAtAnA AtmAnI ane peAtAnA mananI mastI na gumAve te ja abhyAsI. te ja vidyAvAna. prakRtinA rahasyane jANanAra mANasa unALe AvatAM akaLAtA nathI. ziyALA AvatAM phariyAda karatAM nathI; ke Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAti . 187 varSAkALa AvatAM babaDATa karato nathI. e jANe che ke A te tu RtunA khela che. ziyALAmAM TADha paDe che, paNa ghauMne kapAsa emAM ja taiyAra thAya che. varSomAM vRSTi thAya ane kIcaDa thAya paNa juvAra bAjarI emAM ja pAke che. unALAmAM taDake . paDe che paNa mIThI kerIo ane rAyaNa e RtumAM ja pAke che, tema duHkha, vipatti, viga paNa mANasane ghaDavA Ave che. ethI mANasanI kasoTI thAya che. mANasanuM hIra AvA saMyegemAM ja pragaTe che. sAcA abhyAsI duHkhane paNa kudaratanI priya bheTa mAnI hasatA mukhe enuM svAgata kare che. e samajatA hoya che ke AjanuM duHkha e mArI gaIkAlanI bhUlanuM ja pariNAma che. eka bhUlane sudhAravI hoya te bIjI navI bhUla na karavI, duHkha vakhate akasesa kare e jUnI bhUlamAM navI bhUlane umero karavA barAbara che. tune khela paNa keTalAka mANasa A vAtane vicAra karyA vinA kevaLa phariyAda ja karatA pharatA hoya che. varasAda Ave te kahe Aha! zuM varasAda che! baMdha thatA ja nathI. mArI nAkhyA." TADha paDe tyAre kaheH "zuM TADha paDe che! cAmaDAM cIrAI gayAM." tApa paDe tyAre kahe "taDake paDe che kAMI taDake! dharatI te bhaDake baLI rahI che!" Ama rodaNAM royA ja kare; paNa A te RtunA khela che, ema na samaje. tema keTalAka mANaso paNa jIvana aMge rodaNAM ja retA hoya che. keI putra mATe te kaI patnI mATe kaI dhana mATe te koI dhaMdhA mATe paNa phariyAda karyA vinA ja purUSArtha karavo joIe, ema na vicAre. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 have te jAge! AvA saMgamAM mANasane sAcI vidyA maLe te ja mANasa jIvananAM tattvone sparzI zake. ane duHkhanA tApane, paNa jIvananA ghauM pakavavAnuM sAdhana mAnI, ene satkArI zake. viSama prasaMgamAMthI paNa kAMIka bodha meLavI jIvanane ghaDI zake. ApaNuM keI svajana marI jAya che, tyAre ApaNane keTale badho zoka thAya che! ApaNuM mana duHkhanA agAdha sAgaramAM kevuM DUbI jAya che! paNa te prasaMge ApaNe svastha citte vicArIe ke A zoka zAthI AvyA? zA kAraNe Avyo? gAmamAM ATalAM marI jAya che, chatAM AMkhe eka AMsu paNa nathI AvatuM ane atyAre A AMsuone sAgara kema chalakAI gaye ? mRtyu e ja je aniSTa ane duHkhanuM kAraNa hoya to gAmamAM koI mRtyu pAme che, tyAre zoka kema ApaNane gherI vaLato nathI? mahollAmAM koI marI gayuM hovA chatAM te divase bhejanamAM miSTAna AvyuM hoya teya bhajana karatAM zoka thatuM nathI. ane pitAnuM svajana jatAM hRdaya raDe che, enuM kAraNa zuM? enuM kAraNa e che ke, ene je vyakti pratye rAga hatuM, jenA taraphathI "kAMIka maLatuM hatuM. te have baMdha thayuM che, te have maLavAnuM nathI, eTale e raDe che, paNa e kene mATe raDe che? janAra vyakti mATe nahi, paNa e vyakti taraphathI maLatuM hatuM, tene mATe. eTale ke pitAnA artha mATe raDe che ane e artha mANasane bIjI kaI vyakti taraphathI maLatuM hoya te te zoka zamI jAya che. dhIme dhIme zokamAM oTa Ave che, ane mANasa mULa Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti 189 sthitie AvI jAya che. hA, Ama chatAM sneha jevI eka pavitra ane cirasmaraNIya vastu paNa duniyAmAM che, je artha ane kAmanI nahi, cetanAnI bhUkhI che, A bhUkha eka Atma jotamAMthI janmelI che, bIjI koI vyakti pAsethI te maLatI nathI. jyAMthI e pragaTe che, tyAM ja e vilIna thAya che. eTale AvA prasaMgamAM mANasanA haiyA upara zokanI chAyA ghaNu gherI thaI jAya che. ane AvA keTalAka prasaMgamAM te mANasa kAM jJAnI ane, kAM unmatta bane; jJAnI vicAre ke mAruM priyajana eka evA pravAse upaDyuM che ke jyAM aMte mAre paNa javAnuM ja che, e pahelAM gayela che, huM pachI jaIza. ema vicArI samAdhAna meLavI le che. jyAre ajJAnIne thAya che. have zuM thaze? khela khalAsa! bAjI bagaDI gaI. mAre jIvanabhara sUravAnuM. have kayAM maLavAnA chIe? jIvana zUnya thaI gayuM. ane evA vicAramAM ajJAnatA ane unmattatA vadhatI jAya che. A baMne prasaMgomAM priyajana te baMnee gumAvela che; paNa eka samAdhAna meLave che, bIje gure che. kavi jIbrAna kahe che: "When you are sorrowful look again in your heart, and you shall see that in truth you are weeping for that which has been your delight," jyAre tamane zoka lAge tyAre vaLI tamArA hRdayamAM jeje. ane tamane jaNAze ke sAce ja tame jene mATe raDI rahyA che te tamArA harSane viSaya hato, eTale je harSa Ape e zoka Ape ja e zokane TALavAne mArga eka ja che, ane te AtmAnuM jJAna ane prakRtinuM UMDANa! Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! AtmajJAna thatAM zoka kevA haLavA thAya che enuM A eka javalata dRSTAMta tamArI sAme mUku chuM. zAkanA taLiye zAnti 190 zANI sumati bhagavAna zrI mahAvIranI vANI sAMbhaLavA gaI hatI, enA pita AtmArAma bahAra gayeA hateA. enA ane yuvAna putra taLAvamAM snAna karavA gayA hatA. sumatie vyAkhyAnamAM sAMbhaLyuM: jyAM saMyAga che, tyAM vicAga che. AtmA sivAya jagatanI pratyeka vastu vikhUTI paDe che. Aje ApaNe jenA mATe hasIe chIe, teja vastu AvatI. kAle raDAve che. Anada ane zoka eka ja trAjavAnA e pullAM che. ana'ta samAdhinA mAga ekaja che. meAhanA tyAga! A meAhanA tyAga janme che, AtmAnI ekalatAnA jJAnamAMthI.' sumatie A upadezane potAnA haiyAnI dAbaDImAM jhIlyuM. enA vicAra karatI, ene jIvanamAM vaNavA mathatI, e ghera AvI, tyAM ekAeka samAcAra maLyo : " enA nahAvA gayelA ane dIkarA DUbI maryo che. pahelA eka nahAvA paDayo, paNa e te kIcaDamAM khUMcatA jaNAyA. ene kADhavA khIjo gayA, paNa e khUMcatA chekarA khIjAne khAjhayo ane ane DUbyA." juvAnajodha e dikarA jAya teA kaI mAtAnu haiyuM zokamAM na DUbe ? sumatinA haiyAnA kaTake kaTaDhDhA thavA lAgyA. e zokanA jha'jhAvAtamAM gherAI gaI, ene mUrchA AvI, ane e dharatI para DhaLI paDI. thoDI vAre e mUrchA UtaratAM enAM haiyA para jJAnavacanA AvavA lAgyAM. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti 1lI jyAMthI AnaMda Ave che, tyAM ja zoka hoya che, ane e zokanA taLiyAmAM ja zAMti hoya che. zokane ulecI nAMkho, zAMti tyAM ja jaDaze. sumatine zoka dhIme dhIme ulecAte gaye ane e UMDI ne UMDI UtaratI gaI, jyAM jIvananI parama zAMti hatI! eNe pitAnA baMne putranA dehane pathArImAM padharAvyA; emanA para zveta vastra oDhADyuM, ane patinI pratikSA karatI e vicAramAM DUbI gaI - AtmArAme DelImAM paga mUkyo ane ene AnaMda UDI gaye, ene vAtAvaraNamAM kAMIka zokanI havA lAgI. reja e ghera Avate tyAre enI patnI hasatA mukhe enuM svAgata karatI paNa Aje te e udAsa hatI. AtmArAme pUchayuM :-"kema? Ama udAsa kema? zuM thayuM che? tuM te jANe gharamAM zokano sAgara lAvI che!" "kAMI nathI. e to pADozI sAthe jarA kalaha thaye che." zokanA bhArathI namelI pAMpaNane UMcI karatAM sumatie kahyuM. - AtmArAmane Azcarya thayuM. sumatine svabhAva e jANatA hatA. AkhuM gAma garama thAya toye enI AMkhamAM zItatAne sAgara laherAte hoya evI e zAMta hatI, ane evI ja e zANuM paNa hatI. ' AtmArAme gabharAIne pUchyuM evuM te zuM thayuM ke tAre kajiye kare paDyo" kAMI nahi. vIsa divasa para ApaNAM dinezanAM lagna hatAM, tyAre huM pADezIne tyAMthI be ratnakaMkaNa paheravA lAvI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 have to jAge hatI. Aje e mAMgavA AvyA. meM na ApyAM, eTale belaDuM thayuM, ane kalaha vaLe." sumati ATaluM dhairyapUrvaka bolI gaI paNa enA avAjamAM jarA viSAdanI chAyA hatI. "tuM ye kharI che. pArakA kaMkaNa kyAM sudhI rakhAya? ene mAlika mAgavA Ave tyAre ApI devAM ja joIe ne. tArA jevI zANI strI AvI vAta para kalaha kare te thaI rahyuM nA ? kaI jANe to ya hase evI A vAta che. jA, jA, jaladI ApI Ava." ene UbhI karatAM AtmArAme mIThe Thapake Ave. "jarA UbhA te raho. tame ApI AvavAnuM te kahe che, paNa mane e keTalAM game che! mAruM mana emAM keTaluM rame che, e tame jANe che? kevAM suMdara e ratnakaMkaNa che! ene ghATa, enI jhINI jhINI kArIgIrI, jenI joDa na jaDe! ane enAM ratno paNa kevA tejasvI che? nAtha, mane to e pAchAM ApavAnuM ja mana nathI thatuM. manamAM thAya che, rAkhI lauM. pachI je thavAnuM haze te thaze. kajiyo te kajiye !" ATaluM kahetAM kahetAM te sumatinuM hRdaya bharAI AvyuM. enI pAse jJAna hatuM, chatAM viSAda kAMI ocho na hato! paNa Aje tane thayuM che zuM? tuM pAgala te nathI thaIne! are, tuM A zuM bolI rahI che? je vastu pArakI che te.keTalA divasa rakhAya? enA para mamatA karavI, ene pitAnI mAnavI ane "mArI' kahI zo kare e ajJAnatA nahi to bIjuM zuM che? pArakI vastu to jema vahelI apAya tema sAruM." zikhAmaNa ApatAM AtmArAme kahyuM. sumati UbhI thaI. eNe patine hAtha jhAlya, ene Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 Atma jAgRti hAtha dhrujato hato. ene tammara AvI rahyAM hatAM. enI chAtI para bhAra hato. paNa "zramaNa bhagavAna mahAvIranA jJAnanA bola enA AtmAne AzvAsana ApI rahyA hatA. e patine aMdara derI gaI phUla jevAM pitAnA be bALakanA mRtadeha para oDhADeluM zveta vastra eNe UMcakI lIdhuM. ane jJAnanA prakAzathI prabuddha banelI sumatie kahyuM : " nAtha! A ApaNAM be ratnakaMkaNa, eka soLa varSanuM, bIjuM vIsa varSanuM. Aja sudhI ApaNe emane rAkhyAM; sAcavyAM, paNa Aje emane samaya pUro thayo. ane emaNe emane mArga lIdho. ApaNe emanA na hatA; e ApaNuM na hatA. thaDA samaya mATe ApaNane e maLyA hatA. have emane nisarganA khoLAmAM zAMtipUrvaka dharavA e ApaNuM kartavya che. enI pAchaLa zeka ane rudana karavAM vyartha che, gayelI vastu AMsuthI paNa pAchI maLatI nathI. maunanI zAMtimAM ApaNe emane vidAya ApIe." . AtmArAma te A joI tyAM Dhagale thaI gaye. thoDI kSaNa mATe tyAM gaMbhIra stabdhatA chavAI gaI. gharamAM, havAmAM, vAtAvaraNamAM, badheja stabdhatAM hatI. aMte e pitAnI AMkhamAM AMsunuM pUra dhasI AvyuM. eNe AMsunA paDadAmAMthI joyuM te sumatinI AMkhamAM paNa be metI jevAM Asu hatAM; paNa ene para jIvananI UMDI samajaNanAM ujajavaLa kiraNe prakAzIrahyAM hatAM. zraddhAnI taka - A prasaMga parathI samajI zakAya che, ke AtmAnI jAgRti zuM kAma kare che! jeno AtmA jAgRta che te ja zeka para, meha 13 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 have to jAge! para, vijaya meLave che. paNa je jIvanamAM hAre che, mujhAya che, tenuM kAraNa AtmajJAnane abhAva che, ane tethI ja vipatti ke aMtarAya AvatAM e thaMbhI jAya che. gabharAI jAya che ane dhyeyamAMthI vicalita thaIbIjA mArga bhaNI vaLe che. paNa je mANasa aMtarapreraNAthI prerAIne kArya kare che, jIvanane samajIne jIve che, e game tevA viparita saMjogomAM paNa jenA para pUrNa vizvAsa rAkhyo hoya e sAthI sAthe choDIne cAlyo jAya, evA saMjogomAM paNa-vairyane khoyA vinA, bhaya rAkhyA vinA, AgaLa vadhye ja jAya che. AtmajJAnI, lekonA abhiprAyanA AdhAre nahi, paNa pitAnA AtmAnA abhiprAyanA AdhAre AgaLa vadhe che e te kahe che: "lekone hasavuM hoya te hasavA de, bakavuM hoya te bakavA de; paNa mAre patha aphara che." ene pitAnA pratyeka pagalAmAM zraddhA hoya che. ene pitAnI pratyeka kriyAmAM niSThA hoya che, ane pote svIkArela dhyeya pAchaLa samarpita thavAno enAmAM adamya utsAha hoya che. AvI vyakti mATe kahI zakAya ke : In the long run he shall be happy & prosperous. paNa je mANasa kArya kare che, paNa enA pariNAmanI javAbadArI letAM gabharAya che, e saphaLa kema thAya? ene phUla joIe che, paNa kAMTA nathI khAvA ane kAMTA vAge che tyAre ene dUra karavA mATe e jyAM tyAM prArthanA karato phare che. sahanazIlatA ane sAdhanA vinA siddhi nathI, e vAtane jANe mAnavI kSaNabhara bhUlI jAya che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti 195 sekeTisa prArthanA karatAM kahete bhagavAna huM ekaja mAguM chuM. agya vastu huM mAruM te paNa tuM ApIza nahi, ane yaMgya vastu huM na mAguM te paNa tuM Apaje ja. mANasa je A rIte vicAre te ene duHkhamAMya sukha lAge, ene thAya ke gumaDuM pAkayuM che, te enuM oparezana operation anivArya che. vedanA veThayA vinA darda kema maTe? vedanAne veThayA vinA vipatti kema TaLe? ' zrI zreNuka narakamAM paNa mAnasika zAMti anubhave che dehane vedanA thaI rahI che, zarIramAM Aga che, paNa AtmAmAM zItaLatA che, kAraNa ke e samaje che ke jeNe karyA che te bhagave che. A dehe bIjAne duHkha dIdhAM che, te Aje ene duHkha maLe che, eNe bIjAne bALyA che, te Aje e pite baLe che. emAM mAre zuM? AtmA, e dehathI nyAro che. khIMTIe keTa TAMge hAya, e saLagI uThe, baLIne khAkha thaI jAya te enA mAlikane nukazAna thAya, paNa e dAjhe te nahi ne? kAraNa ke deha keTathI bhinna che. tema AtmA paNa dehathI bhinna che. paNa Aje ajJAnane lIdhe AtmAne prakAza A dehathI DhaMkAI gaye che. * kALanA vikarALa paMjAmAM dhvaMsa thatI vastuone joIne zekasapIara kahe che - Ruin hath taught me thus to ruminate. That time will come and take my Love away. This thought is as a death which can not choose. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 have to jAge! But weep to have that which it fears to lose. vinAze mane A rIte vicAra karatAM zIkhavyuM che ke kALa Avaze ne mArI priyatamAne paNa mArAthI dUra laI jaze. A vicAra eka mRtyu samAna che, ke jene mATe rudana sivAya bIjo koI mArga nathI. kAraNa ke je vastu teNe prApta karI che tene gumAvavAne tene sadA bhaya rahe che. arpaNane Ataza . prakRti ane mAnava hRdayanI mahattAne gAnAro A mahAkavi paNa ahiM ke gamagIna che! AvI gamagInImAM zAMti keNa Ape? araNya jevI ekalatAmAM AzvAsana koNa Ape? mANasa samyagadarzana dvArA jIvanane AvA duHkhada prasaMgane paNa eka judI ja daSTithI eka judA ja bhAvathI-AvakArI zake. mane yAda che. AjathI lagabhaga paMdara varSa pahelAM eka vAra ame mitre nAsika paryaTana mATe gayelA, tyAM rastAmAM regiSTa dazAmAM eka sAdhu beThe hato. tenA zarIra paranAM gumaDAM para kIDA khadabadatA hatA. kIDA eTalA badhA hatA ke gumaDAmAMthI gabaDIne nIce paDe. paNa pele sAdhu bahu jabaro ! nIce gabaDelA e kIDAne uMcakIne gumaDA para mUktAM kahe "are, bAhara kahAM jAtA hai? baiTha Idhara, bAhara bhUkhA mara jAyagA. AvI rIte gumaDAM khadabade che, chatAM e masta che. enI mastInuM kAraNa e ja ke dukhane svecchApUrvaka svIkAravAnuM enI pAse AtmAnuM darzana che. bhagatasiMhane phAMsIe caDAvatAM pahelAM mAphI mAgavA samajAvyA. paNa eNe te dezAbhimAnanI mastImAM eka ja Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane te raDAne mANasamAM kara jaDaze. A Atma jAgRti 197 kahyuM "kaI paNa dezane nAgarika pitAnA dezanI AjhAdI mATe je kare che te ja meM mArA deza mATe karyuM che, ane te barAbara che." ema kahI phAMsInA doraDAne paNa phUlanI mALA gaNIne e bheTI paDyA. AvI phanAgIrI ane AvI khumArI mANasamAM kayAre Ave ? keI paNa udAtta hatu mATe mANasa nirNaya kare che, tyAre ja enAmAM arpaNa A Ataza pragaTe che. A mastI, A Ataza, rUpiyAthI sattAthI nathI maLatuM, paNa AtmAnI pramANika niSThAmAMthI pragaTe che, ane te prasaMge mRtyune paNa eka prakArane AnaMda mANI zakAya che. mALe cheDI anaMta gaganamAM uDatA paMkhI je. ' mAnavI ane mALe AtmapaMkhI ! tuM gaganavihArI che, anaMta AkAzamAM uDanAra tuM mukta paMkhI che. mALAmAM tuM vase che paNa mALe e tuM nathI. mALe tArAthI bhinna che. tuM tArA mALAne svaccha ane suMdara rAkhaje. kAMTA-jhAMkharAM lAvIne tArA mALAmAM na bharatA. nahi te avasare tuM ja emAM bharAI jaIza. uDavA dhArIza tyAre nahi uDI zake. ane tArA mALAnAM dvAra paNa moTAM rAkhaje ke jethI uDatI vakhate tArI pAMkhone Ija na thAya. " mANaso iMTa cUnAthI ghara bAMdhe che. paMkhIo mALe ghAsathI bAMdhe che-dehane rahevAne mALe IMTa, cUnAne mATIthI baMdhAya. paNa re, ApaNA AtmAno mALe kyo? A deha e AtmAne maLe che. paMkhI jema mALAne mUkIne UDe che. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 have te jage ! ane mANasa baMgalAne choDIne bahAra viharavA jAya che, tema AtmA A dehane choDIne paralokanA pravAse upaDe che. A paMkhIne mAthe sAthe nathI Avato. mANasane baMgale sAthe nathI AvatuM, tema AtmAne A deha sAthe nathI ja, chatAM paMkhIne ane mANasane kevI mamatA che? eka bhAIne pUchyuM "A baMgale kone che?" eNe pitAnI chAtI para hAtha mUktAM garvathI kahyuM: mAre che. A5 jetA nathI ? baMgalA para mAruM ja nAma che !" ema kahI eNe takatI sAme AMgaLI cIMdhI. paNa A bheLA jIvane vicAra paNa nathI Avato ke A kyAM tAre che? tArA dAdA mUkIne gayA, bApA ya mUkIne gayA, ane have thoDA divasamAM tuM ya mUkIne javAne. tArA sagA dikarA paNa tAre agnisaMskAra A baMgalAnA kaMpAunDamAM nahi karavA de. tane te UMcakrIne jamAlapura bheLe karaze! chatAM makAna joI malakAya che, ane kahe che, "A mAre baMgalo che!" AvI mamatAvALA mANaso karatAM te paMkhI sArAM ke samaya Ave, Asakti rAkhyA vinA mALo mUkIne UDI jAya. mANasa potAnA mALA mATe keTalI musIbata uThAve che? kakaDA jamIna mATe kevAM verajhera bAMdhe che? mALAnI ciMtAmAM vidAya veLAe ApaNe AtmapaMkhI ja aTavAI jAya che. mANasa jAge to ciMtA bhAge. mANasane khyAla Ave joIe ke enA dehamAM kaI mahAna vase che, Izvara vase che, paramAtmA vAsa kare che. A vicAra Ave te mANasa kevo nirbhaya rahe? enA meM para abhayanuM kevuM teja camakatuM hoya? atyAre mANasanI evI sthiti che ke eka pradhAna sAthe Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti 19 vAta karavI hoya teya enA hAtha dhruje, ane jIbhane loco vaLI jAya. joke Avo mANasa paNa potAnA nekara AgaLa ke potAnA Azrita AgaLa te dama mAratA hoya che, paNa ethI kAMI tejasvitA AvI gaI ema na kahevAya. mANasane pichAnavAnI rIta e sabhyatA che. je sabhyatAthI eka pradhAna sAthe varte, e ja sabhyatAthI tamArA nekara sAthe paNa varte, ane je gaurava tamArA mANase AgaLa batAve e ja gaurava eka pradhAna sAthe paNa rAkho. valasADanA sTezane eka yuropiyana pharsTa kalAsane Akho Dabo rekIne beThe hatuM, je koIe DabbAmAM besavA Ave tenI sAme e ghUrakI pUche: Who are you? tame keNa cho? yuropiyanano A prazna sAMbhaLatAM ja AvanAra bhAge. evAmAM eka AtmagauravavAna yuvAna Avyo. eNe bAraNuM ughADayuM. tyAM pele gharaka: Who are you? yuvAne zAMtithI kahyuM: I am your father- huM tAro bApa chuM. pelo yuropiyana khuza thaI gaye . eNe kahyuM : Come in. pilA yuvAnane pitAnI pAse besADatAM eNe kahyuMH tamArA jevA gauravavALA ane nirbhaya mitranI mAre jarUra hatI, kAraNa ke bIkaNa, nirmAlya ane DarapokanI sAthe besavAmAM paNa pApa che. kAyaranI maitrI nakAmI, ethI saMskAra na Ave, saMyama paNa na Ave, ane pratiSThA paNa na maLe. . sobata uttamanI joIe.ApaNAthI adhika guNasaMpanna mANasanI sobata karIe to enA guNa ApaNAmAM Ave ane adhamanI sebata karIe te ApaNuM guNa jAya; ane enI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2oo have te jAge! adhamatA ApaNAmAM Ave. saDelA pAna sAthe mUkelAM sArAM pAna paNa saDe che, ane e tAjA pAnane paNa DAgha lagADe che. ApaNuM AtmAnI paNa eja dazA che, viSayavAsanA, ane vRttionA saMgathIe pitAnuM svarUpa,pitAnI zakti ane . pitAne prakAza bhUlI gayo che. siMha ane gheTAM eka siMhaNanuM bacyuM hatuM. enI mA ene janma ApI tarata maraNa pAmI. mAvihoNuM A siMhabALane eka bharavADa UMcakI lAvyA. ane pitAnAM gheTAMnI sAthe ene paNa vADAmAM pU. dUdha para e moTuM thavA lAgyuM, gheTAM-bakarAM jaMgalamAM caravA jAya, tyAre A paNa emanI sAthe jAya. e badhAnI sAthe evuM te haLI gayuM ke potAne paNa, teomAMnuM eka mAne, ane beM beM kare. bharavADa sisakArA kare tyAre gheTAM sAthe te paNa bharavADa pAchaLa doDe. siMhaNanuM paDakhuM sevyuM hota, mukta jaMgalamAM ucharyuM hota, ane siMhaNanA dUdhane pAmyuM hota te e garjanA karI svataMtra rIte vanavihAra karI zakata, paNa A te gheTAM sAthe rameluM. AmAM zaurya ke zakti kema pragaTe? eka vAra saritAkinAre A gheTAM pANI pI rahyAM hatAM, tyAre parvatanI guphAmAMthI kaI siMha bahAra AvyuM. ane parvatanI Toca para AvI ene garjanA karI, trADa sAMbhaLI gheTAM ne bharavADa te jIva laInAThAM. A siMhabALa paNa deDayuM; eNe deDatAM deDatAM pAchuM vALIne joyuM, tyAM baMnenI AMkha maLI. Toca para rahelA siMhane thayuM ke A te mAro Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Atma jAgRti 201 jAta bhAI che. siMha gheTAnA ToLAmAM kema? A mArAthI kema Dare che? eNe garjanA karI kahyuM : "vicAra kara. deDa nahi. ApaNe eka ja kuLanA chIe. tAre mArAthI DaravAnuM nA hoya te paNa mArI jema garjanA karI zake, trADa nAMkhI zake, pUchaDuM pachADI zake, ane mukta rIte A jaMgalamAM viharI zake; je tuM tane oLakhe te !" A paNa ema kAMI e mAne? varSothI ghara karIne beThelI vAta eka kSaNamAM kAMI nIkaLI jAya ? e to nAhu ane gheTAMnA TeLA bheguM thaI gayuM. paNa pelA siMhanA chellA zabdanAM paDaghA enA magajamAM ramavA lAgyA "tuM tane oLakha. garjanA karavA prayatna karI je." A zabdo enA manamAMthI kemeya khase nahi, eNe avAja karavA prayatna Adaryo, paNa meM beM avAja nIkaLe. ghaNA kALanA gheTAnA sahavAsathI e pitAne avAja paNa I beThuM hatuM. - eka sAMje saritA kinAre e siMhabALa pANI pIvA gayuM, tyAre teNe potAnuM pratibiMba pANImAM joyuM, te potAnuM zarIra A gheTAM jevuM nahi, paNa pelA siMha jevuM lAgyuM. have ene siMhanA zabdomAM vizvAsa beThe. eNe prayatna Adaryo. eka vAra-be vAra-traNa vAra, ane enA avAjamAM raNake A . gheTAM bhaDakyAM. bhAgavA lAgyAM, siMhamAM AtmavizvAsa pragaTo. eNe jarA jora karyuM. tyAM bharavADa ane gheTAMnA kALajAM phADI nAkhe evI garjanA enA avAjamAMthI pragaTI. bharavADa ne gheTAM have UbhAM rahe? siMhe pitAnA svarUpane oLakhyuM, te te vanarAja thaye. mukta thaye. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 have te jAge! tame paNa tamArA svarUpane oLakhe jIvananA unnata zikhara para caDhI garjanA kare. siMhavRtti keLave, tamArI AsapAsa ghere ghAlIne beThela vAsanAnAM bakarAM bhAgavA mAMDaze, tamArI trADa sAMbhaLI lAlasA te jIva laIdeze Aja sudhI idrinA sahavAsamAM rahIne AtmA pitAnuM svarUpa, pitAnI zakti, pitAne zAzvata prakAza badhuM ja bhUlI gayuM che, ane indriyanI preraNAthI vAsanA pAchaLa paravaza banIne deDe che, ene jagADe. jIvanadraSTAo ApaNane saMbaMdhe che. jAgo ane juo, tame koNa che? tamArAmAM kevI adamya zakti chupAyelI che ! tame dhAre te karI zake, je duniyAmAM mahAna thayA te tamArAmAMnA eka hatA. bhagavAna zrI neminAthane zrI kRSNa pUchayuM tyAre, ane bhagavAna zrI mahAvIrane magadhapati zreNike pUchyuM tyAre, emaNe A ja uttara ApyuM hatuM; tamAre AtmA paNa mArA jevo ja che, ane mArA jevuM ja sthAna tamane maLavAnuM che, paNa Aja tamAro AtmA karmone AdhIna che, eTalI ja bhinnatA che. karmanA ane vRttionA kSaye ApaNe samAna chIe-siddha-buddha-mukta. baMdhuo, A pravacanane upasaMhAra karatAM eka ja vAta have kahevAnI che. tame tamArI iMdriye, tamArA manane, tamArI yauvanavaMtI zaktione ane tamArI buddhine e rIte upayoga kare che ke jethI tamAre AtmA Aja jyAM che, tyAMthI AvatIkAle eka kadama AgaLa hoya, ane tamArA pratyeka nava prabhAtamAM Atma jAgRti bharI pragati hoya! Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA [11] jIvana zikSaNa mAtA vairI pitA zatruH; yena bAlo na pAThayate / na zobhate sabhAmadhye, haMsamadhye bako yathA // jeNe pitAnA saMtAnane jIvana zikSaNa ApyuM nathI, te mAtA vairI che, ane pitA zatru che. hasanI sabhAmAM jema kAgaDe zobhato nathI, tema jIvana zikSaNane nahi pAmela saMtAna paNa evI sabhAmAM zobhatuM nathI. pravacanane prAraMbha huM eka prasaMga kathAthI karIza. thoDAM varSo pahelAnI vAta che. eka vRddha rastAnI eka bAju be ropI rahyo hato. tyAM thaIne be sanyAsI pasAra thayA. emaNe joyuM ke poNoso varSano vRddha vRkSa repI rahyo che. emane hasavuM AvyuM. emaNe kahyuM, "DosA, tamane A zI mAyA lAgI che? Aja vAvo cho te vRkSa Ugaze kayAre ane enA phaLa tame khAzo kyAre ? " Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 have te jAge! vRddha namaNuM hasIne je uttara Ape, te te hadayamAM sadA katarI rAkhavA jevo che. "bhAI, mArganI banne bAjue UbhelAM vRkSe ApaNA pUrvajoe vAvyAM, te enI chAyA ane enA phaLano lAbha ApaNane maLe. have Aje ApaNe vAvIne jaIzuM te ene lAbha AvatI kAlanI peDhIne maLaze. ApaNe gaI kAla pAsethI kAMIka lIdhuM hoya, te AvatI kAlane ApaNe kAMIka ApavuM joIe. Ama karavuM e mAyA nathI, paNa mAnavatA che." A prasaMga AjanA prasaMgane anurUpa che. samAjane ApaNuM upara ghaNe upakAra che. ApaNe je keLavaNI lIdhI che, tenI pAchaLa keTalAya vRddhone zrama che, AtmatyAga che. huM jyAre vRddhone jouM chuM, tyAre AMbe. vAvanAra vRddha mane yAda Ave che. - Aje keLavaNI pAmelA, keLavAyelA A kAryanI pAchaLa bhega ApanArAone vicAra karI pite bhega na Ape to keLavaNuM nahi lAje ? A ImAratane AdhAra ene raMga--regAnathI nathI, paNa enA pAyAmAM pUrAyelA patharA, cUnA ane iMTathI che. ImAratanI majabutAI jema pAyAne AbhArI che, tema ApaNuM unnati, Aja sudhI A pravRtti pAchaLa jeNe bhega Ape che, tene AbhArI che. A ropanAra tenA phaLanI AzA vinA tenI bhAvI peDhInA bhalA mATe vAve che, tema ApaNe paNa bhAvi peDhInA bhalA mATe kAMIka karavuM joIe te ja samAja utkarSane mArge AgaLa vadhe. eka tane prakAza bIjAne ApatAM Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ro. jIvana zikSaNa javuM. ke jethI e tanI paraMparA akhaMDa rahe. Aje huM joI rahyo chuM, ke jJAtimAM ja nahi, paNa samAja,deza ke rAjyamAM-jyAM juo tyAM vRddho yuvAnanI adAthI kAma karI rahyA che. paM. javAharalAlajI ane zrI. vinobAjI yuvAnane zaramAve evA jussAthI AgaLa vadhI rahyA che. yuvAnee emAMthI protsAhana meLavavuM joIe, e ja rIte jJAnanI parabamAMthI jeNe lAbha lIdhe haya, teNe A kAryane AgaLa vadhAravA pitAne hiso ApatA AgaLa vadhavuM joIe. enuM nAma ja sAce vAraso che. siMha joIe, gheTAM nahi! leke AjanI keLavaNIne vakhoDe che, vidyApIThane bhAMDe che, paNa kharI rIte e keLavaNI kharAba nathI, paNa emAM peThelA dUSaNoe A paristhiti UbhI karI che. A dUSaNane TALavA yuvAnoe kammara kasavI joIe, saMskAra ane saMyamanuM havAmAna UbhuM karavuM joIe. : cAritra e amAruM jIvana che, AzA e amAro prANa che, ane jIvananI svacchatA e amAruM sarvasva che, ema jayAre vidyArthIone lAgaze, tyAre leke keLavaNIne vakhANaze, ane Aje je keLavaNI vakheDAya che, te prazaMsAne pAtra banaze. - ATalA ATalA varSothI tame A pravRtti calAvo cho; paNa prathama kakSAe Ave evA keTalA taiyAra thayA? jenuM nAma AMgaLIne Terave AvatuM hoya evo eka paNa taiyAra na thayo hoya, to vicAravuM ghaTe ke ApaNe tyAM siMha taiyAra thayAM che ke gheTAM? Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tA jAgA ! prAcIna bhAratanI puNyatItha jevI takSazilA, nAla'dA ane valabhInI vidyApIThanuM smaraNa karatAM ApaNuM hRdaya gauravathI chalakAI jAya che. jJAnanA puMja ane tejanA phuvArA jevA cAritravAna vidyArthI ethI ApaNA deza, ApaNA dhama, ApaNA samAja ane ApaNA itihAsa UjaLA che. cInanA mahAyAtrI yenazAMga jevAne emanA ullekha, peAtAnI smRti noMdhamAM karavA paDyo che. 206 * AjanA keTalAka yuvAne teA vALa, kapaDAM ane bUTanI TApaTIpathI ja UMcA nathI AvatA. AvA yuvAne paNa prathama kakSAe te| AvatA ja heAya che. paNa zAmAM ? sinemA ane nATakanA naTa--naTIonI pasaMdagI karavAmAM! Ama kahIne huM mArA yuvAna mitrAne utArI nathI pADatAM; huM te emane jAgRta karavA mAguM chuM, cetavavA mAguM chuM. AvatI kAla upara mane pUrNa vizvAsa ane AzA che; kAraNa ke A yugamAM paNa Atmaapa Nu ane saMyamathI zobhatA keTalAe bhaNelA ApaNI najara samakSa che, je ApaNI zraddhA ane AzAnA pratIka che. huM tA eTaluM ja kahuM chuM ke SAne dUra karI keLavaNIne niSkalakita banAve. jJAtivAdamAM keTalAya dUSaNA ane durguNA peThA che, jenA itihAsa lAMkhe che. chatAM enA phAyadA paNa eTalA ja che. dUSaNAne dUra karI, ApaNe e dvArA lAbha uThAvavAne che. Aje vidyArthI Ane cha mAsanI phInI ATalI moTI rakamo apAya che, ane vidyArthI Ane adhyayanamAM je sahAyatA maLe che te jJAtinI saMsthAne AbhArI che. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana zikSaNa 207 huM teDavA karatAM joDavAmAM mAnanAre chuM, eTale je che, temAMthI sAruM levAnuM che, ane kharAbane choDavAnuM che. tame jagatane sudhAravA mAge che ? bhale sudhAre paNa tame jyAM che tyAMthI zarUAta kare. tame tamArA gherathI kacare kADhavAnI zarUAta karo. gharane vALI, kacare ghara bahAra laI jAo. pachI zerIno kacaro gAma bahAra laI jAo, ane gAmane kacare deza bahAra laI jAo.dezane kacare duniyAnI bahAra laI jAo, ane aMte ene dariyAmAM pheMkI de. paNa Aje te duniyA vAmamArge cAle che, UMdhe mArge cAle che. mane yAda che ke dezamAM laData cAlatI hatI tyAre keTalAe yuvAne hAthamAM jhADu laI Akho bajAra vALI AvatA paNa enI mA mAMdI hoya ane gharanuM AMgaNuM vALavAnuM hoya te nA kahI cAlavA mAMDatA. te vakhate sevA jANe phezana hatI. - AvA mANase duniyAne kacare vALavA nIkaLe? e kacaro pitAnA dezamAM lAve, dezane pitAnA gAmamAM, gAmane pitAnA mahollAmAM ane mahollAne pitAnA gharamAM lAve. AnuM nAma ja vAma-mArga ? huM te kahuM chuM ke pahelAM tamArI jAtane sudhAre. pachI ghara ane jJAtine sudhAra; e rIte cAre bAjuthI sudhAre Avaze te ApaNe dharma, samAja ane deza jarUra mahAna ane baLavAna banaze. AjanI keLavaNI jIvanane mArgadarzaka tyAre ja bane ke jyAre e keLavaNIne dharmanuM mArgadarzana heya. keLavaNIkAre e dharmane Aghe mUkyo che. AvA saMjogomAM yuvAnomAM dharmanuM teja Ave kyAMthI? eTale have A kAma jJAtioe ane Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 have te jAge! samAje upADI levAnuM che, ane dharmanuM havAmAna UbhuM karavAnuM che. eka rIte sudharelI vyakti aneka rIte upayogI thaze. kAraNa ke eka ja mANasane jIvananAM keTalAM aMge che? dharmanI daSTie dhArmika che, jJAtinI daSTie jJAtijana che, samAjanI daSTie sAmAjika che, dezanI daSTie rASTrIya che ane jIvananI daSTie vyakti che. A rIte kaI paNa jJAtino eka sarakArI ane saMyamI mANasa dharma, samAja,deza ane jIvanane gauravarUpa thaI paDe che, ane enI saMskArachAyA samagra vartula upara paDe che. paNa Aje ApaNI AsapAsanI havAmAM amaratvanI bhAvane kyAM che? e bhAvanA sAcA dhArmika zikSaNathI lAvI zakAya. AdhyAtmika vicAra vinA e amaratvane khyAla keNa Ape? AdhyAtmika jJAna je jIvananI asmitA pragaTAvI zake, eTale dunyavI jJAna sAthe AdhyAtmika jJAna paNa maLo ema ApaNe IcchIe. hamaNAM eka bhAI belyAH "dAna denArA ghaNA che, paNa levA janAra nathI." A vAkya zeThazrI kasturabhAIe thoDA divasa pahelAM uccAyuM hatuM. emane anubhava sAce che, paNa sAthe sAthe e paNa sAcuM che ke jevAM tevAM takalAdI kAryo UbhAM karavAthI pisA nathI maLatA. kArya sAcuM joIe, nakakara joIe, ane e kAryanI pAchaLa kArya karanAra sAco AtmA joIe. AtmA sAcA haze te sahAyatA eka nahi te bIjethI paNa maLI raheze. kArya kadI nahi aTake. A prasaMge je eka vAta yAda Ave che te e che ke keTalAka lakSmInaMdane pitAnA paisAne vilAsane mArge vAparI rahyA Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana zikSaNa, 209 che jenA pApe samAjanI saMskAritAne dhvasa thaI rahyo che. paiso sAre mAna vaparAya ane kharAba mArge vaparAya, vilAsane mArge kharacAya to jANaje kerae anyAya ane mAnavazoSaNamAMthI Avela che, ane e jenI pAse hoya tene vinAza karyA vagara nahi rahe. tame joyuM ne, ke rAjAonAM rAjya gayAM; te A beTI rIte Avate ane beTI rIte jAto paiso kevI rIte Takaze? A sivAya ahIM smazAnanI sAme ja InkamaTekasa oNphisa che e sUcave che ke duniyAmAM vAparIne Ave. sArA kAmamAM nahi vApare te Death Duty ahIM bharavI paDaze, jamAne kevo AvyuM mANasa zAMtithI marI paNa na zake ! maratI vakhate Tekasa ane maryA pachI paNa Tekasa! po hAthe na vAparavAnuM A pariNAma! - baMgALamAM bhAratendra harizcaMdra nAmanA eka dhanapati thaI gayA. e udAratApUrvaka pise vAparatA. emanA svajane ane mitroe kahyuM "tame paisAne pANInI jema jema vAparo che?" emaNe hasIne uttara ApyuM "A saMpatti mArA bApane ane mArA dAdAne khAI gaI. mane paNa e khAvA mAgatI hatI. paNa meM vicAryuM ke e mane khAI jAya te pahelAM huM ja ene khAI jAuM.' huM paNa Apane e ja salAha ApuM, ke e tamane khAI jAya e pahelAM tame ene khAI jAo. ane ema karavAthI tame eka sAmAnya saMpattinA bIjamAMthI mahAna saMpattinA amara vRkSane UbhuM karaze ke jene kALa paNa nahi khAI zake. - A sivAya mAre Apane khAsa vAta kahevAnI che ke 14. Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 have to jAge! E AvAM kAryomAM meTAmAM moTuM bhayasthAna te meTAInuM che. eka mANasa kAma kare tyAre bIje vicAre ke e mane kyAM pUchIne kare che? karavA de ene ! huM paNa jouM chuM ke e kevI rIte kare che? ema vicArI kAma karanArane sahAyatA ApavAne badale ene teDavA prayatna kare; kAM enA kAmamAM aMtarAya nAkhe, ane e rIte potAnI mahattA batAve. paNa yAda rAkhajo ke kSaNabharanI mANasanI ahamanI tucchatAthI mANasane vikAsa nathI thatuM, paNa vinAza thAya che. ekabIjAnA pUraka bane, ekabIjAne Teke Ape, ane ekabIjAne AgaLa vadhAre. jyAM saMpa che; tyAM jaMpa che. Unity is Strength eka tAMtaNe hoya te tUTI jAya; paNa tAMtaNAne samudAya hoya te deraDuM bane, ane te hAthIne paNa bAMdhI zake. eka IMTa hoya te tUTI-phUTI jAya, paNa iMTe samudAyamAM goThavAya to bhavya makAna bane, ane hajArone Azraya ApI zake. UnanA eka derAthI zarIra DhaMkAtuM nathI; paNa eka bIjAmAM gUMthAya che tyAre te vastra bane che, ane mAnavIne DhAMke che. ziziramAM paNa hUMpha Ape che. Apa sau paNa AvI jAhera pravRttiomAM ekabIjAnI truTIo dhyAnamAM na letAM guNone dhyAnamAM laI saMpathI, sahakArathI kArya karazo, te jarUra pragati sAdhazo, aMte Apa saune eka ja kahevAnuM che ke attaranuM pUmaDuM jema vAtAvaraNane suvAsathI bhare che, tema Apa paNa ApanA jIvanane satkAryonI suvAsathI bhare! evI zubhecchA. Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra - - - ---- , - . J * [12] gaupUjA [13-3-54nA divase, muMbaI rAjya gauzALA pAMjarApiLa saMghanA trIjA adhivezane gauzALA pradarzana prasaMge hajAronI mAnava medanI samakSa vaDedarAnA nyAyamaMdiramAM ApeluM bhASaNa. ] bahene ane bhAIe ! gesaMvardhanane prANurakSAnA kAryamAM jIvana arpaNa karanArA mahAnubhAve A viSayamAM mArI pahelAM ghaNuM ghaNuM kahI gayA che, chatAM sau bhAIone Agraha che ke mAre paNa kaMIka kahevuM, te huM ApanI AgaLa mArI vyathA varNavIza. - AryAvartAnA mANaso gAyanI pUjA kare che, enA kapALe kumakumane cAMllo kare che, enuM pUchaDuM Akhe lagADe che, paNa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 212 have te jAge! eja gAya pitAnuM peTa ukaraDe bhare che. galIe galIe bhamI, eMThavADa khAI pitAne udaranirvAha kare che! A gaupUjA kaI jAtanI? dUdha pIvuM che, paNa sevA karavI nathI. gAya dUdha ApatI baMdha thAya ke jAya kesAIkhAne ! huM pUchuM chuM ke mAnuM dUdha pInAra, enAthI pitAnA zarIrane poSanAra, enA vaDe sazakta banavAra ane enAthI jIvana meLavanAra, e ja mAtAnI upekSA karanArane Apa sapUta kaheze ke kapUta? ene uttama kahezo ke adhama? : tevI ja rIte gAyanuM dUdha pInAra, ane vasUkI jatAM enI upekSA karanAra, ene kasAIkhAne mokalanAra e ke kahevAya? gAya-nirdoSa prANIo-Aje kasAIkhAnAmAM kapAI rahyAM che, gomAMsa chaDecoka vecAI rahyuM che. zuM A ApaNuM AjhAdI? e nirdoSa pazuonI vedanA bharI AMkhe sAme te juo! emanI mUkavedanA koNa sAMbhaLe tema che.! vAto kare kaMI ja nahi vaLe. pratijJA kare. ghera ghera eka eka peTI rAkho. savAre UThI e peTImAM kaMIka nAkhIne pachI nitya kAryo karavA joIe, bhale, eka paise nAMkho. paNa sau A niyama pALe te bAra mahine keTalI moTI rakama bhegI thAya ! e rakama AvI pAMjarApoLane aMjalirUpe, ayyarUpe arpo. e ja sAcuM gaupUjana che! emane kasAIkhAne jatI aTakAvavI e ja sAcI pUjA che! ghaNA kahe che. gAyanA pUchaDAmAM tetrIsa kareDa devatA che. eno artha zo? tetrIsa karoDa devatA eTale tetrIsa karoDa mAnava. dUdha, chAza, ghIthI e tetrIsa kareDa mAnavane piSe che. pazudhana para mANasanAM jIvanane AdhAra che. eTale gaurakSAne ke lAkSaNika artha IndriyarakSA thAya che. gaupAlana eTale Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaupUjA 213 indriyapAlana, kAraNa ke gAyanA gorasathI indriyA Azakta ane sateja rahe che. paNa eTalu gaupAlana karIne ja aTakI javAnuM nathI. mAnavadhama ethIye AgaLa jAya che. gAyAne pALavI ane bIjA prANIone katalakhAne javA devAM e te svAdhama thayeA. gAya dUdha Ape che, eTale ene pASavI, ane bIjA prANIe upayeAgI nathI, eTale enA pratye upekSA karavI. e mAnavane zobhe kharuM? svAmAM dAnavatA che, paramArathamAM mAnavatA che. mAnavadharma nA upAsakaabrAhamalikana atyAre mane yAda Aveche. e amerikAnA pramukha hatA. eka vakhata e pArlAmenTamAM jaI rahyA hatA. gADI jhaDapathI jaI rahI hatI. emanI najara kIcaDamAM khUMcI gayelA eka Dukkara para paDI. e kIcaDamAM taraphaDI rahyu hatuM, cIseA pADI rahyuM hatuM. likane gADI UbhI rAkhI, Dukkara tarapha doTa mUkI, kIcaDamAM khUMcI gayelA e nirAdhAra pazune eNe ajaba rIte ugArI lIdhuM ! paNa ane sUTa kIcaDamAM kharaDAI gayA. pharI ghera jaI kapaDAM badalavA jeTalA samaya nahotA. pArlAmenTanA samaya thaI gayA hatA. ane samayanI niyamitatA mATe teA li'kana prasiddha hatA. e sIdheA sabhAgRhamAM ALye, sabhyAe gADIvAnane pUchyuM : pramukhanAM kapaDAM Ama kIcaDamAM kayAM kharaDAyAM ? gADIvAnanI vAta sAMbhaLI sau Azcaya pAmI gayA. vAha ! AveA dayALu ! adhA maLIne liMkanane mAna ApatAM kahevA lAgyAM : Apa kharekhara dayALu che. Apane dhanyavAda che. Ape DukkaranA uddhAra karyAM....!' paNa praza'sakAne adhavaccethI aTakAvI likane ApelA 6 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 have te jAge! uttara haiyAmAM kerI rAkhavA jevo cheH "basa, basa, vyartha mArI prazaMsA na karaze. meM koInAya para dayA karI nathI. tema meM , keIne uddhAra paNa karyo nathI. meM te mArA haiyAmAM bheMkAyelA kAMTAne ja uddhAra karyo che. kIcaDamAM taraphaDatA Dukkarane joI mArA haiyAmAM kAMTe vAge. mArI vedanAne kAMTAne kADhavA mATe mAre Dukkarane kADyA vinA cAle tema na hatuM. kAMTo kADhavAne kaMIka upAya che te ja paDe ne..." mAnavatAbharyo A uttara sAMbhaLI sau namI paDyA. bhAratanA keIsaMtane dAkhala na ApatAM, meM amerikAnA pramukhane dAkhale Aye. kAraNa ke ApaNA rAjyabaMdhAraNanuM. khokhuM amerikAnuM che. vAtAvaraNamAM amerikAnI havA bharI che. e havAe ja A prANInAzanI havA phelAvI che tyAre vicAravAnI AvazyaktA che ke jaDavAdanI havAmAM paNa e mAnavI kevI kumaLI lAgaNuM dharAvate hato! jyAre adhyAtmavAdanI havAvALA dezamAM katalakhAnAM UbharAI rahyAM che, e zuM sUcave che? vicAraje mAnavatA hoya te.. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . = = , [ * -::/ - . [13] Adarza zikSaka jahA kharo caMdaNabhAravAhI bhArarasa bhAgI na hu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo nANassa bhAgI na hu suggaIe // -upadezamALA . jevI rIte caMdananA lAkaDAne upADIne janAra gadheDAne ene bhAra maLe che, paNa caMdananI suvAsa ke zItaLatA maLatI nathI, tema sadAcaraNa vinA mAtra jJAnane dhAraNa karanArane paNa jJAnane bhAra maLe che, paNa sadgati-Urdhvagati nathI maLatI! - Aje ApaNe "Adarza zikSaka saMbaMdhI vicAra karavAne che. ApaNe pratyekanA hRdayamAM je je bhAvanAo jAge che, je je Urmio divya jIvananA sarjana mATe jhaMkhanA seve che, tene paDagho paDe che, ane aMte te kAryamAM AkAra pAme che. Adarza eTale arIso. arIsAmAM ApaNuM mukha joI zakAya, Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 have to jAgo! paraMtu je e arIso gaMda, malina ke DAghavALa hoya te temAM ApaNuM pratibiMba spaSTa dekhAtuM nathI. pratibiMbane svaccha ane nirmaLa arIse ja jhIlI zake. e pramANe ApaNuM jIvana paNa pavitra, svaccha ane niSkalaMka hovuM joIe. kaI paNa mANasa ApaNuM jIvana tapAse te tene ApaNAmAM kAMI UNapa dekhAvI na joIe. ApaNA jIvanamAMthI ene prakAza maLavo joIe, ane enAthI enuM jIvana prakAzamaya banI javuM joIe. ApaNA jIvanamAMthI sApha to ene maLavA joIe. nabaLAM nahi. bhaviSyanA nAgarika taiyAra karanAra zikSakenuM jIvana A daSTie pavitra ane niSkalaMka hovuM joIe. leMgaphelee kahyuM che ke Lives of great men all remind us, We can make our lives sublime, And, departing leave behind us Footprints on the sands of time. moTA mANasonI jiMdagI jIvananI mahattAne saMbhArI Ape che ke jethI ApaNe ApaNA jIvanane UrdhvagAmI banAvI zakIe ane A jagatamAMthI vidAya letI vakhate kALanI retI para ApaNAM zubha kAryonI pagalIo mUkatA jaIe ke jene AdhAre bhUlA paDelA ApaNA baMdhuo jIvana-pathamAM hiMmatapUrvaka AgaLa vadhI zake. evA meTA mANasanA pagale jaIzuM te A bhavasAgaranA vamaLamAM bhUlA paDatAM mArga maLaze. A jIvana ati gUDha che. jIvana sahelAIthI jIvI javAya evuM nathI. aneka muzkelIo, AMTIghUMTI ane duHkhanI Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza zikSaka 217 UMDI khINe oLaMgavI paDaze, ane te vakhate AdarzonuM bhAthuM ApaNI pAse haze, te ja A jIvanapaMthane vaTAvI zakAze. - dareka mANase potAnA Adarzo nakakI karI levA joIeaMte eja kAma lAgaze. ApaNe badhA bhIMta upara sUtro lakhIe chIe, paNa sUtranuM rahasya jIvanamAM utAravuM joIe. jema enjinanI pAchaLa Do doDI Ave che, tema ApaNuM jIvanarUpI DabbAne AdarzarUpI enjina lagADavuM jarUrI che ke jethI jIvanamAM vega Ave, ane e pragati kare. eka ThekANe kahyuM che ke satya e te prakAza che. daza hajAra varSanuM aMdhAruM hoya chatAM tyAM je eka dIvAsaLI saLagAvavAmAM Ave te tatkALa aMdhakAra dUra thaI jAya che. vrata e paNa prakAza che. e Ave te ja svacchaMdatAnuM aMdhAruM jAya. A prakAzanAM AgamanathI ApaNAmAMthI dAnavatA nAza pAmaze ane mAnavatA Avaze, kAraNa ke mAnavI divya cetanavaMta prANI che. eNe pitAnA jIvanamAMthI mAnavatAnI havA pedA karavI joIe. atyAre je zikSaNa apAI rahyuM che, te keTaleka aMze jagatane chetaranAruM-lUMTanAruM che, cerI karanArI vRtti keLave evuM che. manuSya jema vadhAre bhaNele tema te vadhu prapaMcI ane vadhu kAvAdAvAvALa bane che. AjanA keTalAka vakIla, berisTaro ane nyAyAdhIzone jeje. te kahe che ke corI karIne Ave, ke khUna karIne Avo; paNa sAthe nANAMnI kothaLI letA Ave! tamAre bacAva karavA ame beThA ja chIe. zuM A jIvana che? bhagavAna mahAvIrasvAmIe kahyuM che ke-jema gadheDo Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 have te jAge! caMdananAM lAkaDAM upADI jato hoya te tene kAMI sugaMdha maLatI. nathI, paNa bhAra ja maLe che, tema sadAcAra vinA, mAtra jJAnane beja upADIne pharanAra paNa eka prakArane gadheDe ja che. ' ApaNI pAse je jJAna che, tene sadupayegana karIe, to te ApaNane ane jagatanA lokone zA kAmanuM? kaLiye anya jIvane phasAvavA mATe jALa race che, mAMkhI ke bIjAM jaMtune temAM phasAve che, paNa chevaTe pote paNa emAM ja phasAI jAya cheH AjanuM zikSaNa paNa enI jema phasAve evuM ja che. ne? "sI vidyA yA vimue" A sUtra je dIrvAla upara che tene tame tamArA dilanI dIvAla upara katare. * je keLavaNI mANasane potAnA jIvanane bhAra bIjA upara nAkhIne jIvatAM zIkhave, te keLavaNI paNa nathI ane te lenAra keLavAyele mANasa paNa nathI. jIvanamAM ochAmAM ochI jarUriyAta rAkho, sAduM jIvana jIve, UMcA vicAra rAkho, sAde kherAka le, ane ucca jIvana banAvo-ema je zikhavADe tenuM nAma ja tAlIma. e kahe che ke magaja dvArA nahi paNa jIvana dvArA jIvatAM zIkho. - A yaMtra yugamAM te magajane paNa tasdI na ApavI paDe. evAM yaMtra zodhAyAM che. yaMtra upara hajAro rakamanA saravALA, bAdabAkI, guNAkAra, bhAgAkAra thAya che. evA yaMtrayugamAM ApaNe prajAne zramanuM mahatva samajAvavAnuM che. A kAma saheluM nathI, kaThina che; paNa A kaThina kArya karyA vinA ApaNe Are nathI, ApaNane zAMti paNa nathI. mANasa potAnA paga upara Ubhe rahetAM zIkhe, ane keIne paNa AdhAra vinA jIvI zake, Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza zikSaka 219 e ja pAyAnI keLavaNI. aMgrejI keLavaNI te vela jevI che, tene jhADane Teko joIe, paraMtu buniyAdI keLavaNI te vaDanA jhADa jevI che. tene TekAnI jarUra nathI, te anyane chAMyaDe Ape che, pakSIo tathA mAnane vizrAma Ape che. AtmAnI jarUriyAta jema jJAna, saMyama ane tapa che, tema ApaNA jIvananI mukhya jarUriyAta traNa cheH anna, vastra ane eTale. e sivAya tamAma jarUriyAta vadhArAnI che; bajArUpa che mATe jIvanamAM je khoTI jarUriyAta dekhAya che tene piSaNa na Ape; tene vadhAre nahi. jarUriyAta ghaTADe. hAtimatAIe ekavAra mijabAnI ApI. temAM AkhuM gAma AvyuM paNa eka kaThiyAro na Avyo. sAMje kayiAro tene maLe tyAre tene hAtimatAIe pUchyuM: "kema bhAI AkhuM gAma jamavA AvyuM toya tame na AvyA?" ' kaThiyArAe kahyuM: "jenA bAhu salAmata che; teNe hAtimatAIne tyAM zuM kAma javuM joIe ?" e pachI ekavAra hAtimatAIne keIe pUchyuM : dAtA koNa?" ' eNe uttara vALyo: "kaThiyAro. kAraNa ke jene pitAne mATe bIjAnI pAse hAtha dharavo paDatuM nathI te ja zreSTha dAtA. je mANasane bIjAnI vastu levAnI jarUra paDe te parAvalaMbI che. je svAvalaMbI che te keIne lUMTate nathI; ane keInIya spRhA rAkhatA nathI. A prakAranuM jIvana jIvanAra InI paNa sAme aNanama mastake Ubho rahI zake che. sAduM Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 have to jAgo! jIvana jIvanAro niSkalaMka hoya che. evuM jIvana jIvIe-te Abhane AMbe evuM unnata mAthuM rAkhI zakIe. mahAtmA AnaMdaghanajI kahe che ke jema kUtaro AzA dhAraNa karIne ghera ghera bhaTake che, tema vadhAre jarUriyAtavALe mANasa paNa TheraThera . bhaTakate hoya che, paraMtu svAvalaMbI keInA ghera te nazI. pahelAM gAmaDAMnA leke pitAnAM bALakone zikSaNa apAvatA tenA badalAmAM zikSaNa ApanArane bhikSA ke dakSiNa ApatA. paNa tenuM sthAna samAjamAM gurunuM hatuM. Aja te prephesare paNa paMtujI gaNAya che. te vakhate zikSaNa ApanAra vyakti nipRhI hatI. Aje te gAmaDe gAmaDe ane zahere -zaheramAM skUla-kaoNlejamAM zikSaNa apAI rahyuM che, paNa te bhADUtI. A zikSaNa bhADUtI dhAvamAtA bALakane ramADe evuM che. emAM sneha nathI, vAtsalya nathI, mamatA nathI, mAtra badalo levAnI ja bhAvanA che. vadhAre levuM che ne DuM ApavuM che. - hamaNAM yuropamAMthI thoDI bahene bhAratamAM AvI che. teo ahIM rahIne bhAratanA kuTuMbajIvanane anubhava le che, ane ahIMnA kuTuMbajIvanane khyAla meLave che. teo mane maLavA AvyA tyAre kahe ke "yuropamAM te vRddho mATe alAyadAM makAno taiyAra hoya che, tyAM temane rAkhavAmAM Ave che. A vAta kevI vicitra lAge che! mANasamAM jyAM sudhI rasakasa rahe, tyAM sudhI tene cUsI laI pachI tene vRddha-gRha Old house mAM mokalI Apavo! kevI khetI bhAvanA!sAcuM zikSaNa nahi Ave te mane lAge che ke bhAratamAM paNa kadAca e vakhata Ave! - ANaMdanA vallabhavidyAnagaramAM mAre eka bhAI sAthe Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adarza zikSaka - 221 vAtacIta thaI. te bhAie kahyuM : Izvara kema dekhAtA nathI?' A prazna sAMbhaLI mane eka cintake ApelA uttara yAda AvyeA. pachI meM kahyuM, 'tame A kAgaLa upara izvara zabda lakhe." pachI me' kahyu': 'AnA upara eka rUpiyA mUke' ane eNe khissAmAMthI rUpiyA kADhayo ane enA upara mUkayo. me' pUchyu' : have Izvara kayAM che?' eNe kahyuM: Izvara rUpiyA nIce daTAI gayA che.' basa A ja vAta che. Izvara-paramAtmA dhana nIce daTAI gayA che. A ja rIte paisAnI nIce jema bhagavAna dakhAI gayA tema keLavaNI nIce mANasa daTAI gayA che. Aja samAjamAM sau keAI paisA pAchaLa paDayA che. jenIpAse paisA vadhAre hAya tene samAjamAM vadhAre mAna maLe che. AvA dhanaleAbhI karatAM pazu vadhAre sArAM. te peAtAnA jIvana sudhI maunapaNe sevA bajAve che, ane maryA pachI paNa tenAM cAmaDAM, zIMgaDAM, hADakAM vagerethI kAMIka ApatAM jAya che. mANasanu` zu` kAma lAge che! zikSako Adhunika bhAratanA ghaDavaiyA cheH tenA para saue mITa mAMDI che. tenI pAse je khALake zikSaNa ke saMskAra meLavavA Ave che teAne evuM zikSaNa Apavu joI e ke zikSaNa lenArane thAya ke jema ApaNA zikSaka, jIvana jIvI gayA; tema ame paNa amAruM jIvana vitAvIe. zikSake dhULamAMthI mAnava manAvavAnA che. eka vakhate keAI e mATInA ghaDAne pUchyu', 'ghaDA, tArI ki'mata keTalI ? ' javAkha maLyA : 'e AnA.' basa, e ja AnA ?' 'hA, e AnA.' ghaDA kahevA lAgyA. 'mArI ki'mata e ja AnA kema che te sAMbhaLe. prathama huM DhekuM hatuM. ( Dheku Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 have tA jAgA ! nAnyatara jAti) kuMbhAra mane gadheDA paranAMkhI pAtane ghera laI gayA, tyAM hu* mATI khanI. (nArI jAti) kuMbhAre mane khUMdI piDa banAvI cAka para mUkayo, ne puSkaLa ghumarI lIdhI. eTale mArA AkAra thayA. keTaleAka bhAga temAMthI kApI nAkhI mane taDakAmAM. mUko. huM purUSa banyA ( ghaDA ) kuMbhAre mane agnimAM nAkhyo; temAM je kAcA ghaDA hatA te phUTI gayAM. je phrUTathA tenAM ThIkarAM thayAM. ThIkarAM zuM kAma lAge te tame jANeA che? kacarA ulecavA. tema je kAcA mANasa che tenI paNa e ja dazA thAya. have khAkInA je sAMgeApAMga rahyA temane kubhAra laI AvyeA. ane rastA para pradazana bharyuM tene bahenA kaI ema ne ema le che ? letAM pahelAM TaMkArA lagAve che. TakArAmAM hu pAsa thayeluM. tA mArI ki'mata thaI. mUlya bhale me AnA che. paNa mAruM sthAna kAM che? strInA mAthA upara; sauthI Uce.' A vAta kahIne huM e kahevA mAguM chuM ke je Adaza zikSaka haze te U'ce sthAne birAjaze, nahi teA ThIkarAM te che ja. Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rajakaNa 22. [14] dhamaeNrA - mUlyavAna hIre sonAnI vIMTImAM ja zobhe. pittaLa tene mATe apAtra che, tema ApaNuM mana suvarNa jevuM zuddha hoya te ja dharmaratna emAM zobhe. mATe dharmaratna prApta karavA pahelAM pAtratA meLa. ApaNuM mana saMyamaviheNuM hoya te e apAtra gaNAya. . te prazna udbhave che ke, zuM ApaNe apAtra chIe? nA, ApaNe A duniyAmAM kadAca apAtra na paNa hoIe, paNa jJAnInI duniyAmAM pravezavA mATe te mahApuruSoe cIdhelI pAtratA meLavavI paDaze ja; kAraNa ke duniyAnI daSTie pAtra banela mANasa ghaNIvAra jJAnIonI daSTie apAtra paNa Thare che; ane pAtratA meLavavA pharIthI ekaDe ghUMTa paDe. Atmika pAtratA sattAthI, vaibhavanI vipulatAthI ke dhanathI nathI maLatI, Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 have te jAge! Atmika pAtratA vAsanAnA vijayathI, satsamAgamathI, garvanA nAzathI ane yogya vacananA vyavahArathI maLe che; ane A vastuone AdhAra hRdayanI sUma bhAvanA para che, sthUla vastu para nathI ja. * keTalIka vAra evuM paNa jovA maLe che, kareDo rUpiyAnA mAlikamAM je pAtratA hatI nathI te eka nirdhanamAM jovA maLe che. e bahArathI sAmAnya ane nirdhana dekhAte mANasa aMdara rAtadivasa vAsanA sAme yuddha karato hoya che. e yuddha e ja . enI pAtratA. pAtra mANasa te ajANatA paNa AvelA krodhane, mAyAne ke lebhane pitAnA haiyAmAM vadhAre samaya TakavA deto nathI. durjananA snehanI jema enA kasAye paNa kSaNajIvI hoya che ! A aMdaranI pAtratA lAvavA mATe manuSya pite ja pitAnA cakadAra banavuM paDe che, kAraNa ke dareka kriyAnI pAchaLa mananI zuddhinuM ja mahattva che, durgaNe aMtaramAM ja thANuM nAkhIne paDyA che. A durguNane kADhavAnI ane navAM na pravezI jAya tene mATe mANasane bamaNI mahenata levI paDe che. * navA durguNe mANasomAM kyAre pravezI jAya te kahevuM muzkela che, tethI dareka manuSya mahApuruSanI sevA karI, emanI pAsethI zAstrazravaNa karavuM joIe, zAstrazravaNa mANasane durguNa tarapha jatA roke che. enA para AvatA vAsanAnA dabANane e aTakAve che, ane mANasane saddavicAramAM rAkhe che. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama ratna mANasa sAruM sAMbhaLe te ene vicAra paNa sArA Ave. kharAba vAMce-vicAre te ene nabaLA vicAra Ave. sebata tevI asara. ghoDAne gadheDAnI sAthe bAMdhyo hoya to e bhUMkatAM bhale na zIkhe, paNa lAta mAratAM te jarUra zIkhe. ukaraDA pAse besIe te bada Ave ane bagIcAmAM besIe te khuza Ave. durjana sAthe besIe te adhamatA Ave, sajajana sAthe mitrI hoya te uttamatA Ave. Aja mANasane uttama sAdhuonI sobata gamatI nathI, kAraNa ke aMtaramAM roga che. aMdara roga hoya tyAM bAhya upacAra nakAmA nIvaDe che. ' vAsanA e aMdarane roga che. apavitra tattvo harahamezAM ApaNI AsapAsa cakkara laI rahyA che. e nirbaLa pAnI pratikSA kare che. samaya maLatAM e AtmA para caDhI bese che. enI sAme mANasa jAgRta hoya to enuM kAMI ja nathI cAlatuM. paNa e apavitra ta mANasane ghenamAM nAkhe che, ene gAphela banAvI DhALI pADe che. - A ghenanI sAme rakSaNa ApanAra satsaMga che. A satsaMga pachI bIjI vAta te garvane gALavAnI che. jema saDAvoTaranI zIzImAM gaLI hoya che, tema mANasamAM paNa garvanI goLI hoya che. A gALIne lIdhe aMdaranuM aMdhAruM bahAra jatuM nathI ane bahArane prakAza aMdara AvI zakti nathI. garva gaLe te prakAza maLe. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have te jAgI ! A gALIne gALavA mATe AtmAmAM laghutA lAvavI, mahApuruSone vaMdana karavuM, emanI nizrAmAM rahevuM, emane pratye sadubhAva batAvavo, A garvane gALavAnA upAya che. mANasa satsaMga karatA hoya, garvane gALavA satata. prayatna karate hoya te enI vANI kevI hoya evA mANasanI vANImAM satya hAya, pathya hAya, ane madhu hoya, satya eTale prakAza ApanArI, pathya eTale gyatA bharelI madhuM eTale priyakAriNI. AvI vANIvALo mAnavI dharmaratnane mATe kharekhara pAtra gaNAya. Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jIvana-maNi sAcanamALA TrasTa amadAvAda rasabhara nItipreraka vAcana ApavAnI manebhAvanA sAthe janmelA A TrasTanI zarUAta saM. 2013thI thaI che. cha vanI saphaLatAM jotAM, lekhakAnI zubhecchA nIrakhatAM ane vAcakAnI apAra mamatA jotAM, e saphaLatAne yatkiMcit AnaMda anubhave che. cha varSanA lavAjamanA mAtra rUpiyA sAImAM gharamAM eka nAnuM sarakhuM pustakAlaya khaDuM thaI jAya cheH te A nAnA pustakAlayane vasAvI dhaNAM dharAmAM mAkhApa te putra-putrI vagere AkhuM kuTuMba eka sAthe besIne vAMcatuM ne rasalahANa letuM ame joyuM che: e vakhate amArA gharadIvaDA jevA A puruSA saphaLa lAgyA che. keTalAka pustakAnI bIjI, trIjI ane cothI AvRtti thaI gaI che. pustakA jema jema pUrAM thatAM jAya che tema tema navI AvRttio chApavAnI vyavasthA rAkhelI che. navA grAhaka thanAranI icchA zarUAta (saM. 2013)thI grAhaka tarIke nAma neAMdhAvavAnI haze te te pramANe 2013thI dareka varSanAM pustakA maLI zakaze. ApanuM lavAjama mokalI Apaze| ane sAthe A nItidharmanI parabanAM pAna khIjAte paNa grAhaka banAvIne karaze!-karAvazeA. ****** lAlabhAI ma. zAha vyavasthApaka ********* **** Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nItibodhanI pavitra gaMgA jevAM zrI jIvana-maNi sadvAcanamALA TrasTanAM pustaka vArSika lavAjama rUA. 10-00 (pe. juduM) 1luM varSa : vi. saM. 2013 naMbara pustakanuM nAma lekhakanuM nAma kiMmata 41 bhagavAna mahAvIra zrI. jayabhikhkhuM 3-00 kara savAcanamALA zreNI 1lI , *3 suvarNa kaMkaNa zrI. ratilAla desAI 1-00 44 saurabha | munizrI caMdraprabhasAgarajI 2-00 5 satanI bAMdhI pRthvI zrI jyabhikhkhuM 2-00 ka6 saduvAcanamALA zreNI 2jI , 2-50 47 akSaya tRtIyA 2-50 0-45 13-45 raju varSa: vi. saM. 2014 1 bhagavAna RSabhadeva zrI jayabhikhkhuM 3-50 2 vIraDAnAM pANI zrI uSA joSI 2-00 43 bhavanuM bhAtuM munizrI caMdraprabhasAgarajI 1-25 -4 sadhavAcanamALA zreNI 3. zrI jayabhikhkha 2-50 5 pApa ane puNya zrI jayabhikhu ane satyam 2-00 6 premapaMthe pAvakanI vALA , * * 1-50 -7 dahIMnI vATakI 0-45 9 13-20, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3juM varSa : vi. saM. 2015 naMbara pustakanuM nAma lekhakanuM nAma kiMmata 1 premanuM maMdira zrI. jyabhikhu 3-50 znara jagatazAha zrI. guNavaMtarAya AcArya 300 +3 have te jAge munizrI caMdraprabhasAgarajI 2-00 * zrI nema-rAjula zrI. jyAbahena ThAkora 2-50 5 AMbe Avyo mera zrI. jayabhikhkha 1-50 * rAga ane virAga zrI. ratilAla desAI 1-25 47 bindumAM sidhu munizrI caMdmabhasAgarajI 0-6pa 14-40 kazuM varSa : vi. saM. 2016 1 saMsArasetu . zrI jyabhikhkhuM 3-50 - ra savAcanamALA zreNI 4thI , 3-00 3 mAtRdevo bhava zrI suzIla 1-50 ja tyAganI velI zrI cu. va. zAha 1-50 -pa maMtrIzvara vimala zrI jayabhikhkhuM 1-50 6 sUlI para seja hamArI zrI jayabhikhkhuM 1-10 9 capaTI bera zrI jayabhikhkhuM 0-75 13-25 jAmajAja Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jawwwjAmanagamawwwwwwwwwwwwww 5 muM varSa : vi. saM. 2017 *1. zatru ke ajAtazatru bhA-1 zrI jyabhikhkhuM 3-5, 2. 95 bhA-2 , 3-50 3. nakalaMka motI zrI kRSNazaMkara zAstrI 2-00 4. dharmaratnanAM ajavALAM munizrI caMdraprabhasAgarajI 3-50 5. kalyANa murti 6. pAlI paravALAM 1-50 *7, preraNAnI paraba 1-0 - 0-50 15-50 6ThuM varSa vi. saM. ra018 1. cakravartI bharata zrI jayabhikhkhuM 3-00 2. narakesarI 3. saduvAcanamALA zreNI pa ra 4. raseDAnuM rasAyaNa 4-07, 7. ugamate prabhAta - - eka varSanA pustaka pisTamAM vI. pI.thI mokalavAmAM rUA. 2-50 pisTa kharca lAge che. vadhu varSanA pustaka sAmaTA maMgAvavAthI relve pArsala dvArA mokalavAmAM Ave che jemAM kharca ghaNuM ja ocho lAge che. bhAlar Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jawwwwwwwwwwwwwww ww 5-25 pra kI zuM riprazna (zrImad rAjacaMdranA mULa vacanono - praznottararUpe goThavela saMgraha) -zrImad rAjacaMdra jIvana jyoti 1-25 sukha viSe vicAra (zrImad rAjacaMdra) 0-ra0 pavitra saMdeza. mu. nyAyavijaya 0-20 rAjA zrIpALa zrI jayabhikhkhuM 0-60 jIvanamAM dharma munizrI caMdraprabhasAgarajI 0-25 zrI snAtrapUjA (cothI AvRtti) - A pustakanI bIjI AvRtti chapAya che. * , bIjI AvRtti chapAI gaI che, * , trIjI AvRtti chapAI gaI che. + cothI AvRtti chapAya che. 0-55 x + A saMskArI gharane zaNagAra suMdara darzana yogya pheTAo 1. bha. gaSabhadeva, 2. bha. pArzvanAtha 3. bha. mahAvIra, pratyekanI ki. chuTA kArDanA 0-12 na. pisA zrI namaskAramaMtranuM raMgIna kArDa taddana navIna AkarSaka " pratyekanA 0-15 na. paisA. www www workers : Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ******* *** *****mamamamamamamamamamama siddhAcaLa sahita 19 tIrthone. suMdara pheTe chuTaka nakalanA -20 nA paisA jaina sAhityamAM Aja sudhImAM ajoDa prakAzana apUrva triraMgI, dviraMgI citro sAthe navI AvRtti. paMDita zrIvIravijayajI kRta : kAgavA natrapUjA / pustika kAunA vare je pAnAmAM che. pAMca bhagavAnAM, tathA siddhacakrajInA vicitra, janmAbhiSekanAM ane svama kriminasio uparAta sthApanAjI tathA khANo temaja tenA samayane ApavAmAM Avyo che. jo gena hiMDANa jAya che. senerI suvAkyo reja vAMcavA gya, jIvanane saMskAritA ne dharmapremathI bharatAM suMdara hitepadezavALAM lakhANa. soLa prakAranAM judAM judAM vacane pratyekanI ki. chuTA kArDanA 0-12 na. pisA A graMthamALAnA pustaka lahANI-prabhAva mATe atyuttama che. lakho : zrI jIvana-maNi dvAcanamALA TrasTa dilhI daravAjA bahAra, haThIbhAInI vADI sAme, amadAvAda. kAkA mAmA mAmawood Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A graMthamALAnAM pustako eTale dareka saMskArI dharanuM suMdara pustakAlaya thI jIvanamaNi savAcanamALA TrasTa huThIbhAinA derA sAme : dila hI daravAjA bahAra : amadAvAda. ne vadhu paheluM ra06ra varSe cothuM" ra0 6 che 1 bhagavAna 'pahAvIra 3-00 2 suvaNa ka kaNa 7 savAcana zrI 1. 2 - 5 0 4 saurabha ra-00 5 satanI bAMdhI pRthavI 6 sarvAcana zreNI 2 7 bhe.pu. : akSaya tRtIyA , 45 1 saMsArasetu * 3-5 2 sarvAcana zreNI 4 30 0 3 mAtRdevo bhava 1-50 4 maMtrIzvara vimala " 1-50 pu tyAganI velI. - 1-50 ke sulI para seja amArI 1-50 7 bhe. pu : capaTI eAra 0 = 75 deg 2 - 50 varSa khIjI 2014 vadhu pAMcamuM raha17 1 bhagavAna RSabhadeva 3- 50 2 vIraDAMnA pANI -00, 3 bhavanuM bhAtuM 1-2 5 4 sarvAcana zreNI 3 2 - 1 - 5 pApa ane puNya ra - 2 0 6 premapatha pAvaka javALA 150 7 je.pu.: dahInI vATakI 0-45 1-2 zatru ke ajAtazatre 7-00 3 nakalaka mAtI 2 --0 0 ke dhamarananA ajavALA 3-50 5 kalyANa mUti 1-00 6 pAlI paravALA 1-50 che bhe. pu.:preraNAnI paraba - 50 4- 0 | Sa trIjI 2015 varSa chachuM" ra018 ja premanuM maMdira 3-50 - 4 bharata 3-00 2 jagatarAhiM, sAIka 3 have to jAgo zreNI 5 4 zrI nema-rAjusa - sAI 5 rAga ane virA te na 6 mAM Ave che 7 bhe. pu. : biMdu mAM si gyo che ja. 3. ugamate prabhAte 7-75 vArSika lavAjama rUA. 1,0=paTeja judu TAITala prInTeDa : phInIkSa prInTIMga varkasa, amadAvAda.