________________
૧૬
હવે તા જાગા !
જોઈ ભલભલા ચળી જાય પણ આ તે પ્રમાણિકતાથી જરા પણ ન ડગ્યા. પણ આજે આવેા સેાનામહેારાથી ભરેલા ચરૂ મળે તે ? અરે, પણ મળે જ શાના ? ભાગ્ય વિના એવુ કાંઈ મળતું નથી. એક કવિએ કહ્યુ છે
:
' पदे पदे निधानानि योजने रसकूपिका । भाग्यहीना न पश्यन्ति बहुरत्ना वसुन्धरा ॥ ' ડગલે ડગલે ધન છે. ચેાજને ચેાજને રસપિકા છે; પૃથ્વી તા બહુ રત્નાવાળી છે.પણ ભાગ્યહીનને ન મળે; ન દેખાય.
:
ધરાજા રાજ એ ચરૂને જુએ. છ મહિના સુધી એ ચરૂ ખૂણામાં પડડ્યો રહ્યો. એક રાત્રે રાજાને વિચાર આવ્યા ઃ “ મે ભૂલ કરી કે ચરૂ મે` ન લીધા. ખેડૂતે તે કહ્યું હતું કે, માલિક તમે છે વાત પણ ખરી છે. પૃથ્વીના માલિક હું એટલે ક્ષેત્રના માલિક પણ હું. સવારે ચરૂ ભંડારમાં મુકાવી દઈશ.’”
તે જ સમયે ખેડૂતને પણ વિચાર આવ્યા, “ મે* ભૂલ કરી કે હું ચરૂને મૂકી આવ્યેા. ભલા રાજાએ તે કહ્યું જ હતું કે જેના ખેતરમાંથી જે વસ્તુ નીકળે તેના માલિક તે. પણ હું ભૂલ્યા. ચાલ, સવાર થવા આવ્યુ છે. જઈ ને એ ચરૂ ઉપાડી આવું.” એમ વિચાર કરી એ લઈ ગયા. સવારે રાજસભામાં રાજા જુએ તે ચરૂ ન મળે! પૂછ્યું, તપાસ કરી, એંટલે જાણવા મળ્યું કે ચરૂ ખેડૂત લઈ ગયા છે. એટલે ખેડૂતને એલાબ્યા અને લઈ જવાનું કારણ પૂછ્યું..
.
ખેડૂતે સાફ સાફ શબ્દોમાં કહી દીધુ` : મહારાજ ! આપે તે તેજ દિવસે લઈ જવાનું કહ્યું હતું. પણ મેં મૂર્ખાએ નહાતું માન્યુ. પછી વિચાર કરતાં આપની વાત ખરી લાગી.