________________
હવે તા જાગા !
દિલ એ અરીસા છે
આજે જગતમાં કલેશ, અવિશ્વાસ આદિ દુગુ ણે! દેખાય છે, તે આપણી ભાવનાઓના પડઘા છે. આપણા હૃદયમાં વિશ્વના પ્રાણીઓ માટે કલ્યાણબુદ્ધિ હાય તા વિશ્વના પ્રત્યેક માનવીને આપણા માટે સદ્ધિ હૈાય. પણ આપણા હૃદયમાં તારા– મારાપણાની જ વૃત્તિ રમતી હેાય તે બીજા લેાકેા આપણા માટે કલ્યાણ કેમ ઇચ્છે ? ભાવનાઓના પડઘા પડ્યા વિના રહેતા નથી. આ સિદ્ધાન્ત પર તમને એક પ્રસંગ સંભળાવું:
ધર્મરાજાના વખતની આ વાત છે. એક ખેડૂતના ખેતરમાંથી એક ચરૂ નીકળ્યો. ખેડૂત હતા તે ગરીબ પણ પ્રમાણિક! આવે ચરૂ નીકળે તે! આજે પ્રમાણિકતા કેવી જળવાય ? પણ ખેડૂતે તે વિચાર્યું : “ જમીનના માલિક રાજા ગણાય તે ખેતરમાંથી નીકળેલા ચરૂના માલિક પણ રાજા ગણાય. હું તે જમીન ખેડુ' એટલે ખેતીથી પાકેલ અનાજના જ માલિક,” એમ વિચારી એ રાજાને ચરૂ આપવા ગયા.
.
૧૫
66
ધર્માંરાજાને નમીને એણે કહ્યું: "" મહારાજ! મારા ખેતરમાંથી સેાનામહારથી ભરેલા આ ચરૂ નીકળ્યા છે, અને તે આપના ગણાય. આપ એના સ્વીકાર કરે.” ધમ રાજાએ એને અસ્વીકાર કરતાં કહ્યું : “ ના, ભાઈ ! એ ખેતર તા તને વેચાયેલું છે માટે એના માલિક તું ગણાય.” પછી તેા રાજા અને ખેડૂતે ઘણીય ચર્ચા કરી પણ ધર્માંરાજા કંઈ એ લે? પણ ખેડૂત તે એ ચરૂ ત્યાં જ મૂકીને ચાલતા થયા.
એમ કરતાં દિવસેા ગયા, પખવાડિયાં ગયાં ને મહિનાઓ ગયા, પણ ચરૂ તે ત્યાં જ! આવી ગરીબીમાં આવા ચરૂ
