________________
૧૪
હવે તે જાગે! સંયમ એ ગુલાબનું ફૂલ છે. એ તમારી પાસે હશે તે તમનેય સુગંધ આપશે ને તમારા સમાગમમાં આવનારનેય સુગંધ આપશે. આ વાતને મનની સાથે એકાન્તમાં વિચાર કરી જોજો. આ કાંઈ કોઈને કહેવાની વાત નથી, હૃદયની વાત છે.
વિજ્ઞાને બધી જાતની શોધ કરી, ફેટા પાડવાના કેમેરા શોધ્યા પણ મનના ફેટા પાડવાની શોધ હજુ સુધી થઈ નથી. હદયના વિચારે ઝડપવાને કેમેરે છે કે હજુ શોધાયે નથી, પણ માને કે એ કેમેરા નીકળે અને તમારા ગુપ્ત વિચારોના ફોટા લેવાય તે તમને લાગે છે કે, તમારી પાસે કઈ બેસે? અરે, સગે ભાઈ પણ પાસેથી ભાગી જાય ભાગી! તમારા અનિચ્છનીય વિચારે એ ફેટામાં પ્રિન્ટ થાય તો સગો બાપ પણ એમ કહે કે આના આવા વિકૃત વિચારે? અરે, સારું છે કે એવા કેમેરા હજુ સુધી નીકળ્યા નથી. જેમ આંતરડાના ફેટા લેવાય તેમ વિચારોના ફેટા લેવાય તે દુનિયા જ એક વગર પિસાનું પ્રસિદ્ધ નાટક બની જાય! :
બીજી એક વાત. માણસની છાતીમાં છે તે માંસના ચા; પણ માનો કે છાતીમાં વીશવીશ તેલા સેનું ભર્યું હોય અને જાહેર થાય કે જેમ, છીપમાં મોતી, હાથીના કુંભસ્થળમાં મુક્તાફળ, મૃગની ઘૂંટીમાં કસ્તૂરી છે, તેમ માણસના કલેજામાં સેનું છે તો એનું પરિણામ કેવું આવે? તમે જ કહે, મારે બોલવું નથી. માણસ એકલે ફરી શકે ખરે? રાત્રે બહાર નીકળી શકે ખરે? માણસ માણસને જીવતે રહેવા દેખરે? આ તે સારું થયું કે કલેજામાં સુવર્ણ મૂકયું નહિ, નહિતર આજની સંયમહીન ભાવનાવાળા વાતાવરણમાં તે જુલમ થઈ જાત!
