________________
૨૧૬
હવે તો જાગો! પરંતુ જે એ અરીસો ગંદ, મલિન કે ડાઘવાળ હોય તે તેમાં આપણું પ્રતિબિંબ સ્પષ્ટ દેખાતું નથી. પ્રતિબિંબને સ્વચ્છ અને નિર્મળ અરીસે જ ઝીલી શકે. એ પ્રમાણે આપણું જીવન પણ પવિત્ર, સ્વચ્છ અને નિષ્કલંક હોવું જોઈએ. કઈ પણ માણસ આપણું જીવન તપાસે તે તેને આપણામાં કાંઈ ઊણપ દેખાવી ન જોઈએ. આપણા જીવનમાંથી એને પ્રકાશ મળવો જોઈએ, અને એનાથી એનું જીવન પ્રકાશમય બની જવું જોઈએ. આપણા જીવનમાંથી સાફ તો એને મળવા જોઈએ. નબળાં નહિ.
ભવિષ્યના નાગરિક તૈયાર કરનાર શિક્ષકેનું જીવન આ દષ્ટિએ પવિત્ર અને નિષ્કલંક હોવું જોઈએ. લેંગફેલેએ કહ્યું છે કે
Lives of great men all remind us, We can make our lives sublime, And, departing leave behind us Footprints on the sands of time.
મોટા માણસોની જિંદગી જીવનની મહત્તાને સંભારી આપે છે કે જેથી આપણે આપણા જીવનને ઊર્ધ્વગામી બનાવી શકીએ અને આ જગતમાંથી વિદાય લેતી વખતે કાળની રેતી પર આપણાં શુભ કાર્યોની પગલીઓ મૂકતા જઈએ કે જેને આધારે ભૂલા પડેલા આપણા બંધુઓ જીવન-પથમાં હિંમતપૂર્વક આગળ વધી શકે. એવા મેટા માણસના પગલે જઈશું તે આ ભવસાગરના વમળમાં ભૂલા પડતાં માર્ગ મળશે. આ જીવન અતિ ગૂઢ છે. જીવન સહેલાઈથી જીવી જવાય એવું નથી. અનેક મુશ્કેલીઓ, આંટીઘૂંટી અને દુઃખની
