________________
૧૪૦
હવે તે જાગે!
જાય છે. અરે ભાઈ! સાચે ધર્મ અંદર છે, માટે અંદર આવોઃ
આજ વિજ્ઞાન વધ્યું છે, પણ આત્મ-વિજ્ઞાન વિના બધું નકામું છે. એ દુનિયાનું બધું અપાવશે, પણ અમરત્વ નહિ અપાવે. અમૃત આત્મામાંથી જ પ્રગટવાનું છે. દેહ ભલે પડે, પણ આત્મા નથી પડવાનો. આ દષ્ટિ આજના વિજ્ઞાનમાં ક્યાં છે!
શ્રી સાગરજી મહારાજ માંદા હતા. ભક્તોએ ડૉકટરને બોલાવ્યા. મહારાજશ્રીની છેલી સ્થિતિ હતી. ડૉકટરે તપાસીને ખાનગીમાં જઈ એક ભાઈને કહ્યું. “સીરિયસ છે.”
મહારાજશ્રીને કાને આ શબ્દો પડ્યા, એમણે કહ્યું, અરે ભલા ડૉકટર ! આ વાતને ખૂણામાં જઈને શું કહે છે? હવે ભય ક્યાં છે, કે ગભરાવાનું હોય? સમરાંગણના મરણિયા લડવૈયાને મૃત્યુને ભય કેવો ! એ લડવા માટે તે નીકળે છે. અમે મૃત્યુની સામે જંગ ખેલવા તે સાધુ થયા છીએ.”
આ સાંભળી સૌ નમી પડ્યા. મૃત્યુની છેલ્લી પળે પણ કેવું ધર્ય! મૃત્યુ પ્રત્યે કેવી બેપરવાઈ! કિંમત દેહની નહિ, પણ આત્માની છે! એ માટે એક સુંદર દૃષ્ટાંત આપું. જીવનનાં મૂલ્ય
એક કંજૂસ કરોડપતિનું શબ સ્મશાનમાં પડ્યું હતું. એ સ્મશાન નદીને કિનાર હતું. આ વહેતી નદીના કિનારે એક યોગી બેઠા હતા. એટલામાં એક ભૂખ્યું શિયાળ પેલા શબ પાસે આવ્યું, અંતે શબ પર તરાપ મારી. ત્યાં યેગી બોલ્યાઃ
રે રેઝન્યૂઝ! મુ% મુ% સલાનીવા નીગં વપુ ! શિયાળ ! રહેવા દે, રહેવા દે. આ નીચ દેહ છે. એની કાયા નિદાને પાત્ર છે, એને ખાઈશ તો તારી બુદ્ધિ પણ ભ્રષ્ટ થઈ જશે.”