________________
આત્મ જાગૃતિ
૧લી જ્યાંથી આનંદ આવે છે, ત્યાં જ શોક હોય છે, અને એ શોકના તળિયામાં જ શાંતિ હોય છે. શોકને ઉલેચી નાંખો, શાંતિ ત્યાં જ જડશે.
સુમતિને શોક ધીમે ધીમે ઉલેચાતે ગયે અને એ ઊંડી ને ઊંડી ઊતરતી ગઈ, જ્યાં જીવનની પરમ શાંતિ હતી!
એણે પિતાના બંને પુત્રના દેહને પથારીમાં પધરાવ્યા; એમના પર શ્વેત વસ્ત્ર ઓઢાડ્યું, અને પતિની પ્રતિક્ષા કરતી એ વિચારમાં ડૂબી ગઈ - આત્મારામે ડેલીમાં પગ મૂક્યો અને એને આનંદ ઊડી ગયે, એને વાતાવરણમાં કાંઈક શોકની હવા લાગી. રેજ એ ઘેર આવતે ત્યારે એની પત્ની હસતા મુખે એનું સ્વાગત કરતી પણ આજે તે એ ઉદાસ હતી.
આત્મારામે પૂછયું :–“કેમ? આમ ઉદાસ કેમ? શું થયું છે? તું તે જાણે ઘરમાં શોકનો સાગર લાવી છે!”
“કાંઈ નથી. એ તો પાડોશી સાથે જરા કલહ થયે છે.” શોકના ભારથી નમેલી પાંપણને ઊંચી કરતાં સુમતિએ કહ્યું.
- આત્મારામને આશ્ચર્ય થયું. સુમતિને સ્વભાવ એ જાણતા હતા. આખું ગામ ગરમ થાય તોયે એની આંખમાં શીતતાને સાગર લહેરાતે હોય એવી એ શાંત હતી, અને એવી જ એ શાણું પણ હતી.
' આત્મારામે ગભરાઈને પૂછ્યું એવું તે શું થયું કે તારે કજિયે કરે પડ્યો”
કાંઈ નહિ. વીસ દિવસ પર આપણાં દિનેશનાં લગ્ન હતાં, ત્યારે હું પાડેશીને ત્યાંથી બે રત્નકંકણ પહેરવા લાવી
