________________
આત્મ જાગૃતિ .
૧૮૨
પ્રબુદ્ધ થયા, ભગવાન થયા, સંસારથી તે પાર પામ્યા.
જે માણસ પ્રકૃતિના નિર્મળ તોથી ડરે છે. અરે, પિતે એકાંતમાં ધ્યાન ધરતાં પણ ડરે છે, અને પોતાની જ બીક પિતાને લાગે છે, તે માણસ મહાત્મા તે ઠીક, પણ. માણસ તરીકે પણ લાયક કઈ રીતે ગણાય? માણસ આ ભીરુ થઈ જાય છે, કારણ કે બાલ્યકાળમાં એને આત્મવિદ્યા મળી નથી. આત્માની અમરતાને સંદેશ મળ્યો નથી. માબાપે એને દેહનું ભરણપોષણ કર્યું, પણ આત્માનું પોષણ ન કર્યું. દેહનું પિષણ તે કૂતરાં બિલાડાં પણ કરે છે. માનવીનું ગૌરવ બાળકને માત્ર દેહનું પોષણ કરવામાં જ નથી. માણસનું ગૌરવ પિતાના સંતાનને સંસ્કારી ને તેજસ્વી બનાવવામાં છે. મારી આ વાત તમને આજ કદાચ કડવી લાગશે, પણ તે સત્ય છે. વિચારી જેજે. આજ નહિ તે કાલે જરૂર સમજાશે.
મદાલસા પિતાના બાળકને પારણામાં ઝુલાવતી પણ ગાતીઃ સિદ્ધોતિ યુદ્ધો સિનિનોfસા વત્સ! તું સિદ્ધ છે. સિદ્ધિઓ તારામાં છે. તું બુદ્ધ છે. બુદ્ધિ-પ્રજ્ઞા તારામાં છે. તું નિરંજન છે. તને કઈ વાસનાને રંગે રંગી શકે તેમ નથી, તું મુક્ત છો. તને બાંધનાર આ વિશ્વમાં એકેય તત્ત્વ નથી. તું સ્વતંત્ર છે, મુક્ત છે, હાલરડામાં જ જે બાળકને આવું મુક્તિનું ગીત સાંભળવા મળે, તે યુવાન તેજસ્વી, ત્યાગી કે પ્રતાપી કેમ ન બને ? આજનો યુવાન એ આશાની જ્યોત નથી, પણ નિરાશાને દરિયો છે. એનામાં જીવનની ખુમારી નથી, પણ વાસનાની બિમારી છે.
જે દેશના યુવાને વિલાસી વાતાવરણમાં ઉછરે છે, તે
