________________
દિવ્ય દૃષ્ટિ
૧૭૩ આપણું દષ્ટિ મંગળમય હેવી જોઈએ. બિલ્વમંગળની જેમ દષ્ટિને ખોવાની જરૂર નથી. દષ્ટિ ઘણી જ ઉપયોગી વસ્તુ છે. માત્ર એમાં દિવ્યતા લાવવાની છે. દિતાવાળી દ્રષ્ટિ જગતમાં આશીર્વાદ સમાન છે.
સવાર જેમ તોફાની ઘેડાને કેળવીને કાબૂમાં લે છે, પણ તેને મારી નાખતો નથી; કારણ કે અંતે એ જ ઘડે કામ આપવાને છે, તેમ આપણે પણ આપણી સ્વછંદ ઇન્દ્રિયેને કેળવીને સંયમમાં લાવવાની છે. એને નાશ કરવાની જરૂર નથી. નાશ કરે નહિ ચાલે. ઈન્દ્રિયે ઘણું જ મહત્ત્વવાળી છે. મારું કહેવું છે એટલું જ છે કે એને વશમાં રાખે. એ વશમાં નહિ હોય તે જીવનરથને વાસનાની ખીણમાં ખેંચી જશે. પછી નીકળવું મુશ્કેલ થશે. એ કાબૂમાં હશે તે જ કામ આપશે.
આપણી ઇન્દ્રિયે ને મન આખે દિવસ કંઈ પ્રવૃતિમાં મગ્ન રહે છે? પહેલાં એને સારું ગમે કે ખરાબ? છાપામાં પણ કઈ વિચારકનું પ્રવચન આવ્યું હશે તે તમે નહિ વાંચો. પણ કઈ ખરાબ સમાચાર હશે, તે પહેલાં વાંચી કાઢશે, કોઈ પૂછે કે, “ આ સુંદર પ્રવચન મૂકી આ ખરાબ સમાચાર પહેલા કેમ વાંચે છે ? તે તમે બચાવમાં ઉત્તર શું આપે? ખરાબ જાની લીધું હોય તે આપણાથી ખરાબ થાય નહિ માટે !” પણ આ ઉત્તર સાચે છે? એમ નથી કહેતા કે, મારું મન જ અધોગામી છે, એટલે એને આવી વાતે વધારે ગમે છે. આપણે જે બીજામાં જેવા પ્રયત્ન કરીએ તે આપણામાં છે. આપણે જે બીજાની નિન્દા કરીએ છીએ, તે આપણું જીવનમાં જ બેઠું છે.....પ્રસિદ્ધ માનસશાસ્ત્રી નીલ કહે છેઃ
