________________
૧૭૪
હવે તો જાગો!
“We hate in others what we dislike in ourselves” છાપાઓમાં કે વાતમાં માણસ તે જ શોધે છે, જે પોતાનામાં છે. જે માણસમાં સુંદર તો હોય તે સારી વસ્તુ તરફ જ આકર્ષાય. જેનામાં નિર્બળતાઓ છે. તે નિબંતાની વાત જ વાંચવાને. એને સારી વાત કહેશે તેય નહિ ગમે, કારણ કે સુંદર ને સવિક વસ્તુ પચાવવાની એનામાં શક્તિ જ નથી. * મનને વિચારને ખેરાક જોઈએ છે. એ ભૂખ્યું કદી નહિ જ રહી શકે, એને કાંઈક તે જોઈશે જ. એ સ્વસ્થ હશે તે સુંદર ખોરાક લેશે. માંદલું હશે તો ખરાબ વિચારોનો ખોરાક લેશે. વાસનાનું ધુમ્મસ
મધરાતે કોઈ દિવસ તમે જાગે છે? જાગે તે શું વિચાર કરે? ઊંઘ કેમ. આવતી નથી, એ જ ને? જીવનનો વિચાર કદી આવે છે? આ સુખની આહલાદક ચાંદની તે પંદર દિવસમાં પૂરી થશે, પછી શું? જીવનમાં પ્રકાશ ટકી રહે એવું કાંઈ મેળવ્યું છે ? એવું જે કાંઈ જ ન મેળવ્યું હોય, તો આ જીવનનો અર્થ શું? સત્ય, પ્રામાણિકતા, બ્રહ્મચર્ય, પિતાના કર્તવ્યની નિષ્ઠા-આમાંથી કાંઈ જ મેળવ્યું ન હોય તો શાશ્વત પ્રકાશ જીવનમાં કઈ રીતે આવશે ? આવા વિચારો આપણને રાત્રે આવતા નથી. ઊંઘ ન. અને તે વિચારીએ કે ઊંઘ કેમ આવતી નથી ? આ તે કાંઈ વિચાર છે? પણ માણસને સવિચારે જલદી નથી આવતા, કારણ કે એની બુદ્ધિની આસપાસ વાસના, અને અજ્ઞાનનું ધુમ્મસ જામ્યું છે.
