________________
૧૧૦
હવે તે જાગે! તે સત્તા મવતિ વા ન વા–દાતા હોય કે ન પણ હોય, આ ગંભીર ભાવ ન કહેત.
ચિન્તકે જાણે છે કે કીતિ માટે, ગયેલી પ્રતિષ્ઠા પાછી મેળવવા માટે, પિતાનાં અપકૃત્યને દાનના પડદા નીચે ઢાંકવા માટે અને કેટલાક પુણ્યથી પાપ ઠેલાય એવા ભાવથી પણ દાન કરનાર છે. આવી ભાવના દાન પાછળ રમતી હોય તે એ દાન ન કહેવાય. યાદ રાખજો, કેવળ પૈસાથી આત્માની એકેય વસ્તુ ખરીદી શકાતી નથી, ધનથી ચેતનજ્યોતનું એક પણ કિરણ પામી શકાતું નથી. ધનથી માન મળશે, સન્માન મળશે, પૂજા મળશે, પ્રતિષ્ઠા મળશે, કીતિ મળશે, અરે ! જડ જગતની કદાચ બધી વસ્તુઓ મળશે, પણ આત્મતનું કિરણ ધનથી મળવું મુશ્કેલ છે. એ આત્મત મેળવવા માટે ધન સાથે મન પણ જોઈએ.
આજકાલ જયાં ત્યાં સમાજમાં અપાતા માનપત્રો અને દીવાલ પર ચોટેલી કંકુમ પત્રિકાઓને જોશે તે લાગશે, કે આજ ધનથી કીર્તિ કેટલી સસ્તી મળે છે તેનું આ પ્રદર્શન છે. કેટલીક કુમકુમ પત્રિકાઓ વાંચું છું ત્યારે તો માથું શરમથી નીચું નમી જાય છે. મનમાં એમ થાય છે કે આવા મોટા આચાર્યો આવા નાના માણસોને આવાં મેટાં વિશેષણે આપે છે! આખી જિંદગી સુધી ન કરવાનાં કામ કરીને થોડા પૈસા એકાદ ઓચ્છવ પાછળ વાપરી નાખ્યા એટલે એમને આવાં વિશેષણે આપવાનાં ?
આ ગૃહસ્થો માટે જે વિશેષણે વાપર્યા છે, તેટલાં ગુણે તેમનામાં હોય તે હું કહું છું કે મેક્ષ એમનાથી જરાય દૂર
