________________
ધર્મ કહેવા કાને ?
૪૭
પેાતાના સ્થૂલ સૌન્દર્યને આરસીમાં જોઈ મલકાય છે ! અંતરનું રૂપ, આત્માનું સૌન્દર્ય અને પવિત્ર જીવનનું લાવણ્ય ભુલાયું, એનું જ આ દુઃખદ પરિણામ છે.
એટલા માટે જ જીવનદ્રષ્ટાઓ કહે છેઃ • ભાઈ !.તારે આરસીમાં માં જોવુ હાય તે જો; પણ સાથે સાથે આત્માનું અવલેાકન પણ કરતા જા. આત્માનું નિરીક્ષણુ વધતાં આ સ્થૂલ રૂપનું આકષ ણુ ઘટશે, અને આ સ્થૂલનું આકર્ષીણ ઘટતાં આત્માનું સૌન્દય વિકસશે.
6
प्रत्यहं प्रत्यवेक्षेत, नरश्चरितमात्मनः ।
"
'किं नु मे पशुभिस्तुल्यं, किं नु सत्पुरुषैरिति ? ||
રાજ પ્રભાતે માણસે પેાતાના ચારિત્ર્યનું પોતાના વહેતા જીવનનુ અવલેાકન કરવું જોઈ એ. જોવુ જોઈ એ કે મારુ જીવન પશુ જેવું છે કે સત્પુરુષ જેવું? સત્પુરુષાનું જીવન કેવુ... નિમાઁળ છે ને મારું જીવન કેવું મિલન છે?
આ સંસારની ફૂલવાડીમાં મારું' જીવન ગુલાબના ફૂલ જેવું સુવાસિત છે, કે લસણ જેવુ દુર્ગંધથી ભરેલું ? આ જગતમાં જન્મીને મેં આર્શીર્વાદ મેળવ્યા છે કે શાપ ? આ દુનિયામાંથી વિદાય લેતી વખતે મારા મુખ ઉપર આંસુ હશે કે હાસ્ય ? હું અહી... શું કરવા આવ્યો હતા ને શુ કરી રહ્યો છું? હું કયાંથી આવ્યા હતા ને કયાં જવાનો છું? મારુ' સ્વરૂપ કેવું છે ને હું આજે કેવુ માનુ છું ? આવા પ્રશ્નો ઊંડાણમાંથી જાગે તેા જ માણસને પોતાની સ્થિતિનુ ભાન થાય કે
