________________
હવે તા જાગા !
અયેાધ્યાની જવાબદારીના ભેજો મારા શિરે આવશે. તે આ વિશાળ જવાબદારીના ભારને ઉપાડવા હું સમથ છું ખરા ?
રાજ્યાભિષેકના આનંદભર્યા પ્રસંગે, ગભીર બની શ્રીરામ વિચાર કરે છે. આવા પ્રસંગે પેાતાની જવાબદારી ને લાયકાતને વિચાર કર્યા વિના આજકાલ સત્તાની પડાપડ઼ી માટે જે દોડાદોડ કરે છે, એનું જ આ કલેશમય પિરણામ છે.
સૌને સત્તા જોઈ,એ છે, શક્તિના કે સયમના વિચાર કાઇને ય કરવા નથી. જ્યાં સત્તાની જ ભૂખ જાગે ત્યાં કેવું કારમુ પિરણામ આવે, તેના જ અહી વિચાર કરવાના છે. જે સમયે શ્રીરામ પેાતાના કન્યની વિચારણા કરી રહ્યા છે, તે જ પ્રસંગે કૈકેયી પેાતાના તુચ્છ સ્વાના વિચાર કરે છે. શ્રી દશરથજી પણ આજે આનદમાં છે, પેાતાના લાયક પુત્રને રાજ્યાભિષેક થવાના છે, પોતે આજ દિવસ સુધી ઉપાડેલી રાજ્યપૂરા પાતાના ચેાગ્ય ઉત્તરાધિકારીને ખાંધે મુકાય છે. એની ખુશાલીમાં એ મનમાં મલકાય છે. પેાતે મુક્ત બને છે અને ચેાગ્યના હાથમાં રાજ્યના દાર સેપાય છે. રાજ્યની દૃષ્ટિએ જીવનના આ છેલ્લા પ્રસ`ગ શાન્તિથી પતી જાય, તા તે હવે જીવનના ઉત્તરામાં પૂર્ણ આત્મસાધના કરી શકે, એમ એ માને છે.
૭૪
શ્રી દશરથજી સુંદર વસ્ત્ર પહેરી મહેલમાંથી બહાર નીકળવા જાય છે, ત્યાં ખરણામાં જ કૈકેયી આવી ઊભાં રહ્યાં. આ ચતુર સ્ત્રીએ આજે સાળે શણગાર સજ્યા છે. માણસને મત્ત બનાવી દે એવા એના શૃંગાર છે. સ્વાર્થીની મદિરાથી એની મસ્ત આંખો ઘૂમી રહી છે; સૌંદર્યાંનું આકણુ વૃદ્ધ ઉપર
