________________
માનવતાનાં સાપાન
૧૧૩
કારણ કે એમને જોઈ માણસા ગાંડા થઈ જાય ! એટલે આજના યુગમાં મેનકા ને અપ્સરા કીતિ ને પ્રશંસાના રૂપમાં આવે છે, અને માણસાને પાડી દે છે. આજ માણસની જરા પ્રશંસા કરે એટલે ફુલાઈ ને ફુગ્ગા થઈ જવાના. વિદ્વાને આવાએને સાચા અમાં દાતા નથી કહેતા. ત્યારે દાતા કાણુ ?
વાત સ્મૃત્તિને રતઃ। પ્રાણીમાત્રના કલ્યાણમાં જેનું મન રમે છે, તે દાતા. હૈયાના ઊંડાણમાંથી પ્રગટેલી જીવદયાની ભાવનાવાળા દાતા. એટલે જ અભયદાન ઉત્તમ છે, ઉત્કૃષ્ટ છે. આવી દાતૃત્વની ભાવના પ્રગટયા પછી પોતાના પ્રભાવથી, પેાતાના બળથી કે પેાતાના અધિકારથી કાઈ ને ય ભય ન થાય એની કાળજી રાખે. તમારા હાથમાં તે એક સાટી હાય તાય હાથ સીધેા ન રહે ! કાં એ ‘સાટી ઝાડ પર વિ’ઝાય, કાં કૂતરાના ખરડામાં પડે, કાં કાઈ રસ્તામાં જતા ઢોર પર ફ્રી વળે. એક સેાટી પણ ન પચાવી શકાય તેા બંદૂક કે તલવાર તેા કઈ રીતે પચાવી શકે ? જ્ઞાનીએ કહે છે: સાચા દાતાની આસપાસ તા એવી હવા હાય કે સૌ અભયના મુક્ત આનંદ માણતા હાય!
ચૈતન્યદેવનું નામ તેા તમે સાંભળ્યું હશે ? માર્ગાનુસારીમાં પણ કેવા ગુણા હાય છે એ હું કહેવા માગું છું. ચૈતન્યદેવ અને રઘુનાથ શિરેામણિ અને સહાધ્યાયી અને બંને પાછા મિત્ર, દોસ્તી એવી કે જાણે પુષ્પ ને પરિમલ, કદી છૂટા ન પડે. અથવા એમ કહીએ તે ચાલે -
• મિત્તર ઐસા કીજિયે, જો ઢાલ સરીખા હેાય; ‘સુખમે' પીછે પડ રહે, દુઃખમે' આણું હાય. ખરા મિત્ર ઢાલનું કામ કરે, સુખમાં પાછળ હાય,
