________________
હવે તા જાગા ! પણ ગૌરવ હતું, દેશપરદેશના પ્રવાસીએ આ સંસ્કૃતિના મુક્તક હૈ ગુણગાન કરતા, તે જ સંસ્કૃતિ આજે' મૃત–પ્રાય અને જાણે છેલ્લા શ્વાસેાશ્વાસ લેતી હાય એમ લાગે છે. આજે તમે કઈ દિશામાં આવી પહોંચ્યા છે ? કાળી ચામડીમાં ભયકર ગેારા ! આર્યોના શરીરમાં અનાર્યના આત્મા પેઠા. સંત–મહન્તાની ગૌરવવન્તી આ ભારત ભૂમિમાં આજે જીવનની કિસ્મત નથી, ધ'ની કઈ ગણના નથી, તત્ત્વજ્ઞાનની કઈ પડી નથી—આ શું કહેવાય ? આપણા યુવાનાને યુરેપનાં પ ત, નદી ને તળાવા વગેરે કંઠસ્થ ખરાં, પણ ગંગા યમુના કે સરસ્વતીનું પ્રભવસ્થાન કે વિલીન થવાનું સ્થાન કાં એ ખખરન મળે. અરે બહારના બધા તત્ત્વચિન્તકાનાં નામ એલી જનારને એના પેાતાના આસપાસમાં થયેલા જીવનદ્રષ્ટાઓનાં નામ પણ ન આવડે. આ કેટલી શોચનીય સ્થિતિ ગણાય ?
આખા વિશ્વનું જ્ઞાન મેળવે પણ ઘરનુ જ્ઞાન પહેલાં મેળવા એ મારું કહેવું છે. ઘરનું જ્ઞાન ન મેળવવાને કારણે આપણા જ યુવાને દ્વારા આપણી સંસ્કૃતિ ભૂંસાતી જાય છે ને બહારની સંસ્કૃતિ નવપલ્લવિત થાય છે. માટે કહેવું પડે છે કે ખૂબ ઊંઘ્યા ! બહુ ઊંઘનારે. ઊંઘમાં પણ લવારા કરે છે, એવી જ આપણી પણ દશા છે. ઊંડા વિચાર કરાય તે સમજાય કે સ`સ્કૃતિ અંગે તમારું ખેલવું પણ ખકવાદ રૂપ છે. તમારા આગેવાને કેટલીક વાર આર્યાવર્ત નાં ગુણગાન કરે છે, પણ તે પૂર્ણ રીતે સમજ્યા વગર અને જીવનમાં ઉતાર્યા વગર માત્ર ઉપર ઉપરથી શબ્દોના સાથિયા પૂરી જાય છે જેની કિમ્મત ઊંઘમાં થતા લવારા કરતાં જરાયે વધારે ન
