________________
હવે તે
જા!
આંકી શકાય. માટે જાગો ! આપણને મળેલા આધ્યાત્મિક ને સાંસકૃતિક વારસાની કિસ્મત સમજે, તે જ મળેલા આ ઉત્તમ માનવજન્મની મહત્તા અંકાશે. બ્રહ્મચર્ય
આજના પ્રવચનની પ્રાગભૂમિકા આપણે વિચારી ગયા. હવે મુખ્ય વિષયને વિચાર કરીએ. આ દેશ બ્રહ્મચર્યના પંજરૂપ હતું, સંયમની ચર્ચા ઘર ઘર થતી. બ્રહ્મચર્ય એ જ ધન અને સર્વસ્વ મનાતું, કારણ કે આ બધા સગુણોનું બ્રહ્મચર્ય એ મૂળ છે! એને એવાથી તેમજ વિલાસ અને મેજ-શોખના સેવનથી આર્યદેશ પતન પામે છે. આ દેશનું ક્ષાત્રતેજ વગેરે સર્વત્ર આદર્શરૂપ હતાં. એ બળ, એ દીર્ધાયુષિતા, એ શૌર્ય, એ વીરતા અને એ દીર્ઘચિન્તન આદિ આજે એમાંનું કંઈ શોધ્યુંય મળતું નથી. એનું કારણ આપણે સંયમને છોડ્યો અને અસંયમને સ્વીકાર્યો તે છે.
વિષય, વિલાસ, વિનેદ ને વિકારનાં સાધને આજે ઘણા પ્રમાણમાં અહીં પેસી ગયાં છે. વ્યસને અને કુટેવ માટે તે કહેવું જ શું? હું તમને પૂછું છું કે, આ દેશમાં ચાની શી જરૂર? ઇગ્લાંડ આદિ ઠંડા પ્રદેશમાં તે સમજ્યા કે ઉમા માટે (strong) ઑગ ચાની કદાચ જરૂર પડે, પણું આ સમશીતોષ્ણ દેશમાં એની શી જરૂર? ચાને લઈને આ હિંદમાં કેટલી બેકારી વધી? માત્ર રૂપિયા કમાનાર માણસ પણ ત્રણ-ચાર આના ચામાં વાપરે, આ કઈ દશા? આજના કાન્તિકારી યુવાનને, ચા વિના ઊંઘ ન ઊડે ! મેં પર સુરખી ન આવે, જાણે ચા દેવીને માનીતે ગુલામ!
